Adhyathma Ramayanam Malayalam PDF

aÍY]«>]m]yfh
(kišiÏ]È[)
tuWeÊ<uÊ¢N
അ ാ രാമായണം
(കിളി ാ ്)
െ
അ ാ രാമായണം കിളി ാ ്
ഉ ട ം
ബാലകാ ം ................................................................................. 9
ഇ േദവതാവ നം .............................................................................................9
രാമായണമാഹാ ം ........................................................................................12
ഉമാമേഹശ രസംവാദം ......................................................................................13
ഹ മാ തേ ാപേദശം ................................................................................16
ശിവ കഥ പറ .........................................................................................22
ലാഭാേലാചന.............................................................................................27
ീരാമാവതാരം ...............................................................................................28
കൗസല ാ തി ................................................................................................30
ബാല ം കൗമാര ം ........................................................................................34
വിശ ാമി െ യാഗര ..................................................................................36
താടകവധം ......................................................................................................39
അഹല ാേമാ ം .............................................................................................42
അഹല ാ തി .................................................................................................46
സീതാസ യംവരം .............................................................................................50
ഭാ വഗ വശമനം ...........................................................................................57
അേയാ ാകാ ം ...................................................................... 65
2
നാരദരാഘവസംവാദം .......................................................................................66
ീരാമാഭിേഷകാരംഭം ......................................................................................73
അഭിേഷകവി ം ..............................................................................................79
വി ി ാഭിേഷകം.............................................................................................90
ല ണസാ നം ............................................................................................99
രാമസീതാത ം ........................................................................................... 111
യാ ാരംഭം .................................................................................................... 114
വനയാ ....................................................................................................... 117
ഹസംഗമം ................................................................................................... 118
ല ണ ഹസംവാദം ..................................................................................... 120
ഭരദ ാജാ മ േവശം ..................................................................................... 124
വാ ീക ാ മ േവശം.................................................................................... 126
വാ ീകി െട ആ കഥ.................................................................................. 129
ദശരഥെ ചരമം ............................................................................................ 133
ഭരതാനയനം .................................................................................................. 139
ഭരത ലാപം ................................................................................................. 141
സം ാരക ം .............................................................................................. 147
ഭരതെ വനയാ .......................................................................................... 149
ഭരതരാഘവസംവാദം ...................................................................................... 161
അ ാ മ േവശം ....................................................................................... 166
3
ആരണ കാ ം......................................................................... 168
മഹാരണ േവശം ......................................................................................... 168
വിരാധവധം ................................................................................................... 170
ശരഭംഗമ ിര േവശം ..................................................................................... 174
നിമ ലസമാഗമം ....................................................................................... 175
തീ ാ മ േവശം ..................................................................................... 176
അഗ സ ശനം ......................................................................................... 179
അഗ തി ................................................................................................. 181
ജടാ സംഗമം ................................................................................................ 185
പ വടീ േവശം ........................................................................................... 186
ല േണാപേദശം .......................................................................................... 187
ണഖാഗമനം .......................................................................................... 191
ഖരവധം......................................................................................................... 197
ണഖാവിലാപം ...................................................................................... 202
രാവണമാരീചസംഭാഷണം .............................................................................. 205
മാരീചനി ഹം............................................................................................... 209
സീതാപഹരണം............................................................................................. 211
സീതാേന ഷണം ............................................................................................ 216
ജടാ ഗതി ..................................................................................................... 218
ജടാ തി .................................................................................................... 221
4
കബ ഗതി .................................................................................................. 223
കബ തി ................................................................................................. 226
ശബര ാ മ േവശം ...................................................................................... 229
കി ി ാകാ ം ........................................................................ 234
ഹ മ മാഗമം ............................................................................................. 234
ീവസഖ ം ................................................................................................ 238
വിേരാധകാരണം ............................................................................................ 241
ബാലി ീവ ം ........................................................................................ 246
ബാലിവധം .................................................................................................... 248
താേരാപേദശം ............................................................................................... 257
ീവരാജ ാഭിേഷകം ................................................................................... 260
ിയാമാ േ ാപേദശം..................................................................................... 263
ഹ മ ീവസംവാദം ................................................................................ 266
ീരാമെ വിരഹതാപം ................................................................................. 268
ല ണെ റ ാട് ....................................................................................... 270
ീവ ീരാമസ ിധിയി ...................................................................... 276
സീതാേന ഷണം ............................................................................................ 277
സ യം ഭാഗതി.............................................................................................. 280
സ യം ഭാ തി ............................................................................................ 284
5
അംഗദാദിക െട സംശയം ............................................................................... 288
സ ാതിവാക ം ............................................................................................. 292
സ ലംഘനചി ......................................................................................... 302
രകാ ം ............................................................................ 308
സ ലംഘനം................................................................................................ 308
മാ വി ം ................................................................................................... 309
ല ാല ീേമാ ം ......................................................................................... 313
സീതാദ ശനം ................................................................................................ 315
രാവണെ റ ാട് ........................................................................................ 317
രാവണെ ഇ ാഭംഗം ..................................................................................... 319
സീതാഹ മ സംവാദം .................................................................................. 323
ല ാമ നം ................................................................................................... 332
ഹ മ ബ നം ............................................................................................ 336
ഹ മാെ ഹിേതാപേദശം.............................................................................. 339
ല ാദഹനം ................................................................................................... 344
ഹ മാെ ത ാഗമനം.................................................................................. 349
കാ ം............................................................................... 357
ല ാവിവരണം ............................................................................................... 359
യാ ...................................................................................................... 362
6
രാവണാദിക െട ആേലാചന ........................................................................... 365
രാവണ ംഭക സംഭാഷണം ...................................................................... 368
രാവണ വിഭീഷണ സംഭാഷണം ....................................................................... 370
വിഭീഷണെ ശരണ ാ ി ............................................................................. 376
കബ നം ................................................................................................. 385
േസ ബ നം ............................................................................................... 387
രാവണ കസംവാദം ...................................................................................... 393
കെ ാ ം ................................................................................. 399
മാല വാെ വാക ം ........................................................................................ 401
ാരംഭം...................................................................................................... 403
ി രാവണെ റ ാട് ....................................................................... 413
ംഭക െ നീതിവാക ം ............................................................................ 419
ംഭക വധം .............................................................................................. 426
നാരദ തി ..................................................................................................... 430
അതികായവധം .............................................................................................. 432
ഇ ജി ിെ വിജയം ................................................................................... 434
ഔഷധ ിനായി ഹ മാെ ഗമനം ............................................................... 437
കാലേനമി െട റ ാട് .................................................................................. 440
കാലേനമിവധം............................................................................................... 444
ദിവ ൗഷധഫലം............................................................................................. 448
7
േമഘനാദവധം ............................................................................................... 449
രാവണെ വിലാപം ....................................................................................... 460
രാവണെ േഹാമവി ം ................................................................................. 463
രാമരാവണ ം............................................................................................. 468
അഗ േവശ ം ആദിത തി ം................................................................ 479
ആദിത ദയം .............................................................................................. 481
രാവണവധം ................................................................................................... 482
രാവണഗാ ദഹനം ........................................................................................ 485
സീതാസ ീകരണം .......................................................................................... 488
അേയാ യിേല യാ ........................................................................... 495
ഹ മ ഭരതസംവാദം ..................................................................................... 501
അേയാ ാ േവശം ....................................................................................... 503
രാജ ാഭിേഷകം .............................................................................................. 507
വാനരാദിക ്അ ഹം............................................................................ 513
ീരാമെ രാജ ഭാരഫലം .............................................................................. 517
രാമായണമാഹാ ം ...................................................................................... 518
8
ബാലകാ ം
ഹരിഃ ീഗണപതേയ നമഃ അവി മ
ീരാമ! രാമ! രാമ! ീരാമച ! ജയ

ീരാമ! രാമ രാമ! ീരാമഭ ! ജയ
ീരാമ! രാമ രാമ! സീതാഭിരാമ! ജയ
ീരാമ! രാമ രാമ! േലാകാഭിരാമ! ജയ
ീരാമ! രാമാ രാമ! രാവണാ ക രാമ!
ീരാമ! മമ ദി രമതാം രാമ രാമ!
ീരാഘവാ ാരാമ! ീരാമ രമാപേത!
ീരാമ! രമണീയവി ഹ! നേമാ േത.
നാരായണായ നേമാ നാരായണായ നേമാ
നാരായണായ നേമാ നാരായണായ നമഃ
ീരാമനാമം പാടി വ ൈപ ിളിെ േ !
ീരാമചരിതം നീ െചാ ീ മടിയാെത.
ശാരികൈ ത താ ം വ ി വ ാെര
ീരാമസ് തിേയാെട പറ ട ിനാ .
ഇ േദവതാവ നം
കാരണനായ ഗണനായക ഹ്മാ ക
കാ ണ ി ശിവശ ിസംഭവ േദവ
വാരണ ഖ മമ ാര വി െള
വാരണം െച ീ വാനാേവാളം വ ി േ .
വാണീ കനാരതെമ െട നാ ത
വാണിമാതാേവ! വ വി േഹ! േവദാ ിേക!
നാണെമ ിേയ ദാ നാവിേ നടനംെച-
യ്േകണാ ാനേന! യഥാ കാനേന ദിഗംബര
വാരിേജാ വ ഖവാരിജവാേസ! ബാേല!
വാരിധിത ി തിരമാലകെള േപാെല
ഭാരതീ! പദാവലി േതാേ ണം കാേല കാേല
9
പാരാെത സല ണം േമേ മംഗലശീേല!
ിവംശ ി വ നായ്പിറേ ാ
വി വിശ ാ ാ വിേശഷി ഹിേ ണം.
വി േജാ വ തന ന വ ാസ
വി താ തെ വ പിറ തേപാധ
വി ത ായാ ണചരി െമ ാം ക
നാം രാണക ാവിെന വണ േ .
നാ റേനരായ രാമായണം ചമയ് യാ
നാ ഖ ളളി ബ മാനെ വള െ ാ
വാ ീകികവിേ ഷ്ഠനാകിയ മഹാ നി-
താ മമ വരം തരിെകെ ാ ം വ ി ,
രാമനാമെ ദാകാല ം ജപി ീ ം
കാമനാശന മാവ ഭ മേഹശ ര
ീമഹാേദവ പരേമശ ര സ േ ശ ര
മാമേക മനസി വാണീ വാ വ ി േ .
വാരിേജാ വനാദിയാകിയ േദവ ാ ം
നാരദ ഖ ാരാകിയ നിക ം
വാരിജശരാരാതി ാണനാഥ ം മമ
വാരിജമകളായ േദവി ം ണയ്േ ണം.
കാരണ ത ാരാം ാഹ്മണ െട ചര-
ണാ ണാം ജലീനപാം സ യം മമ
േചേതാദ ണ ിെ മാലിന െമ ാം തീ
േശാധന െച ീ വാനാേവാളം വ ി േ .
ആധാരം നാനാജഗ യനാം ഭഗവാ ം
േവദെമ േ ാ നാഥ താന െച ;
േവദ ി ാധാര ത ാരി ാണാെയാ
േദവ വര ാ തദ രശാപാദിക
ധാ ശ രവി ഖ ാ ം മതം,
േവദേ ാ മ ാ മാഹാ ളാ െചാ ാം?
പാദേസവകനായ ഭ നാം ദാസ ഹ്മ-
പാദജന ാനിനാമാദ നാ േളളാ ǌാ
േവദസ ിതമായ് ളള ീരാമായണം
10
േബാധഹീന ാ റിയാംവ ം െചാ ീ േ .
േവദേവദാംഗേവദാ ാദിവിദ കെള ാം
േചതസി െതളി ണ ാേവാളം ണയ്േ ണം.
രസംഹതിപതി തദ സ ാഹാപതി
വരദ പി പതി നി തി ജലപതി
തരസാ സദാഗതി സദയം നിധിപതി
ക ണാനിധി പ പതി ന പതി
രവാഹിനീപതിതനയ ഗണപതി
രവാഹിനീപതി മഥ തപതി
തിവാക ാ ാ ദിനപതി േഖടാനാംപതി
ജഗതി ചരാചരജാതികളാ േളളാ ം
അഗതിയാേയാരടിയ ഹിേ ണ-
മകേമ ഖേമ ǌാനനിശം വ ി േ .
അ ജ മമ സതാം വി ഷാമേ സര
മ നാഥനേനകാേ വാസികേളാ ം
ഉ ി ല് വാഴ്ക രാമരാമാചാര ം
ഖ ാരായ ത ാ മ േളളാ ം.
ീരാമായണം രാ വിരി വിരചിതം
േകാടി ി മിത ി .
രാമനാമെ പിെ ാ കാ ാള ം
മാ നി വരനായ് വ ക ധാതാ
മിയി ജ േമാ ാ മിനി
ീമഹാരാമായണം ചമ െ െച
വീണാപാണി പേദശി രാമായണം
വാണി ം വാ ീകിത നാവിേ വാണീടിനാ
വാണീ ക െമ നാവിേ േലവം െചാ വാ
നാണമാ താ മതിെന ാവതിേ ാ ?
േവദശാ ധികാരിയെ േതാ
േചത ി സ ം മി ീ വി പയാേല
അ ാ ക ദീപകമത ം രഹസ ാമി
ത ാ രാമായണം ത ശാസനേ ാ ം
അ യനം െച ീ ം മ ജ ിക െ ാം
11
ി സി ി മസ ി ധമി ം െകാേ
ഭ ി ൈകെ ാ േക െകാ വി െചാ ീ വ
െന ം ി ǌാ രാമമാഹാ െമ ാം.
ിമ ളാേയാരി ഥ േക ാകി
ബ രാകി ട രായി വ ം.
ധാ ീഭാരെ തീ ാ ാദിേദവഗണം
ാ ി ഭ ി ം േ ാ ം െച ലം
ാ ിമേ േഭാഗിസ മനായീ
െമ േമ േയാഗനി െച ി ം നാരായണ
ധാ ീമ ലം ത ി മാ ാ ല ി
ധാ ീ വീര ദശരഥ തനയനായ്
രാ ീചാരികളായ രാവണാദിക തെ
മാ ാ ാ ജ രം ാപിെ ാ േശഷം
ആദ മാം ത ം ാപി േവദാ വാക -
േവദ നാം സീതാപതി ീപാദം വ ി േ .
രാമായണമാഹാ ം
ീരാമായണം രാ വിരി വിരചിതം
േകാടി , ി മിത ി
രാമനാമെ പിേ ാ കാ ാള ം
മാ നി വരനായ് വ ക ധാതാ
മിയി ളള ജ േമാ ാ മിനി
ീമഹാരാമായണം ചമയ്െ െച . 80
വീണാപാണി പേദശി രാമായണം
വാണി ം വാ ീകിത നാവിേ വാണീടിനാ .
വാണീ ക െമ നാവിേ േലവം െചാ വാ
നാണമാ താ മതിെന ാവതിേ ാള്?
േവദശാ ധികാരിയെ േതാ
േചതസി സ വം മി ീ വിന് പയാെല.
അ ാ ദീപകമത ം രഹസ മി-
ത ാ രാമായണം ത ശാസനേ ാ ം
അ ായനംെച ീ ം മ ജ ിക െ ാം
12
ിസാധി മസ ിഗ് മി ംെകാേ . 90
ഭ ിൈകെ ാ േക െകാള വി െചാ ീ വ-
െന ം ി ǌാ രാമമാഹാ െമ ാം.
ിമ ളാേയാരി ഥ േക ാകി
ബ രാകി ട രായ് വ ം.
ധാ ീഭാരെ ീ ാന് ഹ്മാദിേദവഗണം
ാ ി ഭ ി ം േ ാ ംെച ലം
ഗ് ാ ിമേ േഭാഗിസ മനായീ
െമ േമ േയാഗനി െച ീ ം നാരായണ
ധാ ീമ ലംത ി മാ ാ ല ി
ധാ ീ വീര ദശരഥ തനയനായ് 100
രാ ിചാരികളായ രാവണാദിക തെ
മാ ാ ാ ജ രം ാപി ിേ ാ േശഷം
ആദ മാം ഹ്മത ം ാപി േവദാ വാക -
േവദ നാം സീതാപതി ീപാദം വ ി േ .
ഉമാമേഹശ രസംവാദം
ൈകലാസാചേല ര േകാടിേശാഭിേത വിമ-
ലാലേയ ര പീേഠ സംവി ം ധ ാനനിഷ്ഠം
ഫാലേലാചനം നിസി േദവാദിേസവ ം
നീലേലാഹിതം നിജ ഭ ാരം വിേശ ശ രം
വ ി വാേമാ ംേഗ വാ ഭഗവതി
രി ൈഹമവതി േചാദി ഭ ിേയാെടഃ 110
"സ വാ ാവായ നാഥ! പരേമശ ര! േപാ ീ!
സ േലാകാവാസ! സ േ ശ ര! മേഹശ രാ!
ശ വ! ശ ര! ശരണാഗതജന ിയ!
സ േദേവശ! ജഗ ായക! കാ ണ ാേ !
അത ം രഹസ മാം വ െവ ിരി ി -
െമ ം മഹാ ഭാവ ാരാ ളള ജനം
ഭ ിവിശ ാസ ഷാദിക കാ േ ാ ം
ഭ ാ പേദശംെച ീ െമ േക .
ആകയാ ǌാ െ ാ നി ി വടിതേ ാ-
13
ടാകാം ാപരവശേചതസാ േചാദി . 120
കാ ണ െമെ റി െ ിെലനി ിേ ാ
ീരാമേദവത പേദശി ീടണം.
ത േഭദ വി ാന ാനൈവരാഗ ാദി
ഭ ില ണം സാംഖ േയാഗേഭദാദിക ം
േ േ ാപവാസഫലം യാഗാദിക ഫലം
തീ ാനാദിഫലം ദാനധ ാദിഫലം
വ ധ നരാ മധ -
െമ ിവെയ ാെമേ ാെടാെ ാഴിയാതവ ം
നി ി വടിയ െച േക ലം
സേ ാഷമകതാരിേല ായ്വ . 130
ബ േമാ െട കാരണം േക ല-
മ ത ം തീ ടി േചതസി ജഗ പേത!
ീരാമേദവ തെ മാഹാ ം േക ാ ളളി
പാരമാ ഹ , ǌാനതി പാ െമ ി
കാ ണ ാം േധ! കനി ളിെ ീടണ-
മാ ം നി ി വടിെയാഴി ി െചാ വാ ."
ഈശ രി കാ ായനി പാ തി ഭഗവതി
ശാശ തനായ പരേമശ രേനാടീവ ം
േചാദ ംെച േക െതളി േദവ ജഗ-
ദാദ നീശ ര മ ഹാസം െച ഃ 140
"ധേന ! വ േഭ! ഗിരികേന ! പാ തീ! ഭേ !
നിേ ാളമാ മി ഭഗവ ി നാേഥ!
ീരാമേദവതത ം േക േ ണെമ മന-
താരിലാകാം ായ്വ മഹാഭാഗ ം.
െമേ ാടിതാ ം േചാദ ംെച ീല, ǌാ ം
നി ാെണ േക ി തി ാെര ം ജീവനാേഥ!
അത ം രഹസ മാ െളളാ പരമാ -
തത ാ മറികയിലാ ഹ ായ ം
ഭ തിശയം േഷാ മ ത േല ം
നിത ം ചി കാ ി വ ി തെ ലം. 150
ീരാമപാദാം ജം വ ി സംേ പി
14
സാരമാ ളള തത ം െചാ വ േക ാ ം നീ.
ീരാമ പരമാ ാ പരമാന ി
ഷ തിത കാരണേനക പര
േഷാ മന് േദവനന നാദിനാഥ
കാ ണ ി പരമ പര ഹ്മം
ജഗ വ ിതി ളയക ാവായ
ഭഗവാ വിരി നാരായണശിവാ ക
അദ യനാദ നജനവ യനാ ാരാമ
ത ാ ാ സ ി യ സകളാ കനീശ 160
മാ ഷെന ക പി ീ േവാര ാനിക
മാനസം മായാതമ ം തമാക ലം.
സീതാരാഘവമ സംവാദം േമാ -
സാധനം െചാ വ നാേഥ! േക ാ ം െതളി നീ.
എ ിേലാ ം ജഗ ായക രാമേദവ
പ ജവിേലാചന പരമാന ി
േദവക കനായ പങ് ികണ്ഠെനെ ാ
േദവി മ ജ ം വാനര ട മായ്
സത രമേയാ ഭിേഷക ം െച
സ ാമാ ാ ാ സകേലശനവ യ നാഥ 170
മി ാദികളാം മി വ ാ മ-
ത മ ാരാം സേഹാദരവീര ാരാ ം
കീകസാ ജാ തനാം വിഭീഷണനാ ം
േലാേകശാ ജനായ വസിഷ്ഠാദികളാ ം
േസവ നായ് ര േകാടി ല േതജസാ ജഗ-
്റാവ മാം ചരിത ം േക േക ാന ി
നി ലമണിലസ കാ നസിംഹാസേന
ത ായാേദവിയായ ജാനകിേയാ ം ടി
സാന മി ളീ േനരം പര-
മാന ി തി ിലാ ാ ഭ ാ 180
വ ി നില് െ ാ ഭ നാം ജഗ ാണ-
ന ന തെ പാ കാ ണ ി
മ ഹാസ ം സീതേയാട െച ഃ
15
" ര േപ! ഹ മാെന നീ ക ായ ീ?
നി ി െമ ി െ ാേനര മിവ -
ത ളളിലേഭദയാ േളളാ ഭ ി നാേഥ!
ധേന ! സ തം പരമാ ാനെ െയാഴി-
െ ാ ി െമാ േനരമാശ മി യേ ാ.
നി ലനാ ാന ി ിവ പാ മേ
നി മന് നിത ഹ്മചാരിക നേ ാ. 190
ക മഷമിവേന മിെ ധരി ാ ം
ത േനാരഥെ നീ നല്കണം മടിയാെത.
ന െട ത മിവ റിയിേ ണമിേ ാ
ചി േയ! ജഗ േയ! സ േയ! മായാമേയ!
ഹ്േമാപേദശ ി ഭം പാ മിവ
ഹ്മ ാനാ ികളി േമാ മെനേടാ!"
ീരാമേദവനേദവേനവമ ളിെ േനരം
മാ തിതെ വിളി ളിെ േദവിക
വീര ാ ം മ ട ി നായക േ
ീരാമപാദഭ വര േക ാ ം നീ 200
സ ിദാന േമകമദ യം പര ം
നി ലം സ േവാപാധി നി ം സ ാമാ ം
നി യി റി ടാെതാ വ െവ
നി യി ാ ി ീരാമേദവെന നീ
ഹ മാ തേ ാപേദശം
ീരാമേദവേനവമ ളിെ േനരം
മാ തിതെ വിളി ളിെ േദവിഃ
"വീര ാ ം മ ട ിന് നായക േ !
ീരാമപാദഭ വര! േക ാ ം നീ. 200
സ ിദാന േമകമദ യം പര ഹ്മം
നി ലം സ േ ാപാധിനി ം സ ാമാ ം
നി യി റി ടാെതാ വ െവ
നി യി ാ ളളി ീരാമേദവെന നീ.
നി ലം നിര നം നി ണം നി വികാരം
16
സ യം ശാ ം പരമാ ാനം സദാന ം
ജ നാശാദികളി ാെതാ വ പര-
ഹ്മമീ ീരാമെന റി െകാ ാ ം നീ.
സ കാരണം സ വവ ാപിനം സ വാ ാനം
സ വ ം സ േവശ രം സ വസാ ിണം നിത ം 210
സ വദം സ വാധാരം സ വേദവതാമയം
നി വികാരാ ാ രാമേദവെന റി ാ ം.
എ െട ത മിനിെ ാ ീടാ ളളവ ം
നിേ ാ ,ǌാ താന് ല തിയായെതേടാ.
എ െട പതിയായ പരമാ ാ തെ
സ ിധിമാ ംെകാ ǌാനിവ ി .
ത ാ ി ംെകാെ ാ മാമവെയ ാം
ത പ ി ലാ ീ ധജനം.
ത പ ി േ ാ ജനനാദികെള
ത പെ യറി വേനയറിയാ . 220
മിയി ദിനകരവംശ ിലേയാ യി
രാമനായ് സ േ ശ ര താന് വ പിറ ം
ആമിഷേഭാജികെള വധി ാനായ്െ ാ വി-
ശ ാമി േനാ ം െടെയ ളളിയകാലം
യായ െ ാ യാം താടകെയ-
തിമേ െകാ സത രം സി ാ മം
ബ േമാേദന യാഗര ം െച
സി സ പനായ െകൗശിക നിേയാ ം
ൈമഥിലരാജ ിനായ്െ ാ േപാ േനരം
െഗൗതമപ ിയാേയാരഹല ാശാപം തീ 230
പാദപ ജം െതാ തവെളയ ഹി-
ാദര ം മിഥിലാ രമകം
രൈവരി െട ചാപ ം റി ട
മ പാണി ഹണ ംെച േപാ േനരം
ത േ ാ ഭാ വരാമ തെ
ദ മട ി വേ ാടേയാ ം
ദ ാദശസംവ രമി ഖേ ാെട
17
താത മഭിേഷക ി ാരംഭി ാന
മാതാ ൈകേകയി ം ട ിയ ലം
ാതാവാകിയ മി ാ ജേനാ ം െട 240
ചി ടം ാപി വസി കാലം താത
ാരി രം ാ ം േക േശഷം
ചി േശാകേ ാ ദക ിയാദിക െച
ഭ നാം ഭരതെനയയ രാജ ിനായ്
ദ കാരണ ം കാല വിരാധെന
ഖ ി േഭാ വനാമഗ െന
പ ിത ാരാം നിമാേരാ സത ംെച
ദ െമ ിേയ രേ ാവംശെ െയാ വാ
ി പ വടി ത വാണീ ംകാലം
ഷ്കരശരപരവശയായ് വ ാളേ ാ 250
രേ ാനായക െട േസാദരി ണഖാ;
ല ണനവ െട നാസികാേ ദംെച .
ഉ തനായ ഖര േകാപി ി ായ്-
വ ി പതി ാ സഹ ം പടേയാ ം,
േകാ ി േ ാ നാഴികെകാ തെ ;
പിെ ണഖ േപായ് രാവണേനാ െചാ ാള്.
മായയാ െപാ ാനായ് വേ ാ മാരീച തെ -
ായകം േയാഗി സ ഗതിെകാ േ ാ
മായാസീതെയെ ാ രാവണ േപായേശഷം
മായാമാ ഷ ജടാ ി േമാ ം നല്കി. 260
രാ സേവഷം കബ തെ െ ാ
േമാ ം െകാ േപായ് ശബരിതെ .
േമാ ദനവ െട ജ ം ൈകെ ാ ഥ
േമാ ദാന ംെച ി പ ാതീരം.
ത ക ി നിെ ിെ നിേ ാ ം ടി
മി ന നനായ ീവ തെ
മി മായിരി െത േന ാന ം സഖ ം െച
ാരി നായ ബാലിെയ വധംെച
സീതാേന ഷണംെച ദ ിണജലധിയില്
18
േസ ബ നം ല ാമ നം പിെ േ ഷം 270
മി ാമാത ത ാദികെളാ ം ടി
സ നായ ശ വാം ദശാസ െന
ശേ ണ വധംെച ര ി േലാക യം
ഭ നാം വിഭീഷണ ഭിേഷക ംെച
പാവക മറ ി െ ാെരെ ിെ
പാവനെയ േലാകസ തമാ ിെ ാ
പാവകേനാ വാ ി കം കരേയറി
േദവകേളാ മ വാദംെകാ േയാ യാം
രാജ ി ഭിേഷകംെച േദവാദികളാ
ജ നായി ളീടിനാ ജഗ ാഥ . 280
യാജ നാം നാരായണ ഭ ി ളളവ സാ-
ജ മാം േമാ െ നല്കീടിനാ നിര ന .
ഏവമാദികളായ ക തെ മായാ-
േദവിയാെമെ െ ാ െച ി ി നം.
രാമനാം ജഗ നി ണ ജഗദഭി-
രാമനവ യേനകനാന ാ കനാ ാ-
രാമനദ യ പര നിഷ്കള വിദ ദ് ംഗാ-
രാമനച ത വി ഭഗവാ നാരായണ
ഗമിെ ം നരിരിെ ം കി ി
മിെ ം തഥാ ഃഖിെ മി . 290
നി വികാരാ ാ േതേജാമയനായ് നിറെ ാ
നി തെനാ വ െചയ്കയിെ ാ നാ ം.
നി ല പരിണാമഹീനനാന ി
ചി യ മായാമയ ത െട മായാേദവി
ക ള് െച താെന േതാ ി
ത ായാ ണ െള ാന സരി യാല്."
അ നാതനയേനാടി െന സീതാേദവി
ക േലാചനത പേദശി േശഷം
അ സാ രാമേദവ മ ഹാസ ംെച
മ ളവാചാ നരവേനാ രെച ഃ 300
19
"പരമാ ാവാ ബിംബ ി തിബിംബം
പരിചി കാ ജീവാ ാവറിെകേടാ!
േതേജാ പിണിയാ െമ െട മായത ല്
വ ാജെമ ിേയ നിഴലി കപിവരാ!
ഓേരാേരാ ജലാശേയ േകവലം മഹാകാശം
േനേര നീ കാ ീലേയാ, ക ാ മ േപാെല
സാ ാ െളളാ പര ഹ്മമാം പരമാ ാ
സാ ിയാ ളള ബിംബം നി ലമ സേഖ!
ത മസ ാദി മഹാവാക ാ ംെകാ മമ
ത െ യറി ീടാമാചാര കാ ണ ാ . 310
മ നാ ളളവനി ദമറി േ ാ
മ ാവം ാപി ീ മി സംശയേമ ം.
മ ിവി ഖ ാ ശാസ് ഗ േതാ ം
സ ാവംെകാ ചാടിവീ േമാഹി ീ .
ഭ ിഹീന ാ റായിരം ജ ംെകാ ം
സി ി യി ത ാന ം ൈകവല ം.
പരമാ ാവാം മമ ദയം രഹസ മി-
െതാ നാ ം മ ിഹീന ാരായ് േമവീ ം
നര ാേരാ പറ റിയി െതേടാ!
പരമ പേദശമി ിതി ീെതെയാ ം." 320
ീമഹാേദവ മഹാേദവിേയാട െച
രാമമാഹാ മിദം പവി ം ഹ തമം
സാ ാ ീരാമേ ാ ം വാ നായ്െ ാ
േമാ ദം പാപഹരം ദ മാനേ ാദയം
സ േവദാ സാരസം ഹം രാമത ം
ദിവ നാം ഹ മാേനാ പേദശി െത ാം
ഭ ി നാരതം പഠി ീ മാ
നായ്വ െമാ സംശയമി നാേഥ!
ഹ്മഹത ാദി രിത ം ബ വിധം
ജ േതാ മാ ി ളളവെയ ാകി ം 330
ഒ േവ നശി േപാെമ െച രാമ
മ ട വരേനാെട സത മേ ാ.
20
ജാതിനി ിത പരസ് ീധനഹാരി പാപി
മാ ഘാതക പി ഘാതക ഹ്മഹ ാ
േയാഗി ാപകാരി വ േ യി
േലാകനി ിതേന െമ ി മവ ഭ ാ
രാമനാമെ പി ീ കി േദവകളാ-
ലാേമാദ വം ജ നായ്വ മ യ
േയാഗീ ാരാ േ ാ മലഭ മായ വി -
േലാകെ ാപി ീ മി സംശയേമ ം. 340
ഇ െന മഹാേദവന െച േക
തി ീ ം ഭ ി വമ െച ി േദവിഃ
"മംഗലാ ാേവ! മമ ഭ ാേവ! ജഗ പേത!
ഗംഗാകാ ക! പരേമശ ര! ദയാനിേധ!
പ ഗവി ഷണ! ǌാന ഹീതയായ്
ധന യായ് താ യായ് സ യായ്വേ നേ ാ.
ഛി മായ്വ മമ സേ ഹെമ ാമിേ ാ
സ മായി േമാഹെമാെ നി ഹാ .
നി ലം രാമത ാ തമാം രസായനം
ത േഖാദ്ഗളിതമാേവാളം പാനംെച ാ ം 350
എ ളളി ിവരിെക ളളതി യേ ാ
നി യമ ലെമാ െചാ ǌാ .
സംേ പി െച േത േമ മതിയ
സാ ാ ീനാരായണ ത ാഹാ െള ാം.
കിം ണ ാ ് വിദ ാകയി യേ ാ
കി ണ ാരാ േളളാ ായ്വരാ
കി ണ ാ നിത െസൗഖ ായ്വരാ,
കിംേദവ ാ ഗതി ം നര േപാെല.
ഉ മമായ രാമചരിതം മേനാഹരം
വി രി ളിെ ീടണം മടിയാെത." 360
ഈശ ര േദവ പരേമശ ര മേഹശ ര-

നീശ രി െട േചാദ മി െന േക േനരം
21
മ ഹാസ ംെച ച േശഖര പര
രഗാ ി! േക െകാള െക െച .
േവധാ ശതേകാടി വി രം രാ
േവദസ ിതമ െച ി രാമായണം.
വാ ീകി നരി പ നാലായിരമായ്
നാ ഖ നിേയാഗ ാല് മാ ഷ മായ്
ചമ ാനതിലി ി രാമേദവ
ന പേദശി ീടിനാേനവം രാ. 370
അ ാ രാമായണെമ േപരിതി, ിദ-
മ യനംെച േ ാ ാ ാന ാം.
സ തി ധനസ ി ദീ ഘാ ം
മി സ ി കീ ി േരാഗശാ ി ാം.
ഭ ി ംവ ി ീ ം ി ം സി ി ീ -
െമ ം രഹസ മിെത ിേലാ േക ാ ം നീ.
ശിവ കഥ പറ
പങ് ിക ര ഖരാ സവീര ാരാ
സ തം ഭാേരണ സ യാം മിേദവി
േഗാ പം േദവതാപസഗണേ ാ ം
സാരസാസനേലാകം ാപി കരേ ം 380
േവദനെയ ാം വിധാതാവിേനാടറിയി ാ ;
േവധാ ം മാ ം വിചാരി േശഷം
'േവദനായകനായ നാഥേനാടിവ െച
േവദനംെചയ്കെയേന മെ ാ കഴിവി .'
സാരേസാ വേനവം ചി ി േദവ ാേരാ-
ടാ ഢേഖദം നെ ിെ ാ േപായി
ീരസാഗരതീരം ാപി േദവ നി-
മാേരാ ടി തി ീടിനാ ഭ ിേയാെട.
ഭാവനേയാ ം ടി ഷ ംെകാ
േദവെനേ വി ി ീടിനാ വഴിേപാെല. 390
അേ രെമാ പതിനായിരമാദിത ാ-
െരാ ി കിഴ ദി യ േപാെല
22
പ സംഭവ തനി െപാ കാണായ്വ
പ േലാചനനായ പ നാഭെന േമാദാ .
ാരാ െളളാ സി േയാഗികളാ ം
ശമായ ഭഗവ പം മേനാഹരം
ച കാമ ിത രാനന -
ച മ ലമരവി േലാചനം േദവം
ഇ നീലാഭം പരമി ിരാമേനാഹര-
മ ിരവ ലം വ മാനേ ാദയം 400
വ ലാ ്ഛനവ ം പാദപ ജഭ -
വ ലം സമ േലാേകാ വം സേ വിതം
േമ സ ിഭകിരീേടാദ ല ാ-
ഹാരേക രാംഗദകടകകടി
വലയാം ലീയകാദ ഖിലവി ഷണ-
കലിതകേളബരം, കമലാമേനാഹരം
ക ണാകരം ക പരമാന ം
സരസീ ഹഭവ മ രസ് ടാ രം
സരസപദ ളാ തി ട ിനാ ഃ
"പരമാന േ ! ഭഗവ ! ജയജയ. 410
േമാ കാമികളായ സി േയാഗീ ാ ം
സാ ാ കാ തി താെതാ പാദാം ജം
നിത ം നേമാ േത സകലജഗ പേത!
നിത നി ല േ ! നിത ം നേമാ േത.
സത ാനാന ാന ാ താദ യേമകം
നിത ം നേമാ േത ക ണാജലനിേധ!
വിശ െ ി ര ി സംഹരി ീ ം
വിശ നായക! േപാ ീ! നിത ം നേമാ േത.
സ ാ ായതേപാദാനയ ാദിക ളാ
സാ മെ ാ വ ം ൈകവല െമാ നാ ം. 420
ിെയ ി ിേ ണെമ ിേലാ ഭവ പാദ-
ഭ ിെകാെ ാഴി മെ ാ ിനാലാവതി .
നി ി വടി െട ീപാദാം ജദ -
മ ിേക കാണായ്വ ിെതനി ഭാഗ വശാ .
23
സത ചി ാരായ താപസേ ഷ്ഠ ാരാ
നിത ം ഭ ാ ാ ധരി െ േ ാ നി -
പാദപ ജ ളില് ഭ ി സംഭവി ണം
േചതസി സദാകാലം ഭ വ ലാ! േപാ ീ!
സംസാരാമയപരിത മാനസ ാരാം
ംസാം ത ിെയാഴി ി േഭഷജേമ ം 430
മരണേമാ മമ മനസി പരിതാപം
ക ണാ തനിേധ! െപരിെക വള .
മരണകാേല തവ ത ണാ ണസമ-
ചരണസരസിജ രണ ാവാനായ്
തരിക വരം നാഥ! ക ണാകര! േപാ ീ!
ശരണം േദവ! രമാരമണ! ധരാപേത!
പരമാന േ ! ഭഗവ ജയ ജയ!
പരമ! പരമാ ! പര ഹ്മാഖ ! ജയ.
പരചി യ!പരാപര! പ ാ ! ജയ
വരദ! നാരായണ! ൈവ ണ്ഠ! ജയ ജയ." 440
ച രാനനനിതി തിെച െതാ േനരം

മ രതരമതിവിശദ ിത വം
അ ളിെ "നാഥെന ിേ ാെള ാവ -
െമാ മിെ െ ാ ാനിവിേട ഴേ ാെട
വ വാ ലമ െചാ െക" േക
സരസീ ഹഭവനീവ ണ ി .
"നി ി വടിതി ളള ിേലറാെതക-
െ െ ാ വ േലാക ി ളള േപാ ീ!
എ ി ണ ി ാം േലാക ി ം
സ ടം ിരി ിതി ാലം നാഥ! 450
െപൗല ്യതനയനാം രാവണ ത ാലിേ ാ
െ യിേലാക ം നശി ി മി ം ജഗ പേത!
മ വരബലദ ിതനായി തി-
നി യം ടി വിശ െ െയ ാമേ ാ!
േലാകപാല ാെര ം ത ാ ി ള വ-
24
േനകശാസനമാ ി മ േലാകെമ ാം.
പാകശാസനെന ം സമേര െക ിെ ാ
നാകശാസന ം െച ീടിനാ ദശാനന .
യാഗാദിക ം ട ിയ യ
േയാഗീ ാരാം നിമാെര ം ഭ ി . 460
ധ പ ികേള ം പിടി െകാ േപായാ
ധ ം മറ ി ടി മര ാദ ം.
മ നാെലാഴി വനി മ ാരാ േമ
ത െവ ം േ ക പിതം ജഗ പേത!
നി ി വടിതെ മ നാ ിറ ിനി
പങ് ിക ര തെ െ ാ ണം ദയാനിേധ!
സ തം നമസ്കാരമതി മ രിേപാ!
െച ളിരടിയിണ ചി ി ായ്വേരണേമ!"
പ സംഭവനി ണ ി േനരം
പ േലാചന ചിരി ളിെ ാേനവം 470
"ചി ിേയാെടെ േ വി ചിരകാലം

ലാഭാ ം രാ കശ പ ജാപതി.
ദ മായി വരം സേ ന മയാ
തദ ച ത ം ക േദ ാഗമൈദ വ േമ.
കശ പ ദശരഥനാംനാ രാജേന നായ്
കാശ പീതേല തിഷ്ഠത നാ വിധാതാേവ!
തസ വ ഭയാ മദിതി െകൗസല ം
തസ ാമാ ജനായി വ ǌാ ജനി ീ ം.
മ േഹാദര ാരായ് േപ ായ്വ ം
ചി പിണി മമ ശ ിയാം വിേശ ശ രി 480
േയാഗമായാേദവി ം ജനകാലേയ വ
കീകസാ ജ ലനാശകാരിണിയായി
േമദിനിത ിലേയാനിജയാ ായ്വ -
മാദിേതയ ാ കപിവീരരാ ിറേ ണം.
േമദിനീേദവി തിഭാരംെകാ ാെയാ
േവദന തീ െന ാ"െല െച നാഥ
25
േവദനായകെന മയ മറ േ ാ
േവധാ ം നമസ്കരി ീടിനാ ഭ ിേയാെട.
ആദിേതയ ാെര ാമാധിതീ േനര-
മാദിനായക മറ ീടിേനാരാശേനാ ി 490
േഖദ മക ളളി ീതി ട ട
േമദിനിത ി വീ നമസ്കാര ംെച ാ .
േമദിനീേദവിേയ മാശ സി ി േശഷം
േവധാ ം േദവകേളാട ളിെ ാേനവം.
"ദാനവാരാതി ക ണാനിധി ല ീപതി
മാനവ വരനായ്വ വതരി ീ ം
വാസരാധീശാന േയ സാദരമേയാ യി ;
വാസവാദികളായ നി െമാ േവണം.
വാ േദവെന രിചരി െകാ വാനായി-
ാസഭാേവന മീമ േല പിറേ ണം, 500
മാനിയാം ദശാനന ത ാരാ ം യാ -
ധാനവീര ാേരാ ം െചയ്വതിേ ാേരാ
കാനനഗിരി ഹാദ ാര േതാ ം
വാനര വര ാരാേയ ം ൈവകിടാെത."
ാമാദികേളാ പ സംഭവ നിജ
ഭ ശാസനമ െച ട താ നായ്
സത േലാക ം സത രം ധരി ി -
മ സ ാപമതിസ യായ് മ വിനാ .
ത ാേല ഹരി ഖ ാരാം വി ധ ാ-
െരാ േവ ഹരി പധാരികളായാരേ ാ. 510
മാ ഷഹരിസഹായാ മായ് തത േതാ
മാ ഷഹരിസമേവഗവി മേ ാെട
പ വത േ ാപലേയാധികളാ ത-
പ വത ല ശരീര ാരായനാരതം
ഈശ രം തീ മാണ ാരായ് വഗ -
േ ശ ര ാ ം വി ഖി വാണാരേ ാ.
26
ലാഭാേലാചന
അമിത ണവാനാം പതി ദശരഥ-
നമലനേയാ ാധിപതി ധ ാ ാ വീര
അമര ലവര ല നാം സത പരാ-
മനംഗജസമ ക ണാര ാകര 520
െകൗസല ാേദവിേയാ ം ഭ ഷയ്േ ം
െകൗശല േമറീ ം ൈകേകയി ം മി ം
ഭാര മാരിവേരാ ം േച മ ിക മായ്
കാര ാകാര വിചാരി തലെമ ാം
പരിപാലി ംകാലമനപത ത ം െകാ
പരിതാേപന ചരണാം ജദ യം
വ നംെച േചാദി ീടിനാ'െന ന
ന ന ാ ാവാെന െച ീടണം.
ാരി ായ്കയാെലനി രാജ ാദിസ-
സ വ ം ഃഖ ദെമ റി ാ ം.' 530
വരിഷ്ഠതേപാധന വസിഷ്ഠന േക
ചിരി ദശരഥ പേനാട െച ഃ
"നിന നാ ാ ായ്വ മ -
നിന േഖദിേ മനസി നരപേത!
ൈവകാേത വ േ ണ ശ ംഗെനയിേ ാ
െചയ്ക നീ ണനിേധ! കാേമ ിക ം."
അശ േമധ ം കേമ ി ം
ത െട വായ വസിഷ്ഠനിേയാഗ ാ
മ വ ൈവഭ ക തെ ംവ ിനാ .
ശാല ം പണിെച സര തീര ി
േലാകപതി യാഗം ദീ ി ാന കാലം. 540
അശ േമധാന രം താപസ ാ മായി
വിശ നായക സമനാകിയ ദശരഥ
വിശ നായകനവതാരംെചയ്വതിനായി
വിശ ാസഭ ിേയാ ം കാേമ ിക ം
ഋശ ംഗനാ െച െ െ ാരാ തിയാേല
വിശ േദവതാഗണം മായ േനരം
27
േഹമപാ മായ പായസെ ാ ം ടി
േഹാമ ി നി െപാ ിനാന് വ ിേദവ .
'താവകം ീയമി ായസം ൈകെ ാ ക നീ
േദവനി ിത'െമ പറ പാവക ം 550
പതി വര െകാ മറ ി ;
താപസാ യാ പരി ഹി പതി ം.
ദ ിണെച സമസ്കരി ഭ ി വം
ദ നാം ദശരഥ ത ണം ീതിേയാെട
െകൗസല ാേദവി ം െകാ പവര
ൈശഥില ാ നാപാതി നല്കിനാ ൈകേകയി ം.
അേ രം മി യ് െകൗസല ാേദവിതാ ം
ത െട പാതി െകാ ീടിനാ മടിയാെത.
എ ക പാതി െകാ ൈകേകയി ം
മ വന ക സേ ാഷം ാേന ം. 560
ത ജക പരമാന ംവ മാ
ഗ ഭ ം ധരി ി വ മ കാലം
അെ ാേഴ ട ി േ ാണീ നാം ദശരഥ
വിേ ാെരെയാെ വ ി ട ിനാ
ഗ ഭര ാ ം ജപേഹാമാദി ക -
പലാ ിക വാസരം മ ാെല
ഗ ഭചി െള ാം വ ി വ ംേതാ -
േ മം െട െട വ ി േപ ം.
ത ണയിനിമാ ളളാഭരണ േപാെല
വി ാദി ജക ം മി ം േദവക ം 570
അ പമായ് ചമ ി സ ാപം ദിനംേതാ -
മ പഭാഷിണിമാ ം വ ി േതജേ ം.
സീമ ംസവനാദി ിയക ംെച
കാമാ ം ദാന ം െച ി നരവരന്.
ീരാമാവതാരം
ഗ ഭ ം പരി മായ് ചമ കാല-
മ ഭക ാ ം നാ വ പിറ ാ ട ട .
28
ഉ ി പ ഹം നില് കാല ി -
ലച തനേയാ യി െകൗസല ാ ജനായാ .
ന ം ന വ നവമിയേ ാ തിഥി
ന ാധിപേനാ ടേവ ഹ തി 580
ക ടക ിലത ിതനായി േ ാ;
അ മത , ദയം ക ടകം;
അ ജ ലാ ി ം, ഭാ വ മീന ി ം,
വ നായ് മകരംരാശിത ി
നില് േ ാളവതരി ീടിനാ ജഗ ാഥ
ദി കെളാെ സാദി േദവക ം.
െപ ി ൈകേകയി ം ഷ ന ംെകാേ
പിേ ാ മി ം െപ ി ദ യം.
ഭഗവാ പരമാ ാ നാരായണ
ജഗദീശ ര ജ രഹിത പേ ണ 590
വേനശ ര വി ത െട ചി േ ാ -
മവതാരംെച േ ാ കാണായീ െകൗസല യ് ം
സഹ കിരണ ാെരാ മിെ ാ േനരം
സഹ ാ ത ദി യ േപാെല
സഹ പേ ാ വനാരദസനകാദി
സഹ േന ഖവി േധ ാരാ ം
വ മായിരിെ ാ നി ലമ ട ം
രചികര മളക ഷമ ം
കാ ണ ാ തരസസം നയന -
മാ ണ ാംബരപരിേശാഭിതജഘന ം 600
ശംഖച ാബ്ജഗദാേശാഭിത ജ ം
ശംഖസ ിഭഗളരാജിതെകൗ ഭ ം
ഭ വാ ല ം ഭ ാ ക റിവാനായ്
വ മായിരിെ ാ പാവന ീവ ം
ല ാഹാരകാ ീ ര ഖ-
മ ന മി മ ലവദന ം
പ േലാക െള ാമക പാദാബ്ജ ം
ക ക ാെയാ പരമാന െ ാ ം
29
േമാ ദനായ ജഗ ാ ിയാം പരമാ ാ
സാ ാ ീനാരാണ താനിെത റി േ ാ 610
രഗാ ിയായ െകൗസല ാേദവിതാ ം
വ ി െത െതെര തി ട ിനാ .
കൗസല ാ തി
"നമേ േദവേദവ! ശംഖച ാബ്ജധര!
നമേ വാ േദവ! മ ദന! ഹേര!
നമേ നാരായണ! നമേ നരകാേര!
സമേ ശ ര! െശൗേര! നമേ ജഗ പേത!
നി ി വടി മായാേദവിെയെ ാ വിശ ം
സ തം ി ര ി സംഹരി .
സത ാദി ണ യമാ യിെ ി ിെത-
മ ാ േപാ മറിവാ േവലയേ . 620
പരമ പരാപര പര ാഖ പര
പരമാ ാ പര ഷ പരി
അച തന നവ നവ യേനക
നി ല നി പമ നി വാണ ദ നിത
നി ല നിരാമയ നി വികാരാ ാ േദവ
നി മ നിരാ ല നിരഹ ാര ി
നിഷ്കള നിര ന നീതിമാ നിഷ്ക മഷ
നി ണ നിഗമാ വാക ാ േവദ നാഥ
നിഷ് ിയ നിരാകാര നി രനിേഷവിത
നിഷ്കാമ നിയമിനാം ദയനിലയന 630
അദ യനജന താന നാരായണ
വിദ ാനസപ മ പ മ ൈവരി
സത ാനാ ാ സമേ ശ ര സനാതന
സത സ യജീവ സനകാദിഭിേ വ
തത ാ േബാധ പ സകലജഗ യ
സ ാമാ കനേ ാ നി ി വടി നം.
നി ി വടി െട ജഠര ി നിത -
മ മി ാേതാളം ഹ്മാ കിട .
30
അ െന ളള ഭവാെന െട ജഠര ി-
ലി െന വസി തിെന കാരണം േപാ ീ! 640
ഭ ാ വിഷയമാ െളളാ പാരവശ ം
വ മായ് ാണായ്വ ഗ് യാെമനി ിേ ാ .
ഭ ാ ാ ലസംസാര ഃഖാം െധൗ
നിത ം നിമ യായത ം മി േ .
നി െട മഹാമായത െട ബല ിനാ-
ലി നി പാദാംേഭാജം കാ ാ ം േയാഗം വ .
ത ാ ണ ാ നിത ാ ി വസിേ ണ-
മി ാണാകിയ പം ഷ് തെമാ വാ .
വിശ േമാഹിനിയായ നി െട മഹാമായ
വിേശ ശ! േമാഹി ി ീടായ്ക മാം ല ീപേത! 650
േകവലമെലൗകികം ൈവ വമായ പം
േദേവശ! മറയ്േ ണം മ േളളാ കാ ം േ .
ലാളനാേ ഷാദ പമായിരിേ ാ
ബാലഭാവെ മമ കാേ ണം ദയാനിേധ!
വാ ല വ ാജമാെയാ പരിചര-
ണ ാേല കടേ ണം ഃഖസംസാരാ വം."
ഭ ി ി ം വീ വണ ി തി േ ാ
ഭ വ ല േഷാ മന െച ഃ
"മാതാേവ! ഭവതിെ ി മാ െത ാ-
േല മ രമി ചി ി വ ം വ ം. 660
ദം വള േ ാ രാവണ തെ െ ാ
സേ ാദം േലാക വ ിെ ാ വാ ം
ഹ്മശ ര ഖാമര വര ാ
നി ലപദ ളാ തി േസവി യാ
മാനവവംശ ി നി തനയനായ്
മാ ഷേവഷം മിയി പിറ ǌാന്.
നായ് പിറ ണം ǌാ തെ നി െ
ചി ി നി പി േസവി ചിരകാലം
വജ നി നര കാരണമിേ ാ-
31
േളവം തകമായ േവഷെ ാ ി . 670
ഭം മ ശനം േമാ ിനായി േളളാ,-
ി േ ാ പിെ െയാ ജ സംസാര ഃഖം.
എ െട പമിദം നിത ം ധ ാനി െകാ -
െക ാ വ ീ ം േമാ ,മി സംശയേമ ം.
യാെതാ മ നിഹ ന ിേല സംവാദമി-
താദരാ പഠി താ േക താ െച ം
സാധി മവ സാ പ െമ റി ാ ം;
േചതസി മരി േ ാ മ രണ ാം."
ഇ രമ െച ബാലഭാവെ
സത രം കാ ം ൈക ം ട കര േ ാ 680
ഇ നീലാഭ ര പനര-
വി േലാചന പരമാന ാ ാ
ച ഡാരവി മ ിര ാരക-
വ ിത വി വ വതാരംെച ാ .
ന ന ായിെത ാ േകെ ാ പങ് ി-
സ നനഥ പരമാന ാ ലനായാ
ജ െ െ ാ തവ ിെന ാം
വസ് ഷണാദ ഖിലാ ദാന െച ാ .
വ ാബ്ജം ക നായ് റെ
നായ് ാനംെച വി നിേയാഗ ാ 690
ജാതകക ംെച ദാന ംെച ; പിെ -
ാതനായി ൈകേകയീ ത പിേ ാ ം.
മി ാ ാരാ ായിതി വ -
മമി ാ ക ദശരഥ ം യഥാവിധി
െച ി ജാതക ം ബാല ാ െ ാവ ം
െപ ി സേ ാഷംെകാ ജന ം.
സ രെ ൗഘവസ് ാമാദിപദാ -
െള മി ാേതാളം ദാനംെച േദവാനാം
വി വ നാ ി ായി മേഹാ വം
ക കളായിര ം െതളി മേഹ ം. 700
32
സമ േലാക മാ ാവാമിവ േല
രമി ീ നിത െമേ ാ വസിഷ്ഠ ം
ശ ാമളനിറം േകാമള മാര
രാമെനെ ാ തി നാമ മി ാനേ ാ;
ഭരണനി ണനാം ൈകേകയീതനയ
ഭരതെന നാമമ ളിെ നി;
ല ണാന ിതനായ മി ാതനയ
ല ണെന തെ നാമ മ െച ;
ശ െ ഹനി ീ കനിമി മായ്
ശ െന മി ാ ജാവരജ ം. 710
നാമേധയ ം നാ ം വിധിേ വം
മിപാല ം ഭാര മാ മായാന ി ാന്.
സാേമാദം ബാല ീഡാത പര ാരാംകാലം

രാമല ണ ാ ം ത ിെലാ ി വാ ം
ഭരതശ ാെരാ മിെ ാനാ ം
മ വീ പായസാംശാ സാരവശാ
േകാമള ാരാെയാ േസാദര ാ മായി
ശ ാമണനിറം േലാകാഭിരാമേദവ
കാ ണ ാ ത ാപാംഗവീ ണം െകാ ം
സാരസ ാവ വ ാലാപപീ ഷം െകാ ം 720
വിശ േമാഹനമായ പെസൗ ര ംെകാ ം
നിേ ഷാന ദേദഹമാ വംെകാ ം
ബ കദ ാംബര ംബനരസംെകാ ം
ബ രദ ാ ര ഹാസാഭെകാ ം
തല ിതപാദാബ്ജദ യയാനംെകാ ം
േചേതാേമാഹന ളാം േച ിത െളെ ാ ം
താത മ മാ ം നഗരവാസിക ം
ീതി നല്കിനാന് സമേ യ െമ ാം.
ഫാലേദശാേ സ ാശ പ ാകാരമായ്
മാേലയമണി തി േപെ ം കരള ം 730
അ നമണി തിമ ളതരമായ
33
ക േന ം കടാ ാവേലാകന ം
ക ാല ാരമണി ലം മി ീ
സ ദ ണസമഗ മ ം
ശാ ലനഖ ം വി മമണിക ം
േച ട കാ സ രമണിക മേ മേ
േകാ ചാ ീ െ ാ കാണ്ഠകേ ാേദ ാത ം
മാലക വനമാലകേളാ ം
വിസ് േതാരസി ചാ ം ളസീമാല ം
നി ല ഭവ ലാ ്ഛനവിലാസ ം 740
അംഗദ ം വലയ ക ണ ം
അം ലീയ െകാ േശാഭി കര ം
കാ നസ ശപീതാംബേരാപരി ചാ ം
കാ ിക ര െള ിവ പലതരം
അല ാര േസാദര ാേരാ െമാ-
രല ാരെ േ ാ മിേദവി നാഥ .
ഭ ാവി ധിവാസ ാേയാരേയാ യി
െപാ ാ മാനിനിതാ ം കളി വിള ിനാ .
തല ി െല ാമ െതാ ദിനം
തി ം വ ി ി േലാക മാന ി . 750
ബാല ം കൗമാര ം
ദ തിമാെര ാല ംെകാേ വം ര ി ി
സ തി െകൗമാര ം സ ാപി ി െമെ .
വിധിന നനായ വസിഷ്ഠമഹാ നി
വിധി വക പനി ി ബാലനമാെര.
തികേളാ നരംഗ പാംഗ
സ് തിക പസ് തിക മ മെമ ാം
പാഠമായ പാ ാെലെ ാര ത,മവ
പാടവേമ ം നിജശ ാസ തെ യേ ാ.
സകലചരാചര വാ വീ ം
ഭഗവാ തനിെ ാ വായ് ചമ ീ ം 760
സഹ പേ ാ വ നാം വസിഷ്ഠെ
34
മഹ േമ ം ഭാഗ െമ െചാ ാവേതാ ാ !
ധ േവദാംേഭാനിധിപാരഗ ാരായ്വ
തനയ ാെര കേ ാ ദശരഥ
മനസി വള െ ാ പരമാന ം
നിനായകേന മാന ി ി ന ായ്.
ആേമാദം വള ി േസവ േസവകഭാവം
രാമല ണ ാ ം ൈകെ ാ ാ,ര േപാെല
േകാമള ാരാ േമ ം ഭരതശ ാ
സ ാമി ത കഭാവം ൈകെ ാ ാര ദിനം. 770
രാഘവന കാലേമകദാ െകൗ ഹലാ
േവഗേമറീ െ ാ രഗര േമറി
ാണസ ിതനായ ല ണേനാ ം േച
ബാണ ണീരഖഡ്ഗാദ ാ ധ ം ്
കാനനേദേശ നട ീടിനാന് നായാ ിനാ-
യ് ാണായ ഷ്ട ഗസ യം െകാലെച ാ .
ഹരിണഹരികരികരടിഗിരികിരി
ഹരിശാ ലാദികളമിതവന ഗം
വധി െകാ വ ജനക കാ വ
വിധി വ ം സമസ്കരി വണ ിനാ . 780
നിത ഷസ ഷസ ായ ളി
ഭ ിൈകെ ാ സ ാവ നം െച േശഷം
ജനകജനനിമാ ചരണാം ജം വ ി-
ജേനാ േച െപൗരകാര െള ാം
ചി ി ദ നീതിനീ ാെത േലാകം ത
സ തം ര ി ി ധ പാലനംെച
ബ േളാ ം ത ാേരാ ം േച
സ ാ നാ േഭാജനം കഴി ഥ
ധ ശാസ് ാദി രാേണതിഹാസ േക
നി ല ഹ്മാന ലീനേചതസാ നിത ം 790
പരമ പരാപര പര ഹ്മാഖ പര
ഷ പരമാ ാ പരമാന ി
മിയി മ ഷ നായവതാരംെച േതവം
35
മിപാലക ി ൈകെ ാ വാണീടിനാ .
െചതസാ വിചാരി കാണ്കിേലാ പരമാ -
േമ േമ െച േ ാന, ി േ ാ വികാര ം
ചി ി ി പരിണാമമി ാെതാരാ ാന -
െമെ ാ മഹാമായാൈവഭവം ചി ം! ചി ം!
വിശ ാമി െ യാഗര

അ ാലം വിശ ാമി നാകിയ നി ല-
ഖ മേയാ യ് ാ ാെറ ളളീടിനാ , 800
രാമനായവനിയി മായയാ ജനിെ ാ
േകാമളമായ പം െ ാ പരാ ാനം
സത ാനാന ാന ാ തം ക െകാ വാ
ചി ി നിറ ാ വഴി ഭ ിേയാെട.
െകൗശിക തെ പതി ദശരഥ-
നാ സം മേ ാ ം ത ാന ംെചയ്
വിധിന നേനാ ം െചെ തിേര യഥാ-
വിധി ജ ം െച വ ി നി ഭ ാ
സ ിതം നിവര തേ ാ െചാ ീടിനാ
"അ മി വ ി സഫലമായ്. 810
നി ി വടിെയ ളളിയ ലം താ-
ാ രാ ാവായി ǌാനിഹ തേപാനിേധ!
ഇ െന ളള നി െള ളളീ ം േദശം
മംഗലമായ്വ ാ സ ം താേന വ ം.
എേ ാ ചി ിെ ളളിയെത മിേ ാള്
നി ി വടിയ െചേ ണം ദയാനിേധ!
എ ാലാ െത ാം െചയ്േവ ǌാ മടിയാെത
െചാ ാ ം പരമാ ം താപസ ലപേത!"
വിശ ാമി ം ീതനായ െച ീടിനാ
വിശ ാസേ ാ ദശരഥേനാട േനരം 820
"ǌാനമാവാസ േതാ ം പി േദവാദികെള
ധ ാനി െച ീ േഹാമെ ട േ ാ
മാരീച ബാ ഖ ാരാം ന ര-
36
ാരി വ മ ചര ാരാ േളളാ ം.
അവെര നി ഹി യാഗെ ര ി ാനാ-
യവനീപേത! രാമേദവെനയയയ്േ ണം.
ഷ്കേരാ വ തേ ാ നി പി
ല ണേന ം െട നല്േകണം മടിയാെത.
ന വ ീ ക നിന മഹീപേത!
കല ാണമേത! ക ണാനിേധ! നരപേത!" 830
ചി ാച ലനായ പങ് ിസ ന പ
മ ി വിേനാേടകാേ െചാ ീടിനാ ഃ
"എ െചാ വ േരാ! ന ന തെ മമ
സ ജി ീ വതിനി േ ാ ശ ിെയാ ം
എ ം െകാതി കാല ി ല് ൈദവവശാ
സി ി തനയനാം രാമെന ിരി േ ാ
നി യം മരി ം ǌാ രാമെന നല്കീടാ ാ-
ലന യനാശം െട വ ം വിശ ാമി .
എേ ാ ന തിേ ാെള നി ി വടി
ചി ി തിരി ളിെ ീ കേവണം." 840
"എ ിേലാ േദവ ഹ ം േക ാ മതിേഗാപ ം

സ ട ാേക സ തം ധരാപേത!
മാ ഷന രാമ മാനവശിഖാമേണ!
മാനമി ാത പരമാ ാ സദാന
പ സംഭവ ം ാ ി ലമായി
പ േലാചന മീഭാരെ ളവാനായ്
നി െട തനയനായ്െ ൗസല ാേദവിത ി
വ വതരി ി ൈവ ണ്ഠന് നാരായണന്.
നി െട വജ ം െചാ വന് ദശരഥ!
ം നീ ഹ്മാ ജ കശ പ ജാപതി 850
നി െട പ ിയാ മദിതി െകൗസല േക-
െള ി വ ം ടി തി ാവാനായ്
ബ വ ര ം തപ െച നി
രാ നി വി ജാധ ാനാദിേയാ ം.
37
ഭ വ ല േദവ വരദ ഭഗവാ ം
ത ീകരി 'നീ വാ ിെ ാ വര'െമ ാ .
' നാ ിറേ ണെമനി ഭവാ'െന
സത രമേപ ി കാരണമി നാഥ
നാ ിറ രാമെന റി ാ ം;
ീ ! േശഷ തെ ല ണനാ ം. 860
ശംഖച ളേ ാ ഭരതശ ാ
ശ ൈകവി േക െകാ ാ മിനി ം നീ.
േയാഗമായാേദവി ം സീതയായ് മിഥിലയി
യാഗേവലായാമേയാനിജയാ ായ്വ .
ആഗതനായാ വിശ ാമി മവ ത ി
േയാഗം ീ വതിെന റി ീടണം നീ.
എ ം ഹ മി വ വ മ താ ം
െന െടയയ ീ ക മടിയാെത."
സ നായ ദശരഥ ം െകൗശികെന
വ ി യഥാവിധി ജി ഭ ി വം 870
'രാമല ണ ാെരെ ാ െപായ്െ ാ ാ 'െമ-
ാേമാദം ന കി പതി ാെര.
'വരിക രാമ! രാമ! ല ണാ! വരിക'െയ-
രിേക േച മാറിലണ ഗാഢം ഗാഢം
ണ ണ ട ക ശിര ി
' ണ വ വാനാ േപാവിെന രെച ാ .
ജനകജനനിമാ ചരണാം ജം ി
നിനായക പാദ ം വ ി ട
വിശ ാമി െനെ വ ി മാര ാ ,
വിശ ര ാ ം പരി ഹി നീ ം. 880
ചാപ ണീരബാണഖഡ്ഗപാണികളായ
പതി മാര ാേരാ ം െകൗശിക നി
യാ മയ ി ാശീ വാദ ം െചാ ി
തീ പാദ ാേരാ ം നട വിശ ാമി .
മ ം േപായ് ചില േദശം കടേ ാരന രം
മ ഹാസ ം െച ി ളിെ നിഃ
38
"രാമ! രാഘവ! രാമ! ല ണ മാര! േക
േകാമള ാരാ ളള ബാല ാരേ ാ നി .
ദാഹെമെ ം വിശെ െ മറിയാത
േദഹ ളേ ാ ം നി െ ലം 890
ദാഹ ം വിശ ാകാെതയിരി ാനായ്
മാഹാ േമ േ ാ വിദ കളിവ ര ം
ബാലക ാേര! നി പഠി ജപി ാ ം
ബല ം നരതിബല ം മടിയാെത.
േദവനി ിതകളീ വിദ ക"െള രാമ-
േദവ മ ജ പേദശി നി.
പിപാസാദിക ം തീ ബാല ാ മാ-
യേ ാേഴ ഗംഗ കട ീടിനാ വിശ ാമി .
താടകവധം
താടകാവനം ാപി ീടിേനാരന രം
ഢേ ര ം പറ വിശ ാമി ഃ 900
"രാഘവ! സത പരാ മവാരിേധ! രാമ!
േപാ മാറി ീവഴിയാ േമയി കാലം.
കാടി ക ാേയാ നീ? കാമ പിണിയായ
താടക ഭയ രി വാണി ം േദശമെ ാ.
അവെളേ ടി ാ ം േന വഴി നട ീല
വനവാസിജനം വേനശ ര! േപാ ീ!
െകാ ണമവെള നീ വ ജാതി മതി-
നിെ ാ േദാഷ"െമ മാ നി പറ േ ാ
െമ േവെയാ െച ാെണാലിെച രാമ,-
െന ാേലാക െമാ വിറ ിത േനരം. 910
െച ാെണാലി േക േകാപി നിശാചരി
െപരിെക േവഗേ ാ മ ഭ ി ാനായ്.
അേ രെമാ ശരമയ രാഘവ ം
െച താടകാമാറി െകാ ി രാമബാണം.
പാരതി മല ചിറക വീണ േപാെല
േഘാര പിണിയായ താടക വീണാളേ ാ.
39
സ ര ാഭരണ ഷിതഗാ ിയായി
രിയായ യ ിതെ ം കാണായ്വ .
ശാപ ാ ന രിയാേയാ യ ിതാ ം
ാപി േദവേലാകം രാമേദവാ യാ. 920
െകൗശിക നീ ം ദിവ ാസ് െളെയ ാ-
മാ രാഘവ പേദശി സല ണം.
നി ല ാരാം മാര ാ ം നീ ം
രമ കാനേന ത വസി കാമാ േമ.
രാ ി ം പി ി വ സ ാവ നംെച
യാ ം ട ിനാരാ യാ ല കാേല.
ി സി ാ മം വിശ ാമി ം നി-
ഖ ാെരതിേര വ ി ാര േനരം.
രാമല ണ ാ ം വ ി നികെള
േ മ െ ാ നിമാ ം സല് ാരംെച ാര്. 930
വി മി ന രം രാഘവ തി വടി
വിശ ാമി െന േനാ ി ീതി െച ഃ
"താപേസാ മ, ഭവാ ദീ ി യാഗമിനി
താപം ടാെത ര ി ീ വേന െച ം.
രാം നിശാചേര ാെര ാ ി ാ
ന മാ വ ബാണംെകാ ǌാ തേപാനിേധ!"
യാഗ ം ദീ ി ി െകൗശികന കാല-
മാഗമി ി ന ര ാ പടേയാ ം.
മ ാ കാേല േമ ഭാഗ ി നി മ
ര ി ം ട ീടിനാര േനരം. 940
പാരാെത ര ശരം െതാ രാമേദവ
മാരീച ബാ വീര ാെര േയാഗി ാ .
േകാ ി ബാ വാമവെനെയാ ശര-
മേ രം മാരീച ം ഭീതി േ ാടീടിനാ .
െച ി രാമബാണം പി ാെല െട െട
ഖി നാേയറിെയാ േയാജന പാ ാനവ .
അ വംത ി െച വീണി , രാമബാണ-
40
മേ രമവിെട ം െച ി ദഹി ാനായ്.
പിെ മെ െമാ ശരണമി ാ വ-
െനെ ര ിേ ണെമ ഭയം ീടിനാന്. 950
ഭ വ ലനഭയംെകാ ലം
ഭ നായ്വ ാന ട ി മാരീച ം.
പ ല ലകാലനാകിയ െസൗമി ി ം
മ ളള പടെയ ാം േകാ ി ശര ളാ .
േദവക ിെച ി സേ ാഷ ാ
േദവ ഭിക ം േഘാഷി ിത േനരം.
യ കി രസി ചാരണഗ വ മാ
ത േണ ി തിേ മാന ി ാ .
വിശ ാമി ം പരമാന ം ണ -
ാ ാ ലേന പ േളാ ം 960
ഉ ംേഗ േച പരമാശീ വാദ ംെച
വ ാെര ം ജി ി ി വാ ല ാ .
ഇ ദിനേമാേരാേരാ രാണ ള്
പറ രസി ി െകൗശികനവ മായ്.
അ െച ി നാലാംദിവസം പിെ നിഃ
"അ ഥാ കാലം കളെക ളളേത ം.
ജനകമഹീപതിത െട മഹായ -
മിനി ൈവകാെത കാ ാ േപാക നാം വ ാേര!
െചാെ ം ൈ യംബകമാകിന മാേഹശ ര-
വി വിേടഹരാജ ി ലിരി . 970
ീമഹാേദവ തെ വ ിരി രാ
മിപാേല ാരാല ിതമ ദിനം.
േ ാണിപാേല ലജാതനാകിയ ഭവാ
കാണണം മഹാസത മാകിയ ധ ര ം."
താപേസ ാേരാ മീവ മ െച
പതിബാല ാ ം െടേ ായ് വിശ ാമി
ാപി ഗംഗാതീരം െഗൗതമാ മം ത
േശാഭ െ ാ ണ േദശമാന ദം
ദിവ പാദപലതാ മഫല ളാ
41
സ വേമാഹനകരം ജ സ യഹീനം
ക െകൗ കം വിശ ാമി െന േനാ ി- 980
രീേക ണ മീവ മ െച ഃ
"ആ മപദമിദമാ ളള മേനാഹര-
മാ യേയാഗ ം നാനാജ സംവീതംതാ ം.
എ മാ ാദ ായി മനസി േമ
ത െമെ ത െചേ ണം താേപാനിേധ!"
അഹല ാേമാ ം
എ േക വിശ ാമി രെച
പ ഗശായി പര തേ ാ പരമാ ം:
"േക ാ ം രാ െമ ിേലാ മാര! നീ
വാ മി ാത തപ ളള െഗൗതമ നി 990
ഗംഗാേരാധസി നേ ാരാ മ ി ല
മംഗലം വ ി ീ ം തപസാ വാ ംകാലം
േലാേകശ നിജ തയാ േളളാരഹല യാം
േലാക രിയായി ദിവ കന കാര ം
െഗൗതമ നീ െകാ വിധാതാ ം;
െകൗ കം ഭാര ാഭ ാ ാരായവ .
ഭ ഷാ ചര ാദി ണ ക-
െ ം സാദി െഗൗതമ നീ ം
ത െട പ ിയാേയാരഹല േയാ ം േച
പ ശാലയില വസി ചിരകാലം. 1000
വിശ േമാഹിനിയാേയാരഹല ാ പം ക
വന ം മാ ധവശനായാ .
െചെ ാ ിവാ ല ം പെ ാ ം ലക ം
ച േമറീ ം ട ാ മാസ ദി തി-
െനെ ാ കഴിെവ ചി ി ശതമഖന്
െച ാ ബാണാ ിെകാ സ ാപം യാ
സ തം മന ാ ി രഗാ ീ പം
ചി ി ചി ി നംഗാ നായ് വ ാനേ ാ.
അ രാ നി വി േധ മതിനിേ ാ-
42
ള രം വരാെതെയാര രെമെ േ ാ 1010
േലാേകശാ ജ തന ന െട പം
നാകനായക ൈകെ ാ യാമാദിയി
സ ാവ ന ി െഗൗതമ േപായേനര-
മ രാ ാ ടജാ േര പരവശാ .
ാമാവഹല െയ ാപി സസം മം
സത രം റെ േനര െഗൗതമ ം
മി ത ദയെമാ ീെല ക
ബ സേ ഹം െച േനര കാണായ്വ
ാരാതി നിേ ഷ്ഠെന ബലാലേ ാ
വി നാെയ ം േവപ നി ാ . 1020
ത െട പം പരി ഹി വ വ -
തെ തിേകാപം ൈകെ ാ നീ ം
'നി നി ാരാ െത ി ാ ാേവ!
െചാ െചാെ േ ാ നീെയ ാേമ പരമാ ം.
വ ാെത മമ പം ൈകെ ാ വാെന ലം?
നി നായ ഭവാേനെതാ മഹാപാപി?
സത െമേ ാ െചാ ീടറിേ നേ ാ തവ
ാ ം പറയായ്കി ഭ മാ േവനിേ ാ ."
െചാ ിനാന േനരം താപേസ െന േനാ ി
'സ േ ാകാധിപനായ കാമകി രനഹം 1030
വ ായ്മെയ ാമകെ ി ഢത ംെകാ-
െ ാം നി ി വടി െപാ െകാേളളണേമ!'
'സഹ ഭഗനായി ബ്ഭവി ഭവാനിനി-
ഹി ീ ക െച ഷ്ക ഫലെമ ാം.'
തപസ ീശ രനായ െഗൗതമ േദേവ െന-
പി ാ മമകം േ ാളഹല ം
േവപ നില് ക െച
താപേസാ മനായ െഗൗതമ േകാപേ ാെടഃ
'ക െമ ം തവ ം രാചാേര!
മാനേസ! തവ സാമ ം ന പാരം. 1040
ഷ് തെമാ വാനിതി െചാ ീ വ
43
നിഷ് തിയാ െളളാ രമഹാ തം.
കാമകി േര! ശിലാ പ ം ൈകെ ാ നീ
രാമപാദാബ്ജം ധ ാനി ിവിെട വസിേ ണം.
നീഹാരാതപവാ വ ഷാദിക ം സഹി-
ാഹാരാദികേള ം ടാെത ദിവാരാ ം.
നാനാജ െളാ മിവിെട ായ് വരാ
കാനനേദേശ മദീയാ േമ മേനാഹേര.
ഇ െന പല ദിവ വ രം കഴി േ ാ-
ളിെ ള ം രാമേദവ മ ജ ം. 1050
ീരാമപാദാംേഭാജ ശ ായീ ാ
തീ ം നി രിത െള ാെമ റി ാ ം.
പിെ നീ ഭ ിേയാെട ജി വഴിേപാെല
ന ായി ദ ിണംെച ി ി
നാഥെന തി േ ാ ശാപേമാ ംവ
തമാനസയായാെലെ ം ഷി ാം.'
എ െച നി ഹിമവ പാ ശ ം ാ-
ന െതാ ിവിെട വാണീടിനാളഹല ം.
നി ി മലരടിെ ളി െ ാടിേയ പാ-
െനെ ാ കഴിെവ ചി ി ചി ി ളളി . 1060
സ ാപം െകാ സ തം വസി
സേ ാഷസ ാനസ ാനേമ ചി ാമേണ!
ആരാ ം ക ടാെതാ പാഷാണാംഗിയായ്
േഘാരമാം തപേ ാ മിവിെട വസി
ഹ്മന നയായ െഗൗതമപ ി െട
ക മഷമേശഷ ം നി െട പാദ ളാ
ഉ ലനാശംവ ീടണമി തെ
നി ലയായ്വ ീ മഹല ാേദവിെയ ാ ."
ഗാഥിന ന ദാശരഥിേയാേടവം പറ-

ാ ം പിടി ടജാ ണം ാ . 1070
ഉ മാം തപെ ാ മിരി ം ശിലാ പ-
മേ കാ െക കാ ിെ ാ നിവരന്.
44
ീപാദാം ജം െമേ വ ി രാമേദവ
ീപതി ര പതി സ പതി ജഗ പതി.
രാേമാഹെമ പറ ാേമാദം നാഥ
േകാമള പ നിപ ിെയ വണ ിനാ .
അേ രം നാഥ തെ ാണായിതഹല യ് ം
വെ ാരാന േമ ം െചാ ാവത യേ ാ.
താപസേ ഷ്ഠനായ െകൗശിക നിേയാ ം
താപസ യം നീ മാ േസാദരേനാ ം. 1080
ശാപനാശനകരനാെയാ േദവ തെ -
ാപബാണ േളാ ം പീതമാം വസ് േ ാ ം
ീവ വ േ ാ ം ിതവ േ ാ ം
ീവാസാം ജദലസ ിഭേന േ ാ ം
വാസവനീലമണിസ ാശഗാ േ ാ ം
വാസവാദ മെരൗഘവ ിതപാദേ ാ ം
പ ദി ി െമാെ നിറ കാ ിേയാ ം
ഭ വ ല തെ ാണായിതഹല യ് ം.
ത െട ഭ ാവായ െഗൗതമതേപാധന
തേ ാ രെച േമാ ാളേ ാ . 1090
നി യം നാരായണ താനി ജഗ ാഥ-
ന േ ാജവിേലാചന പ ജാമേനാഹര
ഇ മാ നി ചി ി ാനംെച ഭ ാ
സത രമ ഘ ാദിക െകാ ജി ീടിനാ .
സേ ാഷാ െളാ കീ ം േന േളാ ം
സ ാപം തീ ദ നമസ്കാര ം െച ാ .
ചി കാ ി േല ം വ ി ഭ ിേയാ -
ാനംെച ര ലിബ േ ാ ം
വ മാെയാ ളകാ ിതേദഹേ ാ ം
വ മ ാെത വ ഗദ്ഗദവ േ ാ ം. 1100
അദ യനാെയാരനാദ സ പെന
സേദ ാജാതാന ാ ിമ യായ് തിെച ാ
45
അഹല ാ തി
"ǌാനേഹാ താ യാേയ ജഗ ാഥ! നിെ -
ാണായ്വ ലമ മ െചാ ാം.
പ ജ ാദികളാലേപ ിതം പാദ-
പ സംല പാം േലശമിെ നി േ ാ
സി ി ഭവ സാദാതിേരക ാലതി-
െ േമാ ബ ക പകാലമാരാധി ാ ം?
ചി െമ ം തവ േച ിതം ജഗ പേത!
മ ഭാേവന വിേമാഹി ി ി ിേതവം. 1110
ആന മയനാേയാരതിമായിക
ന നാതിേരക ന നചലനേ ാ ഭവാന്.
ത പാദാം ജപാം പവി ാഭാഗീരഥി
സ ഷണവിരി ാദികെള ാെര ം
മാ ീ ംത ഭാവ ാലേ ാ;
സി ിേ നേ ാ ǌാ ം സ പാദ ശമിേ ാ .
പ ǌാ െച ണ െമ വ ി ൈവ-
ണ്ഠ! ത ണ്ഠാ നാം ഭ േ ! വിേ ാ!
മ നായവതരിേ ാ ഷം േദവം
ചി േമാഹനം രമണീയേദഹിനം രാമം 1120
മ തവീര ം രം ധ രം
ത മദ യം സത സ മാദ ഹീനം
നിത മവ യം ഭജി ീ േ നിനി നിത ം
ഭ ൈത വ മ ാെര ം ഭജി ീ േ നി .
യാെതാ പാദാം ജമാരാ ി േവദം,
യാെതാ നാഭിത ി ായി വിരി ം,
യാെതാ നാമം ജപി ി മഹാേദവ ,
േചതസാ ത ാമിെയ ǌാ നിത ം വണ േ .
നാരദ നീ ം ച േശഖര താ ം
ഭാരതീരമണ ം ഭാരതീേദവിതാ ം 1130
ഹ്മേലാക ി നി ന ഹം കീ ി
ക മഷഹരം രാമചരിതം രസായനം
കാമരാഗാദിക തീ ാന ം വ വാനായ്
46
രാമേദവെന ǌാ ം ശരണം ാപി േ .
ആദ നദ യേനകനവ നനാ ല
േവദ ന ാരാ െമ ാ ം േവദാ േവദ
പരമ പരാപര പരമാ ാ പര
പര ഹ്മാഖ പരമാന ി നാഥ
ഷ രാതന േകവലസ യംേജ ാതി-
കലചരാചര കാ ണ ി 1140
വനമേനാഹരമാെയാ പം
വന ി ല ഹെ വ വാ .
അ െന ളള രാമച െന ദാകാലം
തി ിന ഭ ാ ഭജി ീ േ മനസി ǌാ .
സത പരി നാന നാ ാരാമ-
തന നിജമായാ ണബിംബിതനായി
ജഗ വ ിതിസംഹാരാദിക െചയ്വാ-
നഖ ഹ്മവി നാമ
േഭദ പ ൈകെ ാെ ാ നി ണ ി
േവദാ േവദ മമ േചതസി വസിേ ണം. 1150
രാമ! രാഘവ! പാദപ ജം നേമാ േത!
ീമയം ീേദവീപാണിദ യപ ാ ിതം.
മാനഹീന ാരാം ദിവ ാരാല േധ യം
മാനാ ം ിലകമാ ാ ജഗ യം
ഹ്മാവി കര ളാ ാളിതം പേ ാപമം
നി ലം ശംഖച ലിശമ ാ ിതം
മ േനാനിേകതനം ക മഷവിനാശനം
നി ലാ നാം പരമാ ദം നേമാ േത.
ജഗദാ യം ഭവാ ജഗ ായ ം ഭവാ
ജഗതാമാദി തനായ ം ഭവാനേ ാ. 1160
സ വ ത ളി മസ നേ ാ ഭവാ
നി വികാരാ ാ സാ ി തനായ ം ഭവാ .
അജനവ യ ഭവാനജിത നിര ന
വചസാം വിഷമമ ാെതാരാന മേ ാ.
വാച വാചേകാഭയേഭേദന ജഗ യ
47
വാച നായ്വേരണേമ വാ ി സദാ മമ.
കാര കാരണക ഫലസാധനേഭദം
മായയാ ബ വിധ പയാ േതാ ി .
േകവലെമ ാകി ം നി ി വടിയ
േസവക ാ േപാ മറിയാന തേ ാ. 1170
ത ായാവിേമാഹിതേചതസാമ ാനിനാം
ത ാഹാ േനേരയറി ടായേ ാ.
മാനേസ വിശ ാ ാവാം നി ി വടിതെ
മാ ഷെന ക പി ീ േവാര ാനികള്.
റ മക െമ ാട െമാെ നിറ-
ിരി നിത ം നി ി വടിയേ ാ.
നദ യ സമ നിത നി ലേനക
നവ ശാ നസംഗ നിരാകാര
സത ാദി ണ യ യാം ശ ി
സത ളളി വാ ം ജീവാ ാവായ നാഥ 1180
ഭ ാനാം ി ദ ാനാം േയാഗ ദ
സ ാനാം ി ദ സി ാനാം സി ി ദ
ത ാധാരാ ാ േദവ സകലജഗ യ
ത നി പമ നിഷ്കള നിര ന
നി ണ നി ല നി ല നിരാധാര
നിഷ് ിയ നിഷ്കാരണ നിരഹ ാര നിത
സത ാനാന ാന ാ താ ക പര
സ ാമാ ാ ാ പരമാ ാ സ ാ ാ വി
സ ിദ് ഹ്മാ ാ സമേ ശ ര മേഹശ ര-
നച തനാദിനാഥ സ വേദവതാമയ 1190
നി ി വടിയായെത ം ഢാ ാവാ-
യ യാ േളളാ ǌാെന െനയറി
നി ി വടി െട ത ,െമ ാ ം ǌാേനാ
സ തം േയാ േയാ നമേ നേമാനമഃ
യ ാപി വസി ീടി െമ ാനാ ം
െപാ ളിരടികളിലിള ം വരാെതാ
ഭ ി ാകേവണെമെ ാഴി പരം ǌാ-
48
ന ി ീ േ യി നമേ നേമാനമഃ
നമേ രാമരാമ! ഷാ ! വിേ ാ!
നമേ രാമരാമ! ഭ വ ല! രാമ! 1200
നമേ ഷിേകശ! രാമ! രാഘവ! രാമ!
നമേ നാരായണ! സ തം നേമാ േത.
സമ ക ാ ണം ഭവതി കേരാമി ǌാ
സമ മപരാധം മസ ജഗ പേത!
ജനനമരണ ഃഖാപഹം ജഗ ാഥം
ദിനനായകേകാടിസ ശ ഭം രാമം
കരസാരസ ഗ തശരചാപം
ക ണാകരം കാളജലദഭാസം രാമം
കനക ചിരദിവ ാംബരം രമാവരം
കനേകാ ലര ലാ ിതഗ ം 1210
കമലദലേലാലവിമലവിേലാചനം
കമേലാ വനതം മനസാ രാമമീേഡ."
രതഃ ിതം സാ ാദീശ രം ര നാഥം

േഷാ മം ി തി ാ ഭ ിേയാേട
േലാേകശാ ജയാ മഹല താ ം പിെ
േലാേകശ രാ യാ േപായി പവി യായ്.
െഗൗതമനായ തെ പതിെയ ാപി ട-
നാധി ം തീ വസി ീടിനാളഹല ം.
ഇ തി ഭ ിേയാെട ജപി ീ മാ
നായഖിലപാപ ം നശി ട 1220
പരമം ഹ്മാന ം ാപി മ യ
വ ൈമഹികെസൗഖ ം ഷ ാ നം.
ഭ ാ നാഥെന ദി സ ിധാനംെച െകാ-
ീ തി ജപി ീടി സാധി ം സകല ം.
ാ ി ജപി ിേലാ ന ാ ാ-
മ ാ ി ജപി ീടില േമ ാം.
ത പഗ കനകേ യി രാപായി
ധരണീ രഹ ാ പി മാ ഹാ േഭാഗി
49
ഷാധമേന െമ ി മവ നിത ം
േഷാ മം ഭ വ ലം നാരായണം 1230
േചതസി രാമച ം ധ ാനി ഭ ാ ജപി-
ാദരാ വണ കി സാധി മേ ാ േമാ ം.
സദ െന ായീടി പറേയണേമാ േമാ ം
സദ ംഭവി ീ ം സേ ഹമി േയ ം.
സീതാസ യംവരം
വിശ ാമി ം പരമാന ം ാപി േ ാ
വിശ നായക തേ ാടീവ മ െചയ്താ :
"ബാലക ാെര!േപാക മിഥിലാ രി നാം
കാല ം ഥാ കള ീ കയ തേ ാ.
യാഗ ം മഹേദവചാപ ം ക പിെ
േവഗേമാടേയാ ം താതെന ാണാം."
ഇ രമ െചയ് ഗംഗ ം കട വ
സത രം െച മിഥിലാ രമകം .
നിനായകനായ കൗശികന് വിശ ാമി
നിവാടം ാപി ിെത േക േനരം
മനസി നിറെ ാ പരമാന േ ാ ം
ജനകമഹീപതി സം മസന ിതം
ജാസാധന െമ ഭ ിേയാ -
മാചാര േനാ ഷിവാടം ാപി േനരം
ആേമാദ ം ജി ാചാരം നി
രാമല ണ ാെര ാണാനായി േപ ം
രച ാെര േപാെല പാേലശ ര-
ന ാെര േചാദി േപ ം:
'ക ക വ ി ീടിന ജഗേദക-
ര ാരാമിവരാെര േക ിേ ണം.
നരനാരയണ ാരാകിയ ികേളാ
നരവീരാകാരം ൈകെ ാ കാണായതിേ ാ ?'
വിശ ാമിത മ േക െചയ്തീടിനാന്:
'വിശ സി ാ ം മമ വാക ം നീ നരപേത!
50
വീരനാം ദശരഥ ത െട ാരി
ീരാമ േജ ഷ്ഠനിവ ല ്മണ ാമവ .
എ െട യാഗം ര ി ീ വാനിവെര ǌാ
െച ിെ ാ േപാ ീടിനാനി കാലം.
കാടകം േനരം വെ ാ നിശാചരി
താടകത െനെയാ ബാണംെകാെ യ് െകാ ാ .
േപടി ം തീ സി ാ മം യാഗ-
മാട ടാെത ര ി ീടിനാന് വഴിേപാെല
ീപാദാം ജരജഃസ് ിെകാ ഹല ത
പാപ ം നശി ി പാവനയാ ീടിനാ
പരേമശ രമായ ചാപെ ാ ാ ി
പരമാ ഹ നീയ കാ ിേടണം.'
ഇ രം വിശ ാമി ത െട വാക ം േക
സത രം ജനക ം ജി വഴിേപാെല
സ ാരാേയാഗ ാരാം രജ ാെര -
ി ീതി വ ി ജനക ം
ത െട സചിവെന വിളി നിേയാഗി
"െച നീ വ േ ണമീശ ര െട ചാപം"
എ േക മ ി വര നടെകാ ാ-
നേ രം ജനക ം കൗശികേനാ െചാ ാ :
"രാജന നനായ ബാലക ര വര
രാജീവേലാചന ര ദാശരഥി
വി ി ല ട വലി റി ീടി
വ ഭനിവ മമ ന നയ്െ നം."
"എ ാമീശ രെനേ െചാ ാവിെതനി ിേ ാള്
വി ിഹ വ ീ "െക െച നി.
കി ര ാെര നിേയാഗി ി മഹീ ം
ാരേ ാ വ ചാപവാഹക മാ ം
സത രമ ായിരം കി ര ാ ം ടി
ത ശാസനചഅപെമ െകാ വ ാ .
ഘ ാസഹ മണിവ ാദി വി ഷിതം
ക ാ ം ൈ യംബകെമ ി മ ീ ം.
51
ച േശഖര െട പ ിവി ക രാമ-
ച മാന െ ാ വ ി ീടിനാ .
"വിെ േമാ? ല ീടാേമാ? വലി ാേമാ?
െചാ െക" േക െചാ ിനാ വിശ ാമി :
'എ ാമാ,മാ െച ാ ം മടിേ
കല ാണമി ലം വ ടീ മേ ാ'.
മ ഹാസ ം രാഘവനി േക
മ ംമ ം േപായ് െച നി ക ി ചാപം.
ജ ലി േതജേ ാ െമ േവഗേ ാെട
ല വലി ട റി ജിത മം
നി േനരമീേര േലാക -
െമാ മാെ ാലിെ ാ , വി യെ ജനം
പാ മാ ം ം ഷ്പ ഷ്ടി േമാേരാ
േമ വാദ ം മംഗല തിക ം
േദവകെലാെ രമാന ം േദവ-
േദവെനേസവി മപ്സര ീകെള ാം
ഉ ാഹം ൈകെ ാ വിേശ ശ ര െട വിവാ-
േഹാ വാരംഭേഘാഷം ക കൗ കം ാ .
ജനക ജഗത്സ ാമിയാകിയ ഭഗവാെന-
നസംസദി ഗാഢാേ ഷ ം െച ാനേ ാ.
ഇടിെവ ീ ം വ ം വി റിെ ാ േക
ന ീ രാജാ ാ രഗ െളേ ാെല
ൈമഥിലി മയി േ ടേപാെല സേ ാഷം ാ
കൗ ക ായ്വ േചതസി കൗശിക ം.
ൈമഥിലിതെ രിചാരികമാ ം നിജ-
മാതാ ാ ം ടി ന ായിചമയി ാ .
സ വര് െ ൈമഥിലി മേനാഹരി
സ ഷണ മണി േശാഭേയാെട
സ മാല ം ധരി ാദരാ മ ം മ -
മ േ ാജേന പി സ പം വിനീതയായ്
വ ട േനേ ാ പലമാല മി ാ േ ,
പി ാേല വരണാ മാല മി ീടിനാ
52
മാല ം ധരി നീേലാ ലകാ ി േത ം
ബാലക ീരാമ േമ ം വിള ീടിനാ .
മിന നയ് പനായ് േശാഭി ീ ം
മിപാലകബാല തെ വ ക ം
ആന ാ ധിത ി വീ ടന് കിനാ
മാനവവീര വാഴ്െക ാശി ം െചാ ീടിനാ
അേ രം വിശ ാമി തേ ാ ജനക ം
വ ി െചാ ാ "നിനി ാലെ ളയാെത
പ ം െകാ യ ീേടണം ത ാെര-
ത രം ദശരഥ പെന വ വാ ."
വിശ ാമി ം മിഥിലാധിപ താ ം ടി
വിശ ാസം ദശരഥ തനി വ ംവ ം
നിേ ഷ ാ െള തിയയ ി
വി മേ ാ നടെകാ ി ത ാ ം.
സാേകത രി പാല തെ
േലാൈകകാധിപ ൈകയി െകാ പ മ ം
സേ ശം ക പം ിസ ന ാ മിനി-
േ ഹമി റെ െക രെച .
അ ിമാ പാ ായനഅകിയ വസിഷ്ഠ ം
പ ിയാമ തിതഅ മായ് റെ .
കൗ കം ച രംഗവാഹിനിേയാ ം
കൗസല ാദികളായ ഭാര മാേരാ ം ടി
ഭരതശ ഘ്ന ാരാകിയ ാ ം
പരേമാ വേയാഗ വാദ േഘാഷ േളാ ം
മിഥിലാ രമകം ി ദശരഥ
മിഥിലാധിപ താ ം െചെ തിേര െകാ ാ .
വ ി ശതാന തേ ാ ം െടെ
വ നാം വസിഷ്ഠെന ദ പ ിേയ ം
അ ഘ ാപാദ ാദികളാല ി യഥാവിധി
സ രി ി തഥാേയാഗ ീ താ ം.
രാമല ്മണ ാ ം വ ി പിതാവിെന-
ാേമാദം വസിഷ്ഠനാമാചാര പാദാം ം
53
െതാ മാ ജന േള ം യഥാ മം
െതാ ീരാമപാദാംേഭാജമ ജ ാ .
െതാ ഭരതെന ല ്മണ മാര ം
െതാ ശ ഘ്ന ം ല ്മണപാദാംേഭാജം.
വ സി േച താത രാമെന ണ ി
ല ്മണെന ം ഗാഢാേ ഷ ം െച ീടിനാ
ജനക ദശരഥ ത െട ൈക ംപിടി-
േമാദേ ാ രെച ി മ രമായ്:
"നാ കന കമാ െ നി െകാ ാനായ്
നാ ാ ഭവാ തനി േ ാതാ ം
ആകയാ നാ മാര ാ ം വിവാഹം െച-
യ്താകിേലാ നി പി ാേല േമ മടിേ ."
വസിഷ്ഠ താ ം ശതാന ം കൗശിക ം
വിധി ം നാല ം യഥാ മം
ചി മായിരിെ ാ മ പമ ം തീ
മാലക ഫല ി നാനാ-
ര മഡിത ംഭേതാരണ ം നാ ി
ര മഡിതസ പീഠ ം വ ഭ ാ
ീരാമപാദാംേഭാജം ക കി ന രം
േഭരി ഭി ഖ വാദ േഘാഷ േളാ ം
േഹാമ ം കഴി ത ിയാം ൈവേദഹിെയ
രാമ ന കീടിനാ ജനകമഹീ ം.
ത ാദതീ ം നിജ ശിരസി ധരി ട-
നാ ളകാംഗേ ാെട നി ി ജനക ം.
യാെതാ പാദതീ ം ശിരസി ധരി
േതശവിധി നീ ാദിക ഭ ിേയാെട.
ഊ ിളതെ േവ ല ്മണ മാര ം
കാമ ാംഗിമാരാം തകീ ി ം മാ വി ം
ഭരതശ ാ ത െട പ ിമാരായ്;
പരമാന ം വസി ാെര ാവ ം.
കൗശികാ ജേനാ ം വസിഷ്ഠേനാ ം ടി
വിശദ ിത ം പറ ജനക ം:
54
" ം നാരദന െച േക ിരി ǌാ-
െന െട മകളായ സീതാ ാ െമ ാം
യാഗ േദശം വി ാ മാ തേ ാ-
േളകദാ സീതാമേ കാണായി കന ാര ം
ജാതയാെയാ ദിവ കന കതനി ǌാന്
സീതെയെ ാ നാമം വിളിേ േന ലം
ിയായ് വള ǌാനിരി ം കാല ി -
ല നാരദെന ിനാെനാ ദിനം
എേ ാ മഹാ നിതാന ചയ്താനേ ാ :
'നി െട മകളായ സീതാ ാ ം േക നീ
പരമാന ി ഭഗവാ നാരായണ
പരമാ ാവാമജ ഭ വ ല നാഥ
േദവകാര ാ ം പം ിക നി ഹ ിനായ്
േദേവ വിരി ാദികള ി യാ
മിയി ര ാന േയ വ വതരി ി
രാമനായ് മായാമ േവഷ റി ാ ം.
േയാേഗശ ര മ ഷ നായി േ ാള കാലം
േയാഗമായാേദവി ം മാ ഷേവഷേ ാെട
ജാതയായി തവ േവ നി ത ാരണ ാ
സാദരം ീരാമ െകാ മടിയാെത'
ഇ ം നാരദന ളിെ യ് മറ ി
ിയായ് വള ി ഭ ിൈകെ ാ ǌാ ം
സീതെയ ീരാഘവെന െന െകാ ാ !
േചതസി നി പി ാെല െനയറി ?
എ േതാ ിരി േ ാെളാ മാനേസ േതാ ി
പ ഗവി ഷണ ത ഹശ ാ.
ത ശാസനാചഅപം റി ീ മാ
ഭ ാവാ മ ിെ െ ാ പണം
ചി ി നി പി വ ി പ ാെര
ശ ിയി ിതിെന ഥ ീപാലക ാ ം
ഉ തഭാവെമ ാമകെല ള ട
ി ം െക േപായ ട ിെ ാ ാരേ ാ
55
അ ത ഷനാ ലേന തെ
ത സാദ ിലി സി ിേ ഭാഗ വശാ ."
ദ കസമനായ ചി ഷെന േനാ ി
പി ാ െതളി രെചയ്തി ജനക ം:
"അദ േമ സഫലമായ് വ മാ ഷജ ം
ഖേദ ാതാ തസഹേ ാേദ ാത പെ ാ ം
ഖേദ ാതാന േയ പിറെ ാ നി ി വടി
വിദ ം തമായ ജീ തെമ േപാെല
ശ ിയാം േദവിേയാ ം നായ് കാ ക ലം
ഭ വ ല! മമ സി ി മേനാരഥം.
ര പ ജചരണാേ സ തം മമ
ഭ ി സംഭവിേ ണം ി ം ലഭിേ ണം
ത പാദാം ജഗളീതാം ധഅരണം െകാ
സ ഷണ ജഗെ ാെ ംഹരി ;
ത ല് പാദാം ജഗളിതഅം ധാരണം െകാ
സ മാ മഹാബലി സി ി ാൈന ം പദം
ത പാദാം ജരജഃ ിെകാ ഹല ം
കില്ബിഷേ ാ േവ െപ നി ലയാ .
നി ി വടി െട നാമകീ നം െകാ
ബ മക േമാ െ ം ാപി
സ തം േയാഗ മാരാകിയ നീ ാ ;
ചി ി ായ് വേരണേമ പാദപ ജദ യം"
ഇ േമാേരാേ െചാ ി തി ജനക ം
ഭ ിൈകെ ാ െകാ ീടിനാ മഹാധനം;
കരികള ം പതിനായിരം േത ം
രഗ െള ം ന കീടിനാ റായിരം;
പ ി െമാ ല ം ദാസിക ം
വ ദിവ ളാ ം ബ വിധം.
മാലക ദിവ ര പലതരം
േത കം േകാടി ാ നഭാര ം
സീതാേദവി െകാ ീടിനാ ജനക ം;
ീതിൈകെ ാ പരി ഹി രാഘവ ം.
56
വിധിന ന ഖ ാരാം നികെള
വിധി ംഭ ാ ജി വണ ിനാ .
സ ാനി ി മ ാദി മ ികെള ം
സേ ാദം ദശരഥ ം റെ
കല്മഷമകെ ാ ജനക േപ ം
ത കളായ സീതതെ മാേ ഷി
നി ലഗാ ിയായ ി പതി താ-
ധ െള ാ പേദശി വഴിേപാെല.
ചി യ മായാമയനായ രാഘവ നിജ-
ധ ാദാര െളാ ം ടേവ റെ .
ദംഗാനകേഭരീ ര ാേഘാഷ േളാ ം
ഗാന േത ം വീന ം ഴ ക
ംഗകാഹള ം മ ളമിട ക
ംഗാരരസപരി േവഷ േളാ ം
ആന േത തിര കാലാളായ പടേയാ -
മാന േമാ ം പി മാ ാതാ േളാ ം
കൗശികവസിഷ്ഠാദിതാപേസ ാരായ
േദശിക ാേരാ ം ത ാമാത ാദികേളാ ം
േവഗേമാെടഅേയാ യ് ാ ാറ തിരി േ ാ-
ളാകാശേദേശ വിമാന ം നിറ േത.
സ ാഹേ ാ നട ീ േ ാ ജനക ം
പി ാെല െച യാ യയേ ാരന രം
െവ െകാ ട തഴ െവ ചാമര േളാ ം
തി മ ലം െതാ മാലവ േളാ ം
െചെ ാടി റക െകാ ിതധ ജ ം
മമലയജക രിഗ േ ാ ം
നട വിരേവാ േയാജന വഴി
കട േനരം ക ിമി െള ാം.
ഭാ വഗ വശമനം
അേ രം വസി െന വ ി ദശരഥ
" നിമി െട കാരണം െചാ െക" ാ .
57
"മ വ! റേ ാ ഭീതി ാ മിേ ാള്
പിേ മഭയ ാെമ റി ാ ം,
ഏ േമ േപടിേ ന േത വ
േഖദ ാേക കീ ി ം വ ി ീ ം."
ഇ രം വിധി തന ളിെ െ രം
പ തിമേ കാണായ്വ ഭാ വെന ം.
നീലനീരദനിഭനി ലവ േ ാ ം
നീലേലാഹിതശിഷ ന് ബഡവാനലസമ
നായ് പര ബാണാസന ം
പ തിമേ വ നി േ ാ ദശരഥ
ബ സാധ സം വീ നമ ാര ം െച ാ ;
ി ം െക നി മ ജന ം.
ആ നായ് പം ിരഥ ഭാ വരാമ െ -
േ വ ി ഭ ാ കീ ി ാ പലതരം:
"കാ വീര ാേര! പരി ാഹി മാം തേപാനിേധ!
മാ ാ ലം പരി ാഹി കാ ണ ാം േധ!
ിയാ ക! പരി ാഹി മാം ജമദ ി-
!മാം പരി ാഹി േര കാ ജ! വിേഭാ!
പര പാേണ! പരിപാലയ ലം മമ
പരേമശ ര ിയ! പരിപാലയ നിത ം.
പാ ിവസ ദായര തീ ി ളി-
ാ യാ പി ഗണത ണംെച നാഥ!
കാ െകാ ക തേപാവാരിേധ! പേത!
കാ ളിരിണ തവ ശരണം മമ വിേഭാ!"
ഇ രം ദശരഥ െചാ താദരിയാെത
ബ േരാേഷണ വ ിജ ാല െപാ ീ ംവ ം
വ ംമ ാ ാ മ ലേ ാെല ദീ ാ
സത രം ീരാമേനാട ളിെ ീടിനാന്:
"ǌാെനാഴി േ ാ രാമനിതി വന ി ?
മാനവനായ ഭവാ ിയെന ാകിേലാ
നി നി ര ണെമേ ാ ം െചയ്വാ ;
വി ി നിനേ ംവ ഭ േ ാ േക .
58
നീയേ ാ ബലാ ൈശവചാപം ഖ ി െതെ
ക ി െ ാ ചാപം ൈവഷ ം മഹാസാരം
ിയ ലജാത നീയി െകാ
സത രം േയാഗി ി നിേ ാ ം െചയ്വ .
അ ായ്കി േ ാെട സംഹരി ീ -
ി സേ ഹെമനിെ ം ധരി ാ ം
ിയ ലാ ക ǌാെന തറി ീേല?
ശ ത ം ന ി പ പേ െ േ ാര് നീ".
േര കാ ജേനവം പറേ ാര രം
േ ാണി ം പാരെമാ വിറ ഗിരിക ം
അ കാരം െകാെ ാെ മറ ദി ക ം
സി വാരി െമാ കല ി മറി ി .
എേ ാ വ ിെതേ ാ േദവാദിക ം
ചി ഴ ി താപസവര ാ ം
പം ിസ ന ഭീതിെകാ േവപഥ ,
സ ാപ ായ് വ വിരി തനയ ം.
ഭാവ ം രാമനാം മാര ം
നാം പര രാമ തേ ാട െചയ് :
"െചാെ ം മഹാ ഭാവ ാരാം ൗഢാ ാ
വ ാെത ബാല ാേരാടി െന ട ിയാ
ആ യമവ െ േ ാ തേപാനിേധ!
സ ാ മ ലധ െമ െന പാലി ?
നി ി വടിതി ിേല തി-
ര േ ാ പിെ വ നി പി ാ ?
അ നായിരിെ ാ ബാലക േ ാ ണ-
ബ നം ഭവി സ തം ചി ി ാ ം.
ിയ ല ി വി ം െചയ്േത
ശ ാ േയാഗസാമ മി േ ാതാ ം.
ശ മിേ ാദാസീനേഭദ െമനി ി
ശ സംഹാരംെചയ്വാ ശ ി മി േ ാ.
അ കാ ക േപാ ം ലംഘി ീ ത
നി ി വടി െട ചി ിത,മ ലം
59
വി ി ത ാ ം ǌാനാകിേലാ ല ീടാ-
മെ ി തി േ ാകേവ ."
ര മാരനി ിരാപതി രാമ

ക കേളബര കǌ്ജേലാചന പര
ച ഡാരവി മ ിരമേഹ ാദി-
ാരേക നി വ ിത േദവ
മ ഹാസ ം വ ി മേ തരം
ന ി ദശരഥന ന വി ം വാ ി
നി േനരമീേര േലാക -
െമാ ി നിറെ ാ േതജസാ കാണായ് വ .
ല ബാണേമകെമ െതാ ാ
വലി നിറ ട നി ി ജിത മം
േചാദി പതിതേ ാ ര പതി
േമാദേമാട ളിെ യ്തീടണം ദയാനിേധ!
മാ ണം നിഷ്ഫലമായ് വരികയി മമ
ഭാ വരാമ! ല ം കാ ി ീടേവണം
ീരാമവചനംേക േ രം ഭാ വ -
മാ ഢാന മതി രമ െചയ് :-
ീരാമ! രാമ! മഹാബാേഹാ! ജാനകീപേത!

ീരമണാ ാരാമ! േലാകാഭിരാമ! രാമ!
ീരാമ! സീതാഭിരാമാന ാ ക! വിഷ്േണാ!
ീരാമരാമ! രമാരമണ! ര പേത!
ീരാമരാമ! േഷാ മ! ദയാനിേധ!
ീരാമ! ഷ്ടി ിതി ളയേഹ േ !
ീരാമ! ദശരഥ ന! ഷീേകശ!
ീരാമരാമരാമ! കൗസല ാ ജ! ഹേര!
എ ിേലാ രാ ം േക െകാ ാ ം മമ
പ ജവിേലാചന! കാ ണ വാരിേധ:
ച തീ ി െചെ ം ബാല കാേല
60
ച പാണിെയ െ തപ െചയ്േത ചിരം
ഉ മാം തപ െകാ ി ിയ െളെയ ാം
നി ഹി ദിനം േസവിേ ഭഗവാെന
വിഷ് േസവിത ഭജനീയനീശ ര നാഥ
മാധവ സാദി മ േരാഭാേഗ വ
സാദരം ത നായ ളിെ യ്തീടിനാ
ഉ ിഷ്േഠാ ിഷ്ഠ ! ഷ്േടാഹം തപസാ
േത സി ി േസവാഫലം നിനെ റി ാ ം
മേ േജാ ന് ഭവാെന മറി ാ ം
ക വ ം പല ഭവതാ പേത!
െകാ ണം പി ഹ ാവാകിയ േഹഹയെന
െചാെ ം കാ വീര ാ നനാം േപ െന
വ ജാതി മവ മ ലാംശജനേ ാ
വ ഭം ധ േ ദ ി വേന മേ ാ
ിയവംശമി പെ ാ പരി ി
േ നി ഹി കാശ പ ദാനം െചയ്ക
ഥ ീമണ്ഡലെമാെ ിെ ാ ിെയ ാപി-
മമായ തേപാനിഷ്ഠയാ വസി ാ ം
പിെ ǌാ േ താ േഗ മിയി ദശരഥ -
ത െട തനയനായ് വ വതരി ീ ം
അ ക ിടാം ത ിെല ാെല െട േതജ-
ന നം ദാശരഥിത ിലാ ീ ക നീ.
പിെ ം തപ െചയ്താ ളയാ -
െമെ േ വി വസി ീ ക മഹാ േന!
എ െചയ് മറ ീടിനാ നാരായണ
ത ിേയാഗ െള ാം െചയ്തി ം ǌാ ം നാഥ!
നി ി വടിതെ വ വതരിേ ാ
പം ിസ ന തനേ ാ നീജഗ പേത!
എ ി െ ാ മഹാൈവഷ്ണവേതജെ ാം
നി ലാ ീ വാനായ്ത ി ശരാസനം
ാദിേദവകളാ ാ ി െ േ ാ
ക മായാബലംെകാ സാധി ി നീ.
61
സാ ാ ീനാരായണ താനേ ാ ഭവാ ജഗ
സാ ിയായി ം വിഷ് ഭഗവാ ജഗ യ
ഇ ിേ ാ സഫലമായ് വ ി മമ ജ ം
െ യ്െതാ തപ ാഫല െമ ാം വ .
ഖ ാരാ ം ക കി ീടാെതാ
നി ലമായ പം കാണായ് വ ലം
ധന യായ് താ നായ് സ നായ് വേ നേ ാ
നി െട പ ി സ തം വസി ണം.
അ ാേനാ ഭവ െള ാം ജ ാദിഷഡ്ഭാവ
ാനസ പനാം നി ലി േ ാ േപാ ീ!
നി ികാര ാ പരി നായിരിെ ാ
നി ാണ ദനേ ാ നി ി വടി പാ ാ .
വ ിയി മം േപാെല വാരിയി ര േപാെല
നി െട മഹാമായാൈവഭവം ചി ം ചി ം.
യാവ പര ം മായാസം തം േലാകേമാ ാ
താവ പര മറിയാവ ഭവ ത ം.
സ ംഗംെകാ ലഭി ീടിന ഭ ിേയാ ം
ത േസവാരത ാരാം മാ ഷ െമെ െമെ
സ ായാരചിതമാം സംസാരപാരാവാരം
ത കരേയറീ ി കാലംെകാേ .
ത ാനപര ാരാം മാ ഷജന -
ാനം നീ േവാ സ ലഭി ീ ം.
സ വര നി േ ാ വാക ാന-
ാ ി ദി ീ ം ത സാദ ാലേ ാ .
ക ബ ി നി ാ േവ െപ ഭവ-
ി യപദ ി ലാഹ ലയി ീ ം.
ത ഭ ിവിഹീന ാരാ ജന
ക പേകാടിക െകാ ം സി ി യി യേ ാ
വി ാന ാന ഖം േമാ െമ റി ാ ം
അ ാനം നീ ീ ത േബാധം മമ സി ി ണം.
ആകയാ ത പാദപ ളി സദാകാല-
മാ ലം ടാെതാ ഭ ി സംഭവി ണം.
62
നമസ്േത ജഗ പേത! നമസ്േത രമാപേത!
നമസ്േത ദാശരേഥ! നമസ്േത സതാം പേത!
നമസ്േത േവദപേത! നമസ്േത േദവപേത!
നമസ്േത ഖപേത! നമസ്േത ധരാപേത!
നമസ്േത ധ പേത! നമസ്േത സീതാപേത!
നമസ്േത കാ ണ ാബ്േധ! നമസ്േത ചാ ി!
നമസ്േത രാമരാമ! നമസ്േത രാമച !
നമസ്േത രാമരാമ! നമസ്േത രാമഭ !
സ തം നേമാസ് േത ഭഗവ ! നേമാസ് േത
ചി േയ ഭവ രണാം ജം നേമാസ് േത
സ തി ായിെ ാ സ ിതമായ ണ -
െമാെ നി ബാണ ി ല മായ് ഭവി ണം.
എ േക െതളി േ രം ജഗ ാഥ
മ ഹാസ ം െചയ് ഭാ വേനാ െചാ ാ :-
സേ ാഷം ാപിേ ǌാ നി ി വടി ി-
െലെ ചി ി െത ാലവെയ ാം തേ .
ീതിൈകെ ാ ജമദ ി മേ ാ
സാദരം ദശരഥ നട െചയ് :-
ഏതാ മ ഹ െ െ റിെ ി
പാദഭ ാരി ം പാദപ ളി ം
േചതസി സദാകാലം ഭ ി സംഭവിേ ണം
മാധവ! ര പേത! രാമ! കാ ണ ാം േധ!
ഇസ്േതാ ം മയാ തം ജപി ീ മാ
ഭ നായ് തത നായീടണം വിേശഷി ം
ത വ േ ാ ത പാദാം ജസ് തി
ചീേ സംഭവി തി ായ ഹി ണം.
അ െന തെ െയ രാഘവ നിേയാഗ ാ
തി ിെന ഭ ി േര കാതനയ ം
സാദരം ദ ിണം െചയ് ി ി
ീതനായ് െച മേഹ ാചലം ീടിനാ .
പതി ദശരഥ താനതിസ ഷ്ടനായ്
താപ മക ത നാം രാമ തെ
63
ഗാഢമായാേ ഷം െചയ്താന ാ േളാ ം
ൗഢാ ാവായ വിധിന നേനാ ം ടി
ാേരാ ം പടേയാ ം െച േയാ യി
സ മാനസനായ് വാണീടിനാ കീ ിേയാെട.
ീരാമാദിക നിജഭാര മാേരാ ം ടി
ൈസ്വരമായ് രമി വാണീടിനാെര ാവ ം
ൈവ ണ്ഠ രിത ി ീഭഗവതിേയാ
ൈവ ണ്ഠ വാ ം േപാെല രാഘവ സീതേയാ ം
ആന ി മായാമാ ശേവഷം ൈകെ ാ-
ാന ം വസി ീടിനാന ദിനം.
േകകയനരാധിപനാകിയ ധാജി ം
ൈകേകയീതനയെന ിെ ാ െച വാ
തെനയയ കെ ാ ദശരഥ
േസാദരനായ് േമവീ ം ശ ഘ്നേനാ ം ടി
സാദരം ഭരതെനേ ാവാനായ് നിേയാഗി ാ-
നാദരേവാ ം നട ീടിനാരവ ക ം.
മാ ല തെ ഭരതശ ഘ്ന ാ
േമാദ െ ാ വസി ീടിനാര കാലം.
ൈമഥിലിേയാ ം നിജന നേനാ ം േച
കൗസല ാേദവിതാ ം പരമാന ം ാ .
രാമല ്മണ ാരാം ാേരാ ം നിജ-
ഭാമിനിമാേരാ മാന ി ദശരഥ
സാേകത രിത ി ഖി വാണീടിനാ
പാകശാസനനമരാലേയ വാ ംേപാെല..
നി ികാരാ ാവായ പരമാന ി
സ േലാകാന ാ ം മ ഷ ാ തി
ത െട മായാേദവിയാകിയ സീതേയാ -
െമാ ി വാണേയാ ാ രിത ിലേ .
ഇത ാ രാമായേണ ഉമാമേഹശ രസംവാേദ

ബാലകാണ്ഡം സമാപ്തം
64
അേയാ ാകാ ം
താ മക തേ വരിെകെടാ
താമസശീലമകേ ണമാ നീ
ദാേമാദര ചരിതാ തമി ി ം
ആേമാദ െ ാ െചാ സരസമായ്.
എ ിേലാ േക ി ി ǌാ െചാ വ
പ െമ ാമക ം പല ജാതി ം
സ ടേമ ം വരിക മി േ ാ
പ ജേന കഥക േക ീടിനാ .
ഭാ വിയാകിയ ജാനകി ത െട
ഭാഗ ജലനിധിയാകിയ രാഘവന്
ഭാ വ ത െട ദ ം ശമി ി
മാ ം പി ി േയാ ാ രി
താതേനാ ം നിജ മാ ജനേ ാ ം
ധാ തനാം വര തെ ാ ം
ാതാ േളാ ം പടേയാ െമാ ി
േമദിനീ ിയാം ഭാമിനി തെ ാ ം
വെ തിേരെ ാ പൗരജനെ ാ ം
െച മഹാരാജധാനിയകം .
വ ി സൗഖ ം ജഗ ി രാഘവ
ത െട നനാ ണഗണം കാ കയാ .
പരേമശ ര ജഗദീശ ര
ക തഗണ ഷണ ഷിത
ചി പനദ യ ത യ പര
ഭ ദ ഭഗവാ ഭവഭ ന
ാണിയാകിയ േദവി ട രാമ-
ഭ കഥാ തസാരം െകാ േ ാള്
വി മ ല ാധരിയായ ഗൗരിയാ-
മ ി ത മാന വിവശയായ്
65
ഭ പാദ ണാമം െച സ -
ഭ ിേയാ ം നേരവമ െച :
"നാരായണ നളിനായതേലാചന
നാരീജനമേനാേമാഹന മാധവ
നാരദേസവ നളിനാസന ിയ
നാരകാരാതി നളിനശര
നാഥ നരസഖ നാനാജഗ യ
നാദവിദ ാ ക ാമസഹ വാ
നാളീകരമ വദന നരകാരി
നാളീകബാ വവംശസ വ
ീരാമേദവ പര േഷാ മ
കാ ണ വാരിധി കാമഫല ദ
രാ സവംശവിനാശനകാരണ
സാ ാ നാന ദ മാ
ഭ ജേനാ മ ി ി ദന്
സ ിവി നി ദി ിത
വ നവ നന നനാമയ
ശ ി ശരണാഗതവ ല
ന േരശ രനായ ദശാസ
ിെകാ വ തെ ചരി
ന ിവം ജീവിതാവധി േക ി ം
ി വരാ മമ േവ ീല ി ം".
ഇ ം ഭഗവതി ഗൗരി മേഹശ രി
ഭ ാ പരേമശ രേനാ െചാ േ ാ
മ ിതം െച മ ഥനാശന
രീ േക െകാ െക ളിെ .
നാരദരാഘവസംവാദം
എ ിെലാ ദിനം ദാശരഥിരാമ
പ ജേലാചന ഭ പരായണ
മംഗലേദവതാകാ ക രാഘവ
66
അംഗജനാശനവ ിത േകശവ
അംഗജലീല ഃ ി ല്
മംഗലഗാ ിയാം ജാനകി തെ ാ ം
നീേലാത്പലദളേലാലവിേലാചന
നീേലാപലാഭ നി പമ നി ല
നീലഗള ിയ നിത നിരാമയ
ര ാഭരണവി ഷിതേദഹനായ്
ര സിംഹാസനം തേ ലനാ ലം
ര ദ ം െവ ചാമരം െകാ
പ ിയാ വീജിതനായതിേകാമള
ബാലനിശാകരഫാലേദേശലസന്-
മാേലയപ മല രി െന
ബാലാ സ ിഭകൗ ഭക ര
ാേലയഭാ സമാനനയാസമം
ലീലയാ താം ലച ണാൈദ ര -
േവലം വിേനാദി ി േ രം,
ആേലാകനാ ം മഹാ നി നാരദ
േലാകമേ ാളല രി ീടിനാ .
ശര ല േതജെ ാ ം
ടികസ ാശ ീരനായ്
സത രമംബര ി നി ാദരാ
തൈ വ േവഗാലവതരി ീടിനാ .
ീരാമേദവ ം സം മം ൈകെ ാ
നാരദെന െ േ സാദരം
നാരീമണിയായ ജാനകിതെ ാ ം
പാരില ീണാ നമ രി ീടിനാ .
പാദ ാസനാചമനീയ ഘ ക-
മാേദ ന ജിതനാകിയ നാരദന്
ത ിേയാഗ ാലി െ ാ രാഘവ
മ ിതം ന ി സാദരം
മ ം നിവര തേ ാട െച ,
67
"വേ പദം ക ണാനിേധ, സാ തം.
നാനാവിഷയസംഗം േമവിന
മാനസേ ാ സംസാരികളാ
മാനവ ാരായ ǌ ചി ി ാ
ാനിയാ ം തവപാദപേ ഹം
നാനാവിഷയസംഗം േമവിന
മാനസേ ാ സംസാരികളാ
മാനവ ാരായ ǌ ചി ി ാ
ാനിയാ ം തവ പാദപേ ഹം
ക െകാ വാനതി ഭം നി യം
പ ǌാ െച െതാ ണ ഫേലാദയം
െകാ കാ ാനവകാശ ം വ ി
രീേകാ വ , മഹാ േന.
എ െട വംശ ം ജ ം രാജ -
മി വി മായ് വ തേപാനിേധ.
എ ാലിനിെയ കാര െമ ം ന-
െരേ ാട െച േവണം ദയാനിേധ.
എെ ാ കാര ം നി പിെ ീ
സേ ാഷ െ ാ ള് െച ം േവണം.
മ െന ാകി ം കാ ണ െ ി
സേ ഹമി , സാധി ി െന ാേമ.
ഇ മാക ണ ര വര തെ ാ
ഹാേസന നിവരനാകിയ
നാരദ ം ഭ വ ലനാം മ -
വീരെന േനാ ി സരസമ െച .
"എ ിനിെ െ േമാഹി ി തി നീ
സ തം േലാകാ കാരികളായതി-
ചാ ര െ ാ വാ കേള ം
മാ ര േമാ െചാ ീ വതി െന?
ളാ വാ കെളെ ാ
ചി േമാഹം വള േ ര പേത.
68
ലൗകികമാ വാക െള ാ ം
േലാേകാ മാ ാ േവ ിവ മേ ാ!
േയാേഗശനായ നീ സംസാരി ǌാെന
േലാേകശ, െചാ സത മേ ഢം,
സ ജഗ ി ം കാരണ തയായ്
സ മാതാവായ മായാഭഗവതി
സ ജഗ ിതാവാകിയ നി െട
ദിവ ഹിണിയാ നി യം.
ഈേര േലാക ം നിെ ഹമേ ാ
േച ം ഹ നാ െത ം.
നി െട സ ിധിമാേ ണ മായയി
നി ജനി നാനാ ജക ം.
അ േ ാജസംഭവനായി ണാ മായ്
ഒെ ാഴിയാെത ചരാചരജ
ഒ േവ നി പത ം, നരാകയാ
ഒ ം പറ സംസാരിെയ ം.
ഇ േലാകജ സ ദാ
ഖ നാ ം പിതാവായ ം നീയേ ാ!
ര ാസിതവ േഭദം
സത രജ േമാനാമ ണ യ-
യായീടിന വി മഹാമായാ-
ശ ിയേ ാ തവ പ ിയാ ം.
സത െള ജനി ി മവള്
സത ം ത േയാ മതിനി സംശയം.
മി ാ കള വ ളി
സ നാ ഹ മഹാമേത
േലാക യമഹാേഗഹ ി ഭവാ
ഏകനാേയാ ഹ നാ ം.
നാരായണ നീ രമാേദവി ജാനകി
ആദിത നേ ാ ഭവാ , ഭാ ജാനകി,
ശീതകിരണ നീ േരാഹിണി ജാനകി
ആദിേതയാധിപ നീ ശചി ജാനകി.
69
ജാതേവദ നീ സ ാഹാ മഹീ താ,
അ ജന് നീ ദ നീതി ം ജാനകി.
രേ ാവര ഭവാ താമസി ജാനകി
രാ ഭവാ ഭാ വി ജാനകി.
ശ ത നീ സദാഗതി ജാനകി.,
രാജരാജ ഭവാന് സ രി സീത
രാജരാജ നീ വ ര ജാനകി.
രാജ വര മാര, ര പേത,
രാജീവേലാചന, രാമ, ദയാനിേധ
നേ ാ ഭവാ ാണി ജാനകി
സ മം നീ ലതാ പിണി ജാനകി.
വി രിെ ിേനെറ റ ീ
സത പരാ മ, സ ണവാരിേധ
യാെതാ യാെതാ ിംഗവാചകം
േവദാ േവദ , ത സ േമവ നീ.
േചേതാവിേമാഹന ീലിംഗവാചകം
യാെതാ െതാ േവ ജാനകീേദവി ം.
നി ളി വ െമ ിേയ മെ ാ -
െമ േമ ക ീല േക ാ മി േ ാ.
അ െന േ ാ നിെ ിര റി-
െ െന േസവി െകാ ജഗ പേത.
മായയാ ടി മറ ിരി െ ാ
നീയേ ാ നമവ ാ തമായ ം.
പിെ യതി നി മഹ ത -
െമ തതി നി ായി ം,
സ ാ കമായ ലിംഗമതി ല് നി-
ീപേത ന ാ മ ം,
എ തഹ ാര ിപ ാണ-
നി ിയജാലസം മാെയാ േ ാ!
ജ തി ഖ ഃഖാദിക
നി ല ാര് ജീവെന െചാ ം
െചാ ാവത ാതനാദ വിദ ാഖ െയ-
70
െ ാ കാരേണാപാധിെയ ം ചില .
ല ം ം കാരണെമ ം
ലമാം ചി ി േ ാ പാധി യം.
എ ിവ ാ വിശി ം ജീവനായ ം
അന നനാം പര തദ ി വിേഭാ!
സ പ ി ം ബിംബ തനായ്
സ േ ാപരി ിതനായ് സ സാ ിയായ്
േതേജാമയനാം പര പരമാ ാ
രാജീവേലാചനനാ നീയേ ാ!
നി നി ായ് വ ി േലാക
നി തി ിതമായിരി ം
നി ലേ ലയി െമാ േവ
നി കളിയാ ിെതാെ േയാ ം വിധൗ.
കാരണെമ ാ ി ം ഭവാ നി യം
നാരായണ, നരകാേര, നരാധിപ.
ജീവ ം ര വി സ െമ
ഭാവന െകാ ഭയെ വഹി .
േനേര പരമാ ാ ǌാെന റി േ ാ
തീ ം ഭവഭയ ത ഃഖാദിക .
ത ഥാനാമ വണാദിെകാ ട
ഉ ാ ി ായ് വ ം മാ ഭ ി ം.
ത ാദപ ജഭ ി േ ാ
ത േ ാധ ം മന ാ ി ദി ി ം.
ഭ ി ത ാന ായാ
ി ം വ ി മിെ ാ സംശയം.
ത ഭ ത ത ാരിേലകെന-
പ നാെമെ ം ക േതണേമ.
ത ാഭിപ ജ ി നിേ കദാ
ായി ച ഖ മ പിതാ.
നി െട പൗ നായ് ഭ നായ് േമവിേനാ-
െരെ യ ഹിേ ണം വിേശഷി ം.
പിെ ം പിെ ം വീ നമ രി-
71
ിവ ം പറ ീടിനാ നാരദ .
ആന ബാ പരി തേന നായ്
വീണാധര നി പിെ ം െചാ ിനാ :
"ഇേ ാളിവിേട ǌാ വ കാരണ-
പലസംഭവ തെ നിേയാഗ ാ
രാവണെനെ ാ േലാക പാലി ാ
േദവകേളാട െച കാരണം
മ ത നായ് വ ജനി ദശരഥ-
നാെയ േതാ നി യെമ ി ം
ജ നാേയാ ഭവാെന ദശരഥ
രാജ ര ാ മഭിേഷകമി ാലം
െച മാെറെ ാ െ ിരി ി
നീ മതിനന ലനായ് വ ി ം.
പിെ ദശ ഖെനെ ാ െകാ വാ
എ മവകാശ ായ് വരായേ ാ!
സത െ ര ി െകാ െകെ േ ാ
സത രം െച പറെക െച .
സത സ ഭവാെന ി ം മാനേസ
മ ത ജ ം െകാ വി തനായ് വ ം."
ഇ രം നാരദ െചാ േക തി-
രമായ െച ി രാഘവ .
"സത െ ലംഘി യിെ ാ നാ ം ǌാ
ചിേ വിഷാദ ാകാ ലം.
കാലവിളംബനെമ ിെന ീ
ലമതി ം പറ ീ വ .
കാലാവേലാകനം കാര സാ ം ണാം
കാലസ പനേ ാ പരേമശ ര !
ാര ക ഫലൗഘ യം വ -
േ രെ ാഴി മ ാവതി ാ േമ
കാരണമാ ം ഷ യാസെമ-
ാ മറിയാതിരി മി േ ാ!
നാെള വന ി േപാ ǌാ
72
നാളീകേലാചന പാദ ത ാെണ.
പിെ ശ സംവ രം വനം
ത ി നിേവഷേമാ വാണീ വ .
എ ാ നിശാചരവംശ ം രാവണ
തെ ം െകാ ടി േ ാ!
സീതെയ ാരണ തയാ ിെ ാ
യാ ധാനാന യനാശം വ വ .
സത മി"െത െച ര പതി
ചി േമാേദന നാരദനേ രം
രാഘവ തെ ദ ിണ ം െച
േവേഗന ദ നമ ാര ം െച .
േദവ നീ ന ം ൈകെ ാ
േദവേലാകം ഗമി ീടിനാനാദരാ .
നാരദരാഘവ സംവാദമി െന
േനേര പഠി താ േക താേനാ താ
ഭ ിൈകെ ാ െച മ ഷ
ി ലഭി മതിനി സംശയം.
േശഷമി ം കഥ േക ണെമ ിേലാ
േദാഷമക വാ െചാ ǌാ .
ീരാമാഭിേഷകാരംഭം
എ ിേലാ രാജാ ദശരഥേനകദാ
സ ലിതാന മാ ാറിരി േ ാ
പ ജസംഭവ വസി നാം
ത ലാചാര െന വ ി െചാ ിനാ
“െപൗരജന ംമ ി ഖ ാ ം
ീ രാമെന ശംസി ിെതേ ാ ം
ഓേരാ ണഗണം ക വ ക-
താരിലാന മതിനി സംശയം.
നായ് വ ǌാ െമാ ാകയാ
രി േജ നാം രാമ മാരെന
73
ീപരിപാലനാ മഭിേഷക-
െമ ം ൈവകാെത െച ണെമ ǌാ
ക ി ്തിേ ാഴത െനെയ ില-
വിേലാ നിേയാഗി ം േവണം.
ഇ ജക രാഗമവ -
െ െ ാ േമ മേതാ ക ീലേയാ?
വ ീല മാ ലെന ാ തിേ െറ
േമേപായ ഭരത ശ ാ .
വ മ ദിനം തെ
ണ മതീവ ഷ ം ന ന ം.
എ ാലവ വ വാ പാ യി ിനി-
െയാ െകാ മ നി യം മാനേസ.
എ ാലതി േവ സംഭാര -
ളി തെ ബത സംഭരി ീടണം.
രാമേനാ ം നി ി വടി ൈവകാെത
സാേമാദമിെ ാേഴ െച റിയി ണം.
േതാരണ പം ികെള ാ യ ക
ചാ പതാകകേളാ മത തം
േഹാരമാ െപ റനാദ ം
രി ദി കെളാെ ഴ േവ!
മ വനായ ദശരഥനാദരാ
പിെ മ െര േനാ ിയ െച :
എ ാം വസി ന ളിെ ംവ ം
കല ാണ െ ാെ ാ ിെ ാ നീ
നാെള േവണമഭിേഷകമിളമയായ്
നാളീകേന നാം രാമ നി യം
ന ിതനായ മ മേ രം
വ ി െചാ ാ വസി േനാടാദരാ .
എെ േവ െത രെച ാ -
മ രെമ ിേയ സംഭരിi ീ വ ”
ചിേ നി പി ക മ േരാ-
74
ടി ം വസി നി മ െച :
“േക , നാെള ല കാെല ചമയി
േച ിമാരായ കന കമാെര ാം
മ കേ പതിനാ േപ നി ണം
മ ഗജ െള െപാ ണിയി ണം.
ഐരാവത ലജാതനാം നാ െ ാ -
നാരാല് വേരണമല രി േണ;
ദിവ നാനാതീ വാരി ളായ്
ദിവ ര ി വിചി മായ്
സ കലശ സഹ ം മലയജ-
പ ള് െകാ വായ് െക ി വ ീടണം
ലിേ ാ വ ക ിഹ.
ഛ ം വ ദ ം മണിേശാഭിതം
ാമണിമാല രാജിത നി മല-
വ , മാല ളാഭരണ ം
സ ത ാരാം നിജനം വ ിഹ
നി ശപാണികളായ് സഭാ ിേക
ന കീമാേരാ വാരവ ജനം
ന ക ഗായക ൈവണീകവ ം
ദിവ വാദ െള ാം േയാഗി ണ-
വീശ രാ േണനി മേനാഹരം.
ഹ ശ പ ിരഥാദി മഹാബലം
വ ാദ ല ാരേമാ വ ീടണം.
േദവാലയ േതാ ം ബലി ജ ം
ദീപാവലിക ം േവണം മേഹാ വം.
പാലേര ം വ വാന് നിiേയാഗി ,
േശാഭേയാെട രാഘവാഭിേഷകാ മായ്.”
ഇ ം മ േര ം നിേയാഗി തി -
സത രം േതരി േരറി വസി ം
ദാശരഥി ഹെമ ം ഭാ ര-
മാ സേ ാേഷണ സാ പ സാദരം
75
നി േനരമറി ര വര
െച ട ദ നമ ാര ം െച ാ .
ര ാസന ം െകാ ി ി തദാ
പ ിേയാ മതീ ഭ ാര മ
െപാ ലശ ിതനി മലവാരിണാ-
ാ ക കി പാദാ തീ ം
ഉ മാംേഗന ധരി വി നായ്
ചി േമാേദന ചിരി ളിെ :
“ ണ വാനാേയനടിയനതീവ േക-
ളി പാേദാദക തീ ം ധരി യാ ”
എ ി െന രാമച വാക ം േക -
ന ായ് ചിരി വസി ന െച :
ന നെ ം നി െട വാ ക-
െളാ െചാ തിേ ാ പാ ജ!
ത ാദപ ജതീ ം ധരി യാ
ദ കൈവരി ം ധന നായീടിനാ
ത ാദതീഥവി നായ് വ ി
മ ിതാവായ വിരി ം പേത!
ഇേ ാ മഹാജന പേദശാ -
മ ത വി മ! െചാ നീെയേടാ!
ന ായറി ിരി ി നിെ ǌാ-
നി വനാ െത മിെ േടാ!
സാ ാല് പര മാം പരമാ ാ
േമാ ദ നാനാജഗ യനീശ ര
ല ീഭഗവതിേയാ ം ധരണിയി-
ലി ാലമ ജനി നി യം!
േദവകാര ാ സി ം ക ണയാ-
രാവണെനെ ാ താപം െക ാ ം
ഭ ജന ി സി ി ാ -
മി മവതരി ീടിന ീപേത!
േദവകാര ാ മതീവ ഹ ം ന-
േരവം െവളി ിടാ ി ǌാനിദം.
76
കാര െള ാമ ി സാധി ,
മായയാ മായാമ ഷ നായ് ീനിേധ!
ശിഷ നേ ാ ഭവാനാചാര േനഷ ǌാ
ശി ി േവണം ജഗ ിതാ ം േഭാ!
സാ ാ ചരാചരചാര നേ ാ ഭവാ-
േനാ ില് പി ണാം പിതാമഹ ം ഭവാ
സ േ ഷ േഗാചരനായ ര ാമിയായ്
സ ജഗദ വാഹകനായ നീ
സത ാ കമാെയാ വി ഹം
ത ാ നിജാധീനസംഭവനാ ട
മ േവേഷണ ദശരഥ നായ്
ഥീതേല േയാഗമായയാ ജാതനാം
എ േ ധരി ിരി ǌാ-
െനേ ാ ധാതാ താന െച യാ
എ തറി േ ര ാന യ ി
േ േരാഹിതനായി ദാ
ǌാ ം ഭവാേനാ സംബ കാം യാ-
നം േരാഹിത ക മ ി
നി മാ െച ാെലാ
ന ായ് വ കില ം പിഴയ േ ാ?
ഇ സഫലമായ് വ മേനാരഥ-
െമാ േപ ി ǌാനി ി ം
േയാേഗശ!േത മഹാമായാഭഗവതി
േലാൈകക േമാഹിനി േമാഹി ിയാ മാം.
ആചാര നി തികാമ ഭവാെന ി-
ലാശയം മായയാ േമാഹി ിയാ േമ
ത സംഗാ സ വ മിേ ാളിദ-
മ വ വ ം മയാ രാമ! ചി .
രാജാ ദശരഥ െചാ കാരണം
രാജീവേന !വേ നിവിേട ǌാ
ഉ ഭിേഷകമ നാെള
ക െചാ വാനാ ഴറി വേ നഹം
77
ൈവേദഹിേയാ പവാസ ം െച
േമദിനി ത ി ശയന ം െച ണം.
ചര േ ാടിരി , ǌാേനാേരാേരാ
ക ള് െച െ ാ വ ൈവകാെത
വ ീ ഷ ി നീെയ െച
െച േതരി കേരറി നിേ ം.
പിെ ീരാമ ം ല ണ തേ ാ
നേ ചിരി െച രഹസ മായ്
‘താതെനനി ഭിേഷകമിളമയായ്
േമാേദന െച മ നാ നി യം
ത നിമി മാ ം ǌാനതിെ ാ -
ക ാ നീ രാജ േഭാ ാ ം നീയേ !
വ ! മമ ത ം ബഹി: ാണനാകയാ-
വ ി േകാ ി െകാ ാ ം നീ
മ മനാ ം ഭവാ നി യം
മ രി ാനി ിതി നേ ാടാ ം’
ഇ രേമാേരാ െച ിരി േ ാ
ീ േഗഹം വിശ വസി ം
ാ െമ ാം ദശരഥ തേ ാ
ചി േമാദാലറിയി സമ ം
രാജീവസംഭവന ന േ ാ
രാജാ ദശരഥനാന വകം
രാജീവേന ാഭിേഷക ാ
ജാവിധാേനന െചാ േക യാ
െകൗസല േയാ ം മി േയാ ം െച
െകൗ കേമാടറിയി ാെനാ മാ
സേ ാദ െ ാ േക േനര
നി മലമാെയാ മാല ം ന കിനാ
െകൗസല ം തനയാഭ ദയാ മായ്
െകൗ കേമാ ജി ി ല ിെയ
“നാേഥ! മഹാേദവി!നീേയ ണ” െയ
േചതസി ഭ ാ വണ ി വാണീടിനാ
78
സത സ പവീര ദശരഥ
ാഭിേഷകം കഴി ീ െമ േമ
േകകയ ീവശഗതനാകയാ-
ലാ ല ി വള ിേത ം
േഗ! ഭഗവതി! തനാശിനി!
ഗതി നീ ി ണ ീ മംബിേക!
കാ കനേ ാ പതി ദശരഥ
കാമിനി ൈകേകയി ചി െമ ീശ രാ!
ന വ ം വ േ ണ”െമ ി െന
െചാ ി വിഷാദി ിരി േനരം.
അഭിേഷകവി ം
വാനവെര ാവ െമാ നി പി
വാണീഭഗവതിതേ ാടേപ ി
“േലാകമാതാേവ! സരസ തീ! ഭഗവതി!
േവഗാലേയാ െ ീ കേവണം
രാമാഭിേഷകവി ം വ ീ വാനാ-
യവ ം മ ി നി പി ാ
െച ട മ രത െട നാവിേ -
െ വസി വെളെ ാ െചാ ി
പിെ വിരേവാ ൈകേകയിെയെ ാ
തെ പറയി ക ട ണം.
പിെ യിേ ാെ ാം മടി -
െത ാമര ാര് പറേ ാരന രം
വാണി ം മ രത വദനാ േര
വാണീടിനാ െച േദവകാര ാ മായ്.
അേ ാ ിവ യാം ം മാനേസ
ക ി റ ടന് ാസാദേമറിനാ
േവേഗന െചെ ാ മ രെയ
ൈകേകയിതാ മവേളാ െചാ ിനാ .
79
“മ േര െചാ നീ രാജ െമ ാട -
െമ ലമല രി ീ വാ ?”
“നാളീകേലാചനനാകിയ രാമ
നാെളയഭിേഷക െ നി യം
ഭേഗ േഢ! മഹാഗ ിേത! കിട-
െ േ ാ ം നീ റ ീെടാ റിയാെത.
ഏറിേയാരാപ വ നിന-
ാ െമാ ബ വിെ നി യം
രാമാഭിേഷകമ നാ െ േടാ!
കാമിനിമാ ലെമൗലിമാണിക േമ!“
ഇ രമവ െചാ േക സം മി-

ാന ംെച േകകയ ി ം
ഹി മാെയാ ചാമീകര രം.
ചി േമാേദന ന ീടിനാളാദരാ .
“സേ ാഷമാ ിരി കാല ി -
െലെ ാ താപ പാഗതെമ നീ
െചാ വാ കാരണം ǌാനരി ീലതി-
നിെ ാരവകാശേമ ം നി പി ാല്.
എ െട രാമ മാരേനാളം ിയ-
െമ ിലാെര മി മേ ാ നീ.
അ മ ഭരതേന ാ മമ
നാം രാമെന േ ഹെമനിേ ം
രാമ ം െകൗസല ാേദവിെയ ാെളെ
േ മേമ ം നമിെ ാ സംശയം.
ഭ ി ം വിശ ാസ ം ബ മാന -
മി മ ാെര മിെ റിക നീ
ന വ െളനി തേ മ
വ വ ം െകാ മമ ന ന .
ഇ മി ാെതാ വാ പറകയി-
െ ാ േമ േഭദമി വെനാരി ം.
80
അ ാ െമെ യേ മടി ടാെത
ഷെച ǌായം പരി കം.
േഢ! നിനെ രാമ നിെ ാ
േപടി ാവാനവകാശമായ ം
സ ജന ിയനേ ാ മമാ ജ
നി ൈ രമാനസ ശാ ദയാപര !"
േകകയ ിത വാ േക ള-
വാ ലേചതസാ പിെ ം െചാ ിനാ .
“പാേപ മഹാഭയകാരണം േക നീ
പതി നിെ വ ി തറി ീേല?
ത നായ ഭരതേന ം ബലാ
ത ിയനായ ശ േന ം പ
മാ ലെന ാ ാ ായയ ം
േചതസി ക ി െകാ തേ യി
രാജ ാഭിേഷകം തം രാമെനകിേലാ
രാജ ാ തി െസൗമി ി നി യം
ഭാഗ മേ മി ംക നി -
ഭാഗ മാെയാ നീ ദാസിയായ് നിത ം
െകൗസല തെ രിചരി ീ ക.
െകൗസല ാന ന െ രത ം
േസവി െകാ െപാ െ ം വ ം.
ഭാവി ം േവ രാജത േമ േമ,
നാ ി നി ാ ി ളകി െമാ
വാ ം വരാെത വധി ീ കി മാം.
സാപ ജാതപരാഭവംെകാ
താപ ം ധരണിയി വാ യി !
ന മരണമതിനി സംശയം
െകാ വാ ǌാ തവ ന േക നീ.
ഉ ാഹ നിനെ ിലി ാലം
ത ത തെ വാഴി ം നരവര .
രാമനീേരഴാ കാനനവാസ ം
81
മിപാലാ യാ െച മാറാ ണം.
നാടട ം ഭരത വ മതി-
െ ൗഢകീ ാ നിന ം വസി ാം ചിരം.
േവണെമ ാകിലതിെ ാ പായ ം
ാണസേമ! തവ െചാ ി വാ ǌാ .
ം രാ ര േ ദശരഥ -
തെ മി ാ ം തെ മേഹ ന ി യാ
മ വ ചാപബാണ ം ൈകെ ാ
ത െട ൈസന സേമതം േതേരറിനാ .
നിേ ാ ടേവ വി ിലകം
സ നായിെ രേരാേട േ ാ
ഛി മായ്വ രഥാ കീലം േപാരി-
െല തറി മി ദശരഥ .
സത രം കീലര ി നി െട
ഹ ദ ം സമാേവശ ൈധേര ണ നീ.
ചി മേ പതി ാണര ാ മായ്
ം കഴിേവാളമ ിെന നി ം
ശ െള വധം െച ഥീ ം
നി നാെയാ ദശാ േര
നി െതാഴില് ക തി സേ ാഷ െ ാ
െച ളി േമനി ണ ണ ട
ിരി പറ ി പ ം
“നി ചരിതം ന ന നി പി ാ
ര വരം തരാം നീെയെ ര ി -
െകാ ലം വരി െകാ ാ ം നീ!“
ഭ വാക ം േക നീ മേ ര
ചി സേമാദം കല െചാ ീടിനാ ,
“ദ മാേയാ വരദ യം സാദരം
ന ംഭവതി മയാ പതീശ രാ!
ǌാെനാരവസര ി ലേപ ി ാ-
നം വരാെത തരിെക േതേവ “
82
എ പറ ിരി വരദ യ-
മി േപ ി െകാേ ണം മടിയാെത
ǌാ ം മറ കിട ി േമ
മാനേസ േതാ ി ബലാലീശ രാ യാ,
ധീരതേയാടിനി ി മിേ ാ േ ാധാ-
ഗാരം വിശ േകാേപന കിട നീ,
ആഭരണ ം െപാ ിെ റി തി-
േശാഭ െ ാ കാ ലഴി ി
േമനി ം െപാടിെകാ ണി ിഹ
മിയി െ മലിനാംബരെ ാ ം,
ക നീരാേല ഖ ം മിഴിക ം,
ന ായ് നന , കര കര െകാ-
ി െകാ ക വരദ യം പതി
സത ം പറ ാ റ ി മാനസം”
മ ര െചാ േപാെലയതിേന െമാ-
ര രം ടാെത െച ൈകേകയി ം
പ മിെതാെ നി െ ക ി
ചി േമാേഹന േകാപാലേയ േമവിനാ
ൈകേകയി മ രേയാ െചാ ാളിനി
‘രാഘവ കാനന ി േപാേകാള ം
ǌാനിവിെട ിട ീ വന ാ ി
ാണേന ം കള ീ വ നി യം,
പരി ാണാ മി ഭരത
പതി െച ാനഭിേഷകെമ ി ǌാ
േവെറ നിന േഭാഗാ മായ് ന വ
േദശ ളതിനി സംശയം.’
‘ഏ മിതിെനാരിള ം വരാ ി നീ
േചതസി ചി ി കാര ം വ ം ഢം.“
എ പറ േപായീടിനാ മ ര
പിെ യ മ ി രാ ി ം
ധീരനാേയ ം ദയാന ിതനായ് ണാ-
83
ചാരസം നായ് നീതി നാ ിജ-
േദശിക വാക ിതനായ് ശീലനാ-
യാശയ നായ് വിദ ാനിരതനായ്
ശി നാ വെന ിരി ി ം
സംഗം െകാ കാലാ ര ിനാല്
സ ന നി നായ് വ ം ഢം
നസംസ േമ മകലേവ
വ ി േവണം യേ ന സ മാ ,
ക ളം പ ിയാ സ ം നി ഭം.
എ ിേല രാജാ ദശരഥനാദരാ
പ ജേന ാഭ ദയം നിമി മായ്
മ ി തികേളാ ം പറ െകാ-
: രമകം ളീടിനാ .
അേ രമാ ിയതമയാകിന
ത െട പ ിെയ ാണാ കാരണം
എ ം വിഹ ലനാേയാ പ ം
ചി താരി നി പി ിതീ ഢം
‘മ ിരം ത ി ǌാന് െച ം വിെധൗ
മ ിതം െച രിെക വ ം രാ
രിയാമവളിെ േപായിനാ ?
മ മാ ി േ ഷെമ മാനേസ
“‘െചാ വി ദാസികേള!ഭവത് സ ാമിനി
കല ാണഗാ ി മെ േപായീടിനാ ?“
ഏവം നരപതി േചാദി േനര
േദവിത ാളിക ം പറ ീടിനാ :
“േ ാധാലയം േവശി ിതതി ല-
േമ മറി ീല ǌ േളാ മ വ!
ത ഗത ാ നി ി വടി േദവി ത
ചി മ സരി ീ ക ൈവകാെത”‘
എ േക ഭേയനമഹീപതി
െച രിക ി സസം മം
84
മ മ ംതേലാടി േലാടി “ ിേയ!

രീ! െചാ െചാെ ി വ േഭ?
നാേഥ!െവ ം നില െപാടിയണി-
ാത േമാ കിട െത നീ?
േചേതാവിേമാഹന േപ! ണശീേല!
േഖദ ായെതെ േ ാ െചാ െകേടാ,
മ ജാ മാ വരാ േമ
വി ിയം െച മി നിനെ േടാ
നാരികേളാ, നര ാേരാ ഭവതിേയാ-
ടാെരാ വി ിയം െച വ േഭ!
ദ െന ാകി ം വ െന ാകി ം
ദ െമനി തിനി നി പി ാ
നി നെന മി ം നിനെ ി-
ല പതിയാ ി വ നവെന ǌാ
അ വാേന മനി നിനെ ി
നി ന ാ േവെന മവെന ǌാ
വ െന നമവ നാ ീ വ
വ നാ ീടാമവ െന േവ കി
നം നിന ധീനം മമ ജീവനം
മാനിനീ! േഖദി തിെന കാരണം?
മ ാണേന ാ ിയതമനാ ി-
തിേ ാെളനി മ നാം രാഘവ
അ െന രാമ മമ ന ന
മംഗലശീലനാം ീരാമനാെണ ǌാ
അംഗനാര േമ! െചയ്വന് തവ ഹിത-
മി െന േഖദി ി ാ മാം വ േഭ!”
ഇ ം ദശരഥ ൈകേകയി തേ ാ
സത ം പറ േക െതളി വ
ക നീ ം ട ാന ം െച
മ വ തേ ാ മ ര െച ാ :
സത തി നാ ളള ഭവാ മമ
സത ം പറ േനെര ിെല െട
85
പ മാ തിെന റ ീ വ
വ മാ ീടാ സത െ മ വാ!
എ ിേലാ പ രാ രാേയാധേന
സ ടം തീ ര ിേ ഭവാെന ǌാ
സ ചി നായ ഭവാന് മമ
ചി ി ര വര ന കീലേയാ?
േവ നാളേപ ി െ
േവ ം വര തരിെക െചാ ി ǌാ
െവ ിരി ഭവാ ല ര -
മി ി വാ ീ വാ പേത!
എ തിെലാ രാജ ാഭിേഷകം ഭാവാ-
നി ഭരത െച ണെമ ം
പതിവീര ജടാവ ലം
താപസേവഷം ധരി വനാ േര
കാലം പതി ാ വ രം വാഴണം
ലഫല ജി മഹീപേത!
മി പാലി ാ ഭരതെനയാ ണം
രാമ ഷ ി വന ി േപാകണം.
എ ിവ ര വര ംന കി-
ലി മരണെമനി ി നി യം
എ ൈകേകയി പറേ ാരന രം
മ വ േമാഹി വീണാനവനിയി
വ േമ ി പതി േപാെല വി
സജ ര േതജസാ വീണി പ ം
പിെ മാ ം െച േനര
ക നീ വാ വിറ പാധിപ
“ ഹ വാ ക േക ായെത േ ാ!
മാഹ ! കാ കേയാ ǌാനിഹ
ചി മം ബലാ ാകേയാ മമ
ത സമയ പ ിതമാകേയാ?
കിംകിേമത തം ശ ര! ൈദവേമ!
പ ജേലാചന! ഹാ പര േമ!“
86
വ ാ ിെയേ ാെല സമീേപ വസി
ഖമതിയായ ൈകേകയി തന് ഖം
േനാ ിേനാ ി യം ദശരഥ
ദീ ഘമായ് വീ വീ േ വ ര െച :
‘എ ിവ ം പറ ഭേ ! നീ
എ നിേ ാ പിഴ ി രാഘവ ?
മ ാണഹാനികരമായ വാ നീ
ഇേ ാ രെചയ്വതിെന കാരണം?
എേ ാ രാമ ണ െള വ ി
െമ ാം നീ പറ േ ാ േക ǌാ
‘എെ ം െകൗസല ാേദവിേയ മവ -
ത ിലിെ ാ േഭദെമാരി ം’
എ െ ാ ം പറ ി നിന-
ി ി േതാ വാെനെ ാ കാരണം?
നി െട രാജ ം ത മേ ാ
ധന ശീേല! രാമ േപാകണെമ േ ാ?
രാമനാേല ഭയം നിന ാകാ
മീപതിയായ് ഭരതനി ാ ം’
എ പറ കര കര േപായ്
െച ട കാ ല് വീ മഹീപാല ം
േന ം വ ി ൈകേകയി ം
ധാ ീപതീശ രേനാ െചാ ീടിനാ
‘ ാ െന ാകിേയാ മീപേത! ഭവാ !
ാ ിവാക െചാ െത ി െന?
േഘാര ളായ നരക ളി െ
േച മസത വാക െചാ ീടിനാ
പ ജേന നാം രാമ ഷ ി
ശ ാവിഹീനം വന ി േപാകാ ി
എ െട ജീവെന ǌാ കള ീ വ
മ വ പി നി ിെ ാ സംശയം.
സത സ വി രാജാ ദശരഥ-
87
െന െമ കീ ി ര ി ണം
സാ മാ െ െവടി കാരണം
യാതനാ :ഖാ തി ാേ
രാേമാപരി ഭവാന് െച ശപഥ ം
മിപേത ഥാ മിഥ യാ ീെടാലാ’
ൈകേകയി ത െട നി ബ വാക ം
രാഘവേനാ വിേയാഗം വ ം
ചി ി :ഖസ േ നിമ നായ്
സ ാപേമാ േമാഹി വീണീടിനാ
പിെ ണ ി ം കിട ം മക -
തെ േയാ ം കര ം പറ ം സദാ
രാമ രാേമതി രാേമതി ലാേപന
യാമിനി േപായി വ ര ല യായ്
െച ാന േണാദയ ി സാദരം
വ ിക ഗായക ാെര ിവെര ാം
മംഗളവാദ തിജയശേ ന
സംഗീതേഭദ െള ിവെയെ ാ ം
പ ി ണ ീടിനാരേ ര
ി ായ േകാേപന ൈകേകയി ം
ി മവെര നിവാരണംെച ാള്:
അേ ാളഭിേഷകേകാലാഹലാ മായ്
ത രെമാെ നിറ ജന ളാ
മിേദവ ാ ം മിപാല ാ ം
മി േശാ ഷലാദി ജന ം
താപസവ ം കന കാ ം
േശാഭ േത െവ െകാ ട തഴ
ചാമരം താല ം െകാടി േതാരണം
ചാമീകരാഭരണാദ ല ാര ം
വാരണ വാജി രഥ പദാതി ം
വാരനാരീജനം െപൗരജന ം
േഹമരേ ാജ ലദിവ സിംഹാസനം
േഹമ ംഭ ം ശാ ല ച ം
88
മ ം വസി നിേയാഗി െതാ േവ
െമാഴി ാ സംഭരി ീടിനാ
ീബാല ാവധി രാവാസിക-
ളാബ െകൗ ഹലാ ി നിമ രായ്
രാ ിയി നി ം ൈകവി മാനേസ
ചീ പരമാന േ ാ േമവിനാ
ന െട ജീവനാം രാമ മാരെന
നി ലര കിരീടമണി തി
രമ മകരായിതമണി ല
സ േശാഭിത ഗ ല ം
രീക ദേലാചനഭംഗി ം
രീകാരാതിമ ല ം
ച ികാ രമ ിതാഭ ം
ളസമാനദ ം
ബ ക നസമാനാധരാഭ ം
ക രരാജിതെകൗ ഭര ം
ബ രാഭം തി മാ ദര ം
സ ാ സ ിഭ പീതാംബരാഭ ം
േ ലമീേതവിള ി മി ീ
കാ നകാ ിക ം ത മ ം
ംഭി േലാ മ പി രം െകാ
ി ി കാ ം
ംഭീ മ കസ ിഭജാ -
മംേഭാജബാണനിഷംഗാഭജംഘ ം
ക ം കല കമഠ വര ം
ി േ ാ റവടിേശാഭ ം
അംേഭാജ ല മാമം ിതല ം
ജംഭാരിര ം െതാ ംതി േമനി ം
ഹാരകടകവലയാം ലീയാദി
ചാ തരാഭരണാവലി ം
വാരണവീര ക ി തിറേ ാ
െഗൗരാതപ ം ധരി രിേക നിജ
89
ല ണനാകിയ േസാദര തേ ാ ം
ല ീനിവാസനാം രാമച ം ദാ
കാണായ് വ ന ിനിെയ ിദം
മാനസതാരി െകാതി ന െ ാം
േ ാണീപതി തനാകിയ രാമെന
ാണായ് വ ം ഭാേത ബത നി യം
രാ ിയാം രാ സി േപാ തിെ
ചീ വിഷാദേമാെടൗ ക െ ാ
മാ ാ േദവെന ാണാ േനാ ി ം
പാ പാ ാന ണാ താ ിയി
വീ കി ം പിെ ം െപാ ി ം
വാണീടിനാ രവാസികളാദരാ .
വി ി ാഭിേഷകം
അേ രമാദിത ദി ീടിനാ
മ വ പ ി ണ ീലി ം
എെ ാ ലമതിെന മാനേസ
ചി ി ചി ി മ മ ം തദാ
മ ി വരനാ മ -
മ : രമകം ാനതി തം
‘രാജീവമി േഗാേ ാ ത! പേത!
രാജരാേജ വര!ജയജയ!”
ഇ ം പെന തി നമ രി-
ാന ം െച വ ി നി േ ാ
എ ം ഖി നായ് ക നീ ം വാ
ിയി െ കിട ം നേര െന
ചി ാ ലതയാ ക മ ം
സത രം ൈകേകയി തേ ാ േചാദി ാ :
േദവനാരീസേമ!രാജ ിയതേമ!
േദവി ൈകേകയീ!!ജയജയ സ തം
േലാകപാല തി പക വാ
90
ലെമേ ാ മഹാരാജവ േഭ!‘

െചാ െകേ ാെട േക ൈകേകയി ം
െചാ ിനാളാ മ േരാടേ രം:
‘ധാ ീപതീ നി ായീല
രാ ിയിെല കാരണമാകയാ
സ ന ാെത ചമ ി ത െട
ചി ിനസ ത ത ം ഭവി യാ
രാമ രാേമതി രാേമതി ജപി ം
രാമെന െ മനസി ചി ി ം
ഉദ ജാഗര േസവ ം െച യാ-
ലത മാ ലനായി മ വന്
രാമെന ാണാ :ഖം േപ
രാമെനെ വ ക ൈവകാെത’
എ േക മ ം െചാ ിനാ :
‘െച മാരെന െ ാ വരാമേ ാ?’
രാജവചനമനാക ണ ǌാനിഹ
രാജീവേലാചേന േപാ െത ിെന?
എ േക പാല ം െചാ ിനാ :
‘െച നീ തെ വ ക രാമെന
രനാെയാ രാമ മാരനാം
ന ന ത ഖം ൈവകാെത കാണണം’
എ േക മ ഴറിേ ായ്-
െ െകൗസല ാ തേനാ െചാ ിനാ :
‘താത ഭവാെന േ ാ വിളി
സാദരം ൈവകാെത ക േവണം‘
മ ി വരവാക ം േക രാഘവ
മേ തരമവന് തേ ാ ടെവ
െസൗമി ിേയാ ം കേരറി രേഥാപരി
േ മവിവശനാം താത മ വി ം
മ ിേര െച പിതാവി പദദ യം
91
വ ി വീ നമ രി ീടിനാ
രാമെനെ െ ാലിംഗനം െചയ്വാ
മിപനാ സ ായ സം മാ
ബാ നീ ിയ േനര :േഖന
േമാഹി മിയില് വീണി പ ം
രാമരാേമതി പറ േമാഹിെ ാ
മീപെന േവേഗന രാഘവ
താതെനെ െ ാേ ഷ ം െച
സാദരം തെ മടിയി കിട ിനാ
നാരീജന ള ക ന ര
മാ ഢേശാകാ വിലാപം ട ിനാ
േരാദനം േക വസി നീ ം
േഖേദന മ ിരം ി സത രം
ീരാമേദവ ംേചാദി ിതേ രം:
‘കാരണെമേ ാ താത :ഖ ി
േനേര പറവിനറി വെര’ -
േനരം പറ ി േകകയ ി ം
‘കാരണം :ഖ ി നീ തെ
പാരി ഖം :ഖ ലമെ ാ ണാം
േചതസി നീ നി പി ിെല തിനി
താത :ഖനി ിവ വാ
ഭ :ഖാപശാ ി കി ി ത യാ
ക വ മാെയാ ക െമ ായ് വ ം
സത വാദിേ നായ പിതാവിെന
സത തി നാ ീ ക നീയ
ചി ഹിതം പതീ നി യം;
രി േജ നാ നീയെ ാ
ര വരം മമ ദ മായി
പ നി താതനാ സ േചതസാ
നി ാെല സാ മാ േ ാ ര -
മി തേരണെമ ി ം െച േത
നിേ ാട പറ ീ വാ നാണി
92
ഖി നായ് വ ി താതനറിക നീ
സത പാേശന സംബ നാം താതെന
സത രം ര ി തി േയാഗ ഭവാ
ാമമാ ം നരക ി നി ട
ത െട താതെന താണനം െച യാ
െന ശ ം വിധി ശത-
പ സ വെന തറിക നീ‘
മാ വചന ലാഭിഹതനായ
േമദിനീപാല മാരനാം രാമ ം
എ േമ ം വ ഥിതനായ് െചാ ിനാ :
‘ഇ െയ ാം പറേയണേമാ മാതാേവ!
താതാ മായി ജീവെന െ ം
മാതാ തെ ം സീതെയ െ ം
ǌാ േപ ി തതിനി സംശയം
മാനേസ േഖദമതിനിെ നിേ ം
രാജ െമ ാകി ം താത നിേയാഗി ി
ത ാജ െമ ാലറിക നീ മാതാേവ!
ല ണ തെ ത ജിെ െചാ കി ം
ത ണം ǌാ േപ ി നറിക നീ
പാവക ത പതിേ ണെമ ി -
േമവം വിഷം ടിേ ണെമ ാകി ം
താത നിേയാഗി ിേല േമ സംശയം
േചതസി െച ിെ നിെ റിക നീ
താതകാര മനാ െമ ാകി ം
േമാേദന െച ന ന മ
പി ാ നി നായീ െച വ
മ മനാ നറി ാ ം
ഉ െമ ാകി മി ാര െമ ാെല-
ക വ മെ വ ട വ
പിേ ാ ലെമ െചാ സ ന-
മി െമ ാം പരി ാതം മയാ നാ
ആകയാ താതനിേയാഗമ ി ാ-
93
നാ ലേമ െമനി ി നി ണയം
സത ം കേരാമഹം, സത ം കേരാമഹം
സത ം മേയാ ം മറി ര ായ് വരാ’
രാമ തി േകേ ാ ൈകേകയി ം
രാമേനാടാ െചാ ീടിനാലാദരാല്:
‘താത നിന ഭിേഷകാ മാ ട-
നാദരാ സംഭരിേ ാ സംഭാര
െകാ ഭിേഷകം ഭരത െച ണം
ര ാം വരം പിെ െ ാ േവ
നീ പതി ാ സംവ രം കാനേന
താപസേവേഷണ വാ ക ം േവണം
നിേ ാട നിേയാഗി ാ മടി
മ വനി :ഖമാ ം’
എ േക ീരാമ ം െചാ ിനാ :
ഇ തിെനെ ാ ൈവഷമ മായ ം?
െച ഭിേഷകം ഭരത ǌാനിനി
ൈവകാെത േപാവ വന ി മാതാേവ!
എ െതേ ാ െചാ ാ പിതാവ
ചി ി :ഖി തിെന കാരണം?
രാജ െ ര ി തി മതിയവ
രാജ േപ ി തി ǌാ ം മതി
ദ മേ രാജ ഭാരം വഹി
ദ കവാസ ിേന െമ തേ ാ
േ ഹെമെ റിേ മ മീ-
േ ഹമാ ം ഭരിെ വിധി യാ
ആകാശഗംഗെയ പാതാളേലാക
േവേഗന െകാ െച ാ ി ഭഗീരഥ
ിവ ി പി ം
നാ ീടിനാ താത ത െട
െയൗവനം ന കി രാനര ം വാ ി
ദിവ ാരായവ പി സാദ ിനാ
അ മാെയാേ ാ കാര ം നി പി
94
മ ിതാ :ഖി തിനി വകാശം’

രാഘവ വാക േമവം േക പതി
േശാേകന ന ന തേ ാ െചാ ിനാ :
‘ ീജിതനായതികാ കനാെയാ
രാജാധമനാ െമെ ം ൈവകാെത
പാേശന ബ ി രാജ ം ഹി നീ
േദാഷം നിന തിേന മകെ ടാ
അ ാ ിെലേ ാ സത േദാഷം പ -
മേ ാ മാര! ണാം േധ!രാഘവ!‘
ഥ ീപതീ ദശരഥ ം ന-
രി ം പറ കര ട ിനാ :
“ഹാ രാമ! ഹാ ജഗ ാഥ!ഹാ ഹാ രാമ!
ഹാ രാമ! ഹാഹാ മമ ാണ വ ഭ!
നിെ ിരി െപാ െത െന?
എെ ിരി നീ േഘാരമഹാവനം
ത ി ഗമി െത െന ന ന?
എ ി രം പലജാതി പറക ം
ക നീരാേലാല വാ കരക ം
ന ായ് െക െക ക ം
പിെ െട ദീ ഘമായ് വീ ം
ഖി നാേയാ പിതാവിെന ടന്
ത െട ക ാ ജലം െകാ
ക ം ഖ ം ട ര മ
ആേ ഷനീതിവാൈഗ ഭവാദ ളാ-
ലാശ സി ി ാ നയേകാവിദ തദാ
‘എ ിെന താത ൈഥവ :ഖി -
െതെ ാ ദ മിതി , മഹീപേത!
സത െ ര ി െകാ വാ ǌ ള്
ശ ിേപാരാ മി ി ര ി ം
േസാദര നാ ഭരി ി ീ ക
സാദരം ǌാനരണ ി ം വാ വ
95
ഓ ിലീ രാജ ഭാരം വഹി തി
െസൗഖ േമ ം വന ി വാണീ വാ
ഏ േമ ദ മി ാെത ക ം മമ-
മാതാെവനി വിധി ന േ ാ
മാതാ െകൗസല തെ ംവ ി
ൈമഥിലിേയാ ം പറ ിനി ൈവകാെത
േപാവതി ായ് വ േ െന’ െച
േദവ ം മാ േഗഹം േനരം
ധാ ികയാകിയ മാതാ സ തം
ാ ണെരെ ാ േഹാമ ജാദിക
ാഭ ദയ ിനാ െ ാ െച ി
വി മതീവ ദാന െച ാദരാ
ഭ ിൈകെ ാ ഭഗവ ദാം ജം
ചി ി ന ാ റ ി ിളകാെത
ന ായ് സമാധി റ ിരി േ രം
െചേ ാ േന ം ക തി േ ാ
അ ിേക െച െകൗസല േയാടേ രം
സേ ാഷേമാ മി െചാ ീടിനാ :
‘രാമ പഗതനായ ക ീേല?
മിപാല ിേയ!േനാ ീ ’െക േ ാ
വ ി നി രാമ മാരെന
മേ തരം െക ണ ീടിനാ
പിെ മടിയിലി ി നി കയി
ന ായ് ക ക ഹലാ
ഇ ീവരദളശ ാമകേളബരം
മ മ ം തേലാടി റ ീടിനാ :
‘എെ കേന! ഖാം ജം വാ വാ
ബ ായ പാരം വിശ േയാ?
വ ി ീ ജി തി ാ നീ‘
െയ മാതാ പറേ ാരന രം
വ േശാകെ യട ി ര വര
96
ത െട മാതാവിേനാട ളിെ :
‘ഇേ ാ ജി ാനവസരമി േ ; ി -
മരണ വാസ ി േപാകണം
ാ േകകയ ിയാമ
മ ിതാ ര വരം െകാ ീടിനാ
ഒ ഭരതെന വാഴി െയ -
െമെ വന ി യ െ മേ ം
ത പതി ാ സംവ രം വസി-
വ ീ വ പിെ ǌാന് ൈവകാെത
സ ാപേമ ം മന ി ാകാെത
സ യായ് വസി ീ ക മാതാ ം”
ീരാമ വാക േമവം േക െകൗസല
പാരി േമാഹി വീണീടിനാനാ ലാ
പിെ േമാഹം തീ ി :ഖാ വം
ത ി കി ര കര ട
ത െട ന ന തേ ാ െചാ ിനാ’-
‘ളി നീ കാനന ി േപായീ കി
എെ ം െകാ േപാേകണം മടിയാെത
നിെ ിരി ാ ണാ ം െപാ േമാ?
ദ കാരണ ിനാ നീ േപാകില് ǌാ
ദ ധരാലയ ി േപായീ വ
ൈപതെല േവ വി േപായ പ വി -
ാധി പറ റിയി തേ ാ?
നാ വാേഴണം ഭരതെന ാകി നീ
കാ വാേഴണെമ േ ാ വിധിമതം?
എ പിഴ ൈകേകയിേയാ നീ
ചി ി , താതേനാ ം മാരാ! ബലാ .
താത ം ǌാ െമാ ം ത ംെകാ
േഭദം നിന െച ിെ നി യം
േപാകണെമ താത നിേയാഗി ി , ǌാ
േപാക െത െച േ ാ
97
എ െട വാക െ ലംഘി പതി-
ത െട വാചാ ഗമി താകിേലാ
ǌാ െമ ാണ െള ത ജി ീ വ
മാനവവംശ ം പിെ ടി േപാം
ത െകൗസല ാവചന ളി െന
ചി താേപണ േകേ ാ െസൗമി ി ം
േശാകേരാഷ നിറ േന ാ ിനാ
േലാക െള ാം ദഹി േപാ ം വ ം
രാഘവ തെ േനാ ി റ ീടിനാ
‘ആ ലെമ ി കാരണ ാവാ ?
ാ ചി ം ജഡം ം വ ജിതം
ശാേ തരം പാഹീനം ശഠ ിയം
ബ ി താതേന ം പിെ ǌാന് പരി-
പ ികളാ ളളവേര െമാ േവ
അ ക വീ ി യ ഭിേഷകെമാ-
ര രം ടാെത സാധി െകാ വ
ബ മിേ മിതി േശാകി തി-
ന ദാ വസി ീ ക മാതാേവ!
ആര ാഭിേഷകം കഴി ീ വാ
െശൗര െമനി തി െ നി യം
കാര മ ാ െച താകിലാ-
ചാര ം ശാസനം െച െക േത വ ’
ഇ ം പറ േലാക യം ത ഷാ
മാ ാ െസൗമി ി നി േ രം
മ ഹാസം െച മേ തരം െച
ന ി ഗാഢമായാലിംഗനം െച
രനി ിരാമ ിരവ നാ-
ന സ പനി ി ിരവി ഹ
ഇ ീവരാ നി ാദി ാരക-
വ ാം ി ാരവി -
ച ബിംബാനനനി ഢ ിയ
ാര മ ാരദാ പമ
98
ല ണസാ നം
വ ! െസൗമിേ ! മാര! നീ േക ണം
മ രാദ ം െവടിെ െട വാ ക
നി െട ത മറി ിരി ി
േമ ǌാെനേടാ, നി ിെലേ ാ ം
എെ റി വാ ല ര ം
നിേ ാളമി മ ാ െമ ം
നി ാലസാ മായിെ ാ ക ം
നി യെമ ി െമാ ി േക നീ
ശ മാ െ ാ രാജ േദഹാദി ം
വിശ ം നിേ ഷ ധാന ധനാദി ം
സത െമ ാകിേല ത യാസം തവ
മത ാ ിെല തിനാ ഫലം?
േഭാഗ െള ാം ണ ഭാ ച ലം
േവേഗന ന മാമാ േമാ നീ
വ ിസ േലാഹ ാം ബി നാ
സ ിഭം മ ജ ം ണഭം രം
ച : വണഗള മാം ദ രം
ഭ ണ ി േപ ി േപാെല
കാലാഹിനാ പരി മാം േലാക -
മാേലാല േചതസാ േഭാഗ േത
മി ാ കള ാദി സംഗമ-
െമ മ കാല ിതേമാ നീ
പാ െപ വഴിയ ലം ത ിേല
താ രായ് ടി വിേയാഗം വ േ ാെല
നദ ാെമാ കാ േപാെല -
െമ ം ച ലമാലയ സംഗമം
ല ി മ ിരയേ മ ഷ
നീ േമാ െയൗവന ം നര വം?
99
സ സമാനം കള :ഖം ണാം
മ മാ ം നി പി ല ണാ!
രാഗാദിസ മാ സംസാര-
മാെക നി പി ി സ ല ം സേഖ!
ഓ ഗ വനഗരസമമതി
ഖ ാര് നിത മ വ ി ീ
ആദിത േദവ ദി ി േവേഗന
യാദ:പതിയി മറ ി സത രം.
നി ം വ ി ദയൈശേലാപരി
വി തം വ ി പിെ ം ഭാ ര
ഇ ം മതി മ േ ാ ജ
ചിേ വിചാരി തി കാലാ രം
ആ േപാ േത മറിവീല
മായാസ ി ി ിട യാ
വാ ക േമാ ജരാനര ം
ചീ േമാേഹന മരി തി ചില
േനേ ിയം െകാ ക ിരിെ ന-
േരാ റി ീല മായ ത ൈവഭവം
ഇേ ാളി പക , പി ാ രാ ി ം
പി ാ പിെ ക ായ് വ ം
ഇ കാരം നി പി ഢാ ാ
ചി ഷന് ഗതിേയ മറിയാെത
കാലസ പനാമീശ ര ത െട
ലീലാവിേശഷ െളാ േമാരാ യാ
ആമ ംഭാ സമാനമാ ട
േപാമേത ം ധരി ിതി ാ േമ
േരാഗ ളാ ശ ംവ
േദഹം നശി ി േമവ ം നി യം
വ ാ ിെയേ ാെല നര മ വ-
ാ മി ീ ം ശരീരെ നി യം
ത ം െടാ േനരം പിരിയാെത
ഛി ം പാ പാ ിലിരി
100
േദഹം നിമി മഹം ി ൈകെ ാ
േമാഹം കല ജ നി പി ം
ാ േണാഹം നേരേ ാഹമാേഢ ാഹെമ-
േ ഡിതം കല ീ ം ദശാ േര
ജ ഭ ി കാ ി േപാകിലാം
െവ െവ ീറായ് ചമ േപായീടിലാം
മ ി കീഴായ് മികളായ് േപാകിലാം
ന േദഹം നിമി ം മഹാേമാഹം
ത മാംസര ാ ി വി േരതസാം
സേ ളനം പ തകനി ിതം
മായാമയമായ് പരിണാമിയാേയാ
കായം വികാരിയാ േ ാ ിത വം
േദഹാഭിമാനം നിമി മാ ായ
േമാേഹന േലാകം ദഹി ി തി നീ
മാനസതാരി നി പി ം തവ
ാനമി ാ െക റിക നീ ല ണ!
േദാഷ െളാ േവ േദഹഭിമാനിനാം
േരാേഷണ വ ഭവി ിേതാ നീ
േദേഹാഹെമ ിമ ഷ
േമാഹമാതാവാമവിദ യാ ം
േദഹമേ ാ ി ǌാനായതാ ാെവ
േമാൈഹകഹ ിയാ വിദ േക
സംസാരകാരിണിയായതവിദ ം
സംസാരനാശിനിയായ വിദ ം
ആകയാ േമാ ാ ിയാകി വിദ ാഭ ാസ-
േമകാ േചതസാ െച േവ ം
ത കാമേ ാധേലാഭേമാഹാദിക
ശ ളാ െത മറിക നീ
ി വി ം വ വാെന ം
ശ ി െ ാ തി േ ാധമറിെകേടാ
മതാപി ാ മി സഖികെള
േ ാധം നിമി ം ഹനി ി മാ
101
േ ാധ ലം മന ാപ ായ് വ ം
േ ാധ ലം ണാം സംസാരബ നം
േ ാധമേ ാ നിജ ധ യകരം
േ ാധം പരിത ജിേ ണം ധജനം
േ ാധമേ ാ യമനായ നി യം
ൈവതരണ ാഖ യാ ം
സേ ാഷമാ ന നം വനം
സ തം ശാ ിേയ കാമ രഭി േക
ചി ി ശാ ിെയ െ ഭജി നീ
സ ാപെമ ാെലാ ജാതി ം വരാ
േദേഹ ിയ ാണ ാദിക െ ാ-
മാഹ േമേല വസി താ ാ േക
സ യംേജ ാതിരാന മായ്
തത ാ മായ് നിരാകാരമായ് നിത മായ്
നി ിക ം പരം നി ികാരം ഘനം
സ ൈ കകാരണം സ വജഗ യം
സ ൈ കസാ ിണം സ വ മീശ രം
സ വദാ േചതസീ ഭാവി െകാ ക നീ
സാര നായ നീ േക ഖ :ഖദം
ാരാ െമ ാമ ഭവി ീടണം
ക േ ിയ ളാ ക വ െമാ േവ
നി ായമാചരി ീ െകേ വ
ക സംഗ െളാ ി ം ടാെത
ക ഫല ളി കാം ം ടാെത
ക െള ാം വിധി വ ം പര-
ണി നിേത സമ ി െകാ ണം
നി ലമാ േ ാരാ ാ തേ ാ
ക െളാ േമ പ കയിെ ാ
ǌാനി റ െത ാേമ ധരി തത്-
ാനസ പം വിചാരി സ തം
മാനെ െയാെ ത ജി നിത ം പര-
മാന െ ാ മായാവിേമാഹ
102
മാനസ ി നി ാ കളക നീ
മാനമേ ാ പരമാപദാമാ ദം’
െസൗമി ി തേ ാടിവ മ െച
െസൗ ഖ േമാ മാതാേവാ െചാ ിനാന്:
‘േകേ ണമേ ! െതളി നീെയ െട
വാ കേള ം വിഷാദ ാെകാലാ
ആ ാവിേന േമ പീഡ ാ -
താ ാവിെനയറിയാ വെരേ ാെല
സ േലാക ളി ം വസി ീ
സ ജന ം ത ളി ളി
സ വദാ ടിവാെ തി േ ാ
സ യേ ാ ജനനി! നീ േകവലം
ആ പതി ാ സംവ രം വന-
േദേശ വസി വ ǌാ
:ഖ െള ാമകെല ള ടന-
നിേവാട ഹി ീടണം
അ െന ിെല ി െയ ാലതി-
ി െയ റ ീടണമ ം
ഭ ക ാ കരണമേ പതി-
ത നി ാവ നാെമ നി യം
മാതാ േമാദാല ഹി ീ കി-
േല േമ :ഖെമനി ി േകവലം
കാനനവാസം ഖമായ് വ ം തവ
മാനേസ േഖദം റ വാണീ കി ’
എ പറ നമ രി ീടിനാ
പിെ ം പിെ ം മാ പാദാ ിേക
ീതിൈകെ ാെ ംഗസീ ി േച -
ാദരാല് ി ബാ ാഭിേഷകം െച
െചാ ിനാളാശീ വചന ളാ െകൗ-
സല ം േദവകേളാടിര ീടിനാ :
‘ ിക ാേവ! വിരി ! പ ാസന!
103
ദയാേ ! േഷാ മ! ഹേര!
ത ǌയ! മഹാേദവ! െഗൗരീപേത!!
ാരി പായ ദി പാലക ാേര!
േ ! ഭഗവതീ! :ഖവിനാശിനീ!
സ ിതിലയകാരിണീ! ച ിേക!
എ കനാ നട േനര ം
ക മഷം തീ ി ീ േനര ം
ത തിെക റ ീ േനര ം
സേ ാദമാ ര ി ീ വി നി ’
ഇ മ ി ത നാം രാമെന-
ബാ ം ഗാഢഗാഢം ണ ട
ഈേര സംവ രം കാനനം വസി-
ാരാ വരിെക’ വദി ീടിനാ
ത െണ രാഘവം നത ാ സഗ ഗതം
ല ണ താ ം പറ ാനനാ ലം:
‘എ ി ായി െ ാ സംശയം
നി ള ാ േക തീ േലാം
ത ാദേസവാ മായി ടിയ -
മിേ ാ വഴിേയ വിടെകാ വെന േമ
േമാദാലതി ായ വദി ീടണം
സീതാപേത! രാമച ! ദയാനിേധ!
ാണ െള ള ീ വന ാ ി-
േലണാ ല വദന! ര പേത!‘
‘എ ി നീ േപാ െകാ ാ ‘െമ ാദരാ
പ ജേലാചന താ മ െച
ൈവേദഹി തേ ാ യാ െചാ ീ വാ
േമാേദന സീതാ ഹം ളിനാ
ആഗതനായ ഭ ാവിെന വ
േവേഗന സ ിത ാന ം െച
കാ നപാ മായ േതായം െകാ
വാ ്ഛയാ ാ ക കി സാദരം
104
മ ാ െ ാ മ ിതം െച
രി മ മ ം പറ ീടിനാ :
‘ആ മക ടി ടാെത ീപാദ-
ചാേരണ വ െമ പാനിേധ!
വാരാണവീരെന മമ വ ഭ!
െഗൗരാതപ ം താല ാദി ം
ചാമരദ ം വാദ േഘാഷ ം
ചാമീകരാഭരണാദ ല ാര ം
സാമ പാലേര ം പിരി തി-
േരാമാ േമാെട ിയെത േ ാ!‘
ഇ ം വിേദഹാ ജാവചനം േക
ഥ ീപതീ ത താ മ െച :
‘ത ി ദ കാരണ രാജ ം മമ
ണ ംവ വാ താതനറിെകേടാ!
ǌാന പാലി തി ാ േപാ
മാനേസ േഖദമിള വാണീ ക
മാതാ െകൗസല തെ ം ഷ-
െച േഖന വസി നീ വ േഭ!‘
ഭ വാക ം േക ജാനകി ം രാമ-
ഭ േനാടി മാഹ െചാ ീടിനാ :
രാ ിയി െട ിരി ാ െപാറാേതാള-
മാ േ ാ ഭവാെന ിതാവി ം
എ ിരി െ വനരാജ ം ത വതി-
നി േതാ ീ വാെനെ ാ കാരണം?
മ വ താന േയാ െകൗ കേ ാ -
മി െല രാജ ാഭിേഷകമാരംഭി ?
സത േമാ െചാ ഭ ാേവ! വിരേവാ
ാ െമ ം ചി േമാ ാലിദം”
എ േക െച ര വരന്:
‘തന ീ ലെമൗലിമാലിേക! േക നീ
മ വ േകകയ ിയാമ
105
േമ ര വരം െകാ ീടിനാ
വി വ നാ ി രാ ര ി-
നന നവി മം ൈകെ ാ േപായനാ
ഒ ഭരതെന വാഴി െയ -
െമെ വന ി യ െ മേ ം
സത വിേരാധം വ െമ ത െട
ചിേ നി പി േപടി താത ം
മാതാവിനാ വര ം െകാ ി
താതന െകാ ǌാനി േപാ
ദ കാരേണ പതി ാ വ രം
ദ െമാഴി വസി വ വ ǌാ
നീയതിേന ം ട ം പറെകാലാ
മ കള മാതാ മായ് വാ നീ’
രഘവനി ം പറ േകെ ാ -
രാകാശശി ഖി താ മ െച :
‘ ി നട വന ി ǌാ മമ
പി ാെല േവണെമ വാ ഭവാ
എെ ിരി േപാ ചിതമ-
െ ാ െകാ ം ഭവാെന ധരി ണം‘
കാ ം ിയവാദിനിയാകിയ
നാേഗ ഗാമിനിേയാ ം െചാ ീടിനാ
‘എ െന നിെ ǌാ െകാ േപാ
തി ി മര നിറ വന ളി ?
േഘാരസിംഹവ ാ കര ൈസരിഭ-
വാരണവ ാളഭ ക കാദിക
മാ ഷേഭാജികളാ രാ സ
കാനനം ത ി മ ജ
സഖ യി ാേതാള വേ ാ
സ ടം ഭയമാം ന െ ാം
നാരീജന ിെന ാം വിേശഷി െമാ-
േ െറ ാം ഭയെമ റി ീെടേടാ!
106
ലഫല കട കഷായ
ബാേല! ജി തി ാ ംത
നി മലവ നാ പാ പാനാദി
സ ീര ളിെ ാ േനര ം
നിേ ാ ത ഹാഗഹ ര ശ ര-
ാ െമ ംക ക ം
േനെര െപ വഴി മറിയാവത-
ാേര ം കാ ാ മി റി ീ വാ
ശീതവാതാതപപീഡ ം പാരമാം
പാദചാേരണ േവണം നട ീ വാ
രാ േ ാ രാ സെര ാ-
െലാ ം െപാ യി ാ മറിെകേടാ!
എ െട െചാ ിനാ മാതാ തെ ം
ന ായ് പരിചരി ി ി ീ ക
വ ീ വ പതി ാ സംവ രം
െച ാലതി ടനിെ ാ സംശയം’
ീരാമവാ േകേ ാ ൈവേദഹി -
മാ ഢതാേപന പിെ ം െചാ ിനാ :
‘നാഥ! പതി തയാം ധ പ ി ǌാ-
നാധാര മി മെ നി ാ േമ
ഏ േമ േദാഷ മി ദയാനിേധ!
പാദ ഷാ തം ട ാ േമ
നി െട സ ിെധൗ സ തം വാണീ -
െമെ മ ാ ാ ം പീഡി േമാ?
വ ം ല ജലജലാഹാര
വ േഭാ െമനി േതാപമം
ഭ ാ തേ ാ െട നട േ ാ-
െള ം ക ം ം
ാ രണ ല െളനി ം
ബാേണാപമ! നീ െവടി ീെടാലാ
ഏ േമ പീഢ ാകയിെ ലം
ഭീതി േമ െമനി ി ഭ ാേവ!
107
ക ി ദ ിജന് േജ ാതി ാ വിശാരദ
നി യിെ േ ാ പ ളിെ
ഭ ാവിേനാ ം വന ി വസി -
െനാ ം ഭവതി സ ടമിേ ം
ഇ ം ൈരവ ǌാ േക ിരി
സത മതി ി െമാ െചാ ീ വന്
രാമായണ പല ം കവിവര-
രാേമാദേമാ പറ േക ǌാ
ജാനകിേയാ ടാെത ര വര
കാനനവാസ ിെന േപായി ?
ഉേ ാ ഷ തിെയ േവറി
ര െമാ േ വിചരി കാ കിേലാ
പാണി ഹണമ ാ േമാ ണം
ാണാവസാനകാല ം പിരി േമാ?
എ ിരിേ നെരെ േപ ി
തേ വന ിനാ െ ാെ കി
എ െമ ാണപരിത ാഗ ം െചയ്വ-
നി തെ നി ി വടി ത ാെണ’
എ ി െന േദവി െചാ േകെ ാ
മ വ മ ിതം െച :
‘എ ിേലാ വ േഭ! േപാരിക ൈവകാെത
സ ടമി ി െചാ ി ാേക ാ
ദാനമ തി ാ െ ാ െച നീ
ജാനകീ! ഹാരാദി ഷണെമാ േവ’
ഇ മ െച ല ണ തേ ാ
ീ േരാ മ ാെര വ വാ
അത ാദരമ െച േനരം ദ ിേജ-
േ ാ മ ാെര വ ി മാര ം
വ ളാഭരണ ള് പ -
മ മവധിയി ാേതാളമാദരാ
സദ ൃ രാ ലശീല ണ ളാ-
മ ാരാ ംബികളാകിയ
108
േവദവി ാനികളാം ദ ിേജ ാ
സാദരം ദാന െച ബ വിധം
മാതാ ത െട േസവക ാരായ
േദവസ മ ാ ം െകാ ി
പിെ നിജാ : രവാസിക ം മ-
ന രാം േസവക ാ ം ബ വിധം
ദാന െച യാലാന മ രായ്
മാനവനായകനാശീ ചന ം
െച ി താപസ ാ ം ദ ിജ ാ ം
െപ െപ ീ ിത ജല ം
ജാനകിേദവി മ േപാട തി-
ാന െ ാ ദാന ന കിനാ
ല ണവീരന് മി യാമ െയ
ത െണ െകൗസല ൈകയി സമ ി
വ ി േനരം മി ം െന
ന ിെ സമാേ ഷ ം െച
ന ായ ഹം െച തനയ
പിെ പേദശവാ മ െച ാ :
‘അ ജ തെ രിചരിെ െ ാ -
മേ നട െകാേ ണം പിരിയാെത
രാമെന നിത ം ദശരഥെന ി-
ലാേമാദേമാ നി പി െകാ ണം
എെ ജനകാ ജെയ റ െകാ
പിെ യേയാ െയേ ാ ീടടവിെയ
മായാവിഹീനമീവ റ ി
േപായാ െമ ി ഖമായ് വരിക േത’
മാ വചനം ശിരസി ധരി െകാ-
ാദരേവാ െതാ െസൗമി ി ം
ത െട ചാപശരാദികള് ൈകെ ാ
െച രാമാ ിെക നി വണ ിനാ :
ത േണ രാഘവ ജാനകി തേ ാ ം
ല ണേനാ ം ജനകെന വ ി ാ
109
േപാ േനര െപൗരജന െള
രാഗേമാെട കടാ ി ഹലാ
േകാമളനായ മാര മേനാഹര
ശ ാമളരമ കേളബര രാഘവ
കാമേദേവാപമ കാമദന് ര
രാമ തി വടി നാനാജഗദഭി-
രാമനാ ാരാമനം ജേലാചന
കാമാരി േസവിത നാനാജഗ യ
താതാലയം തി േപാ േനര
സാദം കല െ ാ െപൗരജന ം
പാദചാേരണ നട ക
േഖദം കല പര രം െചാ ിനാ :
‘ക മാഹ ! ക ം! പശ പശ ഹാ!
ക െമ ി െന വ ൈദവേമ!
േസാദരേനാ ം ണയിനി തേ ാ ം
പാദചാേരണസഹായ ം ടാെത
ശ രാക ക നിേ ാ ത ത-
ഘടമാ ല മാ ളി
ര പ ി കാഠിന േമ
തര ി പാദ ളാ
നിത ം വനാെ നടെ ക ി
ഥ ീശചി ം കേഠാരമേ േലാം
വാ ല ം ദശരഥ തേ ാളം
മ രിലാ മി ി െലേയാള ം
ഇ ി േതാ വാെനെ ാ കാരണ’-
െമ േക ട െചാ ിനാനന ം:
‘േകകയ ി ര വരം പ-
േനകിനാ േപാല കാരാണം രാഘവ
േപാ ി വന ി , ഭരത ം
വാെ വ ം ധരാമ ലം
േപാക നാെമ ി വന ി ടേവ
110
രാഘവ തെ ിരി ാ െപാ െമാ?‘

ഇ കാരം രവാസികളാ
വി ാദിക വാ േകേ ാരന രം
വാമേദവ രവാസിക തേ ാ
സാേമാദേമവമ െച ിതേ രം:
രാമസീതാത ം
‘രാമെന ി ി :ഖിയാ ാ േമ
േകാമളഗാ ിയാം ജാനകി ല ം
ത മാ െചാ ǌാ
ചി ം െതളി േക ീ വിേനവ ം
രാമനാ സാ ാ മഹാവി
താമരസാ നാമാദിനാരായണ
ല ണനായതന ജനകജാ
ല ീഭഗവതി േലാകമായാ പരാ
മായാ ണ െള ാനവലംബി
കായേഭദം ധരി ിതാ ാപരന്
രാജസമായ ണേ ാ ടേവ
രാജീവസംഭവനായ് പ ദ യം
വ മായ് ി , സത ധാനനായ്
ഭ പാരായണ വി പം
നിത ം ര ി െകാ തീശ ര-
നാദ നജ പരമാ ാ സാദരം
േവഷ ാ തേമാ ണ നാ-
യ ിജാവ ഭ സംഹരി ം
ൈവവസ ത മ ഭ ി സ നായ്
േദവ മകരാവതാരമ ി
േവദ െള ാം ഹയ ീവെനെ ാ
േവധാവിനാ ിെ ാ തീ രാഘവ
പാേഥാനിഥിമധേന പ മ രം
പാതാളേലാകം േവശി േനരം
111
നി രമാേയാ ാ തി ം
േ ഗിരീ ം ധരി തീ രാഘവന്
നാേയാ ഹിരണ ാ െനെ ാ
ിയായ് േത േമ േ ാണിെയെ ാ ി
കാരണവാരിധി ത ി േമളി ം
കാരണ ഷനാ മീ രാഘവ
നി ാദേമാ നരസിംഹ പമായ്
ാദെന രിപാലി െകാ വാ
ര ളായ നഖര െളെ ാ
േഘാരനാേയാ ഹിരണ കശി തന്
വ േദശം പാടനം െച ം
ര ാച രനാം ല ീവരനിവ
ലാഭാ മദിതി ം ഭ ി -
ി സാദരമ ി കാരണം
എ ം കാ ണ േമാടവ ത െട
നായി ാ ജനായ് പിറ തി-
ഭ നാേയാ മഹാബലിേയാ െച-
ി ടിയാ ി ജഗ യം
സത രം വാ ി മ ത ാ ന കിയ
ഭ ിയനാം ിവി മ മിവ
ധാ ീ രേദ ഷികളായ് ജനിെ ാ
ധാ ീപതി ലനാശം വ വാ
ധാ ിയി ഭാ വനായി ിറ ം
ധാ ീവരനായ രാഘവനാമിവ
ധാ ിയിലിേ ാ ദശരഥ നായ്
ധാ ീ താവരനായ് പിറ ീടിനാ
രാ ീ ര ലെമാെ നശി ി
ധാ ീഭാരം തീ ധ െ ര ി ാ
ആദ നജ പരമാ ാ പരാപര
േവദ ന ാ േവദാ േവദ പര
നാരായണ േഷാ മനവ യ
കാരണമാ ഷ രാമ മേനാഹര
112
രാവണനി ഹാ ം വിപിന ി
േദവഹിതാ ം ഗമി തി തി
കാരണം മ രയ , ൈകേകയിയ-
ാ ം മി ാക രാജാ മ േ ാ
വി ഭഗവാ ജഗ യ മാധവ
വി മഹാമായാേദവി ജനകജാ
ി ിതിലയകാരിണിതേ ാ ം
േമാദം റെ ിതി ിേ ാ
ഇ െല നാരദ വ െചാ ാനവ
തേ ാ രാഘവ താ മ െച :
‘ന രാന യ നി ഹ ി ǌാ
വ ം വന ി നാെള റെ ം.’
എ ലം ഗമി രാഘവ-
നി വിഷാദം കളവിെന ാവ ം
രാമെന ി ി :ഖിയാ ാ േമ
രാമരാേമതി ജപി ിെന ാ േമ
സി ി യി േതയ ൈകവല ം
സി ി േമവ െമ നി യം
:ഖെസൗഖ ാദി വിക ളി ാ
നി ള നി ണനാ ാ ര മ
ന നാതിേരകവിഹീന നിര ന-
നാന നന നനാ ല
അ െന ഭഗവ പ ി-
െന െന :ഖാദി സംഭവി ീ ?
ഭ ജനാനാം ഭജനാ മായ് വ
ഭ ിയന് പിറ ീടിനാ തേല
പം ിരഥാഭീ സി മായ് വ
പം ിക തെ െ ാ ജഗ യം
പാലി തി ായവതരി ീടിനാ
ബാലിശ ാേര! മ ഷ നായീശ ര ’
രാമവിഷയമീവ മ െച
വാമേദവ വിരമിേ ാരന രം
113
വാമേദവവചനാ തം േസവി
രാമെന നാരായണെന റി ടന്
െപൗരജനം പരമാന മാെയാ
വാരാ ിധിയി കിനാേരവ ം
‘രാമസീതാരഹസ ം രീ ശ-
മാേമാദ വകം ധ ാനി വ െ ാം
രാമേദവ റെ ാ ഭ ി -
മാമയനാശ ം സി ി േമവ ം
േഗാപനീയം രഹസ ം പരമീ ശം
പാപവിനാശനം െചാ തി കാരണം
രാമ ിയ ാര് ഭവാ ാെരേ ാ ǌാ
രാമതത ം പരേമാപേദശം െച ’
താപ ം തീ ി െപൗരജന
താപസേ ം േമാദാെല ി.
യാ ാരംഭം
രാഘവ താതേഗഹം േവശി ട
വ ാ ലഹീനം വണ ിയ െച
ൈകേകയിയാകിയ മാതാ തേ ാ
‘േശാകം കള ാ മേ ! മനസി േത
െസൗമി ി ം ജനകാ ജ ം ǌാ ം
െസൗ ഖ മാ േപാവാനായ് റെ
േഖദമകെല ള ിനി ǌ െള
താത ാപി േവ ൈവകാെത’
ഇ വാക ം േക ൈകേകയി സാദരം
െപെ െ േ ി സസം മം
ീരാമ ം ൈമഥിലി മ ജ ം
ചീര െവേ െറ ന കിനാള ം
ധന വ േപ ി രാഘവ
വന ചീര പരി ഹി ീടിനാ
രേലാചനാ യാ വ ലം
114
ല ണ താ ാന േനരം
ല ീഭഗവതിയാകിയ ജാനകി
വ ലം ക ി പിടി െകാ ാ ലാ
പ െമ ിെല തറിവാനായ്
ത േണ ല യാ ഭ ഖാം ജം
ഢമായ് േനാ ിനാെള െന ǌാനി
ഗാഢ െത ചി യാ
മഗലേദവതാവ ഭ രാഘവ-
നിംഗിത തദാ വാ ി ഷമാം
വ ലം ദിവ ാംബേരാപരി േവ ി
സ കാരമാനം കല നി ീടിനാ
എ കെ ാ രാജദാര -
മന രാ ജന െമാ േവ
വ :ഖ ാ കര േക
നി ളീ ം വസി മഹാ നി
േകാേപന ഭ ി ൈകേകയി തേ ാ
താേപന െചാ ിനാ‘െന ി േതാ വാ ?
േ ! നിശാചരീ! മാനേസ!
ക േമാ േ ാളം കേഠാരശീേല! ഖേല!
രാമ വന ി േപാേകണെമ േ ാ
താമസശീേല! വരെ വരി നീ
ജാനകീേദവി വ ലം ന വാ
മാനേസ േതാ ിയെതെ ാ കാരണം?
ഭ ാ പതി തയാകിയ ജാനകി
ഭ ാവിേനാ െട യാണം െച ി
സ ാഭരണവി ഷിതഗാ ിയായ്
ദിവ ാംബരം ഗമിചീ ക.
കാനന :ഖനിവാരണാ ം പതി-
മാനസ ം രമി ി സദാകാലം
ഭ ഷ ം െച പിരിയാെത
ചി ാ ചരി ീ െകേ വ ’
ഇ ം വസിേ ാ ി േക ദശരഥ
115
നത ാ മ േരാേടവമ െച :
‘രാജേയാഗ ം രഥമാ വ ക
രാജീവേന യാണായ സത രം’
ഇ ാ രാമവ ാം ജം പാ
‘ ! ഹാ രാമ! െസൗമിേ ! ജനകേജ!
രാമ! രാമ! ിേലാകാഭിരാമാംഗ!ഹാ!
ഹാ! മമ ാണസമാന! മേനാഹര!‘
:ഖി മിയി വീ ദശരഥ-
ാ പഴി കര േനരം
േത െമാ മി നി ി മ ം
ീരാമേദവ മേ ാ രെച :
‘േതരി കേര ക സീേത!വിരവി നീ
േനരമിനി ള ീട േത േമ‘
രിവ ി േതരി േരറിനാ-
ളി ിരാവ ഭനാകിയ രാമ ം
മാനേസ േഖദം കള ജനകെന
വീ വണ ി ദ ിണ ം െച
താ െതാ ട േതരി കേരറിനാ ;
ബാണചാപാസി ണീരാദികെള ാം
ൈകെ ാ വ ി താ ം കേരറിനാ
ല ണനേ ാ , മ മാ ലാ
:േഖന േത െതളി ീടിനാ , പ ം
നി നി െ െചാ ാ ,ര നാഥ ം
ഗ ഗേ തിേവഗാല െച ി :
നി ലമായി േലാക മേ രം
രാജീവേലാചന െര മറ േ ാ
രാജാ േമാഹി വീണിേത തേല
ീബാല ാവധി രവാസിക
താപം വിലപി പി ാെല
‘തി !തി േഭാ! രാമ! ദയാനിേധ!
ി തമാെയാ തി േമനി
116
കാണാ ിെല െന ǌ െപാ ?
ാണേനാ േപായിതേ ാ മമം ൈദവേമ!‘
ഇ രം െചാ ി വിലപി സ ം
സത രം േതരി പിറെക നട െകാ ാ
മ വ താ ം ചിരം വിലപി ഥ
െചാ ാ പരിച ാെരാടാ ലാ
‘എെ െയ ിനിെ ാ േപായ് ീരാമ
ത െട മാ േഗഹ ി ലാ വി
രാമെന േവറി ജീവി ǌാനിനി
മിയി വാെ തിെ നി യം‘
എ േകേ ാ ത ജന ം
മ വ തെ െയ െകൗസല ത
മ ിര ി ലാ ീടിനാനേ രം
വെ ാ :േഖന േമാഹി വീണി
പിെ ണ കര ട ിനാ
ഖി യായ് േമ െകൗസല തേ ാ ം.
വനയാ
ീരാമ ം തമസാനദി ത െട
തീരം ഗമി വസി നിശാ േഖ
പാനീയമാ പജീവനം െച
ജാനകിേയാ ം നിരാഹാരനാെയാ
േല ശയനം െച റ ീടിനാ ;
ല ണ വി മ ം ധരി ിേക
ര ി നി , മ മാേയാേരാ
:ഖ ാ ം പറ ാ ലാ
െപൗരജന ം െച രിേക
ീരാമെനയ െകാ െപാ ടാകി
കാനനവാസം ന െമേ വ ം
മാനസ ി റ മ വിനാ
െപൗരജന ി പരിേദവനം ക
117
ീരാമേദവ ി നി പി
‘ ര ദി ാലയ മി ിവ
കാര ി ം വ ം വി െമ ാലിവ
േഖദം കല തള റ ി
േബാധമി ിേ ാളിനി ണ ം േപ
േപാകനാമിെ ാേഴ ക േതെര‘
രാഘവ വാ ക േക മ ം
േവേഗന േത െമാ മി ിതേ രം
രാഘവ ാ ം ജനകത ജ ം
േതരിേലറീടിനാേര മറി ീല
െപൗരജന ളേ രം മ ം
െച േയാ ാഭി ഖം ഗമി ി ഥ
െതെ െതേ ാ തെ നടെകാ
ം കിട രവാസികെള ാം
പിേ ാ ത ണ േനാ േ രം
ക ീലരാമെനെയ കര തി-
ിത ാരായ് രി േമവിനാ
സീതാസേമതനാം രാമെന തം
േചതസി ചി ി ചി ി ദിനം
മി ാദികേളാ മിട േച
ചി ാ വസി ീടിനാേനവ ം
മംഗലാേദവതാവ ഭ രാഘവ
ഗംഗാതടം ജാനകി തേ ാ ം
മംഗല ാന ം െച സഹാ ജം
ംഗിേവരാവി േര മ വീടിനാന്
ദാശരഥി ം വിേദഹത ജ ം
ശിംശപാ േല േഖന വാണീടിനാ
ഹസംഗമം
രാമാഗമനമേഹാ വെമ -
മാേമാദ െ ാ േക ഹ തദാ
118
സ ാമിയായി വയസ നാ െ ാ
രാമ തി വടിെയ വ ി ാ
പക മനെ ാ ഭ ൈത വ സത രം
പക ഫലമ ാദികെള ാം
ൈകെ ാ െച രാമാേ വിനി ിപ
ഭ ൈത വ ദ നമ ാര ം െച
െപെ െ െ േ ി വ സി
ാ ഢമണ ാേ ഷ ം െച
മ ഹാസം മാ ര കം
മേ തരം ശല ം െച
ക വിേലാചന ത തി േമനി ക-
ലി ഹ ര െച :
ധന നാേയയടിയനി േകവലം
നി യം ൈനഷാദജ ം പാവനം
ൈനഷാദമാ രാജ മി െമാ
ഷണഹീനമധീനമേ ാ തവ
കി രനാമടിയേന ം രാജ ം
സ ടം ടാെത ര ി െകാ ക
സേ ാഷ െ ാ ിനി നി ി വടി
സ തമ വസി ളീടണം
അ : രം മമ മാ ീടണ-
മ ദാ പാദപ േര ളാ
ലഫല പരി ഹിേ ണേമ
കാേല കനിേവാട ഹിേ ണേമ!
ഇ രം ാ ി നി ം ഹേനാ
ഹാസം െച രാഘവ
‘േക നീ വാക ം മദീയം മമ സേഖ!
െസൗഖ മിതി രമിെ നിേ േമ
സംവ രം പതിനാ കഴിയണം
സംവസി ീ വാ ാമാലയ ളി
അന ദ ം ജിെ മിെ
മേന വനവാസകാലം കഴിേവാളം
119
രാജ ം മൈമത ഭവാ മ ഖിയേ ാ
ജ നാം നീ പരിപാലി സ തം
ഭാവം െച ാക ം േവ
െകാ വരിക വട ീരമാ നീ’
ത ണം െകാ വ വട ീര ം
ല ണേനാ ം കല ര മ
വട ീര മികെളെ ാ
ബ മാേയാ ജടാമ ടെ ാ ം
േസാദര ത ാ ശദളാദ ളാ
സാദരമാ തമായ ത േല
പാനീയമാ മശി ൈവേദഹി ം
താ മായ് പ ി െകാ ീടിനാ
ാസാദ ി പര േ യഥാ ര-
വാസ ം െച റ േപാെല
ല ണ വി മ ം ധരി ിേക
ര ി നി ഹേനാ ടേവ
ല ണ ഹസംവാദം
ല ീപതിയായ രാഘവസ ാമി ം
ല ീഭഗവതിയാകിയ സീത ം
േല കിട ക തി-
:ഖം കല ബാ ാ ലനായ് ഹ
ല ണേനാ പറ ട ിനാന്:
‘ രേന െന ീലേയാ സേഖ!
പ ത േ വി ദാ േല കിട-
േ ാജേന റ മാറായി
സ ണത േ ഭവേനാ േമ സ േര
ണ ഷ ജനകാ ജേയാ ം
പ ി െകാ ം മി ിഹ
പ വപര സീ ി വനാ േര
ീരാമേദവ :ഖ ാ വാ
120
കാരണ തയായ് വ ി ൈകേകയി
മ രാചി മാ ായ ൈകേകയി താ
ഹ ! മഹാപാപമാചരി ാളേ ാ?‘
ത ാ േഹാ ികളി മാഹ െസൗ-
മി ി ം സത ര രം െചാ ിനാ :
‘ഭ മേത! ! മദ ചനം രാമ-
ഭ നാമം ജപി ീ ക സ തം
കസ :ഖസ േകാ േഹ ജഗ േയ
കസ ഖസ വാ േകാപി േഹ േഖ!
ജ ാ ിത ക മേ വി
സ േലാക ം ഖ :ഖകാരണം
:ഖ ഖ ദാനം െചയ്വതി ാ -
ാ ിേലാ ക ാലി നി യം
ഏക മമ ഖദാതാ ജഗതി മ-
േ ക മമ :ഖദാതാവിതി ഥാ
േതാ ത ാന ിക െ െ ാ ം
േതാ കയി ധ ാ േത േമ
ǌാനിതിനി ക ാെവ േതാ
മാനസതാരി ഥാഭിമാേനന േക
േലാകം നിജ ക ബ ം സേഖ!
േഭാഗ ം നിജ ക ാ സാരിക
മി ാര ദാസീന ബാ വ േദ ഷ മ-
ന േഭദ ി മം
ചി മേ നി പി ാ സ ക
യ വിഭാവ േത ത യഥാ തഥാ
:ഖം ഖം നിജക വശഗത-
െമാെ െയ ാ െകാ നിന തി
യദ ദ ദാഗതം ത കാലാ േര
ത ത് ജി തിസ നായ് വാഴണം
േഭാഗ ിനാ െ ാ കാമി ം േവ
േഭാഗം വിധി തം വ ി ം േവ
വ േമാ േ ാളം വിഷാദാതി ഹ ഷ
121
ചിേ ഭാ ഭ ക ഫേലാദേയ
മ േദഹം ണ പാപ െളെ ാ
നിത ം വിധിവിഹിതം സേഖ!
െസൗഖ :ഖ സഹജേമവ േമ
നീ ാവത രാ ര ാരാ ം
േലാേക ഖാന രം :ഖമായ് വ -
മാ ലമി :ഖാന രം ഖം
നം ദിനരാ ി േപാെല ഗതാഗതം
മാനേസചി ി ില മെ േടാ!
:ഖമേ ഖമാ ം വ ം പിെ -
പിെ :ഖം ഖമ സം മാ ം വ ം
ര മേന ാന സം മാേയവ -
ജലപ െമ േപാെല സേഖ!
ആകയാ ൈധേര ണ വിദ നം ദി
േശാകഹ ഷ ടാെത വസി
ഇ മാ തെ വ േ ാ -
മി മി ാ തെ വ േ ാ ം
ാ നാ മ ധജനം
െമ ാം മഹാമാേയതി ഭാവനാ ’
ഇ ം ഹ ം മി ാ ജ മായ്
ാ േഭദം പറ നി േ രം
മി ദി ി സത രം രാഘവന്
നിത ക ം െച ളിെ
‘േതാണി വ െക’ േ ാ ഹ ന -
േതാണി ം െകാ വ ാ വണ ിനാ
‘സ ാമി ിയം േ ാണികാ സമാ ഹ താം
െസൗമി ിണാ ജനകാ ജയാ സമം
േതാണി ഴ മടിയ തെ
മാനവവീര! മമ ാണവ ഭ!‘
ംഗിേവരാധിപ വാ േക േ രം
മംഗലേദവതയാകിയ സീതെയ
122
ക ം പിടി കേര ി ഹ െട
ക ം പിടി താ ം കേരറിനാ
ആ ധെമ ാെമ െസൗമി ി -
മായതമാെയാ േതാണി കേരറിനാ
ാതിവ േ ാ െട ഹ പര-
മാദരേവാ വഹി ി േതാണി ം
മംഗലാപാംഗിയാം ജാനകീേദവി ം
ഗംഗെയ ാ ി ന ായ് വണ ിനാള്:
‘ഗംേഗ! ഭഗവതീ! േദവീ! നേമാ േത!
സംേഗന ശം ത െമൗലിയി വാ
രീ! ൈഹമവതീ! നമേ നേമാ
മ ാകിനീ! േദവീ! ഗംേഗ! നേമാ േത!
ǌ വനവാസ ം കഴി ാദരാ-
ലി വ ാ ബലി ജക ന വ
ര ി െകാ ക നീയാപ ടാെത
ദ ാരിവ േഭ! ഗംേഗ! നേമാ േത!
ഇ രം ാ ി വ ി ിരി േവ
സത രം പാര ലം ഗമി ീടിനാ
േതാണിയി നി താ ിറ ി ഹ
താ െതാ തേപ ി ാ മേനാഗതം
‘ െടവിടെകാ വതിനടിയ െമാ-
രാട ടാെതയ ന കീടണം
ാണ െള ള ീ വന ായി-
േലണാംക ബിംബാനന! ജഗതീപേത!‘
ൈനഷാദവാക േക മനസി സ-
േ ാേഷണ രാഘവേനവമ െച :
‘സത ം പതി ാ സംവ രം വിപി-
ന ി വസി വ വ വിരവി ǌാ
ചി വിഷാദെമാഴി വാണീ നീ
സത വിേരാധം വരാ രാമഭാഷിതം’
ഇ രേമാേരാവിധമ ളിെ
123
ചി േമാേദന ഗാഢാേ ഷ ം െച
ഭ െനേ ാെക യ ര മ
ഭ ാ നമ രി ലി ം െച
മ മ ം േതാണിേമേല ഹ വീ
മ ിരം ചി ി മ വിനാ .
ഭരദ ാജാ മ േവശം

ൈവേദഹി തേ ാ ടേവ രാഘവ
േസാദരേനാ െമാ ഗെ െ ാ
സാദരം ാ േഖന വസി ി
പാദപ േല ദളാഢ ത േല
മാ ാ േദവ ദിേ ാരന രം
പാ ിവന ഘ ാദി നിത ക ം െച
െച ഭരദ ാജനായ തേപാധന
ത ാ മപദ ി ാദരാ
ചി േമാദേ ാടി േ ാ േനര
ത കാണായിെതാ വ തെ ം
അേ ാളവേനാട െച രാഘവന്:
‘ഇെ ാേഴ നീ നിേയാ ണ ി ണം
രാമ ! ദശരഥന ന ത
ഭാമിനിേയാ മ ജേനാ ം വ
പാ ിരി ടജാ ിേകെയ
വാ ൈവകാെത ണ ി ‘െയ േ ാ
താപസേ േനാടാ ചാരി െച-
ാേഭാഗസേ ാഷേമാ െചാ ീടിനാ :
‘ആ േമാപാെ ദശരഥ -
ാ ിത വ ല! പാ ി ീ ’
ത ാ ഭരദ ാജനി ം സ ായ ഹേ
സമാദായ സാ ഘ പാദ ാദി ം
ഗത ാ ര മ സ ിെധൗ സത രം
ഭ ൈത വ ജയിത ാ സഹല ണം
124
ാ രമാവരം രാമം ദയാപരം
ാ പരമാന ാെ ൗ കിനാ
ദാശരഥി ം ഭരദ ാജപാദ -
ളാ വണ ിനാ ഭാര ാ ജാന ിതം
ആശി വചന ം നി ംഗവ-
നാശയാന മിയ ളിെ :
‘പാദരജസാ പവി യാ ീ നീ
േവദാ ക! മമ പ ണശാലാമിമാ’
ഇ േത ാടജമാനീയ സീതയാ
സത സ പം സഹാ ജം സാദരം
ജാവിധാേനന ജി ട ഭര-
ദ ാജതേപാധനേ ന ള് െച :
‘നിേ ാ സംഗമ ാകകാരണ-
മി വ തപ ാഫല െമാ േവ
ാതം മയാ തേവാദ ം ര പേത!
തമാഗാമികം വാ ക ണാനിേധ!
ǌാനറിേ പരമാ ാ ഭവാ കാര -
മാ ഷനായി മായയാ തേല
ണാ പ സം ാ ിതനാകയാ
ജ ായ യാെതാ ിെന ം
കാനനവാസാവകാശ ായ ം
ǌാനറി ീടിേനനി തിെനെ േടാ!
ാന ാ തവ ധ ാൈനകജാതയാ
ാന േ ! സകലേ ം ക ǌാ
എ ി ǌാ വളെര റ ീ
സ ാ താ നാേയനഹം
ീപതി രാഘവ വ ി സാദരം
താപസേ േനാേടവമ െച ”:
ബ ളാ േ ാ ǌ െള-
ി േമാദേ ാട ഹിേ ണേമ!‘
125
ഇ മേന ാന മാഭാഷണ ം െച
ത കഴി ി രാ ി നി മായ്
വാ ീക ാ മ േവശം
ഉ ാന ം െച ഷസി നിവര-
രാ മാരക ാ മായ്
ഉ മമായ കാളീ ിനദിേയ -
ീര താപസാദി മാ േ ണ േപായ്
ചി ടാ ിെയ ാപി ി ജവാ
ത വാ മീകി ത ാ മം നി ലം
നാനാ നി ല സ ലം േകവലം
നാനാ ഗദ ിജാകീ ണം മേനാഹരം
ഉ മ ലതാപരിേശാഭിതം
നിത മഫലദലസം തം
ത ഗത ാ സമാസീനം നി ല-
സ മം ാ നമ രി ീടിനാ
രാമം രമാവരം വീരം മേനാഹരം
േകാമളം ശ ാമളം കാമദം േമാഹനം
ക രമി ീവേര ണ-
മി ാദി ാര ൈകരഭി വ ിതം
ബാണ ണീര ധ രം വി പ-
ാണ നി ണം ജടാമ േടാ ലം
ജാനകീല േണാേപതം ര മം
മാനേവ ം ക വാ മീകി ം തദാ
സേ ാഷബാ ാ ലാ നായ് രാഘവന്
ത തി േമനി ഗാഢം ണ ീടിനാ
നാരായണം പരമാന വി ഹം
കാ ണ പീ ഷസാഗരം മാ ഷം
ജയിത ാ ജഗ ജ ം ജഗ യം
രാജീവേലാചനം രാേജ േശഖരം
ഭ ി ഘ പാദ ാദിക െകാ ഥ
126
ി ദനായ നാഥ സാദരം
പക മ രമ ഫല ല -
െളാെ നിേവദി േഭാജനാ ം ദാ
ാ പരി മം തീ ര വര
നത ാ നിവര തേ ാട ള് െച
താതാ യാ വന ി റെ
േഹ േവാ ǌാ പറേയണെമ ി േ ാ?
േവദാ ിനാം ഭവാനതറിയാമേ ാ
യാെതാരിട േഖന വസി ാ
സീതേയാ ം ടിെയ െചേ ണം
ഇ ി ിെലാ കാലം വസി ീ വാന്
ചിേ െപരിക ാശ മഹാ േന!
ഇ െന ദിവ ാരിരി
മംഗലേദശ ഖ വാേസാചിതം’
എ േക വാ മീകി മഹാ നി
മ ിതം െച ിവ മ െച :
‘സ േലാക ം നി ല് വസി
സ േലാേക നീ ം വസി
ഇ െന സാധാരണം നിവാസ ല-
മ െനയാകയാെല െചാ ാവ ം
സീതാസഹിതനായ് വാ വാനിെ ാ
േദശം വിേശഷി േചാദി കാരണം
െസൗേഖ ന േത വസി ാ മ ിര-
മാഖ ാവിേശേഷണ െചാ ǌാ
സ രായ് സമ ികളായ് ബ -
ജ ളി േദ ഷഹീനമതികളായ്
ശാ രായ് നിെ ജി വര് ന െട
സ ാ ം നിന ഖവാസമ ിരം
നിത ധ ാധ െമ ാ േപ ി
ഭ ാ ഭവാെന ജി വ െട
ചി സേരാജം ഭവാനി ീ വാ-
മമായ് വിള ീ മ ിരം
127
നിത ം നിെ രണമായ് ാപി
നീ ദ രായ് നി ഹരായ് നിരീഹരായ്
ത ജാപകരാ മാ ഷ
ത ന:പ ജം േത ഖമ ിരം
ശാ ാരായ് നിരഹ ാരിക മായ്
ശാ രാഗേദ ഷമാനസ ാ മായ്
േലാ ാ കാ ന ല മതികളാം
േ മതിക മന വ മ ിരം
നി സമ ക ള് സമ ി
നി േല ദ മാേയാ മനെ ാ ം
സ രായ് മ വര് മാനസം
സ തം േത ഖവാസായ മ ിരം
ഇ ം ലഭി ി സേ ാഷമിെ ാ -
മിേ തരാ ി താപ മി
സ വ ം മാേയതി നി ി വാ
ദിവ മന വ വാസായ മ ിരം
ഷ ഭാവേഭദവികാര െളാെ -
വിേലാ ിേലാ േദഹ ിേന
ഭവ ഖ :ഖാദി സ വ ം
ചിേ വിചാരി ിലാ ാവിനിേ ം
ഇ റ ഭജി വ െട
ചി ം തവ ഖവാസായ മ ിരം
യാെതാ ഭവ ം പരംചി ഘനം
േവദസ പമന േമകം സതാം
േവദാ േവദമാദ ം ജഗ കാരണം
നാദാ പം പര മച തം
സ വ ഹാശയത ം സമ ാധാരം
സ വഗതം പരാ ാനമേലപകം
വാ േദവം വരദം വേരണ ം ജഗ-
ദ ാസിനാമാ നാ കാ ം സദാ
തസ ചിേ ജനകാ ജയാ സമം
നി ംശയം വസി ീ ക ീപേത!
128
സ താഭ ാസ ഢീ തേചതസാം
സ തം ത ാദേസവാരതാ നാം
അ ഗതനായ് വസി നീ സീതയാ
ചി ിത ചി ാമേണ! ദയാവാരിേധ!
വാ ീകി െട ആ കഥ
ക ണാ തം തവ നാമമാഹാ േമാ
വ ണി തിനാ മാവ മ െ ാ.
ചി യനായ നിന് നാമ മഹിമയാ
നിയായ് ചമ ǌാെനേടാ.
തി ǌാന് കിരാത ാ മായ് രാ
നി ദിയാദ ള് െച േത പലതരം
ജ മാ ദ ിജത ം ം
ക െമാെ െവടി ǌാ
സമാചാര ത രനാെയാ
ത ണി മായ് വസിേ ചിരം.
േര ം വളെര നി ി ി
നി പം േചാര ാേരാ െടേ
നിത ം േചാരനായ് വി മ ം ധരി-
െ ജ െള െകാേ ചതി ǌാ !
എ വ പറിേ ദ ിജ ാേരാ -
മ നീ വന ി നിേ കദാ.
സ നിക വ ക ǌാ
ത േവേഗന െചേ നിമാ െട
വ ാദിക പറി ീ വാ ഡനായ്.
മ ാ മാ ാ േതജ സ പിക
നി ദയം ാ നാം നാെമെ ം
വി തം നി േന േഘാരമഹാവേന
ാ സസം മെമേ ാട െച :
129
‘തി തി ത യാ ക വ മ കിം?
മേത പരമാ ഥം പറ‘െക
ാ നിവര ാര ൈച േ ാ
നി രാ ാവായ ǌാ മവ കേളാ-
ടി ം മദീയം പറേ പാ ജ!
‘ ദാരാദിക െ നിെ ം
ഡ് ീഡിത ാരായിരി .
ികഴി ാ വഴിേപാ േരാ ǌാ
നിത ം പിടി പറി മാറാ .
നി േളാ ം ഹി ീടണേമതാ -
മി െന ചി ി േവേഗന വ ǌാ .
െചാ ാ നിവര ാര േക ട-
െനേ ാ മ ിതം െച സാദരം:
‘എ ി നീ ǌ ള് െചാ േക ണം
നി ംബേ ാ േചാദി നീ
നി െള െ ാ ി ǌാ െച പാപ
നി െട പ െ ാ വാ ീ െമാ?
എ നീ െച േചാദി വ േവാളം
നി ീ മൈ വ ǌ നിസംശയം.’
ഇ മാക ǌാ വീ േപാ െ മ -
ദാരാദികെളാ േചാദ ം െച േതന്:
‘ സ യം െച ǌാ നി െള-
െയാെ രി െകാ ദിനം തി
ത ഫലെമാെ ാ നി വാ ീ േമാ?
മ പാപെമാെ ,ǌാ തെ ജിെ േ ാ?
സത ം പറേയണ’െമ ǌാ െചാ തി-
രമായവെരേ ാ െചാ ിനാ :
“നിത ം െച ക ഗണഫലം
ക ാെവാഴി മ ന ജി െമാ?
താ ാ നിര രം െച ക
130
താ ാന ഭവിചീ െകേ വ .”
ǌാ മ േക ജാത നി േവദനായ്
മാനേസ ചി ി ചി ിേ ാെരാതരം
താപസ മാ നി ദി ി
താേപന െച നമ രി ീടിേനന്
നിത തേപാധനസംഗമേഹ നാ
മായ് വ ിെത :കരണ ം
ത ാധ രാദ ം െര ǌാ
ഭ ാ നമ രിേ പാദസ ിെധൗ
‘ തി സാഗേര മ നായ് വീ വാ
നി മി ീ െമെ ണാ നാ
ര ി െകാേ ണേമ ശരണാഗത-
ര ണം ഷണമെ ാ മഹാ നാം’.
മിത ാ പതിതം പദാ ിേക
ാ നിവര ാ മ െച :
‘ഉ ി ഭ ി േത സ തം
സ ചി ി ൈദവാ േത.
സദ :ഫലം വ ം സ നസംഗമാ-
ദ ിദ നാനാം മഹത േമതാ ശം.
ഇ തെ ത െ ാ പേദശ-
െമ ാല് നിന തിനാേല ഗതിവ ം.’
അേന ാന മാേലാകനം െച മാനേസ
ധന തേപാധന ാ ം വിചാരി :
‘ േന ം ദ ിജധമനാമിവ
ദിവ ജന ാ േപ ്െയന് ാകി ം
ര രേ തി ശരണംഗമി വ
ര ണീയ യ േ ാപി വാ.
േമാ മാ േ ാപേദേശന ര ി ണം
സാ ാ പര േബാധ ദാേനന.’
ഇ ാ രാമനാമ വ ദ യം
വത വ േപണ െചാ ി ാ .
131
‘നിത ം മരാമേരേത വം ജപി നീ

ചി േമകാ മാ ിേ ാ നാരതം.
ǌ ളിേ ാ വ േവാള ം ന-
രി െന തെ ജപി ിരി ീ നീ.’
ഇ മ ഹം ദത ാ നീ ാര്
സത രം ദിവ പഥാ ഗമി ീടിനാ .
നത ാ മേരതി ജപി ി േ നഹം
ഭ ാസഹ ഗം കഴിേവാള ം
െകാെ ട ടിമ ി ി
ം മറ ചമ ി ബാഹ ം.
താപേസ ാ െമ െ ിനാ ,
േഗാപതിമാ ദയം െച േപാെല,
നി മി ീെട െചാ േക ǌാന്
നി മി ീടിേനനാ നാ ദരാ .
വ ീകമ േതാനി ജനി യാ-
ല നീ ാരഭിധാന ം െച ാ :
‘വാ മീകിയാം നി േ ഭവാ ബ -
ലാ ായേവദിയായ് നാക നീ.’
എ െച െത െ ി നിക -
മ ട ിǌാനി െന വ ം.
രാമനാമ ിന് ഭാവം നിമി മായ്
രാമ! ǌാനി െനയായ് ചമ ീടിേന .
ഇ സീതാ മി ാ ജ ാേരാ ം
നിെ ദാ കാ തി വകാശ ം
വ ിെതനി , ം െച ണ ം
ന ായ് ഫലി ക ണാജലനിേധ!
രാജീവ േലാചനം രാമം ദയാപരം
രാേജ േശഖരം രാഘവം ച ഷാ
കാണായ ലം വി നാേയനഹം
ാണനി ണ! ിദശ ലപേത!
‘സീതയാ സാ ം വസി തിനാെയാ
132
േമാദകര ലം കാ ി വ ǌാ
േപാ ാ ’െമെ ിനാന ിേക
േച ശീഷ പരി തനാം നി.
ചി ടാചലഗംഗേയാര രാ
ചി മാേയാ ടജം തീ മാ നി
െത ം വട ം കിഴ ം പടി ാ -
മ ിവിേമാഹനമായ് ര ശാല ം
നി ി ിവിെടയിരിെ െച ;
മ ഥ ല ജനകജതേ ാ ം
നി ലനാകിയ ല ണ തേ ാ ം
ാ നാ മ വീടിന ,രാമ ം
വാ മീകിയാ നിത ജിതനായ് സദാ.
കാമ ാംഗിയാ ജാനകി തേ ാ ം
സാദരമാന െ ാ േമവിനാന്.
േദവ നീവരേസവിതനാകിയ
േദവരാജ ദിവി വാ േപാെല.
ദശരഥെ ചരമം
മ ിവരനാം മ േമറിേയാ-
ര ചാ െച െയാ ീടിനാ .
വേ ണ വ മാ ാദ ക നീ-
രത മി ി വീ ം ട മ-
േ ം റ ഭാഗ നി ിെ
ധീരതേയാ പെന വണ ിനാ .
‘ധാ ീപെത! ജയ വീര െമൗേല ജയ
ശാ മേത!ജയ െശൗര ാം േധ! ജയ
കീ ി നിേധ! ജയ സ ാമി !ജയ ജയ
മാ ാ േഗാ ജാേതാ ംസേമ! ജയ.’
ഇ രം െചാ ി തി വണ ിയ
ത േനാടാ േചാദി േപാ മ :
‘േസാദരേനാ ം ജനകാ ജേയാ -
133
േമെതാ ദി ിലിരി രാഘവ ?
നി നായതി പാപിയാെമേ ാ
െചാ വാെനേ ാ െചാ ിയെത െട
ല ണ,െന പറ വിേശഷി
ല ീസമയായ ജാനകീ േദവി ം?
ഹാ രാമ! ണവാരിേധ! ല ണ!
വാരിജ േലാചേന! ബാേല മിഥിലേജ!
:ഖം മരി ാ ട
തിയാെമ രിക ിരി ാ ം
മ േള ം കെ നി മരി ാ ം-
മി ാലമി ാെത വ ത ം.’
ഇ ം പറ േക േപ േനാ-
ാപേമാ രെച മ ം:
“ ീരാമസീതാ മി ാ ജ ാെര-
േ രിേല ിെ ാ േപാേയ തവാ യാ.
ംഗിേവരാഖ രസവിേധ െച
ഗംഗാതേട വസി ീ ം ദശാ േര
ക െതാ തി ഗിേവരാധിപ
െകാ വ ഹ ലഫലാദിക .
ൈ ക െകാ െതാ പരി ഹി-
മാര ാ ജട ം ധരി ി .
പിെ ര മെനേ ാ െചാ ിനാ-
െനെ നി പി :ഖിയാ ാ േമ.
െചാേ ണെമ െട താതേനാ ം ബലാ-
ല ി ാകാതിരി ണം.
െസൗഖ മേയാ യിേല ം വന ളി
േമാ സി ി ം െപ വഴിയായ് വ ം.
മാതാവി ം നമ ാരം വിേശഷി
േഖദെമെ റി ാക േത ം.
പിെ ം പിെ ം െചാ കപിതാവതി-
ഖി നായ് വാ ക പീഡിതനാകയാ
എെ ിരി :ഖമേശഷ ം
134
ധന വാക ാ തം െകാ ന ീടണം.’

ജാനൈക ം െതാ െ േ ാ െചാ ിനാ-
ളാനനപ ം താ ി മ ം മ ം
അ കണ ം വാ സഗ ഗദം:
‘ശ പാേദ സാ ാംഗം നമ ാരം.’
േതാണികേരറി ഹേനാ ടേവ
ാണവിേയാേഗന നിേ നടിയ ം
അ െരെ ിറ ിെ ായ് മറേവാള-
മി െര നി ശവശരീരം േപാെല.
നാല നാഴിക െച വാെറ ൈധര -
മാലംബ മ ം നി നായീടിനാ .”
ത െകൗസല കര ട ിനാ :
‘ദ മെ ാ പ പേ വരദ യം
ഇ യാേയാ ൈകേകയി രാജ േമാ
നായ് ന കിയാ േപാരായി ിേതാ?
മ െന കാനനാേ കളവതി-
നി ാപിെയ പിഴ ി ൈദവേമ!
ഏവേര ം വ ി നിേയ പരി-
േദവന്ം െചയ്വതിെനെ ാ കാരണം?’
പതി െകൗസല െചാെ ാ വാ ക
താേപന േക മ ം പറ ീടിനാ :
“ ിെലാ െകാ ിവ േപാെല
ണ മി ാെത മാം േഖദി ിയാ നീ.
:ഖ െ ാ മരി ാ ട െമ-
ാ ി മ ാ വ േഭ!
‘ ാണ യാണമ ,തേപാധന
ാണവിേയാേഗ ശപി കാരണം.
േക നീ ശാപ ാ ം മേനാഹര!
സാ ാ തപസ ീകളീശ ര ാരേ ാ.
അ രാെ ൗ ശരജ ാല ം ചാപ ം
ഹേ ധരി ഗയാവിവശനായ്
135
വാഹിനീതീെര വനാ െര മാനസ-
േമാേഹന നി േനരെമാ നി
ദാേഹന മാതാപിതാ നിേയാഗ ാ
സാഹസേ ാടി റെ
ംഭ ം െകാ ് നീ േകാ വാ വ വ
ംേഭന െവ മ െപാ ം വിെധൗ
ംഭ ി നീരകം ശ ം േക
ംഭി ി ിലംേഭാഗതമിതി
ചി ി ട നാദേഭദിനം സായകം
സ ായ ചാേപ മയ ീടേന .
‘ഹാ! ഹാ! ഹേതാ ഹം ഹാ! ഹാ! ഹേതാ ഹം
ഹാ!’ േഹതി േക ി മാ ഷ വാക ം.
‘ǌാെനാ േദാഷമാേരാ േമ െച ീല
േകന വാ ഹ ! ഹേതാഹം വിേധ! ഥാ?
പാ ിരി മാതാപിതാ ാ-
രാ ി ൈകെ ാ ക ീ ദാഹി യാ .’
ഇ രം മ ത നാദം േക ǌാനതി-
നായ് ത െച േലാ ം തദാ
താപസബാലക പാദ ളി വീ
താേപന െചാേ നി തേനാ ǌാ :
‘സ ാമി ദശരഥനായ രാജാ ǌാ
മാമപരാധിനം ര ി േവണേമ!
ǌാനറിയാെത ഗയാവിവശനാ-
യാന ത ീ ടി ം നാദെമേ ാ
ബാണെമ േതനതിപാപിയാേയാ ǌാ
ാണ കള ിനി ൈവകാെത.’
പാദ ളില് വീ േകണീ െമേ ാ
േഖദം കല െചാ ാ നി ബാലക :
ക മെ ത ാവത േമ
ഹത ാപാപ ാകയി േത.
ൈവശ നേ ǌാ മമ പിതാ ാെര-
136
യാശ സി ി നീേയ േമ ൈവകാെത.
വാ ക േമറി ജരാനര ം
േന ം കാണാെത പാ ി ീ
ദാേഹന ǌാ ജലം െകാ െച വാ
ദാഹം േക നീ ത ീ െകാ ിനി
ാ െമ ാമവേരാടറിയി
സത െമ ാലവ നിെ ം ര ി ം.
എ െ താത േകാപ ാകിേലാ
നിെ ം ഭ മാ ീ മറിക നീ.
ാണ േപാകാ പീഡ േ ം
ബാണം പറി നീ ൈവക േത േമ.’
എ േക ശേല ാ ാരണം െച
പിെ ജലം കലശ ം ൈകെ ാ
ദ തിമാരിരി വിെട തി-
സം മേ ാ ǌാന് െച ം ദശാ േര,
‘ തേയാ േന ം േവ െപ-
രാ ി വിശ ദാഹി േഹാ
വ ി െമ ത ീ േപാെയാ
മി മറ കള ിെതാ?
മ ിെ ാരാ യം ǌ െ ാ നാ ം
ം ഭവാെനാഴിെ ൈവകീ വാ ?
ഭ ിമാേന ം െമ ാമതി-
സ നായ് വ ിേതാ നീ മാരാ! ബലാ ?’
ഇ കാരം നി പി ിരി ം വിെധൗ
മ പാദവിന ാസജധ നി േക ായി
കാ െ മാ ം മദീയം തഥാ േക
താ പര േമാ പറ ജനക ം:
‘ൈവ വാെന ലം മമ ന ന!
േവേഗന ത ീര് തരിക നീ സാദരം.’
ഇ മാക ണ ǌാ ദ ദിമാ പദം
ഭ ാനമ രിെ ം ഭീതനായ്
137
ാ െമ ാമറിയി ിതേ രം
‘ ന െയാ ാധിപനാകിയ
ഥ ീവര ǌാ ദശരഥെന േപ .
രാെ ൗ വനാേ ഗയാവിവശനായ്
ശാ ല ഖ ഗ െള ം െകാ
പാ ി േ ന് നദീതീെര ഗാശയാ.
ംഭ ി നീരകം ശ ം േക
ംഭിവീര നിജ ി രം ത ി
അംഭ െകാ ശ െമേ ാ യാ-
ല യേ നറിയാെത,യ ം ബലാ
െകാ േനര കര ി േക-
െ ം ഭീതനായ് ത െച ീടിേന .
ബാലെന നമ രിേ ന -
ലമവ െമേ ാ െചാ ീടിനാന്:
‘ക മാേ മമ വ തി തവ
ഹത ാപാപ ാകയി േത.
ക ം െപാടി വയ േമെറ
പ ശാലാേ വിശ ദാഹെ ാ ം
എെ ം പാ ിരി ം പിതാ ാ
ത ീ െകാ ‘െയെ േ ാ െചാ ിനാ .
ǌാന േക ഴേ ാ വേ നിനി
ാനികളാം നി െളാെ മി ണം.
ീപാദപ ജെമ ിേയ മ ി
പാപിയാേയാരടിയ വലംബനം
ജ വിഷയ പാവശ ാരേ ാ
സ തം താപസ ംഗവ ാ നി .’
ഇ മാക ണ കര കര വ-
േര ം :ഖം കല െചാ ീടിനാ :
‘ െനവിെട ിട ി ഭവാന്
തൈ വ ǌ െളെ ാ േപായീടണം.’
ǌാന േക വ തെ െയ തി-
138
ദീനതേയാെട മക കാ ിേന .
ക മാഹ ! ക ം! ക െമ വ
െതാ തേലാടി തനയശരീര ം.
പിെ ലതരം െചാ ി വിലാപി
ഖി തേയാടവെരേ ാ െചാ ിനാ :
‘നീയിനി ന ചിത ചമ ീടണം
തീ േമ ം ജ ലി ി ൈവകിടാെത.’
ത ǌാ ം ചിത ിേയനേ രം
േ ണ സാകം േവശീ വ ക ം
ദ േദഹ ാ മായ് െച വ ം
ാരിേലാകം ഗമി വാണീടിനാ .
തേപാധനനേ രെമേ ാ
േശാക ാ മരി െമ െചാ ിനാ .
ശാപകാലം ന ാഗതമായി
താപസവക മസത മാ ം വരാ.”
മ വേനവം പറ വിലാപി
പിേ ം പിേ ം േക ട ിനാ :
‘ഹാ രാമ! ! ഹാ സീേത! ജനകെജ!
ഹാ രാമ! ല ണ! ഹാ ഹാ ണാം േധ!
നി േള ം പിരിെ നം ന-
രി െന വ ൈകേകയി സംഭവം.’
രാജീവേന െന ചി ി ചി ി
രാജാ ദശരഥ രാലയം.
ഭരതാനയനം
:ഖി രാജനാരീജന ം ന-
െരാെ വാവി കര ട ിനാ .
വ സി താഡി േക േഘാഷ
ത ണം േക വസി നീ ം
മ ികേളാ ഴറി സസം മ-
139
മ : രമകം ളിെ :
‘ൈതലമയേ ാണിത ിലാ ക ധരാ-
പാലക ത ട േക വ ീടായ്വാ .’
എ ച ത ാേര ം വിളി-
‘ ി തെ നി േവേഗന േപാകണം.
േവഗേമറീ ം തിരേയറിെ
േകകയരാജ മകം െചാ ക.
മാ ലനായ ധാജി ിേനാടിനി
ഏ േമ കാലം കളയാതയ ണം,
ശ േനാ ം ഭരതെനെയ തി
വി തം െച െചാ െക’ യ ീടിനാ .
സത രം േകകയരാജ മകം
നത ാ ധാജി ിേനാ െചാ ീടിനാ :
‘േക േപ ! വസി ന െച
വാ ക ,ശ േനാ ം ഭരതെന
ഏ േമ ൈവകാതെയാ യ െ ’
തവാക ം േക േനരം നരാധിപ
ബാലക ാേരാ േപാെക െചാ ിനാന്
കാേല റെ ി മാര ാ ം.
ഏതാ മെ ാരാപ കെ ി
താെതെന ാകി ം ാതാവിനാകി ം.
എ കെ ിെത ി പലതരം
ചി ി ചി ി മാ േ ഭരത ം
സ ാപേമാടെയാ ാ രി
സേ ാഷവ ിതം ശ ഹീനം തഥാ
ല ീകം ജേനാ ബാധവ ിതം
ാവിഗേതാ വം രാജ െമ ിദം
േതേജാവിഹീനമകം ി , െച
രാജേഗഹം രാമല ണവ ിതം
ത ൈകേകയിെയ മാരന ാ
ഭ ാ നമ രി ീടിനാര ിേക,
140
െന സേ ാേഷണ മാതാ -
ായ ഗാഢമാലിംഗ മടിയി വ-
മാംേഗ ക ാ േചാദി ി :
‘ഭ മ ീ ത ല ി െലാ േവ?
മാതാവി ം പി ാ ജന -
േമ േമ :ഖമി ീ പറക നീ?’
ഇ രം ൈകേകയി െചാ േനര തി-
രമാ ഭരത ം െചാ ിനാ :
“േഖദ െന ാണാെ നി ി
താതെനവിെട വസി മാതാെവ?
മാതാവിേനാ പിരി രഹസി ǌാ
താതെന ക ീെലാ നാ േമ.
ഇേ ാ ഭവതി താെന വസി െത-
വി േമ താപ ം ഭീതി ം.
മ പിതാെവ ?പറെക’ േക
ത ിയമാ ൈകേകയി ം െചാ ിനാ
‘എ കെന :ഖി ാനവകാശം?
നി േനാവാ ിതെമാെ വ ി ǌാന്.
അശ േമധാദി യാഗ െള ാം െച
വിശ െമ ാട ം കീ ിപര ിയ
സ ഷ ാ ഗതി ലഭി ീടിനാ
ത പിതാെവ േകേ ാ ഭരത ം
േ ാണീതെല :ഖവിഹ ലചി നായ്
വീ വിലാപം ട ിനാെന ം.
ഭരത ലാപം
‘ഹാ താത! :ഖസ േ നിമജ മാ-
േമെതാ ദി ി േപായി പേത!
എെ ം രാജ ഭാരേ ം രാഘവ -
ത െട ൈക ി സമ ിയാെത പിരി-
141
െ െപാ െ ാ പിതാേവ! ണനിേധ!
ǌ മാ ടേയാരിനി ൈദവേമ!’
നീവ ം കര േനര-
ാപ ൈകേകയി ക നീ ം ട-
‘ ാസ സി ീ ക :േഖന കിം ഫല-
മീശ രക ിതെമ ാമറിക നീ.
അഭ ദയം വ ീടിേന ǌാ തവ
ലഭ െമ ാേമ ലഭി ിതറിക നീ.’
മാ വാക ം സമാക ണ ഭരത ം
േഖദപരവശേചതസാ േചാദി :
‘ഏതാ െമാ പറ തിേ മമ
താത മരി േനര മാതാേവ!’
‘ഹാ രാമ രാമ! മാര! സീേത! മമ
ീരാമ! ല ണ! രാമ! രാമ! രാമ!
സീേത! ജനക േതതി ന: ന-
രാ രനായ് വിലാപി മരി ി
താത’ന േക േനരം ഭരത ം
മാതാവിേനാ േചാദി ാ’നെത േ ാ!
താത മരി േനര രാമ ം
സീത ം െസൗമി ി മരിക ിേ ?’
എ േക ൈകേകയി ം െചാ ിനാ :
‘മ വ രാമനഭിേഷകമാരഭ -
സ നായ ക േനര ǌാ-
െന െട ന ന െ വാഴി ണം
എ പറ ഭിേഷകം ട ിേയ
നിേ ാടതി കാരം പറയാമെ ാ.
ര വരം മമ ത തവ പിതാ,
പ തിെലാ ിനാ നിെ വാഴിെ ം
രാമ വന ി േപാെക മ ം
മിപ തേ ാടി കാലമ ിേ ന്.
142
സത പരായണനായ നരപതി
ീതലം നിന ം ത രാമെന
കാനനവാസ ിനായയ ീടിനാ
ജാനകീേദവി പാതി ത മാലംബ
ഭ ാസമം ഗമി ീടിനാളാ െസൗ-
മി ി ം ാതാവിേനാ െടേ ായാ .
താതനവെര നിന വിലാപി
േഖേദനരാമരാേമതി േദവാലയം
ാനറി’െക മാ വാക ം േക
:ഖി മിയി വീ ഭരത ം
േമാഹം കല േനര ൈകേകയി -
‘മാഹ േശാക ിെനെ ാ കാരണം?
രാജ ം നിന സ ാ മായ് വ ി
ജ നായ് വാ ചാപല ം കള നീ.’
എ ൈകേകയി പറ േക ട-
െനാ േകാപി േനാ ീടിന മാതരം
േ ാധാ ിത ില് ദഹി േപാമ െയ-
ാധി ീടിനാ ക നിേ ാ ക ം
‘ഭ ാവിെനെ ാ പാേപ! മഹാേഘാേര!
നി േപ! നി േയ! േ ! നിശാചരീ!
നി െട ഗ ഭ ി വിേ െനാ
ണ മി ാ മഹാപാപി ǌാനേഹാ.
നിേ ാ രിയാട തിനി ǌാ െച
വ ിയി വീ മരി ,ന ാ ിേലാ
കാള ടം ടി ീ വ,ന ാ ി
വാെള ാ ക ീ വ .
വ കണ ി ം ǌാ മരി ീ വ-
നിെ ാ സംശയം െ ഭയ രീ!
േഘാരമാ ംഭീപാകമാകിയ
നാരകംത ി വസി ി ലം.’
ഇ രം മാതരം ഭ ി :ഖി
143
സത രം െച െകൗസല ാ ഹം ാന്.
പാേദ നമ രിെ ാ ഭരതെന
മാതാ ം െകാസല ം ണ ീടിനാ .
ക നീേരാ ം െമലി ദീനയായ്
ഖി യാേയാ െകൗസല െചാ ീടിനാ ;
‘ക േദാഷ ളിെത ാമകെ ി-
െത ക ര കെ കാരണം.
ീരാമ മ ജാത ം സീത ം
ചീരംബരജടാധാരികളായ് വനം
ാപി ിെതെ ം :ഖാം രാശിയി
താേപന മ യാ ീടിനാ നി യം.
ഹാ! രാമ! രാമ! ര വംശനായക!
നാരായണ! പരമാ ജഗ േത!
നാഥ! ഭവാ മമ ന നനായ് വ
ജാതനായീടിനാ േകവലെമങി ം
:ഖെമെ ിരി ീെലാരി -
ാ ിേലാ ാല് വിധിബലമാം േലാം.’
ഇ ം കര മാതാ തെ ം
നത ാ ഭരത ം :േഖന െചാ ിനാ :
‘ആ രമാനസയാ ി െകാ
മാതാ ǌാ പറ േക ണം.
രാഘവരാജ ാഭിേഷകം ട ിയാ
ൈകേകയിയാകിയ മാതാ മാതാേവ!
ഹത ാശതജാതമാം പാപ -
മേ ജി ǌാ നി ണയം
ാ ജനാം വസി നിെയ ം
ധ ദാര ള തി തെ ം
ഖ േഗന നി ഹി ാ പാപ -
െമാെ യ ഭവി ീ ǌാ .’
ഇ െന നാനാശപഥ ം െച
തി ിന :ഖം കല ഭരത ം
144
േക േനരം ജനനി ം െചാ ിനാ :
‘േദാഷം നിനേ മിെ റി ǌാ .’
ഇ ം പറ ണ ഗാഢം ഗാഢ-
മാംേഗ ക ാള ക വ-
െരാെ വാവി കര ട ിനാ-
ര ഥ േക വസി നീ ം
മ ിജനേ ാ മ േപാെട ി
സ ാപേമാെട െതാ ഭരത ം
േരാദനം ക െച വസി ം:
േഖദം മതി മതി േകളി േകവലം
ദശരഥനാകിയ രാജാധിപ
സത പര മ വി ാനവീര വാ
മ ഖ ളാം രാജേഭാഗ ം
ാ യഥാവിധി യ ംബ
ത ാ ബ ധനദ ിണ ം ദാ
ദത ാ ിവി പം ഗത ാ യഥാ ഖം
ല ാ ര രാ ാസനം ഭം
ാരി ഖ ിദെശൗഘവ നാ-
യാ േമാടിരി തിെന നീ-
യാനനം താ ി േന ാം കീ ?
ാ നാ ജ നാശാദിവ ിത
നിത നി പമനവ യ ദ യ
സത സ പ സകലജഗ യ
ത ജ ാദിഹീന ജഗ കാരണ .
േദഹമത ം ജഡം ണഭം രം
േമാൈഹകകാരണം ിവിേരാധകം
ിവിഹീനം പവി മെ ാ േമ
ചിേ വിചാരി ക ാെലാരി ം
:ഖി തിനവകാശമിേ േമ
:േഖന കിം ഫലം ത വശാ നാം?
താെതെന ാകി ം െന ാകി ം
േ തരായാലതി ഢരാ വ
145
മാറ ല െതാഴി റവിളി-
േ െറ ള േമാഹി വീണീ േവാ
നി ാരെമ ം സംസാരേമാ ിേലാ
സ ഗെമാേ ഭകരമാ
ത െസൗഖ ം വ ീ വാ ന
നിത മാ ശാ ിയറിക നീ.
ജ ാ കി മരണ ം നി യം
ജ ം മരി വ ം വ ം നി യം
ആ ംത താെതാരവ െയ-
േ ാ ണെമ ാം സ ക വശാഗതം
ത മറി വിദ ാെനാരി ം
മി ാദി കള ാദി വ നാ
േവ െപ േ രം :ഖമിേ േമ
േസ ാെപാതെമ ാ ഖ മിേ േമ.
ാ േകാടിക ന ളായ ം
ണാ ളായ ം പാ ിേലാ
സംഖ യി ാേതാള ിെത ാ ണ-
ഭം രമാ ജീവിതകാല ി-
െലെ ാരാ ാ മഹാ ാനിനാ ം?
ബ െമ ീ േദഹേദഹിക െ ം
ചി ി മായാ ണൈവഭവ -
മ ദാ ക വ െ സം മം?
ക ിതപ ാ ല ാം ബി വ -
സ തി ീ മാ തി നശ രം.
ാ നേദഹ ക മണാ പിേ ം
ാ മാം േദഹി േദഹം നരപി.
ജീ വ േപ ി േദഹിക
ണേശാഭം നവവ ള് െകാ .
കാലച ി മണേവഗ ി
ലമി േഭദ ളറിക നീ.
:ഖ ിെന കാരണം െചാ നീ
ഖ ജനമതം േക ǌാ െചാ വ .
146
ആ ാവിനി ജനനം മരണ -
മാ നി ചി ി ഷ ഭാവ മി .
നിത നാന സ പ നിരാ ല
സത സ പ സകേലശ ര ശാശ ത
ാദിസാ ി സ വാ ാ സനാതന
അൈദ യേനക പര പരമ ശിവ
ഇ മനാരതം ചി ി ചി ി
ചിേ ഢമായറി :ഖ ം
ത ാ ട കക സ ഹ ം
സത രേമ ം വിഷാദ ാെകാലാ.’
സം ാരക ം
താ വചനം പന ന
ത ാ യഥാവിധി സം ാരക ം
മി ത ാമാ േസാദേരാപാ ായ-
നാേയാ ഭരത മാര ം
താതശരീരെമ േ ാണി ത ി നി-
ാദര വെമ നീരാടി
ദിവ ാംബരാഭരണാേലപന ളാ
സ വാംഗെമ ാമല രി ീടിനാ .
അ ിേഹാ ാ ിത ാല ിേഹാ ിെയ
സം രി ം വ മാചാര സം തം
ദത ാതിേലാദകം ദ ാദശവാസേര
ഭ ാ കഴി ി പി മാദരാ
േവദപരായണ ാരാം ദ ിജാവലി-
േ ാദനേഗാധന മര ാംബരം
ഷണേലപനതാം ല ഗ
േഘാേഷണ ദാന ം െച സേസാദരം
വീ നമ രി ാ ശീവദനമാ-
ദാന ംെച വി നായ് േമവിനാ .
ജാനൈകഇല ണസം നാ ട
147
കാനനം ാപി മ ി മാരെന
മാനേസ ചി ി ചി ി ദിനം
മാനവവീരനാേയാ ഭരത ം
സാ ജനായ് വസി ീടിനാന ിനം
നാനാ നേ ാ മനാ ലം
ത വസി നീ് ന് നി ല-
സ മ ാ മായ് വ സഭാ ിേക
അ േ ാ ഹാസനസ ിഭനാം നി
സ ാസേന മ വീടിനാനാദരാ .
ശ സം നായ ഭരതെന-
വ ിയേനരമവ ക ം
മ ികേളാ ം രവാസികേളാ -
മ രാന ം വള മ വിനാ .
ി നി ഭരത മാരേനാ-
ടംേഭാജസംഭവന ന െചാ ിനാ
‘േദശകാേലാചിതമാ വാ ക
േദശികനായ ǌാനാ െചാ ീ വ
സത സ തവ താത ദശരഥ
ീതലം നിന ദ ന ീടിനാ
ാഭ ദയാ േമഷ ൈകേകയി
ദ മാേയാ വരദ യം കാരണം.
മ മഭിേഷകം നിന ǌാ
മ ികേളാ മ േപാ െച ീ വ .
രാജ മരാജകമാം, ഭവാനാലിനി-
ത ാജ മെ ധരി മാര! നീ-
താതനിേയാഗമ ി ം േവണം
പാതക ാമത ാ ിേലവ ം.
ഒെ ാഴിയാത ണ നര ാ
വ സാദ ിനാ ’
എ െച വസി നിേയാ
ന ായ് െതാ ണ ി ഭരത ം:
‘ഇ ടിയ രാജ ം െകാ കിം ഫലം?
148
മ വനാ ം മമ വജ .
ǌ ളവ െട കി ര ാരെ
നി ളിെത ാമറി െ ാ േമ .
നാെള ല കാേല േപാ ǌാ
നാളീകേന െനെ ാ ി േപാ വാ
ǌാ ം ഭവാ മ തീേദവി ം
നാനാ രവാസിക മമാത ം
ആന േത കാലാള് തിര ടേയാ -
മാനക ശംഖ പടഹവാദ െ ാ ം
േസാദര രതാപസസാമ -
േമദിനീപാലകൈവശ ാദി ം
സാദരമാ ൈകേകയിെയാഴി
മാ ജന മായി േപാകണം.
രാമനി ാഗമി ീ േവാളം ǌ
മിയി െ ശയി േത .’
ലഫല ള് ജി ഭസിത -
മാേലപനം െച വ കല ം
താപസേവഷം ധരി ജട
താപം കല വസി േത .’
ഇ ം ഭരത പറ േക വ-
െര ം ന നെ െചാ ീടിനാ .
ഭരതെ വനയാ
‘ചിേ നിന ി േതാ ിയത ത-
മ ാരിലത മനേ ാ നീ.’
സാ േളവം ക േനര-
മാദിത േദവ ദി , ഭരത ം
ശ േനാ െട റെ ി ;
ത മ നിേയാേഗന ൈസന ം
സത രം രാമെന ാണാ നട ി
ചിേ നിറ വഴി േമാദേ ാ ം
149
രാജദാര െകൗസല ാദിക തദാ
രാജീവേന െന ാണാ നട ി .
താപസേ വസി ംപ ി ം
താപസ േ ന സാകം റെ .
മി കിള െപാ ീ ം െപാടിക ം
േവ ാമനി െച പര ചമ ി .
രാഘവാേലാകനാന വിവശരാം
േലാകരറി ി മാ േഖദ ം.
ംഗിേവരാഖ രം ഗമി ി ട
ഗംഗാതെട െച ി െപ ം ട.
േകകയ ീ ത പടേയാ മി-
ാഗതനായ േക ഹ തദാ
ശ ിതമാനസനായ്വ ത െട
കി ര മാേരാ െചാ ാന േനരം:
‘ബാണചാപാതിശ ം ൈകേ ാ
േതാണികെളാെ ബ ി സ രായ്
നി ിെന ാവ ം ǌാന െച ക-
ിേ ാ വ ൈവകീടാെത.
അ ിേക െച വ ി ാല െട-
യ തമറി ീ േ ാ.
രാഘവേനാ വിേരാധ ിെന ിേലാ
േപാക താ മിവരിനി നി യം
െര ാകി കട ക ം േവണം
പ തിേ ം വിഷാദ ം ടാെത.
ഇ ം വിചാരി റ ഹ െച
സത രം കാ ല് നമ രി ീടിനാ
നാനാവിേധാപായന ം കാ വ-
ാന ം െതാ നി ീടിനാ
ചീരാംബരം ഘനശ ാമം ജടാധരം
ീരാമമ ം ജപ മനാരതം
ധീരം മാരം മാേരാപമം മഹാ-
വീരം ര വരേസാദരം സാ ജം
150
മാരസമാനശരീരം മേനാഹരം
കാ ണ സാഗരം ക ഹ തദാ
മിയി വീ േഹാഹമിത ാ -
ണാമ ം െച ,ഭരത മേ രം
ഉ പ ഗാഢമാലിംഗ ര നാഥ-
ഭ ം വയസ മനാമയവാക ം
ഉ ാ ഹേനാ പിെ ം െചാ ിനാ :
‘ഉ മ േഷാ ംസര ം ഭവാ
ആലിംഗനംെച വെ ാ ഭാവാെന േലാ-
കാലംബന തനാകിയ രാഘവ .
ല ീഭഗവതി േദവിെ ാഴി സി-
ി േമാ മെ ാ വ മേതാ നീ.
ധന നാ നീ വന ി -
ലി തിനിെ ാ സംശയം മ േഖ!
േസാദരേനാ ം ജനകാ ജേയാ -
േമെതാരിട നി െപാ ക ി
രാമെന നീ, യവെന പറ ം
നീ ദാ രാമേനാേടേ ാ െചാ ം
യാെതാരിട റ ീ ര നായക
സീതേയാ ം ടി നീയവിടം ദാ,
കാ ി രിെക’ േക ഹ തദാ
വാ മി ാെ ാ സേ ാഷ േചതസാ
ഭ ഭരതനത മെന ത -
ചിേ നി പി ട നട ീടിനാ .
യ േ ാ നിശി രാഘവ സീതയാ
ത ഗത ാ ഹ സത രം െചാ ിനാ :
‘ക ാ െമ ി ശാ തം സീതയ
െകാ വ ണ ത മഹാശയന ലം.’
ക ഭരത ം ബാ േപാദകം
െതാ വിറ സഗ ഗദം െചാ ിനാ :
‘ഹാ മാരീ! മേനാഹരീ!ജാനകീ!
151
ാസാദ ി വ ണത േല
േകാമള ി ധവളാംബരാ േത
രാേമണ േശേത ശമയവി േര നി േര
േഖേദന സീതാ മദീയാ ജ നാ.
മേ ാഷകാരണാെല ചി ി -
മിേ ഹമാ പരിത ജി ീ വ
കി ബിഷകാരിണിയായ ൈകേകയിത
ഗ ഭ ി നി ജനിെ ാ കാരണം
തിയായതി പാപിയാെമെ ം
ധി രി ീടിേന പിെ ം പിെ ം.
ജ സാഫല ം വ ിത ജ
നി ലമാനസ ഭാഗ വാെന ം
അ ജ തെ പരിചരിെ േ ാ ം
വ ം വന ി േപായതവനേ ാ.
ീരാമദാസദാസ ാ ദാസനാ-
യാ ഢഭ ി േ ഷ ǌാ ം സദാ
നിത ം േസവി െകാ വെന ാ വ ം
മ ജ ി ഫലെമ നി യം.
െചാ നീെയേ ാെടവിെട വസതി െകൗ-
സല ാതനയനവിേട ൈവകാെത
െച ǌാനി ിെ ാ േപാ വ-
െന േക ഹ രെച ാ :
‘മംഗലേദവതാവ ഭ ത ലി-
ി െന െ ാ ഭ ി ാ യാ
ണ വാ ാരിവ േ സര ഭവാ
നി യെമ ിേലാ േക മഹാമേത!
ഗംഗാനദി കട ാല െ ം
മംഗലമാ ചി ടാചലം
ത ികേട വസി സീതയാ
ത െട േസാദരേനാ ം യഥാ ഖം.’
ഇ ം േഹാ ിക ഭരത ം
ത ഗ ാമേഹ ശീ ം ിയസേഖ!
152
ത മമ തടിനിെയ സത രം
ക േദ ാഗം സമ േ ാ ഭവാദ നീ.’
താഭരതവാക ം ഹ സാദരം
ഗത ാ വി ധനദിെയ ട വാ
ത ജനേ ാ െട സം മം
വി ാര ം മഹാേ പനീ തം
അ സാ ലേദശം നിറ ീടിനാ-
ന േതാണി വ ി നിര ിനാ .
ഊ മാേയാ ഴ െമ തി-
േല ം വലിെയാ േതാണിയി താ ദാ
ശ േന ം ഭരതേന ം നി-
സ മനായ വസി േന ം തഥാ
രാമമാതാവായ െകാസല തെ ം
വാമശീലാംഗിയാം ൈകേകയിതെ ം
ീശപ ിമാ മ വേര ം
ഭ ാെതാ കേര ി മ ം ഴ-
ഭീത ാ കട ീടിനാനാദരാ
ഉ തടിനിെയ ി നാ ലം
േ കട ി വ ട ം തദാ.
ശീ ം ഭരദ ാജതാപസേസ ാ മം
വ ാ േഗാ ം വിേരാധം വിനാ
സം ാപ സം ീതനായ ഭരത ം
വ പടെയാ േവ െരനി ീടിനാ .
താ മ ജ മാ ടജാ േണ
സാന മാവിശ നിേ ാരന രം
ഉ ല ം മഹാേതജസാ താപസം
വിജ രാ ാനമാസീനം വിധിസമം
ാ നനാമ സാ ാംഗം സേസാദരം
ഭ ാ ഭരദ ാജ നീശ രം
ാത ാ ദശരഥന നം ബാലകം
ീൈത വ ജയാമാസ നീ ം.
വാചാ ശല ം െച
153
വാ തദാ ജടാവ കലധാരിണം
ികല െച ാ’നിെതെ േടാ
ക ിേ ാ പപ മെ ാ േമ
രാജ ം പാലി നാനാജന ളാ
ജ നാേയാ നീെയ ിനായി െന
വ കല ം ജട ം താപസ-
ഖ േവഷെ രി ഹി ീ വാന്?
എെ ാ കാരണം വ പടേയാ മാ-
ഹ ! വനാ േര വ ം െചാ നീ.’
ത ാ ഭരദ ാജവാക ം ഭരത -
മി ം നിവര തേ ാ െചാ ിനാ :
‘നി ി ിേലറെത േലാക ി-
െലെ ാ ാ മഹാ േന!
എ ി ം വാ വം ǌാ ണ ി നി-
ടം േപാവാന ഹിേ ണേമ!
രാമാഭിേഷകവി ി കാരണം
രാമപാദാ ളാണ തേപാനിേധ!
ǌാേന േമെയാ റി ീല,രാഘവ
കാനന ിെന വാ ല ം
േകകയ ിയാമ ത വാ ായ
കാേകാളേവഗേമ ലമതി .
ഇേ ാള േനാ േനാ ǌാനതി-
നി ാദപ ം മാണം ദയാനിേധ!
ീരാമച ത നായ് ത ാദ-
വാരിജ ം ഭജിെ ിേയ മമ
മ േഭാഗ ളാെലെ ാ ഫലം?
മെതാെനാഴി ിെ ാരാകാം ിതം.
ീരാഘവ ചരണാ ിേക വീ സം-
ഭാര െള ാമവിെട മ ി
െപൗരവസി ാദികേളാ ടേവ
ീരാമച നഭിേഷക ം െച
രാജ ിനാ ിേ ാ േപായി
154
ജ നാം േജ െന േസവി െകാ വ .’

ഇ െന േക ഭരതവാക ം നി
മംഗലാ ാനേമനം ണ ീടിനാ .
ംബി നി സേ ാഷി ളിനാ :
‘കിം ബ നാ വ ! ാ െമാെ ǌാ
ാന ശാ ക റി ിരി ൈ
മാനേസ േശാക ാെകാലാ േക നീ.
ല ണേന ാ നിനേ േമ ഭ ി
ല ീപതിയായ രാമ നി യം.
ഇ ിനി രി ീ വന് നിെ ǌാ
വ േയാ മിെ ാ സംശയം.
ഊ ം കഴി റ ി ല കാേല
േവണം ര നാഥെനെ വാ .’
എ ാമ െച വ െമനി തി-
നിെ ാ ൈവ ഖ െമ ഭരത ം
കാ ക കി മാചമ നീ -
േമകാ മാനസനായതി വി തം
േഹാമേഗഹ നായ് ധ ാന ം െച ി
കാമ രഭിെയ േണ കാനനം
േദേവ േലാകസമാനമായ് വ ി ;
േദവകളായി മ ത ം.
േദവവനിതമാരായി ലതക ം
ഭാവനാൈവഭവെമ മ തം!
ഭ ഭ ാദി േപയ േഭാജ ം
ി സാധനം മ ം ബ വിധം.
േഭാജനശാലക േസനാ ഹ ം
രാജേഗഹ െമ മേനാഹരം!
സ ര ാതനി ിതെമാ േവ
വ ി തി പണി ന ം.
ക ണാ ശാ േ ന വസി െന-
േ ാദേമാ ജി ി ിനാല്.
പ ാത് സൈസന ം ഭരതം സേസാദര-
155
മി ാ േപണ ജി ന രം
രായ് ത ഭരദ ാജമ ിേര
രായാരമരാവതീസ ിേഭ.
ഉ ാന ംെച ഷസി നിയമ
ത ാഭരദ ാജപാദ ിനാ .
താപസ തേ ാട ം ൈകെ ാ
പതിന ന ാ ം റെ
ചി ടാചലം ാപ മഹാബലം
ത പാ ി േര കി ിദ ിെക
മി മാേയാ ഹ ം മ ം
ശ ം താ മായ് ഭരത ം
ീരാമസ ശനാകാംഷയാ മ -
മാരാ നാനാ തേപാധനമ േല
കാണാേ ാേരാേരാ നിവര ാേരാ
താ െതാ േചാദി മത ാദരം:
‘ വാ ര മന െസൗ-
മി ിേയാ ം മഹീ ിേയാ ം ദാ?‘
ഉ മനായ ഭരത മാരേനാ-
രം താപസ ാ മ െച :
‘ഉ രതീേര രസരിത: േല
ചി ടാ ിത പാ േശ മഹാ േമ
ഉ മ ഷ വാ ി’െത േക-
െ ം െകൗ കേ ാെട ഭരത ം
തൈ വ െച േനര കാണായ് വ ി-
തത തമായ രാമച ാ മം.
ഫലദല വ ീത -
ശ രമണീയകാനനമ േല
ആ കദളീബ ളപനസ -
ളാ ാതകാ നനാഗ ാഗ
േകര ഗ ം േകാവിദാര -
േമര ച കാേശാകതാല ം
156
മാലതീജാതി ഖലതാവലീ-
ശാലികളായതമാലസാല ം
ംഗാദിനാനാ വിഹംഗനാദ ം
ംഗമാതംഗ ജംഗ വംഗ -
രംഗാദി നാനാ ഗ ാതലീല ം
ഭംഗ ാസമാേലാക െര ഭരത
ാ സം ല വ കലാല തം
രാ ാ മം ഭ ാവണ ിനാ .
ഭാഗ വാനായഭരതന േനരം
മാ രജസി പതി കാണായ് വ
സീതാര നാദപാദാരവി
തനമായതി േശാഭനം പാവനം
അ ശാ ജവ മ ാദിെകാ-
ിതം മംഗലമാന മ നായ്
വീ ം പണി ം കര ം തദാ
േര തെ ൗലിയി േകാരിയി ീടിനാ .
‘ധേന ാഹമി േഹാ ധേന ാഹമി േഹാ
ം മയ തം ണ രം പരം
ീരാമപാദപ ാ ിതം തല-
മാരാെലനി കാ ാനവകാശ ം
വ ിതെ ാ രി ാദപാം -
ളേന ഷണം െച ഴ ിേത ം
േവധാ മീശ ം േദവകദംബ ം
േവദ ം നാരദാദി നിക ം.’
ഇ േമാ തേ മരസാ ത-
ചി നായാന ബാ ാ ലാ നായ്
മ ം മ ം പരമാ മസ ിെധൗ
െച നി േനര കാണായി
രം രാമച ം പരമാന -
മ ിരമി ാദി ാരക -
വ ിതമി ിരാമ ിേരാര ല-
മി ാവരജമി ീവരേലാചനം
157
ാദളനിഭശ ാമളം േകാമളം
ജം നീലനളിനദേള ണം
രാമം ജടാമ ടം വ ലാംബരം
േസാമബിംബാഭ സ വക് ാം ജം
ഉദ ണാ ണാ തേശാഭിതം
വിദ മാംഗിയാം ജാനകിയാെയാ
വിദ മായ് വിേനാദി ിരി െ ാ
വിേദ ാതമാനമാ ാനമവ ാ ലം
വ സി ീവ ല ണമവ യം
ല ീനിവാസം ജഗ യമച തം
ല ണേസവിതപാദപേ ഹം
ല ണല സ പം രാതനം
ദ ാരിേസവിതം പ ീ വാഹനം
രേ ാവിനാശനം ര ാവിച ണം
ച : വണ വരപല ഗം
ി ിതാേനകപ ജാ ം പരം
കാ ണ ം ദശരഥന -
മാരണ വാസരസികം മേനാഹരം.
:ഖ ം ീതി ം ഭ ി െ ാ
ാ വീ നമ രി ീടീനാ .
രാമനവേന ം ശ േന മാ-
േമാദാെല നിവ ി സം മം
ദീ ഘബാ ളാലിംഗനം െച
ദീ ഘനിശ ാസെവൗമേന ാന െ ാ
ദീ ഘേന ളില് നി ബാ േപാദകം
ദീ ഘകാലം വാ േസാദര ാെര ം
ഉ ംഗസീമനി േച നരപി
വ മണ ാന കം
സ ംഗേമെറ െ ാ െസൗമി ി ം
ത മേയ ഭരതാം ിക ിനാ .
ശ മതിഭ ി കല െസൗ-
മി ിതന് പാദാം ജ ള് ീടിനാ .
158
ഉ ഷാ ാരായ പ ല-
മേ ജലാശയം ക േപാെല തദാ.
േവേഗന സ ിെധൗ െച ാ ക ി
രാഘവ തന് തി േമനി മാതാ ം.
േരാദനം െച മാതാവിെന
പാദ ളി നമി ാന് ര നാഥ ം
എ മാ ിൈകെ ാ െകൗസല ം
ബാ ധാരാഭിേഷകം െച
ഗാഢമാ ിഷ ശിരസി ക ട-
ഢേമാദം ല ം ര തദാ.
അന രാ െ ാ മാ ജനേ ം
പിെ നമ രി ീടിനാദരാ .
ല ണ താ മ ം വണ ിനാ
ല ീസമയായ ജാനകീേദവി ം.
ഗാഢമാ ിഷ െകൗസല ാദിക സമാ-
ഢേഖദം ട ീടിനാര് ക നീ .
ത സമാഗമം ാ വരം
ഭ ാവസി ം സാ ാംഗമാ ാ ട
നത ാ ര മനാ െചാ ീടിനാ-
‘െന ം ഭാഗ വാ ǌാെന നി യം.
താത െസൗഖ മ ീ നിജ മാനേസ
േഖദ േ ാ നെരെ ിരികയാ ?
എേ ാ െചാ െതേ ാ െചാ ീ വാ-
െന െസൗമി ിെയെ ാ പറ ം?”
രാമവാക ം േക െചാ ാ വസി ം:
‘ധീമതാം േ ! താേതാദ മാ േക .
നിെ ിരി തെ നി പി
മ വ പിെ ം പിെ ം :ഖി
രാമരാേമതി സീേതതി മാേരതി
രാേമതി ല േണതി ലാപം െച
േദവേലാകം െച ാനറിക നീ
159
േദവേഭാേഗന ഖി സ നായ്.’
ക ലാഭം വചനം സമാ-
ക ണ ര വര വീണി മിയി .
ത ണ ൈ വിലപി ിേത ം
ല ണേനാ ജനനീജന ം
:ഖ മാേലാക മ ജന -
െമാെ വാവി കര ട ിനാ :
‘ ഹാ! താത!മാം പരിത ജ വിധിവശാ-
േലെതാ ദി ി േപായിതേ ാ ഭവാ !
ഹാ ഹാ ഹേതാഹമനാേഥാ ി മാമിനി-
േ േഹനലാളി താര വാസരം
േദഹമിനി ത ജി ീ ǌാ
േമാഹെമനി ിനിയി ജീവി യി .’
സീത ം െസൗമി ിതാ മ േമ
േരാദനം െച വീണീടിനാ തെല.
ത ശായാം വസിേ ാ ികള് േക വ-
ാപെമാ ി മ വിനാ .
മ ാകിനിയിലിറ ി ളി വ
മേ തര ദക ിയ ം െച ാ .
പി ം മ സഹിേതം ദീസ ഫല-
പിണ ാകനി താം ംെകാ വ ിത്
യെതാര ം താ ജി മ
സാദരംന ക പി െമ െ ാ
േവദ തികള് വിധി െതേ ാ തി-
േഖേദന പി ദാനാന രം തദാ
ാനം കഴി ണ ാഹ ം െച ഥ
ാനാദന രം ാപി ിതാ മം,
അ പവാസ ം െച ിെത ാവ ം
വ ദി ീടിനാനാദിത േദവ ം.
മ ാകിനിയി ളീ സ ം
വ ി േപാ ാ േമ വസി ീടിനാര്.
160
ഭരതരാഘവസംവാദം
അേ രമാ ഭരത ം രാമെന-
െ െതാ പറ ട ിനാ :
‘രാമരാമ േഭാ! രാമ! മഹാഭാഗ!
മാമകവാക ം െചവിത േക ണം.
ഉ ടിയനഭിേഷകസംഭാര
െകാ വ ി , െകാ ിനി ൈവകാെത
െച േവണമഭിേഷക ം പാലനം
െച രാജ ംതവ ൈപ ം യേഥാചിതം.
േജ നെ ാ ഭവാ ിയാണാമതി
േ മാം ധ ം ജാപരിപാലനം.
അശ േമധാദി ം െച കീ ാ ചിരം
വിശ െമ ാം പര ി ലത േവ
േര ം ജനി ി രാജ ം നിജ
ലാ ി വന ി േപാകണം.
ഇേ ാള ചിതമേ വനവാസ-
മ തവി മ!നാഥ! സീദ േമ.
മാതാ ത െട തം താവക-
േചതസി ചി ി ദയാനിേധ!
ാതാ ത േട പാദാം ജം ശിര-
സ ാദായ ഭ ി ി രെച
ദ നമ ാര ം െച നി ി
പ ിതനായ ഭരത മാര ം
ഉ ാപ രാഘവ ംഗമാേരാപ
ചി േമാേദന ണ െചാ ീടിനാ :
‘മദ ാക മ േക ാ ം മാര! നീ
യ േയാ ം മയാ ത ൈഥവ തം.
താതെ തി ാ സംവ രം
ീതനായ് കാനനം വാെഴ െചാ ിനാ .
ിത നിന രാജ ം മാ സ തം
ദ മായീ നെര കാരണം
161
േചതസാപാ ി ന ി വാ മി-
ാതനിേയാഗമ ി ം േവണം.
യാെതാ പി വാക െ ലംഘി
നീതിഹീനം വസി ി തേല
ജീവ തനവ പിെ നരക ി
േമ ം മരി ാ മിെ ാ സംശയം.
ആകയാ നീ പരിപാലി രാജ ം
േപാക,ǌാ ദ കം ത ി വാണീ വ .’
രാമവാക ം േക െചാ ാ ഭരത ം:
‘കാ കനായ താത ഢമാനസ
ീജിതന് ാ വേയാധിക
രാജഭാവം െകാ രാജസമാനസ
െചാ വാക ം ാഹ മ മഹാമെത!
മ വനായ് ഭവാ വാ മടിയാെത.’
എ ഭരതവാക ം േക രാഘവ
പിെ ംമ ിതം െച െചാ ിനാ :
‘ മിഭ ാ പിതാ നാരീജിതന
കാമി മ ഢാ ാ മ േകള്.
താതനസത ഭയം െകാ െച തി-
േന േമ േദാഷം പറയ േതാ നീ.
സാ ജന നരക ി മതി-
ഭീതി ീ മസത ി മാനേസ.’
‘എ ി ǌാ വാ വ വേന നി ി വടി
സ ടെമ ിേയ രാജ ം വാ ക.’
േസാദരനി ം പറ േക തി-
സാദരം രാഘവ പിെ ം െചാ ിനാന്:
‘രാജ ം നിന െമനി വിപിന ം
ജ നാം താത വിധി േമ.
വ ത യമായ ി ാ ന
സത വിേരാധം വ െമ നി യം.’
162
എ ി ǌാ ം നി ി വടി പി ാെല
കി രനായ് മി ാ ജെനേ ാെല
േപാ വ കാനന ി െത ി
േചവ െച പരേലാകമാ ǌാ
നിേത ാപവാേസന േദഹ േപ ി ’-
നിേത നമാ നി നി യി ിേക
ദ ഭ വിരി കിഴ തിരി നി-
േ ാ െവയില ഭരത ം.
നി ബ ി ക േ ാ ര വര
ത േബാധനാ ം നയനാ സം യാ
െചാ ാ വിേനാടെ ാള് വസി ം
െച ൈകേകയീ തേനാ െചാ ിനാ :
‘ ഢനായീെടാലാ േക നീെയ ിേലാ
ഢമാെയാ ാ ം പാ ജാ!
രാമനാ നാരായണ പര
താമരേസാ വന ി കാരണം
മിയി ര ല ിലെയാ യി
മിപാലാ ജനായി ിറ ി .
രാവണെനെ ാ ധ െ ര ി
േദവകേള രിപാലി െകാ വാ .
േയാഗമായാേദവിയായ ജാനകി
േഭാഗി വരനാ ല ണ .
േലാകമാതാ ം പിതാ ം ജനകജാ-
രാഘവ ാെര റിക വഴിേപാെല
രാവണെനെ ാ വതി വന ി
േദവകാര ാ ം റെ രാഘവ .
മ രാവാക ം ൈകേകയി ചി നി -
ം േദവ തെമ റിക നീ
ീരാമേദവനിവ ന ി -
ാ ഹം നീ ം പരിത ജി ീ ക,
കാരണ ഷാ യാ സത രം
നീ രാജധാനി േപാക മടിയാെത.
163
മ ികേളാ ം ജനനീജനേ ാ -
മ മി ാത പടേയാ മിേ ാേഴ
െച െയാ ാ രി വസി നീ.
വ ീ മ ജ താ മ ജ ം
േദവി മീേര സംവ രാവെധൗ
രാവണ തെ വധി സ കം.’
ഇ ം ിക േക ഭരത ം
ചിേ വള െ ാ വി യം ൈകെ ാ
ഭ ാര മസ ിെധൗ സാദരം
ഗത ാ മ ത ാ സേസാദരം:
‘പാ കാം േദഹി!രാേജ ! രാജ ായേത
പാദ ാമമ േസവി െകാ വാന്.
യാവ വാഗമന്ം േദവ േദവ! േമ
താവേദവാനാരതം ഭജി ീ വ .’
ഇ ം ഭരേതാ ിേക ര മ
െപാ ാരടികളി േച െമതിയടി
ഭ ിമാനായ ഭരത ന കിനാ ;
നത ാപരി ഹി ീടിനാ ത ി ം.
ഉ മര വി ഷിതപാ കാ-
മാംേഗ േച രാമനേര െന
ഭ ാ ദ ിണം ത ാ നമ രി-
ായ വ ി െചാ ാ സഗ ഗദം:
‘മന േ ഥമദിേനഭവാ
വ തിെ വ ീ കി പിെ ǌാ
അന ദിവസ ഷസി ജ ലി ി
വ ിയി ചാടി മരി െ ാ.’
എ േക ര പതി ം നിജ
ക നീ ം ട േപാ െചാ ിനാന്:
‘അ െനതെ െയാര രമി തി-
ന ǌാന തെ വ ം നി യം.’
എ െച വിട ം െകാ ി
164
ധന ഭരതന് നമ രി ീടിനാ
പിെ ദ ിണ ം െച വ ി
മേ തരം റെ ഭരത ം
മാ ജന ം മ ിവര ാ ം
ാതാ മാചാര ം മഹാേസന ം
ീരാമേദവെന േചതസി േച െകാ-
ാ ഢേമാേദന െകാ േപായീടിനാ .
ംഗിേവരാധിപനായ ഹേന ം
മംഗലവാചാ പറ യ ീടിനാ .
ി നട ഹന് വഴികാ വാ
പിേ െപ ട ം നടെകാ ി .
ൈകേകയി താ ം താ വാദം െകാ
േശാകമക നട മക മായ്
ഗംഗകട ഹാ വാേദന നാ-
ലംഗ ടേയാ മാരാ ാ
െച േയാ ാ രി ര വര -
തെ ം ചി ി ചി ി ദിനം
ഭ ാ വി ാ രവാസിക
നിത േഖന വസി ിെത ാവ ം
താപസേവഷം ധരി ഭരത ം
താേപന ശ ം തേ ാ ടന്
െച ന ി ാമമ േപാ ി
വ ിതാന ം ജഗദ ാസിക െ ാം.
പാ കാം വ സിംഹാസേന രാഘവ-
പാദ െള സ ി സാദരം.
ഗ ്പാദ െകാ ജി െകാ-
ിേക േസവി നി ാരി വ ം.
നാനാ നിജനേസവിതനാെയാ
മാനവവീരന് മേനാഹരന് രാഘവ
ജാനകിേയാ മ ജേനാ ം ദാ
മാനസാന ം കല ചില ദിനം
ചി ടാചേല വാേണാരന രം
165
ചിേ നി പി ക ര വര .
‘മി വ ളേയാ യില് നി വ-
െ മിവിെടയി ാലിനി ട ;
സത രം ദ കാ ണ ിനാ െ ാ
ബ േമാദം ഗമി ീ ക േവ ം’
ഇ ം വിചാര ധരി ീ ത മ-
ത മനായ െസൗമി ി മാ ദാ
തത ാജചി ടാചലം രാഘവ
സത സ നടെകാേ വനാ െര.
അ ാ മ േവശം
അ ിത ാ മം നീ െന
ഭ ാ നമ രി ര നാഥ ം.
‘രാേമാഹമദ ധേന ാ ി മഹാ െന!
ീമ പദം തവ കാണായ കാരണം.’
സാ ാ മഹാവി നാരായണ പര
േമാ ദെന തറി നീ ം
ജി ിത പാദ ാദിക െകാ തം
രാജീവ േലാചനം ഭാ ഭാര ാന ിതം.
െചാ ിനാ പാലന ന ാേരാ :
‘െചാെ െമ െട പ ി െ േക .
എ ം തപസ ിനിമാരില് വ-
മയായ ധ ാ തേപാധനാ
പ ശാലാ േഹ വസി ി
െച ക ാ ം ജനക പാ േജ!
എ േക രാമാ യാ ജാനകി
െച ന യാപദ വണ ിനാ
‘വേ ! വരികരിേക ജനകാ േജ!
സ ംഗമം ജ സാഫല േമാ നീ.’
വേ പിടി േച ാലിംഗനം െച
166
ത ഭാവം െതളി നിപ ി ം,

വിശ ക ാവിനാ നി ിതമാെയാ
വിശ േമാഹനമായ ല ം
ല മംഗരാഗ െമ ിവ
മ നാ മന യ ന കീടിനാ .
‘ന പാതി ത മാ ിത രാഘവ -
തേ ാ െട നീ േപാ മം
കാ ി നിന റകാ െകാരി ം,
ശാ നാ ം തവ വ ഭ തെ ാ ം
െച മഹാരാജധാനിയകം
ന ായ് ഖി ചിരം വസി നീ.’
ഇ മ ഹ ം െകാ ാദരാ
ഭ രേ ഗമിെ യ ീടിനാ .
മായ് വേര ം ജി ി ഥ
ികല തേപാധനന ി ം.
ീരാമേനാട ള് െച , ‘ഭവാനേഹാ
നാരായണനായെത റിേ നഹം.
നി ഹാമായ ജഗ യവാസിനാം
സേ ാഹകാരിണിയായ നി യം.’
ഇ രമ ി നീ വാക ം േക
ത രെ ൗ വസി ര നാഥ ം.
േദവ മാേദവിേയാട ളിെ ി-

േതവെമ ാ കിളിൈ തല ാലേമ.
ഇത ാ രാമായേണ ഉമാമേഹശ ര സംവാേദ

‘അേയാ ാകാ ം സമാ ം.
167
ആരണ കാ ം
ബാലിേക! ക ലെമൗലിമാലിേക! ണ-
ശാലിനി! ചാ ശീേല! െചാ ീ മടിയാെത
നീലനീരദനിഭ നി ല നിര ന
നീലനീരജദലേലാചന നാരായണ
നീലേലാഹിതേസവ നിഷ്കള നിത പര
കാലേദശാ പ കാ ണ നിലയന
പാലനപരായണ പരമാ ാ തെ
ലീലക േക ാല് മതിയാകയിെ ാരി ം.
ീരാമചരിത ളതി ം വിേശഷി
സാരമാെയാ ിസാധനം രസായനം. 10
ഭാരതീ ണം തവ പരമാ തമേ ാ
പാരാെത പറെക േക ൈപ ിളി െചാ ാള്.
ഫാലേലാചന പരേമശ ര പ പതി
ബാലശീതാം െമൗലി ഭഗവാ പരാപര
ാേലയാചലമകേളാട െച ീടിനാ .
ബാലിേക േക െകാ ക പാ തി ഭ ിേയ!
രാമനാം പരമാ ാവാന പനാ ാ-
രാമനദ യേനകനവ യനഭിരാമ
അ ിതാപസ വരാ േമ നി മാ-
െയ ം ഖി വാണീടിനാെനാ ദിനം. 20
മഹാരണ േവശം
ത ഷസ ായ ത നിത ക ം െച
നത ാ താപസം മഹാ ാനമാരംഭി ാ .
" രീേകാ േവ !ǌ നി-
മ ലമ ിതമാം ദ കാരണ ി
ദ െമ ിേയ േപാവാനായ ഹിേ ണം
168
പ ിതേ ഷ്ഠ! ക ണാനിേധ! തേപാനിേധ!
ǌ െളെ വഴി േ ണമതിനിേ ാ-
ളി നി യയ്േ ണം ശിഷ രി ചിലെര ം."
ഇ െന രാമവാക മ ിമാ നി േക
തി ീ ം െകൗ ഹലം ടന െച ഃ 30
"േന ളള മാ ം ഭവാേനവ ം കാ ീ ി-
താ ളളതേഹാ തവ േന വഴി കാ ീ വാ !
എ ി ം ജഗദ കാരിയാം നിനെ ാ
സ ടം േവ ാ വഴി കാ ീ ം ശിഷ െര ാം."
'െചാ വി നി ി നടെ ' വേരാ
െചാ ി മാ നിതാ െമാ പി ാെല െച ാ .
അേ രം തിരി നി ളിെ നി-
തേ ാ രാമച വ ി ഭ ി ം
"നി ി വടി കനി െ ളളീടണ-
മ ിേക ശിഷ ജന േ ാ വഴി േമ." 40
എ േക ാശീ വാദംെച ട മ ം മ ം
െച ത പ ശാല ി ളിനാ .
പിെ ം േ ാശമാ ം നട ാരവരേ ാ
ിലാ ാ മഹാവാഹിനി കാണായ്വ .
അേ രം ശിഷ കേളാട ളിെ രാമ-
'നി ദി കട തിെന പായ ള ?'
എ േക വ ക ം െചാ ിനാ'െര ദ ം
മ വ! ന േതാണി െ ധരി ാ ം.
േവേഗന ǌ കട ീ താ -
മാ ലം േവ ǌ േ ാ പരിചയം. 50
എ ിേലാ േതാണികേരറീടാ'െമ വ െചാ ാ ,
ശ ടാെത ശീ ം േതാണി ം കട ിനാ .
ീരാമ സാദി താപസ മാരക-
ാേരാ 'നി കട േപാെക' െചാ ാ .
െച ടന ിപാദം വ ി മാര ാ-
െരാെ ാഴിയാെത രാമ ാ മറിയി ാ .
ീരാമസീതാ മി ാ ജ ാ മഥ
169
േഘാരമാ ളള മഹാകാനനമകം ാര്.
ഝി ീഝ ാരനാദമ ിതം സിംഹവ ാ -
ശല ാദി ഗഗണാകീ മാതപഹീനം 60
േഘാരരാ സ ലേസവിതം ഭയാനകം
രസ ാദി ം ക രാഘവ െചാ ാ ഃ
"ല ണാ! ന ായ് നാ റ ം േനാ ിെ ാ ക
ഭ ണാ ികളേ ാ ര സാം പരിഷക .
വി ിനി ന ായ് ഴിെയ ലയ് ം േവണം
നെ ാ ശര രി ിടി െകാ ക ൈകയി .
ി നീ നടേ ണം വഴിേയ ൈവേദഹി ം
പി ാെല ǌാ ം നട ീ വ ഗതഭയം.
ജീവാ പരമാ ാ മ യാ ം
േദവിയാം മഹാമായാശ ിെയ േപാെല 70
ആവേയാ േ നട ീ കേവണം സീതാ-
േദവി െമ ാെലാ ഭീതി ായ്വരാ."
ഇ രമ െച ത കാേരണ -
േഷാ മ ധ രനായ് നടേ ാ േശഷം
പി ി ാ ടെനാ േയാജനവഴിയേ ാ
ിലാ ാറെ ാ ഷ്കരിണി ം ക ാ .
കല്ഹാേരാ പല ദാം ജര േതാ പല-
േപ ീവരേശാഭിതമ ജലം
േതായപാന ംെച വി ാ ാരായ് -
ായാ തേല നരി യഥാ ഖം. 80
വിരാധവധം
അേ രമാ കാണായ്വ ി വ ത-
ത തമായ മഹാസത മത ാരവം
ഉ ത ം കരാേളാ ലദംഷ് ാന ിത-
വ ഗഹ രം േഘാരാകാരമാ ണ േന ം
വാമാംസ ലന ലാ ി
ഭീമശാ ലസിംഹമഹിഷവരാഹാദി
വാരണ ഗവനേഗാചരജ ം
170
ഷ ാ ം കരേ ം ളളി ളളി.
പ മാംസ െള ാം ഭ ി ഭ ി െകാ-
ിലലറിവ ീടിനാന േനരം. 90
ഉ ാനംെച ചാപബാണ ൈകെ ാ ഥ
ല ്മണ തേ ാട െച ി രാമച ഃ
"കേ ാ നീ ഭയ രനാെയാ നിശാചര-
ന െടേനേര വ ല തരം.
സ ാഹേ ാ ബാണം െതാ േനാ ിെ ാ
നി െകാള ക ചി റ മാര! നീ.
വ േഭ! ബാേല! സീേത! േപടിയായ്േക െമേടാ!
വ ജാതി ം പരിപാലി െകാ വനേ ാ.
എ െച നി ാേന െമാ ിളകാേത
വ ടന ി രാ സ വര ം. 100
നിഷ് രതരമവെന ാശ െപാ ംവ -
മ ഹാസംെച ിടിെവ ീ ംനാദംേപാെല
ഷ്ടിയി നി കന ക വീ ംവ ം
േകാേപന േലാകം െǌ മാ രെച ാ ഃ
"ക മാഹ ക ം! നി ളാരി വ ം
ഷ്ടജ േള ളള വ കാ ിലിേ ാ
നില് ത ഭയം ചാപ ണിരബാണ-
വല് ലജടക ം ധരി നിേവഷം
ൈകെ ാ മേനാഹരിയാെയാ നാരിേയാ -
േ മതിബാല ാരേ ാ നി . 110
കി നഭയം വിനാ േഘാരമാം െകാ ാ ി
സ രി ീ െമെ ാ ലം െചാ വി ."
രേ ാവാണികള് േക ത ണമ െച ാ-
നി ാ ലനാഥ മ ഹാസാന രം
"രാമെനെ നി േപെര െട പ ിയിവ
വാമേലാചന സീതാേദവിെയ േ ാ നാമം.
ല ്മണെന നാമമിവ ം മ േസാദര
ി വനാ രം ജനകനിേയാഗ ാ ,
രേ ാജാതികളാ മി െന ളളവെര-
171
ി ി ജഗ യം ര ി ാനറിക നീ." 120
ത ാ രാഘവവാക മ ഹാസ ം െച
വ ം പിള െ ാ സാല ം പറിേ ാ ി
നാം നിശാചരന് രാഘവേനാ െചാ ാ .
"ശ നാം വിരാധെനെ െ നീ േക ി ിേ ?
ഇ ിേലാക ിെലെ യാരറിയാെത ളള-
െത ം ഢ ഭവാെന ിഹ ധരിേ ാന് ǌാ .
മ യംനിമി മാ ാപസെര ാമിേ ാ-
ളി േദശെ െവടിെ ാ േവ െരേ ായാ .
നി ജീവി യിലാശ ളളിെല ി-
ലംഗനാര െ മാ ധ ം െവടി- 130
െ ാ േമാടിേ ാവിന ായ്കിെലനി ിേ ാ
തി ീ ം വിശ ട ീ േവ ഭവാ ാരാ ."
ഇ രം പറ വ ൈമഥിലിതെ േനാ ി-
ത രമ ക രാഘവനേ ാ
പ ിക െകാ തെ ഹ ള േ ാ
ി രാമം തി വ ം പിള തി-
സത രം ന രന ാന േനര-
മ ത് െകാ ഖ ി ീടിനാ പാദ ം
ബ േരാഷേ ാടവ പിെ മ േ ാ-
മാംഗ ം റി ീടിനാെന രാമ . 140
ര ം പര ി മിയില ക
ചി െകൗ കേ ാ ണ ൈവേദഹി ം.
ം ട ിനാര ര ീകെള ാ-
മത ം േയാഗി േദവ ഭിക ം.
അേ രം വിരാധ ത ളളില്നി ാെയാ
ധന പെന ാണായ്വ ിതാകാശമാ േ .
സ ഷണം ര സ ിഭകാ ാ
രശരീരനായ് നി ലാംബരേ ാ ം
രാഘവം ണതാ ിഹാരിണം ണാകരം 150
രാേക ഖം ഭവഭ നം ഭയഹരം.
ഇ ിരാരമണമി ീവരദളശ ാമ-
172
മി ാദി ാരക വ ിതപദം
രം മാരം തിജനമേനാ-
മ ിരം രാമച ം ജഗതാമഭിരാമം
വ ി ദ നമസ്കാര ംെച ചി ാ-
ന ം വ പിെ തി ട ിനാ .
" ീരാമ! രാമ! രാമ! ǌാെനാ വിദ ാധര !
കാ ണ േ ! കമലാപേത! ധരാപേത!
ാസാവായ നിത െട ശാപ ിനാ
ഗ വിതനാേയാ രാ ി രനാേയനേ ാ. 160
നി ി വടി െട മാഹാ ംെകാ ശാപ-
ബ ംതീ േമാ ം ാപിേ നി നാഥാ!
സ തമിനി രണാം ജ ഗം തവ
ചി ി ായ്വേരണേമ മാനസ ി ഭ ാ.
വാണിക െകാ നാമകീ നം െച ാേകണം
പാണിക െകാ ചരണാ നംെച ാേകണം
േ ാ െകാ കഥാ വണംെച ാേകണം
േന െകാ രാമലിംഗ കാണാേകണം.
ഉ മാംേഗന നമസ്കരി ായ്വ ീേടണ-
മഭ ാ ത നായ് വേരണം ǌാ . 170
നമേ ഭഗവേത ാന േയ നേമാ
നമേ രാമായാ ാരാമായ നേമാ നമഃ.
നമേ രാമായ സീതാഭിരാമായ നിത ം
നമേ രാമായ േലാകാഭിരാമായ നമഃ.
േദവേലാക ി േപാവാന ഹിേ ണം
േദവ േദേവശ! നെരാ േപ ി ീ േ .
നി ഹാമായാേദവിെയെ േമാഹി ി ീടാ-
യ്കം ജവിേലാചന! സ തം നമസ്കാരം."
ഇ െന വി ാപിതനാകിയ ര നാഥ-
ന െനതെ െയ െകാ വര ം. 180
" െന ിേയ ക കി കയി െയെ
ഭ ി ായാ ട ി ം ലഭി ീ ം."
രാമേനാട ം ൈകെ ാ വിദ ാധര
173
കാമലാേഭന േപായി നാകേലാക ം ാ .
ഇ ഥ െചാ ി തി ീടിന ഷ
ഷ് തമക േമാ െ ം ാപി ീടാം.
ശരഭംഗമ ിര േവശം
രാമല ണ ാ ം ജാനകിതാ ം പിെ
ീമയമായ ശരഭംഗമ ിരം ാ .
സാ ാലീശ രെന മാംേസ ണ െളെ ാ
വീ താപസവര ജി ഭ ിേയാെട.
ക പക ാദികളാലാതിഥ ംെചയ് ചി ാ-
ന െ ാ ശരഭംഗ മ െചയ് ഃ
"ǌാനേനകംനാ പാ ിരി ിത
ജാനകിേയാ ം നിെ ാ തി ാശയാേല.
ആ വ ാ ചിരം തപസാ ബ തര-
മാ ിേ നേ ാ ണ മി ǌാനവെയ ാം
മ നായ് പിറേ ാ നിന ത ീടിേന-
നദ ǌാ േമാ ിനാ േദ ാഗം േ നേ ാ
നിെ ം ക മമ ണ ം നി ലാ ി-
െയ ിേയ േദഹത ാഗംെച െത തെ
ചി ി ബ കാലം പാ ǌാനി ി
ബ മ ൈകവല െ ം ാപി േ ."
േയാഗീ നായ ശരഭംഗനാം തേപാധന
േയാേഗശനായ രാമ ത പദം വണ ിനാ ഃ
"ചി ി ീ േ ന തം ചരാചര-
ജ ള ഭാേഗ വസ ം ജഗ ാഥം
ീരാമം വാദളശ ാമള മംേഭാജാ ം
ചീരവാസസം ജടാമ ടം ധ രം
െസൗമി ിേസവ ം ജനകാ ജാസമന ിതം
െസൗ ഖ മേനാഹരം ക ണാര ാകരം."
ണ്ഠഭാവ ം നീ ി സീതയാ ര നാഥം
ക ക ിരി േവ േദഹ ം ദഹി ി
േലാേകശപദം ാപി ീടിനാ തേപാധന-
174
നാകാശമാ േ വിമാന ം നിറ േത.
നാേകശാദിക ഷ്ടി ംെച ീടിനാ
പാകശാസന പദാംേഭാജ ം വണ ിനാ .
ൈമഥില ാ െസൗമി ിണാ താപസഗതി ക
െകൗസല ാതനയ ം െകൗ ക ായ്വ
തൈ വ കി ി കാലം കഴിേ ാരന രം
ാരി ഖ ാ െമാെ േ ായ് സ ം ാ .
നിമ ലസമാഗമം
ഭ കാരണ തലവാസികളായ നി-
മ ലം ദാശരഥി വ േക േക
ച ദീധിതി ലജാതനാം ജഗ ാഥ
രീകാ തെ ാ ാനായ് വ ീടിനാ .
രാമല ണ ാ ം ജാനകീേദവിതാ ം
മാ നിമാെര വീ നമസ്കാര ംെച ാ .
താപസ ാ മാശീ വാദംെച വ കേളാ-
ടാേഭാഗാന വിവശ ാരായ െച ാ .
"നി െട ത ം ǌ ളി റി ിരി
പ േഗാ മത േപ പളളിെകാള ഭവാ . 230
ധാതാവ ി ലം ഭാരം കളവാനായ്
ജാതനായി വി മാ ാ ല ി
ല ്മണനാ േശഷ ം, സീതാേദവി
ല ിയാ തേ ാ, ഭരതശ ാ
ശംഖച ,ളഭിേഷകവി ാദിക ം
സ ടം ǌ തീ ീ വാെന നം.
നാനാതാപസ ലേസവിതാ മ ലം
കാനനം കാ ാനാ നീ െടേ ാ ീേടണം
ജാനകിേയാ ം മി ാ ജേനാ ം ടി,
മാനേസ കാ ണ ായ്വ മേ ാ ക ാ ." 240
എ െച നിേ ഷ്ഠ ാേരാ ടി
െച വേരാേരാ നിപ ശാലക ക ാ .
അേ രം തലേയാ െമ കെള ാേമാേരാ
175
ക േപാെല ക രാഘവ േചാദ ംെച ാ
"മ മ ക മ ി െമ ാ-
മൈ വ ലെമേ ാ ി ാവാനേഹാ!"
തദ ാക ം േക െചാ ാ താപസജനം "രാമ-
ഭ ! നീ േക നിസ മ ാെരെ ാ
നി യം രേ ാഗണം ഭ ി നിമി മാ-
യിേ ശമ ിവ ാ മായ് ചമ ി നാഥാ!" 250
താ ാ മി ം കാ ണ പരവശ-
ചി നാേയാ േഷാ മന െച
"നിഷ് രതരമായ രാ സ ല-
െമാെ ാഴിയാെത െകാ നഷ്ടമാ ീ വ ǌാ .
ഇ ാ പം തേപാനിഷ്ഠയാ വസി സ-
യ്ാ താപസ ലമിഷ്ടി ം െച നിത ം."
തീ ാ മ േവശം
സത വി മനിതി സത ംെചയ് ത
നിത സം ജ മാനനായ് വനവാസികളാ
ത തൈ വ നിസ മാ മ ളില്
ഥ ീന ിനിേയാ മ ജേനാ ം ടി 260
സ ംസ ാനേ ന വസി കഴി ി
വ രം േയാദശ,മ ാലം കാണായ്വ
വിഖ ാതമായ തീ ്ണാ മം മേനാഹരം
ഖ താപസ ലശിഷ സ യ ം
സ വ ണഗണസ മ പമം
സ വകാലാന ദാേനാദയമത തം
സ വപാദപലതാ മസം ല ലം
സ വസ പ ി ഗ ജംഗനിേഷവിതം.
രാഘവനവരജ തേ ാ ം സീതേയാ -
മാഗതനായിെത േകേ ാ നിേ ഷ്ഠ 270
ംഭസംഭവനാ മഗ ശിേഷ ാ മ
സം ീത രാമമേ ാപാസനരത നി
സം മേ ാ െച ിെ ാ ി േപാ
176
സം ജ ളിനാന ഘ പാദാദികളാ .
ഭ ി ജനേന നായ് സഗദ്ഗദം
ഭ വ ലനായ രാഘവേനാ െചാ ാ
"നി ി വടി െട നാമമ െ െ
സ തം ജപി ǌാ മ നിേയാഗ ാ .
ഹ്മശ ര ഖ വ ിമാം പാദമേ ാ
നി ഹാമായാ വം കട ാെനാ േപാതം. 280
ആദ മി ാെതാ പരമാ ാവേ ാ നീ
േവദ മെ ാ നാ മാരാ ം ഭവ ം.
ത ത ത ത നായിേടണം ǌാ
ത പാദാം ജം നിത ാ ി ദി ണം.
ഭാര ാ നിലയാ പ ി വീ
ബ നായ് കീ െമെ നി ി വടി
ഭ വാ ല ക ണാകടാ ത ാ-
രി ീേടണേമ സത രം ദയാനിേധ!
മാംസാേമ ാ ഗല പി മാ ം
ഗാ േമാ േ ാളമതി കശ്മല,മതി - 290
ളളാ യാം മഹാേമാഹപാശബ ം േഛദി-
ാ ിനാശന! ഭവാ വാ െക ളളി നിത ം.
സ വ ത െട ളളി വാണീ ം
സ വദാ ഭവാ തെ േകവലെമ ാകി ം
ത ജപരത ാരായ ജന െള
ത ഹാമായാേദവി ബ ി ീ കയി .
ത ജപവി ഖ ാരാം ജന െള
ത ഹാമായാേദവി ബ ി ി ീ ം.
േസവാ പഫലദാനത പര ഭവാ
േദവപാദപ െളേ ാെല വിേശ ശ േപാ ീ! 300
വിശ സംഹാര ഷ്ടി ിതിക െചയ്വാനായി
വിശ േമാഹിനിയായ മായത ണ ളാ
പ ജഭവവി പ ളായി-
ി പനായ ഭവാ വാ , േമാഹാ നാം
നാനാ പ ളായിേ ാ േലാക ി
177
ഭാ മാ ജലം തി െവേ െറ കാ ംേപാെല.
ഇ െന ളള ഭഗവ പെ നിത -
െമ െനയറി പാസി ǌാന് ദയാനിേധ!
അൈദ വ ഭവ രണാം ജ ഗം മമ
ത മായ്വ ി മ േപാബലവശാ . 310
ത ജപവി ാ നാം സാദി ം
നി ലനായ ഭവാ ചി യെന ാകി ം
സ യമായി പര ഹ്മമായ പമായ്
ക ണാമേഗാചരമാേയാ ഭവ പം
ത ായാവിഡംബനരചിതം മാ ഷ കം
മ ഥേകാടിേകാടി ഭഗം കമനീയം
കാ ണ േന ം കാ കബാണധരം
േ ര ര ഖമജിനാംബരധരം
സീതാസം തം മി ാ ജനിേഷവിത-
പാദപ ജം നീലനീരദകേളബരം. 320
േകാമളമതിശാ മന ണമഭി-
രാമമാ ാരാമമാന സ ാ തം
ത മദ മമ േന േഗാചരമാേയാ-
രി ി േമനി നിത ം ചിേ വാ കേവണം.
ീ ംഭ ാ നാമ രി ായീടണം
മെ ാ വരമേപ ി േ നി േപാ ീ!"
വ ി ി തി ീടിന നിേയാ
മ ഹാസ ം രാഘവന െചയ് ഃ
"നിത പാസനാ മായിരിേ ാ
ചി ം ǌാനറി േ കാ ാനായ്വ േന! 330
സ തെമെ െ ശരണം ാപി മ-
േ ാപാസക ാരായ് നിരേപ ാ മായ്
സ ഷ്ട ാരാ ളള ഭ ാ െ െ നിത ം
ചി ി വ ംതെ കാണായ്വ ീ മേ ാ.
ത തേമത േ ാ ം മ ിയം പഠി ീ ം
സ തി വരനാം മ വിേശഷി ം
സ ഭ ി ഭവി ീ ം ഹ്മ ാന ാ-
178
മ പ മതിനി സംശയം നി പി ാ .
താപേസാ മ! ഭവാെനെ േ വി ലം
ാപി മേ ാ മമ സാ ജ ം േദഹനാേശ. 380
ഉെ ാരാ ഹം തവാചാര നാമഗ െന-
വ ി െകാ വാ,െന തിനാവതിേ ാ ?
തൈ വ കി ി ാലം വസ് ത ാ ഹ-
െമ മഗ ാ മം േന!"
ഇ ം രാേമാ ി േക െചാ ിനാ തീ ്ണ -
"മ േത ഭ ,മ േതാ ിയതതി ǌാ
കാ േവനേ ാ വഴി െടേ ാ നാ .
വാ െമ ിേയ വസിേ ണമി ിവിെട നാം
ഒ നാ ǌാ ം ക ിെ ന് വിെന.
ഷ്ടേമാദേ ാെടാ േ ായ് ാണാമേ ാ." 390
ഇ മാന ം രാ ി ം കഴി േ ാ-
ാനംെച സ ാവ നം ത ാ ശീ ം
ീതനാം നിേയാ ം ജാനകീേദവിേയാ ം
േസാദരേനാ ം മ ം നട മ ാേ േപായ്
െച ി രാമനഗ ാ ജാ േമ ജാവം
വ സ ാരംെച ാനഗ ്യസഹജ ം
വന േഭാജന ംെച വെര ാവ -
മേന ാന സ ാപ ം െച ി േ ാ േശഷം
അഗ സ ശനം
ഭാ മാ ദി േ ാള ഘ ം നല്കി മഹാ-
കാനനമാ േ നടെകാ ി മ ം മ ം. 360
സ വ ഫല മാഢ പാദപലതാ-
സം തം നാനാ ഗസ യനിേഷവിതം
നാനാപ ിക നാദംെകാ തിമേനാഹരം
കാനനം ജാതിൈവരരഹിതജ ം
ന നസമാനമാന ദാനാഢ ം നി-
ന നേവദ നിമ ിതമ പമം
ഹ്മ ഷി വര ാരമര നിക ം
179
സേ ാദം വാ ം മ ിരനികര
സംഖ യി ാേതാള േ ാേരാേരാതരം ന
സംഖ ാവ മി ാതവ ം. 370
േലാക മിതിേനാ േനരെ േ
ാരാ േളളാ െചാ കാ ംേതാ ം.
ആ ര േമാേരാ ിവ ക ക വ ം െച-
ാ മ ി റ ഭേദേശ
വി മി ന രമ ളിെ രാമ
വി തനായ തീ ്ണ തേ ാ'ടിനിയിേ ാ
േവേഗന െച ഭവാനഗ ്യ നീ േനാ-
ടാഗതനാേയാെരെ യ ണ ി ീേടണം.
ജാനകിേയാ ം ാതാവായ ല ്മണേനാ ം
കാനനദ ാേര വസി ീ ി പാ മം.' 380
ത ാ രാേമാ ം തീ ്ണ ഹാ സാദമി-
ത ാ സത രം ഗത ാചാര മ ിരം ദാ
നത ാ തം വരമഗ ം നി ല-
സ മം ര മഭ സ യ തം
രാമമ ാ വ ാഖ ാത പരം ശിഷ ാ ാ-
യ് ാമദമഗ ്യമാ ാരാമം നീശ രം
ആ ഢവിനയംെകാ ാനതവ േ ാ -
മാരാ വീ ട ദ നമസ്കാര ം െച ാ .
"രാമനാം ദാശരഥി േസാദരേനാ ം നിജ-
ഭാമിനിേയാ ി ാഗതനായി ിേ ാള്. 390
നില് റ ഭാഗ കാ ണ ാേ ! നി
ഴലിണ ക വ ി ാ ഭ ിേയാെട."
േ ത കകാ ി ക റി ിരി
ംഭസംഭവ നെര ി മ െച ാ
"ഭ ം േത, ര നാഥമാനയ ി ം രാമ-
ഭ ം േമ ദി ിതം ഭ വ ലം േദവം.
പാ ി ീ ǌാെന നാ കാ ാ .
ാ ി സദാകാലം ധ ാനി രാമ പം
രാമ രാേമതി രാമമ ം ജപി തി-
180
േകാമളം കാളേമഘശ ാമളം നളിനാ ം." 400
ഇത ാ സരഭസ ായ നി വ-
േരാ മ മേ ചി മത ഭ ാ നി-
സ മേരാ ം നിജശിഷ സ യേ ാ ം
ഗത ാ ീരാമച വക് ം പാ െച ാ
"ഭ ം േത നിര രമ സ തം രാമ-
ഭ ! േമ ദിഷ്ട ാ ചിരമൈദ വ സമാഗമം.
േയാഗ നായിരിേ ാരിഷ്ടാതിഥി ബലാ മമ
ഭാഗ േത ന സം ാ നായി ഭവാ .
അദ വാസരം മമ സഫല,മ യ
മ പ ാഫല ം വ ി ജഗ പേത!" 410
ംഭസംഭവ തെ രാഘവ താ ം
ത ി ം ൈവേദഹി ം സം മസമന ിതം
ി ഭ ാ ദ നമസ്കാരം െച േ ാ
ംഭജ ാ െമ െ േന പി ശീ ം
ഗാഢാേ ഷ ംെച പരമാന േ ാ ം
ഢപാദീശാംശജനായ ല ്മണെന ം
ഗാ ശനപരമാ ാദജാത വ-
േ കീലാലാ ലനായ താപസവര
ഏേകന കേരണ സം ഹ േരാമാ ാന ിതം
രാഘവ െട കരപ ജമതി തം 420
സ ാ മം ജഗാമ ാ നാ നിേ ഷ്ഠ-
നാ ിതജന ിയനായ വിേശ ശം രാമം
പാദ ാ ഗ്ഘ ാസന മ പ ഖ മാ-
പാദ സ ജ ഖമാ പവിഷ്ടം നാഥം
വന േഭാജ െകാ സാദരം ജി ി
ധന നാം തേപാധനേനകാേ െചാ ീടിനാ ഃ
അഗ തി
"നീ വ ം പാ ǌാനി ി ം
േദവകേളാ ം കമലാസനേനാ ം ഭവാ
ീരവാരിധിതീര ി നി െചയ്
181
'േഘാരരാവണ തെ െ ാ ǌാ മ ല- 480
ഭാരാപഹരണം െചയ്തീ വെന' തെ .
സാരസാനന! സകേലശ ര! ദയാനിേധ!
ǌാന ട ി വ ിവിെട വാണീടിേന-
നാന സ പനാം നി ട ക െകാ വാ .
താപസജനേ ാ ം ശിഷ സംഘാതേ ാ ം
ീപാദാം ജം നിത ം ധ ാനി വസി ǌാ .
േലാക ഷ്ടി േമകനായാന നായ്
േലാകകാരണ വിക േപാപാധിവിരഹിത
ത െട മായ തനി ാ യ തയായി
ത െട ശ ിെയ ം തി മഹാമായ 440
നി ണനായ നിെ യാവരണംെചയ്തി
ത ണ െളയ സരി ി ീ ം
നി വ ാജം േവദാ ിക െചാ നിെ ം
ദിവ മാമവ ാ തെമ പനിഷദ ശാ .
മായാേദവിെയ ല തിെയ ം െചാ ം
മായാതീത ാെര ാം സം തിെയ ം െചാ ം.
വിദ ാ ാരവിദ െയ ം പറ വേ ാ
ശ ിെയ ലനാമം െചാ പലതരം.
നി ാ സംേ ാഭ മാണയാകിയ മായത ി -
നി ായ്വ മഹ െമ േ ാ െചാ . 450
നി െട നിേയാഗ ാ മഹ ി േല-
നി ായ്വ നരഹ ാര ം രാ.
മഹ മഹ ാര ം സംസാര ം
മഹേദ ദികേളവം ായിെ ാ ീ .
സാത ികം രാജസ ം താമസെമ ീവ ം
േവദ മായ് ചമ ി െമ റി ാ ം.
താമസ ി നി ്മത ാ ക ം
മി വക ലപ ത ം പിെ
രാജസ ി നി ായിതി ിയ ം
േതേജാ പ ളായ ൈദവത ം, പിെ 460
സാത ിക ി നി മന ായ്വ ;
182
പകം ലിംഗമിവ ി നി ായി.
സ വ വാ ലസ യ ി നി
ദിവ നാം വിരാ മാ ായിെത േക .
അ െന ളള വിരാ ഷ തെ യേ ാ
തി ീ ം ചരാചരേലാക ളാ ം.
േദവമാ ഷതിര േഗ ാനിജാതിക ബ -
ാവരജംഗമൗഘ മാ ായ്വ .
ത ായാ ണ െള മാ യി േ ാ
ഹ്മാ ം വിഷ് താ ം ായ്വ . 470
േലാക ഷ്ടി രേജാ ണമാ യി േ ാ
േലാേകശനായ ധാതാ നാഭിയി നി ായി,
സ മാം ണ ി നി ര ി ാ വിഷ് ,
ം തേമാ ണംെകാ സംഹരി ാ ം.
ിജാദികളായ ിക ണ യം
നിത മംശി ജാ സ പ്ന ം പ്തി ം.
ഇവ ിെ ാം സാ ിയായ ചി യ ഭവാ
നി നിത േനകനവ യനേ ാ നാഥ!
യാെതാ കാലം ഷ്ടിെചയ്വാനി ി ഭവാ
േമാദേമാടേ ാളംഗീകരി മായതെ . 480
ത ലം ണവാെനേ ാെലയായി ഭവാ
ത ഹാമായ ര വിധമായ്വ ാളേ ാ,
വിദ മവിദ െമ ളള േഭദാഖ യാ.
വിദ െയ േ ാ െചാ നി ിനിരത ാ
അവിദ ാവശ ാരായ് വ ി ീടിന ജനം
ിനിരത ാെര േ േഭദ ള .
േവദാ വാക ാ േവദികളായ് സമ ാരായ്
പാദഭ ാരാ ളളവ വിദ ാ ക ാര്.
അവിദ ാവശഗ ാ നിത സംസാരികെള-
വശ ം ത ാ െചാ നിര രം. 490
വിദ ാഭ ാൈസകരത ാരായ ജന െള
നിത ാെര െചാ ത ാ .
ത േ ാപാസക ാരാ ളള ഭ ാ
183
നി ലയായ വിദ താേന സംഭവി ീ ം.
മ ളള ഢ ാ വിദ ാെക ം
െച ി റായിരം ജ കഴി ാ ം.
ആകയാ ത ിസ ാരാ ളളവ-
േരകാ ാരിേ ം സംശയേമാ ാ .
ത ഭ ി ധാഹീന ാരാ ളളവ െ ാം
സ പ്ന ി േ ാ ം േമാ ം സംഭവി മി . 500
ീരാമ! ര പേത! േകവല ാന േ !
ീരമണാ ാരാമ! കാ ണ ാ തസിേ ാ!
എ ി വളെര ǌാനി െന പറ
ചി ി ി സാരം കി ി െചാ വ ധരാപേത!
സാ സംഗതിതെ േമാ കാരണെമ
േവദാ ാരായ വിദ ാ ാ െചാ ീ .
സാ ളാ സമചി ാരേ ാ
േബാധി ി ീ മാ ാന ം ഭ ാ ായ്
നിസ് ഹ ാരായ് വിഗൈതഷണ ാരായ് സദാ
ത ാരായ് നി ാഖിലകാമ ാരായ് 510
ഇഷ്ടാനിഷ്ട ാ ിക ര ി ം സമ ാരായ്
നഷ്ടസംഗ ാ മായ് സന ക ാ ളായ്
ഷ്ടമാനസ ാരായ് ഹ്മത ര ാരായ്
ശിഷ്ടാചാൈരകപരായണ ാരായി നിത ം
േയാഗാ ം യമനിയമാദിസ ാരാ-
േയകാേ ശമദമസാധന ാരായ്
സാ ളവേരാ സംഗതി ാ േ ാ
േചതസി ഭവ കഥാ വേണ രതി ാം.
ത കഥാ വേണന ഭ ി ം വ ി ീ ം
ഭ ി വ ി ീ േ ാ വി ാന ായ്വ ം; 520
വി ാന ാനാദിക െകാ േമാ ം വ ം;
വി ാതെമ ാ ഖ ി നി ിെത ാം.
ആകയാ ത ഭ ി ം നി േലേ മവായ് ം
രാഘവ! സദാ ഭവിേ ണേമ ദയാനിേധ!
ത പാദാബ്ജ ളി ം ത ാരി െമ-
184
വില് ഭ ി നെരേ ാ ാേകണം.
ഇ േ ാ സഫലമായ്വ മമ ജ -
മി മ ം വ ി സഫലമായ്.
ഇ േ ാ തപ ി ം സാഫല ായ്വ
ഇ േ ാ സഫലമായ്വ മേ ം. 530
സീതയാ സാ ം ദി വസി സദാ ഭവാ
സീതാവ ഭ! ജഗ ായക! ദാശരേഥ!
നട േ ാ മിരി േ ാ െമാേരട
കിട േ ാ ം ജി േ ാ െമ േവ ാ
നാനാക ള ഷ്ഠി േ ാ സദാകാലം
മാനേസ ഭവ പം േതാേ ണം ദയാം േധ!"
ംഭസംഭവനിതി തി ഭ ിേയാെട
ജംഭാരി ത ാ ം നി ിപ്തമായ ചാപം
ബാണ ണീരേ ാ ം െകാ ഖഡ്ഗേ ാ ം
ആന വിവശനായ് പിെ മ െചയ്താ ഃ 540
" ഭാര തമായ രാ സവംശം നി ാ
പേത! വിനഷ്ടമായീേടണം ൈവകീടാെത.
സാ ാ ീനാരായണനായ നീ മായേയാ ം
രാ സവധ ിനായ്മ നായ് പിറ ം.
ര േയാജനവഴി െച േ ാളിവിെടനി-
േ ാ ണ മിയാകിയ പ വടി.
ഗൗതമീതീെര നെ ാരാ മം ചമ തി
സീതയാ വസി േപായ് േശഷ െളളാ കാലം
തൈ വ വസി നീ േദവകാര െള ാം
സത രം െചയ്െക" ടന നല്കി നി. 550
ജടാ സംഗമം
ൈത ത േ ാ സാരമഗ ഭാഷിതം
തത ാ സമന ിതം രാഘവ തി വടി
ബാണചാപാദിക ം തൈ വ നിേ പി
വീ ട നമസ്കരി ഗ പാദാം ജം
യാ മയ ി മി ാ ജേനാ ം
185
ീത ാ ജാനകിേയാ െമ ളളി േ രം,
അ ി ംഗാഭം ത പ തിമേ ക
പ ിസ മനാ ം നാം ജടാ ഷം
എ ം വള െ ാ വിസ്മയം രാമ
ബ േരാേഷണ മി ാ ജേനാ െചാ ാ ഃ 560
"ര സാം വരനി ിട നി-
ഭ കനിവെന നീ ക തി േയാ സേഖ!
വി ി ത ീ നീ ഭീതി ാെകാ ാ
െകാ േവനിവെന ǌാ ൈവകാെതയിനിയിേ ാ ."
ല ്മണ തേ ാടി ം രാമ െചാ േക
പ ിേ ഷ്ഠ ം ഭയപീഡിതനായിെ ാ ാ ഃ
"വ ന ഹം തവ താത െച ി-
െല മിഷ്ടനായ വയസ നറി ാ ം.
നി ി വടി ം ǌാനിഷ്ടെ െ ീ വ ;
ഹ വ ന ഭവഭ നാം ജടാ ǌാ ." 570
എ ിവ േക ബ േ ഹ െ ാ നാഥ
ന ായാേ ഷംെചയ് ന കിനാന ഹം◌ഃ
"എ ി ǌാനിരി തിന വസി നീ
സ ടമിനിെയാ െകാ േമ നിന ി .
ശ ിേ നേ ാ നിെ ǌാന കഷ്ടം കഷ്ടം!
കി ര വരനായ് വാ ക േമലി ഭവാ ."
പ വടീ േവശം
എ െചയ് െച ി പ വടി-
ത ിലാ ാ സീതാല ്മണസേമതനായ്.
പ ശാല ം തീ ല ്മണ മേനാ മായ്
പ െകാ ത പ ാ ിനാ . 580
ഉ മഗംഗാനദി രതീേര -
േഷാ മ വസി ി ജാനകീേദവിേയാ ം.
കദളീപനസാ ാദ ഖിലഫല ാ-
തകാനേന ജനസംബാധവിവ ിേത
നീ ജ േല വിേനാദി ി േദവിതെ
186
ീരാമനേയാ യി വാണ േപാെല വാണാ .
ഫല ലാദിക ം ല ്മണന ദിനം
പല ം െകാ വ െകാ ം ീതിേയാെട.
രാ ിയി റ ാെത ചാപബാണ ം ധരി-
ാ യാ ര ാ മായ് നി ീ ം ഭ ിേയാെട. 590
സീതെയ മേ യാ ി വ ം ാതഃകാേല
ഗൗതമിത ില് ളി ഗ്ഘ ം കഴി ട
േപാ േ ാ സൗമി ി പാനീയ ം െകാ േപാ ം
വാരം വാരം ീതി ി െന വാ ംകാലം.
ല േണാപേദശം
ല ണെനാ ദിനേമകാേ രാമേദവ
ഴ ി വിനയാനതനായിെ ാ ാ :
" ിമാ െ യ െചേ ണം ഭഗവാേന!
ഭ നാമടിയേനാട ാനം നീ ംവ ം.
ാനവി ാനഭ ിൈവരാഗ ചിഹ്നെമ ാം
മാനസാന ം വ മാറ െചയ്തീേടണം. 600
ആ ം നി ി വടിെയാഴി ി ിവെയ ാം
േനേരാെട പേദശി ീ വാ മ േല."
ീരാമന േക ല ്മണ തേ ാടേ ാ-
ളാ ഢാന മ െചയ്തി വഴിേപാെലഃ
"േക ാ െമ ിലതി ഹ മാ പേദശം
േകേ ാളം തീ ീ ം വിക പ മെമ ാം.
ിനാ മായാസ പെ ǌാ െചാ ീ വ-
നേ ാ പിെ ാനസാധനം െചാ ാമേ ാ.
വി ാനസഹിതമാം ാന ം െചാ വ പിെ
വിേ യമാ സ പെ ം െചാ ാെമേടാ! 610
േ യമാ ളള പരമാ ാനമറി േ ാള്
മായാസംബ ഭയെമാെ നീ ീ മേ ാ.
ആ ാവ ാെത ളള േദഹാദിവസ് ളി-
ലാ ാെവ ളള േബാധം യാെതാ ജഗ േയ
മായയാ ത നി യമതിനാെല
187
കായസംബ മാ ം സംസാരം ഭവി .
ഉ േ ാ പിെ വിേ പാവരണ െള
ര പം മായയ്െ റിക സൗമിേ ! നീ.
എ തി േ തേ ാ േലാകെ പി -
െത റികതി ല ്മേഭദ േളാ ം 620
ലിംഗാദി ഹ്മാ മാമവിദ ാ പേമ ം
സംഗാദി േദാഷ െള സംഭവി ി ം.
ാന പിണിയാ ം വിദ യായ മേ -
താന ാ ിേഹ തെയ റി ാ ം.
മായാക പിതം പരമാ നി വിശ െമേടാ!
മായെകാ േ ാ വിശ െ േതാ ി .
ര ഖ ി െല ഗ ിേപാെല
നി യം വിചാരി ിേല െമാ ി യേ ാ.
മാനവ ാരാ കാണെ ം േക ായ ം
മാനസ ി സ്മരി െ െമ ാം 630
സ പ്നസ ിഭം വിചാരി ിലി ാെതാ േ ാ
വി മം കള ാ ം വിക പ ാേക .
ജ സംസാര ലമായ േദഹം
ത ലം കള ാദി സംബ െമ ാം.
േദഹമായ പ തസ യമയം
േദഹസംബ ം മായാൈവഭവം വിചാരി ാ .
ഇ ിയദശക ം മഹ ാര ം ി
മന ം ചി ല തിെയ ിെത ാം
ഓ ക ാ െമാ മി ിരി തേ ാ
േ മായ േദഹെമ േ ാ നാമം. 640
എ ിവ ി നി േവെറാ ജീവന ം
നി യം പരമാ ാ നി ല നിരാമയ .
ജീവാ സ പെ യറി െകാ വാ ളള
സാധന െളേ െകാള ക സൗമിേ ! നീ.
ജീവാ സ പെ യറി െകാ വാ ളള
സാധന െളേ െകാള ക സൗമിേ ! നീ.
ജീവാ ാെവ ം പരമാ ാെവ േമാ ി
188
േകവലം പര ായശബ്ദ െള റി ാ ം.
േഭദേമ േമയി ര െമാ േ നം
േഭദ െ പറ ത ാരേ ാ.
മാന ം ഡംഭം ഹിംസാ വ ത ം കാമം േ ാധം
മാനേസ െവടി സ ഷ്ടനായ് സദാകാലം 650
അന ാേ പാദിക ം സഹി സമ ാ
മന ഭാവ മകെല ള ദിനം
ഭ ി ൈകെ ാ േസവ ം െചയ് നിജ
ചി ി ം േദഹ ി ം െചയ് െകാ
നിത ം സ ിള ം വ ാെത
സത െ മാ യി ാന സ പനായ്
മാനസവചനേദഹ െളയട ി -
ാനേസ വിഷയസൗഖ െള ി ിയാെത
ജനനജരാമരണ െള ി ി ളളി-
ലനഹ ാരേത ന സമഭാവനേയാ ം 660
സ വാ ാവാ െമ റ മനേ ാ ം
സ വദാ രാമരാേമത മിതജപെ ാ ം
ദാരാ ാദി നിേ ഹത ം െചയ്
സ ി െമാ ി ം ടാെത നിര രം
ഇഷ്ടാനിഷ്ട ാ ി ല ഭാവേ ാ സ-
ഷ്ടനായ് വിവി േല വസിേ ണം
ാ തജന മായ് വസി െതാ -
േമകാേ പരമാ ാനത പരനായി
േവദാ വാക ാ ളവേലാകനം െചയ്
ൈവദികക മാ നി സമ ി ാ 670
ാന മകതാരി റ ചമ ീ ം
മാനേസ വിക പ േള േമ ാെകാ ാ.
ആ ാവാ െതെ േ ാ േകള െമ ി-
ലാ ാവ േ ാ േദഹ ാണ ഹംകാരം
മാനസാദികെളാ മിവ ി നി േമേല
മാനമി ാത പരമാ ാ താേന േവേറ
നി പി ചിദാ ാ മവ ം ം
189
ത പദാ ാ ǌാനിഹ ത പദാ മായി
ാനംെകാെ െ വഴിേപാെല ക റി ീടാം
ാനമാ െതെ ാ വസ് തെ . 680
ാന ാ വി ാനംെകാ തെ
ǌാനിെത റിവി സാധനമാകയാെല.
സ വ പരി നാ ാ ചിദാന
സ വസത ാ തനപരിേ ദ നേ ാ.
ഏകനദ യ പരനവ യ ജഗ യ
േയാേഗശനജനഖിലാധാര നിരാധാര
നിത സത ാനാദില ണ ഹ്മാ ക
പാധികളി േവറി വ ായാമയ
ാനംെകാ പഗമ േയാഗിനാേമകാ നാം
ാനമാചാര ശാസ് ൗേഘാപേദൈശക ാനം. 690
ആ േനാേരവം ജീവപരേയാ ലവിദ ാ
ആ നി കാര കാരണ ം ടിേ
ലയി ീ േ ാ േളളാരവ യേ ാ ി
ലയേ ാടാ േവറി ിരി താ ാെവാേ .
ാനവി ാനൈവരാഗ േ ാ സഹിതമാ-
മാന മായി ളള ൈകവല സ പമി-
ളളവ േമ പറവാ മിതറിവാ -
ളളം ന ണ േളളാരി ാ ം ജഗ ി .
മ ിയി ാതവ െ ം ലഭം േക
മ ിെകാ തെ ൈകവല ം വ ംതാ ം. 700
േന െ ാകി ം കാ തി പണി
രാ ിയി തെ പദം ദീപ െ ാകിേല
േന ളള വഴിയറി ീടാവിത േമ
ീരാമഭ ി െ ാകിേല കാണായ് വ .
ഭ ന ായ് കാശി മാ ാ നം
ഭ ി കാരണ െമെ േക ാ ം നീ.
മ ാേരാ ളള നിത സംഗമമ ം
മ ാെര നിേവാ േസവി ം
ഏകാദശ ാദി താ ഷ്ഠാന ം ന-
190
രാ ലെമ ിേയ സാധി െകാ ക മഥ 710
ജനം വ ന ം ഭാവനം ദാസ ം ന
േഭാജനമ ിവി ാണാം െകാ മഥ
മ ഥാപാഠ വണ െചയ്ക ം ദാ
മ ണനാമ െള ീ ി െകാള ക ം
സ തമി െമ വ ി ം ജന െ ാ-
ര രം വരാെതാ ഭ ി ായ്വ ം.
ഭ ി വ ി ാ പിെ മെ ാ ം വേര തി-
േമാ മ ാരാ ളളവരവരേ ാ.
ഭ ി വിജ ാന ാനൈവരാഗ
സദ ഃ സംഭവി ീ െമ ാ ി ം വ ം. 720
ിമാ ം താവക ശ്നാ സാരവശാ-
മായ നിനെ ാെല ധരി നീ.
വ വമ നെമ ം ഹ ം മമ
ഭ ാ െ ാഴി പേദശി ീട തേ ാ.
ഭ െന ാകിലവ േചാദി ീെല ാകി ം
വ വ മവേനാ വിശ ാസം വരികയാ .
ഭ ിവിശ ാസ ാ നാം മ നി
നിത മാ ാഠം െചയ്കില ാനമക േപാം.
ഭ ിസം ാരാം േയാഗീ ാ നം
ഹ സം ിതയേ ാ ിെയ റി ാ ം." 730
ണഖാഗമനം
ഇ രം സൗമി ിേയാട ളിെ യ് ന-
രി ിരിേനരമി ീടിേനാരന രം
ഗൗതമീതീേര മഹാകാനേന പ വടീ-
തേല മേനാഹേര സ രി ീ െ ാ
യാമിനീചരി ജന ാനവാസിനിയായ
കാമ പിണി ക ാ കാമിനി വിേമാഹിനി,
പ ജധ ജ ലിശാ ശാ ിത ളായ്
ഭംഗിേതടീ ം പദപാത ള േനരം.
പാദസൗ ര ം ക േമാഹിതയാകയാെല
191
കൗ ക െ ാ രാമാ മമകം ാ . 740
ഭാ മ ലസഹേ ാ ലം രാമനാഥം
ഭാ േഗാ ജം ഭവഭയനാശനം പരം
മാനവവീരം മേനാേമാഹനം മായാമയം
മാനസഭവസമം മാധവം മ ഹരം
ജാനകിേയാ ം െട വാണീ ക
മീനേകതനബാണപീഡിതയായാേള ം.
രേവഷേ ാ ം മ ഹാസ ംെപാഴി-
ി ിരാവരേനാ മ മാ രെചയ്താ ഃ
"ആെരേടാ ഭവാ ? െചാ ീടാ െട െന ം
േനെരാെട ിവിേട വ വാ ലെമ ം, 750
എെ ാ സാ ം ജടാവല് ലാദികെള ാ-
െമ ി ധരി ി താപസേവഷെമ ം.
എ െട പരമാ ം േ ǌാ പറ ീടാം
നിേ ാ നീെയേ ാ പിെ േ ാദി മേ ാ.
രാ േസശ രനായ രാവണഭഗിനി ǌാ-
നാഖ യാ ണഖ കാമ പിണിയേ ാ
ഖര ഷണ ിശിരാ ളാം ാതാ ാ-
രിേക ജന ാേന ǌാനിരി സദാ.
നിെ ǌാനാെര മറി ീല ം ന-
െരേ ാ പരമാ ം െചാ ണം ദയാനിേധ!" 760
" രി! േക െകാ ക ǌാനേയാ ാധിപതി-
ന ന ദാശരഥി രാമെന േ ാ നാമം.
എ െട ഭാര യിവ ജനകാ ജാ സീത
ധേന ! മ ാതാവായ ല ്മണനിവെനേടാ.
എ ാെലെ ാ കാര ം നിന മേനാഹേര!
നി െട മേനാഗതം െചാ ക മടിയാെത."
എ േക േനരം െചാ ിനാ നിശാചരി
"എേ ാ െടേ ാ രമി െകാേളളണം നീ.
നിെ ം പിരി േപാവാ മമ ശ ി േപാരാ
എെ നീ പരി ഹി ീേടണം മടിയാെത." 770
ജാനകിതെ ടാ ി ിരി
192
മാനവവീരനവേളാട െചയ്തീടിനാ ഃ
"ǌാനിഹ തേപാധനേവഷ ംധരിേ ാേരാ
കാനനംേതാ ം നട ീ സദാകാലം.
ജാനകിയാ മിവെള െട പ ിയേ ാ
മാനേസ പാ ാ െവടി ീട െതാ െകാ ം.
സാപേ ാ വ ഃഖെമ ം കഷ്ടം!കഷ്ടം!
താപെ ഹി തി ാള നീ െമേടാ.
ല ്മണ മമ ാതാ ര മേനാഹര
ല ്മീേദവി തെ െയാ ം നീെയ ാംെകാ ം. 780
നി ളി േച േമെറ നി യം മേനാഹേര!
സംഗ ം നി ിേല ം വ ി മവെനേടാ.
മംഗലശീലന പെന ം നിന-
നീ െച പറ ീ ക ൈവകീടാെത."
എ േക േനരം സൗമി ിസമീേപ േപായ്-
െച വളേപ ി ാ , ഭ ാവാെക തെ
െചാ വേളാ ചിരി വ രെചയ്താ-
"െന െട പരമാ ം നിേ ാ പറ ീടാം.
മ വനായ രാമ ത െട ദാസ ǌാേനാ
ധേന ! നീ ദാസിയാവാ ത വള യേ ാ. 790
െച നീ െചാ ീടഖിേലശ രനായ രാമ -
തേ ാ തവ ലശീലാചാര െള ാം.
എ ാലേ രംതെ ൈകെ ാള മേ ാ രാമ
നിെ "െയ േക രാവണസേഹാദരി
പിെ ംര ലനായകേനാ െചാ ാ-
"െളെ നീ പരി ഹി ീ ക ന നിന-
െ ാ െകാ േമെയാ സ ട ായ്വരാ.
മ വാ! ഗിരിവന ാമേദശ േതാ ം
എേ ാ െട നടേ ാേരാേരാ േഭാഗെമ ാ-
മേന ാന ം േച ജി ായ്വ മനാരതം." 800
ഇ രമവ രെചയ്ത േക േനര-
രമ െചയ് രാഘവ തി വടി
"ഒ നായാലവനരിേക ഷി ാ-
193
െനാ ി േവണമതിനിവ െ നി ിേ ാ .
ഒ ി േവണമവനതിനാെര തിര-
ിരി ംേനരമിേ ാ നിെ ം ക കി ി.
വ ം ൈദവെമാ െകാതി ാലിനി നിെ
വരി െകാള മവനി സംശയേമ ം.ണ
െതരിെ ിനി ാലം കള ീടാെത െച ക
കരെ ഹി ീ ം ക െ വെനേടാ!" 810
രാഘവവാക ം േക രാവണസേഹാദരി
വ ാ ലേചതെ ാ ം ല ണാ ിേക േവഗാ
െച നി േപ ി േനര മാര -
"െമേ ാടി രം പറ ീെടാ ാ െവ േത നീ.
നി ിലിേ െമാ കാം െയ റിക നീ
മ വനായ രാമ തേ ാ പറ ാ ം."
പിെ മ േക രാഘവസമീേപ േപായ്-
െച നി േപ ി ാളാശയാ പലതരം.
കാമ മാശാഭംഗംെകാ േകാപ മതി-
േ മ മാലസ ം രാ സിയേ ാ 820
മായാ പ ം േവ െപ നൈശലംേപാെല
കായാകാര ം േഘാരദംഷ് ം ൈകെ ാേ ം
ക െ ാ സീതാേദവിേയാട േ ാ
സം മേ ാ രാമ ത നി ംേനരം
ബാലക ക ശീ ം തി ചാടിവ
വാ റ രി ാ ം ല ം െമ ാം
േഛദി േനരമവളലറി റയി -
നാദെ െ ാ േലാകെമാെ മെ ാലിെ ാ .
നീലപ വത ിെ കളി നി ചാടി
നാല വഴി വ മ വിയാ േപാെല 830
േചാര െമാലി ി കാളരാ ിെയേ ാെല
േഘാരയാം നിശാചാരി േവഗ ി നടെകാ ാ .
രാവണ തെ വര ിനിയിേ ാെള
േദവേദവ മ െച ി ളിനാ .
രാ സ വരനായീടിന ഖര ി
194
പ മ വനിയി പ വതം വീണേപാെല
േരാദനംെചയ് ി പതനംെചയ് നിജ
േസാദരിതെ േനാ ിെ ാ ിനാനാ ഖര ഃ
" തത വ ി സത രം േവശി ി-
െചാ ാെരെ േ ാെട ം വിരെയ നീ." 840
വീ വീ േ ം വിറ ലറി ഗദ്ഗദ-
മാ ി േ ാ ഭീത ാ െചാ ിനാളവളേ ാ ഃ
"മ ാ ദശരഥ ാരി വ -
മ ണവാ ാെര ം സി ാ .
രാമല ്മണ ാെര വ നാമെമാ
കാമിനി െട സീതെയ വ േപ .
അ ജ നിേയാഗ ാ നാമവരജ
ഖഡ്േഗന േഛദി മ ചാദികെള ാം.
രനായീ ം നീയി വെരെ ാലെചയ്
േചാര നല് ക ദാഹം തീ മാെറനി ിേ ാ . 850
പ മാംസ ം തി ര ം പാനംെചയ്കി-
ലി വ ീ ം മമ നി യമറി ാ ം."
എ ിവ േക ഖര േകാപേ ാ രെച ാ ഃ
" യേമെറ ളള മാ ഷാധമ ാെര
െകാ മ ഭഗിനി ഭ ി ാ െകാ ണ-
െമ തിനാ പതി ാ േപ േപാക നി .
നീ െടെ കാ െ ാ ീെട ാലിവ-
രാ തം വ ീ ം നിന മടിയാെത."
എ വേളാ പറ യ ാ ഖരേന -
ത ാരാം പതി ാ രാ സെര ം. 860
ല ഗര സലാസിചാേപ ഭി ി-
പാലാദി പലവിധമാ ധ മായി
ാരാ വിളി ത ാരായ് െച
സ ാരായ ാര േനരം.
ബ ൈവേരണ പതി ാ വ െമാ മി
ശ ൗഘം േയാഗി ാ ംനിെ ാരി െല.
മി േഗാ ാ തനാ േമാ മ രാമ
195
ശ ളയേ ാ ശ ൗഘം വ േ രം
േത കേമാേരാശരംെകാ വ ഖ ി ട
ത ിജനെ ം വധി ാേനാേരാ ിനാ . 870
ണഖ മ ക േപടി മ ി-
ാ ം കി ഖര ി വീണലറിനാ .
"എ െപായ് ള ി നിേ ാ െട റ-
ി നി യ വര് പതി ാ വ ം െചാ , നീ."
"അ െചേ േനരം രാമസായക െകാ-
ി ിനിവരാതവ ം േപായാ െതേ ാ വ ."
എ ണഖ ം െചാ ിനാ,ള േക
വ േകാപ ാ ഖര െചാ ിനാന േനരം◌ഃ
"േപാരിക നിശാചര പതി ാലായിര ം
േപാരി ഷണ മ ജ ിശിരാ ം. 880
േഘാരനാം ഖരേനവം െചാ േക േനരം
രനാം ിശിരാ ം പട ം റെ .
വീരനാം ഷണ ം ഖര ം നടെകാ
ധീരതേയാ ം െചയ്വതി ഴേ ാെട.
രാ സ ട െട മാം േകാലാഹലം
േക ായേനരം രാമ ല ്മണേനാ െചാ ാ ഃ
" ഹ്മാ ം ന മാെറെ ാ േഘാഷമി ?
നേ ാ ി വ രേ ാബലം.
േഘാരമായിരിേ ാ ാമിേ ാ
ധീരതേയാ മ നീെയാ കാര ംേവണം. 890
ൈമഥിലിതെ െയാ ഹയിലാ ിെ ാ
ഭീതി ടാെത പരിപാലി േവണം ഭവാ .
ǌാെനാ േന േപാ മിവെരെയാെ െ ാ വാ
മാനേസ നിന സേ ഹ ായീെടാലാ.
മെ ാ ം െചാ ിെ െ െ യാണ മി
ക വാ ഴലിെയ ര ി െകാേളളണം നീ."
ല ്മീേദവിേയ ംെകാ െനതെ െയ
ല ്മണ െതാ േപായ് ഗഹ രമകം ാ .
196
ഖരവധം
ചാപബാണ േള െമ പരികര-
മാേഭാഗാന റ ി സ നായി. 900
നില് േനരമാ വിളി ന ര-
െരാെ വെ ാ മി ശസ് ൗഘം േയാഗി ാ .
പാഷാണ െള ിവെകാ േമ ം
േ പി ി േവഗാ ഷ്കരേന െമയ്േമ .
ത ണമവെയ ാെമയ് ഖ ി രാമ
രേ ാവീര ാെര ം സായകാവലി കി
നി ഹി നിശിതാ ബാണ ത ാ-
ലേ വ െ ാ രാ സ ടെയ ാം.
ഉ നാം േസനാപതി ഷണന േനര-
സ ിഭനായ രാമേനാട ി . 910
കിനാ ബാണഗണ,മേവ ് ര വര
േവേഗന ശര ളാെല ണി ായമാ ി.
നാ ബാണ െളയ് രഗം നാലിെന ം
കാലേവശ്മനി േച സാരഥിേയാ ം െട.
ചാപ ം റി ത േക ം കള േ ാ
േകാേപന േതരി നി മിയി ചാടിവീണാ .
പി പാ ശതഭാരായസനി ിതമായ
െക േപ ം പരിഘ ം ധരി വ ാനവ .
ത ബാ തെ േ ദി ീടിനാന് ദാശരഥി
ത പരിഘ ാല് ഹരി ി സീതാപതി. 920
മ കം പിള വ വിയില് വീ സമ-
വ ിപ നം േവശി ി ഷണ ം.
ഷണ വീണേനരം വീരനാം ിശിര ം
േരാേഷണ ശരം െകാ രാമെനെയയ്താ .
ം ഖ ി രാമ ബാണ െളയ്താ
െമയ് ട റി ീടിനാ ിശിര ം
ബാണ െളയ്താനേ രം ദാശരഥി
ംഖ ി നരായിരംബാണെമയ്താ .
അവ ം റി വന തം ബാണെമയ്താ-
197
നവനീപതിവീരനവ ം ിനാ . 930
അ ച ാകാരമായിരിേ ാര ത ാ-
മാംഗ ം റി പ ാടിനാ .
അേ രം ഖരനാദിത ാഭേതടീ ം രഥം-
ത ിലാ ാ കരേയറി ǌാെണാലിയി
വ രാഘവേനാ ബാണ കീടിനാ,-
െനാ ിെനാെ യ് റി ീടിനാനവെയ ാം.
രാമബാണ െകാ ം ഖരബാണ െകാ ം
മി മാകാശ ം കാണ താെതയായി.
നിഷ് രതരമായ രാഘവശരാസനം
െപാ ി ാ ഷ്ടിേദേശ ബാണെമ ാ ഖര . 940
ച ം ിനാ േദഹ ം ശര െകാ-
െ ാെ ാഴിയാെത പിള ീടിനാ,ന േനരം
താപസേദവാദികളാ ളള സാ ം
താപേമാടേ ാ! കഷ്ടം! കഷ്ടെമ രെചയ്താ .
ജയി താക രാമ ജയി താകെയ
ഭയേ ാടമര ം താപസ ാ ം െചാ ാ .
തല് ാേല ംേഭാ വ ത െട ക ി ം
ശ നാ നി ി മായി ശരാസനം
ി കാണായ്വ ിെത ം ചി ം ചി ം;
ഖ ൈവഷ്ണവചാപം ൈകെ ാ നില് േ രം 950
ദി കെളാെ നിറേ ാ ൈവഷ്ണവേതജ-
െ ാ കാണായ്വ രാമച െനയേ ാ .
ഖ ി ാ ഖര െട ചാപ ം കവച ം
ലഹാര കിരീട മര ണാ .
തെനെ ാ രഗ ം േത ം െപാടി-
ാദിനായകന ീടിന േനര ി
മെ ാ േതരി കരേയറിനാനാ ഖര
െതെ െപാടി ി രാഘവന മേ ാ .
പിെ ം ഗദ മായ ാനാ ഖര
ഭി മാ ിനാ വിശിഖ ളാല ം രാമന്. 960
ഏറിയ േകാപേ ാെട പിെ മെ ാ േതരി-
198
േലറിവ േയാഗം ട ിനാ ഖര .
േഘാരമാമാേ യാ െമയ് ര വര
വാ ണാേ ന ത ീടിനാ ജിത മം.
പിെ ൗേബരമ െമയ്തൈത ാസ് ംെകാ
മ വ തട ക രാ സവീര
ൈനര തമ ം േയാഗി ി മ ാേ ണ
വീരനാം ര പതി ത കള േ ാ
വായവ മയ ൈമ ാസ് ംെകാ ജഗ-
ായക ത ക രാ സവീര 970
ഗാ മയ ഗൗഹ കമ ംെകാ
ശാ മായ ക ഖര ം േകാപേ ാെട
ആ രമ ം േയാഗി ക രാമന്
ഭാ രമായ ൈദവാ ംെകാ ത യാ
തീ ്ണമാൈമഷീകാ െമ ര പതി
ൈവ വാേ ണ കള ാ ത ാ
സാരഥിതെ െ ാ രഗ െളെ ാ
േത െമേ ം െപാടിെപ കള േ ാ
യാ ധാനാധിപതി ല ം ൈകെ ാ തി-
േ ാേധന ര വരേനാട ീ േ രം 980
ഇ ൈദവതമ മയേ ാരള െച-
ി ാരിതലയ ീടിനാ ജഗ ാഥ .
വീണി ല ാനഗേരാ രദ ാേര തല
ണി ി വ ബാണ മ േനരം.
ക രാ സെര ാമാ െട തലെയ
ണ്ഠഭാേവന നി സംശയം ട ിനാ .
ഖര ഷണ ിശിരാ ളാം നിശാചര-
വര ം പതി ാലായിര ം മരി ി
നാഴിക േ ാ െകാ രാഘവ ത ാ,-
ഴിയി വീണാളേ ാ രാവണഭഗിനി ം. 990
മരി നിശാചര പതിനാലായിര ം
ധരി ാരേ ാ ദിവ വി ഹമ േനരം,
ാന ം ലഭി ി രാഘവ േപാ നി
199
മാനേസ നരവേരവ മ േനരം
രാമെന ദ ിണംെചയ് ട നമസ്കരി-
ാേമാദം ി തി ാ പലതരം
"നമേ പാദാം ജം രാമ! േലാകാഭിരാമ!
സമ പാപഹരം േസവകാഭീഷ്ട ദം.
സമേ ശ ര! ദയാവാരിേധ! ര പേത!
രമി ീടണം ചി ം ഭവതി രമാപേത! 1000
ത പാദാം ജം നിത ം ധ ാനി നിജന-
വമരണ ഃഖ െള ള
പാ മേഹശെന പ െചയ് സേ ാ-
ഷി ി ǌ ി ത നായേനരം
'േഭദവി മം തീ സംസാര ല-
േ ദന ഠാരമായ് ഭവി ഭവാ'നിതി
ാ ി ǌ ള് മഹാേദവേനാട ല-
േമാ െചയ് പരേമശ രന േനരം.
'യാമിനീചര ാരായ് ജനി നി ളിനി
രാമനായവതരി ീ വ ǌാ ം മൗ. 1010
രാ സേദഹ ാരാം നി െളേ ദി -
േമാ ം ത ീ വനി സംശയേമ ം.'
എ െചയ് പരേമശ രന ലം
നി യം മഹാേദവനായ ം ര പതി.
ാേനാപേദശംെചയ് േമാ ം ത ീടണ-
മാന സ പനാം നി ി വടി നാഥാ!"
എ വരേപ ി േനര ര നാഥ
മ ഹാസ ം സാന മ െചയ് ഃ
"വി േഹ ിയമനഃ ാണാഹംകാരാദിക -
െ ാ േവ സാ ി തനായ പരമാ ാ. 1020
ജാ പ്നാഖ ാദ വ ാേഭദ ം മീേത
സാ ിയാം പര ഹ്മം സ ിദാന േമകം.
ബാല കൗമാരാദികളാഗമാപായികളാം
കാല ാദിേഭദ ം സാ ിയാ ീേത നില് ം.
പരമാ ാ പര ഹ്മമാന ാ കം
200
പരമം ധ ാനി േ ാ ൈകവല ം വ ം."
ഈവ പേദശംെചയ് േമാ ം നല്കി
േദവേദേവശ ജഗ ാരണ ദാശരഥി.
രാഘവ േ ാ നാഴികെകാ െകാ ാ
േവേഗന പതി ാ സഹ ം രേ ാബലം. 1030
സൗമി ി സീതാേദവിതേ ാ ം െട വ
രാമച െന വീ നമസ്കാര ം െചയ്താ .
ശ ൗഘനി മാം ഭ വി ഹം ക
ബാ േപാദം വിേദഹാ ജ മ ംമ ം
ൈ ക െകാ തേലാടിെ ാ ി ീടിനാ-
െളാ േവ മതിന് വ ം വാ ീടിനാ .
രേ ാവീര ാ വീ കിട ക
ല ്മണ നിജ ദി വിസ്മയം േതടീടിനാ .
'രാവണ തെ വര ിനിയിേ ാ'െള
േദവേദവ മ െചയ്തി ളിനാ . 1040
പിെ ല ്മണ തെ ൈവകാെത നിേയാഗി ാ ഃ
'െച നീ നിവര ാേരാ െചാ ീടണം.
ംെച ം ഖര ഷണ ിശിരാ
സി ിെയ ാപി ം പതി ാലായിര ം
താപസ ാേരാടറിയി നീ വരിെക'
പാപനാശനന െചയ്തയേ ാ േശഷം,
മി ാ തേപാധന ാേരാ െചാ ാ-
നമി ാ ക ഖര മരി ാ .
മ ാലിനി ാലംൈവകാെതെയാ ീ -
മമ ൈവരികെള റ നിജനം. 1050
പല ം ടി നി പി നി ി ീടിനാ
പലലാശിക മായ ത ായ്വാ േപ ം
അം ലീയ ം ഡാര ം കവച -
മംേഗ േച ീ വാനായ്െ ാ വി ീടിനാ .
ല ്മണനവ ം െകാ വ ാ രാമന്-
ാല് വ െതാ തീടിനാ ഭ ിേയാെട.
അം ലീയകെമ ം ജവിേലാചന-
201
നം ല ിേ ലി , ഡാര ം പിെ
ൈമഥിലിതനി നല്കീടിനാ , കവച ം
ാതാ തനി ണി ീ വാന ളിനാ . 1060
ണഖാവിലാപം
രാവണഭഗിനി ം േരാദനംെച പിെ
രാവണേനാ പറ ീ വാ നടെകാ ാ .
സാ ാല നൈശലംേപാെല ണഖ ം
രാ സരാജ ി വീ ട റയി ാ .
ല ം ം കാ ം ടാെത േചാര മാ-
യല ം ഭഗിനിേയാടവ രെചയ്താ .
"എ ി വേ ! െചാ ീെടേ ാ പരമാ ം
ബ ായെത ൈവ പ ം വ ീ വാ ?
ശ േനാ താ േനാ പാശിേയാ േബരേനാ
ഷ് തംെച തവ തെ ǌാെനാ വ . 1070
സത ംെചാ"െ േനരമവ രെച ാ-
"െള ം ഢ ഭവാ മ പാനസ
ീജിതനതിശഠെന റി ിരി ?
രാജാെവെ െകാ െചാ നിെ ഥാ?
ചാരച ം വിചാര മിേ ം നിത ം
നാരീേസവ ംെചയ് കിട ീെട ായ്േപാ ം.
േക തി േയാ ഖര ഷണ ിശിരാ
േമ പതി ാലായിര ം ടി ം?
ഹരാ േ ന രാമ േവേഗന ബാണഗണം
ഹരിെ ാ ിനാെനെ ാ കഷ്ടേമാ ാ ." 1080
എ േക േചാദി ീടിനാന് ദശാനന-
െനേ ാ െചാ ീ'േടവ രാമനാ െത ം
എെ ാ ലമവ െകാ വാെന െമ ാ-
ല ക തനി നല്കീ വനവെന ǌാ .'
േസാദരി െചാ ാള േക രാവണേനാ
"യാ ധാനാധിപേത! േക ാ ം പരമാ ം.
ǌാെനാ ദിനം ജന ാനേദശ ി നി-
202
ാന ം താേന സ രി ീ ംകാലം
കാനന െട െച ഗൗതമീതടം േ ;
സാന ം പ വടി ക ǌാ നില് േ രം. 1090
ആ മ ി ത രാമെന േ ജഗ-
ദാ യ ത ജടാവല് ല ം
ചാപബാണ േളാ െമ ം േതജേ ാ ം
താപസേവഷേ ാ ം ധ ദാര േളാ ം
േസാദരനായീ ല ണേനാ ം ടി
ാദരമിരി േ ാള െച ǌാ ം.
ീരാേമാ ംേഗ വാ ം ഭാമിനിതെ ാ
നാരികള ം മ ി േ ാ േലാക ി .
േദവഗ നാഗമാ ഷനാരിമാരി-
േലവം കാ ാ മി േക ാ മി നം. 1100
ഇ ിരാേദവിതാ ം ഗൗരി ം വാണിമാ -
മി ാണിതാ ം മ ളള ര ീവ ം
നാണം െ ാളി ീ മവെള വഴിേപാെല
കാ േ ാളനംഗ ം േദവതയവളേ ാ.
ത പതിയാ ം ഷന് ജഗ പതിെയ
ക പി ാം വിക പമി പ മിതിനിേ ാ .
ത പ ിയാ ീ വാന് ത വളവെള
ക പി െകാ ി േപാ ീ വാെനാ െ േ ന്.
മ ചനാസാക േ ദനം െച ാനേ ാ
ല ്മണ േകാപേ ാെട രാഘവനിേയാഗ ാ . 1110
ാ ം ഖരേനാ െച ǌാനറിയിേ
ാ ംന രാനീകിനിേയാ മവ
േരാഷേവേഗന െച രാമേനാേട േനരം
നാഴിക േ ാ െകാ വെനാ ിനാ .
ഭസ്മമാ ീ ം പിണ ീ കി വിശ ം ണാ
വിസ്മയം രാമ െട വി മം വിചാരി ാ !
ക േന മിഴിയാളാം ജാനകിേദവിയിേ ാ
നി െട ഭാര യാകി ജ സാഫല ം വ ം.
ത കാശ ി ലാ ീ വാ ത വ -
203
ാഹം െച ീ കിെല ം ന ഭവാ . 1120
ത ാമ െള ാം പ ാ ിയാ മവ-
ംേഗ വസി െകാ ാ േദവാരാേത!
രാമേനാേട ാ നി പാ നിന ശ ിേപാരാ
കാമൈവരി ം േനേര നില് െതതി േ ാ .
േമാഹി ിെ ാ ജാതി മായയാ ബാല ാെര
േമാഹനഗാ ിതെ െ ാ േപാരിേക ള ."
േസാദരീവചന ളി െന േക േശഷം
സാദരവാക ളാലാശ സി ി ം
ത െട മണിയറത ില കം ാ
വ തിേ ം നി ചി ാക ലം. 1130
'എ ം ചി ം ചി േമാ േ ാളമിദെമാ
മ നാല് േ ാ നാഴികേനരംെകാ
ശ നാം ന ര വര ഖര താ ം
ൈവദഗ് േമ ം േസാദരരി വ ം
പ ിക പതി ാലായിര ം ടി േപാ !
വ ം മാ ഷന രാമെന നം.
ഭ വ ലനായ ഭഗവാ പേ ണ
ിദാൈനക ി ി ിയ
ധാതാ ം ാ ിേ ാ കാരണമി
തേല ര േല മ നായ് പിറ ിേ ാ 1140
എെ െ ാ വാെനാ െ വ ാെന ിേലാ
െച ൈവ ണ്ഠരാജ ം പരിപാലി ാമേ ാ.
അെ ിെല ം വാഴാം രാ സരാജ ,െമ ാ-
ല ലിെ ാ െകാ ം മനസി നി പി ാ .
കല ാണ ദനായ രാമേനാേടല് തി-
െന ാജാതി ം മടിേ ǌാെനാ െകാ ം.
ഇ മാ നി ചി ി റ രേ ാനാഥ
തത ാനേ ാ ടത ാന ം ാ .
സാ ാ ീനാരായണ രാമെന റി ഥ
രാ സ വര ം ാ േമാ ാ . 1150
'വിേദ ഷ ാ രാമ തെ ാപിേ ള
204
ഭ ിെകാെ ി സാദി യി ഖിേലശ .'
രാവണമാരീചസംഭാഷണം
ഇ രം നി പി രാ ി ം കഴി ി
ചി ഭാ ദയാ ി നി വ .
േതരതിേലറീടിനാ േദവസ യൈവരി
പാരാെത പാരാവാരപാരമാം തീരം ത
മാരീചാ മം ാപി ീടിനാനതി തം
േഘാരനാം ദശാനന കാര ഗൗരവേ ാ ം.
മൗന ം ജടാവല് ലാദി ം ധരി-
ാന ാ കനായ രാമെന ധ ാനി ളളി 1160
രാമരാേമതി ജപി റ സമാധി -
ാേമാദേ ാ മ വീടിന മാരീച ം
ലൗകികാ നാ ഹ ി ലാഗതനായ
േലാേകാപ വകാരിയായ രാവണ തെ
ക സം മേ ാ ാനം െചയ് -
െകാ ത ാറിലണ ാന ാ േളാ ം
ജി യഥാവിധി മാനി ദശകണ്ഠ
േയാജി ചി മേ ാ േചാദി മാരീച ം
"എെ ാരാഗമനമിേതകനായ്തെ െയാ
ചി െ േപാെല േതാ ഭാവ ി . 1170
െചാ ക രഹസ മെ ിേലാ ǌാ ം തവ
ന വ വാ ളളതി നേ ാ.
ന ായമായ് നിഷ്ക മഷമായിരി കാര ം
മായെമ ിേയ െചയ്വാ മടിയിെ നിേ ം."
മാരീചവാക േമവം േക രാവണ െചാ ാ-
"നാ മിെ നി നിെ േ ാെല േ രം.
സാേകതാധിപനായ രാജാ ദശരഥ
േലാൈകകാധിപ െട ാരാ േപാ
രാമല ്മണ ാെര ി വരി കാലം
േകാമളഗാ ിയാേയാരംഗനാര േ ാ ം 1180
ദ കാരേണ വ വാ ിത,വ ബലാ
205
െല െട ഭഗിനിത നാസികാ ച ം
ക ം േഛദി േക ട ഖരാദിക
െച ി പതി ാലായിര മവെര ം
നി താേനകനായിെ തി രണ ി
േകാ ി േ ാ നാഴികെകാ രാമ .
ത ാേണശ രിയായ ജാനകിതെ ǌാ -
മിേ ാേഴ െകാ ി േപാ ീ േവനതി നീ
േഹമവ ം േ ാ മാനായ് െച ടവിയി
കാമിനിയായ സീതതെ േമാഹി ിേ ണം. 1190
രാമല ണ ാെരയക ി ര ാ
വാമഗാ ിെയയേ ാ െകാ ǌാ േപാ ീ വ .
നീ മമ സഹായമായിരി ി മേനാരഥം
മാമകം സാധി ീ മി സംശയേമ ം."
പംകതിക രവാക ം േക മാരീച ളളി
ചി ി ഭയേ ാ മീവ രെചയ്താ
"ആ പേദശി ി ലനാശനമായ
കാരിയം നിേ ാടവ നി െട ശ വേ ാ.
നി െട നാശം വ ീ വാനവസരം-
തെ ാ ിരിേ ാ ശ വാ തവ . 1200
ന നിന ǌാ െചാ വ േക ാകി
ന തേ ം നിന ിെ ാഴിലറിക നീ.
രാമച നി ളള ഭീതിെകാ കതാരി
മാമേക രാജര രമണീരഥാദിക
േക േ ാളതിഭീതനാ ളള ǌാേനാ നിത ം;
രാ സവംശം പരിപാലി െകാ ക നീ ം.
ീനാരായണ പരമാ ാ തെ രാമ
ǌാനതി പരമാ മറിേ േക നീ ം.
നാരദാദിക നിേ ഷ്ഠ ാ പറ പ-
േ ാേരാേരാ ാ േകേ പൗല േഭാ! 1210
പ സംഭവ ം ാ ി കാലം നാഥ
പ േലാചനന െചയ്തി വാ ല ാ
എ ǌാ േവ െചാ െക േക
206
ചി ി വിധാതാ മ ി ദയാനിേധ!
'നി ി വടിതെ മാ ഷേവഷം
പം ിക ര തെ െ ാ ണം മടിയാെത.'
അ െനതെ െയ സമയംെചയ് നാഥ
മംഗലം വ വാ േദവതാപസ െ ാം.
മാ ഷന രാമ സാ ാ ീനാരായണ -
താെന ധരി േസവി െകാള ക ഭ ാ. 1220
േപായാ ം രം ഖി വസി നീ
മായാമാ ഷ തെ േ വി െകാ ക നിത ം.
എ ം പരമകാ ണിക ജഗ ാഥ
ഭ വ ല ഭജനീയനീശ ര നാഥ ."
മാരീച പറ േക രാവണ െചാ ാ ഃ
"േനരേ പറ നി ലനേ ാ ഭവാ .
ീനാരായണസ ാമി പരമ പരമാ ാ-
താനരവിേ ാ വ തേ ാ സത ംെചയ്
മ നായ് പിറെ െ െ ാ വാ ഭാവി
സത സ പനായ ഭഗവാ താെന ിേലാ 1230
പിെ യ മെ ാ വാനാളാെരേടാ?
ന നി ാനം ǌാനി െനേയാ ീെലാ ം
ഒ െകാ ം ǌാനട ീ കയി നം
െച ൈമഥിലിതെ െ ാ േപാരികേവണം.
ഉ ിഷ്ഠ മഹാഭാഗ െപാ ാനായ് ചമ െച-
െ മക ക രാമല ്മണ ാെര.
അേ രം േതരിേല ിെ ാ ി േപാ ീ വ
പിെ നീ യഥാ ഖം വാ ക േ േ ാെല.
ഒ ിനി മ നീ രെച താകി-
െല െട വാ ണാ ീ ി തെ ." 1240
എ േക വിചാരി ി മാരീച ം
'ന ഷ്ടാ ധേമ നിര ാണംവ ാ
െച ടന് നരക ി വീ ട കിട ണം,
ണ സ യംെകാ നായ്വ മേ ാ
രാമസായകേമ മരി ാ'െല ചി ി-
207
ാേമാദം റെ ാ െമ െചാ ാ
"രാ സരാജ! ഭവാനാ ാപി ാ െമ ി
സാ ാ ീരാമ പരിപാലി െകാ ക േപാ ീ!"
എ രെചയ് വിചി ാ തി കല െ ാ
െപാ നിറമാ െളളാ ഗേവഷ ം ാ . 1250
പങ് ിക ര േതരിലാ ാ കേരറിനാ
െച ാ ബാണ ം േതരിേലറിനാന േനരം.
െച ാ മാനിനിയായ ജാനകിതെ ളളി
ചി ി ദശാസ മ നായ് ചമ ി .
മാരീച മേനാഹരമാെയാ െപാ ാനായി
ചാ ളളിക െവളളിെകാ േന ര ം
നീല െകാ േച ഗ് ഭാവേ ാേടാേരാ
ലീലക കാ ി ാ ി ാ ി ം പിെ
േവേഗന റെ ം ളളി ാടി മ -
രാഗഭാേവന െരേ ായ്നി കടാ ി ം 1260
രാഘവാ മ േലാപാേ സ രി േ ാ
രാേക ഖി സീത ക വിസ്മയം ാ .
രാവണവിേച ിതമറി ര നാഥ

േദവിേയാട െച ാേനകാേ , "കാേ ! േക നീ
രേ ാനായക നിെ െ ാ േപാവതിനിേ ാ
ഭി േപണ വ മ ിേക ജനകേജ!
നീെയാ കാര ം േവണമതി മടിയാെത
മായാസീതെയ ശാലയി നി ീടണം.
വ ിമ ല ി മറ വസി നീ
ധേന ! രാവണവധം കഴി േവാളം. 1270
ആ യാശ േലാരാ ി ീേടണം ജഗ-
ദാ യ േത! സീേത! ധ ര ാ ം ിേയ!"
രാമചേ ാ ി േക ജാനകീേദവിതാ ം
േകാമളഗാ ിയായ മായാസീതെയ
പ ശാലയിലാ ി വ ിമ ല ി
െച ി ി മഹാവി മായ മേ ാ .
208
മാരീചനി ഹം
മായാനി ിതമായ കനക ഗം ക
മായാസീത ം രാമച േനാ രെച ാ ഃ
"ഭ ാേവ! ക ീലേയാ കനകമയ ഗ-
െമ ം ചി ം ചി ം! ര ഷിതമിദം. 1280
േപടിയി ിതിേന െമ മ വ-
ീ മ െ െമ േതാ ം.
കളി ാനതി ഖ ി ന ി
വിളി ീ ക വ െമ േതാ നം.
പിടി െകാ ി േപാ ീ ക ൈവകീടാെത
മടി ീട േത ം ഭ ാേവ! ജഗ പേത!"
ൈമഥിലീവാക ം േക രാഘവന െചയ്
േസാദര തേ ാ "നീ കാ െകാള കേവണം
സീതെയയവ െ ാ ഭയ ാകാെത;
യാ ധാന ാ കാനനംത ിെല ം." 1290
എ െചയ് ധ ബാല െള ട
െച ി ഗെ യ്െ ാള വാ ജഗ ാഥ .
അ െച േ രം േവഗ ിേലാടി ള-
ടാെയ േതാ േ ാ മ ംമ ം
അ വ ,മേ ാ പിടി ാ ഭാവി ീ ം,
പ ത േമാ െര തി ചാ മേ ാ .
ഇ െനതെ െയാ ര ാേയാ േനര-
െമ െന പിടി േവഗ തിേന ം
എ റ ാശവി രാഘവെനാ ശരം
ന ായിെ ാ ട വലി വി ീടിനാ . 1300
െപാ ാ മ െകാ മിയി വീണേനരം
വ ലേപാെലെയാ രാ സേവഷം ാ .
മാരീച തെ യി ല ്മണ പറ
േനരേ െയ ര നാഥ ം നി പി .
ബാണേമ വനിയി വീണേ ാ മാരീച ം
ാണേവദനേയാ കര ാനേ ാ പാപം◌ഃ
"ഹാ! ഹാ! ല ണ! മമ ാതാേവ! സേഹാദര!
209
ഹാ! ഹാ! േമ വിധിബലം പാഹി മാം ദയാനിേധ!"
ആ രനാദം േക ല ്മണേനാ െചാ ാ
സീത ം "സൗമിേ ! നീ െച ക ൈവകിടാേത. 1310
അ ജ െട വിലാപ േക ീേല ഭവാ ?
ഉ ാരായ നിശാചര ാ െകാ ം െ
ര ി െകാ ക െച ല ്മണ! മടിയാെത
രേ ാവീര ാരിേ ാള് െകാ മെ ിലേ ാ!"
ല ്മണന േക ജാനകിേയാ െചാ ാ ഃ
" ഃഖിയായ് കാേര ! േദവി! േക ണം മമ വാക ം.
മാരീച തേ െപാ ാനായ്വ തവ ന
േചാരെന േമവം കര തവ തെ .
അ നായ് ǌാ മി േക േപായക േ ാ
നി ി വടിേയ ം െകാ േപായീടാമെ ാ 1320
പങ് ിക ര തനി തി ള പായമി-
െത റിയാെതയ െച ി,ത യ
േലാകവാസിക ാ ം ജയി ടായെ ാ
രാഘവ തി വടിതെ െയ റിയണം.
ആ നാദ ം മമ േജ ഷ്ഠ ാകയി
രാ ിചാരിക െട മായയിതറി ാ ം
വിശ നായക േകാപി ീ കിലര ണാ
വിശ സംഹാരംെചയ്വാ േപാ െമ റി ാ ം.
അ െന ളള രാമ ത ഖാം ജ ി നി-
െ െന ൈദന നാദം ഭവി ീ നാേഥ!" 1330
ജാനകിയ േക ക നീ കി കി
മാനേസ വള െ ാ േഖദേകാപ േളാ ം
ല ്മണ തെ േനാ ിെ ാ ിനാള േനരം
"രേ ാജാതിയിലേ നീ ായി നം.
ാ നാശ ിനേ കാം യാ തവ
േചതസി ഷ്ടാ ാേവ! ǌാനിേതാ ീലയേ ാ.
രാമനാശാകാം ിതനാകിയ ഭരതെ
കാമസി മവ ത െട നിേയാഗ ാ
െടേ ാ ി നീ ം രാമ നാശം വ ാ
210
ഢമാെയെ ം െകാ െച വാ നം. 1340
എ േമ നിനെ െ ി കയി താ -
മി മ ാണത ാഗംെചയ്േവ ǌാനറി ാ ം.
േചതസി ഭാര ാഹരേണാദ തനായ നിെ -
േ ാദര ാ ധരി ീല രാഘവേന ം.
രാമെനെയാഴി ǌാ മെ ാ ഷെന
രാമപാദ ളാെണ തീ കയി യെ ാ."
ഇ രം വാ േക സൗമി ി െചവി ര ം
സത രം െപാ ി നരവേളാ രെചയ്താ ഃ
"നിന നാശമ ിരി ി പാര-
െമനി നി പി ാ ത ടാതാ ം. 1350
ഇ രം െചാ ീ വാ േതാ ിയെതേ ച ി!
ധിഗ്ധിഗത ം രചി ം നാരിക െ ാം.
വനേദവതമാേര! പരിപാലി െകാ വി
മ വംശാധീശ രപ ിെയ വഴിേപാെല."
േദവിെയ േദവകെളബ്ഭരേമ പി മ ം
വജ തെ ാ ാ നട സൗമി ി ം.
സീതാപഹരണം
അ രം ക ദശക ര മദനബാ-
ണാ നായവതരി ീടിനാനവനിയി .
ജട ം വല് ല ം ധരി സന ാസിയാ-
ടജാ േണ വ നി ി ദശാസ ം. 1360
ഭി േവഷെ രേ ാനാഥെന
ത ണം മായാസീതാേദവി ം വിനീതയായ്
നത ാ സം ജ ഭ ാ ഫല ലാദിക ം
ദത ാ സ ാഗതവാക ാ പിെ ം െചാ ാ .
അൈ വ ഫല ലാദിക ം ജി െകാ-
ി ിരിേനരമി ീ ക തേപാനിേധ!
ഭ ാ വ മിേ ാള് ത ിയെമ ാം െച ം
ഡാദി ം തീ വി മി ാ ം ഭവാ ."
ഇ രം മായാേദവീ ഗ് ാലാപ േക
211
സത രം ഭി പി സ ിതം േചാദ ംെച ാ 1370
"കമലവിേലാചേന! കമനീയാംഗി! നീയാ-
രമേല! െചാ ീ നി കമിതാവാെര ം.
നിഷ് രജാതികളാം രാ സരാദിയായ
ഷ്ടജ ളള കാനന മിത ി
നീെയാ നാരീമണി താേന വാ െത,െ ാ-
രാ ധപാണിക മി േ ാ സഹായമായ്.
നി െട പരമാ െമാ േവ പറ ാ ǌാ-
െന െട പരമാ ം പറ താ ം."
േമദിനീ തയ േക രെചയ്തീടിനാ
"േമദിനീപതിവരനാമേയാ ാധിപതി 1380
വാ മി ാത ദശരഥനാം പാധിപ-
േജ ഷ്ഠന നനായ രാമന തവീര -
ത െട ധ പ ി ജനകാ ജ ǌാേനാ
ധന നാമ ജ ല ്മണെന ം നാമം.
ǌ വ ം പി രാ യാ തപ ിനാ-
യി വ ിരി ദ കവനംത ി .
പതി ാലാ കഴിേവാള ം േവണംതാ -
മതി പാ ീ സത െമ റി ാ ം.
നി ി വടിെയ ǌാനറി ീേല ം ന-
െര ിനാെയ ളളി െചാ ണം പരമാ ം." 1390
"എ ിേലാ േക ാ ം നീ മംഗലശീേല! ബാേല!
പ ജവിേലാചേന! പ ബാണാധിവാേസ!
പൗല ്യതനയനാം രാ സരാജാ ǌാ
ൈ േലാക ി െലെ യാരറിയാെത ള !
നി േല! കാമപരിത നായ് ചമ ǌാ
നി ലമതി നീ േപാരണം മയാ സാകം.
ല യാം രാജ ം വാേനാ നാ ി ം മേനാഹരം
കി രനാേയ തവ േലാക രി! നാേഥ!
താപസേവഷം രാമനാെല ഫലം?
താപ െ ാ കാ ിലി െന നടേ . 1400
ശരണാഗതനാേയാെരെ നീ ഭജി ാ -
212
മ ണാധരി! മഹാേഭാഗ ജി ാ ം."
രാവണവാക േമവം േക തി ഭയേ ാ ം
ഭാവൈവവ ം ജാനകി െചാ ാ മ ം◌ഃ
"േകവലമ ി മരണം നിന ിേ ാ-
േളവം നീ െചാ ാകി ീരാമേദവ ത ാ .
േസാദരേനാ ം ടി േവഗ ി വ മിേ ാ
േമദിനീപതി മമ ഭ ാ ീരാമച .
െതാ േമാ ഹരിപ ിെയ ശ ി ?
കഷ്ടമാ ളള വാ െചാ ാെത രാ ാേവ! 1410
രാമബാണ െകാ മാറിടം പിള നീ
മിയി വീഴ്വാ ളള കാരണമി നം."
ഇ െന സീതാവാക ം േക രാവണേന ം
തി ീ ം േ ാധം ിതനായേ രം
ത െട പം േനേര കാ ിനാ മഹാഗിരി-
സ ിഭം ദശാനനം വിംശതിമഹാ ജം
അ നൈശലാകാരം കാണായേനര ളളി-
ല സാ ഭയെ വനേദവതമാ ം.
രാഘവപ ിേയ ം േതരതിെല െവ-
ാകാശമാ േ ശീ ം േപായി ദശാസ ം. 1420
"ഹാ! ഹാ! രാഘവ! രാമ! സൗമിേ ! കാ ണ ാേ !

ഹാ! ഹ! മ ാേണശ ര! പാഹി മാം ഭയാ രാം."
ഇ രം സീതാവിലാപം േക പ ീ ം
സത ര ാനംെച െത ിനാ ജടാ ം.
"തിഷ്ഠതിഷ്ഠാേ മമ സ ാമിത പ ിേയ ം
ക െകാെ വിേട േപാ ഢാ ാേവ!
അ ര ി െച നക മ ംെകാ
മാം േരാഡാശം െകാ േപാ േപാെല."
പ തിമേ പരേമാ ത ിേയാ ം
ദ് രാജ െമാ പ വാനാ േളളാ 1430
ദ് രാജെനേ ാെല ബ ൈവരേ ാടതി-
നായേ െച ം ട ിനാ .
213
അ ി ം പ ാനില മായ് ചമ ി-
ത ികളിള വി തമ േനരം.
കാ നഖ െളെ ാ ചാപ െപാടിെപ -
ാനന ം കീറി റി വശംെക
തീ ്ണ ാ ം െകാ േത ടം തക ി
കാ ണംെകാ െകാ വീഴ് ിനാനശ െള.
ത െപ കിയ പ വാത േള
രാ സ വര ം ച ല ായ്വ . 1440
യാ ം ട ി മ കീ ി െമാ ിെയ-
ാ ി ഴെ ാ രാ ിചാരീ നേ ാ
ധാ ീ ിെയ ധാ ിയി നി ി ന-
േരാ ത ച ഹാസമിള ി ല തരം
പ ിനായക െട പ േഛദി േ ാ-
ള ിതിത ില് വീണാന മനായി വ .
രേ ാനായക പിെ ല ്മീേദവിേയ ംെകാ-
തചി േ ാ ം ദ ിണദി േനാ ി
മെ ാ േതരിേലറിെ െ നടെകാ ാ ;
മ ാ ം പാലി ാനി വരായിെ േ ാ- 1450
ി ി വീണീ ക നീേരാ മേ ാ
ക വാ ഴലിയാം ജാനകീേദവിതാ ം,
'ഭ ാ തെ ാ ം പറെ ാഴി-
മനായ നിെ ജീവ ം േപാകായ്െക'
ീ ി ം വരം പ ിരാജ നല്കി
ീമ ലമക ാ േമ േപാ േപായാ .
"അേ ാ! രാഘവ ജഗ ായക! ദയാനിേധ!
നീെയെ േപ ി െത ഭ ാേവ! നാഥാ!
രേ ാനായകെനെ െ ാ ിതാ േപായീ
ര ിതാവായി ാ മിെ നി േ ാ! പാവം! 1460
ല ്മണാ! നിേ ാ ǌാ പ ഷം െചാേ നേ ാ
ര ി െകാേളളണേമ! േദവരാ! ദയാനിേധ!
രാമ! രാമാ ാരാമ! േലാകാഭിരാമ! രാമ!
മിേദവി െമെ െവടി ാളി കാലം.
214
ാണവ ഭ! പരി ാഹി മാം ജഗ പേത!
കൗണപാധിപെനെ െ ാ ഭ ി ം േ
സത രം വ പരിപാലി െകാേളളണേമ
സത േചതസാ മഹാസത വാരിേധ! നാഥ!"
ഇ രം വിലാപി ംേനര ശീ ം രാമ-
ഭ നിെ െമ ശ യാ ന ര 1470
ചി േവേഗന നട ീടിനാ,ന േനരം
ീ ി ം കീഴ്േ ാ ാ േനാ േനരം
അ ിനാഥാേ ക പ വാനര ാെര
വി തം വി ഷണസ യമഴി ത-
രീയാ ഖ ംെകാ ബ ി രാമ-
ഭ കാ ാ േയാഗംവരിെക കതാരി
സ് ത ാ കീ േപാ നിേ പി ി സീതാേദവി;
മ നാം ന രനറി ീല മേ ാ .
അ ി ീര ത പ നം ഗത ാ ം
ാ മേ മഹാേശാകകാനനേദേശ 1480
തേല മഹാശിംശപാത േല
ദ മാരായ നിജ രേ ാനാരികേള ം
നിത ം പാലി െകാ െക റ ി തെ
വ ്യ വസി ീടിനാ ദശാനന .
ഉ േമാ മയായ ജാനകീേദവി പാതി-
ത മാ ിത വസി ീടിനാള കാലം.
വസ് േകശാദിക െമ ം മലിനമായ്
വ ം ി സ മാം ചി േ ാ ം
രാമ രാേമതി ജപധ ാനനിഷ്ഠയാ ബ
യാമിനീചര ലനാരിക െട മേ 1490
നീഹാരശീതാതപവാതപീഡ ം സഹി-
ാഹാരാദികേള ം ടാെത ദിവാരാ ം
ല യില് വസി ിതാത െ ാ മായാ-
സ ടം മ ഷ ജ ി ലാ ി ാ ?
215
സീതാേന ഷണം
രാമ ം മായാ ഗേവഷെ ൈ െ ാെ ാ
കാമ പിണം മാരീചാ രെമയ് െകാ
േവേഗന നടെകാ ാനാ മം േനാ ി ന-
രാഗമ ാതലായ രാഘവ തി വടി.
നാല ശര ാ നടേ ാരന രം
ബാലക വരവീഷ രേവ കാണായ്വ . 1500
ല ്മണ വ ക രാഘവ താ -
ാ ി നി പി ക പി കരണീയം.
"ല ണേന മറി ീലേ ാ പരമാ -
മി ാലമിവേന ം വ ിെ േതവ .
രേ ാനായക െകാ േപായ മായാസീതാ
ല ്മീേദവിെയ േ ാ മ ാ ം ലഭി ?
അ ിമ ല ി വാ സീതതെ
ല ണനറി ാലി ാര ം വ ടാ.
ഃഖി െകാള ǌാ ം ാ തെന േപാെല
ൈമ ിതെ ിര ാ േപായ് െച ാമേ ാ 1510
രേ ാനായക െട രാജ ി,െല ാ പിെ -
ലേ ാ ം െട രാവണ തെ െ ാ ാ
അ ിമ േല വാ ം സീതെയ ത വ ാജാ
ൈകെ ാ േപാകാമേയാ യ് ൈവകാെത, പിെ
അ യധ േമാ രാജ െ വഴിേപാെല
ര ി കി ി കാലം മിയി വസി ീടാം.
ഷ്കേരാ ഭവനി ം ാ ി നിമി മാ-
യ വംശ ി ല് ǌാ മ നാ ിറ ം.
മായാമാ ഷനാ െമ െട ചരിത ം
മായാൈവഭവ ം േക ം െചാ ക ം 1520
ഭ ിമാ േ ണ െച ം മ ന യാേസന
ി ം സി ി ീ മി സംശയേമ ം.
ആകയാലിവേന ം വ ി ഃഖി ǌാ
ാ ത ഷെനേ ാെല"െയ കതാരില്
നി യി വരജേനാട െച ീടിനാ ഃ
216
"പ ശാലയി സീതയ് ാെരാ ണ ള ?
എ ിനിേ ാ േപാ ജാനകിതെ ലാ-
െല ി െവടി നീ, രാ സരവേള ം
െകാ േപാകേയാ െകാ ഭ ി കളകേയാ
ക കജാതിക െ േ ാ താ േതാ ാ ?" 1530
അ ജവാക േമവം േക ല ്മണ താ -
മേ നി ട ട െതാ വിവശനായ്
ഗദ്ഗദാ ര രെചയ്തി േദവി െട
ഹവചന ബാ ം കി കി.
"ഹാ! ഹാ! ല ്മണ! പരി ാഹി! സൗമിേ ! ശീ ം
ഹാ! ഹാ! രാ സെനെ നി ഹി ീ മിേ ാ
ഇ രം ന ര ത വിലാപ േക
ഗാ ി ം തവ നാദെമ റയ് യാ
അത ം പരിതാപം ൈകെ ാ വിലാപി
സത രം െച ര ിെ െ േ ാട െചയ് . 1540
'ഇ രം നാദം മമ ാതാവി ായ്വരാ
ചി േമാഹ ം േവ സത െമ റി ാ ം.
രാ സ െട മായാഭാഷിതമി നം
കാ ണം െപാ െ ' ǌാ പല െചാേ .
എ േക േദവി പിെ രെചയ്താ-
െളേ ാ പലതരമി വെയ ാമിേ ാ
നി ി ി നി െചാ വാ പണിെയ ാ
സ ാപേ ാ ǌാ ം ക െപാ ിെ ാ
ചി ി േദവകെള ാ ി ര ാ മായ്
നി ി മലരടി വ ി ാ വിടെകാേ ." 1550
"എ ി ം പിഴ ി േപാ സൗമിേ ! നീ
ശ ായീടാേമാ വചന ള് േക ാ ?
േയാഷമാ െട വാ സത െമേ ാ വ
േഭാഷെന െമ നീയറി തിേ ?
ര സാം പരിഷക െകാ െപായ് ളകേയാ
ഭ ി കളകേയാ െച െത റി ീല."
ഇ െന നിന ടജാ ഭാഗ ി െച-
217
െ േമ േനാ ി ാണാ ാ ലെ രാമ
ഃഖഭാവ ം ൈകെ ാെ ം വിലാപി ാ
നിഷ്കളനാ ാരാമ നി ണനാ ാന . 1560
"ഹാ! ഹാ! വ േഭ! സീേത! ഹാ! ഹാ! ൈമഥിലീ! നാേഥ!
ഹാ! ഹാ! ജാനകീ! േദവി! ഹാ! ഹാ! മ ാേണശ രി!
എെ േമാഹി ി തി ായ്മറ ിരി േയാ?
ധേന ! നീ െവളി വ ീ മടിയാെത."
ഇ രം പറക ം കാനനംേതാ ം നട-
േന ഷി ം കാണാ വിവശനായ്
"വനേദവതമാേര! നി േ ാക
വനേജ ണയായ സീതെയ സത ം െചാ വിന്.
ഗസ യ േള! നി േ ാക
ഗേലാചനയായ ജനക ിതേ ? 1570
പ ിസ യ േള! നി േ ാക
പ ളാ ിെയ മമ െചാ വി പരമാ ം.
േമ! പറ ീ വി പരമാ ം
ഷ്കരാ ിെയ നി െള ാ േ ാ ക ?"
ഇ േമാേരാേ പറെ ം ഃഖം
സത രം നീള ിരെ േമ ക ീലേ ാ.
സ വ ക് സ േവശ ര സ വ സ വാ ാവാം
സ വകാരണേനകനചല പരി
നി ല നിരാകാര നിരഹംകാര നിത
ചി യനഖ ാന ാ ക ജഗ യന്. 1580
മായയാ മ ഷ ഭാേവന ഃഖി ീടിനാ
കാര മാ ഷ ഢാ ാ െളെയാ ി ാനായ്.
തത ാ ഖ ഃഖേഭദ െളാ ം
ചിേ േതാ ക മി ാനമി ായ്കയാ .
ജടാ ഗതി
ീരാമേദവേനവം തിര നട േ ാ
േതരഴി ട വീണാ ലമടവിയി .
ശസ് ചാപ േളാ ം ടേവ കിട -
218
െത മ കാണായി മേ മാ ം.
അേ രം സൗമി ിേയാട ളിെ യ് രാമ
"ഭി മാേയാ രഥം കാ െകേടാ മാര! നീ. 1590
തന ംഗിതെ െയാ രാ സ െകാ േപാേ ാ-
ളന രാ സനവേനാ േപാ െച ീടിനാ .
അേ രമഴി േത േ ാ ിതാ കിട
എ വ ീടാമവ െകാ ാേരാ ഭ ി ാേരാ?"
ീരാമേനവം പറ ി ിരി നട േ ാ
േഘാരമാെയാ പം കാണായി ഭയാനകം.
"ജാനകിതെ ി നാെയാ യാ -
ധാനനി ിട ത നീ ക ീലേയാ?
െകാ േവനിവെന ǌാ ൈവകാെത ബാണ ം
വി മി ാ ത ീെട" േക േനരം 1600
വി ദയനാ ിരാജ ം െചാ ാ
"വധ ന ഹം തവ ഭ നാേയാ ദാസ
മി െമ ം തവ താത വിേശഷി ം
ിഗ് നായിരിെ ാ പ ിയാം ജടാ ǌാ .
ഷ്ടനാം ദശ ഖ നി െട പ ിതെ -
െകാ ാകാേശ േപാ േ രമറി ǌാന്
െപെ െച ത വെന ംെചയ്
ി േത ം വി ം െപാ ി കള േ ാ
െവ ിനാ ച ഹാസംെകാ വ ǌാ മേ ാ
േവദനേയാ ം മിയി വീേണനേ ാ. 1610
നി ി വടിെയ െ ാഴി മരിയായ്െക-
ി ിരാേദവിേയാ വര ം വാ ിെ ാേ .
പാ േ ണെമെ പയാ പാനിേധ!
ഴലിണ നിത ാ ി വസിേ ണം."
ഇ രം ജടാ ത വാ ക േക നാഥ
ചി കാ ണ ം െച ി ത -
ൈ ക െകാ തേലാടീടിനാനവ ട
ഖാ തനയനേ ാ ം രാമച .
"െചാ െചാ േഹാ! മമ വ ഭാ ാ ം നീ"-
219
െയ ാെമ േക െചാ ിനാ ജടാ ം 1620
"രേ ാനായകനായ രാവണ േദവിതെ -
ിണദിശി െകാ േപായാെന റി ാ ം.
െചാ വാനി ശ ി മരണപീഡയാേല
ന വ വതിനായ ഹിേ ണം.
നി ി വടിതെ ക ിരി േവ
ബ േമെ ംവ ം മരി ാനവകാശം
വ ഭവ പാപാ മാകയാലഹം
ണ ഷ! േഷാ മ! ദയാനിേധ!
നി ി വടി സാ ാ ീമഹാവിഷ് പരാ-
ന ാ ാ പരമാ ാ മായാമാ ഷ പീ 1630
സ തമ ഭാേഗ വസി ീ കേവണം.
നി ി േമനി ഘനശ ാമളമഭിരാമം.
അ കാല ി ലീവ ം കാണായ ലം
ബ മ നാേയ ǌാെന നം.
ബ ഭാേവന ദാസനാകിേയാരടിയെന-
ബ ക മസമ രതലം ത ാ
ബ വ ല! മ ം െതാ േളണെമ ാ
നി ി മലരടിേയാ േച ീടാമേ ാ."
ഇ ിരാപതിയ േക ട തേലാടിനാ
മ മ ം ാ ാന ം വ ീ ംവ ം. 1640
അേ രം ാണ െള ത ജി ജടാ ം
മ ിടംത ി വീണേനര ര വര
ക നീ വാ ഭ വാ ല പരവശാ-
ല േ ാജേന പി മി മാം പ ീ െ
ഉ മാംഗെ െയ ംഗസീംനി േച ി-
രകാര ാ മായ് േസാദരേനാ െചാ ാ
"കാഷ്ഠ െകാ വ നെ ാ ചിത തീ
ണമ ിസംസ്കാര ി ൈവകീടാെത."
ല ണന േക ചിത ം തീ ീടിനാ
ത ണം ളി സംസ്കാര ംെചയ് പിെ 1650
ാന ം കഴി ദക ിയാദി ം െചയ്
220
കാനേന ത ഗം വധി മാംസഖ ം
ിേ വ ജലാദിക ം നല്കീടിനാ
നെ ാ ഗതിയവ ാവാ പി മായ്.
പ ികളിവെയ ാം ഭ ി ഖി ാ ം
പ ീ നി െകാ നായ് ഭവി ാ ം.
കാ ണ ി കമേല ണ മ ൈവരി-
സാ പ ം ഭവിെ സാദരമ െചയ് .
അേ രം വിമാനമാ ഹ ഭാസ രം ഭാ -
സ ിഭം ദിവ പം െ ാ ജടാ ം 1660
ശംഖാരിഗദാപ മ ടപീതാംബരാ-
ദ ിത പം വിഷ് പാ ഷദ ാരാ
ജിതനായി തി െ നികളാ
േതജസാ സകലദിഗ്വ ാ നായ് ാണായ് വ .
സ തഗാ േ ാ യേര ിെ ാ -
തഭ ിേയാേട രാമെന തിെച ാ ഃ
ജടാ തി
"അഗണ ണമാദ മവ യമ േമയ-
മഖിലജഗ ഷ്ടി ിതിസംഹാര ലം
പരമം പരാപരമാന ം പരാ ാനം
വരദമഹം ണേതാസ്മി സ തം രാമം. 1670
മഹിതകടാ വി പിതാമര ചം
രഹിതാവധി ഖമി ിരാമേനാഹരം
ശ ാമളം ജടാമ േടാ ലം ചാപശര-
േകാമളകരാം ജം ണേതാ ഹം രാമം.
വനകമനീയ പമീഡിതം ശത-
രവിഭാ രമഭീഷ്ട ദം ശരണദം
രപാദപ ലരചിതനിലയനം
രസ യേസവ ം ണേതാ ഹം രാമം.
ഭവകാനനദവദഹനനാമേധയം
ഭവപ ജഭവ ഖൈദവതം േദവം 1680
ദ ജപതിേകാടി സഹ വിനാശനം
221
മ ജാകാരം ഹരിം ണേതാ ഹം രാമം.
ഭവഭാവനാ രം ഭഗവ പിണം
ഭവഭീവിരഹിതം നിേസവിതം പരം
ഭവസാഗരതരണാം േപാതകം നിത ം
ഭവനാശായാനിശം ണേതാ ഹം രാമം.
ഗിരിശ ഗിരി താ ദയാം ജവാസം
ഗിരിനായകധരം ഗിരിപ ാരിേസവ ം
രസ യദ േജ േസവിതപാദം
രപമണിനിഭം ണേതാ ഹം രാമം. 1690
പരദാരാ പരിവ ിതമനീഷിണാം
പര ഷ ണ തി സ ഷ്ടാ നാം
പരേലാൈകകഹിതനിരതാ നാം േസവ ം
പരമാന മയം ണേതാ ഹം രാമം.
ിത രവികസിതവ ാംേഭാ ഹം
തിേഗാചരമസിതാം ദകേളബരം
സിതപ ജചാ നയനം ര വരം
ിതിന ിനീവരം ണേതാ ഹം രാമം.
ജലപാ ൗഘ ിതരവിമ ലംേപാെല
സകലചരാചരജ ളളി വാ ം 1700
പരി ാ ാനമദ യമവ യേമ ം
പരമം പരാപരം ണേതാ ഹം രാമം.
വിധിമാധവ ശം പേഭേദന ണ-
ിതയവിരാജിതം േകവലം വിരാജ ം
ിദശ നിജന തമവ മജം
ിതിജാമേനാഹരം ണേതാ ഹം രാമം.
മ ഥശതേകാടി രകേളബരം
ജ നാശാദിഹീനം ചി യം ജഗ യം
നി ലം ധ ക ാധാരമപ നാധാരം
നി മമാ ാരാമം ണേതാ ഹം രാമം." 1710
ഇ തി േക രാമച ം സ നായ്
പ ീ തേ ാട ളിെ മ രമായ്
"അ േത ഭ ം, ഗ പദം േമ വിേ ാഃ പരം
222
ഇേ ാ െമ തി ം പഠി ം േക െകാ ാല്
ഭ നാ ളളവ വ ീ ം മ ാ പ ം
പ ീ ! നിെ േ ാെല മ പരായണനായാ ."
ഇ െന രാമവാക ം േകെ ാ പ ിേ ഷ്ഠ-
ന െനതെ വി സാ പ ം ാപി േപായ്
ഹ്മ ജിതമായ പദ ം ാപി േഥ
നി ലരാമനാമം െചാ ജനംേപാെല. 1720
കബ ഗതി
പിെ ീരാമ മി ാ ജേനാ ം ടി
ഖി നായ് വനാ രം ാപി ഃഖേ ാ ം
അേന ഷിേ ാേരാദിശി സീതെയ ാണായ്കയാ
സ ൈധേര ണ വനമാ േ സ രി േ ാ
രേ ാ പേ ാെടാ സത െ ാണായ്വ
ത ണേമവം രാമച മ െചയ്താ
"വ സി വദന ം േയാജനബാ ം
ച രാദിക മി,െ െ ാ സത മിദം?
ല ്മണ! ക ാേയാ നീ കേ ാളം ഭയ ാം
ഭ ി മിേ ാളിവ നെ െയ റി ാ ം. 1730
പ ി ം ഗ മെ ം ചി ം ചി ം!
വ സി വ ം കാ ം തല മി താ ം.
ര പിടി ടന് ഭ ി ം േ നെ
ര ി ം കാര ം ക ീല നി പി ാ .
ത തമ ാരായി മാര! നാം
ക പിതം ധാതാവിനാെലെ ാല വ ം."
രാഘവേനവം പറ ീടിേനാരന ര-
മാ ലമകെ ാ ല ്മണ രെചയ്താ ഃ
"േപാ ം വ ാ ലഭാവെമ ിനി വിചാരി ാ-
േനാേരാേരാ കരം േഛദിേ ണം നാമി വ ം." 1740
ത ണം േഛദി ി ദ ിണ ജം രാമ
ല ്മണ വാമകരം േഛദി ാന േനരം
രേ ാവീര മതി വിസ്മയം രാമ-
223
ല ്മണ ാെര േചാദി ാ ഭയേ ാെടഃ
"മ ജ െളേ ദി ീ വാ ശ ാരാ-
യിബ് വന ിലാ ായീലിതി കീഴി .
അ താകാര ാരാം നി ളാരി വ ം
സ ഷ ാെര ക പി ീ േ ǌാ ം.
േഘാരകാനന േദശ ി വ വാ ം
കാരണെമ നി സത ം െചാ കേവണം." 1750
ഇ രം കബ വാക േകെ ാ -
േഷാ മ ചിരി ട രമ ള്െചയ് ഃ
"േക ാ ം ദശരഥനാമേയാ ാധിപതി-
േജ ഷ്ഠന നനഹം രാമെന േ ാ നാമം.
േസാദരനിവ മമ ല ്മണെന നാമം
സീതെയ മമ ഭാര യാെയാ നാരി.
േപായി ǌ നായാ ി േനരമതി-
മായാവി നിശാചര ക െകാ േപായാ .
കാനനംേതാ ം ǌ തിര നട േ ാ
കാണായി നിെ യതിഭീഷണേവഷെ ാ ം. 1760
പാണിക െകാ തവ േവഷ്ടിത ാരാകയാ
ാണര ാ ം േഛദി ീടിേന കര ം.
ആെരേടാ! വി ത പം ധരിേ ാ ഭവാ ?
േനേരാെട പറെക" രാഘവ േചാദി േ ാ
സ ഷ്ടാ നാ പറ ീടിനാ കബ ം
"നി ി വടിതേ ീരാമേദവെന ി
ധന നായ്വേ നഹം, നി ി വടിതെ
ിലാ ാ കാണായ്വെ ാ നിമി മായ്.
ദിവ നായി േ ാ ഗ വനഹം പ-
യൗവനദ ിതനായ് സ രി ീ ംകാലം 1770
രീജനമേനാൈധര ം ഹരി തി-
രനാേയാ ǌാ ീഡി നട േ ാ
അഷ്ടാവ െന ǌാനപഹസി ി
ഷ്ടനാ ഹാ നി ശാപ ം നല്കീടിനാ .
ഷ്ടനാ േളളാ നീ രാ സനാ േപാെക ാ
224
നാ ിെ ാപാ ഹം നല്കീടിനാ .
സാ ാ ീനാരായണ ത ി വടിതെ
േമാ ദ ദശരഥ നായ് േ താ േഗ
വ വതരി നിന് ബാ ള ാ
വ ീ മേ ാ ശാപേമാ ം നിനെ േടാ! 1780
താപസശാപംെകാ രാ സനാേയാ ǌാ
താേപന നട ീ ംകാലമെ ാ ദിനം
ശതമന വിെന ാ േ നതി ഷാ
ശതേകാടിയാ തലയ ശതമഖ .
വ േമ ി ം മമ വ ീല മരണമ-
തബ്ജസംഭവന് മമ തെ ാ വര ിനാ .
വ ന ായ്ക ലം ി മേഹ -
മാംഗെ മമ ിയിലാ ീടിനാ .
വ പാദ മമ ിയിലായേശഷം
ഹ െമാ േയാജനായത ളായ്. 1790
വ ി ീ േ ന ി ശ ാ യാ
സത സ യം മമ ഹ മ മായാ
വ േ ണ ഭ ി ǌാന് വ ിേ നി നാ -
േമാ മ! ര നായക! ദയാനിേധ!
വ ി ം ജ ലി ി േദഹ ം ദഹി ി ാ
പിെ ǌാ ഭാര ാമാ െമാ െവ െചാ ീ വ ."
േമദിനി ഴി തിലി ന മി
വീതിേഹാ െന ജ ലി ി ി സൗമി ി ം.
തൈ വ കബ േദഹം ദഹി ി േനരം
തേ ഹ ി നി ിതനായ് ാണായി 1800
ദിവ വി ഹേ ാ ം മ ഥസമാനനായ്
സ വ ഷണപരി ഷിതനായേ രം
രാമേദവെന ദ ിണ ംെചയ് ഭ ാ
മിയി സാഷ്ടാംഗമായ്വീ ട നമസ്കാരം
െച ിെ ാ നി പിെ
മാന നാം ഗ വ മാന വിവശനായ്
േകാ മയി െ ാ ഗദ്ഗദാ രവാണികളാം
225
േകാമളപദ ളാല് തി ട ിനാ
കബ തി
"നി ി വടി െട ത മിെതാ വ ം
ചി ി ാലറി ടാവതെ ാകി ം 1810
നി ി വടിതെ തി ാ േതാ ീ
സ തം മ ത ംെകാെ െ ാ മഹാേമാഹം.
അ മാദി മി ാെതാ പര ഹ്മ-
മ രാ നി െതളി ണ വസിേ ണം.
അ കാര ളക ാന ദിേ ണം
ബ മ േമാ ാ ി മ േളണം.
അവ മതി ്മമാെയാ ഭവ പം
വ ഭാേവന േദഹദ യവില ണം
പേമക,മന സകല ശ ം ജഡം
ാഹ മതാ കമാകയാല ാനിക 1820
എ െനയറി മാനസവ തിരി ം
മ ീടാെതാ പരമാ ാനം ഹ്മാന ം!
ാ ാഭാസ ൈളളക മായ ജീവ
ാദിസാ ി തം ഹ്മെമ ം നം.
നി വികാര ഹ്മണി നിഖിലാ നി നിേത
നി വിഷയാേഖ േലാകമ ാനേമാഹവശാ
ആേരാപി െ െ ാ ൈതജസം ്മേദഹം
ൈഹരണ മ വിരാ ഷനതി ലം.
ഭാവനാവിഷയമാെയാ േയാഗീ ാണാം
േകവലം ത കാണായീ ജഗെ ാം. 1830
തമായ ം ഭവ മായ ം ഭവിഷ ം
േഹ നാ മഹ ാദ ാ ത ലേദേഹ
ഹ്മാ േകാശവിരാ േഷ കാണാ
സ യെമ േപാെല േലാക പതി ാ ം.
ംഗനാം വിരാ മാനാകിയ ഭഗവാ ത-
ംഗ ളേ ാ പതി ാ േലാക ം നം.
പാതാളം പാദ ലം പാ ിക മഹാതലം
226
നാഥ! േത ഫം രസാതല ം തലാതലം
ചാ ജാ ളേ ാ തലം ര പേത!
ഊ കാ തവ വിതലമതല ം 1840
ജഘനം മഹീതലം നാഭി േത നഭ ലം
ര നാേഥാര ലമായ രേലാകം
കണ്ഠേദശം േത മഹ േലാകെമ റിേയണം
മായ ജനേലാകെമ നം
ശംഖേദശം േത തേപാേലാകമി തി മീേത
പ ജേയാനിവാസമാകിയ സത േലാകം
ഉ മാംഗം േത േഷാ മ! ജഗ േഭാ!
സ ാമാ ക! േമഘജാല േകശ ം.
ശ ാദിേലാകപാല ാെര ാം ജ േത
ദി ക ക മശ ികള് നാസിക ം. 1850
വ മായ വ ി േന മാദിത തെ
ചി െമ ം മന ായ ച നേ ാ.
ഭംഗമേ ാ കാലം ി വാക്പതിയേ ാ
േകാപകാരണമഹ ാരമായ .
വാെ ാം ഛ കള് ദംഷ് ക യമനേ ാ
ന പങ് ിെയ ാം ദ ിജപങ് ികളേ ാ
ഹാസമായ േമാഹകാരിണി മഹാമായ
വാസനാ ഷ്ടി വാപാംഗേമാ ണമേ ാ.
ധ ം നി േരാഭാഗമധ ം ഷ്ഠഭാഗം
ഉേ ഷനിേമഷ ദിനരാ ികളേ ാ. 1860
സ സാഗര നിന് ിേദശ ളേ ാ
സ മാ ത ാ ം നിശ ാസഗണമേ ാ.
നദികെള ാം തവ നാഡികളാ ം
ഥിവീധര േപാല ികളാ ം.
ാദ ൗഷധ േത േരാമ ളാ ം
നാം േദവ തെ ദയമാ ം.
ഷ്ടിയായ ം തവ േരതെ റിേയണം
മാം മഹീപേത! േകവല ാനശ ി
ലമാ ളള വിരാ ഷ പം തവ
227
കാേല നിത ം ധ ാനി വ ാം ി. 1870
നി ി വടിെയാഴി ി കി ന വസ്
സ തമീ പം ചി ി വണ േ .
ഇ ാലമിതി ാ ം ഖ മായിരിേ ാ ി-
തി ാണാകിയ പെമേ ാ ം േതാ ീടണം.
താപസേവഷം ധരാവ ഭം ശാ ാകാരം
ചാേപ കരം ജടാവല് ലവി ഷണം
കാനേന വിചിന ം ജാനകീം സല ്മണം
മാനവേ ഷ്ഠം മേനാ ം മേനാഭവസമം
മാനേസ വസി തി ാലയം ചി ി േ
ഭാ വംേശാ തനാം ഭഗവ ! നേമാനമഃ 1880
സ വ മേഹശ രനീശ ര മഹാേദവ
ശ വനവ യ പരേമശ രിേയാ ം ടി
നി ി വടിേയ ം ധ ാനി െകാ കാശ ാം
സ തമി ളീ മായ്.
തൈ വ ളാ ളള ജന
തത േബാധാ ം നിത ം താരക ഹ്മവാക ം
രാമരാേമതി കനി പേദശ ം നല്കി-
േ ാമനാം നാഥ വസി ീ സദാകാലം.
പരമാ ാ പര ഹ്മം നി ി വടി
പരേമശ രനായതറി വഴിേപാെല 1890
ഢ ാ ഭവ ത െമ െനയറി !
ടിേ ാകയാ മഹാമായാേമാഹാ കാേര?
രാമഭ ായ പരമാ േന നേമാനമഃ
രാമച ായ ജഗ ാ ിേണ നേമാനമഃ.
പാഹി മാം ജഗ ാഥ! പരമാന പ!
പാഹി സൗമി ിേസവ ! പാഹി മാം ദയാനിേധ!
നി ഹാമായാേദവിെയെ േമാഹി ി ീടാ-
യ്കം ജവിേലാചന! സ തം നമസ്കാരം."
ഇ മ ി ഭ ാ തി ഗ വേനാ-
മ ഷനാം േദവ മ െചയ് ഃ 1900
"സ ഷ്ടനാേയ തവ ത ാ നി ലഭ ാ
228
ഗ വേ ഷ്ഠ! ഭവാ മ പദം ാപി ാ ം.
ാനം േമ സനാതനം േയാഗീ ഗമ ം പര-
മാന ം ാപി നീ മ സാദ ാെലേടാ!
അ മ നെരാ ഹി ǌാ-
നിസ്േതാ ം ഭ ാ ജപി ീ ജന ം
ി സംഭവി ീ മി സംശയേമ ം;
ഭ നാം നിന ധഃപതനമിനി വരാ."
ഇ െന വരം വാ ിെ ാ ഗ വേ ഷ്ഠ
മംഗലം വ വാനായ്െതാ െചാ ീടിനാ ഃ 1910
" ിലാ ാ കാണാം മതംഗാ മം ത
സ ാതി വസി ശബരീ തപസ ിനി.
ത പാദാം ജഭ ിെകാേ ം പവി യാ-
െയെ ാ ം ഭവാേന ം ധ ാനി വി യായ്
അവെളെ ക ാ ാ ം െചാ മവ-
ളവനീ തതെ ലഭി ം നി െ ാ ."
ശബര ാ മ േവശം
ഗ വേനവം െചാ ി മറേ ാരന രം
സ ഷ്ട ാരാേയാ രാമല ്മണ ാ ം
േഘാരമാം വന െട മ ം മ ം േപായ്െച
ചാ ത േച ശബര ാ മമകം ാ . 1920
സം വേ ാ ം ത ായ താപസി ഭ ാ
സ തി ി പാദാംേഭാ ഹ ഗ ി .
സേ ാഷ ാ േന േളാടവ മാ-
ന െ ാ പാദ ാ ഘ ാസനാദികളാേല
ജി ത പാദതീ ാഭിേഷക ംെചയ്
േഭാജന ി ഫല ല ന കീടിനാ .
ജ ം പരി ഹി ാന ി ി ി
രാജീവേന ാരാം രാജന ന ാ ം.
അേ രം ഭ ി െതാ െചാ ാളവ
"ധന യായ് വേ നഹമി ണ ാതിേരകാ . 1930
എ െട ത ാരായ നിജനം
229
നിെ ം ജി േനകായിര ാ വാണാ .
അ ǌാനവെര ം ഷി ി ി
പിെ േ ായ് പദം ാപി ാരവ ക ം.
എേ ാ െചാ ാരവ'േര േമ േഖദിയാെത
ധേന ! നീ വസി ാ മിവിെട െ നിത ം.
പ ഗശായി പര ഷ പരമാ ാ
വ വതരി ി രാ സവധാ മായ്.
നെ ംധ െ ം ര ി െകാ വാനിേ ാ
നി ലന് ചി ട ി വ ിരി . 1940
വ ീ മിവിേട രാഘവെന ാലവ -
തെ ം ക േദഹത ാഗ ം െച ാ ം നീ.
വ ീ െമ ാ േമാ ം നിന െമ നം'
വ ിത ം ഭാഷിതം സത മേ ാ.
നി ി വടി െട വര ം പാ പാ
നി ി വടിേയ ം ധ ാനി വസി ǌാ .
ീപാദം ക െകാ വാ മ ത ാരാം
താപസ ാ േപാ ം േയാഗം വ ീലയേ ാ.
ാനമി ാത ഹീനജാതിയി ളള ഢ
ǌാനിതിെനാ മധികാരിണിയ യേ ാ. 1950
വാ ്മേനാവിഷയമ ാെതാ ഭവ പം
കാ ാ മവകാശം വ മഹാഭാഗ ം.
ഴലിണ ി തി െകാ വാ മി-
മല ിലറിയേ ാകാ ദയാനിേധ!"
രാഘവന േക ശബരിേയാ െചാ ാ-
"നാ ലം ടാെത ǌാ പറ േക നീ.
ഷസ് ീജാതീനാമാ മാദികള
കാരണം മമ ഭജന ി ജഗ േയ.
ഭ ിെയാെ ാഴി മ ി കാരണേമ ം
ി വ ീ വാ മി മേ െമാ ം. 1960
തീ ാനാദി തേപാദാനേവദാ യന-
േ േ ാപവാസയാഗാദ ഖിലക ളാ
ഒ ിനാെലാ ം ക കി കയി -
230
െയെ മ ഭ ിെയാഴിെ ാ െകാെ ാ നാ ം.
ഭ ിസാധനം സംേ പി ǌാ െചാ ീ േവ-
േമ! േക െകാ ക ിവ ീ വാനായ്.
ഖ സാധനമേ ാ സ ജസംഗം, പിെ
മ ഥാലാപം ര ാംസാധനം, ാമ ം
മ േണരണം, പിെ മദ േചാവ ാഖ ാ ത ം
മ ലാജാതാചാേര ാപാസനമ ാമ ം, 1970
ണ ശീലത ം യമനിയമാദികേളാ -
െമെ ാെത ജിെ ളളതാറാമ ം,
മ േ ാപാസകത േമഴാമ,െത ാമ ം
മംഗലശീേല! േക ധരി െകാേളളണം നീ
സ വ ത ളി ം മ തി ാക ം
സ വദാ മ ഭ ാരി പരമാ ിക ം
സ വബാഹ ാ ളി ൈവരാഗ ം ഭവി ം
സ വേലാകാ ാ ǌാെനെ േ ാ റയ് ം,
മ വിചാരം േകെളാ താമ ഭേ !
ചി ി ലമാദിസാധനം നം. 1980
ഉ മായി ഭ ിസാധനം നവവിധ-
േമ! ഭ ി നിത മാ ള വിചാരി ാ ?
തിര േഗ ാനിജ െ ാകി ം ഢമാരാം
നാരിക െ ാകി ം ഷെന ാകി ം
േ മല ണയായ ഭ ി സംഭവി േ ാ
വാമേലാചേന! മമ ത ാ തി ാം.
ത ാ ഭവസി നായാ ി ം വ ം.
ത ജ നി മ മതേപാധേന!
ആകയാ േമാ ി കാരണം ഭ ിതെ
ഭാഗവതാേഢ ! ഭഗവ ിേയ! നി ിേയ! 1990
ഭ ി ാകെകാ കാണായ്വ ി തവ
ി മ ി നിന തേപാധേന!
ജാനകീമാ മറി ീടി നീ പറേയണം
േകന വാ നീതാ സീതാ മ ിയാ മേനാഹരി?"
രാഘവവാക േമവം േകേ ാ ശബരി -
231
മാ ലമക മാറാദരാ രെച ാ
"സ വ മറി ിരി നി ി വടി
സ വ െന ാകി ം േലാകാ സരണാ ം
േചാദി ലം പറ ീ േവ സീതാേദവി
േഖദി ല ാ രിത ി വാ നം. 2000
െകാ േപായ ദശകണ്ഠെന റി ാ ം
ക ി ദിവ ശാ ത ല മകെള ǌാ .
ിലാ ാ റെ ാ െതേ ാ െച ാ
പ യാം സര ിെന ാണാം, ത േരാഭാേഗ
പശ പ തവര ശ കാഖ ം, ത
വിശ സി ിരി ീവ കപിേ ഷ്ഠ
നാ മ ികേളാ ം െട മാ ാ ാ ജ ;
ബാലിെയേ ടി സേ തമായ ദിനം;
ബാലി നിശാപം േപടി െച ടാ.
പാലനംെചയ്ത ഭവാനവെന വഴിേപാെല. 2010
സഖ ം െചയ് െകാ ക ീവ തേ ാെട ാ
ഃഖ െള ാം തീ കാര ം സാധി ീ ം.
എ ി ǌാന ി േവശംെചയ് ഭവ പാദ-
പ ജേ ാ േച െകാള വാ ട .
പാ േ ണം മാ ം ഭവാനൈ വ േമ
തീ േ ണം മായാ തബ നം ദയാനിേധ!"
ഭ ി ി ാ േദഹത ാഗ ം െചയ്
ി ം സി ി ി ശബരി കാലം.
ഭ വ ല സാദി ിലി വ െ ി-
െ ീ ം ി നീചജാതിക െ ാകി ം. 2020
ഷ്കരേന സാദി ിേലാ ജ
ഷ്കരമായിെ ാ മിെ ധരിേ ണം.
ീരാമഭ ിതെ ിെയ ി ി ി ം
ീരാമപാദാം ജം േസവി െകാ ക നിത ം.
ഓേരാേരാ മ ത ധ ാനക ാദിക ം
െര ജി ത നാേഥാപേദശാ
ീരാമച തെ ധ ാനി െകാ ക നിത ം
232
ീരാമമ ം ജപി ീ ക സദാകാലം.
ീരാമച കഥ േക ം െചാ ക ം
ീരാമഭ ാെര ജി െകാള ക ം. 2030
ീരാമമയം ജഗ വെമ റയ് േ ാ
ീരാമച തേ ാൈടക ം ാപി ീടാം.
രാമ! രാേമതി ജപി ീ ക സദാകാലം
ഭാമിനി! ഭേ ! പരേമശ രി! പേ േണ!
ഇ മീശ ര പരേമശ രിേയാ രാമ-
ഭ ാ മ െച േക േനരം
ഭ ിെകാേ ം പരവശയായ് ീരാമ
ചി റ ി ലയി ാണി ം.
ൈപ ിളിൈ ത താ ം പരമാന ം
ശ ര! ജയി െള ി ളിനാ .

ആരണ കാ ം സമാപ്തം
233
കി ി ാകാ ം
ശാരികൈ തേല! ചാ ശീേല! വരി-

കാേരാമേല! കഥാേശഷ ം െചാ നീ.
െചാ വെന ിലനംഗാരി ശ ര
വ ഭേയാട െച കാര .
കല ാണശീല ദശരഥ കൗ-
സല ാതനയനവരജ തേ ാ ം
പ ാസര ടം േലാകമേനാഹരം
സം ാപ വിസ്മയം ളീടിനാ .
േ ാശമാ ം വിശാലം വിശദാ തം
േ ശവിനാശനം ജ ലം
ഉ പ ക ഹാര ദ നീ-
േലാ പലമ ിതം ഹംസകാര വ
ഷഡ്പദേകാകില ടേകായഷ്ടി
സ സിംഹവ ാ കരേസവിതം
ലതാപരിേവഷ്ടിതപാദപ-
സ ഫലേസവിതം സ ഷ്ടജ കം
ക കൗ ഹലം ത ീ ടി-
ി ം തീ മ ം നട ീടിനാ .
ഹ മ മാഗമം
കാേല വസേ ശീതേള തേല
േലാകപാലബാല ാരി വ ം.
ഋശ കാ ിപാ ശ േല സ തം
നിശ ാസ െ ാ വി ലാപെ ാ ം
സീതാവിരഹം െപാറാ കരക ം
താ ധാ ി പറക ം
ആധികല നട ംവിധൗ
234
ഭീതനായ്വ ദിനകര ം,
സത രം മ ികേളാ ം തി പാ-
ംഗമായ ൈശലാ േമറീടിനാ .
മാ തിേയാ ഭേയന െചാ ീടിനാ
"ആരീ വ തി വ സ രായ്?
േനേര ധരി വരിക നീ േവേഗന
വീര ാെര െമ േതാ ം ക ാ .
അ ജ െചാ കയാെലെ ലാലി
നി ഹി ാനായ്വ വര ീ?
വി മ ളളവെര ം, േതജസാ
ദി കെളാെ വിള കാ ക നീ.
താപസേവഷം ധരി ിരി ി
ചാപബാണാസിശസ് േ ാ.
നീെയാ വി േവഷം വേരാ
വാ ത! െച േചാദി റിേയണം.
വ േന ാലാപഭാവ െകാ വ -
ചി െമെ തറി ാ വിരവി നീ
ഹ െകാ റിയി ീട ന െട
ശ െള ി,ലതെ ി നി െട
വ സാദമ േ രസം യാ
മി െമ ളള െമേ ാ െചാ ണം.'
ക സാ ി ത വാ ക േക വ
ഹ്മചാരിേവഷമാലംബ സാദരം
അ സാ െച നമ രി ീടിനാ-
ന നാ ംഭ പാദാം ജം.
ക വിേലാചന ാരായ മാനവ-
ര ാെരെ ാ വിനീതനായ്,
"അംഗജ തെ യിേ ാ കാ ി -
ി െന കാണായ നി ളി വ ം
ആെര റികയിലാ ഹ
േനേര പറയണെമേ ാ സാദരം.
ദി കളാ ഭാൈസവ േശാഭി ി -
235
മ നിശാകര ാെര േതാ .
ൈ േലാക ക ത ാ ഭവാ ാെര-
ാേലാക േചതസി ഭാതി സൈദവ േമ.
വിൈശ കവീര ാരായ വാ ളാ-
മശ ിനിേദവകേളാ മ െത ിേയ
വിൈശ കകാരണ ത ാരാേയാ
വിശ പ ാരാമീശ ര ാ നി
നം ധാന ഷ ാ മായയാ
മാ ഷാകാേരണ സ രി ി
ലീലയാ ഭാരനാശനാ ം പരി-
പാലന ി ഭ ാനാം മഹീതേല
വ രാജന േവേഷണ പിറെ ാ
ണ ഷ ാ ണവാ ാ
ക ം ജഗ ിതിസംഹാരസ -
ദ തൗ ലീലയാ നിത സ ത ാ .
ിന ം നരനാരായണ ാെര-
ാരിലി േതാ നിര രം."
ഇ ം പറ െതാ നി ീ
ഭ െന പറ ര മന്:
"പശ സേഖ വ പിണം ല ്മണ!
നിേ ഷശബ്ദശാസ് മേനന തം.
ഇെ ാരപശബ്ദെമ േമ വാ ി
ന ൈവയാകരണ വ നി യം."
മാനവവീര മേ ാള െചയ്
വാനരേ െന േനാ ി ല തരം:
"രാമെനെ െട നാമം ദശരഥ-
മിപാേല തനയ,നിവ മമ
േസാദരനാകിയ ല ്മണ , േക നീ
ജാതേമാദം പരമാ ം മഹാമേത!
ജാനകിയാകിയ സീതെയ െ ാ
മാനിനിെയ െട ഭാമിനി ടെവ.
താതനിേയാേഗന കാനനസീമനി
236
യാത ാരായി തപ െചയ്തീ വാ .
ദ കാരേണ വസി നാളതി-
ച നാേയാ നിശാചര വ ട
ജാനകീേദവിെയ െകാ ീടിനാ ,
കാനേന ǌ തിര നട .
ക ീലവെളെയാേരട മി ിഹ
ക കി ീ നിെ , നീയാെരേടാ സേഖ!
െചാ ീ െക" േകെ ാ മാ തി
െചാ ിനാ ിെ ാ ഹലാ :
ീവനാകിയ വാനേര പ -
താേ വസി ിത ര പേത!
മ ികളായ് ǌ നാ േപ േ ാ
സ തം െട ിരിയാെത വാ .
അ ജനാകിയ ബാലി കപീശ ര-
നാ ി ള ീടിനാ ത ിെയ.
ീവ ളള പരി ഹം തെ -
മ ജ തെ പരി ഹി ീടിനാ .
ഋശ കാചലം സേ തമായ്വ
വിശ ാസേമാടിരി ിത ാ ജ
ǌാനവ ത െട ത നാ േളളാ -
വാനര വാ തനയ മഹാമേത!
നാമേധയം ഹ മാന നാ ജ-
നാമയം തീ ര ി െകാേളളണേമ!
ീവേനാ സഖ ം ഭവാ െ ി
നി ഹി ാമി വ മരികെള.
േവലെച ാമതിനാേവാളമാ ǌാ,-
നാലംബനം മെ നി ി ൈദവേമ!
ഇ ം തി മനെ ിെല ള -
ാപെമ ാമക ം ദയാനിേധ!"
എ ണ ി നിജാ തി ൈകെ ാ
നി തി ിലാ ാ മാ തി.
"േപാക മമ േമറീ വി നി -
237
ളാ ലഭാവമകെല ള ാ ം."
അേ ാ ശബരിത വാ കേളാ ക-
പലേന ന വാദ ം െചയ് .
ീവസഖ ം
ീരാമല ്മണ ാെര ിലാ-
ാറെ നട ി മാ തി
ീവസ ിധൗ െകാ െച ീടിനാ .
"വ ം കളക നീ ഭാ രന ന!
ഭാഗ മേഹാ ഭാഗ േമാ േ ാളെമ ം.
ഭാ രവംശസ വ ാരായ
രാമ ം ല ്മണനാ മ ജ ം
കാമദാനാ മിവിേടെ ളളി.
ീവേനാടിവ ം പറ ീശ -
രാേ മഹാത ായാതേല തദാ
വിൈശ കനായക ാരാം മാര ാ
വി ാ േചതസാ നി ളീടിനാ .
വാതാ ജ പരമാന െ ാ
നീതിേയാട ാ ജേനാ െചാ ിനാ :
"ഭീതി കളക നീ മി േഗാേ വ
ജാത ാരാേയാ േയാേഗശ ര ാരീ-
ീരാമല ്മണ ാെര ളളിയ-
താെര ം േപടി േവ ാ ഭവാനിനി.
േവേഗന െച വ ി സഖ ം െച
ഭാഗവത ിയനായ്വസി ീ ക."
ീതനാേയാ ീവ മേ ര-
മാദര ായ സസം മം
വി പനാഥനി ളീ വാ
വി രാ ം ന പ വജാല
െപാ ി വനിയിലി ാ,ന േനര-
മി നാം മാ തി ല ്മണ െമാടി-
ി ക സൗമി ി ീവ ം
238
ഷ്ടേമാദാെലാടി ി ളീടിനാ ;
ഷ്ടി െ ാവ മി ീടിനാ
നഷ്ടമായ്വ ി സ ാപസംഘ ം.
മി ാ ജേനാ ല ്മണ ീരാമ-
ാ െമ ാമറിയി േനരം
ധീരനാമാദിത ന ന േമാേദന
ീരാമച േനാടാ െചാ ീടിനാ :
"നാരീമണിയായ ജാനകീേദവിെയ-
യാരാ റി ത നി യം.
ശ വിനാശന ി ടിയെനാ
മി മായ്േവലെച ാം തവാ ാവശാ .
ഏ മി നി പി േഖദി -
താധികെളാെ യക വന് നി യം.
രാവണ തെ ലം വധംെചയ്
േദവിേയ ംെകാ േപാ ǌാ .
ǌാെനാരവ കേ െനാ നാള
മാനവവീര! െതളി േക ീടണം.
മ ിക നാ േപ ം ǌാ മായച-
ലാേ വസി കാലെമാ ദിനം
രേന യാേയാ ത ണിെയ-
രമാ േ ണ െകാ േപായാെനാ
രേ ാവരന േനരമ രി
ര ി തി ാ മി ാ ദീനയായ്
രാമരാേമതി റയി േ ാ , തവ
ഭാമിനിതെ യവെള േതവ .
ഉ മയാമവ ǌ െള േത-
േ ാ മാംേഗ ക േനരം പരവശാ
ഉ രീയ ി െപാതി ാഭരണ -
ള ീശ േരാപരി നിേ പണംെച ാ .
ǌാന ക ിെ ി െവ-
േ ന കാേണണെമ ിേലാ ക ാ ം.
ജാനകീേദവിത ാഭരണ േളാ
239
മാനവവീര! ഭവാനറിയാമേ ാ!"
എ പറ െത െകാ വ
മ വ ത തി ി െവ ീടിനാ .
അ േ ാജേന െന േനാ േ രം
ക നീ തെ ശലം വിചാരി .
"എെ ണേ പിരി ിേതാ നി ം
തന ംഗിയാകിയ ൈവേദഹിേയാടേ ാ!
സീേത! ജനകാ േജ! മമ! വ േഭ!
നാേഥ! നളിനദളായതേലാചേന!"
േരാദനം െച വി ഷണസ യ-
മാധി ം തി മാറില ി ം
ാ ത ാരാം ഷ ാെരേ ാെല
േലാൈകകനാഥ കര ട ിനാ .
േശാേകന േമാഹം കല കിട
രാഘവേനാ പറ ി ല ്മണ
" ഃഖിയാ േക േമ രാവണ തെ ം
മ ണേ സഹാേയന ൈവകാെത
നി ഹി ം ജേന യാം സീതെയ-
ൈകെ ാ െകാളളാം സീദ േഭാ! ഹേര!"
ീവ ം പറ ാന േക ട ഃ
"വ ിയാ േക േമ രാവണ തെ ം
നി ഹി ാ ന കീ വ േദവിെയ-
ൈ െ ാ ക ൈധര ം ധരി ീപേത! വിേഭാ!"
ല ്മണ ീവവാ കളി െന
ത ണം േക ദശരഥ ം
ഃഖ െമാ ി മ വിനാ ;
മ ടേ നാം മാ തിയേ രം.
അ ിേയ ം ജ ലി ി ഭമായ
ല ം പാ െച ി ി സഖ ം
ീവരാഘവ ാര ിസാ ിയായ്.
സഖ ംെച പര രം കാര ം
സി ി െമ റ ാ േഖദം കള-
240
ംഗമായ ൈശലാേ മ വിനാ .
ബാലി ം താ ം പിണ ായതി -
ലെമ ാ ണ ി ളീടിനാ .
വിേരാധകാരണം
പ മായാവിെയെ ാര േരശ ര-
ായി മയ ത െട നായ്.
ിനാ മി ാ മദി വ-
തനായ് നട ീ ം ദശാ േര
കി ി യാം രി വിളി ി
മ ടാധീശ രനാകിയ ബാലിെയ.
ിനായ് വിളി േക തി-
നാം ബാലി റെ െച ട
ഷ്ടിക െകാ താഡി െകാ തി-
ഷ്ടനാം ൈദത മ േപടി മ ിനാ .
വാനരേ ഷ േമാടിെയ ീടിനാ
ǌാ മ ക െച ി പി ാെല.
ദാനവ െച ഹയി ി
വാനര െമേ ാ െചാ ിനാ
"ǌാനിതി ിവ തെ െയാ വ
നം വിലദ ാരി നി നീ നി ഭയം.
ീരം വരികില ര മരി ീ ം
േചാര വരികിലട േപായ് വാ നീ."
ഇ ം പറ തി ി ബാലി ം
ത വിലദ ാരി നിേ നടിയ ം.
േപായി കാലെമാ മാസെമ ി -
മാഗതനായ മി കപീശ ര .
വ ി േചാര വില ഖത ി നി-
െ ളളി നി വ പരിതാപ ം.
അ ജ തെ മായാവി മഹാ ര
നി ഹി ാെന റ ǌാ ം തദാ
:ഖ െ ാ കി ി ീടിേന ;
241
മ ടവീര ം ഃഖി കാലം
വാനരാധീശ രനായഭിേഷക ം
വാനേര ാെരനി െചയ്തീടിനാ
െച ി കാലം റെ ാ പിെ ം
വ ി ബാലി മഹാബലവാന് തദാ.
ക ി ǌാ വിലദ ാരമട
െകാ വാെനേ ാ േകാപി ബാലി ം
െകാ വാെനേ ാട , ഭേയന ǌാ-
െന ാട ം പാ ിരി താെ ം
നീേള നട ഴ ീ ം ദശാ േര
--ബാലി വരികയി ശാപ ിനാ --
ഋശ കാചേല വ ി ീടിേന
വിശ ാസേമാ ǌാന് വിശ നാഥാ വിേഭാ!
ഢനാം ബാലി പരി ഹി ീടിനാ-
ഢരാഗം മമ വ ഭതെ ം.
നാ ം നഗര ം പ ി െമ െട
വീ ം പിരി :ഖി ിരി ǌാ .
ത പാദപേ ഹ ശകാരണാ-
ലിേ ാളതീവ ഖ ായ്വ ."
മി ാ േജാ ിക േകേ ാരന രം
മി ഃേഖന സ നാം രാഘവ
ചി കാ ണ ം കല െചാ ാ , "തവ
ശ വിെനെ ാ പ ി ം രാജ ം
വി െമ ാമട ി വ ǌാ ;
സത മി രാമഭാഷിതം േകവലം."
മാനേവേ ാ ിക േക െതളിെ ാ
ഭാ തനയ മി െന െചാ ിനാ
"സ േ ാകനാഥജനാകിയ ബാലിെയ-
െ ാ വാേന ം പണി നി യം.
ഇ വേനാളം ബലം മെ ാ വ ം;
െചാ വ ബാലിത ബാ പരാ മം.
ഭിയാ ം മഹാ ര വ കി-
242
ി ാ രദ ാരി മാഹിഷേവഷമായ്
ിനായ് വിളിേ ാ േനര തി-
നാം ബാലി റെ െച ട
ംഗം പിടി പതി ി മിയി
ഭംഗംവ ി വി ി റി ട
ഉ മാംഗെ ഴ ിെയറി ി
ര ം വീ മതംഗാ മ േല.
'ആ മേദാഷം വ ിയ ബാലി േപാ-
ശ കാചല ി വ ാകി
ബാലി െട തല െപാ ിെ റി ട
കാല രി ക മദ ാക ഗൗരവാ .'
എ ശപി േക കപീ -
മ ട ിയിവിെട വ വീല.
ǌാ മ െകാ ിവിെട വസി
മാനേസ ഭീതി ടാെത നിര രം.
ഭിതെ തലയി കാ െകാ
മ രംേപാെല കിട ഭവാ .
ഇ ിെത െ റി ീ ശ
െകാ ം കപിവീരെന നി യം."
എ േക ചിരി ര മന്
ത െട ാ െപ വിര െകാ
തെ െയ േമ േപാെ റി ീടിനാ .
െച വീ ദശേയാജനപര ം.
എ ക െതളി ീവ ം
ത െട മ ിക ം വിസ്മയെ
ന നെ കഴ് കഴ് വ
ന ാ െതാ െതാ നി ീടിനാ .
പിെ മ ാ ജന് പറ ീടിനാ
"മ വ!! സ സാല ളിവയേ ാ.
ബാലി മ പിടി ീ വാനാ ളള
സാല േള മിവെയ റി ാ ം.
ാരി പിടി ിള േ രം
243
പ െള ാം െകാഴി േപാേമഴി ം.
വ ി നി മിേവെ ാരെ യ്
െപാ ി ി ബാലിെയെ ാ ായ്വ ം ഢം."
ര ാ േജാ ികളീ ശം േകെ ാ
ര ാന േയാ തനാകിയ രാമ ം
ചാപം ഴിെയ ലെ ാ സായകം
േശാഭേയാെട െതാ െ ളീടിനാ .
സാല േള ം പിള റെ
ൈശല ം മി ം േഭദി പിെ ം
ബാലം ജ ലി തിരി വ ാ ത -
ണീരമേ ാ േ ാരന രം
വി ിതനാേയാ ഭാ തനയ ം
സ ിതം ിെ ാ െചാ ീടിനാ
"സാ ാ ജഗ ാഥനാം പരമാ ാ
സാ ി ത നി ി വടി നി യം.
പ ǌാ െച േതാ ണ ഫേലാദയം-
െകാ കാ ാ െമനി േയാഗം വ .
ജ മരണനി ിവ ിവാന്
നി ല ാര് ഭജി ഭവ പദം.
േമാ ദനായ ഭവാെന ലഭി യാ
േമാ െമാഴി േപ ി തി ǌാ .
ദാരാ രാജ ാദി സമ ം
വ മേ തവ മായാവിരചിതം.
ആകയാ േമ മഹാേദവ! േദേവശ! മ-
ാകാം യി േലാേകശ! സീദ േമ.
വ ാ മാന ാ തികരം പരം
ാേ ാഹമാഹ ഭാഗ ഫേലാദയാ ,
മ ിനാ ഴി ഴി േനരം നിധി-
തെ ലഭി േപാെല ര പേത!
ധ ദാന തതീ തപ:
ക േ ഷ്ട ാദിക െകാെ ാ ം
വ ടാ ബ സംസാരനാശനം
244
നി യം ത പാദഭ ിെകാെ ിേയ.
ത പാദപ ാവേലാകനം േകവല-
മിേ ാളകെ ംത പാബലം.
യാെതാ ചി ം നി ി വടി-
പാദാം ജ ിലിളകാ റ
കാ ണംേപാ െമ ാകിലവ തനി-
െ ാ നീ ീ മ ാനമന ദം.
ചി ം ഭവാ റ ാ ി മതി-
ഭ ിേയാെട രാമരാേമതി സാദരം
െചാ വ രിത േവര
ന നാേയ ം വി നാം നി യം.
മദ പെന ി ം െന ി ം
സേദ ാ വി നാം രാമജപ ിനാ .
ശ ജയ ി ം ദാര ഖ ി ം
ചിേ െയാരാ ഹമിെ നിേ േമ.
ഭ ിെയാഴി മെ ാ േമ േവ ീല
ി വ വാ ! ദയാനിേധ!
ത പാദഭ ിമാ േ ാപേദശംെകാ
മ പാപ പാടയ ിേലാകീപേത!
ശ മ മി ാദിേഭദ മം
ചി ി നഷ്ടമായ്വ ി പേത!
ത പാദപ ാവേലാകനംെകാെ നി-
പ മായി േകവല ാന ം.
ദാരാദി സംബ െമ ാം തവ-
ശ ിയാം മായാ ഭാവം ജഗ പേത!
ത പാദപ ജ ി റ േ ണ-
െമേ ാ ാെ നി രമാപേത!
ത ാമസ ീ ന ിയയാേകണ-
െമ െട ജിഹ ാ സദാ നാണെമ ിേയ.
ത രണാംേഭാ ഹ ളിെലെ ാ -
മ നംെച ായ്വരിക കര ളാ .
നി െട ക ക െകാ നിര രം.
245
ക െകാ േക ായ് വരണം സദാ
നി െട ചാ ചരിതം ധരാപേത!
മ രണദ യം സ രി ീടണ-
മച തേ േതാ ം ര പേത!
ത പാദപാം തീ േള ാകേണ-
െമേ ാ മംഗ െകാ ജഗ പേത!
ഭ ാനമ രി ായ േരണം -
മാഗംെകാ നിത ം ഭവ പദം.’
ഇ ം ക ീവെന രാഘവ
ചി ം ളി പിടി കീടിനാ .
അംഗസംഗംെകാ ക മഷം േവര
മംഗലാ ാവായ ീവെന ദാ
മായതാ ത േമാഹി ി ിതേ രം
കാര സി ി ക ണാജലനിധി.
ബാലി ീവ ം
സത സ പ ചിരി ളിെ :
"സത മേ നീ പറ െതേടാ സേഖ!
ബാലിെയെ വിളി ി
കാലം കളയ േത മിനിെയേടാ!
ബാലിെയെ ാ രാജ ാഭിേഷകംെചയ്
പാലനംെച െകാ വ നിെ നി യം."
അ ാ ജന േക നട ി
കി ി യാം രി േനാ ി നിരാ ലം,
അ േലാ വ ാരായ രാമ ം
ല ്മണവീര ം മ ിക നാ വ ം.
മി ജ െച കി ി ാ രദ ാരി
ിനായ്വിളി ീടിനാ ബാലിെയ.
ീ ഹ ം മറ നി ീടിനാ
മി ഭാേവന രാമാദികളേ രം.
നാം ബാലിയലറിവ ീടിനാ
246
മി തനയ ം വ സി ിനാ .
ാരി ം മി തനയെന-
റാ വലി ീടിനാ .
ബ േരാേഷണ പര രം ത ിെല
മതീവ ഭയ രമായി .
ര മണിേ ക പധര ാരായ്
ശ ികല വെരാ ം െപാ േ രം
മി ാ ജേന ാരി േന-
തി ം തിരി റിയാവെ ാ ം.
മി വിനാശനശ യാ രാഘവ-
നസ് േയാഗ ംെച ീല േനരം.
ാരി ഷ്ടി േയാഗംെകാ
ര ം ഛ ി ഭീതനാേയാടിനാ
മി തനയ ം സത രമാ നായ്;
ാരി ത മാലയം ി .
വി നായ്വ മി തനയ ം
ീ ഹാ ിേക നി ളീടിന
മി ാന േയാ തനാകിയ രാമേനാ-
െട മാ ാപ ഷ െചാ ിനാ :
"ശ വിെനെ ാ െകാ ി േയാ തവ
ചി ിേലാ തറി ീല ǌാനേ ാ!
വ െന ാകി വധി കള ാ -
മസ്േ ണ മാം നി ി വടി താ തെ .
സത ം മാണെമേ ാ േ ,ന ം ന-
െര ം പാരം പിഴ ദയാനിേധ!
സത സ ന് ഭവാെന ǌാേനാ ം
വ മേ ശരണാഗതവ ല!"
മി ാ േജാ ികളി രമാ ലാ
താര മ രം െചാ ിനാ
ബ ാ േന നായാലിംഗനംെചയ് :
"ചിേ ഭയെ ടാ േക ം മമ സേഖ!
അത േരാഷേവഗ കല െ ാ
247
മേ ഭവാ ാെര ിരിയാ
മി ഘാതിത മാശംക ǌാനേ രം
വാനായതി സ് ം ധരി നീ.
ചി മം വരായ്വാെനാരടയാളം
മി ാ ജ! നിന ാ വനിനി.
ശ വാ േളളാ ബാലിെയ ത രം
ിനായ് വിളി ാ ം മടിയാെത.
വിനാശന നാമ ജ
ത വശഗെന റ ീ നീ.
സത മിദമഹം രാമെന ാകിേലാ
മി യായ്വ ടാ രാമഭാഷിതം."
ഇ ം സമാശ ാസ മി ാ ജം രാമ-
ഭ മി ാ ജേനാ െചാ ിനാ :
"മി ാ ജഗേള മാല െ നീ
ബ ാ വിരേവാടയ ിനായ്."
ശ വജന് മാല ം ബ ി
മി ാ ജെന േമാദാലയ ീടിനാന്.
ബാലിവധം
ാരി െന ിനാ െ ാ
മി ാ ജ വിളി ീടിനാ പിെ ം.
നായ് നി കി ി ാ രദ ാരി
ത ാ മഹാസിംഹനാദം രവി ത
ബ േരാഷം വിളി നാദം തദാ
ത ാതിവി ിതനാേയാ ബാലി ം
ബ ാ പരികരം ായ സത രം
ബ ൈവരം റെ േ ാ േനര
ഭ രേ െച ബ ാ േന യായ്
മേ ത െചാ ീടിനാ താര ം:
"ശ ാവിഹീനം റെ െത,േ ാ
ശ ളളിെലനി േക നീ.
വി ഹ ി പരാജിതനാ േപായ
248
ീവനാ വ ീ വാ കാരണം
എ ം പാരം പരാ മ േളളാ
മി മവ പി ണ നി യം."
ബാലി ം താരേയാടാ െചാ ീടിനാ :
"ബാേല! ബലാെലാ ശ ാെകാലാ.
ൈകയയ ീ നീ ൈവക േത േമ
നീെയാ കാര ം ധരിേ ണേമാമേല!
ബ വായാ ളളേതാ ീവ
ബ മിെ േ ാ ൈവര ിനാ േമ.
ബ വാ വേനകെന ാകിേലാ
ഹ വ െന ാലവ മറിക നീ.
ശ വാ ളളവ വ ഹാ ിേക
ിനായ് വിളി ം േക ട
രനാ ളള ഷനിരി േമാ
ഭീ വാ ളളിലട െചാ നീ.
ൈവരിെയെ ാ വിരവി വ വ ǌാ
ധീരത ൈകെ ാ ിരി നീ വ േഭ!"
താര ം െചാ ാള േക വേനാ :
"വീരശിഖാമേണ! േക ാ െമ ി നീ.
കാനന ി നായാ ി േപായി
താേന മമ തനംഗദനേ രം
േകേ ാ ദ െമേ ാ െചാ ാന
േക ി േശഷം യേഥാചിതം േപാക നീ.
ീമാ ദശരഥനാമേയാ ാധിപ
രാമെന വ ത െട ന ന .
ല ്മണനാ മ ജേനാ ം നിജ-
ല ീസമയായ സീതേയാ മവ
വ ി ീടിനാ ദ കകാനേന
വന ാശനനാ പ െച ീ വാ .
ഷ്ടനാ െളളാ രാവണരാ സ
ക െകാ ാനവ ത െട പ ിെയ.
ല ്മണേനാ മവെളയേന ഷി
249
ത ണ ശ കാചേല വ ി .
മി ാ ജെന ം ത ക ീടിനാ
മി മായ്വാ െയ േന ാന െമാ ി
സഖ ം െച െകാ ാര ിസാ ിയായ്
ഃഖശാ ി ി വ മാ ട .
' ാരി െനെ ാ കി ി യി
മി ാ ജ! നിെ വാഴി 'െനെ ാ
സത ം െച െകാ ി രാഘവ ;
സത രമാ തനയ മേ രം,
അേന ഷണംെച റി സീതാേദവി-
തെ ം കാ ി വ,െന ം ത ി
അേന ാന േമവം തി ംെച ി
വ തിേ ാള െകാ തേ യവ .
ൈവരെമ ാം കള ാ ീവെന
ൈസ രമായ് വാഴി െകാ കയിളമയായ്.
യാഹി രാമം നീ ശരണമായ് േവേഗന
പാഹി മാമംഗദം രാജ ം ല േത."
ഇ െന െചാ ി ര കാ ം പിടി-
െന താര നമ രി ം വിധൗ
വ ാ ലഹീനം ണ ണ -
രാഗവേശന പറ ി ബാലി ം:
"സ് ീസ ഭാവംെകാ േപാടിയാ േക േമ
നാ ി ഭയം മമ വ േഭ! േക നീ.
ീരാമല ണ ാ വ െത ിേലാ
േച െമേ ാ മവെര നി യം
രാമെന സ്േനഹെമേ ാളമി ാ േമ
രാമനാ സാ ാ മഹാവി
നാരായണ താനവതരി മി-
ഭാരഹരണാ െമ േക ǌാ .
പ േഭദം ഭഗവാനി നി യം
നി ണേനകനാ ാരാമനീശ ര .
ത രണാം േജ വീ നമ രി-
250
ി യാ ǌാ ിെ ാ ി േപാ വ .
മ ഹ ി പകാര േമ ം
ീവേന ാ െമെ െ ാേ ാ നീ.
തെ ജി വെന ജി ീ -
മന ഭാവം പരമാ ാവിനി േ ാ.
ഭ ിഗമ പരേമശ ര വ േഭ!
ഭ ിേയാ പാ ിെലേ ാളമി ാ േമ.
ഃഖ ം നീ ി വസി നീ േവ നി
രേലാചേന! ണാം േധ!"
ഇ മാശ ാസ ാരാതി ം
നായ് സത രം ബ ാ പരികരം.
നി മി ീടിനാന് ായ സത രം
നി ഹി ീ വാ ീവെന ധാ.
താര മ കണ ം വാ വാ-
ാ ഢതാപമക ീടിനാ .
പ ം കടി ലറിെ ാ ബാലി ം
നി നിെ ണേ ാ േനരം തദാ
ഷ്ടിക െകാ താഡി ി ബാലിെയ
ഷ്ടനാം ബാലി ീവെന ം തഥാ.
ഷ്ടി ി ഹരി ിരി േവ
െക ി ം കാ ൈക പര രം താഡനം
ത ി ം െകാ ം തല ത ളി
െകാ ി േമ ം പിടി ം കടി മ-
ി വീ ം പിര -
ീ ം കല നഖംെകാ മാ ി ം
ചാടി തി ം ട തി ം
മാടി ം ടെ ാ ം
ഓടി ഴി ം വാടി വിയ ം
മാടിവിളി ം േകാപി ം
ഷ്ടി േയാഗം ക നി പവ
ഷ്ടി ം വാ ി തി ം
കാല ം കാലകാല താ ളള േപാ
251
ബാലി ീവ ിെനാ ാ ഢം.
ര സ ത ി െപാ ംേപാെല
ര ൈശല ത ി െപാ ംേപാെല ം
ക വരാ െകാ ാടി ക ി ം
ക ീല വാ െമാ േമ േമ.
അ െകാ േ ാ മാല ബാലി -
ച ത ന കിയ മാല ീവ ം.
േഭദമിെ ാ െകാ ം ത ിെല ി ം
േഭദി ിത തനയ വി ഹം.
സാദ േമ ം കല ീവ ം
േഖദേമാേട ര നാഥെന േനാ ി ം
അ ജ ഷ്ടി ഹര േള യാ
ീവേന ം തള െ
ക കാ ണ ം കല േവേഗന ൈവ-
ദശരഥന ന ബാലിത
വ േദശെ ല മാ ിെ ാ
ഷ ം മറ ാ മാേഹ മാ-
മസ് ം െതാ വലി നിറ ട
വി തമാ ാറയ രവളീടിനാ .
െച ബാലിത മാറി തറ ള-
െവാ ലറി വീണീടിനാ ബാലി ം.
മി െമാ വിറ ിതേ ര
രാമെന ിസ് തി മ ത .
േമാഹം കല മാ ം പിെ
േമാഹ ം തീ േനാ ീടിനാ ബാലി ം.
കാണായിതേ ര മെന ദാ
ബാണ ം ദ ിണഹേ ധരി ന -
പാണിയി ചാപ ം ചീരവസന ം
ണീര ം േ രവദന ം
ചാ ജടാമ ടം ിടംെപ
മാറിട ി വനമാല ം
ചാ ായത ളാ ളള ജ ം
252
ാദള വി ശരീര ം
പ ഭാേഗ പരിേസവിത ാരായ
ല മണ ീവ ാെര മ സാ
ക ഗ ഹി പറ ി ബാലി -
ായ േകാപേഖദാ ലേചതസാ:
"എ ǌാെനാ നിേ ാ പിഴ -
െമ ിെനെ െ ാലെചയ് െവ േത നീ?
വ ാേജന േചാരധ െ ം ൈകെ ാ
രാജധ െ െവടി െത ി െന?
എെ ാ കീ ി ലഭി തി െകാ
ചി ി രാജ േലാ വനേ ാ നീ.
വീരധ ം നി പി കീ ിെ ി
േനെര െപാ ജയിേ ണേമവ ം.
എേ ാ ീവനാ തമായ -
െമ േമ ് ാ തമ യാ ം?
രേ ാവര തവ പ ിെയ തി-
ന ാ ജെന രണമായ് ാപി
നി ഹി ഭവാെനെ െയ ാകിേലാ
വി മം മാമകം േക റി ീേല?
ആരറിയാ േലാക ി ം
വീരനാെമ െട ബാ പരാ മം?
ല ാ രെ ി ട ലെ ാ ം
ശ ാവിഹീനം ദശാസ േനാ ം െട
ബ ി ǌാനരനാഴികെകാ നി-
ിേകെവ െതാ േത മാദരാ .
ധ ി െന ഭവാെന േലാക ി
നി ല ാര് പറ ര പേത!
ധ െമേ ാ ലഭി തി െകാ
നി ലമി െന കാ ാളെനേ ാെല
വാനരെ തിെചയ് േകാ ിെ ാ
മാന ായെതെ പറക നീ?
വാനരമാംസമഭ മേ ബത,
253
മാനേസ േതാ ിയെത ി പേത!"
ഇ ം ബ ഭാഷണം െചയ്ത ബാലിേയാ-
രമായ െചയ് ര മ ;
"ധ െ ര ി തി ാ ധ മായ്
നി രം നട ി നീെള ǌാ .
പാപിയാേയാരധ ി നാം നി െട
പാപം കള ധ െ നട വാ
നിെ വധി ി ǌാ േമാഹബദ്ധനായ്
നിെ നീേയ മറിയാ െമേടാ.
ി ഭഗിനി സേഹാദരഭാര ം
കള ം മാതാ േമ േമ
േഭദമിെ േ ാ േവദവാക ,മ
േചതസി േമാഹാ പരി ഹി വ
പാപികളി വ േമ ം മഹാപാപി;
താപമവ തിനാെല വ മേ ാ.
മര ാദ നീ ി നട വ കെള-
ൗര േമ ം പ ാ നി ഹി ഥ
ധ ിതി വ ം ധരണീതേല
നി ലാ നീ നി പി മാനേസ.
േലാകവി ിവ വാനാ െ ാ
േലാകപാലക ാ നട െമ ാട ം.
ഏെറ റ േപാകാ വേരാ,ട ം
പാപ ിനായ്വ ം പാപിക േ ം."
ഇ മ െചയ്തെത േവ േക ാ
ചി വി ി ഭവി കപീ ം
രാമെന നാരായണെന റി ട
താമസഭാവമക സസം മം
ഭ ാ നമ ത വ ി െചാ ിനാ-
നി ം "മമാപരാധം മിേ ണേമ!
ീരാമ! രാമ! മഹാഭാഗ! രാഘവ!
നാരായണ നി ി വടി നി യം.
ǌാനറിയാെത പറ െത ാം തവ
254
മാനേസ കാ ണ േമാ ം മി ണം.
നി ി േമനി ം ക ക ാ നി-
ിേക താവകമായ ശരേമ
േദഹ േപ ി തി േയാഗം വ -
താഹ ! ഭാഗ െമേ ാ െചാ ാവ ം!
സാ ാ മഹാേയാഗിനാമപി ഭം
േമാ ദം തവ ദ ശനം ീപേത!
നി തി നാമം മരി ാ ട േ ാ
സ ാപ െ ാ െചാ ം ഷ
േമാ ം ലഭി ിതാകയാലി േമ
സാ ാ ര ിതനായ ഭഗവാെന
ക ക േ ാ നി െട സായകം-
െകാ മരി ാനവകാശമി ാലം
ഉ ായെത െട ഭാഗ ാതിേരകമി-
േ ാ പല ം ലഭി ിതീശ രാ!
നാരായണ നി ി വടി ജാനകി
താരി മാതാവായ ല മീഭഗവതി
പ ്തി ക തെ നി ഹി ാനാ
പ ്തിരഥാ ജനായ് ജനി ഭവാ
പ ജ മ ി യാെല ം
പ വിേലാചന ǌാനറി ീടിേന .
നി െട േലാകം ഗമി ാ ട ീ -
െമെ യ ഹിേ ണം ഭഗവാേന!
എേ ാ ല ബലനാ മംഗദ -
ത ി തി ളള ായിരി ണം.
അ തനയ മംഗദബാല -
െമാ െമനിെ ൈകെ ാ കേവണേമ!
അ ം പറി ൈ െകാ ടിയെന-
യ േപാ െമെ േലാ ക ം േവണം."
എ േക ര മ ബാണ ം
െച പറി തേലാടിനാ െമ േവ.
മാനവവീര ഖാം ജ ം പാ
255
വാനരേദഹ േപ ി ബാലി ം,
േയാഗീ രാപമാ െളളാ
േലാകം ഭഗവ പദം ഗമി ീടിനാ .
രാമനാേയാ പരമാ നാ ബാലി
രാമപാദം േവശിേ ാരന രം
മ ടൗഘം ഭയേ ാേടാടി േവേഗന
ി കി ി യായ രാജിേര
െചാ ിനാ താരേയാടാ കപിക ം:
"സ േ ാകവാസിയായ് വ കപീശ ര
ീരാമസായകേമ രണാജിേര,
താേര! മാരെന വാഴി ൈവകാെത.
േഗാ രവാതി നാ ം ഡം ബ ി
േഗാപി െകാ ക കി ി ാമഹാ രം.
മ ികേളാ നിേയാഗി നീ പരി-
പ ിക ളളി കട ാതിരി ണം."
ബാലി മരി േകേ ാ താര -
േമാേലാല വീ ക നി ം വാ
ഃേഖന വ സി താഡി താഡി
ഗ ഗദവാചാ പറ പലതരം:
"എ ിെനനി ിനി ം രാജ -
െമ ി തലവാസ ം േമ ഥാ?
ഭ ാ തേ ാ െട മടിയാെത
ത േലാകം േവശി ǌാ ."
ഇ ം കര കര വ െച ത
ര പാം ളണി കിട
ഭ കേളബരം ക േമാഹം
േനാ ം െടേയ ം വിവശയായ്
വീണി െച പാദാ ിേക താര ം,
േക ട ിനാള് പിെ ലതരം:
"ബാണെമയ്െത ം െകാ ീ നീ മമ
ാണനാഥ െപാറാ പിരി ാെലേടാ!
എെ തിേയാ െടയയ ിേലാ
256
കന കാദാനഫലം നിന ം വ ം.
ആരയനാം നി ാല തമ േയാ
ഭാര ാവിേയാഗജ ഃഖം ര പേത!
വ ം തീ മ മായ് വാ നീ
ീവ! രാജ േഭാഗ േളാ ം ചിരം."
ഇ ം പറ കര താരേയാ-
രമായ െചയ് ര വര
ത ാേനാപേദശ കാ േണ ന
ഭ വിേയാഗ ഃഖം കള ീ വാ .
താേരാപേദശം
"എ ി േശാകം ഥാ തവ േക നീ
ബ മിേ മിതി മേനാഹേര!
നി െട ഭ ാ േദഹേമാ ജീവേനാ
ധേന ! പരമാ െമേ ാ െചാ നീ.
പ താ കം േദഹേമ ം ജഡം
സ ിതം ത മാംസര ാ ിെകാെ േടാ
നിേ കാ ല ം േദഹേമാ നീ
നി യമാ ാ ജീവ നിരാമയ .
ഇ ജനനം മരണ മി േക-
ള ാകാ നിനേ േമ.
നി മി നട മി േക
:ഖവിഷയ മ േകവലം
സ് ീ ഷ ീബ േഭദ മി
താപശീതാദി മിെ റിക നീ.
സ വഗ ജീവേനക പരനദ യ-
നവ യനാകാശ ല നേലപക
മായ് നിത മായ് ാനാ കമായ
തത േമാ െ ഃഖ ി കാരണം?"
രാമവാക ാ തം േകേ ാ താര ം
രാമേനാടാ േചാദി ി പിെ ം:
"നിേ കാ ല ം േദഹമായ ം
257
സ ിദാ നിത നായ ജീവ ം
ഃഖ ഖാദി സംബ മാ െ ളള-
െതാെ യ െച േവണം ദയാനിേധ!"
എ േക െചയ് ര വര :
"ധേന രഹസ മാ ളള േക നീ.
യാെതാരള േദേഹ ിയാഹ ാര-
േഭദഭാേവന സംബ ായ്വ ം
അ നാേള മാ ാവി സംസാര-
െമ മവിേവകകാരണാ നി യം.
ഓ ി മി ാ തമായ സംസാര ം
പാ താേന വിനിവ ി യെ േടാ!
നാനാവിഷയ െള ായമാനനാം
മാനവെന െനെയ ം േക നീ.
മി ാഗമം നിജ സ പ്േന യഥാ തഥാ
സത മാ ളള േക ാ െമ ിേലാ
നമനാദ വിദ ാബ േഹ നാ
താനാമഹം തി ാ ത ാര മായ്
സംസാര ാമപാ കമായ ം
മാനസ ി ബ ം ഭവി ം
ആ മന മാനത ം ഭവി യാ-
ലാ ന ല തബ ം ഭവി
ര ാദിസാ ി ാകകാരണം
ടിക ം തദ മായ്വ ം
വസ് തയാ പാ ിലി ത നാ
ചിേ നി പി കാ ക നീ! മമായ്.
ീ ിയാദി സാമീപ ാകയാ-
െല മാ ാവി സംസാര ം ബലാ
ആ സ ലിംഗമാേയാ മന ിെന
താ പര േമാ പരി ഹി ി േ ാ
ത ഭാവ ളാ കാമ െള-
ത ാദികളാം ണ ളാ ബ നായ്
േസവി യാലവശത ം കല
258
ഭാവി െകാ സംസാേര വല
ആദൗ മേനാ ണാ ാ തത ദാ
േവദം വിധി ം ബ വിധക
ര ാസിത ഗതികളാ-
ി ം ത മാന ഭാവ ളായ്
ഇ െന ക വേശന ജീവ ബലാ-
െല മാ ത വം മി ീ
പിെ മ സംഹാരകാേല ജീവ-
ന മനാദ വിദ ാവശം ാപി
തിഷ്ഠത ഭിനിേവശ ാ നരഥ
ികാേല വവാസനയാ സമം
ജായേത േയാ ഘടീയ വ സദാ
മായാബല ാലതാ െ ാഴിെമേടാ
യാെതാരി നിജ ണ വിേശേഷണ
േചതസി സ ംഗതി ലഭി ീ ,
മ നായ ശാ ാ ാവി ന-
രേ ാളവ തി മദ ിഷയാ ഢം
ാം കഥാ വേണ മമ
സ പവി ാന ം ജായേത
സ നാഥ സാേദന മാനേസ
ഖ വാക ാ വി ാ ായ്വ ം
േദേഹ ിയ മനഃ ാണാദികളി നി-
ാഹ ! േവെറാ നമാ ാവി
സത മാന േമകം പരമദ യം
നിത ം നി പമം നിഷ്കള ം നി ണം
ഇ മറി േ ാ നാമെ ാേഴ
സത ം മേയാദിതം സത ം മേയാദിതം
യാെതാ വിചാരി തി െന
േചതസി സംസാര ഃഖമവനി .
നീ ം മയാ േ ാ േമാ വി യാ-
ായാവിേമാഹം കളക മേനാഹേര!
ക ബ ി ല് നി ട േവ െപ
259
നി ല ഹ്മണിതെ ലയി നീ
ചിേ നിന കഴി ജ ി
െല ംഭ ി െ ല െകാ
പ േമവം നിന കാ ി
താപമിനി ള ാ മേശഷം നീ
മ പമീ ശ ം ധ ാനി െകാ ക ം
െച ാ നിന േമാ ം വ ം നി യം
ൈകതവമ പറ േകവലം"
ീരാമവാക മാനേ ന േകേ ാ
താര ം വി യം വണ ിനാ
േമാഹമക െതളി ി ചി ം
േദഹാഭിമാനജ ഃഖ ം േപാ ിനാ
ആ ാ തിെകാ ാ സ യാ-
യാ േബാേധന ജീവ യായിനാ
േമാ ദനായ രാഘവ തേ ാ
കാ ണം സംഗമമാേ ണ താര ം
ഭ ി ി നാദിബ ം തീ
യായാെളാ നാരിെയ ാകി ം
െമ ാമകെലേ ാ െതളി ി
ീവ മിവ േകേ ാരന രം
അ ാനെമ ാമക സൗഖ ം
വി ാനേമാടതി സ നായാ േലാം.
ീവരാജ ാഭിേഷകം
ീവേനാട െച ാനന ര-
"മ ജ നാമംഗദ തെ ം
ി സം ാരമാദിക െള-
ണ ാഹപര മാഹ െച നീ"
രാമാ യാ െതളി ാ ീവ -
മാേമാദ വെമാ ി ട ിനാ .
സൗമ യാ േ ാ താര ം ം
ാഹ്മണ മമാത ധാന ാ ം
260
പൗരജന മായ് േപേ ാചിതം
േഭരീ ദംഗാദിവാദ േഘാഷെ ാ ം
ശാസ്േ ാ മാ േ ണ ക ം കഴി ഥ
ാത ാ ജഗാമ ര മസ ിധൗ
മ ികേളാ ം ണമ പാദാം ജ-
മ ദാ പറ ാ കപി ംഗവ :
"രാജ െ ര ി െകാ കേവണമിനി
ജ നാ ം നി ി വടി സാദരം.
ദാസനാ േ ാരടിയനിനി വ-
ശാസന ം പരിപാലി സ തം
േദവേദേവശ! േത പാദപ ദ യം
േസവി െകാ വാ ല മണെനേ ാെല"
ീവവാ കളി രം േക ാട-
നേ ചിരി െച ര മ :
"നീ തെ ǌാനതിനിെ ാ സംശയം
ീതനായ്േപായാ മാ മമാ യാ
രാജ ാധിപത ം നിന തേ നിനി-
ജ നാ െച ഭിേഷകം കഴി നീ
നെമാ നഗരം ക മി
ǌാേനാ പതി ാ സംവ രേ ാളം.
സൗമി ി െച മഭിേഷകമാദരാ
സാമ മാരെന ിെ നീ
യൗവരാജ ാ മഭിേഷചയ േഭാ!
സ വമധീനം നിന രാജ ം സേഖ!
ബാലിെയേ ാെല പരിപാലനം െച
ബാലേന ം പരിപാലി െകാ ക നീ
അ ിശിഖേര വസി ǌാ-
നദ തി ചാ ാസ മാ ലാ
പിെ വരിഷം കഴി ാലന ര-
മേന ഷണാ ം യ െച നീ
തന ംഗിതാനിരിേ ടമറി വ-
െ േ ാ െചാ ക ം േവണം മമ സേഖ!
261
അ നാ ം ര ി വസി നീ
നിത ഖെ ാ ം ദാരാ ൈജ മം
രാഘവ തേ ാട ം ൈകെ ാ
േവേഗന സൗമി ിേയാ ീവ ം
െച രി ഭിേഷക ം െച
വ ി രാമാ ിേക മി ാ ജ
േസാദരേനാ ം വ ഷണാേഖ ഗിരൗ
സാദരം െച കേരറീ ര മ .
ഉ ത ശിഖരം േവശി
നി േനരെമാ ഗഹ രം കാണായി.
ാടികദീ ി കല വിള ിന
ഹാടകേദശം മണി വേരാ ലം
വാതവരിഷഹിമാതപവാരണം
പാദപ ഫല ലസ ിതം
തൈ വ വാസായ േരാചയാമാസ സൗ-
മി ിണാ ീരാമഭ മേനാഹര
സി േയാഗീ ാദി ഭ ജനം തദാ
മ േവഷം നാരായണ തെ
പ ി ഗാദി പം ധരി ന ഹം.
പ ി ജെന ജി ട ിനാ .
ാവരജംഗമജാതികേളവ ം
േദവെന ഖി മ വിനാ .
രാഘവ ത സമാധിവിരതനാ-
േയകാ േദേശ മ ം ദശാ േര
ഏകദാ വ ി സൗമി ി സസ് ഹം
രാഘവേനാ േചാദി ളീടിനാ :
"േക യിലാ ഹം പാരം ിയാമാ -
മാഖ ാഹി േമാ ദം ിേലാകീപേത!
വ ാ മിക േമാ ദംേപാല
വ ി െച േവണം ദയാനിേധ!
നാരദവ ാസവിരി ാദിക സദാ
നാരായണ ജെകാ സാധി
262
നിത ം ഷാ െമ േയാഗീ ാ
ഭ ാ പറ ിെത േക ǌാന്.
ഭ നായ് ദാസനാ േ ാരടിയ
ി ദ പേദശി േളണം
േലാൈകകനാഥ! ഭവാന െച ിേലാ
േലാേകാപകാരകമാക േ ാ.
ല ണേനവ ണ ി േനര
ത േണ ീരാമേദവന െച :
ിയാമാ േ ാപേദശം
"േക നീെയ ി മ ജാവിധാന ി-
േനാ ിലവസാനമിെ റിക നീ.
എ ി ം െചാ വാെനാ സംേ പി
നി േ ാ വാ ല ം യാ .
ത െട ത െട േഹ ാ മാ േ ണ
മ ിട ി ദ ിജത ായ്വ ാ
ആചാര േനാ മ ം േക സാദര-
മാചാര വമാരാധി മാെമേടാ.
മല ി ലാകി മാം ന-
ര ിഭഗവാ ലാകി മാെമേടാ.
ഖ തിമാദികളിെല ാകി -
മ ലാകി മ ി ലാകി ം
ില ി ം ന സാള ാമ-
െ ിേലാ ന മെമ ം.
േവദതേ ാ ളായ മ െകാ-
ാദരാ േ പനാദി വിധിവഴി
കാേല കളി േവണം േദഹ േയ.
ലമറി സ ാവ നമാദിയാം
നിത ക ം െച പിെ സ ക ണാ.
മായ് െച സ പമാദിെയ.
ആചാര നായ ǌാെന ക പി
ജി ഭ ിേയാെട ദിവസം തി
263
ാപനം െച ശിലയാം തിമാ
േശാഭനാ ം െച േവണം മാ നം
ഗ ാദ െകാ ജി വ
ചി ി െതാെ ലഭി മറിക നീ.
ഖ തിമാദികളിലലംകാര-
െമാെ സാദെമനിെ റിക നീ
അ ൗ യജി ഹവി െകാ ാദര-
ല െന ണഡില ി െല ാകിേലാ
ിേല സ ജാ വ മായവ
സ ാദനം െച േവണം ട വാ
േയാ ം െട വാരിെയ ാകി ം
ഭ നാ വ ത ാലതി ിയം
ഗ ാ തഭ േഭാജ ാദിക-
െള പിെ റേയണേമാ ǌാെനേടാ?
വ താജിനകശാദ ളാലാസന-
മമായ ക പി െകാ ണം
േദവസ സ േഖ ശാ നായ് െച ി -
ാവി ദാ ലിപിന ാസം കഴി ണം
െച തത ന ാസ ം െച സാദരം
ത ട ി വാേമ കലശം െവ
ദ ിണഭാേഗ മാദികെള ാ-
മ തഭ ൈത വ സംഭരി ീടണം
അ പാദ ദാനാ മാ ം മ -
പ ാ മാചമനാ െമ ി െന
പാ ച യ ം െവ െകാ ണം
േപ മെ ാ ം നി പണം ടാെത
മ ലാം ജീവസം ാം തടി ലാം
മേല ഢം ധ ാനി െകാ ണം
പിെ സ േദഹമഖിലം ത യാ വ ാ -
െമ റ േ ണമിള ം ടാെത
ആവാഹേയ തിമാദി മ ലാം
േദവസ പമായ് ധ ാനി േകവലം
264
പാദ മ ം തഥാ മ പ മി-
ത ാൈദ ഃ നഃ ാനവ തവി ഷൈണ:
എ പചാരെമ ാല-
ത ം െകാ ാെമനിെ േത
ആഗേമാ കാേരണ നീരാജൈന-
പദീൈപ ിേവൈദ വി ൈര:
യാ നിത മായ ി െകാ കി
യാ ǌാ ം ജി മറിക നീ.
േഹാമമഗേ ാ മാ ാനേല?
ലമ ംെകാ െച ാ, െത ിേയ
ഭ ാ ഷ ം െകാ മാെമേടാ
ചി താരി നിന മാര! നീ.
ഔപാസനാ ൗ ച ണാ ഹവിഷാ ഥ
േസാപാധിനാ െച േഹാമം മഹാമേത!
ത ജാ നദ ഖ ം മഹാ ഭം
ദീ ാഭരണവി ഷിതം േകവലം
മാേമവ വ ിമ ിതം ധ ാനി
േഹാമകാേല ദി ഭ ാ േധാ മന്
പാരിഷദാനാം ബലിദാന ം െച
േഹാമേശഷെ സമാപയ വി
ഭ ാ ജപി മാം ധ ാനി മൗനിയായ്
വ വാസം നാഗവ ീദലാദി ം
ദത ാ മദേ മഹ ീതി വകം
ഗീത തിപാഠാദി ം െച
പാദാം േജ നമ ാര ം െച ട
േചതസി മാ റ ി വിനീതനായ്
മ മാ ം സാദെ ം ന-
മാംേഗ നിധായാന വകം
'ര മാം േഘാരസംസാരാ'ദിതി -
ാ നമ ാര ം െച ന രം
ഉദ സി ി ട ത ്മഹ ി -
ലി ം ദിനമ ജി മ േഖ!
265
ഭ ിസം നാ മ ദാ
നിത േമവം ിയാേയാഗമ ി ി
േദഹനാേശ മമ സാ പ ം വ -
ൈമഹികസൗഖ െള െചാേ ണേമാ?
ഇ ം മേയാ ം ിയാേയാഗ മം
ഭ ാ പഠി താ േക താ െച ിേലാ
നിത ജാഫല വെന" ം
ഭ ിയന െച ാന േനരം.
േശഷാംശജാതനാം ല ണ തേ ാട-
േശഷമിദമ െച േതാരന രം
മായാമയനായ നാരായണ പര
മായാമവലംബ ഃഖം ട ിനാ :
"ഹാ! ജനകാ േജ! സീേത! മേനാഹേര!
ഹാ! ജനേമാഹിനി! നാേഥ! മമ ിേയ!"
ഏവമാദി ലാപം െച നി ം
േദവേദവ വരാെത ചമ ി
സൗമി ി ത െട വാക ാ തംെകാ
സൗ ഖ േമാ മ ം ചിലേനരം.
ഹ മ ീവസംവാദം
ഇ െന വാ കാലെമാ ദിന-
മ കി ി ാ ര ി വാ
ീവേനാ പറ പവനജ-
നേ വണ ിനിേ കാ മാംവ ം:
"േക കപീ ! നിന ഹിത ളാം
വാ ക ǌാ പറ വ സാദരം.
നി െട കാര ം വ ിര മ
േമ സത തന് േഷാ മ .
പിെ നീേയാ നി പി ീലേത െമ-
െ െട മാനേസ േതാ ിതി േഹാ.
ബാലി മഹാബലവാ കപി ംഗവ
ൈ േലാക സ ത േദവരാജാ ജ
266
നി െട ലം മരി ബലാ, ലവ
േമ കാര ം വ ിെ ാ ി
രാജ ാഭിേഷക ം െച മഹാജന-
ജ നാ ാര മായി ീ നീ.
എ നാ ിരി ി െനെയ ം
ചി ി േതാ ധരി നീ.
അദ വാ േശ ാ വാ പരേശ ാഥ വാ തവ
ത ഭവി മതിനി സംശയം
ത പകാരം മറ ഷ
ച തിെനാ േമ ജീവി ിരി ി ം
പ വതാേ നിജ േസാദര തേ ാ -
വീശ രന് പരിതാേപന വാ
നിെ ം പാ , പറ സമയ ം
വ ം നീേയാ ധരി തിേ േമ.
വാനരഭാേവന മാനിനീസ നായ്
പാന ം െച മതിമറ ന ഹം
രാ ക മറിയാേത വസി
േകാ കെള ം ന ന ി െന.
അ ജനായ ശ ാ ജെനേ ാെല
നി ഹി ീ ം ഭവാെന ം നി യം."
അ നാന ത െട വാ േക-
സാ ഭീതനാേയാ ീവ ം
ഉ രമായവ തേ ാ െചാ ിനാ :
"സത മേ നീ പറ നി യം.
ഇ രം െചാ മമാത െ ിേലാ
ീശനാപ െമ കയി േ ാ
സത രെമ െടയാ േയാ ം ഭവാ
പ ദി ി േല മയ ീടണം,
സ ദ ീപ ിത ാരായ വാനര-
സ മ ാെര വ വാനായ് തം
േനെര പതിനായിരം കപിവീെര-
ാരാതയ സേ ശപറെ
267
പ തി ി വേരണം കപി ലം
പ ം കഴി വ െത ാകിേലാ
വ നവനതിനിെ ാ സംശയം
സത ം പറ ാലിള മിേ േമ."
അ നാ േനാടി ം നിേയാഗി
മ ളമ ിരം ി ീടിനാ
ഭ നിേയാഗം ര ത മാ ത-
ം വാനരസ മ ാെര ം
പ ദി ി മയ ാനഭിമത-
ദ ം, കപീ ാ മേ രം
വാ േവഗ ചാേരണ കപി ല-
നായക ാെര വ വാനായ് ദാ
േപായി ദാനമാനാദി നാ
മായാമാ ഷ കാര ാ മതി തം.
ീരാമെ വിരഹതാപം
രാമ ം പവ ത നി ഃഖി
ഭാമിനിേയാ ം പിരി വാ ം വിധൗ
താേപന ല ണ തേ ാ െചാ ിനാ :
"പാപമേ ാ! മമ! കാ ക! മാര! നീ
ജാനകീേദവി മരി ിേതാ ചി
മാനസതാേപന ജീവി ിരി േയാ?
നി യിേ മറി മി േ ാ.
ക ി ഷെനേ ാ സം ിതനായ്
ജീവി ിരി ിെത െചാ ീ കി
േകവലെമ മി നവ മമ.
എ ാ ിരി െത ാകി ǌാ-
നി ബലാ െകാ േപാ വ നി യം.
ജനാകീേദവിെയ ക തെ
മാനസേകാേപന ന മാ ീ വ .
വംശ ം െടെയാ െ ാ
സംശയേമ മിതിനി നി യം.
268
എെ ം കാണാ ഃഖി ിരി
നിെ ǌാെന ിനി ാ വ േഭ!
ച ാനേന! നീ പിരി കാരണം
ച മാദിത െനേ ാെലയായി .
ച ! ശീതാം ളാലവെളെ
മ മ ം തേലാടി േലാടി ദാ
വ ാ തടവീ െകെ ം സാദരം
നി െട േഗാ ജയേ ാ ജനകജ.
ീവ ം ദയാഹീനനേ േലാം
ഃഖിതനാെമെ ം മറ ാനേ ാ
നി കം രാജ മാ ലഭി വ
ൈമ ിമാേരാ ടി ദിവാനിശം
മദ പാനാസ ചി നാം കാ ക
വ ം തഘ്നനേ മി ാ ജ!
വ ശര ാലെമ ക വ
വ ീലയേ ാ പറ വ ം സേഖ!
അേന ഷണംെച സീതാധിവാ -
മിേ ടെമ റി ീ വാനായവ .
േ ാപകാരിയാെമെ മറ യാ
നവന് തഘ്ന ാരി നി യം
ഇ രാ ജനെ മറ
രി ീവേനാ നീ.
കി ി േയാ ം ബ േളാ ം െട
മ ടേ െന നി ഹി ീ വ
അ ജമാ ം ഗമിേ ണമി ിനി-
ീവ മതിനിെ ാ സംശയം".
ഇ മ െച രാഘവേനാടതി-
നാേയാ സൗമി ി െചാ ീടിനാ :
"വ നാേയാ ീവെന ത രം
ഹത ാ വിടെകാ വനദ തവാ ികം
ആ ാപയാ മാ"െമ പറ ി
ാ നാേയാ മി ാതനയ ം
269
ആദായ ചാപ ണീരഖ ഗ ം
േ ാേധന ഗ മഭ ദ തം േസാദരം
ക ര പതി െചാ ിനാ പിെ -
" െ ാ നിേ ാടിനി ം പറ
ഹ വന ീവ മമ സഖി
കി ഭയെ തീ െകേ വ .
'ബാലിെയേ ാെല നിന ം വിരേവാ
കാല റ ി േപാകാമറിക നീ'
ഇ മവേനാ െച െചാ ാലതി-
രം െചാ ം േക െകാ നീ
േവേഗന വ ാലതി പമാ-
മാ തേമാ ക വ മന രം".
ല ണെ റ ാട്
അ ജ ാ യാ െസൗമി ി സത രം
ീവരാജ ം തി നട ീടിനാ
കി ി േയാ ം ദഹി േപാമിെ ാേഴ
മ ടജാതികെള േതാ ം വ ം
വി ാന ിസ നാ ല-
ന ാനിയാ മാ ഷെനേ ാെല
ഃഖ ഖാദിക ൈകെ ാ വ ി
തശാ ി േലാക ി ാ വാ
ം ദശരഥ െച തേപാബലം
ത െട സി ി വ ിെ ാ ാ ം
പ ജസംഭവനാദിക ായ
സ ടം തീ ര ി െകാ ാ ം
മാ ഷേവഷം ധരി പരാപര-
നാന ി ജഗ യനീശ ര
നാനാജന ം മായയാ േമാഹി
മാനസമ ാനസം മാകയാ
േമാ ം വ െത െന ǌാെന
സാ ാല് മഹാവി ചി ി ക ി
270
സ ജഗ ായാനാശിനിയാകിയ
ദിവ കഥെയ സി യാ യഥാ
രാമനായ് മാ ഷവ ാപാരജാതയാം
രാമായണാഭിധാമാന ദായിനീം
സ ഥാമി പ ി െലാ െവ
വിഖ ാതയാ വാനാന ഷ
േ ാധ ം േമാഹ ം കാമ ം രാഗ ം
േഖദാദി ം വ വഹാരാ സി േയ
ത ിയാകാലേദേശാചിതം നിജ-
ചിേ പരി ഹി ീടിനാനീശ ര
സത ാദികളാം ണ ളി ാന -
ര െനേ ാെല ഭവി നി ണ
വി ാന ിയാം സാ ി ഖാ ക
വി ാനശ ിമാനവ ാനദ യ
കാമാദികളാലവിലി നവ യ
േവ ാമവദ് വ ാ നന നനാമയ
ദിവ നീശ ര ാ സനകാദിക
സ ാ കെന ിലരറി ീ േവാ
നി ലാ ാ ളാ ഭ ാ
സംയ േബാധ ാെമ െചാ
ഭ ചി ാ സാേരണ സ ായേത
ി ദ നി നിേഷവിത
കി ി യാം നഗരാ ികം ാപി
ല ണ ം െച ǌാെണാലിയി ി
മ ട ാരവെന േപടി
ച ഃ കി കിലശ ം പരവശാ
വേ ാപരി പാ ക ം മര ം
വി മേ ാ ൈകയി പി ിേ വ ം
േപടി മല വിസ ി
ചാടി ട ിനാര മി ം തം
മ ട െ െയാെ െയാ വാ-
ാ ിലഭ ദ തനായ സൗമി ി
271
വി ം ഴിെയ ല വലി ി
ഭ ക ം വ ാെതയായി
ല ണനാഗതനായതറി ഥ
ത ണമംഗദേനാടിവ ീടിനാ
ശാഖാ ഗ െളയാ ി ള താ-
േനകനാ െ നമ രി ീടിനാ
ീതനായാേ ഷ ം െച വേനാ
ജാതേമാഡം മി ാ ജ െചാ ിനാ
'ഗ വ ത ം പി വ െന െചാ-
ിെ കാര ം പിഴ െമ ാ നീ
ഇ യാ ം െച മി െ വ-
ി ാലന മവിളംബിതം വ ം
ഉ നാമ ജെനേ ാട െച
നി ഹി ീ വാ ീവെന ണാ
അ ജമാ ം ഗമി ണെമ
ീവ ാ ിെല ിലേത വ
എ െച െച പറെക'
െചാ േകെ ാ ബാലിതനയ ം
ത ി ായ ഭീതിേയാ മവ
െച ീവെന വ ി െചാ ിനാ
'േകാേപന ല ണ വ ിതാ നി
േഗാ രദ ാരി റ ഭാഗ ിനി
കാേപയഭാവം കള വ ി െച-
പ ത ാ ി ായ്വ ം ഢം'
സ നായ ീവന േക
മ ി വരനാം മാ തി തേ ാ
ചി ി െചാ ിനാനംഗദേനാ -
ട ിേക െച വ ി സൗമി ിെയ
സാ നം െച ിെ ാ േപാരിക
ശാ നാേയാ മി ാതനയെന'
മാ തിെയ റേ വമയ ഥ
താരേയാട ാ ജ പറ ീടിനാ
272
'താരാധിപാനേന! േപാകണമാ നീ
താേര! മേനാഹേര! ല ണ ത െട
ചാര െച േകാപെ മി ി
സാരസ സാരവാക ളാ പിെ നീ
ിെ ാ ി േപാെ െ ം േവേഗന
കാ ി ഷഭാവെ ം നീ ണം'
ഇ മ ാ ജ വാ ക േക വ
മ ക ാം േവശി നി ീടിനാ
താരാതനയ ം മാ തി ം ടി
ീരാമേസാദര തെ വണ ിനാ
ഭ ാ ശല ം െച സൗ-
മി ിേയാട നാന ന െചാ ിനാ
'എ റ ഭാേഗ നി വാ-
ന ഃ ര ിലാ ാെറ ണം
രാജദാര െള ം നഗരാഭ ം
രാജാ ീവെന ം കനിേവാ
ക പറ ാലന രം നാഥെന-
വണ ിയാ സാ െമ ാം തം'
ഇ ം പറ ൈക ം പിടി ാ സൗ-
മി ിേയാ ം മ മ ം നട ി
ഥപ ാ മ വീ ം മണിമയ-
െസൗധ ം രീേശാഭ ം ക ക-
ാന െ ാ മ ക ാ െച
മാനി നി േനര കാണായ്വ
താേരശ ല ഖിയായ മാനിനീ
താരാ ജഗ േനാേമാഹിനി രി
ല ീസമാനയായ് നി തേ രം
ല ണ തെ വണ ി വിനീതയായ്
മ ിതം െചാ ാളേഹാ ‘തവ
മ ിരമായതിെത റി ീലേയാ?
ഭ നാെയ മനായ് തവ
ത നാേയാ കപീ േനാടി െന
273
േകാപ ായാലവെനെ ാ ഗതി?
ചാപല േമ മി ാതിക േ ാ ണം
മ ടവീരന് ബ കാല േ ാ
ഃഖമ ഭവി ീ ദീനനായ്
ഇ ാലമാ ഭവ പയാ പരി-
ര ിതനാകയാ െസൗഖ ം കല വ
വാണാന ം വിപരീതമാ ീടാ -
േവണം ദയാനിേധ! ഭ പരായണ!
നാനാദിഗ രം േതാ ം മ
വാനര ാെര വ വാനായവ
പ സഹ ം ത ാെര വി ി
പ ദി ീ ം കപി ലെ ൗഢ ം
വ നിറ കാ കിവിെട ന-
െരാ ി ം ദ മിനിയി നി യം
ന ര ലെമാെ െയാ വാ
ശ രേ കപിസ മ ാെര ാം
കള മി ാന ിതനാകിയ
ത നാം ീവെന വ മായ്
ീരാമേദവപാദാം ജം വ ി
കാര മാ സാധി ാമറി ാ ം’
താരാവചനേമവം േക ല ണ
പാരാെത െച ീവെന ം ക
സ പം വി നായ ീവ ം
സത ര ാന ം െച വ ി
മ നായ് വിഹ ലിേത ണനാം കപി-
സ മെന േകാേപന ല ണ
മി ാ ജേനാ െചാ ിനാ നീ ര -
സ മ തെ മറെ െത ി െന?
ാരി െനെ ാ ശരമാര -
കര ിതെമ മറിക നീ
അ ജമാ ം ഗമി യിലാ ഹം
ീവ െ നാഥന െച
274
ഇ രം െസൗമി ി െചാ േക തി-
രം മാ ത ം െചാ ിനാ
‘ഇ മ െചയ്വതിെന കാരണം
ഭ േന ം േഷാ മ കപി-
സ മേനാ ി മി ാ ജനി ം
സത ം ലംഘി യി കപീശ രന്
രാമകാര ാ ണ ിരി ി
താമസെമ ിേയ വാനര ംഗവ
വി തനായി ീ കയേ ം
വി യമാ ാ ക ീലേയാ ഭവാ ?
േവേഗന നാനാദിഗ ര ി നി-
ാഗത ാരായ വാനരവീരെര?
ീരാമകാര മേശേഷണ സാധി -
മാമയെമ ിേയ വാനരനായക ’
മാ തി െചാ േക െസൗമി ി -
മാ ഢല നായ് നി ം ദശാ േര
ീവന ഘ പാേദ ന ജ-
െച ഭാേഗ വീ ം വീ ം വണ ിനാ
‘ ീരാമദാേസാഹമാഹ ! രാഘവ-
കാ ണ േലേശെന ര ിതനദ ǌാ
േലാക യെ ണാ മാ ം െകാ
രാഘവ തെ ജയി മേ ാ ബലാ
േസവാ േമാ ി സഹായമാ ം ǌ -
േളവ ം ത നിേയാഗെ വഹി ‘
അ ാ ജ െമാഴി േക െസൗമി ി ം-
ാ ഴി വേനാ െചാ ീടിനാ
‘ ഃേഖന ǌാ പ ഷ പറ -
െമാെ മി മഹാഭാഗനേ ാ നീ
നി ണയമധിക ാകയാ
സ ടം െകാ പറ ി ǌാെനേടാ!
275
ൈവകാെത േപാക വന ി നാമിനി
രാഘവ താേന വസി െമേടാ.
ീവ ീരാമസ ിധിയി
‘അ െന തെ റെ െക ി നാ-
മി ിനി ാ യിെ ’ ീവ ം
േതരി കേരറി മി ാ ജ മായ്
േഭരീ ദംഗശംഖാദി നാദെ ാ ം
അ നാ നീലാംഗദാൈദ രല-
മ സാ വാനരേസനേയാ ം തദാ
ചാമരേശ താതപ വ ജനവാ
സാമരൈസന നഖ ലെനേ ാെല
രാമ തി വടിെയെ കാ തി-
നാേമാദേമാ നട കപിവര
ഗഹ രദ ാരി ശിലാതേല വാ
വിഹ ലമാനസം ചീരാജിനധരം
ശ ാമം ജടമ േടാ ലം മാനവം
രാമം വിശാലവിേലാലവിേലാചനം
ശാ ം ിതചാ ഖാം ജം
കാ ാവിരഹസ ം മേനാഹരം
കാ ം ഗപ ി സ യേസവിതം
ദാ ം ദാ ക രാല് കപിവര
േതരി നി ാ താഴ ിറ ീടിനാ
വീരനാേയാ െസൗമി ിേയാ ം തദാ
ീരാമപാദാരവി ാ ിേക വീ
രി ഭ ാ നമ രി ീടിനാ
ീരാമേദവ ം വാനരവീരെന-
ാ ണ േമാ ഗാഢം ണ ീടിനാ
‘െസൗഖ മ ീ ഭവാെന’ രെച ട-
ൈനക ഭാേവന പിടി ി ീടിനാ
276
ആതിഥ മാ ജ ം െച ള-
വാദിത ം ീതി ാ േലാം
സീതാേന ഷണം
ഭ ിപരവശനായ ീവ ം
ഭ ിയേനാ ണ ി ിതേ രം
'വ നി കപി ലെ നി-
െ ാ പാ േളണമാദരാ
ാ േവലെച ീ വാ തേ ാ
മ ടവീരരി ാണായെതാ േവ
നാനാ ലാചലസംഭവ ാരിവ
നാനാസരി ീപൈശലനിവാസിക
പ ത ല ശരീരികേളവ -
ീപേത!കാമ പികെള ം
ഗ ം കല നിശാചര ാ െട
ീര െമ ാമട വാ േപാ വ
േദവാശസംഭ ാരിവരാകയാ
േദവാരികെളെയാ മിവരിനി
േകചി ഗജബല ാരതി താ
േകചി ദശഗജശ ി േ ാ ്
േകചിദമിതപരാ മ വ
േകചി േഗ സമ ാരറി ാ ം
േകചി േഹ നീേലാപല പിക
േകചിൽകനകസമാനശരീരിക
േകചന ര ാ േന ം ധരി വ
േകചന ദീ ഘവാല ാരഥാപേര
ടികസ ാശശരീരിക
ൈവദ മിവേരാളമി ാ ം
നി ഴ ജ ി റ വ
സംഖ യി ാേതാള കപിബലം
ലഫലദലപക ശന ാരായ്
ശീല ണ വാനര ാരിവ
277
താവക ാകാരികെള നി യം
േദവേദേവശ! ര ല ംഗവ!
ഋ ലാധിപനാ ജാംബവാ
രസംഭവ നിവനേ ാ
േകാടിഭ ക ാധിപതി മഹാ-
ൗഢിമതി ഹ മാനിവെന െട
മ ിവര മഹാസത പരാ മ
ഗ വാഹാ ജനീശാശംസംഭവന്
നീല ഗജ ഗവയ ഗവാ ദീ ഘ-
വാലധി വ ൈമ വിവിദ ം
േകസരിമാ തി താത മഹാബലി
വീര മാഥി ശരഭ േഷണ ം
ര ഖ ദധി ഖ ഖ
േശ ത വലീ ഖ ം ഗ മാദന
താര ഷഭന് നള വിനത മമ
താരാതനയനാമംഗദനി െന
െചാ വാനരവംശരാജാ ാ
െചാ വാനാവത ാേതാള േ ാ
േവ െതെ ിവേരാട െച
േവണെമ ാലിവ സാധി െമാ െവ’
ീവവാക മി ം േക രാഘവ
ീവെന ിടി ാലിംഗനം െച
സേ ാഷ ാ േന ാം ജേ ാ -
മ തമ െച ി സാദരം
‘മ ാര െഗൗരവം നി നി യ-
ാ ിേലാ ക വം ഷ നീ
ജാനകീമാ ണാ ം നിേയാഗി നീ
വാനരവീരെര നാനാദിശി സേഖ!’
ീരാമവാക തം േക വാനര-
വീരനയ ി നാ ദി ി ം
‘ റായിരം കപിവീര ാ േപാകണ-
278
േമാേരാ ദിശി പടനായ ാെരാ ം
പിെ വിേശഷി ദ ിണദി ിന-
ത ത ാ പല ം േപാ ിരയണം
അംഗദ ജാംബവാ ൈമ വിവിദ ം
ംഗ നള ം ശരഭ േഷണ ം
വാതാ ജ ീഹ മാ മായ് െച
ബാധെയാഴി ട ക വ ീടണം
അ തഗാ ിെയ നീെള ിര ി
നാളിനക വ ീടണം
ഉ ലപ ാ ിതെ ം കാണാെത
നാ കഴി ി വ വ
ാണാ ികം ദ മാ ജി ണ-
േമണാ േശഖര ത ാെണ നി യം’
നാ േ ാ മി ം നിേയാഗി
കാലേമ േപായാ െമ യ ീടിനാ
രാഘവ തെ േ ാ തരിേക െച
ഭാഗവേതാ മ മി ീടിനാ
ഇ ം കപിക റെ േനര
ഭ ാ െതാ തി വാ തനയ ം
അേ ാളവെന േവെറ വിളി ാദരാ-
ല തവി മ താ മ െച
‘മാനേസ വിശ ാസ ാവതി നീ
ജാനകി ൈകയി െകാ ീടി സേഖ!
രാമനാമാ ിതമാമം ലീയകം
ഭാമിനി ില് വിക ം കളവാനായ്
എ െട കാര ിേനാ ി മാണം നീ-
െയ ിേയ മരാ മിെ നി യം’
പിെ യടയാളവാ മ െച
മ വ േപായാ െമ യ ീടിനാ
ല ീഭഗവതിയാകിയ സീതയാം
രപ ാ ിെയെ ാ േപാെയാ
രേ ാവരനായ രാവണ വാ
279
ദ ിണദി േനാ ി പിസ യം
ല ം ാരി തനയ ം
രസംഭവ ം നീല ം
രബാ വശിഷ ം മ
മർ ടേസനാപതിക മായ് തം
നാനാനഗനഗര ാമേദശ
കാനനരാജ ര ളി ം തഥാ
ത തൈ വ തിര തിര തി-
സത രം നീെള നട ം ദശാ േര
ഗ വാഹാ ജനാദികെളാ േവ
വി ാചലാടവി തിര േ ാ
േഘാര ഗ െള ം െകാ തി തി-
രനാേയാ നിശാചരവീരെന-
േവഗേ ാട ാരി ദശ-
ക െനേ ാ കപിവര ാെര ാം
നി രമാ ി ഹേരണ
െനെ െ ന മാ ീടിനാ
പം ി ഖന ിവെന മാനേസ
ചി ി പിെ ം േവേഗന േപായവ
സ യം ഭാഗതി
അ കാരാരണ മാ ീടിനാ-
ര രാ ദാഹ ം വ ി ിേത ം
കേ ാ താ േദശെ ാ ം
മർ ടവീര ണ ിവ െ ാ
ജിഹ േയാ ം നട േനരെ ാ
ഗഹ രം ത കാണായി വിധിവശാ
വ ീ ണഗണ മാേയാ തി-
ല യ ീ ജലെമാേ ാ നി േ ാ
ആ പ ൗ ഹംസാദി പ ിക-
ര് േദേശ പറ ാരതി നി ട
280
പ ളി നി വീ ജലകണം
മ ട ാ മ ക ക ി ാ
'ന ജലമതി െ നി യ-
െമ ാവ ം നാമിതിലിറ ീ ക'
എ പറേ ാ േനര മാ തി
ിലിറ ിനാ മ വ ക ം
പി ാെല ത ിലിറ ി നട േ ാ
ക കാണാ തി െകാ േ ര-
മേന ാന െമാ ൈക ം പിടി ാ ലാ
ഖി തേയാ ം നട നട േപായ്-
െ ാരതീവ രം ത ക ി
ിലാ ാറതിധന േദശ ലം
സ മയം മേനാേമാഹനം കാ വ -
ക ി േമ മാന കരം പരം
വാപിക മണിമയവാരിയാ-
ലാ കളായതീവ വിശദമായ്
പക ഫല ളാ ന ളാ
ക പ മ ല മായ്
ഷസാമ മ േ ാണസം ത
േപയ ഭ ാ സഹിത ളാ
വ പലതരം തൈ വ
വ ര ാദി പരി ഷിത ളായ്
മാനസേമാഹനമായ ദിവ ലം
മാ ഷവ ിതം േദവേഗേഹാപമം
ത േഗേഹ മണികാ നവി േര
ചി തി കേ ാെരാ ിെയ
േയാഗം ധരി ജടവ ലം
േയാഗിനി നി ലധ ാനനിരതയായ്
പാവകജ ാലാസമാഭകല തി-
പാവനയായ മഹാഭാഗെയ
ത േണ സേ ാഷ മനേ ാ
ഭ ി ം ഭീതി ം വണ ിനാ
281
ശാഖാ ഗ െള േമാദം
േയാഗിനി താ മവേരാ െചാ ിനാ
'നി ളാരാ െത പറയണ-
മി വ ീ വാ ല ം െചാ ണം
എ െന മാ മറി വാെറ -
െമ ിനിേ ാ െത പറയണം'
എ ിവ േകെ ാ വാ തനയ ം
ന ായ് വണ ി വിനീതനായ് െചാ ിനാ
' ാ െമാ േവ േക ാ െമ ിേലാ
സത െമാഴി പറ മാറി ǌാ
ഉ രേകാസല ി ലേയാ െയ-
മമാ െ ാ രി തേല
തൈ വ വാ ദശരഥനാം പ
ായ് ചമ ി നാ േപ
നാരായണസമ േജ നവ കളി
ീരാമനാ െത മറി ാ ം
താതാ യാ വനവാസാ മായ
ാതാവിെനാ ം ജനകാ ജയായ
സീതയാം പ ിേയാ ം വിപിന േല
േമാേദന വാ കാലെമാ ദിനം
നാ ദശാസ നിശാചര
ക െകാ ാ േപായീടിനാ പ ിെയ
രാമ ം ല ണനാ മ ജ ം
ഭാമിനിതെ ിര നട േ ാ
അ ാ ജനായ ീവെന
സഖ ം െച ി ത ിലേന ാന മായ്
എ തി ജനാകിയ ബാലിെയ-
െ ാ ീവ രാജ ം ന കിനാ
ീരാമ മതി ത പകാരമാ-
യാരാ സീതെയ വരിെക
വാനരനായകനായ ീവ ം
വാനര ാെരയയ ിെത ാട ം
282
ദ ിണദി ിലേന ഷി നിതിെനാ
ല ം കപിവര ാ ǌ ം
ദാഹം െപാറാ ജലകാം യാ വ
േമാേഹ ഗഹ രം ിതെറായാെത
ൈദവവശാലിവിെടേ ാ വ ിഹ
േദവിെയ ാണായതൗം ഭാഗ െമ ം
ആെര ം ǌ േള മറി ീല
േനേരയ െച േവണമ ം േഭ!'
േയാഗിനിതാ മ േക വേരാ
േവേഗന മ ിതം െചാ ിനാ
'പക ഫല ലജാല െളാ േവ
ഭ ി തപാനം െച രായ്
ി െതളി വ വിെന ാ മമ
ാ മാദിേയ െചാ ി വ ǌാ '
എ േക വ ലഫല ം
ന ായ് ജി മ പാന ം െച
ചി ം െതളി േദവീസമീപം
ബ ാ ലി നിേ ാരന രം
ചാ ിത മ സാ േയാഗിനി
മാ തിേയാ പറ ട ിനാ
'വിശ വിേമാഹന പിണിയാകിയ
വിസ ക ാ ജാ േഹമാ മേനാഹരീ
േഭദം െകാ സ നാ ിനാള്
േ േശഖര തെ യ ലം
ദിവ രമിദം ന കിനാനീശ ര
ദിവ സംവ രാണാമ താ തം
ഉ വം വസി ാളിഹ രാ
ത ഖി ǌാനിഹ നാമ്നാ സ യ ഭാ
സ തം േമാ ാമേപ ി ിരിെ ാ
ഗ ി സദാ വി ത പരാ
ബ േലാകം േവശി ി േഹമ ം
നി ലഗാ ി െമേ ാ െചാ ിനാ
283
'സ തം നീ തപ ം െച ിരിെ േടാ
ജ ള വരിക മി േ ാ
േ താ േഗ വി നാരായണ വി
ജാതനായീ ം ദശരഥ നായ്
ഭാരനാശനാ ം വിപിനി േല
പതി സ രി ീ ം ദശാ േര
ീരാമപ ിെയ െകാ മതി-
രനായീ ം ദശാനനന ാലം
ജാനകീേദവിെയയേന ഷണ ിനായ്
വാനര ാ വ ം നി ഹാമ ിേര
സ രി ീടവെര ീ ി നീ
മ ട ാ കാര ം െച േപായ്
ീരാമേദവെന വണ ക
നാരായണസ ാമി തെ ര മ
ഭ ാപരെന തി ാ വ ം തവ
ിപദം േയാഗിഗമ ം സനാതനം
ആകയാ ǌാനിനി ീരാമേദവെന
േവേഗന കാ തി ാ െ ാ േപാ
നി െള േനേര െപ വഴി വ
നി െള ാവ ം ക ട ീ വി '
ചി ം െതളി വ ക ട ീടിനാ
സത രം ിതാടവി ി
ചി ം വിചി ം വിചി െമേ ാ വ
പ തി െട നട ട ിനാ
സ യം ഭാ തി
േയാഗിനി ം ഹാവാസ േപ ി
േയാേഗശസ ിധി ാളതി തം
ല ണ ീവേസവിതനാകിയ
ല ീശെന ത ാ ദ ിണം
ഭ ാ സഗ ഗദം േരാമാ സം തം
നത ാ ത ബ വിധം
284
'ദാസീ തവാഹം ര പേത രാേജ !
വാ േദവ! േഭാ! രാമ! ദയാനിേധ!
കാ തി ാ െ ാ വേ നിവിെട ǌാ
സാമ മി ാത ജഗ പേത! ീപേത!
ǌാനേനകായിരം സംവ രം തവ
ധ ാേനന നിത ം തപ െച ീടിേന
ത പസ ശനാ ം തേപാബല-
മൈദ വ നം ഫലിതം ര പേത!
ആദ നാേയാ ഭവ ം നമസ ാമി
േവദ ന ാരാ േമ ഭവാ നി യം
അ ഹിഃ ിതം സ േതഷ പി
സ മല മാദ ഹീനം പരം
മായായവനികാ നാനായ് വാ
മായാമയനായ മാ ഷവി ഹ
അ ാനികളാലറി ടാെതാ
വി ാന ിയേ ാ ഭവാ േകവലം
ഭാഗവത ാ ഭ ിേയാഗാ മായ്
േലാേകശ ഖ ാമരൗഘമ ി യാ
മിയി വ വതീ നാം നാഥെന-
ാമസിയായ ǌാെന റി ം!
സ ി യം തവ ത ം ജഗ േയ
ക ി ഷനറി ം തിനാം
പം തേവദം സദാ ഭാ മാനേസ
താപസാ ഃ ിതം താപ യാപഹം
നാരായണ തവ ീപാദദ ശനം
ീരാമ! േമാൈ കദ ശനം േകവലം
ജ മരണഭീതാനാമദ ശനം
സ ാ ദ ശനം േവദാ ദ ശനം
കള മി ാ വി തിെകാ -
െ ം ദ ിതരാ മാ ഷ
രാമരാേമതി ജപി യിെ േമ
രാമനാമം േമ ജപി ായ്വേരണേമ!
285
നിത ം നി ണ യമാ ായ
നിത ായ നി ി നാ ായ േത നമഃ
സ ാ ാഭിരാമായ നി ണായ ി -
ണാേ സീതാഭിരാമായ േത നമഃ
േവദാ കം കാമ പിണമീശാന-
മാദിമ ാ വിവ ിതം സ
മേന സമം ചര ം ഷം പരം
നിെ നിനെ ാഴി ാ റി ീടാ ?
മ വിഡംബനം േദവ! േത േച ിതം
ചിേ നി പി ിെല റിയാവ ം?
ത ായയാ പിഹിതാ ാ കാ
ചി യനായ ഭവാെന വിധം
ജ ംക ത ം െച തി ാത
നി ലാ ാവാം ഭവാനവ ാ േര
േദവതിര മ ജാദികളി ജനി-
േ വമാദ ളാം ക െചയ്വ ം
നി ഹാമായാവിഡംബനം നി യം
ക മഷഹീന! ക ണാനിേധ! വിേഭാ!
േമദിനിത ി വിചി േവഷെ ാ ം
ജാതനായ് ക ള് െച ം ഭവാ
ഭ രാ ജന നിത ം
ത ഥാപീ ഷപാനസി ിെ
െചാ ി ചില മ ം ചിലരിഹ
െചാ ി വി േകാസല പതി-
ത െട േഘാരതേപാബലസി േയ
നി യെമ ചില പറ ി
കൗസല യാ ാ മാനനായി ിഹ
ൈമഥിലീഭാഗ സി ിെ ി ചില
ാ താനപ ി യാ വ ിഹ
നിശാചരവംശെമാ വാ
മ നായ്വ പിറ ി നി യം
ിയിെല ചില പറ ി
286
പാല നായ് വ പിറ ി
ഭാരനാശ ിെ ി ചില
ധ െ ര ി ധ െ നീ വാ
ക സാ ീ ല ി പിറ ി
േദവശ െള നി ഹി െപാ
േദവകെള രിപാലി െകാ വാ
എ െചാ ി ദിവ നിജന-
െമാ ം തിരി റിയാവ മ േമ
യാെതാ ത ഥക െചാ -
മാദരേവാ േക ം നിത മായ്
നം ഭവാ വെ ട ീ േവാന്
കാണാമവ നി പാദപേ ഹം
ത ഹാമായാ ണബ നാകയാ
ചി യമായ ഭവ പെ ǌാ
എ െന വ മറി ീ -
െത െന െചാ ി തി മഹം!
ശ ാമളം േകാമളം ബാണധ രം
രാമം സേഹാദരേസവിതം രാഘവം
ീവ ഖ കപി ലേസവിത-
മേ ഭവ ം നമസ ാമി സാ തം
രാമായ രാമഭ ായ നേമാ നേമാ
രാമച ായ നമേ നേമാ നമഃ'
ഇ െന െചാ ി സ യം ഭ ം വീ
മംഗലവാചാ നമ രി ീടിനാ
ി ദനായ രാമന് സ നായ്
ഭ യാം േയാഗിനിേയാട ളിെച
'സ നാേയനഹം തവ ഭ ിെകാ-
െ േ ാ മാനേസ കാം ിതം െചാ നീ?'
എ േക വ ം പറ ീടിനാ
'ഇ വ മമ കാം ിതെമാ െവ
യ ാപി വസി ി ം ത പാദ-
ഭ ി ിള ാകാതിരി ണം
287
ത പാദഭ േത സംഗം ന-
വിെലേ ാ ാക ം േവണം
ാ ത ാരാം ജന ളി സംഗമ-
േമകദാ സംഭവി ീടാ മാനേസ
രാമരാേമതി ജപി ായ് വേരണേമ
രാമപാേദ രമിേ ണെമ ാനസം
സീതാ മി ാ ജാന ിതം രാഘവം
പീതവ ം ചാപബാണാസനധരം
ചാ മ ട കടകകടി -
ഹാരമകരമണിമയ ല-
രേഹമാംഗദാദി വി ഷണ-
േശാഭിത പം വസി േമ മാനേസ
മെ നി േ േമ േവ ാ വരം വിേഭാ!
പ ാ ംഗ ിെലാരി ം'
ീരാമേദവന േക വേളാ
ചാ മ ിതം ളിെ
'ഏവം ഭവി നിന മഹാഭാേഗ!
േദവീ നീ േപാക ബദര ാ മ േല
തൈ വ നിത െമെ ധ ാന ം െച
ാ കേളബരം പ താ കം
േച െമ പരമാ നി േകവേല
തീ ം ജനനമരണ ഃഖ ം'
താര മവാക ാ തം ദാ
ഗത ാ തൈദവ ബദര ാ മ േല
ീരാമേദവെന ധ ാനി ി ട
നാരായണപദം ാപി ിതവ യം
അംഗദാദിക െട സംശയം
മ ടസ യം േദവിെയയാരാ
ഷേ വസി ം ദശാ േര
എ ദിവസം കഴി ിെത ം ധരാ-
ിെയെയ േമ ക കി ാ ം
288
ചി ി േഖദി താരാ ത നിജ-
ബ ളാ വേരാ െചാ ിനാ
'പാതാള ഴ നട നാ-
േമ മറി ീല വാസരം േപായ ം
മാസമതീതമായ് വ ി നി യം
തെയ റി മി നാം
രാജനിേയാഗമ ിയാെത ഥാ
രാജധാനി നാം െച കിെല േമ
നി ഹി ീ മതിനി സംശയം
ീവശാസനം നി ലമായ് വരാ
പിെ വിേശഷി ശ തനയനാ-
െമെ വധി മതിനിെ ാര രം
എ ിലവെ ാ സ തെമ -
െതെ ര ി രാമ തി വടി
രാമകാര െ ം സാധിയാെത െച കി
മാമകജീവനം ര ി യി വ
മാതാവിേനാ സമാനയാ ം നിജ-
ാതാ ത െട ഭാര െയ നി പം
ാപി വാ വാനര ംഗവ
പാപി രാ ാവിവെന താ ം?
ത പാ ശ േദേശ ഗമി തി ǌാ-
നിേ ാളിവിെട മരി േത
വ കാര ം നി േപാ െ ാ െക
െചാ ി ര േനരം കപിക ം
ല ഃേഖന ബാ ം ട േപാ
െചാ ിനാ മി ഭാവേ ാ സത രം
' ഃഖി െതാ ജാതി മി െന
ര ി തി ǌ ളറിക നീ
ഇ ം നാം േപാ ഹയിലകം
ന ായ് ഖി വസി ാം വയം ചിരം
സ സൗഭാഗ സമന ിതമാെയാ
ദിവ രമ േദവേലാേകാപമം
289
ആരാ മിെ ാ നാ ം ഭയം സേഖ!
തേരയ േപാക നാം ൈവക േത േമ'
അംഗദ തേ ാടിവ ം കപി ല-
ംഗവ ാ പറ േക യാ
ഇംഗിത നയേകാവിദ വാതജ-
നംഗദെന കി റ ീടിനാ
'എെ ാ ിചാരം? േയാഗ മ ിദ-
മ കാര നിനയായ്വിനാ േമ
ീരാമേന ം ിയ ഭവാെന െട-
താരാ തെന ത ാനേസ സദാ
പാരം വള െ ാ വാ ല
േനേര ധരി ീല ǌാെനാഴി ാ േമ
സൗമി ിെയ ാളതി ിയ നീ തവ
സാമ ം തി ി െ േടാ!
േ മ ിേന മിള ായ്വരാ
േഹമ ി േ ാ നിറേ ടകെ ?
ആകയാ ഭീതി ഭവാെനാ നാ േമ
രാഘവ പ നി ായ്വരാ സേഖ!
ശാഖാ ഗാധിപനായാ ീവ ം
ഭാഗവേതാ മ ൈവരമി ാരി ം
വാ ല ി ാക േത േമ
നാകാധിപാ ജന ന! േകളിദം
ǌാ ം തവ ഹിത ി സ ന-
ാനിക വാ േകേ ം മി െ ാലാ
ഹാനി വരായ്വാന് ഹയി വസി െ
വാനരൗഘം പറ ീലേയാ െചാ നീ
രാഘവാ ി േഭധ മാെയാ േമ
േലാക യ ി ലിെ റിക നീ
അ പമതിക പറ േബാധി ി
േ ാധ ായ് ചമയ താ േമ
ആപ വ ീ കാല
േശാഭി യിേ േടാ സ നഭാഷിതം
290
നെ റി വിശ ാസ ം
സ നേ ാ വിപരീതഭാവ ം
േദവദ ിജ ലധ വിേദ ഷ ം
ബ ളി വാെ ാ ൈവര ം
വ ി വ ി വംശനാസ ി
ക ത ം തനി ായ് വ േമ
അത ഹ ം രഹസ മാ െ ാ
ാ മേ ാ െചാ വ േക നീ
ീരാമേദവ മ ഷ നേ ാ െ േടാ!
നാരായണ പരമാ ാ ജഗ യ
മായാഭഗവതി സാ ാ മഹാവി -
ജായാ സകലജഗേ ാഹകാരിണി
സീതയാ ല ണ ം ജഗ-
ദാധാര തനാ ഫണീശ ര
േശഷ ജഗ പ വി മാ ഷ-
േവഷമായ് വ പിറ തേയാ യി
രേ ാഗണെ െയാ ി ജഗ യ-
ര വ വാ പ വിരി നാ
ാ ിതനാകയാ പാ ിവ നായ്
മാ ാ േഗാ ിലാ പരായണ
ീക േസവ ജനാ ന മാധവ
ൈവ വാസി ദയാപര
മ നായ് വ ി വതരി ീടിനാ
ത വ ം നാം പരിചരി ീ വാ
ഭ നിേയാേഗന വാനരേവഷമായ്
ിയി വ പിറ ിരി ം
പ നാേമ ം തപ െച ീശെന-
വണ ി സാദി മാധവ
ത െട പാരിഷദ ാ െട പദം
ത തിേ ാ ം പരിചരി ി ി ം
ൈവ േലാകം ഗമി വാണീ വാ
ൈവേക േത മിെ റി ീ നീ'
291
അംഗദേനാടിവ ം പവനാ ജ
മംഗലവാ ക െചാ ി ലതരം
ആശ സി ി ട വി ാചലം
കാശ പീ ിെയ േനാ ി േനാ ി തം
ദ ിണവാരിധിതീരം മേനാഹരം
മേഹ ാചേല പദം ദാ
രേമ മഗാധം ഭയ രം
ാപമാേലാക മ ടസ യം
ാരി ാ ജാദികെളാെ ം
രായത ാ ലം ി ട
ചി ി ചി ി മ ി ിതേന ാന -
'െമ ിനിെ യ്വ സ തേമാ നാം
ഗഹ രം പരി മിെ ം
വിഹ ല ാരായ് കഴി ി മാസ ം
ത ാരി മാതിെന ക ീല നാം ദശ-
ക േന ം ക കി ീല ചി
ീവ ം തീ ദ നേ േലാം
നി ഹി ീ മവ നെ നി യം
നാ ീവന് വധി യി
നിേത ാപവാേസന ത ഭവി
ി ന ന പാ േ ാള'െമ-
ി ം നി പി റ കപി ലം
ദ ഭ വിരി കിട ിെത ാവ ം
ക പി തി െന നെ െയേ ാ വ
സ ാതിവാക ം
അേ ാ മേഹ ാചേല ഹാ രാ
ം റ പ െ റെ
നാ േ ാ വര ം
ീധര വേരാ ംഗ പനായ്
ാ പരെ ിട ം കപികെള
ാ പറ ി ലാധിപ
292
'പ മി ാേതാെരനി ൈദവം ബ -
ഭ ണം ത ഭാഗ മേ ാ ബലാ
ി ി ാണഹാനിവ
സ ീതി ഭ ി ാമ ദിനം'
വാക ം േക മ ടൗഘം പരി-
രായേന ാന മാ െചാ ീടിനാ
'അ ീ ല നാേയാ ാധിപ
സത രം െകാ ിവി െമ ാെര ം
നി ലം നാം മരി ീ മാറായി
ക പിതമാ ംത േത േമ
ന ാെലാ കാര ം തമായീല
ക േദാഷ പറയാവെത േഹാ!
രാമകാര െ ം സാധി തി നാം
സ ാമി െട ഹിത ം വ തി േ ാ
വ മിവനാ മരിെ വ -
െമ ം പാപികളാകതേ വയം
നി ലനായ ധ ാ ാ ജടാ ത
ന േയാ േ ാളം പറയാവത േ ാ
വ ി തി പണി വ െട
ണ േമാ ാ മെ ാ കി േമാ?
ീരാമകാര ാ മാ മരി വ
േച മാറായി രാമപദാം േജ
പ ിെയ ാകി ം േമാ ം ലഭി ി
പ ീ വാഹനാ ഹം വി യം'
വാനരഭാഷിതം േക സ ാതി ം
മാനസാന ം കല േചാദി ി
'ക പീ ഷസമാനമാം വാ ക
െചാ താരി ജടാ െവ ി െന?
നി ളാെര പറ ിതേന ാന -
മി വ വി ഭയെ ടാ േക േമ'
ഉ േകാന് പൗ മ േപാട േക
സ ാതിത െട ിലാ െച-
293
ംേഭാജേലാചന തന് പാദപ ജം
സംഭാവ സേ ാദ െ ാ െചാ ിനാ
' ര ലജാതനായ ദശരഥ-
നാര മഹാവി നാരായണ
രേന നാം രാമ തി വടി
ല ണനായ സേഹാദരേനാ നിജ-
ല ിയാം ജാനകിേയാ ം തപ ിനായ്
ി കാനനം താതാ യാ രാ
ക െകാ ീടിനാ ത ാലെമ ം
നാ ദശ ഖന് സീതെയ
ല ണ ം കമേല ണ ം പിരി-
േ ാണി ി റയി േക
ത ണം െച ത ം െച ാ-
ന ണദാചരേനാ ജടാ വാം
പ ി വരനതിനാ വലെ ാ
രേ ാവര നിജ ച ഹാസം െകാ
പ ം െവ ിയ ാന േനരം
പ ീ ം പതി ാല് ധരണീതേല
ഭ ാവിെന ാ െമാ േവ
സത ം പറെ ാഴിെ േമ നി െട
ത വരാ െക ഹി ാ ധരാ-
ി ംത സാേദന പ ീ ം
രാമെന ാ മറിയി
രാമസാ ജ ം ലഭി ി ഭാഗ വാ
അ േലാ വനാകിയ രാമ -
മ ജേനാട ിസാ ികമാംവ ം
സഖ ം െച ട േകാ ി ബാലിെയ
ീവനാ െ ാ രാജ ം ന കിനാ
വാനരാധീശ രനായ് ീവ ം
ജാനകിെയ ിര ാ ക ീ വാ
ദി ക നാലി ം േപാെക യ ി
ല ം കപിവര ാെരേയാേരാ ദിശി
294
ദ ിണദി ി േപാ ി ǌ ം
രേ ാവരെന ം ക തിെ െമ
നാളിനക െച ീടാ ി-
ലേ ാളവെര വധി ം കപിവര
പാതാള വാസരം േപായ -
േമ മറി ീല ǌ ള െകാ
ദ ഭവിരി കിട മരി തി-
േ ാ ഭവാെന ം ക കി ീ ബലാ
ഏതാ റി ി നീെയ ിേലാ
സീതാവിേശഷം പറ തേരണേമ
ǌ െട പരമാ ാ -
ളി െന േ ാ നീയറി ീെടേടാ!'
താേരയവാ ക േക സ ാതി -
മാ ഢേമാദമവേനാ െചാ ിനാ
'ഇ നാം ാതാെവനി ജടാ ǌാ-
െനാ നാ വേനാ പിരി ം
ഇ േനകായിരം വ രം ടി ǌാ-
െന െട േസാദരന് വാ േക ീടിേന
എ െട േസാദരനാ ദക ിയ-
െ െ െയ ജലാ ിേക െകാ േപായ്
നി െച ി ി ദകക ാദിക
നി വാ ഹായം െചയ്വനാ ǌാ '
അേ ാളവെനെയ കപിക -
മ ി തീര െവ ീടിനാനാദരാ
ത ലിേല ളി ലി ം ന കി
വ നാം ാതാവിനാ െ ാ സാദരം
സ ാനേദശ ി ിനാ പിെ -
മ ാരായ വാനരസ യം
സ നായ് സ ാതി ജാനകി ത െട
ാ മാ പറ ട ിനാ
' ംഗമായീ ം ി ടാചേലാപരി
ല ാ രി മേ സ മായ്
295
ത മഹാേശാകകാനേന ജാനകി
ന രീജനമേ വസി
രെമാ േയാജന
േനേര ന കാണാം നാകയാ
സാമ മാ ലംഘി തി വ
മിത ജെയ വ ം വം
േസാദരെനെ ാ െനെ ാ ണ-
േമെതാ ജാതി ം പ മി േമ
യേ ന നി കട ണമാ േപായ്
ര ാകരം പിെ വ ര മ
രാവണ തെ ം നി ഹി ം ണാ-
േലവമിതി വഴിെയ നി യം
'ര ാകരം ശതേയാജനവി തം
യേ ന ചാടി ട ല ാ രം
ൈവേദഹിെയ പറ ട-
നി െര ാടി ട വ ം
ത ി നി പി നാ,െമെ ാ മി
ത ിലേന ാന ം പറ ട ിനാ
സ ാതിത െട ാ -
ളേ ാ വാനര ാേരാ െചാ ിനാ
'ǌാ ം ജടാ വാം ാതാ മായ് രാ
മാേനന ദ ിതമാനസ ാ മായ്
േവഗബല പരീ ി തി തി-
േവഗം പറ ി േമ േ ാ ǌ ം
മാ ാ മ ലപര പതി-
ാ രായ് വ ദിനകരര ിയാ
ത േണ തീ ം പിടി ിത ജ
പ ട ളി,ലേ ാളവെന ǌാ
ര ി തി ട പി ിലാ ീടിേന
പ ം കരി ǌാ വീണി മിയി
പ ദ യേ ാ വീണാന ജ ം
പ ിക ാ യം പ മേ ാ നിജം
296
വി ാചേല ശിരസി വീണീടിേന-
ന നായ് ദിനം കിട ീടിേന
ാണേശഷ ാ ണ േ ാ േനര
കാണായി ചിറ ം കരി െന
ദി മം േദശ ളറിയാ
വി ാ മാനസനാ ഴ െന
െചേ നിശാകരതാപസ െട
ണാ മ ി ഭാേഗ ാദയാ
ക മഹാ നി െചാ ിനാെനേ ാ
പ ക െ ാരറി നിമി മായ്
'എ സ ാേത! വി പനായ് വ തി-
െന ലമിതാരാലകെ ം?
എ ം ശ നാേയാ നിന ി
ദ മാവാെന പ ം പറക നീ'
എ േക ǌാെന െട -
െമാെ ാഴിയാെത നിേയാ െചാ ിേനന്
പിെ ം ിെ ാ തി േചാദി ി
'സ മായ് വ ചിറ ം ദയാനിേധ!
ജീവനെ രിേ പായമി-
േ വെമെ േ ാ െചാ ി േരണേമ!'
എ േക ചിരി മഹാ നി
പിെ യാവശനായ ളിെ
'സത മാ െചാ ǌാ
ത ം നിനെ ാ വ ം ഷ നീ
േദഹം നിമി മീ ഃഖമറിക നീ
േദഹേമാ ില് ക സംഭവം നി യം
േദഹ ി േ ാരഹം ി ൈകെ ാ
േമാഹാദാഹം തിക െച
മിഥ യാ േ ാരവിദ ാസ വ-
വ വാ േ ാ ഹ ാരേമാ നീ
ചി ായേയാ സം മായ് വ േത
ത മാ േ ാരയഃപി വ സദാ
297
േതന േദഹ ി താദാ േയാേഗന
താെനാ േചതനവാനായ് ഭവി
േദേഹാഹെമ ി ായ് വ -
മാഹ ! നമാ ാവി മായയാ
േദേഹാഹമൈദ വ ക ക ാഹമി-
ത ാഹ ! സ പ സ ദാ ജീവ ം
ക ള് െച ഫല ളാ ബ നായ്
സേ ാഹമാ ജനനമരണമാം
സംസാരസൗഖ ഃഖാദിക സാധി
ഹംസപദ മറ ചമ
േമ േപാ മാ കീ േപാ ം മി തി
താ പര വാന് ണ പാപാ കഃസ യം
'എ ം ണ െച േതന് വളെര ǌാ
വി ാ േപണ യ ദാനാദികള്
തി നീ ി ഖി വസി ണം
സ ം ഗമി'െ ക ി ിരി േവ
ത ഭവി ഖി വാ ം വിധൗ
ഉ മാംഗം െകാ വീ മേധാ വി
ണ െമാ ിയാലി ത േല
െച പതി നീഹാരസേമതനായ്
മൗ പതി ശാല ാദികളാ ഭവി-
ാേമാദ െ ാ വാ ം ചിരതരം
പിെ ഷ ജി േഭാജ -
തെ ച വിധമായ് ഭവി ം ബലാ
എ തിെലാ േരത ായ് ചമ
െച സീമ ിനിേയാനിയിലായ്വ ം
േയാനിര േ ാ സം മായ്വ
താേന ജരാ പരിേവ ിത മാം
ഏകദിേനന കല കലലമാ-
േമകീഭവി ാല ം പിെ െമ െവ
പ രാ ം െകാ ദാകാരമാം
പ ദിനം െകാ പിെ യഥാ മം
298
മാംസേപശിത ം ഭവി മതി
മാസാ കാേലന പിെ ം െമ േവ
േപശി ധിരപരി തമായ്വ -
മാ തസ ാമ േരാ പ ി ം വ ം
പിെ െയാ പ വിംശതി രാ ിയാ
പിെ െയാ മാേസന സ ിക-
ളംഗ േതാ ം േമണ ഭവി ി -
മം ലീജാല ം നാ മാസ ിനാ
ദ ം നഖപം ി ം ഹ ം
സ ി ം നാസികാക േന ം
പ മാസംെകാ , ഷ മാേസ നഃ
കി നേപാ ം പിഴയാെത േദഹിനാം
ക േയാഃ ഛി ം ഭവി മതി ടം
പിെ േമേ ാപ നാഭിപാ ം
സ േമ മാസി ഭവി ം ന ട
മാേയാ ശിരഃേകശേരാമ
അ േമ മാസി ഭവി ം നരപി
മായീ ം ജഠര ലാ േര
ഒ പതാം മാേസ വള ം ദിനം തി
ക ം കരചരണാദിക ംവ ം
പ േമമാസി ൈചതന വാനായ് വ -
മ സാ ജീവ േമണ ദിേന ദിേന
നാഭി ാ പരേ ണ മാതാവിനാ
സാേപ മായ ാ രസ ിനാ
വ േത ഗ ഭഗമായ പി ം -
ത വരാ നിജ ക ബല ിനാ
ജ ം കാമ ം നിജം
സ കാലം നി പി നി പി
ഃഖി ജാഠരവ ി ത നായ്-
താ ാരണ പറ ട ിനാ
'പ റായിരം േയാനികളി ജനി-
െ ക ള ഭവിേ നഹം
299
ദാരാ ബ ള് സംബ -
െമ റായിരം േകാടി കഴി ി
നിത ംബഭരൈണകസ നായ്
വി മന ായമായാ ി ിതന ഹം
വി രണ ം െച െകാ ീല ǌാ
േ തി ജപി ീെലാരി ം
തഫലെമ മ ഭവി ീ ി-
തിേ ാളിവിെട ിട ǌാനി െന
ഗ ഭപാ ി നിെ ബാഹ േല
െക േ ാെടനി റെ െകാ ാ ?
െമാ േമ െച തി ǌാ
സ ക ജാല െച േത .
നാരായണസ ാമിതെ െയാഴി മ-
ാെര ം ജി യി ǌാെന േമ
ഇത ാദി ചി ി ചി ി ജീവ ം
ഭ ാ ഭഗവ തി ട ീടിനാ
പ മാസം തിക ം വിധൗ തേല
ചി താേപന പിറ ം വിധിവശാ
തിവാത ി ബല ിനാ ജീവ ം
ജാതനാം േയാനിരേ ണ പീഡാന ിതം
പാല മാേനാപി മാതാപിതാ ാരാ
ബാല ാദി ഃഖ െള െചാ ാവ ം?
യൗവന ഃഖ ം വാ ക ഃഖ ം
സ േമാ േ ാളേമ ം െപാറാ സേഖ!
നി ാല തമാ െത ി
വ ി ǌാ പറ ഥാ ബലാ ?
േദേഹാഹെമ ഭാവനയാ മഹാ-
േമാേഹന സൗഖ ഃഖ ാ
ഗ ഭവാസാദി ഃഖ ംജ വ -
േ ാ വനാശ ം േദഹ ലം സേഖ!
ല ാ കേദഹദ യാ പരം
േമേലയിരി താ ാ പര േകവല
300
േദഹാദികളി മമത േപ ി
േമാഹമക ാ ാനിയായ് വാ നീ
ം സദാ ശാ മാ ാനമവ യം
ം പര മാന മദ യം
സത ം സനാതനം നിത ം നി പമം
ത േമകം പരം നി ണം നി ളം
സ ി യം സകലാ കമീശ ര-
മച തം സ ജഗ യം ശാശ തം
മായാവിനി െമ റി േ രം
മായാവിേമാഹമക െമ ാവ ം
ാ ക േവഗാ പം വി
പാരമാ ാ നാ വാ ക നീ സേഖ!
മെ ാ പേദശ ം പറയാം തവ
െച ഃഖം മന ാ ി ാെകാലാ
േ താ േഗ വ നാരായണ വി
ജാതനായീ ം ദശരഥ നായ്
ന േര െന നി ഹി േപാ
ഭ ജന ി ിവ വാ
ദ കാരണ ി വാ ം വിധൗ ബലാ
ച നാ ദശാസ നാം രാവണ
രീേകാ തയാകിയ സീതെയ
പ ിത ാരായ രാമസൗമി ിക
േവ െപ ിരി േനര വ ത-
ാപ ിനായ് െകാ േപാം മായയാ
ല യി െകാ വ ീ ം ദശാ േര
പ ജേലാചനെയ ിര ീ വാ
മ ടരാജനിേയാഗാ കപി ലം
ദ ിണവാരിധി തീരേദേശ വ ം
ത സമാഗമം നിേ ാ വാനര -
െ െമാ നിമിേ ന നി ംശയം
എ ാലവേരാ െചാ ിെ ാ നീ
തന ംഗി വാ േദശം ദയാവശാ
301
അേ ാ നിന പ നവ ളാ-
വി ീ മതിനി സംശയം'
എെ റ േബാധി ി ിതി െന
ം നിശാകരനായ മഹാ നി
വ കാ ി ചിറ ക നാ-
െയേ വിചി േമ! ന നെ ം
ഉ മതാപസ ാ െട വാക ം
സത മ ാെത വരികയിെ േമ
ീരാമേദവകഥാ തമാഹാ -
മാരാ േമാ ാലറിയാവതേ ം
രാമനാമാ ത ി സമാനമായ്
മാമേക മാനേസ മ േതാ ീലേഹാ
ന േമേ വേരണേമ നി
കല ാണ ാ ിെയ കിേ ണേമ!
ന ായതി യ ം െച ില വ-
മി തെ കട ായ്വ ം നി യം
ീരാമനാമ തിെകാ സംസാര-
വാരാനിധിെയ ട ിേതവ ം
രാമഭാര ാേലാകനാ മായ് േപാ
രാമഭ ാരാം നി െ ാരി ം
സാഗരെ ട ീ വാേന െമാ-
രാ ല ാകയിെ ാ ജാതി ം'
എ പറ പറ മറ ിത-
ത തനായ സ ാതി വിഹായസാ
സ ലംഘനചി
പിെ പിവര ാ കൗ കേ ാ -
മേന ാന മാ പറ ട ിനാ
ഉ ം മഹാന ച ഭയ ര-
മേ സ മാേലാക കപി ലം
302
'എ െന നാമിതിെന ട വാ-

െറ ം മ കര കാ ാ മി േ ാ
ആവത ാ ചി ി േഖദി
ചാവതിെന വകാശം കപികേള!'
ശ തനയത ജനാമംഗദ
മ ടനായക ാേരാ െചാ ിനാ
'എ ം േവഗബല ര ാ
ശ ി ം വി മ ം പാര േ ാ
നി െള ാവ െമ ാലിവരി വ-
ി വെ േ ാെടാ ന് പറയണം
ǌാനിതിനാെള വനേ ാ ന െട
ാണെന ര ി െകാ ം ഢം
ീവരാമസൗമി ിക ംബ
വ ം കള ര ി മവ '
അംഗദനി െന െചാ േക വ
ത ളി ളി േനാ ിനാേരവ ം
ഒ ം പറ ീെലാ മംഗദ
പിെ ം വാനര ാേരാ െചാ ിനാ
'ചിേ നി പി നി െട ബലം
േത ക ച താ േദ ാഗ കം'
ചാടാെമനി ദശേയാജന വഴി
ചാടാമി പെതനിെ െ ാ കപി
ചാടാെമനിെ പര -
മ ടി നാ പതാെമ മേ വ ം
അ പത പെത പ മാെമ -
െമ പ ചാടാെമനിെ െ ാ വ ം
െതാ ചാ വാ ദ മിേ കെന-
വേമാ േയാജന േ ാ
ഇ ന ിലാ ം കട ാവത-
ി ട മ ടവീരേര നി യം
ം ിവി മ േലാക ം
303
ഛ മായ് ടിയായള ം വിധൗ
യൗവനകാേല െപ റ ം െകാ ി
േവ വ ം വല വ ീടിേന
വാ ക നാേയനിദാനീം ലവ-
ണാ ി കട ാ മി േവഗം മമ
ǌാനി പെ ാ വ ം ദ ിണം
ദാനവാരി െച േത ദശമാ യാ
കാലസ പനാമീശ ര ത െട
ലീലകേളാ േ ാളമ തെമ ം'
ഇ മജാ ജ െചാ െക തി-
രം ാരിപൗ ം െചാ ിനാ
'അേ ാ ചാടാെമനി െ നി യ-
മിേ ാ േപാ വാ ദ ാകിലാം'
'സാമ മി മ ാ െമ ാകി ം
സാമ ഭവാനിതിെന ി ം
ത ജന ളയ യിെ േമ
ത രിേലക ാെമ േത വ '
'ആ േമയി സാമ മനശനം
ദീ ി തെ മരി ന വയം'
താേരയേനവം പറേ ാരന രം
സാരസസംഭവന ന െചാ ിനാ
'എ ജഗ ാണന നനി െന
ചി ി ിരി േത ം പറയാെത?
നാ െ യി കളകേയാ?
ക ീല നിെ െയാഴി മ ാെര ം
ദാ ായണീഗ ഭപാ നാെയാ
സാ ാ മഹാേദവബീജമേ ാ ഭവാ
പിെ വാതാ ജനാക , വ -
തേ ാ ല ബലേവഗേമാ ിേലാ
േകസരിെയെ ാ താപം കളെ ാ
304
േകസരിയാകിയ വാനരനാഥ
നായ ന െപ ളവാെയാ
സത ണ ധാന ഭവാ േകവലം
അ നാഗ ഭച തനായവനിയി-
ല സാ ജാതനായ് വീണേനരം ഭവാ
അ േയാജന േമ േപാ ചാടിയ-
ം ǌാനറി ിരി ി മാനേസ
ച കിരണ ദി െപാ േ രം
മ ലം തെ െട നീ
പക െമേ ാ ഭ ി ാന യാ
ശ െട വ േമ പതി ം
ഃഖി മാ ത നിെ ം െകാ േപായ്-
ി പാതാളമേ ാ ി ിക
േ ാടി വാനവ തെ ാ ം
ഉ പലസംഭവ വ േ ാ ം
ത മായ് വ ഹി ീടിനാ
ത വരാ േലാകനാശം വ െ ാ ം
ക പാ കാല മി തിെയ
ക പി തി ിള ം വരാ നി യം
ആമ്നായസാരാ ിക െചാ ിനാ
നാമ്നാ ഹ മാനിവെന സാദരം
വ ം ഹ വി േല റികയാ-
ല രി മറ ിേതാ മാനേസ?
നി ൈകയില േയാ ത രാഘവ-
നം ലീയമ െമ ിെനേ ാ നീ!
ത ബലവീര േവഗ വ ി തി-
നി പ ി ലാ മാമെ േടാ'
ഇ ം വിധി ത െചാ േനരം വാ -
യ സത രം ീതനായ്
ാ മാ മാെറാ വ
സ ദാ സിംഹനാദം െച ളിനാ
വാമന ിെയേ ാെല വള വ
305
മിധരാകാരനാ ി െചാ ിനാ
'ലംഘനം െച സ െ ം പിെ
ല ാ രെ ം ഭ മാ ി ണാ
രാവണെന ലേ ാ െമാ ി ǌാ
േദവിേയ ം െകാ േപാ വനിെ ാേഴ
അ ാ ിേലാ ദശക െന ി
െമ േവ വാമകര ിെല ട
ട യേ ാ ല ാ രെ ം
െട വല കര ിലാ ിെ ാ
രാമാ ിേക വ ൈകെതാ തീ വന്
രാമാം ലീയെമ ൈകയി ാകയാ '
മാ തി വാ േകേ ാ വിധി ത-
നാ ഢകൗ കം െചാ ിനാ പിെ ം
'േദവിെയ തിരിേയ വരിക നീ
രാവണേനാെടതി ീ വാ പിെ യാം
നി ഹി ീ ം ദശാസ െന രാഘവ
വി മം കാ വാനേ രമാമേ ാ
രമാ േ ണ േപാ ം നിനെ ാ
വി ം വരാ ! കല ാണം ഭവി ! േത
മാ തേദവ രിേക തവ
ീരാമകാര ാ മായേ ാ േപാ '
ആശി ചന ം െച കപി ല-
മാ േപാെക വിധിേ ാരന രം
േവേഗന േപായ് മേഹ ി കേളറി
നാഗാരിെയേ ാെല നി വിള ിനാ
ഇ ം പറ റിയിേ ാ ത ം
ബ േമാദേ ാടി ിത ാലേമ

കി ി ാകാ ം സമാ ം
306
307
രകാ ം
ഹരിഃ ീ ഗണപതേയ നമഃ അവി മ
സകല ക ല വിമലതിലകിത കേളബേര!

സാരസ പീ ഷ സാരസ സ േമ
കഥയ മമ കഥയ മമ കഥകളതിസാദരം
കാ ലീലക േക ാ മതിവരാ
കിളിമകെളാടതിസരസമിതി ര ലാധിപ
കീ ി േക ീ വാ േചാദി ന രം
കളെമാഴി മഴകിെനാ െതാ െചാ ീടിനാ
കാ ണ ിെയ ി ി മാനേസ
ഹിമശഖരി തെയാ ചിരി ഗംഗാധര-
െന ിേലാ േക െകാ െക ളിെ
സ ലംഘനം
ലവണജലനിധിശതകേയാ ജനാവി തം
ലംഘി ല യി െച വാ മാ തി
മ ജപരി ഢചരണനളിന ഗളം ദാ
മാനേസ ചി ി റ ി നി ലം
കപിവരെരാടമിതബല സഹിത രെച ി
ക െകാളിവി നി െള ിെല ാവ ം
മമജനകസ ശനഹ മതിചപലമംബേര
മാേനനേപാ ിതാശേരശാലേയ
അജതനയതനയശരസമമധിക സാഹസാ-
ലൈദവപശ ാമിരാമപ ീമഹം
അഖിലജഗധധിപെനാ വിരെവാടറിയി നി-
ദ താ നാേയന് താ േ ാ ഹം
ണതജനബ ജനനമരണ ഹരനാമകം
ാണ യാണകാേല നി പി വ
ജനിമരണജലനിധിെയ വിരെവാ കട മ-
308
നാ കിം ന സ േതാ ഹം
തദ മമ ദി സപദി ര പതിരനാരതം
തസ ാം ലീയ ശിരസി േമ
കിമപി നഹി ഭയ ദധി സപദിതരി ം;നി
കീശ വരേര! േഖദിയാ േക േമ
ഇതിപവനതനയ രെച വാ ം നിജ-
േമ യ ി ര ി കര ം
അതിവി ല ഗളതല മാ വമാ ിനി-
നാ ി ാം ിയാ നയനനായ്
ദശവദന രിയി നിജ ദയ റ ി
ദ ിണദി മാേലാക ചാടീടിനാ
മാ വി ം
പതഗപതിരിവ പവന തനഥ വിഹായസാ
ഭാ ബിംബാഭയാ േപാ ം ദശാ േര
അമരസ ദയമനിലതനയ ബലേവഗ -
ളാേലാക െചാ ാ പരീ ണാ ം തദാ
രസെയാ പവന ഖഗതി ട വാ
ം നട ി നാഗജനനി ം
ത രിതമനിലജ മതിബല ളറി തി-
ശ ാ വരിെക േക വ
ഗഗനപഥി പവന ത ജവഗതി ട വാ
ഗ േ ണ െച ത ിെധൗ േമവിനാ
കഠിനതരമലറിയവളവെനാ ര െച ി
“ക ീലേയാ ഭവാനെനെ പിവര!
ഭയരഹിതമി വഴി നട വ കെള
ഭ ി തി മാം ക ി തീശ ര
വിധിവിഹിതമശനമി നമദ ത യാ
വീരാ! വിശെ നിേ േ ാ നീ
മമവദന ഹരമതി വിരവിെനാ ക നീ
മെ ാ േമാ കാലം കളയാെകേടാ!”
309
സരസമിതി രഭസതരമത രസാഗിരം
സാഹസാ േക നിലാ ജ െചാ ിനാ :
“അഹമഖിലജഗദധിപനമ ശാസനാ-
ലാ സീതാേന ഷണ ി േപാ
അവെള നിശിചര രിയി വിരവിെനാ െച ക-
ദ വാ േശ ാ വാ വ ǌാ
ജനക നരപതി ഹി ചരിതമഖിലം തം
െച ര പതിേയാടറിയി ǌാ
തവവദന ഹരമതിലപഗത ഭയാ ലം
താ ര െ ാ വ ീ വ
അ തമകതളിരിെലാ െപാ മറിവീലഹ-
മാ മാ ം േദഹി േദവീ നേമാ േത”
തദ കപി ലവരെനാടവ ര െച ി
“ദാഹ ം ം െപാ േത േമ”
“മനസി തവ ഢമിതി യദി സപദി സാദരം
വാ പിള ീെട” മാ തി െചാ ിനാ
അതിവി ല ട െമാ േയാജനായാമമാ-
യാ ഗ ന ന നി ക വ
അതിലധികതര വദന വിവരെമാടനാ ല-
മ തമായ േയാജനാവി തം
പവനതനയ മതി ഝടിതി ദശേയാജന
പരിമിതി കല കാണാേയാരന രം
നിജമനസി കെമാ രസ ം തദാ
നി ാളി പ േയാജനവാ മായ്
ഖ ഹരമതിവി ലമിതി ക തി മാ തി
േയാജനവണമായ് േമവിനാ
അലമലമിത മമലന ജയമാ െമ-
പ േയാജന വാ പിള ീടിനാ
അ െപാ പവന തനതി ശശരീരനാ-
യം ല നാ ളിനാ
തദ ല തരമവ തരതേപാ ബലാ
310
ത റ റെ െചാ ിനാ :
“ ഖി! ര ഖപേര! രേസ! േഭ!
േ ! ജംഗമാതാേവ! നേമാ േത
ശരണമിഹ ചരണസരസിജ ഗളേമവ േത
ശാേ ശരേണ ! നമേ നേമാ േത!”
വഗപരി ഢവചന നിശമനദശാ േര
േപ ം ചിരി പറ രസ ം:
“വരികതവജയമതി േഖനേപാ െച നീ
വ ഭാ ാ വ ം ദാ
ര പതിെയാടഖിലമറിയി ത േകാേപന
രേ ാഗണെ െമാെ െയാ ണം
അറിവതി തവ ബലവിേവകേവഗാദിക-
ളാദിേതയ ാരയ വേ നഹം”
നിജചരിതമഖിലമവളവെനാടറിയി േപായ്
നി രേലാകം ഗമി ാ രസ ം.
പവന തനഥഗഗനപഥി ഗ ഡ ല നായ്
പാ പാരാവാരമീേത ഗമി േ ാ
ജലനിധി മചലവരേനാ െചാ ീടിനാ :
“െച നീ സ രിേ ണം കപീ െന
സഗരനരപതിതനയെരെ വള യാ
സാഗരെമ െചാ ിെത ാവ ം
തദഭിജനഭവനറിക രാമ തി വടി
തസ കാര ാ മായ് േപാ മിവ
ഇടയിെലാ പതനമവനി ത ാരണാ-
ലി യാെപാ ി ള തീ ീടണം
മണികനകമയനമലനായ ൈമനാക ം
മാ ഷേവഷം ധരി െചാ ീടിനാ
ഹിമശിഖരിതനയനഹമറിക കപിവീര! നീ-
െയേ ലി തള ം തീ െ േടാ!
സലിലനിധി സരഭസമയ യാ വ ǌാ
സാദ ം ദാഹ ം തീ െപാ െ ാ െകേടാ!
311
അ തസമജല മതിമ രമ ര -
മാ പക ം ഭ ി െകാ ക നീ”
അലമലമിത ത രാമകാര ാ മാ-
യാ േപാ ം വിെധൗ പാ െത േമ
െപ വഴിയിലശനശയന െച െക ം
േപ മെ ാ ഭാവി െയ ം
അ ചിതമറിക ര ലതിലക കാര -
ള േപാ സാധിെ ാഴി െതാ േമ
വിഗതഭയമിനിവിരെവാടി ǌാ േപാ
ബ സ ാരം പരി ഹിേ നഹം
പവന തനിവ രെച ത ൈകകളാ
പ താധീശ രെന േലാടീടിനാ
നരവ മനിലസമ ഴറി നടെകാ ി
ണ ജേന രം തി സം മാ
തദ ജലനിധിയിലതിഗംഭീരേദശാലേയ
സ തം വാെണ ം ഛായ ഹണി ം
സരിദധിപ പരിപരിെചാ േപാ വ
ത നിഴലാ പിടി നി ീടിനാ
അ െപാ മമഗതി ട ിയതാെര -
ത രാപാ കീ േപാ േനാ ീടിനാ
അതിവി ലതരഭയകരാഗിെയ ള-
വം ിപാേതന െകാ ീടിനാ ത േണ
നിഴല പിടി നി ിെ ാ തി
നീചയാം സിംഹികെയെ ാ ന രം
ദശവദന രിയി വിരേവാ േപായീ വാ
ദ ിണദി േനാ ി തി ീടിനാ
ചരമഗിരി ശിരസി രവി ം േവശി ി
ചാ ല ാ േഗാ രാേ കപീ ം
ദശവദന നഗരമതി വിമല വി ല ലം
ദ ിണ വാരിധി മേ മേനാഹരം
ബ ലഫല മ ദല തവിടപിസ ലം
വ ീ ലാ തം പ ി ഗാന ിതം
312
മണി കനക മയമമര ര സ ശമം ധി
മേ ി ടാചേലാപരി മാ തി
കമലമക ചരിതമറിവതി െച-
േപാ ക ി ല ാനഗരം നി പമം
കനകവിരചിതമതി കിട ം പലതരം
ക കട ാ പണിെയ മാനേസ
പരവശതെയാ ഝടിതി പലവഴി നി പി
പ നാഭ തെ ധ ാനി േമവിനാ
നിശിതമസി നിശിചര േര ശ പനായ്
നി നേദേശ കട െനേ ാ വ
നിജമനസി നിശിചര ലാരിെയ ധ ാനി
നി രൈവരി രം ഗമി ീടിനാ
തിചപല മധിക ചപലമചലം മഹ
ാകാര ം റി ാകാര ം മറ-
വനിമകളടിമല മകതളിരിേലാ െകാ
നാന നന സാ നി ഭയം.
ല ാല ീേമാ ം
ഉട ക കിെനാ സമമിട കാ ി വ-
ില് കട ാ ട ം ദശാ േര
കഥിനതരമലറിെയാ രജനിചരി േവഷമായ്-
കാണായിതാ ല ാ ീെയ ം തദാ
“ഇവിെട വ വതി പറെക ലം ഭവാ-
േനകനായ് േചാരേനാ െചാ നി വാ ിതം 170
അ ര ര നര പ ഗാദി ജ മ-
ാ േമ വ ടാ ǌാനറിയാെത
ഇതിപ ഷവചനെമാടണ താഡി ിെതാ-
േ െറ േരാേഷണ താഡി കപീ ം
ര ലജ വരസചിവ വാമ ി ഹാ-
േരണ പതി വമി ി േചാര ം
കപിവരെനാടവ െമ േന െചാ ീടിനാ :
313
“കേ െനേടാ തവ ബാ ബലം സേഖ!

വിധിവിഹിതമി മമ ൈരവ ധാതാ താ
വീരാ! പറ ിെതേ ാടി േമ 180
സകല ജഗധിപതി സനാതനന്
മാധവ സാ ാ മഹാവി ി നാരായണ
കമലദല നയന നവനിയിലവതരി -
ാ ണ േമാട വിംശതിപര േയ
ദശരഥ പതിതനയനായ് മമ ാ നാ
േ താ േഗ ധ േദവര ാ മായ്
ജനക പവര മകളായ് നിജമായ ം
ജാതയാം പം ി ഖ വിനാശ ിനായ്
സരസി ഹനയനനടവിയലഥ തപ ിനായ്
സ ാ ഭാര നായ് വാ ം ദശാ േര 190
ദശവദനനവനിമകെള മപഹരി ട
ദ ിണ വാരിധി ിരി നാ
സപദി ര വരെനാട ണജ സാചിവ ം
സംഭവി ം ന ീവശാസനാ
സകലദിശി കപിക തിരവാ നട തി
സ നായ് വ േമകന് തവാ ിേക
കലഹമവെനാ ഝടിതി ട മളെവ ം
കാതരയായ് വ ം നീെയ നി യം
രണനി ണെനാ ഭവതി താഡന ം െകാ
രാമ ത ന േകണമ ം 200
ഒ കപിെയാെടാ ദിവസമടി ഝടിതി െകാ കി നീ-
േയാടി വാ ിെ ാ െക വിരി ം
ക ണെയാ ഗതകപടമായ് നിേയാഗി യാ
കാ ി േ നിവിടം പല കാല ം
ര പതിെയാടിനിെയാരിടെരാഴിെക നടെകാ ക നീ
ല ം നി ാ ജിതയായിതിെ േടാ!
നിഖില നിശിചര ലപതി മരണ ം
നി യേമ മ ചമ ി
314
ഭഗവദ ചര! ഭവ ഭാഗ ം ഭവാനിനി-
ാരാെത െച ക ീ ക േദവിെയ 210
ിദശ ലരി ദശ ഖാ ഃ രവേര
ദിവ ലീലാവേന പാദപസം േല
നവ മ ഫലസഹിത വിടപി ത ശിംശപാ
നാമ ി വ ിലതി ചാ
നിശിചരിക ന വിലഴെലാ മ വി െ േടാ!
നി ല ഗാ ിയാം ജാനകി സ തം
ത രിതമവ ചരിത ടനവെനാടറിയി േപാ-
യം ധി ം കട ംബരാേ ഭവാ
അഖില ജഗദധിപതി ര മ പാ മാ-
മ േത സ ിരത േമാ ംസേമ! 220
ല മ ര വചനമിതി െചാ ി മറ ി
ല യി നി വാ ീ മല മ ം
സീതാദ ശനം
ഉദകനിധി ന വി മ ം ി ടാ ിേമ-
ംഘിേതെ ൗ പവനാ ജ നാ
ജനക നരപതി വരമക ം ദശാസ ം
െചേ വിറ ി വാമഭാഗം േലാം
ജനക നരപതി ഹി വര ദ ാംഗ ം
ജാതെന ാകി വ ം ഖ ഃഖ ം
തദ കപി ലപതി കട ി ല യി
താനതി ശരീരനായ് രാ ിയി
ഉദിതരവികിരണ ചി െ ാ ല യി-
െലാെ ിര ാെനാേരടെമാഴിയാെത
ദശവദന മണി നിലയമായിരി ം മമ
േദവിയിരിേ ടെമേ ാ മാ തി
കനകമണി നികരവിരചിത രിയിെല േമ
കാണാ ല ാവചനേമാ ീടിനാ
ഉടമെയാ മ ര രി കനിവിെനാ െചാ ിേയാ-
315
ദ ാനേദേശ തിര ട ിനാ
ഉപവന മ തസമസലില തവാപി -
ംഗ െസൗധ ം േഗാ ര ം 240
സഹജ ത സചിവ ബലപതിക ഭവന ം
െസൗവ സാലധ ജ പതാക ം
ദശവദന മണിഭവനേശാഭ കാ ം വിെധൗ
ദി പാലമ ിരം ധി തമായ് വ ം
കനകമണിരചിത ഭവന ളിെല േമ
കാണാ പിെ ം നീെള േനാ ം വിെധൗ
മചയ രഭിെയാ പവനനതി ഢമായ്
െട ട ിെ ാ േപാ ട
ഉപവന തരത വര -
ാ ശിംശപാ ം 250
അതിനികടമഖില ജഗദീശ രി തെ -
മാ ഗനാ കാ ിെ ാ ീടിനാ
മലിനതര ചി രവസനം ദീനയായ്
ൈമഥിലി താ ശഗാ ിയാെയ ം
ഭയ വിവശമവനിയി ം സദാ ദി
ഭ ാ തെ നിന നിന ലം
നയന ജല മനവരതെമാ കിെയാ കി തി-
നാമെ രാമ രാേമതി ജപി ം
നിശിചരിക ന വിലഴെലാ മ മീശ രി
നിത സ പിണിെയ മാ തി 260
വിടപിവരശിരസി നിബിഡ ദാ ത
വി യം മറ ി ീടിനാ
ദിവസകര ലപതി ര മ ത െട
േദവിയാം സീതെയ കപിവര
കമലമകളഖില ജഗദീശ രി ത ട
കേ താ േ ാ ഹം താ േ ാ ഹം
ദിവസകര ലപതി ര മ കാര ം
ദീനതെയ ിേയ സാധി ിതി ǌാ .
316
രാവണെ റ ാട്
ഇതിപല മക തളിരിേലാ കപിവര
നി ിരി േനരമിരി ം ദശാ േര 270
അ ര ലവര നിലയന ി റ നി-
ാ ചില േഘാഷശ േക ായി
കിമിദമിതി സപദി കിസലയച നിലീനനാ-
ീടവേ ഹം മറ മ വിനാ
വി ധ ലരി ദശ ഖ വരെവ ം
വി യേ ാ ക കപി ര
അ ര ര നിശിചരവരാംഗനാ -
മ തമാ ംഗാരേവഷ ം
ദശവദനനനവരതമകതളിരി ത
േദഹനാശം ഭവി െത ീശ രാ! 280
സകല ജഗദധിപതി സനാതനന് സ യ
സാ ാ േന ം ക ക ǌാ
നിശിതരശരശകലിതാംഗനാ േകവേല
നി ലനായ ഭഗവ പദാം േജ
വരദനജനനമ മ താന മാം
ൈവ രാജ െമനി കി
അതി ബത! സമയമിദമിതി മനസി ക തി ǌാ-
നംേഭാജ ിെയെ ാ േപാ ീടിേനന്
അതി െമാ പരിഭവെമാ ഴറി വ ീലവ-
നാ വിനാശകാലം ന ാഗതം
ശിരസി മമ ലിഖിതമിഹ മരണസമയ ഢം
ചി ി ക ാലതിനി ച ലം
കമലജ മറിയ ക മളേവ േമ
കാലസ പനാമീശ ര ത തം
സതതമകതളിരിലിവ ക തി ര നാഥെന
സ ാ നാ ചി ി ചി ി ിരി േവ
317
കപികള് ലവരനവിെടയാ െച ം േ
ക ി രാ ിയി സ ം ദശാനന
ര ജനകതിലക വചേനന രാെ ൗ വ ം
ക ി കപിവര കാമ പാന ിത 300
പേയാെടാ മിസ ശ ശരീരനായ്
ം രവരമന ിഷ നി ലം
ത നികര വരശിരസി വ ി ാദരാ
താ മകള് തെ ം ക രാേമാദ ം
അഖിലമവെളാ ബത! പറ ടയാള -
മാ െകാ ടനാശ സി ി േപാം
അ െപാ തിലവനറിവതി ǌാ െച ക-
ാധി വള വ വാ മയാ ളാ
ര പതിെയാട മവനേശഷമറിയി
രാമ മി േകാപി ടേനവ ം 310
രണശിരസി ഖമരണമതിനിശിതമാ
രാമശരേമെ നി ം വ ം ഢം
പരമഗതി വ വതി പരെമാ പേദശമാം
പ ാവി മമ പാ യിേ േമ
രനിവഹമതിബലവശാ സത മായ്വ ം
സ ം ചില ചിലകാലെമാ ണം
നിജമനസി പല മിതി വിരെവാ നി പി
നി ിത നി മി ീടിനാ രാവണ
കനകമണി വലയ കടകാംഗദ ര-
കാ ീ ഖാഭരണാരാവമ ിേക 320
വിവശതര ദയ െമാ േക േനാ ം വിെധൗ
വി യമാ ാ ക േരാ വി
വി ധരി നിശിചര ലാധിപ ത വര-
െവ ം ഭീതയായ് വ ി സീത ം
ഉരസിജ ടകളാ മറ ാധി -
മാംഗം താ ി േവപ ഗാ ിയായ്
നിജരമണ നി പമ ശരീരം നിരാ ലം
നി ലം ധ ാനി ിരി ം ദശാ േര
318
ദശവദന ന ഗശരപരവശതയാസമം
േദവീസമീേപ െതാ തി ീടിനാ . 330
രാവണെ ഇ ാഭംഗം
അ സരണ മ ര രസവചന വിഭവ ളാ-
ലാന പിണിേയാ െചാ ീടിനാ
“ ഖി! തവ ചരണ നളിനദാേസാ ഹം
േശാഭനശീേല! സീദ സീദ േമ
നിഖില ജഗദധിപമ േരശമാേലാക മാം
നി ിേല നീ മറെ ി ീ വാ
ത രിതമതി കെമാ െമാ േനാ ീ മാം
ത ഗത മാനസെന റിെകെ നീ
ഭവതി തവ രമണപി ദശരഥത ജെന-
ാ ാ ചില കാണാം ചിലേ ാേഴേടാ! 340
പല സമയമഖിലദിശി ന ാ ിരകി ം
ഭാഗ വതാമപി ക കി ാപരം
ഖി! ദശരഥതനയനാ നിനേ േമ-
രീ കാര മിെ ധരി നീ
ഒ െപാ മവ നെരാ ി മാശയി-
േ ാ ാെലാ ണമി വേനാമേല!
ഢമനവരത പ ഹനം െച ി ം
ചിരമരിേക വസി ി ം
തവ ണ സ ദയമലിേവാ ജി ി ം
താ രിയം നി ിലി വേന േമ 350
ശരണമവെനാ വ െമാെമാരി മി ിനി
ശ ിവിഹീന വരിക മി േ ാ
കിമപി നഹി ഭവതി കരണീയം ഭവതിയാ
കീ ിഹീന ത േലാം നി മ
മദരഹിതനറിയ ക മളവാ േമ-
മാനഹീന ിേയ! പ ിതമാനവാ
നിഖിലവനചരനിവഹ മ ിത ശം
നി ി ന ിയ േഭദഹീനാ ക
319
ശ പച െമാരവനി രവര മവെനാ മി-
ശാ ം േഗാ ം േഭദമിേ േമ. 360
ഭവതിെയ െമാ ശബരത ണിെയ മാ നാ-
പാ ക ാലവനി േഭദം ിേയ!
ഭവതിെയ മക തളിരിലവിഹ മറ ി
ഭ ാവിെന ാ ി തിനിമതി
ത യിവി ഖനവന നിശമതി നഹി സംശയം
ത ാസദാേസാഹമദ ഭജസ മാം
കരഗതെമാരമലമണി വര ട േപ ി
കാചെ െയ കാം ി ിേതാമേല!
രദിതിജദ ജേഗാ േരാ ഗ വ-
രീ വ ം പരിചരി ം ദാ 370
നിയതമതിഭയ സഹിതമ മിത ബ മാേനന
നീ മ രി ഹമായ് മ വീ കി
കളയ സമയമിഹ െച െവ േത മമ
കാേ ! കള മായ് വാ നീ സ തം
കളെമാഴിക പല മിഹ വി പണിക െച മ-
ാല ം േപടി െ െ മേനാഹേര!
ഷ ണമിഹ മനസി ക തനാ
ജ നാം ണ മാെന റികമാം
സരസമ സര സദയമയി തവവശാ ഗം
െസൗജന െസൗഭാഗ സാരസ വസ േമ! 380
സരസി ഹ ഖി! ചരണകമലപതിേതാ ഹം
സ തം പാഹിമാം പാഹിമാം പാഹിമാം”
വിവിധമിതി ദശവദനന സരണ കം
വീ െതാ തേപ ിേ ാരന രം
ജനകജ മവെനാടതിനിടയിെലാ െ ാടി
ജാതേരാഷം ിയി െചാ ീടിനാ ;
“സവി ലതിലകനിലതീവഭീത ാ ഭവാ
സംന ാസിയായ് വ ി വ ം കാണാെത
സഭയമതി വിനയെമാ നീവഹവിര േര-
320
സാഹസേ ാ മാം ക െകാ ീലേയാ? 390

ദശവദന! ഢമ ചിതമി നിന നീ
ത ലം നീതാന ഭവി ം തം
ദശരഥനിശിതരശരദലിതവ ഷാ ഭവാ
േദഹം വിനാ യമേലാകം േവശി ം
ര ജനന തിലകെനാ മ ജനിതി മാനേസ
രാ സരാജ! നിന േതാ ം ബലാ
ലവണജലനിധിെയ ര ലതിലകന മം
ലംഘനം െച മതിനി സംശയം
ലവസമയെമാ നിശിത വിശിഖ പരിപാേതന
ല ം ഭ മാ ീ മര ണാ
സഹജ തസചിവ ബലപതികെളാ ടേവ
സ മാം നി െട ൈസന ം നി യം
അവനവ നി ണഭരനവനിഭരനാശന
അദ ധാതാവേപ ി കാരണം
അവതരണമവനിതലമതിലതിദയാപര-
നാ െച ീടിനാ നിെ െയാ വാ
ജനക പവര മകളായ് പിറേ നഹം
െചേ യതിെ ാ കാരണ തയായ്
അറിക തവമനസി നരിനി വിരവിെനാ വ-
ാ മാം െകാ േപാം നിെ ം െകാ വ ”
ഇതിമിഥില പതിമക പ ഷവചന േക-
േ ം നാേയാ ദശാനന
അതിചപലകര വി കരാളം കരവാള-
മാ ിെയെ ാ വാേനാ ിനാ
അ െപാ തിലതിക ണെയാ മയത ജ -
മാ ഭ ാരം പിടി ട ീടിനാ !
“ഒഴിെകാഴിക ദശവദന! മമ വേചാ ഭവാ-
െനാ ാതകാര േമാരാ ഢ േഭാ!
ത ജമ ജത ണിെയെയാ ടയവ െമ ിേയ
ദീനയായ് ഃഖി തീവ ശാംഗിയായ് 420
321
പതിവിരഹപരവശതെയാ മിഹ പരാലേയ
പാ പാതി ത മാലംബ രാഘവം
പകലിര നിശിചരിക പ ഷവചനം േക
പാരം വശം െക ിരി മിവ
രിതമിതിലധികമിഹ നഹി നഹി േത!
ീ ി േച േമാ വീര ംസാം വിേഭാ!
രദ ജദിതിജ ജഗാ േരാഗ വ-
രീ വ ം നിന വശഗതം“
ദശ ഖ മധികജളനാ മേ ാദരീ
ദാ ിണ വാ ക േക സല നായ് 430
നിശിചരികെളാ സദയമവ രെച ി !
“നി പറ വശ വ വി
ഭയജനന വചനമ സരണ വചന ം
ഭാവവികാര െകാ ം ബ വിധം
അവനിമകളകതളിരഴിെ ലാ വി-
ന േപാ ര മാസം, പാ നി ി ം”
ഇതിരജനിചരികെളാ ദശവദന ം പറ-
ീ ഷ േയാട ഃ രം േമവിനാ
അതികഠിന പ ഷതര വചനശരേമ യാ-
ലാ ാ േഭദി ി ി സീത ം 440
“അ ചിതമിതല മലമട വി നി െള”-
േ ാ ിജട മാ െചാ ീടിനാ
“ വചനമി മമ നിശാചര ീകേള!
ശീലാവതിെയ നമ രി ീ വി
ഖരഹിത ദയെമാ റ ിേന േനാ ǌാ
സ മാഹ ! കേ നി ദാനീം ഢം
അഖില ജഗദധിപനഭിരാമനാം രാമ -
ൈമരാവേതാപരി ല ണവീര ം
ശരനികരപരി പതന ദഹനകണജാേലന
ശ ാവിഹീനം ദഹി ി ല ം 450
322
രണശിരസി ദശ ഖെന നി ഹി മം
രാ സരാജ ം വിഭീഷണ ം ന കി
മഹിഷിെയ മഴകിെനാ മടിയി െവ ാദരാ
മാനി െച േയാ ാ രം േമവിനാ
ലിശധരരി ദശ ഖ ന പിയായ്
േഗാമയമായ മഹാ ദം ത ിേല
തിലരസ ട വനലിെനാടണി ട
ത ാ നളദമാല ം നിജ നി
നിജസഹജ സചിവ ത ൈസന സേമതനായ്
നി ാ വി യം േതടിേന 460
രജനിചര ലപതി വിഭീഷണ ഭ നായ്
രാമപാദാ ം േസവി േമവിനാ
ക ഷതക കളവിനിഹ രാ സ ീകേള!
ക െകാ ാമി സത മേ ഢം.
ക ണെയാ വയമതി കതിപയ ദിനം ദാ
കാ െകാേ ണമിവെള നിരാമയം”
രജനിചര വതികളിതി ജടാ വേചാ-
രീതി േക ത ഭീതി ീടിനാ
മനസി പരവശതെയാ റ ിനാേരവ ം
മാനേസ ഃഖം കല ൈവേദഹി ം. 470
സീതാഹ മ സംവാദം
ഉഷസി നിശിചരികളിവ ട മമ ഭ ി -
വരായിെ ാ മി േമ
മരണമിഹ വ വതി െമാ കഴി ക ീല
മാനവ വീര െമെ മറ ി
കളവനിഹ വിരവിെനാ ജീവ മദ ǌാ
കാ ം ക ണാഹീനെന ം
മനസി രിവ പല േമാ സ ാേപന
മ മ െമ േന നി ാ ലാ
തരള ദയെമാ ഭ ാരേമാ േ ാ
323
താ കിടെ ാ ശിംശപാ ശാഖ ം 480

സഭയപരവശ തരളമാലംബ ബാ ം
സ തം വാ വിലാപം ട ിനാ
“ജഗദമലനയനരവിേഗാേ ദശരഥ
ജാതനായാനവ ത െട രായ്
രതിരമണ ല രായ് നാ േപ ി
രാമഭരതെസൗമി ി ശ ാ
രജനിചര ലനിധന േഹ ത പി -
രാ യാ കാനനം ത ി വാണീടിനാ 490
ജനക പ ത മവരജ മായ് സാദരം
ജാനകീേദവിെയ ദശാനനന്
കപടയതി േവഷമാ െകാ ീടിനാ
കാണാ ഃഖി രാമ ം ത ി ം
വിപിന വി വിരേവാ തിര നട േ ാ
വീ കിട ം ജടാ വിെന
പരമഗതി നരവ ന കിയ ാല വ
പ തപാ േശ നട ംവിെധൗ തദാ
തരണി തെനാ സപദി സഖ ം െച ി
സത രം െകാ ി ശ തെന ം 500
തരണിതനയ മഥ കപീ നായ് വ ി
ത ത പകാരമാ ീവ ം
കപിവരെര വിരവിെനാ നാ ദി ി ം
ക വ വാനയേ ാരന രം
നരവരിെലാ വനഹമ വ ീടിേന
ണ വാനായ സ ാതി ത വാ ിനാ
ജലനിധി െമാ ശതക േയാജനാവി തം
െചേ തി ചാടി ട ീടിേന
രജനിചര രിയി വ തിരേ നഹം
രാ ിയില താതാ ഹവശാ 510
തതനികരവരമരിയ ശിംശപാ ം
ത ലേദേശ ഭവതിേയ ം ദാ
324
കനിവിെനാ ക താ ഥനാേയനഹം
കാമലാഭാ ത ത നായീടിേന
ഭഗവദ ചരരിലഹമേ സര മമ
ഭാഗ മേഹാ! മമ ഭാഗ ം നേമാ േത”
വഗ ലവരനിതി പറ ട ീടിനാ
പിെ യിളകാതി ാനര ണം
“കിമിതി ര ലവരചരി ം േമണ േമ
കീ ി ിതാകാശമാ േ മേനാഹരം 520
പവന പെയാ പറ േക ി േയാ
പാപിയാെമ െട മാനസ ാ ിേയാ?
ചിരതരെമാ െപാ റ ാെത ǌാനിഹ
സ േമാ കാ ാനവകാശമി േ ാ
സരസതരപതിചരിതമാ ക ാ തം
സത മായ് വ ിതാ മമ ൈദവേമ!
ഒ ഷനി മമപറ െവ ാകില-
ത മ ി േമ കാണായ് വേരണേമ“
ജനക പ ഹി വചനം േക മാ തി
ജാതേമാദം മ മ മിറ ിനാ 530
വിനയെമാ മവനിമക ചരണ നളിനാ ിേക
വീ നമ രി ാ ഭ ി കം
െതാ െച തകെലയവനാ നി ീടിനാ
ാ കലപിംഗ ല ശരീരനായ്
ഇവിെട നിശിചരപതി വലീ ഖേവഷമാ-
െയെ േമാഹി ി തി വരികേയാ
ശിവ ശിവ! കിമിതി ക തി മിഥിലാ പ ി ം
േചതസി ഭീതി കല മ വിനാ
തി ദശ ഖ െപ െത നി പി
ി ി ി ക കപീ ം 540
“ശരണമിഹ ചരണസരസിജമഖിലനായിേക!
ശ ി േവ റെ ാ െമെ നീ
325
തവസചിവനഹമിഹ തഥാവിധന േഹാ!
ദാേസാ ി േകാസേല സ രാമസ ǌാ
ഖി! കപി ലതിലകനായ ര ാ ജ
ീവ ത ജഗ ാണ ന ന
കപടെമാ വെരാ െമാ െപാ മറി ീല
ക ണാ വാചാ മനസാപി മാതാേവ!”
പവന തമ രതര വചനമ േക ട
പ ാലയേദവി േചാദി ിതാദരാ 550
“ഋത ടവ വാക ം െതളി-
ി െന െചാ വ റ ം േലാം
സദയമിഹ വദ മ ജവാനരജാതിക
ത ളില് സംഗതി സംഭവി ീ വാ
കലിത ചി ഗഹന വി കാരണെമെ േടാ!
കാ ണ വാരാ ിേധ! കപി ര!
തി മനസി ഭവതി െപരിെക േ മ െ -
െതേ ാ െചാ തി ല ം െചാ നീ.”
“ ഖി! നിഖിലമഖിേലശ ാ ം
ീരാമേദവനാെണ സത േമാമേല!560
ഭവതി പതിവചനമവലംബ ര ംഗമാ-
യാ യാശ മാ മ ി ം
മ വിന െപാ തിെലാ കനക ഗമാേലാക
മാനി പിേ നട ര പതി
നിശിതതരവിശിഖഗണചാപ മായ് െച
നീചനാം മാരീചെനെ ാ രാഘവ
ഉട ട ലയ ടജ വി വ േപാ-
ായ ാ േമാ പറയാവേതാ?
ഉടനവിെടയവിെടയടവിയിലടയ േനാ ി -
െമാ കര തിര ഴ ം വിെധൗ 570
ഗഹന വി ഗഗനചരപതി ഗ ഡസ ിഭ
േക കിട ം ജടാ വിെന
326
അവ മഥ തവ ചരിതമഖിലമറിയിയി ള-
വാ െകാ ി ിപ ീ ം
നരടവികളിലവരേജന സാകം തം
തിര കബ ഗതി ന കി
ശബരി മ വിന നിവരാ േമ െച ട
ശാ ാ കന് ി ം െകാ ീടിനാ
അഥ ശബരിവിമലവചേനന േപാ ശ -
കാ ി വരപാ േശ നട ം വിെധൗ 580
തപന തനി വെര മഴകിെനാ ക തി-
താ ര െ ാ യ ിെതെ ദാ
ബത! രവി േലാ വ ാ െട സ ിെധൗ
ചാരീേവഷമാലംബ െച ǌാ
പതി ലവര ദയമഖില മറി തി
നി ല ാെര മലിെല ട
തരണി തനികട വിെകാ െച ീടിേന
സഖ ം പര രം െച ി ിതാ ǌാ
ദഹനെന മഴകിെനാ സാ ിയാ ിെ ാ
ദ മി വ മാ തീ ീ വാ 590
തരണി ത ഹിെണ ബലാലട ിെ ാ -
താരാപതിെയ വധി ര വരന്
ദിവസകരതനയ െകാ ി രാജ ം;
േദവിെയയാരാ കാ ാ കപീ ം
വഗ ലപരി ഫെര നാ ദി ി ം
േത കേമൈകകല ം നിേയാഗി ാ
അ െപാ ര പതി മലിെവാടരിേക വിളി-
ം ലീയം മമൈകയി ന കീടിനാ
ഇ ജനക പതി മക ക ി െകാ നീ
എ െട നാമാ രാന ിതം പിെ ം 600
സപദിതവ മനസി വിശ ാസസി േയ
സാദരം െചാ ാനടയാളവാക ം
അ ഭവതി കരതളിരിലിനി വിരവി ന വ
327
നാേലാകയാേലാകയാന കം“
ഇതി മ രതരമനിലതനയ രെച ട
നി ിരാേദവിത ക ി ന കീടിനാ
നരധികവിനയെമാ െതാ െതാ താദരാ-
ിേ ാ ി വാ വണ ി നി ീടിനാ
മിഥില പ ത മ ക തി ീതയായ്
േമേ െലാ മാന ബാ ാ ലാ 610
രമണമിവ നിജശിരസി കനിവിെനാ േച ി
രാമനാമാ ിതമം ലീയം ദാ
വഗ ല പരി ഢ! മഹാമതിമാ ഭവാ
ാണദാതാ മമ ീതികാരീ ഢം
ഭഗവതി പരാ നി ീനിെധൗ രാഘേവ
ഭ നതീവ വിശ ാസ ദയാപര
പല ണ ടയവെരെയാഴിെക മ ാേര ം
ഭ ാവയ മി മ ിെധൗ
മമ ഖ മ ദിനമിരി ം കാര ം
മ രിതാപ ം ക വേ ാ ഭവാ 620
കമലദലനയനനകതളിരിലിനി മാ തി
കാ ണ ാം പരിചറിയി നീ
രജനിചരവര നശനമാ െമെ െ ാ
ര മാസം കഴി ാെല നി യം
അതിനിടയി വ വതി േവലെച ീ നീ
അ നാ ം ാണെന രി ീ വ
ത രിതമിഹദശ ഖെന നി ഹിെ െട
ഃഖം കള ര ിെ െചാ നീ
അനിലതനയ മഖിലജനനി വചന േക-
ാ ലം തീ വാനാ െചാ ീടിനാന് 630
അവനിപതി തെനാടടിയ ഭവദ ാ ക-
ള ണ ി തി േമ
അവര ജ മഖിലകപി ലബല മായ് തി-
ാ വ മതിനിെ ാ സംശയം
328
തസചിവ സഹജസഹിതം ദശ ീവെന
ര ാ ജാലായ ി യ ം ണാ
ഭവതിെയ മതിക ണമഴകിെനാ വീ നിന്
ഭ ാവേയാ െ മാദരാ ”
ഇതിപവന ത വചന ടമെയാ േക േപാ-
തിനി ിരാേദവി േചാദി ളീടിനാ 640
“ഇഹവിതതജലനിധിെയ നിഖിലകപിേസനെയാ-
േടെതാ ജാതി കട വ ം
മ ജപരി ഢെന മവരജെന മ േപാ
മ വാനര ൈസന േ ം ണാ
മമ മലി വിരവിെനാേട കട വ
ൈമഥിലീ! കിംവിഷാദം ഥാ മാനേസ
ല തരമമിത രജനിചര ലമേശേഷണ
ല ം ഭ മാ ീ മനാ ലം 650
തമതി ത ! മമേദഹ ാമിനി-
േ ാഹം വിനാ ഗമി ീ വേനാമേല!
വിരഹ ക ഷിതമനസി ര വര മാം തി
വിശ ാസമാ വ ീ വനായ് ദാ
തരിക സരഭസെമാരടയാള ം വാക ം
താവകം െചാ വാനായ െച ണം”
ഇതിപവനതനയവചേനന ൈവേദഹി -
മി ിരിേനരം വിചാരി മാനേസ
ചി രഭരമതി മ മമല ഡാമണി
ചി യി മാ തി ൈകയി ന കീടിനാ
“ തനയ! നെരാരടയാളവാക ം ഭവാ
ത ാ ധരി ക േ പറ ീ നീ
സപദി നര െപാ വിശ ാസെമ െട
ഭ ാവി ായ് വ െമ നി യം
ചിരമമിത ഖെമാ തപസി ബ നി യാ
ചി ടാചല ി വാ ംവിെധൗ
പലലമ പരിചിെനാ ണ വാ ചി ി ǌാ
329
പാ ം കാ ി ീ ം ദശാ േര
തി ടി മഴകിെനാ മടിയി മമ െവ ട
തീ പാദ വിരേവാ റ ീടിനാ 670
അ െപാ തിലതി പലലശകല െകാ ീടിനാ
ഭ ി െകാ വാെനേ ാ ǌാ തദാ
പ ഷതര ട ടെന െ റി ീടിേന
പാഷാണജാല െകാ െകാ വ
വ ഷി മമ ശിതചരണനഖര ളാ
വാ േപാ കീറിനാേനെറ പിതനായ്
പരമ ഷ ട ണ േനാ ം വിെധൗ
പാരെമാലി േചാരക ാ ലാ 680
ണ ശകലമതി പിതനാെയ മം
ദിവ ാ മ ം ജപി യ ീടിനാ
സഭയമവനഖിലദിശി പാ നട ി
സ ടം തീ ര ി െകാ ീ വാ
അമരപതി കമലജഗിരീശ ഖ ാ -
മാവതെ യേ ാരവ ാ േര
ര തിലകനടി മലരിവശെമാ വീണി
ര ി െകാേ ണെമെ പാനിേധ!
അപരെമാ ശരണമിഹ നഹി നഹി നേമാ േത
ആന േ ! ശരണം നേമാ േത 690
ഇതിസഭയമടിമലരി വീ േകണീടിനാ-
നി ാ ജനാം ജയ മേ രം
സവി ലതിലകനഥ സ ിതം െചാ ിനാ
സായകം നി ലമാകയിെ േമ
അതി തവ നയനമതിെലാ േപാ നി യ-
മ രമി നീ െപാ െ ാ ക നി ഭയം
ഇതിസദയമ ദിവസെമെ ര ി വ-
നി േപ ി െതെ െട തം
ഒ പിഴ െമാ െപാ തിലവെനാ െച ീല ǌാ-
േനാ ാലിെത െട പാപേമ കാരണം” 700
330
വിവിധമിതി ജനക പ ഹി വചനം േക
വീരനാം മാ ത ം െചാ ിനാ
“ഭവതി നരിവിെട മ വീ േത േമ
ഭ ാവറിയാക െകാ വരാ ം
ഝടിതി വ മിനി നിശിചെരൗഘ ം ല ം
ശാഖാ ഗാവലി ഭ ാ ം ഡം”
പവന തവചനമിതി േക ൈവേദഹി ം
പാരി േമാേദന േചാദി ളിനാ !
“അധിക ശത രിഹ ഭവാ കപിവീര -
മീവ വര േയാ െചാ നീ 710
നിഖില നിശിചരരചലനിഭവി ല ിക
നി ളവേരാെടതി െത െന?”
പവനജ മവനിമക ല നായ് നി ാതി തം
അഥമിഥില പതി തേയാ െചാ ീടിനാ-
ന നാ ഭ നന ന !
“ഇ ക ക കമലരിലി െന വ-
രി ി പെ ാ െവ ം പടവ ം”
പവന ത വചനമി െന േക ട
പ പ ാ ി ം പാ െചാ ീടിനാ ! 720
“അതിവിമലനമിത ബലനാശര വംശ ി-
ന ക നീയതിന രമിെ േടാ!
രജനിവിരെവാ കഴി മിനി ഴ െക ി നീ
രാ സ ീക കാണാെത നിരാ ലം
ജലനിധി മതിചപലമിേ കട -
െച ര വരെന കാ കന ന!
മമചരിതമഖിലമറിയി ഡാര -
മാ ി െകാ വിരേയ നീ
വിരവിെനാ വരിക രവി ത ൈസന ം
വീര മാ ാരി വ മായ് ഭവാ 730
വഴിയിെലാ പിഴ പേരാധെമ ിേയ
331
വാ താ! േപാകന വ ം വം”

വിനയഭയ ക ഭ ി േമാദാന ിതം
വീര നമ രി ീടിനാന ിേക
ിയവചനസഹിതനഥ േലാക മാതാവിെന-
ിെ ം വല വ ീടിനാ
“വിട തരിക ജനനീ! വിടെകാ വാനടിയ
േവേഗന േഖദംവിനാ വാ സ തം”
ഭവ ഭമയി തനയ! പഥി തവ നിര രം
ഭ ാരമാ വ ീ ക നീ 740
ഖെമാടിഹ ജഗതി ചിരം ജീവ ജീവ നീ
സ ! േത ിരശ ി ം”
അനിലതനയ മഖില ജനനിെയാ സാദരം
ആശീ വചനമാദായ പി വാ ിനാ .
ല ാമ നം
െച തകെലെയാ വിടപിശിഖിര മമ വ
ചി ി ക ാ മനസി ജിത മം
പര രിയിെലാ പതികാര ാ മായതി-
പാടവ െ ാ തം നിേയാഗി ാല്
സ യമതിെനാരഴിനിലെയാഴി സാധി ഥ
സ സ ാമി കാര ിന രെമ ിേയ 750
നിജ ദയച രതെയാടപരെമാ കാര ം
നീതിേയാേട െച േപാമവ മ
അതി റഹമഖില നിശിചര േലശെന-
യ േപാ ക പറ േപായീടണം
അതി െപ വഴി മി ഡമിതി ചി െച-
യതാരാമെമാെ െ ാടി ട ിനാന്
മിഥില പമക മ മതിവിമല ശിംശപാ-
െമാഴി ളാെതാെ ക വ
മദലഫലസഹിത മവ ീത -
332
െപാ ിയലറി വീ ം വിെധൗ 760

ജനനിവഹഹയ ജനന നാദേഭദ ം
ജംഗമജാതികളായ പത ിക
അതിഭയെമാടഖിലദിശിദിശി ഖ പറ ട
ആകാശെമാെ രെ ാ ശ ം
രജനിചര രി ഝടിതി കീേ മറി ി
രാമ ത മഹാവീര പരാ മ
ഭയെമാട െപാ നിശിചരിക ണ ി
പാ േനരം കപിവീരെന ാണായി
“ഇവനമിത ബലസഹിതനിടിനികരെമാ -
െമെ ാ ജ വിെത ി വ ം? 770
ഖി! തവനികട വി നി വിേശഷ ള്
രഗാ ി! െചാ ീലേയാ െചാെ േടാ!
മനസി ഭയമധികമിവെന ǌ
മ ടാകരം ധരി ിരി ം
നിശിതമസി വ വതി കാരണെമ െചാ
നീയറി ീലേയാ െചാ ിവനാെരേടാ”
“രജനിചര ലരചിതമായകെളാ േവ
രാ ി ര ാ െ ാഴി റിയാവേതാ?
ഭയമിവെന നികട വി ക മ ാനേസ
പാരം വള െത ാവതീശ രാ!” 780
അവനിമകളവെരാടി െചാ േനര വ-
രാ ലേ ശ രേനാ െചാ ീടിനാ
“ഒ വിപിനചരനമിതബലനചലസ ിഭ-
ദ ാനെമാെ െ ാടി കള ി
െപാ വതി ക തിയവനപഗത ഭയാ ലം
െപാ ി ി ൈചത ാസാദെമാ േവ
സലധരനനിശമ കാ വെര ം
െ ത െകാ ീടിനാന മം
വനമതിെലാ വെര മവ ഭയമി േഹാ
333
േപായീലവനവി ിനി ം േഭാ!” 790

ദശവദനനിതി രജനിചരിക വചനം േക
ദ േകാപമേ ാധവിവശനായ്
“ഇവനിവിെട നിശിതമസി ഭയെമാഴിെയ വ വ-
േന െമളിയവനെ നി യം
നിശിതശര ലിശ സലാദ ള് ൈകെ ാ
നി േപാകാ റായിരം വീര ാ ”
നിശിചര ലാധിപാ ാകാര ാരതി
നി ഭയം െച ക മാ തി
ശിഖരി ലെമാ മവനി വനിള ംവ ം
സിംഹനാദം െച േക രാ സ 800
സഭയതര ദയമഥ േമാഹി വീണി
സം മേ ാട ീടിനാ പിെ ം
ശിതവിശിഖ ഖനിഖില ശ ജാല െള
ശീഖ ം േയാഗി േനരം കപീ ം
പരി വിരവിെനാ യ ജിത മം
ഗരം െകാ താഡിെ ാ ീടിനിനാ
നി തനിശിചരനിധനനിശമന ദശാ േര
നി ഭരം ി ന േര ം
അഖിലബലപതിവരരിൈലവെരെ െക-
ത േരാഷാല് നിേയാഗി ന രം
പരമരണ നി ണെനാെടതി പ ത ം 810
പ േ നാധിപ ാ ം ഭവി ി
തദ ദശവദ ദിത ധാ െചാ ിനാ
“ത ബലമ തം മ ഭേയാ തിതം
പരിഭവെമാടമിതബല സഹിതമപി െചെ ാ
പ േസനാധിപ ാ മരി ീടിനാ
ഇവെന മമനികട വിഝടിതിസഹജീവേനാ-
ടി ബ ി െകാ വ ീ വാ
മഹിതമതിബല സഹിതെമ വെരാ മി ട
മ ി ാ റെ വി ശം” 820
334
ദശവദനവച നിശമനബല സമന ിതം
ദ സലഖ േഗ ചാപാദിക
കഠിനതരമലറി നിജകരമതിെല ട
ക േര ാെര ാ കപീ ം
വനതല ലെയ രലറി മ ം വിെധൗ
രിശ ം േയാഗി ാര ണം
അനിലജ മവെര വിരേവാ െകാ ീടിനാ-
നാ േലാഹ ംഭ താഡന ാലേഹാ!
നിജസചിവതനയെര വ മമിത ൈസന ം
നി രേലാകം ഗമി േക യാ 830
മനസിദശ ഖ താപ ം ഭീത ം
മാന ം േഖദ ം നാണ ം േതടിനാ
“ഇനിെയാ വനിവെനാ ജയി തിനി മ-
ി െന ക ീല മ ǌാനാെര ം
ഇവെരാ വെരതിരി കില ര രജാതിക-
െള േമനി മാറി ജഗ േയ
അവ പല െമാ കപിെയാേട മരി ിത-
േ ാ! തം നശി ി മാമകം”
പല മിതി ക തിെയാ പരവശത ൈകെ ാ
പാരം തള െ ാ താതേനാടാദരാ 840
വിനയെമാ െതാ തിളയമക രെച ി
വീര ംസാമിദം േയാഗ മേ േമ
അലമമലമിതറികില ചിതമഖില താ-
മാ േഖദം ൈധര െശൗര േതേജാഹരം
അരിവരെന നിമിഷമിഹ െകാ വ വെന”-
മാര ം നി മി ീടിനാ
കപിവര മ െപാ േതാരണേമറിനാ
കാണായിത മാരെന ിെധൗ
ശരനികരശകലിത ശരീരനായ് വ ി
ശാഖാ ഗാധിപ താ മ േനരം 850
നിവിെനാ ഗഗന വി നി താണാ ത-
335
നി ഗരം െകാെ റി ീടിനാ
ശ നാമ മാര മേനാഹര
വി ധ ലരി നിശിചരാധിപ രാവണ
ാ മാഹ േക ഃഖാ നായ്
അമരപതിജിതമമിതബലസഹിതമാ ജ-
മാ േഖദേ ാടണ െചാ ീടിനാ
“ ിയതനയ! വചനമിഹ തവ സേഹാദര
േ താധിപാലയം ി േക ീേല 860
മമ തെന രണശിരസി െകാ കപീ െന
മാ ാ ജാലയ ി യ ീ വാ
ത രിതമഹ ല ബലേമാ േപായീ വ
ത കനിേ ാദകം പിെ ന കീ വ ”
ഹ മ ബ നം
ഇതിജനകവചന മലിേവാ േക ാദരാ
ലി ജി ം പറ ീടിനാ ത േണ:
“ത ജ മനസി ജനക! തവേശാകം മഹാമേത!
തീ െകാ വന് ǌാ പരിഭവെമാ േവ
മരണവിരഹിതനവനതിനി സംശയം
മെ ാ ബലാല വ ീ േമാ! 870
ഭയമവ മരണ തമിെ കാ കില് ǌാ
ാ െമ ബ ി െകാ ീ വ
വനതലമഖിലമരവിേ ാ വാദിയാം
േദവാരിക ത വര ിനാ
വലമഥനമപി ധി ജയി നേ ാെടാ
വാനര വെ തിരി മ തം!
അ ക മളവിലിഹ നാണമാെമ ം
ഹ മശേക ാപി ǌാനവിളംബിതം
തിഭിരപി നി തിഭിരപി ഛ നാപി വാ
േ ണ ǌാ ത സമീേപ വ വ 880
336
സപദി വിപ പഗതമിഹ മദാ തം
സ ദ ിനാശകരം പരം നി യം
സ ഖമിഹ നിവസ മയി ജീവതി ത ം ഥാ
സ ാപ ാ ക മാം“
ഇതി ജനകെനാ നയഹിത ചി ി ട-
നി ജി ം റെ സ നായ്
രഥകവചവിശിഖധ രാദികള് ൈകെ ാ
രാമ തം േജ മാ െച ീടിനാ
ഗ ഡനിഭനഥ ഗഗന തി ീടിനാ
ഗ ന കം മാ തി വീര വാ 890
ബ മതി മകതളിരി വ പര രം
ബാ ബലവീര േവഗ കാ കയാ
പവന തശിരസി ശരമ െകാെ ി
പാകാരിജി ായ പ ാസ വി മന്
അഥസപദി ദി വിശിഖെമ െകാെ മ-
ാറാ ബാണം പദ ളി ം തദാ
ശിതവിശിഖമധികതരെമാ വാ േമെല
സിംഹനാേദന പ ം ിനാ
തദ കപി ലതിലകന െകാ ാ നായ്
ംേഭന തെനെ ാ ി സത രം 900
രഗ തരഥ മഥഝടിതി െപാടിയാ ിനാ
ര ചാടിനാന് േമഘനിനാദ ം
അപരെമാ രഥ മധിക വിതത ടേനറി വ-
ശെ ൗഘവരിഷം ട ിനാ
ഷിതമതി ദശവദനതനയ ശരപാേതന
േരാമ ന ാ കീറി കപീ ം
അതി െമാ െക തിയവനിെ കാ കയാ-
ലംേഭാജസംഭവബാണെമ ീടിനാ
അനിലജ മതിെന ബ മതിെയാ ടനാദരി-
ാഹ ! േമാഹി വീണി തേല 910
ദശവദന തനനിലതനയെന നിബ ി
337
ത പിതാവിന് ി വ വണ ിനാ
പവനജ മനസിെയാ പീഡ ായീല
പ േദവ ാ െകാ വര ിനാ
നളിനദലേന നാം രാമ തി വടി
നാമാ തം ജപി ീ ം ജനം സദാ
അമല ദി മ മഥന ഭ ിവി രാ-
യ ാനക ത ബ നം ണാ
ചിരവിരചിതമപി വി ച ഹരിപദം
ിരം ാപി മിെ ാ സംശയം 920
ര തിലകചരണ ഗമകതളിരി വെ ാ
രാമ ത ബ ം ഭവി ീ േമാ?
മരണജനിമയ വി തി ബ മി ാേതാ
മ ബ നം െകാെ സ ടം?
കപടമതികലിത കരചരണ വിവശത ം
കാ ി ിട െകാ േ ാരന രം
പല മതി കെമാ നിശിചരണമണ ട
പാശഖേ ന ബ ി കാരണം
ബലമിയ മമരരി െക ി ിടെ ം
ാ ബ നം േവ െപ ിതേ ാേഴ 930
വ ഥ മവനകതളിരിലി െയ ാകി ം
ബ െന ഭാവം കള ീലവ
നിശിചരെര െകാ ാ േപാ ം വിെധൗ
നി ലനാ ിട ാ കാര െഗൗരവാ
അനിലജെന നിശിചര ലാധിപ ി വ-
ാദിേതയാധിപാരാതി െചാ ീടിനാ
“അമിത നിശിചരവരെര രണശിരസി െകാ വ-
നാ വിരി ാ ബ നായീടിനാ
ജനക! തവ മനസി സചി ാ മായിനി-
െ േ വിചാര കാര ം നീ വിധീയതാം 940
വഗ ലവരനറിക സാമാന ന ിവ
ത ിവ ിെന ാെമാര ക .
338
നിജതനയ വചനമിതി േക ദശാനന
നി ം ഹ േനാേടാ െചാ ീടിനാ :
ഇവനിവിെട വ വതി കാരണെമെ -
െമ നി വ െത ം
ഉപവന മനിശമ കാ വെര -
േ ാെട മ ന രെര ം
ത രിതമതി ബലെമാ തക െപാടി ം
മേയാടാ െട തെന ം 950
ഇവെനാടിനി വിരവിെനാ േചാദി നീെയ -
മി ാരി െചാ േക ഹ ം
പവന തെനാ വിനയതനയസഹിതമാദരാ
പ ” നീയാരയ വ കേപ!
പസദസികഥയ മമ സത ം മഹാമേത!
നിെ യഴി വി നി യം
ഭയമഖിലമകതളിരി നി കള ാ ം
സഭ െ ാ മി ഭ പാ നീ
അ ത വചന മലമധ ക -
മ ലേ ശ രാജ ി ലിെ േടാ!” 960
നിഖില നിശിചര ല ബലാധിപ േചാദ
നീതിേയാേട േക വാ തനയ ം
മനസി ര ലവരെന രപി നി പി
മ ഹാേസന മേ തരം െചാ ിനാ :
ഹ മാെ ഹിേതാപേദശം
“ ട വചനമതിവിശദ മിതി ജള േഭാ!
ജ നാം രാമ ത ǌാനറിക നീ
വനപതി മമപതി ര ര ജിത
ണ ഷ േഷാ മ പര
ജഗ ലപതിശയനമലനഖിേലശ രന്
േദവാരാതി ി ി ദ 970
339
രമഥന ദയമണിനിലയനനിവാസിയാം
േതശേസവിത തപ ാ ക
ജ ലരി മണിരഥ ജ മാധവ
പതി തിവി ഷണസ ിത
നിജജനകവചനമ സത മാ ീ വാ
നി ല കാനന ി റെ
ജനകജ മവരജ മായ് മ നാള്
െച നീ ജാനകിെയ െകാ ീേല
തവ മരണമിഹവ വതിെ ാ കാരണം
താമരേസാ വക ിതം േകവലം 980
തദ ദശരഥതനയ ം മതംഗാ േമ
താേപന ത ി മായ് ഗമി ീടിനാ
തപനതനയെനാടനലസാ ിയായ് സഖ ം
താ ര െ ാ െച േതാരന രം
അമരപതി തെനെയാ ബാേണന െകാ ട
ന ാ ജ കി ി ം ന കീടിനാ
അടിമലരിലവനമനമഴകിെനാ െച വ-
നാധിപത ം െകാ ാധി തീ ീടിനാ
അതിനവ മവനിതനയാേന ഷണ ിനാ-
യാശക േതാ േമൈകക റായിരം 990
വഗ ലപരി ഢെര ല തരമയ തി-
േലകനഹമിഹവ ക ീടിേന
വനജവിടപികെള ട ടനിഹ തക ം
വാനരവംശ തിശീലം വിേഭാ!
ഇകലി നിശിചരവരെരെയാെ ടി -
െമെ വധി തി ായ് വ കാരണം
മരണഭയമകതളിരിലി യാേത വി
മെ ാ ജ ളിെ നി യം
ദശവദന! സമര വി േദഹര ാ മായ്
ത തവ െ നി ഹിേ നഹം 1000
ദശനി തശതവയസി ജീ െമ ാകി ം
340
േദഹിക േ ം ിയം േദഹേമാ നീ
തവ തനയകരഗളിത വിധിവിശിഖപാേശന
ത ǌാ ബ നാേയെനാ കാ ണം
കമലഭവ ഖ രവര ഭാേവന േമ
കായ ിേന േമ പീഡ ായ്വരാ
പരിഭവെമാ െപാ മരണ മകെ ടാ
ബ ഭാേവന വ ീടിേനന ǌാ
അതി മി െപാ തിെലാ കാരണ േക-
ളദ ഹിതം തവ വ ദ നായ് 1010
അകതളിരിലറി റ വ േ
ാനെമാെ നീേ ണം ധജനം
അ ജഗതി ക ക ണാ നാം ധ െമ-
ാേ ാപേദശമ ാനിനാം േമാ ദം
മനസി ക ക വനഗതിെയ വഴിേയ ഭവാ
മ നായീെടാലാ േമാഹമഹാം െധൗ
ത ജമനസി ദശവദന! രാ സീം ിെയ
ൈദവീം ഗതിെയ മാ യി ീ നീ
അ ജനനമരണ ഭയനാശിനീ നി യ-
മന യാ സംസാര കാരിണി 1020
അ തഘനവിമലപരമാ േബാേധാചിത-
മത മാന േയാ തനേ ാ ഭവാ
കളക തവ ദി സപദി ത േബാേധന നീ
കാമേകാപേദ ഷേലാഭേമാഹാദിക
കമലഭവ തതനയ ന നനാകയാ
ക രഭാവം പരി ഹിയാ നീ
ദ ജ ര മ ജഖഗ ഗ ജഗേഭേദന
േദഹാ ിെയ ജി ീ നീ
തി ണപരവശതയാ ബ നായ്വ ം
ാണേദഹ ളാ ാവ റിെകേടാ! 1030
അ തമയനജനമലനദ യനവ യ-
നാന േനക പര േകവല
നി പമമനേമയനവ നിരാ ല
341
നി ണ നി ള നി മ നി ല
നിഗമവരനിലയനന നാദ വി
നിത നിരാകാരനാ ാ പര ം
വിധിഹരിഹരാദിക ം തിരിയാതവ
േവദാ േവദ നേവദ ന ാനിനാം
സകലജഗദിദമറിക മായാമയം േഭാ!
സ ി യം സത േബാധം സതാതനം 1040
ജഡമഖിലജഗദിദമനിത മറിക നീ
ജ ജരാമരണാദി ഃഖാന ിതം
അറിവതി പണിപരമ ഷ മറിമായ -
ളാ ാനമാ നാ ക െതളിക നീ
പരമഗതി വ വതി പരെമാ പേദശ ം
പാ േക ീ െചാ ി ǌാ
അനവരതമകതളിരിലമിതഹരിഭ ിെകാ-
ാ വി ി വ െമ നി യം
അകമല മഘമക മളവതി വി മാ-
യാ ത ാന ദി ം ഢം 1050
വിമലതര മനസി ഭഗവ വി ാന-
വിശ ാസേകവലാന ാ തിയാ
രജനിചരവനദഹനമ ാ രദ യം
രാമരാേമതി സദിവ ജപി ം
രതി സപദി നിജ ദി വിഹായ നിത ം ദാ
രാമപാദ ധ ാന ി റ ം
അറി െച തകതളിരിെലാ ഷ െ ി-
ലാഹ ! േവ താകയാലാ നീ
ഭജഭവ ഭയാപഹം ഭ േലാക ിയം
ഭാ േകാടി ഭം വി പദാം ജം 1060
മ മഥനചരണസരസിജ ഗളമാ നീ
െമൗഢ ം കള ഭജി െകാ ീെടേടാ!
തിക മിനി മനസി കനിെവാ കള ൈവ-
േലാകം ഗമി ാ വഴിേനാ നീ
പരധന കള േമാ നിത ം ഥാ
342
പാപമാ ി കീ േപാ വീണിെടാലാ
നളിനദലനയനമഖിേലശ രം മാധവം
നാരായണം ശരണാഗത വ ലം
പരമ ഷം പരമാ ാനമദ യം
ഭ ിവിശ ാേസന േസവി സ തം 1070
ശരണമിതി ചരണകമേല പതി ീെടേടാ!
ശ ഭാവെ ത ജി സ നായ്
ക ഷമനവധി ഝടിതി െച ിെത ാകി ം
കാ ണ മീവ മി മ ാ േമാ
ര പതിെയ മനസി ക കിലവ തേല
ര ാമ ാകയി ജ ം സേഖ!
സനക ഖ നിക വചന ളിേതാ െ േടാ
സത ം മേയാ ം വിരി ാദി സ തം“
അ തസമവചനമിതിപവനതനേയാദിത-
മത േരാേഷണ േക ദശാനന 1080
നയനമി പതി മഥ കന ചിത മാ ട
ന ാ ിമിഴി െചാ ീടിനാ
തിലസ ശമിവെനയിനി െവ ി വി
ധി ാരമി ക ീല മ ാ േമ
മമ നികട വി വടിെവാെടാ മി മാം
മെ ാ ജ ളി െന െചാ േമാ?
ഭയ െമാ വിനയ മിവ കാ ാനി
പാപിയാേയാ ാ ാശഠനിവ
കഥയമമ കഥയമ രാമെന ാ െചാ ?
കാനനവാസി, ീവെന ാെരേടാ? 1090
അവെര മന രം ജാനകി തെ -
മത നാം നിെ ം െകാ വ ”
ദശവദന വചനമിതി േക േകാപം
ദ ം കടി കപീ ം െചാ ിനാ !
“നിന തവ മനസി െപ െത ം ന നീ
343
നിേ ാെടതിെരാ റായിരം
രജനിചര ലപതികളായ് െǌളി െ ാ
രാവണ ാെരാ മിെ തി ീടി ം
നിയതമി മമ െച വിര േപാരാ പിെ
നീെയ െച ിെതേ ാ ക ല!” 1100
പവന ത വചനമി േക ദശാസ ം
പാ ശ ിത ാെരാടാ െചാ ീടിനാ !
“ഇവിെട നിശിചരെരാ വരാ ധപാണിയാ-
യി േയാ ക െനെ ാ വാന് െചാ വി ”
അ െപാ തിെലാ വനവേനാട ീടിനാ-
നേ ാ വിഭീഷണ െചാ ിനാ െമ േവ!
“അ ത രിതമി തെനെ ാ െക-
ാ പ ാ െചാ ീ വി
ഇവെന വയമിവിെട വിരേവാ െകാ ീടിനാ-
െല െനയ റി ി രാഘവ 1110
അതി നരിവെനാരടയാള ാ ിനാ-
മ യ േ ണമതേ ാ േപാചിതം?“
ഇതിസദസി ദശവദന സഹജവചേനന താ-
െന ിലത െന െച െക െചാ ിനാ .
ല ാദഹനം
വദനമപി കരചരണമ െശൗര ാ ദം
വാന ാ വാ േമ െശൗര മാ
വയമതി ഝടിതി വസേനന വാ േവ ി
വ ിെകാ ി ര ിെല ാട ം
രജനിചരപരി ഡെര വാദ ം െകാ ി-
രാ ിയി വെ ാ ക െന ി െന 1120
നിഖിലദിശി പല മിഹ േക മാ ി
നീെള വിളി പറ നട വി
ലഹതകനിവനറികനിേ ജെന ത -
344
ി നി നീ ീ ം കപി ലം
തിലരസ താദി സംസിതവ ളാല്
തീ ം െത െതെര ം ദശാ േര
അ ലബല നചലതരമവിെട മ വീടിനാ-
നത ായത ലമായി വാ തദാ-
വസനഗണമഖില െമാ ി മ ി -
വാ മതീവ േശഷി ി പിെ ം 1130
നിഖിലനിലയന നിഹിതപ ാംബര ം
നീെള ിര െകാ ീടിനാ .
അ ടെനാ ി വാ േശഷി ക ള-
വ മി ം െച െകാ വ ീടിനാ
തിലജ ത േ ഹസംസിതവ
ദിവ പ ാം ക ജാല ം ിനാ
നി തി െപ തിവ വസന ളിെ ാ ിനി
േ ഹ െമ ാെമാ ീതേശഷ ം
അലമലമിതമലനിവെന ം ദിവ നി-
താ േതാ ീ വിനാശ ിെന ാ ചില 1140
അനലമിഹവസനമിതി നനലമിനിവാലധി-
ാ െകാ വി ൈവക േത േമ
നരവ മ െപാ തീെകാ ീടിനാ
ാ േദേശ ര രാരാദിക
ബലസഹിതമബലമിവര ഖ ം െകാ -
ബധ ാ ഢതരം ത ാ കപിവരം
കിതവമതിക മിെതാ ക െന ി െന
ത ാരവമരം ഗത ാ രവരം
പറകെള ടനറ റ െന
പ ിമദ ാരേദേശ െച ന രം 1150
പവനജ മതി ശശരീരനായീടിനാ
പാശ മേ ാ ശിധിലമായ് വ ി
ബലെമാടവനതിചപലമചലനിഭ ഗാ നായ്
ബ ം േവ െപ േമ േ ാ െപാ ിനാ
ചരമഗിരിേഗാ രാേ വാ േവേഗന
345
ചാടിനാ വാഹക ാെര ം െകാ വ
ഉ പതിെയാ ര മട യരമിയ ര-
േ ാ ംഗ െസൗധാ േമറി േമവീടിനാ
ഉദവസിതനികര ട ട ട പരിേവഗേമാ-
ത പിെ ത സത രം 1160
കനക മണിമയനിലയമഖിലമനിലാ ജ
ക ി ക ി വ ി ിത ി ം
തിചപലതെയാടവനചലേമാേരാ മണി-
ാസാദജാല ട ിനാ
ഗജ രഗരഥബലപദാതിക പം ി ം
ഗമ ളാ രമ ഹ ം
അനലശിഖക മനില ത ദയ ം െതളി-
ാഹ ! വി പദം ഗമി തദാ
വി ധപതിെയാ നിശിചരാലയം െവെ ാ
ാ െമ ാമറിയി െകാ വാ 1170
അഹമഹമികാധിയാ പാവകജ ാലക-
ളംബരേ ാള യ െച ദാ
വനതലഗതവിമല ദിവ ര ളാ
തിപരി മാ ല ം
നരനില തനിതി ദഹി ി െത ി ം
തി പരി മായ് വ ിത തം
ദശവദനസഹജ ഹെമ ിേയ മ
േദവാരിേഗഹ െവ ടീജവം
ര ലപതി ിയ ത നാം മാ തി
ര ി െകാ ാ വിഭീഷണമ ിരം 1180
കനകമണിമയനിലയനികരമ െവേ ാേരാ
കാമിനീവ ം വിലാപം ട ിനാ
ചി രഭരവസനചരണാദിക െവ ാ
ജീവ ം േവ െപ െമൗ പതി ം
ഉട കി കി ട ഴറിയലറി ാ -
തമായ െസൗധ ളിേലറി ം
ദഹന ടനവിെട െമ ദഹി ി
346
താഴ വീ പിട മരി ം
മമതനയ! രമണ! ജനക! ാണനാഥ! ഹാ
മാമകം ക മേ ാ! വിധി ൈദവേമ! 1190
മരണ ട ട കി കി വരിെക
മാ വാനാ മി േ ാ! ശിവശിവ!
രിതമി രജനിചരവരവിരചിതം ഡം
മെ ാ കാരണമി ിതിേന േമ
പരധന മമിതപരദാര ം ബലാല്
പാപി ദശാസ പരി ഹി ാ േലാം
അറികില ചിതമ മേദന െച ീടായ്വി-
നാ മതിെ ഫലമി നി യം
മ ജത ണിെയെയാ മഹാപാപി കാമി
മ വ മാപ ായിതി െന.
ത രിത ം കാര മകാര ം
ി െച െകാേ ണം ധജനം
മദന പരവശതെയാ ചപലനായിവന്
മാഹാ പതി തമാെര ം
കരബലെമാട ദിനമണ പിടി തി
കാമിചാരി ഭംഗം വ ീടിനാ
അവ മനസി മ വിന തേപാമയപാവക
നദ രാേജ പിടിെപ ി േകവലം
നിശിചരിക ബ വിധെമാേരാേ പറക ം
നി ം നിലയിേല െവ മരി ം 1210
ശരണമിഹ കിമിതി പലവഴി ടേനാടി ം
ശാഖിക െവ റി ട വീ ം
ര ലവേര ത ിയാമാചര-
രാജ െമ േയാജന ം ണാ
സരസബ വിഭവ തേഭാജനം ന കിനാ
സ നായി പാവകേദവ ം
ല തരമനിലതനയന തനിധി ത ിേല
ലാ ല ം ത തീ െപാലി ീടിനാ
പവനജെന ദഹനനപി തിേ െമ
347
പാവകനി സഖനാക കാരണം 1220

പതിനിരതയാകിയ ജാനകീേദവിയാ
ാ ിതനാകയാ ം ക ണാവശാ
അവനിതനയാ പാൈവഭവമ ത-
മത ശീതളനായി വ ി ം
രജനിചര ലവിപിന പാവകനാകിയ
രാമനാമ തി െകാ മഹാജനം
തനയധനദാരേമാഹാ െര ാകി ം
താപ യാനലെന ട ീ
തദഭിമതകാരിയാ ത സ-
ാപം താനേലന ഭവി േമാ? 1230
ഭവതിയദിമ ജജനം വിസാ തം
പ ജഓചനെന ഭജി ീ വി
വനപതി ജഗപതിശയന ഭജനം വി
തൈദവാ സം തതാപാപഹം
തദ കപി ലവര മവനി തനയാപദം
താ െതാ നമ ത െചാ ിനാ
അഹമിനി ഴറി നടെകാ വന ര-
ാ ാപ യാ ഗ ാമി രാമാ ികം
ര വര മവരജ മ ണജ മായ് ത-
മാഗമി ീ മന േസനാസമം 1240
മനസി തവ െച പരിതാപ ാെകാലാ
മ ഭരം കര മിǌീഅനകാ േജ!
െതാ തമിതവിനയമിതി െചാ വ േ ാ
ഃഖ െ ാ പറ ി സീത ം:
“മമരമണചരിത രെച നിെ
മാനസതാപമക ി മാമകം
കഥമിനി മഹമിഹ വസാമിേശാേകന മ
കാത ാ വണെസൗഖ ം വിനാ”
ജനക പ ഹി ഗിരമി െന േക വ
ജാതാ ക ം െതാ െചാ ീടിനാ 1250
348
“കളക ചമിനി വിരഹമലമതി ട മമ

മാേരാഹ േണന ǌാ െകാ േപായ്
തവരമണസവിധ പഗമ േയാജി ി
താപംേശഷ മൈദ വ തീ ീ വ
പവന ത വചനമിതി േക ൈവേദഹി ം
പാരം സാദി പാ െചാ ീടിനാ
അതി തവക മളവിെ ാ ദ െമ-
ാ നിവ ി വിശ സമദ േമ
ഭചരിതനതിബലെമാടാ ദിവ ാേ ണ
േശാേഷണ ബ നാൈദ രപി സാഗരം 1260
കപി ല ബേലനകട ജഗ യ
ക കെനെ ാ െകാ േപാകാ മാം
മറിെവാെടാ നിശി രഹസി െകാ േപായാല
മ ാണനാഥ കീ ി േപാരാ ഢം
ര ലജവരനിവിെടവ ം െച
രാവണെനെ ാ െകാ െപാ െ ാ വാ
അതിരഭസമയിതനയ! േവലെച ീ നീ-
യ നാ ം ധരി ീ വ ജീവെന”
ഇതിസദയ മവെനാട ള് െച യ ീടിനാ-
ളി ിരാേദവി ം, പിെ വാതാ ജ 1270
െതാ തഖില ജനനിെയാ യാ വഴ ി
ം മഹാ വം ക ചാടീടിനാ .
ഹ മാെ ത ാഗമനം
ി വന ലെയ െരാ ലറീടിനാ
തീ നാദംേക വാനരസംഘ ം
ക വിനിെതാ നിനദമാ േക ായ ം
കാര മാഹ സാധി വ ി
പവന തനതി നഹി സംശയം മാനേസ
പാ കാ െകാ േക ാലറിയാമ ം
കപി നിവഹമിതി ബ വിധം പറ ംവിെധൗ-
349
കാണായി ത ിശിരസി വാതാ ജം 1280

“കപിനിവഹവീരേര! ക ി സീതെയ
കാ വീരന ഹ ാലഹം
നിശിചര വരാലയമാകിയ ല ം
നിേ ഷ ദ ാന ം ദഹി ി ി
വി ധ ല ൈവരിയാ ം ദശ ീവെന
വി യമ ാ ക പറ ി
ഝടിതി ദശരഥ തെനാടി ഥ െചാ വാ
ജാംബവദാദികേള നട ീ വി ”
അ െപാ പവനതനയെന മവരാദരി-
ാലിംഗ ഗാഢമാ ംബ വാലാ ലം 1290
കെമാ കപിനിചയമനിലജെന ി -
മി ാ വിളി േപായീടിനാ
വഗ ലപരി ഢ ഴറി നടെകാ േപായ്
വണാചലം ക േമവീടിനാ
മദലഫലമ ലതാത മാം
മസമാ തം ീവപാലിതം
ധിതപരിപീഡിതരായ കപി ലം
ദ ിനാശാ മാ ാ പറ ീടിനാ
ഫലനികര സഹിതമിഹ മ രമ ര ം
ഭ ി ദാഹ ം തീ നാെമാ േവ 1300
തരണി ത സവിധ പഗമ ാ
താമസം ൈകവി ണ ി സാദരം
അതിന വദി േളണെമ ാശ -
ംഗദേനാടാപ ിേ ാരന രം
അതിനവ മവെരാ ടനാ െയെ യാ-
ലാ മ വനം ിെത ാവ ം
പരിെചാടതിമ രമ പാന ം െച വ
പക ഫല ള് ഭ ി ം ദശാ േര
ദധി ഖ മനിശമ പാലനം െചയ്വി -
ദാനമാേനന ീവസ ശാസനാ 1310
350
ദധിവദനവചനെമാ നിയതമ കാ -
ദ ധര ാര ത യാ
പവന ത ഖകപിക ി ഹാേരണ-
പാ ാ ഭയെ വ മതി തം
ത രിതമഥ ദധി ഖ മാ ീവെന-
മാേലാക ാ ള് െചാ ിനാ
തവമ വന ി ഭംഗം വ ിനാ
താേരയനാദികളായ കപിബലം
ചിരമ തവ ക ണയാ പരിപാലി
ിരമാധിപേത ന വാേണനഹം 1320
വലമഥന തതനയനാദികെളാ േവ
വ മ ത ജനെ ം െവ ട
മ വന മി െപാ തഴി ിെത ി െന
മാ ലവാക മാക ണ ീവ ം
നിജമനസി രപി വള സേ ാേഷണ
നി ലാ ാ രാമേനാ െചാ ീടിനാ
പവനതനയാദിക കാര ം സാധി
പാരം െതളി വ ി നി യം
മ വനമത െയ ാകിെലെ ബ -
മാനിയാേത െച കാ കയി ാ േമ 1330
അവെര വിരെവാ വ വതി െചാ െച-
ാ നി േഖദി േവ ാ ഥാ ഭവാ
അവ മ േക ഴറിെ െചാ ിനാ-
ന നാ ാദികേളാ സാദരം
അനിലതനയാംഗദ ജാംബവദാദിക-
ള സാ ീവഭാഷിതം േക യാ
നരവ മ െപാ വാ സേ ാേഷണ-
േവഗം നട ാ െച ീടിനാ
ക െപരിയ ഷമണി രാമ തി വടി
ണ ഷ േഷാ മ പര 1340
രമഥന ദിമ മഖില ജഗദീശ ര
രേന ര രേസവിത
351
ജഗപതിശയനനമല ിജഗ രി-
തേസാദര മാധവ
ജഗ ല ഷണാരാധിതാം ിദ യ
രസംഭവ ജിത നി ണ
വനപതി മഖപതി സതാപതി മ തി
രബാ വ ിയസഖി 1350
ധജന ദി ിത വേദവാരാതി
രബാ വവംശസ വ
ജബലവതാംവര ണ ജനകാ ക
പതിന ന മിജാവ ഭ
വനതലപാലക തപ ാ ക
രി തി ദ ണ ജനാ ിത
ജഭവ ലാധിപ രീകാനന
ബാേണാപമ രികാ ണ വാ
ദിവസകര ം െസൗമി ി ം ദാ-
ദി ം ഭജി ിേക സ തം
വിപിന വി ഖതരമിരി ക -
വീ വണ ിനാ വാ ാദിക
നരഥഹരീശ ര തെ ംവ ി -
േമാദം പറ ാന നാ ജ
കനിവിെനാ കേ നഹം േദവിെയ -
ക േര ാലേയ സ ടെമ ിേയ
ശല ട വിചാരി ി താവകം
െട മി ാതനയ ം സാദരം
ശിഥിലതരചി രെമാടേശാകവനികയി
ശിംശപാ ലേദേശ വസി ീടിനാ 1370
അനശനെമാടതി ശശരീരനായന ഹ-
മാശരനാരീപരി തയായ് ചാ
അഴ െപ കിമ കി ബ ബാ ം വാ -
വാ േ ാ! സദാ രാമരാേമതിമ ം
രപി ജപി ജപി വിലപി
ാംഗിേമ േനര ǌാ തദാ
352
അതി ശശരീരനായ് ശാഖാദശാ േര
ആന െ ാ ി േ നനാ ലം
തവചരിതമ തസമമഖിലമറിയി ഥ
ത ിേയാ ം നി ി വടി തെ ാ ം 1380
െച ടജ വി രഹിതയായ് േമ ം വിെധൗ
െച ദശാനന െകാ േപായ ം
സവി തെനാ ഝടിതി സഖ ായ ം
സം നാ ജ തെ വധി ം
ിതി ഹി രേന ഷണാ ം കപീ നാ
കീെശൗഘമാ നി മായീടിനാ
അഹമവരിെലാ വനിവിേട വ ീടിേന-
ന വം ചാടി ട തിവി തം
രവിതനയസചിവനഹമാ ഗന ന
രാമ ത ഹ മാെന നാമ ം 1390
ഭവതിെയ മിഹഝടിതി ക െകാേ നേഹാ
ഭാഗ മാഹ ഭാഗ ം താ േ ാ ഹം
ഫലിതമഖിലം മയാദ യാസം ശം
പ ജാേലാകനം പാപവിനാശനം
മമവചനമിതിനിഖിലമാക ജാനകി
മ മ ം വിചാരി ി മാനേസ
വണ ഗളാ തം േകന േമ ാവിതം
ീമതാമേ സരനവ നി യം
മമ നയന ഗളപഥമായാ ണ വാ
മാനവവീര സാേദന ൈദവേമ! 1400
വചനമിതിമിഥിലതനേയാദിതം േക ǌാ
വാനരാകാേരണ ശരീരനായ്
വിനയെമാ െതാ തടിയി വീ വണ ിേന
വി യേ ാ േചാദി ി േദവി ം
അറിവതി പറക നീയാെര െതേ ാട്-
ത ാദി ാ ം വിവരി ന രം
കഥിതമഖിലം മയാേദവ ാ
ക ദളാ ി ം വിശ സി ീടിനാ
353
അ െപാ തിലകതളിരിലഴ കളവതി ǌാ-
നം ലീയം െകാ ീടിേനനാദരാ 1410
കരതളിരിലതിെന വിരേവാ വാ ി ദാ-
ക നീ െകാ ക കി ള ട
ശിരസി ശി ഗള വി ല ട ി ം
ശീ മണ വിലപി ിേത ം
പവന ത! കഥയമമ ഃഖെമ ാം ഭവാ
പ ാ േനാ നീ ക ിതേ ാ സേഖ!
നിശിചരികള ദിന പ വി ം
നീയ െച െചാ െക െചാ ീടിനാ
തവചരിതമഖിലമലിേവാ ണ ി ǌാ
ത ിേയാ ം കപിേസനേയാ ം തം 1420
വയമവനിപതിെയ വിരേവാ ിെ ാ
വ ദശാസ ല ം ടി ട
സ കമേയാ ാ രി ാ െകാ േപാം
സ ാപ ി ാക േത േമ
ദശരഥ ത വിശ ാസാ ഥമായിനി-
േ ഹി േമ േദവി ചി ം ധന മാദരാ
നെരാരടയാളവാ ം പറ ീ ക
ണ ഷ വിശ ാസസി േയ
അ മവനി തെയാടഹമി െന െചാ ള-
വാ ഡാര മാദരാ ന കിനാ 1430
കമല ഖി കനിവിെനാ ചി ടാചേല
കാ മായ് വസി ാെളാ ദിനം
കഠിനതരനഖരനിേ ണ പീഡിെ ാ
കാക ാ ം െചാ െക െചാ ിനാ
തദ പലതരമിവപറ ം കര ള്-
ാപം കല മ ം ദശാ േര
ബ വിധേചാവിഭാേവന ഃഖം തീ
ബിംബാധരിെയ മാശ സി ി ǌാ
വിട ടനഴെകാ വഴ ി േപാ ി
354
േവേഗന പിെ മെ ാ െച േതനഹം 1440

അഖിലനിശിചര ലപതി ഭീ ാ ദ-
മാരമെമാെ ക േ നതി ട
പരിഭവെമാടട ക തിവ നിശാചര
പാപികെളെ ാലെച േതനസംഖ കം
ദശവദന തെന ര മാരെന
ദ ധരാലയ ി യ ീടിേന
അഥ ദശ ഖാ ജ ാ ബ നാ-
യാശരാധീരെന പറ ǌാ
ല തരമേശഷം ദഹി ി ി ബത!
ല ാ രം പിെ ം േദവിത പദം 1450
വിഗതഭയമടിയിണ വണ ി വാ ിേ ാ
വീ ം സ ം ചാടി ട ǌാ
തവചരണനളിനമ ൈനവ വ ി ി
ദാസ ദയാനിേധ! പാഹിമാം! പാഹിമാം!”
ഇതിപവന തവചനമാഹ ! േക ള-
വി ിരാകാ ം ീതി ീടിനാ
“ രജന രം കാര ം തംത യാ-
ീവ ം സാദി ി േകവലം
സദയ പകാരമിെ തി ാദരാല്
സ സ ം മമ തേ നിന ǌാ 1460
ണയമനസാ ഭവാനാ തമായതി
ത പകാരം ജഗ ി ലിെ േടാ!
നരപിരമാവര മാ ത െന”
േമാദം ണ ീടിനാനാദരാ
ഉരസി രപി രണ കീടിനാ-
േനാ െ േടാ! മാ ത ഭാേഗ ാദയം
വനതലമതിെലാ വനി െനയി േഹാ
െണ ൗഘെസൗഭാഗ ാെയേടാ!
പരമശിവനിതിര ലാധിപ ത െട
പാവനമായ കഥയ െച ം 1470
355
ഭഗവതി ഭവാനി പരേമശ രി േക
ഭ ിപരവശയായ് വണ ീടിനാ
കിളിമക മതി സരസമി െന െചാ
േക മഹാേലാക ം െതളിേയണേമ 1474
ഇത രാമായേണ ഉമാമേഹശ രസംവാേദ രകാ ം സമാ ം
356
കാ ം
ഹരിഃ ീ ഗണപതേയ നമഃ അവി മ
നാരായണ! ഹേര! നാരായണ! ഹേര!

നാരായണ! ഹേര! നാരായണ! ഹേര!
നാരായണ! രാമ! നാരായണ! രാമ!
നാരായണ! രാമ! നാരായണ! ഹേര!
രാമ! രമാരമണ! ിേലാകീപേത!
രാമ! സീതാഭിരാമ! ിദശ േഭാ!
രാമ! േലാകാഭിരാമ! ണവാ ക!
രാമ! നാരായണാ ാരാമ! പേത!
രാമകഥാ തപാന ാന -
സാരാ തി സാമ മിേ േമ 10
ശാരികൈ തേല! െചാ െചാ ി ി ം
ചാ രാമായണ ം മേനാഹരം
ഇഥമാക ണ കിളിമകള് െചാ ിനാ
ചി ം െതളി േക ീ വിെന ിേലാ
ച ഡ പരേമശ രനീശ ര
ച ികാമ ിതം ളിനാ
ച ാനേന! െചവിത ദാ രാമ-
ച ചരിതം പവി ം ിേയ!
ീരാമാദിക െട നി യം
ീരാമച വൈനകനായക
താരക ാ ക ക ണാകര 20
മാ തി വ പറ േക ി-
ലാ ഢേമാദാല െച ിതാദരാ !
“േദവകളാ മസാ മാ േ ാ
േകവലം മാ തി െച േതാ ം വിെധൗ
ചിേ നി പി േപാ മശക മാ-
357
മ ി ശതേയാജനായതമ മം
ലംഘി രാ സവീരേര ം െകാ -
ല ം െപാ ി ി വി യം
ഇ െന ത ാെരാ -
െമ െമാ നാ മിെ നി യം 30
എെ ം ഭാ വംശെ ംല ണ -
തെ ം മി ാ ജെന ം േകവലം
ൈമഥിലിെയ വ കാരണം
വാതാ ജ പരിപാലി ി ഢം.
അ െനയായെത ാമിനി ട-
െന െന വാരിധിെയ ട ീ
ന മകരച ാദി പരി -
മാ സ ം കട േപായ്
രാവണെന ടേയാ െമാ ി ǌാ
േദവിെയെയ കാ ി ൈദവേമ!” 40
രാമവാക ം േക ീവ ം ന-
രാമയം തീ മാറാ െചാ ീടിനാ :
“ലംഘനം െച സ െ ം ബത!
ല ം ഭ ീകരി വിളംബിതം
രാവണ തെ ലം െകാലെച
േദവിേയ ം െകാ േപാ ǌാന്
ചി ാക േത േമ മാനേസ-
ചി യാ കാര വിനാശിനി
ആരാ േമാ ാ ജയി ടാെതാ
രരി ാണായ വാനരസ യം 50
വ ിയി ചാടണെമ െചാ ീടി ം
പിെ യാെമ െചാ വര ിവ
വാരിധിെയ ട ാ പായം പാ -
േനരമിനി ളയാെത ര പേത!
ല യി െച നാം ിെത ാകിേലാ
358
ലേ ശ ം മരി ാെന നി യം.
േലാക യ ി ലാെരതി ി -
രാഘവ! നി തി ി മഹാരേണ
അേ ണേശാഷണം െച ജലധിെയ-
സത രം േസ ബ ി ി മാം ഢം 60
വ കണ ി ാം ജയം തവ-
ന നിമി ള് കാ ക ര പേത!”
ഭ ിശ ന ിതമി േ ാ ിക-
ളി മാക ണ കാ ംത േണ
ിലാ ാ െതാ നി ം വാ -
സംഭവേനാ േചാദി ളീടിനാ :
ല ാവിവരണം
ല ാ ര ി ാ
ശ ാവിഹീനെമേ ാടറിയി നീ
േകാ മതി കിടെ ിവെയാ േവ
കാ ി രികേവണം വചസാ ഭവാ ‘
എ േക െതാ വാതാ ജ
ന ാ െ ളി ണ ി ളീടിനാ :
‘മേധ സ ം ി ടാചലം വള -
ത തമതി ി ല ാ രം
ാണഭയമി യാത ജന
കാണാം കനകവിമാനസമാനമായ്.
വി ാര െ േയാജന
കനകമതിലതി േമ
േഗാ രം നാ ദി ിക തി-
േശാഭിതമായതിേന നിലക ം
അ െനതെ യതി ി ിലായ്
െപാ ം മതി കേള െ ാ േപാെല
ഏഴി ം ന ാ േഗാ രപം ി ം
ഴ മായി പെ േഗാ രം
359
എ ാ ി ം കിട ാധമായ്
െചാ വാ േവല യ ാലപം ി ം
അ േകാ ദി ിെലേ ാ രം കാ തി-
നിശാചര ാ പതിനായിരം.
ദ ിണേഗാ രം ര ി നി
രേ ാവര റായിരം സദാ
ശ രായ് പ ിമേഗാ രം കാ
ന ര പ റായിരം
ഉ രേഗാ രം കാ നി ാനതി-
ശ രാ െ ാ േകാടി നിശാചര .
ദി ക നാലി തില -
തേയാ ന കാ ീ വാ
അ : രം കാ തി േപ
മ ശാല തിലിര ി നം.
ഹാടകനി ിതേഭാജനശാല ം
നാടകശാല നട പിെ ം
മ നശാല ം മദ പാന ി
നി നമാ നി ലശാല ം
ല ാവിരചിതാല ാരേഭദമാ-
ത ാപഹം പറയാവ ം
ത രം ത ി നീേള ിരേ നഹം
മ ിതാവി നിേയാേഗന െചേ ബലാ
ിേതാദ ാനേദേശ മേനാേമാഹേന
പ ജാേദവിേയ ം ക ിേന
അം ലീയം െകാ ാ ഡാര -
മി വാ ിെ ാ ടയാളവാക ം
േക വിടവഴ ി റെ
കാ ിേയ പിെ റെ ാരവിേവകം.
ആരാമെമാെ തക കാ
വീരെരെയാെ േണന െകാ ീടിേന .
രേ ാവരാ ജനാകിയ ബാലക-
ന മാരനവെന ം െകാ ǌാ
360
എ േവ ാ ി റ ീ വാ
മ വ! ല ാ ര ി തില്
നാെലാ ൈസന െമാ ിേവേഗന േപായ്
കാേല ദശ ഖെന െചാ ിേന
ന െത ാം പിെ , രാവണ േകാേപന
െചാ ിനാ ത ിെട ത േരാ’ടിെ ാേഴ
െകാ ക ൈവകാതിവെന’െയ േ രം
െകാ വാ വ വേരാ വിഭീഷണ
െചാ ിനാന ജ തേ ാ മാദരാ :
‘െകാ മാറി ത ാെരയാ േമ
െചാ രാജധ ളറി വ
െകാ ാതയ ടയാളെ
ന താ െത’ േ ാ ദശാനന
െചാ ിനാ വാലധി ി െകാ വാ
സേ ഹവാസസാ ം െപാതി വ-
ര ിെകാ ിനാരേ ാളടിയ ം
െപാ ിേ നി േയാജന
വ മാ ല ാ രം സത രം
മ വ! ല യി പടയി നാ-
െലാ െമാ ിേന ത സാദ ിനാ .
ഒ െകാ മിനി ാലവിളംബനം
ന േപാക റെ കാ നാം.
സ രായ് ബ േരാഷം മഹാ-
ാനമാ വി മം
സംഖ യി ാേതാള മഹാകപി-
സംേഘന ല ാ രി ശ ാപഹം
ലംഘനം െച ന രനായക-
കി ര ാെര േണന പി പതി-
കി ര ാ െകാ ദശാനന-
തി ം തീ സംഗരാേ ബലാ
361
പ ജേന െയെ ാ േപാരാം വിേഭാ!
പ ജേന ! പരം ഷ! േഭാ!
യാ
അ നാന ന വാ ക േക ഥ
സ ാതെകൗ കം സംഭാവ സാദരം
അ സാ ീവേനാട െച ി
ക വിേലാചനനാകിയ രാഘവ :
‘ഇേ ാ വിജയ കാലം പട-
േമാദം റെ േകവ ം.
ന മ ം വിജയ ദം
രേ ാജന മാം ലം ഹതി ദം
ദ ിണേന രണ േമ
ല ണെമ ാം ന ജയ ദം
ൈസന െമ ാം പരിപാലി െകാ ണം
ൈസന ാധിപനായ നീല മഹാബല
ം ന ഭാഗ മി ഭാഗ ം
പി പട ം പരിപാലി െകാ വാ
വ രാം വാനര ാെര നിേയാഗി
രംഭ മാഥി ഖരാ വ
പി ǌാ മാ തിക േമറി മ
പിേ മി ാ ജനംഗേദാപരി
ീവെനെ ിരിയാതരികേവ
നി മി ീ ക മ വീര ം
നീല ഗജ ഗവയ ഗവാ ബലി
ലിസമാനനാം ൈമ വിവിദ ം
പ ജസംഭവ േഷണ ം
ംഗ നള ം ശതബലി താര ം
െചാ വാനരനായക ാേരാ
െചാ വാനാവത ാെതാ ൈസന ം
ടി റെ േക േമ ൈവക -
താട ാക താ ം വഴിെ േടാ!’
362
ഇ മ െച മ ടൈസനിക-
മേ സേഹാദരേനാ ം ര പതി
ന മ ലമേ വിള
ന നാഥ ം ഭാ രേദവ ം
ആകാശമാ േ വിള േപാെല
േലാകനാഥ ാ െതളി വിള ിനാ .
ആ വിളി കളി ള േലാ-
കാ ി തീ ീ വാ മ ടസ യം
രാ ി േരശ രരാജ ം തി പര-
മാ യാ േവഗാ നട ട ിനാ .
രാ ിയിെലാെ നിറ പരെ ാ
വാ ി നട േപാെല
ചാടി േമാടി േമാേരാ വന ളി
േതടി ം പക ഫല ജി ം
ൈശലവനനദീജാല പി ി
ൈശലശരീരികളായ കപി ലം
ദ ിണസി ത രതീര ം
മേഹ ാചലാ ിേക േമവിനാ
മാ തിത െട ക ്േദേശനി
പാരിലിറ ി ര ലനാഥ ം
താേരയക മമ െസൗമി ി ം
പാരിലിഴി വണ ിനാന ജം
ീരാമല ണ ാ ം കപീ ം
വാരിധി തീരം േവശി ന രം
ര ം വാരിധിത െട പ ിമ-
തീരം േവശി തേ ാ പാധിപ
ര ാ ജേനാട െച ിതാ ‘നാം
വാരി സ ാവ നംെച
വാരാ ിധിെയ ട ാ പായ ം
ധീരരാ വെരാ ി മ ി
പാരാെത ക ി േവണമിനി ട
വാനരൈസന െ ര ി െകാ ണം
363
േസനാധിപ ാ ശാ ാദിക
രാ ിയി മായാവിശാരദ ാരായ
രാ ി ര ാ പ വി ീ േവാ ‘
ഏവമ െച സ ംവ ി
േമവിനാ പ വതാേ ര നാഥ ം
വാനര ം മകരാലയം ക
മാനേസ ഭീതി കല മ വിനാ
ന ചെ ൗഘ ഭയ രെമ -
ം വ ണാലയം ഭീമനിസ നം
അത തതരംഗാഢ മഗാധമി-
രണം െചയ്വതി രിതാ േമ
ഇ െന സ ം കട െച-
െ െന രാവണ തെ വധി ?
ചി ാപരവശ ാരായ് കപിക -
മ ാ രാമപാ േശ മ വിനാ
ച മേ ാ ദി െപാ ീടിനാന്
ച ഖിെയ നി പി രാമ ം
:ഖം കല വിലാപം ട ിനാ-
െനാെ േലാകെ യ കരി ീ വാ
:ഖഹ ഷഭയേ ാധേലാഭാദിക
െസൗഖ മദേമാഹകാമജ ാദിക
അ ാനലിംഗ ി വെയ െന
ാന പനാ ചിദാ നി
സംഭവി വിചാരി കാ കിേലാ
സംഭവി ി േദഹാഭിമാനിനാം
കിം പരമാ നി െസൗഖ :ഖാദിക
സ സാദ ി ലി രേ േമ
സ തി നിത മാന മാ ം പരം
:ഖാദിസ ം ിസം ത
ഖ നാം രാമ പരാ ാ പരം മാ
മായാ ണ ളി സംഗതനാകയാ
മായവിേമാഹിത ാ േതാ ം ഥാ.
364
:ഖിെയ ം ഖിെയ െമ ാമ -
െമാെ േയാ ാല ധ ാ െട മതം.
രാവണാദിക െട ആേലാചന
അ ഥ നി ദശരഥ -
മ ാ ജാദികളായ കപിക ം
വാരാ ിധി വടേ രവ
വാരിധിേപാെല പരേ ാരന രം
ശ ാവിഹീനം ജയി ജഗ യം
ല യി വാ ലേ ശ ര തദാ
മ ിക തെ വ ി വിരേവാ
മ നിേകതനം ി ീടിനാ
ആദിേതയാ േര ാദിക മ -
താെതാ ക മാ തി െച ം
ചി ി ചി ി നാണി രാവണ
മ ികേളാ േക ി ാനവ ക :
‘മാ തി വ ിവിെടെ ക -
ളാ മറിയാതിരി മ േ ാ
ആ ം കട താെതാ ല യി-
േ ാ വ കം െ ാ വാനര
ജാനകി തെ ം ക പറെ ാ
ദീനത ടാതഴി ാ പവനം
ന ര ാെര ം വധിെ െട
നാമ മാരെന ം െകാ
ല ം െപാ ി സ ം
ലംഘനം െച െതാ സ ടെമ ിേയ
സ നായ് േപായേതാ േ ാളം ന ി-
െല ം നാണമാമിെ ാ സംശയം
ഇേ ാ കപി ലേസന ം രാമ -
മ ിത രതീേര മ േ ാ .
ക വ െമ ന ാലിനിെയ ം
ചിേ നി പി ക ി നി ം.
365
മ വിശാരദ ാ നി െള െട
മ ിക െചാ േക ലമായ്
വ ീെലാരാപ ിനി ം മമ ഹിതം
ന ായ് വിചാരി െചാ വി ൈവകാെത.
എ െട ക കളാ ം നി -
െള ിേല േ ഹ ം നി ച ലം.
ഉ മം മ മം പിേ തധമ -
മി ം ിവിധമാ വിചാര ം
സാ മിദ,മിദം ാ മാ,മിദം
സാ മെ പ ം
േക ാ പല െമാ േപാെല മാനേസ
വാ െമാഴി േതാ ീ ം ദാ
ത ിലേന ാന ം പറ േനര
സ തം മാമകം ന ന ീ ശം.
എ റെ ാ ി ക ി മം
പിെ ര ാമ മ മം െചാ വാ
ഓേരാ തരം പറ ന
തീ വാനായ് തിപാദി ന രം
ന തിെതൈ കമത മാേയവ -
ി റ ക ി പിരിവ
മ മമാ മ മെത ിേയ
ചി ാഭിമാേനന താ താ പറ
സാധി തി ം പറ
ബാധി മേ വ ം പറ ീ ഷ യാ
കാ ഷ േചതസാ കലി ടാെത
കാല ം ദീ ഘമായി പര രം
നി ം പിരി മ േമാ
നി നാ േ ാനധമമെത ം
എ ാലിവിെട ന െ ന െത-
െ ാ ി നി വിചാരി െചാ വി ’
ഇ െന രാവണ െചാ േക ള-
വിംഗിത ാ നിശാചര െചാ ിനാ :
366
‘ന നെ േമാ േ ാള ിലി-
തിെ ാ കാര വിചാര ായ ം
േലാക െള ാം ജയി ഭവാനിെ ാ-
രാ ലെമ ഭവി മാനേസ?
മ നാം രാമ നി ഭയം തവ
ചിേ ഭവി െമ മ തം!
ാരിെയ രാ േ ജയി ട
ബ ാ വിനി ിപ പ േന സത രം
വി തയാെയാ കീ ി വള ം
നാം േമഘനിനാദനേതാ നീ
വിേ ശെന രാ മേ ഭവാ
ജിത ാ ജിത മം േപാ ം ദശാ േര
കമായ വിമാനം ഹി -
മ തെമ േമാ കേ ാള ം
കാലെനേ ാരി ജയി ഭവാ േ ാ
കാലദ ാെലാ ഭയ ാ ?
ാരമാേ ണതെ വ ണെന
സംഗര ി ജയി ീലേയാ ഭവാ ?
മ േദവകെള റേയണേമാ
പ ലരാ മ ാ െചാ നീ!
പിെ മയനാം മഹാ ര േപടി
കന കാര െ ന കീലെയാ-തവ?
ദാനവ ാ കരംത െപാ
മാനവ ാെരെ ാെ െചാേ ണേമാ?
ൈകലാസൈശലമിള ിെയ ട-
നാേലാലമ ാനമാടിയകാരണം
കാലാരി ച ഹാസെ ന കീലേയാ
ല േ ാ വിഷാദി ാ മനസി േത?
ൈ േലാക വാസികെളലാം ഭവ ബല-
മാേലാക ഭീതികല മ
മാ തി വ ിവിെടെ ക
വീരരാ ന േ ാ ി നാണമാം
367
നാെമാ േപ ി കാരണാേല െമാ-
രാമയെമ ിേയ െപാ െ ാ മവന്
ǌ ളാരാ മറി ാകിെല േമ-
യ വ ജീവേനാേട േപാകയി േ ാ.’
ഇ ം ദശ ഖേനാടറിയി ട
േത കേമാേരാ തി ം െചാ ിനാ :
‘മാനേമാടി ിനി ǌ ളിേലകെന
മാനേസ ക ി യ താകിേലാ
മാ ഷജാതികളി േലാക ി
വാനരജാതി മിെ ംവ ം
ഇെ ാ കാര വിചാരമാ ി ല-
െരാ ി ടി നി പി െയ ം
എ ം പാരമിള ം ന -
ാരിേലാ േളണം ജഗ േഭാ!’
ന രവരരി ം പറ ള-
ാപെമാ റ ദശാസ ം.
രാവണ ംഭക സംഭാഷണം

നി ം ൈകവി ംഭക തദാ
വി തമ ജ തെ വണ ിനാ
ഗാഢ ഗാഢം ണ ഢേമാദം നിജ
പീഠമതിേ ലി ി ശാസ ം
ാ െമ ാമവരജ തേ ാ
ചി ാ രാേഗണ േക ി ന രം
ഉ ാരി ായ ഭീതിേയാ മവ
ന രാധീശ രേനാ െചാ ിനാ
“ജീവി മിയി വാെ തി മമ
േദവത മാ കി ന ം 360
ഇേ ാ ഭവാ െച ക െളാെ ം
ത ാണഹാനി തെ ധരി നീ
368
രാമ ഭവാെന ണം ക കി കി
മിയി വാ വാനയ യിെ േമ
ജീവി ിരി യിലാ ഹ െ ി
േസവി െകാ ക രാമെന നിത മായ്
രാമ മ ഷ നേ ക സ പനാം
ീമാ മഹാവി നാരായണ പര
സീതയാ ല ീഭഗവതി
ജാതയായാ തവനാശം വ വാ 370
േമാേഹന നാദേഭദം േക െച ട
േദഹനാശം ഗ വ ി
മീന െള ാം രസ ി േമാഹി
താേന ബളിശം വി ി മരി
അ ിെയ േമാഹി ശലഭ
മ മായ് ത ഭവി ിത ം
ജാനകിെയ േമാഹി കാരണം
ാണവിനാശം ഭവാ മകെ ം
ന തേ െമനി ിെത -
ിലറി ിരി െത ാകി ം 380
െചാ മതി മന തി കാരണം
െചാ വ ം കഴി ജ ിേല
വാസനെകാ നീ താ േമ-
ശാസനയാ മട കയി
വി ാന ദിവ ാ േപാ മ-
ാനിക േ ാ പറേയ തി േ ാ
കാ ിയെത ാമപനയം നീയ
നാ ി േ ാ മാപ ിനായ് നി യം
ǌാനിതിനി ിനി രാമേന ം മ
വാനര ാെരെയാെമാെ െയാ വന് 390
ജാനകിതെ യ ഭവി ീ നീ
മാനേസ േഖദ ാക േത േമ
േദഹ ിന രം വ േപാം േമ
േമാഹി താഹ ! സാധി െകാ ക നീ
369
ഇ ിയ വശനാം ഷ
വ ീ മാപ നി യേമാ കാ
ഇ ിയനി ഹ ഷ
വ ം നിജ െസൗഖ െളാ േവ”
ഇ ാരിയാം ംഭക േ ാ ി േക ള-
വി ജി ം പറ ീടിനാനാദരാ 400
“മാ ഷനാകിയ രാമേന ം മ
വാനര ാെരെയാെമാെ െയാ ി ǌാ
ആ വ വന െയെ ിെല-“
നാശരാധീശ രേനാ െചാ ീടിനാ .
രാവണ വിഭീഷണ സംഭാഷണം

അേ രമാഗതനായ വിഭീഷണ
ധന നിജാ ജ തെ വണ ിനാ .
ത രിക ി ി ശാനന
െചാ ാനവേനാ പഥ ം വിഭീഷണ :
‘രാ സാധീശ ര! വീര! ദശാനന!
േക ണെമ െട വാ കളി നീ.
ന െചാേ ണെമ ാവ ം തനി-
ാവേരാ െചാ ധജനം
കല ാണെമ ല ിെന -
െമ ാവ െമാ മി ചി ി ണം
ിനാ ാേതാ നീ രാമേനാ-
ടി ിേലാക ി ന രാധിപ?
മ ഹ വികട ം
യ ാ കാദിക ം തഥാ
ംഭക ജം മാലി ജംഘ ം
ംഭ നി ംഭനക ന ക ന
വ മേഹാദര ം മഹാപാ ശ ം
ംഭഹ ം ിശിര തികായ ം
370
േദവാ ക ം നരാ ക ം മ -
േദവാരിക വ ദം ാദി വീര ം
പാ ം േശാണിതാ ം പിെ വി-
പാ ാ ം മകരാ ം
ഇ െന ംഗേര ബ ി വീരനാ-
മി ജി ി മാമ വേനാെടേടാ!
േനേര െപാ ജയി തിനാ േമ
ീരാമേനാ ക താ മാനേസ.
ീരാമനായ മാ ഷന േക-
ളാെര റിവാ മാമെ ാ വ ം.
േദേവ മ വ ി മ വ
ൈവവസ ത ം നി തി മ േക
പാശി മ ജഗ ാണന വി-
േ ശ മ വനീശാന മ
േവധാ മ ജംഗാധിപ മ-
ാദിത വ മ വ .
സാ ാ മഹാവി നാരായണ പര
േമാ ദ ി ിതിലയകാരണ
ം ഹിരണ ാ െനെ ാലെച വ
പ ിയായ്, മ ിടം പാലി െകാ വാ .
പിെ നരസിംഹ പം ധരി ി
െകാ ഹിരണ കശി വാം വീരെന.
േലാൈകകനായക വാമന ിയായ്
േലാക യം ബലിേയാ വാ ീടിനാ .
െകാ ാനി പെ ാ ട രാമനായ്
മ വ ാെര,യ രാംശമാകയാ
അ രെരെയാെ െയാ വാ
മ ിലവതരി ീ ം ജഗ യ .
ഇ ദശരഥ നായ് വ ി
നിെ െയാ വാെന റി ീ നീ
സത സ ലനാമീശ ര ത തം
മിഥ യായ് വ ടാെയ നി യം
371
എ െല ി പറ െതെ ാ
ശ ാകിലതി െചാ ീ വ
േസവി വ ഭയെ െ ാ െ ാ
േദവനവ ക ണാകര േകവലന്
ഭ ിയ പരമ പരേമശ ര
ി ം ി ംന ം ജനാ ന
ആ ിതവ ലനം ജേലാചന-
നീശ രനി ിരാവ ഭ േകശവ ,
ഭ ിേയാ ം ത തി വടിത പദം
നിത മായ് േസവി െകാ ക മടിയാെത.
ൈമഥിലീേദവിെയെ ാെ െ ാ ത
പാദാം ജ ി നമ രി ീ ക.
ൈകെതാ താ ര ിെ െചാ ിയാ
െച പരാധ െള ാം മി വ
ത പദം ന കീ േമവ ം ന െട
ത രാേനാളം പയി മ ാ ം.
കാടകം േനര തിബാലക
താടകെയെ ാലെച ാെനാര ിനാ
െകൗശിക ത െട യാഗര ാ മായ്
നാശം ബാ ഖ ാ ന കിനാ .
ാലടിവ ക ാമഹല
തെമ ാെമാ ിയേതാ നീ
ൈ യംബകം വി ഖ ി സീതയാം
മ മിഴിയാെള ം െകാ േപാ േ ാ
മാ മേ ഠാരാ ധനാകിയ
ഭാ വന്തെ യി മ തം
പിെ വിരാധെനെ ാ കള ം
െച ഖരാദികെളെ ാല െച ം
ഉ തനാകിയ ബാലിെയെ ാ ം
മ വനാകിയ രാഘവന േയാ?
അ വം ചാടി ട ിവിേട വ-
േ ാജേന െയ പറ ട
372
വ ി ല ാ രെ മ ി
സ നാ േ ായ മാ തി െച ം
ഒെ ാഴിയാെത ി ിരിെ തവ
ന ന ാഹ ! േതാ ിെത െന!
ന സ നേ ാ ൈവരം ഥാ.
തന ംഗിതെ െ ാ മടിയാെത.
ന മതികളായീ മമാത ാ-
രി ം പറ െകാ ി മേതാ നീ
കാല രം ഗമിയാതിരിേ കി
കാലം ൈവകാെത െകാ ൈവേദഹിെയ
ബലനാ വ ബല തേ ാ-
വി മ രംവ ട ിയാ
പി ാ നാ ം നഗര ം േസന ം
തല് ാണ ം നശി ീ മര ണാ .
ഇ ം പറ ബ ളാ േമ
ക കാല ി ലിെ നി യം.
ത െട യംെകാ വ തി-
നി നാമാള േപാെക േവ െപ
െച േസവി ം ബലെന ബ -
ളേ രേമാ ാ ഫലമി മ വ!
രാമശരേമ ത വ േ ര-
മാമയ ിെലനി െകാ
േനെര പറ ത ǌാനിനി
താരാ മകെള െകാ ൈവകീടാെത.
േമ പട ം നശി ട-
ന െമ ാെമാ ിയാ മാനേസ
മാനിനിെയെ ാ ാെമ േതാ ിയാ
ാന മി െകാ തിേനാ നീ.
ിേല ി വിചാരി െകാ ണം
വ േനാേട ാ വ ം ഫലേമവ ം.
ീരാമേനാ കലാം ട ിയാ-
ലാ ം ശരണമിെ തറിയണം.
373
പ ജേന െനേ വി വാ
ശ രനാദികെള േമാ നീ
രാ സരാജ! ജയി ജയി നീ
സാ ാ മേഹശ രേനാ പിണെ ാലാ
െകാ േന വ ജാനകീേദവിെയ-
െകാെ െ ാ ഖി വസി നീ
സംശയെമ ിേയ ന ക േദവിെയ
വംശം ടി കളയാ േവണേമ!’
ഇ ം വിഭീഷണ പിെ ം പിെ ം
പ മാ െചാ േകെ ാ
ന രാധിപനായ ദശാസ ം
നായ് േസാദരേനാ െചാ ീടിനാ :
‘ശ ള ശ ളാ
മി ഭാവേ ാടരിേക മ വിന
ശ ശ ളാ േതവ ം
ത വ മവെര നി യം.
ഇ രെമേ ാ െചാ കിലാ നീ
വധ നാെമ ാലതിനി സംശയം.’
രാ ി രാധിപനി രം െചാ ള-
േവാ ാ വിഭീഷണ ഭാഗവേതാ മ :
‘ ത വശഗതനായ ഷ
സിെ ൗഷധ േമ യിേല േമ.
േപാ മിവേനാടിനി ǌാ പറ
െപൗ ഷംെകാ നീ ാേമാ വിധിമതം?
ീരാമേദവപാദാംേബാജെമ ി മ-
ാ ം ശരണെമനി ി േകവലം.
െച ാ വീണ ിേക സ തം
നി േസവി െകാ വ ജ നാ .’
സത രം നാലമാത ാ മായവ-
നി ം നി പി റ റെ .
ദാരധനാലയമി െത ൗഘ ം
374
െര പരിത ജ , രാമപാദാം ജം
മാനസ ി റ ി നായ്
വീ വണ ിനാന ജ ത പദം
േകാപി രാവണ െചാ ിനാനേ ര-
‘മാപെ നി വ ം ഭവാ .
രാമെനെ േസവി െകാ ാ െമാ-
രാമയമി തിനിെ നി യം.
േപാകാ ിേലാ മമ ച ഹാസ ിനി-
േ കാ േഭാജനമായ്വ ം നീെയേടാ!’
എ േക വിഭീഷണ െചാ ിനാ-
‘െന െട താത ല നേ ാ ഭവാ
താവകമായ നിേയാഗമ ി -
നാവെത ാമ െസൗഖ മേ ാ മമ
സ ടം ǌാ ല ാക േത -
െമ ിേലാ ǌാനിതാ േവേഗന േപാ ,
മി ാ കള ാദികേളാ -
മ ഖി ചിരം വസി നീ
ലവിനാശം നിന വ വാ
കാല ദശരഥമ ിേര രാമനായ്
ജാതനായാ ജനകാലേയ കാലി ം
സീതാഭിധാേനന ജാതയായീടിനാ
മിഭാരം കള ീ വാനായ് തി -
ാേമാദേമാടി വ ാരി വ ം.
എ െന പിെ ǌാ െചാ ഹിേതാ ിക-
ള ഭവാ ിേല േഭാ!
രാവണ തെ വധി ാനവനിയി
േദവ വിധാതാവേപ ി കാരണം
വ പിറ ി രാമനായ് നി യം
പിെ യതി ന ഥാത ം ഭവി േമാ?
ആശരവംശവിനാശം വ േ
ദാശരഥിെയ ശരണം ഗേതാ ി ǌാ .’
375
വിഭീഷണെ ശരണ ാ ി
രാവണ ത നിേയാേഗന വിഭീഷണ
േദവേദേവശപാദാ േസവാ മായ്
േശാകം വിനാ നാലമാത മാ ട-
നാകാശമാ േ ഗമി ാനതി തം
ീരാമേദവനി തി
േനേര കളി നി ൈ രമവ
വ വ േ നെചാ ീടിനാെന ം
ഭ ിവിനയവി മതി ടം:
‘രാമ! രമാരമണ! ിേലാകീപേത!
സ ാമി ജയ ജയ! നാഥ! ജയ ജയ!
രാജീവേന ! ! ജയ ജയ!
രാജശിഖാമേണ! സീതാപേത! ജയ!
രാവണ ത െട േസാദര ǌാ തവ
േസവാ മായ് വിടെകാേ ദയാനിേധ!
ആ ായ േ ! ര പേത! ീപേത!
നാ ാ വിഭീഷണ ത ഭ േസവക
‘േദവിെയ ത ചിതം നീ’െയ
രാവണേനാ ǌാ ന െചാ ിേയ .
േദവിെയ ീരാമനാ െകാ ന െക-
ാേവാലേമ ം പറേ പലതരം
വി ാനമാ െമ ാ പേദശി -
ത ാനിയാകയാേല തിേ േമ.
പഥ മാ െചാ ിയേത മ-
പഥ മായ് വ ിതവ വിധിവശാ .
വാ മാെയെ വധി ാന ി
കാള ജംഗേവേഗന ലേ ശ ര
ത ഭയ ാലടിയ െമ ം
ചി ാ ലതയാ പാ പാ ി ിഹ
നാലമാത ാ മായ് വിടെകാേ െനാ-
376
രാലംബനം മെ നി ി ൈദവേമ!
ജ മരണേമാ ാ ം ഭവ ര-
ണാം ജം േമ ശരണം ക ണാം േധ!’
ഇ ം വിഭീഷണവാക േക ള-
ായ ീവ ം പറ ീടിനാ :
‘വിേശ ശ! രാ സ മായാവിെയ ം
വിശ ാസേയാഗ നെ നി യം.
പിെ വിേശഷി രാവണരാ സ
ത െട േസാദര വി മ വ
ആ ധപാണിയായ് വ ാനമാത ം
മായാവിശാരദ ാെര നി യം.
ഛി ം റെ ാ കാ കി ം ന െട
നി യിെല ി ം നി ഹി ീ േമ.
ചി ി ട നിേയാഗി കപികെള
ഹ വ നി ിവനിെ ാ സംശയം.
ശ പ ി ജന െള
മി െമേ ാ ട വിശ സി തി
ശ െള െ വിശ സി ീ -
മമാ െത േതാ േ ണേമ.
ചി ി ക ിനി നി ി ി-
െലെ ഭിമതെമ െച ണം‘
മ വാനരവീര ം ചി ി
ംവരായ്വാ പറ ാ പലതരം
അേ ര ായ വ ി മാ തി
െചാ ാ ‘വിഭീഷണ മെന ം
വ ശരണം ഗമി വ തെ നാം
ന ര ി െതെ െട മതം
ന രാന യ ി ജനി വ
ശ േളവ െമ വ ീ േമാ?
ന വ ാമവരി െമ -
െത ാവ ം നി പി െകാേ ണേമ!
377
ജാതിനാമാദിക ണഗണ-
േഭദെമ േ ധ ാ െട മതം
ശാശ തമാ ധ ം പതിക
ാ ിതര ണെമ ശാേ ാ ി ം.’
ഇ ം പല ം പലവിധം െചാ വ
ചിേ ധരി െച ര പതി:
‘മാ തി െചാ പപ െമ ം
വീര! വിഭാകര ! വരിെകേടാ
ǌാ പറ േക ിെന ാവ ം
ജാംബവദാദി നീതി വര ാേര!
ഉ ീശനായാലവനാ ിത ാെര
സ േശാ രേ ന പചാനപി
ര ിയാ ാലവ ഹാ േകവലം
ര ിതാവശ േമധം െച ണ വാ
എ െചാ ി േവദശാ ളില്
ണ പാപ ളറിയ േത േമ
െമാ കേപാതം നിജ േപടേയാ-
െടാ ിെ ാ വനംത ി േമവീടിനാ .
ഉ തമാെയാ പാദപാേ തദാ
െചെ ാ കാ ാളെന െകാ ീടിനാ
ത െട പ ിണിെയ രതാ േര
വെ ാ :ഖം െപാറാ കര വ
തെ മറ ി ീ ം ദശാ േര
വ ി കാ ം മഴ ം, ദിേനശ ം
െച ചരമാ ിത ി മറ ി ,
ഖി നായ്വ വിശ കിരാത ം
താനിരി ി രടതി
ദീനതേയാ നി കാ ാളെന-
ക ക ണകല കേപാത ം
െകാ വ ാ െകാ ി വ ി ം
ത െട ൈകയിലി കേപാതിെയ
വ ി ിലി ാ തി ീടിനാ
378
എ െകാ വിശ ട ീടാ
പിെ ം പീഡി ിരി ം കിരാത
ത െട േദഹ ം ന കിനാനേ ാ
വ ിയി വീ കിരാതാശനാ മായ്.
അ േപാ ം േവണമാ ിതര ണം
മ െന ാേലാ പറേയ തി േ ാ
എെ രണെമേ ാ ി വ വ-
െന മഭയം െകാ മേത .
പിെ വിേശഷി െമാ േക ീ വി-
െനെ തി തിനാ മിെ േമ.
േലാകപാല ാെര ം മ കാണായ
േലാക െള ം നിേമഷമാ െകാ
ി ര ി സംഹരി ീ വാ-
െനാ േമ ദ െമനി ി നി യം,
പിെ ǌാനാെര യെ ദാ
വ ീ വാ െചാ വെന മടിയാെത.
വ ിയാ േക മി െചാ ി മാനേസ
ീവ! നീ െച വെന വ ക.
എെ രണംഗമി വ ǌാ-
െന മഭയം െകാ മതി തം.
പിെ യവ െ ാ സംസാര :ഖ ം
വ ടാ നെമ മറിക നീ.
ീരാമവാക ാ തം േക വാനര-
വീര വിഭീഷണ തെ വ ിനാ
ീരാമപാദാ ിേക വീ സാ ാംഗ-
മാ ഢേമാദം നമ രി ീടിനാ .
രാമം വിശാലാ മി ീവരദള-
േസാമബിംബാഭ സ ഖാം ജം
കാമദം കാേമാപമം കമലാവരം
കാ ം ക ണാകരം കമേല ണം
ശാ ം ശരണ ം വേരണ ം വര ദം
379
ല ണസം തം ീവമാ തി-
ഖ കപി ലേസവിതം രാഘവം
ക ിെ ാ േത ം വിനീതനാ-
ായ സേ ാഷേമാ ം വിഭീഷണ
ഭ ിയനായ േലാൈകകനാഥെന
ഭ ിപരവശനായ് തി ീടിനാ :
‘ ീരാമ! സീതാമേനാഹര! രാഘവ!
ീരാമ! രാേജ ! രാജീവേലാചന!
ീരാമരാ സവംശവിനാശന!
ീരാമപാദാം േജ നമേ സദാ.
ച ാം േഗാേ ാ വായ നേമാനമ-
േകാദ ധരായ നേമാ നമ:
പ ിത രീകച ാംശേവ
ഖ പര ിയായ നേമാ നമ:
രാമായ ീവമി ായ കാ ായ
രാമായ നിത മന ായ ശാ ായ
രാമായ േവദാ േവദ ായ േലാകാഭി-
രാമായ രാമഭ ായ നേമാ നമ:
വിേശ ാ വ ിതിസംഹാരേഹതേവ
വിശ ായ വിശ പായ നേമാ നമ:
നിത ായ സത ായ ായേത നമ:
ഭ ിയായ ഭഗവേത രാമായ
ി ദായ ായേത നമ:
വിേശ ശനാം നി ി വടിതാനേ ാ
വിേശ ാ വ ിതിസംഹാരകാരണം
സ തം ജംഗമാജംഗമ ത -
ള ഹി വ ാ നാ ം ഭവാന്.
നി ഹാമായയാ ടി ിട മാ-
നി ലമാം പര മ ാനിനാം
ത ലമാ ണ പാപ ളാ
ജ മരണ ായ്വ ി ം
അ നാേള ം ജഗെ ാ േവ ബലാ
380
സത മായ് േതാ മതിനി സംശയം
എ നാേള റിയാെതയിരി ി-
തദ യമാം പര ം സനാതനം
ദാരാദി വിഷയ ളിലതി-
സ ികല രമി ിതന ഹം.
ആ ാവിെനയറിയാ യാ നി യ-
മാ നി കാേണണമാ ാനമാ നാ
:ഖ ദം വിഷേയ ിയസംേയാഗ-
െമാെ േമാ ാെലാ മനാ നാ
ആദികാേല ഖെമ േതാ ി മ-
േത ം വിേവകമി ാതവ മാനേസ.
ഇ ാ ിധ രേ ാവ ണാനില-
ച ാജാഹിപാദികെളാെ ം.
ചി ി ിേലാ നി ി വടി നി യ-
മ മാദി മി ാത ൈദവേമ!
കാലസ പനായീ ം ഭവാ
ല ളി വ തി ല ം ഭവാ
നമ വി നി ണീയാ ഭവാ
മാനമി ാത മഹ ം ഭവാ
സ വേലാകാനാം പിതാവായ ം ഭവാ
ദ ീകേര ശയന! ദയാനിേധ!
ആദി ാ വിഹീന പരി -
നാധാര ത പ ിനീശ ര
അച തനവ യനവ നദ യ
സ ി ഷ േഷാ മ പര
നി ല നി മ നി ള നി ണന്
നി യി ാ മറി ടാതവന്.
നി വികാര നിരാകാര നിരീശ ര
നി വിക നി പാ യ ശാശ ത
ഷ ഭാവഹീന തി പര മാ .
സ ഭാവ സനാതന സ ഗ
മായാമ ഷ മേനാഹര മാധവ
381
മായാവിഹീന മ ൈകടഭാ ക
ǌാനിഹ ത പാദഭ ിനിേ ണിെയ-
ാന മാ സ ാപ ര പേത!
ാനേയാഗാഖ െസൗധം കേരറീ വാ
മാനേസ കാമി വേ ജഗ പേത!
സീതാപേത! രാമ! കാ ണിേകാ മ!
യാ ധാനാ ക! രാവണാേര! ഹേര!
പാദാം ജം നമേ ഭവസാഗര-
ഭീതനാെമെ ര ി െകാേ ണേമ!’
ഭ ിപരവശനായ് തി ീടിന
ഭ െന െതളി ര മന്
ഭ ിയ പരമാന െ ാ
ിത േമവമ െച :
‘ഇ മാ വരെ വരി സ-
നാം ǌാ വരദാൈനകത പര
ഒ േമ താപെമാ െനെ -
കി ിയാ പിെ ാകയിേ ാ നീ.’
രാമവാക ാ തം േക വിഭീഷണ-
നാേമാദ െ ാ ണ ി ളിനാന്:
‘ധന നാെയ ത ത നാേയനഹം
ധന ാ േത തകാമനാേയനഹം
ത പാദപ ാവേലാകനംെകാ ǌാ-
നിേ ാ വി നാേയനി സംശയം
മ മനാെയാ ധന നി ഴിയി
മ മനാെയാ മി േഹാ!
മ മനായ് മെ ാ വ മി ിഹ
ത പം മമ കാണായകാരണാല്.
ക ബ നശി തിനായിനി
നി ലമാം ഭവ ാന ം ഭ ി ം
ത ാന ം േദഹി േമ രാഘവ!
ചിേ വിഷയ ഖാശയിേ േമ.
382
ത പാദപ ജഭ ിേരവാ േമ
നിത മിള െമാഴി പാനിേധ!’
ഇ മാക ണ സ ീതനാം രാഘവ
ന രാധിപ തേ ാട െച :
‘നിത ം വിഷയവിര രായ് ശാ രായ്
ഭ ി വള തി മതികളായ്
ാനികളാ േയാഗിക മാനേസ
ǌാനിരി മമ സീത മായ് ദാ.
ആകയാെലെ ം ധ ാനി സ തം
വാ നീെയ ാ നിന േമാ ം വ ം.
അ മ നി ാ തമാെയാ
ഭ ികരേ ാ മത നായ്
നിത ം െചാ ക ം േക ം െച ി ം
ി വ മതിനിെ ാ സംശയം.’
ഇ മ െച ല ണ തേ ാ
ഭ ിയന െച ി സാദരം:
‘എെ നിേവാ ക തിെ ഫല-
മി തെ വ േ ണമതി നീ
ല ാധിപനിവെന ഭിേഷക ം
ശ ാവിഹീനമ േപാ െച ീ ക
സാഗരവാരി ം െകാ വ ീ ക
ശാഖാ ഗാധിപ മായ് സത രം
അ ച ാ മാകാശ മി ം
മ ഥ ം ജഗ ി ിവ
വാ ല ാരാജ േമവം മമാ യാ
ഭാഗവേതാ മനായ വിഭീഷണ .’
പ ജേന വാക ം േക ല ണ
ല ാ രാധിപത ാ മഭിേഷക-
മ േപാ വാദ േഘാേഷണ െച ീടിനാ .
വ രാം വാനരാധീശ ര ാ മായ്
സാ വാേദന ഴ ി ജഗ യം
383
സാ ജന ം ീതി ീടിനാ .
ആദിേതേയാ മ ാ ി -
മാധിേവറി െച ീടിനാരാദരാ .
അ ര ീക ം ഗീത ളാ-
ല േഷാ മെന ജി ീടിനാ .
ഗ വകി രകി ഷ ാ -
മ ദാ സി വിദ ാധരാദി ം
ീരാമച െന വാ ി തി ി
േഭരീനിനാദം ഴ ിനാ ം.
ണ ജേനശ രനായ വിഭീഷണ
തെ ണ ീവ ം െചാ ിനാ :
പാേര ര ി ം നാഥനായ് വാ മീ
ീരാമകി ര ാരി ഖ ഭവാന്.
രാവണനി ഹ ി സഹായ -
മാേവാളമാ െചേ ണം ഭവാനിനി.
േകവലം ǌ ം നട
േസവയാ സി ി േമ മ ഹം.’
ീവവാക മാക ണ വിഭീഷണ-
നേ ചിരി വേനാ െചാ ീടിനാ :
‘സാ ാ ജഗ യനാമഖിേലശ ര
സാ ി ത സകല ി മാകയാ
എ സഹാേയന കാര മവിേട
ബ ശ െള മി േക .
ഢ നാന േനകാ ക
ട നാ യം മ ാ മിെ േടാ!
ത മേ ന േതാ
ഢ ി ണഭാേവന മായാബലാ
തദ ശ ാെരാെ നാെമ റി െകാ-
ദ യഭാേവന േസവി െകാ ക നാം.‘
ന ര വേരാ ിക േകെ ാ
ഭ നാം ഭാ ജ ം െതളി ീടിനാ .
384
കബ നം
രേ ാവരനായ രാവണ െചാ കയാ
ത േണ വ കനാം നിശാചര
േര നി വിളി െചാ ീടിനാ
മ ടരാജനാം ീവേനാടിദം:
“രാ സാധീശ ര വാ കള് േക നീ
ഭാ ര േനാ! ാകരമവാ േധ! 876
ഭാ തനയനാം ഭാഗേധയാം െധ!
വാനരരാജമഹാ ലസംഭവ!
ആദിേതേയ താ ജനാകയാ
ാ സമാന ഭവാ മമ നി യം
നിേ ാ ൈവരെമനിേ മിേ േമ
രാജ മാരനാം രാമഭാര ാമഹം
വ ാേജനെകാ േപാേ നതിെന േത?
മ ടേസനേയാ മതിവി തം
കി ി യാം നഗരി െപാ െ ാ ക നീ 880
േദവാദികളാ മ ാപ മാെയാ
േകവലെമ െട ല ാ രെമേടാ!
അ സാര ാ മ ഷ െമ ം
ല ാരായ വാനര ഥ ം
എെ ാ കാ െതേ ാടിവിെട വ-
കാരം നിന ിടാ നീ ഥാ”
ഇഥം േകാ ിക േക കപി ല-
ായ ചാടി ിടി ാരതി തം
ി ഹര േള കനതി
ി നാേയ ം കര ട ിനാ : 890
“രാമരാമ! േഭാ! കാ ണ വാരിേധ!
രാമ! നാധ! പരി ാഹി ര പേത!
തെരെ ാ മാറി പ ാ േമ
നാഥ! ധ െ ര ി െകാേ ണേമ
385
വാനര ാെര നിവാരണം െച ാ -
മാനവവീര! ഹേതാഹം പാഹി മാം”
ഇഥം കപരിേവദനം േകെ ാ
ഭ ിയ വരദ േഷാ മ
വാനര ാെര വില ിനാനേ ര-
മാന െ ാ യ ക തദാ 900
െചാ ിനാ ീവേനാ ǌാെനെ ാ
െചാെ ത ദശ ീവേനാട
െചാ ീ െക ” േക ീവ ം
െചാ ിനാനാ കേനാ സത രം:
“െചാ ബാലിെയേ ാെല ഭവാെന ം
െകാ ണമാ സ ബലാന ിതം
ീരാമപ ിെയ െകാ ീടിന
േചാരേന ം െകാ ജാനകി തെ ം
െകാ േപാേകണെമനി കി ി
ര ി തിെന െച െചാ ീ നീ” 910
അ ാ േജാ ിക േക െതളി ള-
വ ാന േയാ വ താ മ െച :
വാനര ാേര! കെന ബ ി െകാ-
നെമാഴി കാ െകാ ീ വി
ǌാ രെച േതയയ ാവിെത ” -
മാന േമാട െച ര വര
വാനര ാ ം പിടി െക ിെ ാ
ദീനത ൈകവി കാ െകാ ീടിനാ
ശാ ലവി മം കപിബലം
ശാ ലനായ നിശാചര വ ക- 920
ാ നായ് രാവണേനാ െചാ ീടിനാ
വാ ക വ മ േകെ ാ
രാ ി േരശ രനാകിയ രാവണ-
നാ ി േ ം ദീ ഘചി ാന ിതം
ചീ േഖദേ ാ ദീ ഘമാേയ ം-
386
വീ പായ കാണാ ി ീടിനാ .
േസ ബ നം
ത ാലമ േലാ വ രാഘവ-
ന ാ ജാദി കപിവര ാെരാ ം
രേ ാവരനാം വിഭീഷണ തെ ാ ം
ല ണേനാ ം വിചാരം ട ിനാ :
‘എ പായം സ ം കട ാെന
ചി ി ക ി നി െള ാ മായ്.’
എ െച േക വേരവ -
െമാ ി ടി നി പി െചാ ിനാ :
‘േദവ വരനാേയാ വ ണെന-
േ വി േവണെമ ാ വഴി ം ത ം.‘
എ േക െച ര വര :
‘ന േതാ ിയത െനതെ ’െയ-
വതീേര കിഴ േനാ ിെ ാ -
ത േ ാജേലാചനനാകിയ രാഘവ
ദ ഭ വിരി നമ രി ീടിനാ-
ന തവി മ ഭ ി െ ം
േഹാരാ പാസി ത െന
േലാക ി ം നാഥനാമീശ ര
ഏ മിളകീല വാരിധി മതി-
േ ാേധന ര ാ േന നാം നാഥ ം
‘െകാ വാ ചാപബാണ നീ ല ണ
ക െകാ ാ ം മമ ശരവി മം.
ഇ െപ വഴി മീ തെ ി-
ല വം ഭ മാ ി മ ീ വ .
ം മദീയ വ ാ വള -
മി ǌാനി ാെതയാ വ നി യം
സാഗരെമ േപ ം മറ ി-
387
ലാ ലെമ ിേയ വാ കിെല േമ
ന മാ ീ വ െവ ം, കപി ലം
േമാദം പാദചാേരണ േപാകണം.’
എ െച വി ം ഴിെയ ല-
വേ ാട ഉ െച ര വര :
‘സ ത ം ക െകാേ ണെമ
ാരമായ ശിലീ ഖവി മം
ഭ മാ ീ വ വാരാ ിധിെയ ǌാ
വി യെമ ാവ ം ക നി ണം.’
ഇ ം ര വര വാ േക േ രം
ീ ഹ ംകാനനജാല ം
ഥ ി ം െട വിറ ചമ ി ,
മി ം മ ി; നിറ തിമിര -
മ ി ം േ ാഭി , മി ാ കവി വ-
ംഗമായ തരംഗാവലിെയാ ം
ളാ രിത ളായ് വ ി-
തത ന മതിമിഝഷാദ ം.
അേ ാ ഭയെ ദിവ പേ ാ -
മ തി ദിവ ാഭരണസ നായ്
പ ദി ം നിറേ ാ കാ ാ നിജ-
ഹ ളി പരി ഹ ര ം
വി നായ് രാമപാദാ ിേക വ
സ പം ദ നമ ാര ം െച
ര ാ േലാചനനാകിയ രാമെന
ഭ ാ വണ ി തി ാ പലതരം
ാഹി മാം ാഹി മാം ൈ േലാക പാലക!
ാഹി മാം ാഹി മാം വിേ ാ ജഗ പേത
ാഹി മാം ാഹി മാം െപൗല നാശന!
ാഹി മാം ാഹി മാം രാമ! രമാപേത!
ആദികാേല തവ മായാ ണവശാ
ത െള വാ ി േനരം
ല ളാ പ ത െള-
388
ാലശ പനാ ം നി ി വടി
ി ിേത ം ജഡസ ഭാവ ളാ-
മതാ നീ ാ തവ മതം?
പിെ വിേശഷി തി ം ജഡത മായ്-
െ ഭവാ നെരെ നി ി ം
േ ഭവ ിേയാഗസ ഭാവെ യി-
ന ഥാ ക മാ ശ രായ്?
താമേസാ ത ളാ ത
താമസശീലമായ് തേ വ വിേഭാ!
താമസമേ ാ ജഡത മാ ം
കാമേലാഭാദിക ം താമസ ണം
മായാരഹിതനായ് നി ണനായ നീ
മായാ ണ െളയംഗീകരി േ ാ
ൈവരാജനാമവാനായ് ചമ ഭവാ
കാരണ ഷനായ് ണാ ാ മായ്.
അേ ാ വിരാ ി നി ണ ളാ-
രായി േദവാദിക തദാ.
ത സത ി നി േ ാ േദവക
ത േജാ ത ളായ് േജശാദികള്
ത േമാ തനായ് തപതിതാ -
മ ഷ! രാമ! ദയാനിേധ!
മായയായ് ഛ നായ് ലീലാമ ഷ നായ്
മായാ ണ െളൈ െ ാ നാരതം
നി ണനായ് സദാ ചി ഘനനാെയാ
നി ളനായ് നിരാകാരനായി െന
േമാ ദനാം നി ി വടി തെ ം
ഖനാം ǌാെന െനയറി ീ ?
ഖജന സ ാ ാപക-
േമാ ി ണാം ഹിതം ദ മായ ം
പ നാം യഥാ ല ടം തഥാ
ാ ശാസനം ധ ം ഭവാ ശാം
ീരാമേദവം പരം ഭ വ ലം
389
കാരണ ഷം കാ ണ സാഗരം
നാരായണം ശരണ ം േഷാ മം
ീരാമമീശം ശരണം ഗേതാ ി ǌാ
രാമച ാഭയം േദഹി േമ സ തം
രാമ! ല ാമാ മാ ദദാമി േത.’
ഇ ം വണ ി തി വ ണേനാ-
മ ഷന്താ മ െച :
‘ബാണം മദീയമേമാഘമതി ിഹ
േവണെമാ ല െമ തി ം?
വാ മി ാെതാ ല മതി നീ
കാ ി േരണെമനി വാരാ ിേധ!’
അ വനാഥ ം െചാ ിനാനേ ര-
മന നകാ ണ സിേ ാ! ജഗ പേത!
ഉ രസ ാം ദിശി മ ീര തേല
ചി മ ല േദശം ഭി ദം
ത പാപാ ാ നിശാചര-
െര ം പാര പ വി ീ േ ാ .
േവഗാലവിേട യ ബാണം തവ
േലാേകാപകാരകമാമ നി യം’
രാമ ം ബാണമയ ാന േനര-
മാമയം േതടീ മാഭീരമ ലം
എ ാെമാ ി േവേഗന ബാണം േപാ
െമ േവ ണീര ം ിതാദരാ
ആഭീരമ ലെമാെ നശി യാ
േശാഭനമായ് വ ത േദശം തദാ
ത ലേദശ മ െതാെ ം
ഖ ജനപദമായ് വ ിെതെ ാ ം.
സാഗരം െചാ ിനാ സാദരമേ ര-
‘മാ ലെമ ിേയ മ േല സത രം
േസ ബധി നളനാം കപിവര-
േന മവെനാ ദ ായ്വരാ.
390
വിശ ക ാവി മകനവനാകയാ
വിശ ശി ിയാത പരെന ം
വിശ രിതാപഹാരിണിയായ് തവ
വിശ െമ ാം നിറ ീ കീ ി ം
വ ി ’ െമ പറ െതാ ട-
ന ി ം െമെ മറ ളീടിനാ
സ നാെയാ രാമച തദാ
ചി ി ീവല ണ ാെരാ ം
ാ നായീ ം നളെന വിളി ട-
നാ ം െച ി േസ സംബ േന
ത േണ മ ട ഖ നാ ം നള
രേന െന വ ി സത രം
പ ത ല ശരീരികളാകിയ
ാരവീര മിയ കപിക ം
സ ദി ി ംനി സരഭസം
പ തപാഷാണപാദപജാല
െകാ വ വ വാ ിെ െതെര
വിഹീനം പ ട ിനാ .
േനേര ശതേയാജനായതമാ ട-
നീര േയാജന വി ാരമാം വ ം
ഇ ംപ ട ം വിെധൗ രാമ-
ഭ നാം ദാശരഥി ജഗദീശ ര
േവ ാമേകശം പരേമശ രം ശ രം
രാേമശ രെമ നാമമ െച :
‘യാെതാ മ നിവിെട വ ാദരാ
േസ ബ ം ക രാേമശ രെന ം
ഭ ാ ഭജി ിതേ ാളവ -
ഹത ാദി പാപ േളാ േവ െപ തി-
നായ് വ ം മമാ ഹാ
ി ം വ ീ മിെ ാ സംശയം
േസ ബ ി മ ന ം െച
േതശനാകിയ രാേമശ രെന ം
391
ക വണ ി റെ നായ്-
ത ൈകവി വാരണസി
ഗംഗയി ാന ം െച ജിത മം
ഗംഗാസലില ം െകാ വ ാദരാ
രാേമശ ര ഭിേഷക ം െച ഥ
ീമ സ േ കള ത ഭാര ം
മ നംെച മ െനേ ാ സാ-
ജ ം വ മതിനിെ ാ സംശയം.’
എ െച ി രാമ തി വടി
ന ായ് െതാ േസവി ിെത ാവ ം.
വിശ ക ാ ജനാം നള ം പിെ
വിശ ാസേമാ പ ട ിനാ
വി തമ ിപാഷാണത ളാ-
ല ിേന തീ പതിനാ േയാജന
തീ ിതി പ േയാജന പിേ ാ
ാം ദിനമി പെ ാ േയാജന
നാലാം ദിനമി പ ിര ായ -
േപാെലയി പ ി മ ാം ദിനം
അ നാ െകാ ശതേയാജനായതം
ച ലെമ ിേയ തീ േ ാരന രം
േസ വിേ േല നട കപിക -
മാത ഹീനം കട ട ിനാ .
മാ തികേ കേരറി ര മ ,
താേരയകേ മി ാതനയ ം
ആ ഹ െച േബലാചല ക-
േളറിനാ വാനരേസനേയാ ം തം.
ല ാ രാേലാകനാശയാ രാഘവ
ശ ാവിഹീനം േബലാചേലാപരി
സം ാപ േനാ ിയ േനര ക ി
ജംഭാരിത രിെ ാ ല ാ രം.
സ മയ ജ ാകാരേതാരണ-
മേനാഹരം ാസാദസ ലം
392
ൈകലാസൈശേല സ ിഭേഗാ ര-
ജാലപരിഘശത ീസമന ിതം
ാസാദ ി വി ീ േദേശ ദാ
വാസവ ല ഭാേവന രാവണ
ര സിംഹാസേന മ ിഭി ം േല
ര ദ ാതപൈ പേശാഭിേത
ആലവ ം െവ ാമര ം
ബാല ണിമാെരെ ാ വീയി
നീലൈശലാഭം ദശകിരീേടാ ലം
നീലേമേഘാപമം ക ര മ
വി യം ൈകെ ാ മാനി മാനേസ
സ ിതം വാനര ാേരാ െചാ ിനാ :
‘ േ നിബ നാേയാ കാ ര
തെ വിരേവാടയ മടിയാെത
െച ദശ ീവേനാ ാ -
െളാെ ാഴിയാെതയറിയി ൈവകാെത.’
എ െച േക െതാ തവ
െച ദശാനന തെ വണ ിനാ .
രാവണ കസംവാദം
പം ി ഖ മവേനാ േചാദി ാ-
‘െന നീൈവ വാ കാരണം െചാ െകെടാ!
വാനേര ാരറി പിടി ഭി-
മാനവിേരാധം വ ിയതാെരാ? തവ
ീണഭാവം കല ീ വാ കാരണം
മാനേസ േഖദം കള െചാ ീെടേടാ.’
രാ ി േരേ ാ ി േക ക പര-
മാ ം ദശാനനേനാ െചാ ീടിനാ :
‘രാ സരാജ വര! ജയ ജയ!
േമാേ ാപേദശമാ േഗണ െചാ ീ വ .
393
സി ത രതീേരാപരി െചെ ാ-
ര രെമ ിേയ ǌാ തവ വാക
െചാ േനര വെരെ ിടി ട
െകാ കളവാ ട ം ദശാ െര
‘രാമരാമ േഭാ! പാഹി പാഹീ’ തി ǌാ-
നാമയം കര നാദം േക
തെനവ നയ ിനയ ിെന-
ാദരേവാട െച ദയാപര .
വാനര ാ മയ ാര െകാ
ǌാ ം ഭയം തീ നീേള നട ട
വാനര ൈസന െമ ാം ക േപാ ി
മാനവവീരന യാ സാദരം.
പിെ ര മെനേ ാ െചാ ിനാ :
‘െച രാവണ തേ ാ െചാ ക
സീതെയ ന കി െകാ കി,ല ാ ി-
േല േമ ൈവകാെത ം ട ക.
ര ി െമാ ഴറിെ െകാ ണം
ര ം കണെ നിെ പറയണം.
എ ബലം െകാ സീതെയ ക െകാ-
നായ് േ ായിവ ി െകാ ഭവാന്
േപാ മതി ബലെമ ിെലേ ാ
േപാരിനാ െ ാ ് റെ കാ നീ.
ല ാ ര ം നിശാചര േസന ം
ശ ാവിഹീനം ശര െളെ ാ ǌാ
ഒെ െ ാടിെപ െ ി വ ി
െ ാ േദാഷ മാ തീ ീ വ .
ന ര ലേ ഭവാെനാ
ശ െന ാകി റെ കാ നീ.’
എ ളിെ ി ളീടിനാ
നി െട േസാദര തേ ാ ടേവ,
ീവ ണന് മാേരാ െമാ ി
നി ഹി ാനായ് ഭവ ം രണാ േണ.
394
ക െകാ ാ മസംഖ ം ബലം ദശ-
ക േഭാ!കപി ംഗപാലിതം.
പ വതസ ിഭ ാരായവാനര-
വി െവ ഗ ന ം െച
സ വേലാക ം ഭ മാ ീ വാ
ഗ വം കല നി ി നി ഭയം
സംഖ മാ ം ഗണി ാവതി ിഹ
സംഖ ാവതംവരനായ മാര ം
ാരമാകിയ വാനരേസനയി
സംഘ ധാന ാെര േക െകാ ക
ല ാ രെ ം േനാ ി േനാ ി തം
ശ ാവിഹീനമലറിനി വ
റായിരം പടേയാ ം രി െള
നീറാ വാ ഴേ ാെട വാ െപാ ി
കാല ം േപടി മ മവേനാ
നീലനാം േസനാപതി വ ി ന ന .
അംഗദനാ മിളയരാജാവതി-
നേ പ കി സമ ഭ
വാ െകാ മിയി ത ത െന
ബാലിത ന ന ി ംേഗാപമ
ത ാ ശ സീ ിനി വാതജ
ത ഘാതക രാമച ിയ
ീവേനാ പറ നി വ-
ഹനാം േശ ത രജതസമ ഭ
രംഭെനേ തവ ി നി വ
വ നാ ശരഭ മഹബല .
ൈമ നേ തവ ത ി വിവിദ ം
ാരകൈവദ ന ന ാരെ ാ.
േസ ക ാവാം നളനതിനേ
േബാധേമ ം വിശ ക ാ ത മക
താര പനസ ദ വിനത ം
വീര ഷഭ വികട വിശാല ം
395
മാ തി ത പിതാവാകിയ േകസരി
രനായീ ം മാഥി ശതബലി
സാരനാം ജാംബവാ ം േവഗദ ശി ം
വീര ഗജ ം ഗവയ ഗവാ ം
ര ദധി ഖ േജ ാതി ഖനതി-
േഘാര ഖ ം ഖ േഗാ ഖ ,
ഇത ാതി വാനര നായക ാെര ǌാ
േത കെമ െന െചാ ം േഭാ!
ഇ രം വാനരനായക ാര -
പേ േകാടി തറി ാ ം
ഉ ം െതളി േപാ ായി പെ ാ
െവ ം പട തവ െ ാം
േദവാരികെളെയാ വാനായ് വ
േദവാംശസംഭവ ാരിവേരവ ം,
ീരാമേദവ ം മാ ഷന ാദി-
നാരായണനാം പര േഷാ മ .
സീതയാ േയാഗമായാേദവി
േസാദര ല ണനായതന ം
േലാകമാത ം പിതാ ം ജനകജാ-
രാഘവ ാെര റിക വഴിേപാെല.
ൈവരമവേരാ സംഭവി ീ വാന്
കാരണെമെ േ ാ നീ മാനേസ.
പ താ കമായ ശരീര ം
പ ത മാ ഭവി െമ ാവ ം
പ പ ാ കത േളെ ാ
സ ിതം ണ പാപ ളാ ബ മായ്
ത മാംസേമേദാ ി മല ളാ
സേ ൈളതമതി െമ ം
ǌാെന ഭാവമതി ായ് വ ം
ാനമി ാ ജന േതാ നീ.
ഹ ജഡാ കമായ കായ ി -
െലെ ാരാ ാ ഭവി ം ധീമതാം
396
യാെതാ ലമാം ഹത ാദിയാം
പാതകെകൗഘ ത ളാ ം
േഭാഗേഭാ ാവായ േദഹം ണം െകാ
േരാഗാദി ലമായ് സ തി ം ഢം.
ണ പാപ േളാ ം േച ജീവ ം
വ ഖ :ഖബ നം.
േദഹെ ǌാെന ക ി ക
േമാഹ ിനാലവശേത ന െച
ജ മരണ മ ലമായ്
സേ ാഹി മാ വ ഭവി
േശാകജരാമരണാദിക നീ വാ-
നാകയാ േദഹാഭിമാനം കളക നീ.
ആ ാ നി ലനവ യനദ യ-
മാ ാനമാ നാ ക െതളിക നീ.
ആ ാവിെന രി ീ ക സ ത-
മാ നി തെ ലയി നീ േകവലം
ദാരാ ഹാദിവ ളി
സ ികള വിര നായ് വാ ക.
കരാശ ാദി േദഹ ളിലാകി ം
േഭാഗം നരകാദികളി െ ാ.
േദഹം വിേവകാഢ മായ ം ാപി ി-
താഹ ! പിെ ദ ിജത ം വ ി .
ക വാമ ഭാരതഖ ി
നി ലം ജ ം ഭവി ീടിനാ
പിെ ാ േമാ േഭാഗ ിലാ ഹം
ധന നാ വേനാ മഹാമെത!
െപൗല നാം ാ ണാഢ ഭവാ
ൈ േലാക സ ത േഘാരതേപാധന
എ ിരിെ നര ാനിെയേ ാെല
പിെ ം േഭാഗാഭിലാഷെമ ി െന?
ഇ ട ി സമ സംഗ ം
ന ായ് പരിത ജി ീ ക മാനേസ
397
രാമെന െ സമാ യി ീ ക
രാമനാ താ പരനദ യ .
സീതെയ രാമ െകാ െ ാ ത -
പാദപ ാനിചരനായ് ഭവി നീ.
സ പാപ ളില് നി വി നായ്
ദിവ മാംവി േലാകം ഗമി ായ് വ ം
അ ാ ിലാ കീ േപാ കീ േപാ േപായ്-
െ ം നരക ിലിെ ാ സംശയം
ന തെ ǌാ നിന പറ
ന ജനേ ാ േചാദി െകാ െകേടാ.
രാമരാേമതി രാേമതി ജപി െകാ-
ാമയം േവറി സാധി േമാ ം
സ ംഗമേ ാ രാമച ം ഭ -
വ ലം േലാകശരണ ം ശരണദം
േദവം മരതകകാ ികാ ം രമാ-
േസവിതം ചാപബാണാ ധം രാഘവം
ീവേസവിതം ല ണസം തം
ര ാനി ണം വിഭീഷണേസവിതം
ഭ ാനിര രം ധ ാനി െകാ കിേലാ
ിവ ീ മതിനി സംശയം.’
ഇ ം കവാകയമ ാനനാശനം
ത ാ ദശാസ ം േ ാധതാ ാ നായ്
ദ നാ േ ാ ം കെന േതാ മാ-
റാത േരാേഷണ േനാ ി രെച ാ :
‘ ത നാ നീയാചാര െനേ ാെല
നി പം ശി െചാ വാെന കാരണം?
പ നീെച െതാ പകാരേമാ യാ-
കാ ണ െമനി െകാ ǌാ
ഇ െകാ തിെ ക ി ിെതന്
ി നി ാ മറയ േപാക നീ
േക ാ െപാ തെതാ വാ ക
േക െപാ ാ മ െമനി ി .
398
എ െട ി നീ കാ ണം നി ിേലാ
വ ം മരണം നിന ി േമ.’
എ േക േപടി വിറ വ
െച ത ിരം ിരി ീടിനാന്.
കെ ാ ം
ാ ണേ രാ ക നി ല
ാ ണ ം പരിപാലി സ തം
കാനന ി വാന നായ് മഹാ
ാനികളി ധാനിത ം ൈകേ ാ
േദവക ഭ തയാ മായ് നിത ം
േദവാരിക വിനാശ ിനാ െ ാ ം
യാഗാദിക െച േമവീടിനാ ,
േയാഗം ധാരി പര നി യാ.
ാരകാഭ ദയാ ിയായ് രാ സ-
നി ാപരനായ് മ ം ദശാ െര
നി രൈവരി ലേ നാകിയ
വ ദം മഹാ നിശാചര
എേ ാ ന കാപകാര ിെന-
ര ം പാ പാ ിരി ം വിെധൗ.
ംേഭാ വനാമഗ കാ േമ
സ ാ നായാെനാ ദിവസം ബലാ
സം ജിതനാമഗ തേപാധന
സംേഭാജനാ ം നിയ ിതനാകയാ
ാ ം ഗേത െനൗ ംേഭാ വ തദാ
യാ ധാനാധിപ വ ദം ാ ര
െച ാനഗ പം ധരി രാ
െചാ ാ കേനാ മ ഹാസാന ിതം,
‘ഒ നാ മാംസം ി ി
മാ േ ണമി ന െ െടാ!
ഛാഗമാംസം േവണമെ ാ കറി മമ
399
ത ാഗിയെ ാ ഭവാ ാ ണസ മ .’
എ ളേവ ക പ ിേയാ ം തഥാ
െചാ ാനത െനെയ വ ം െചാ ാ .
മേ കപ ിേവഷം ധരി വ
ചി േമാഹം വള ീടിനാ മായയാ.
മ മാംസം വിള ിെ ാ േ ാ
തൈ വ വ ദം മറ ീടിനാ
മ മാംസംക ൈമ ാവ ണി ം
നായ് ി ം കെന പി :
‘മ െര ി രാ സനായിനി
ിയി വാ ക മ േപാൈവഭവാ .’
ഇ ം ശപി ി േക കന് താ -
‘െമ ം ചി മിെതെ ാ കാരണം;
മാംേസാ രം ജിേ ണമിനിെ
ശാസനെച ംമ ാ മ െ ാ
പിെ യതി േകാപി ശപി -
െമ െട െമേ പറയാ .’
‘െചാ െചാെ പറ നീ സേഖ!
ന ാ മിെതേ ാ െചാ ണം!’
എ േക ക മഗ േനാ-
ടേ രമാ സത ം പറ ീടിനാ :
‘മ ന ിെ െ ിയ േശഷമി-
തി നേ ാ ം വീ ം വ െച
വ നം മാംസസമന ിതം േവണെമ-
സാ ǌാന േക ി െച ം
ഇ ം േകാ ിക േകെ ാരഗ ം
ചിേ ം വിചാരി ളിനാന്.
ാ ാ െകാ കേ ാരള-
ാപേമാട െച ാനഗ ം:
‘വ ിത ാരായ് വയം ബത! യാമിനീ-
400
സ ാരികളി െച നി ണയം.
ǌാ മതി ഢനാ മേ ബലാ-
നം വരാ വിധിത തെമ േമ
മിഥ യായ് വ ടാമമ ഭാഷിതം
സത ധാനനേ ാ നീ മാകയാല്.
ന വ ം േമലി നി യം
കല ാണമായ് ശാപേമാ ംന വ .
ീരാമപ ിെയ രാവണ െകാ േപാ-
യാരാമസീമനി വ െകാ ം ഢം.
രാവണ ത നായ് നീ ം വ ം ചിരം
േകവലം നീയവനി നാ ം വ ം
രാഘവ വാനരേസന മായ് െചെ ാ-
രാ ലെമ ിേയ ല ാ രാ ിേക
നാ റ ം വള ിരി െ ാ -
കാലമവ യറി വ ീ വാ
നിെ യയ ം ദശാനനന നീ
െച വണ ക രാമെന ാദരം
പിെ വിേശഷ െളാ ിഴിയാെത േപായ്-
െ ദശ ഖ തേ ാ െചാ ക
രാവണനാ തേ ാപേദശം െച
േദവ ിയനായ് വ ം നരാ നീ.
രാ സഭാവമേശഷ േപ ി
സാ ാ ദ ിജത ം വ ം ഢം.’
ഇ മ ഹി കലേശാ വ
സത ം തേപാധനവാക ം മേനാഹരം.
മാല വാെ വാക ം

ചാരനാേയാ ക േപായന രം
േഘാരനാം രാവണ വാ മ ിേര 1390
വ ി രാവണമാതാ ത പിതാ-
ഖി നായ് രാവണെന െചാ വാന്
401
സ ാര ം ശല ം െച
രേ ാവര മി ി യേഥാചിതം
ൈകകസീതാത മതിമാ വിനീതിമാ
ൈകകസീന ന തേ ാ െചാ ീടിനാ
“െചാ വ ǌാ തവ ന പിെ നീ-
െയ ാം നിനെ ാ േപാെലയ ി
ിമി ളീ ജാനകി ല യി
വ തി ിെ ല കാ 1400
ക ീലേയാ നാശേഹ ളായ് ദശ-
ക േഭാ? നീ നി പി മാ േസ
ദാ ണമായിടി െവ ിതന ഹം
േചാര ം െപ ി മാെയ ം
േദവലിംഗ ളിളകി വിയ
േദവിയാം കാളി ം േഘാരദം ാന ിതം
േനാ ദി ി ചിരി കാണാ
േഗാ ളി നി ഖര ജനി
ഷിക മാ ാരേനാ പിണ
േരാഷാ ന ല േളാ മ േമ 1410
പ ഗജാലം ഗ ഡേനാ ം തഥാ
നിെ തി ീടാ ട നി യം
നാേയ ം കരാളവികടനായ്
വ ം പിംഗല മായ് സ തം
കാലെന കാ ിെത ാട ം
കാലമാപ ി േ ാ ി നി യം
ഇ രം ിമി ായതി-
നൈ വ ശാ ിെയെ െകാേ ണേമ
വംശെ ര ി െകാ വാേന േമ
സംശയെമ ിേയ സീതെയെ ാ േപായ് 1420
രാമപാേദ വ വ ി ൈവകാെത
രാമനാ വി നാരായണന്
വിേദ ഷെമ ാം ത ജി ഭജി െകാ -
402
കദ യനാം പരമാ ാനമവ യം
ീരാമപാദേപാതം െകാ സംസാര-
വാരാ ിധിെയ ട േയാഗിക
ഭ ിെകാ ഃകരണ ം മായ്
ിെയ ാനിക സി ി െകാ
്ടനാം നീ ം വി നാം ഭ ിെകാ-
െ ാ േമ കാലം കളയാെത ക നീ 1430
രാ സവംശെ ര ി െകാ ക
സാ ാ െനേ വി െകാ ക
സത മേ ǌാ പറ േകവലം
പഥ ം നിന ി ചി ി മാനേസ”
സാ ന ം ദശ ഖ തേ ാ
ശാ നാം മാല വാ വംശര ാ മായ്
െചാ േക െപാറാ ദശ ഖന്
പിെ യ ാല വാ തേ ാ െചാ ിനാ :
“മാനവനായ പണനാം രാമെന
മാനേസ മാനി തിെന കാരണം? 1440
മ ടാലംബനം ന സാമ െമ-
ാ ിേലാ വ ജളെന ം
രാമ നിേയാഗി യാ വ ിെതേ ാ
സാമ ം പറ ഭവാ നി യം
േനരേ േപായാ മി ി േവ നാ
ചാര െചാ ിവി നി യം
ഭവാനതി ി നാം മി മി-
ത ിക േക ാ െപാ ടാ ഢം”
ഇഥം പറ മാത ാ മായ് ദശ-
വ ം ാസാദ നി കേരറിനാ 1450
ാരംഭം
403
വാനര േസന ം ക കേമബ -
മാന ം ൈകെ ാ ിരി ം ദശാ െര
ിനായ് രജനീചരവീരെര-
ത രം ത വ ി വാ ം വിെധൗ
രാവണെന േകാപി രാഘവ-
േദവ ം െസൗമി ിേയാ വി വാ ിനാ
പ കിരീട ം ൈകകളി പ ം
േനാെടാ ശരീര ം െശൗര ം
പ കിരീട ം ട ം നിമി-
ഷാ േ ന ഖ ി േനര രാവണ
നാണി താെഴ ിറ ി ഭയം െകാ
ബാണെ േനാ ി രി ീടിനാ .
ഖ ഹ ഖ വര ാ-
െരാ േവ വ െതാ േതാരന രം
‘ േമ ീ വി േകാ യി ട-
ത ഭീത ാ വസി യി നാം.’
േഭരീ ദംഗഢ ാപണവാനാക-
ദാ ണ േഗാ ഖാദ വാദ ം
വാരണാേശ ാ ഖരഹരി ശാ ല-
ൈസരിഭസ ന ഖ യാന ളി
ഖ ഗ േല ചാപ ാസാേതാമര-
ഗരയ ി ശ ി രികാദിക
ഹേ ധരി െകാ ഭീത ാ ജവം
സ രാ ത ിേയാ-
ട ികള ിക ി ംത ണ-
തമായി സത േലാകേ ാളം
വ ഹ ാശയി ാ ഹ ം
വ ദം തഥാ ദ ിണദി ി ം
വനാരിയാം േമഘനാദ തദാ
പ ിമേഗാ രദ ാരി ീടിനാ .
മി വ ാമാത ത ജനെ ാ -
രദ ാരി ാ ദശവക് ം
404
നീല ം േസന ം വദിേ ാ േര
ബാലിതനയ ം ദ ിണേഗാ േര
വാ തനയ ം പ ിമേഗാ െര
മായാമ ഷ നാമാദിനാരായണ
മി തനയെസൗമി ീവിഭീഷണ-
മി സം നാ രദി ി ം
ഇ റ ി രാഘവരാവണ-
ം മായ് വ വിചി മായ്.
ആയിരം േകാടിമഹാേകാടികേളാ -
മായിരമ ദമായിരം ശംഖ
ആയിരം ളായിരം ക -
ആയിരം ല ളായിരം ദ
ആയിരം ളികളായിരമായിരം
േതായാകര ളയ െള ി െന
സംഖ കേളാ കല കപിബലം
ല ാ രെ വള ാലതി തം.
െപാ ി ട പാഷാണ േളെ ാ ം
ിക െകാ ം സല േളെ ാ ം
ഉ ീ ഹം െകാ ം ഉ ീധരം െകാ ം
സ വേതാ ല ാ രം തക ീടിനാ .
േകാ മതി ം കിട ം തക ട
മി ാ വിളി േ രം
ിേപാെല ശരജാലം െപാഴി ം
െവ െകാ പിള കിട ം
അ ശ ച ശാ ിക-
ള ച ാകാരമാ പ ിക
ഖ ഗ ല ളീ ിക
ഗരപം ിക ഭി ിപാല ം
േതാമരദ ം സല ിക
ചാമീകര ഭ ശത ിക
ഉ ളായ വ ളിവ െകാ
നി ഹി ീടിനാ ന േര ം.
405
ആ ി ദശാസ നവ ക
േപ മറിവതിനായയ ീടിനാ
ശാ ലനാദിയാം രാ ി ര ാെര
രാ ിയി െച ാലവ ം കപികളായ്.
മ െട ാരറി പിടി ടി-
ടേരാേഷണ െകാ വാ ട േ ാ
ആ നാദം േക രാഘവ ം ക -
ണാ ാ െകാ ാനഭയം തം.
െച വ ം കസാരണെരേ ാെല
െചാ േക വിഷാേദണ രാവണ
മ ി ട വിദ ിഹ മായ് ദശ-
ക ര ൈമഥിലി വാ മിടം ാ .
രാമശിര ം ധ മിെത ട
വാമാ ി ിലാ ാ വ ീടിനാ
ആേയാധേന െകാ െകാ േപാേ െന
മായയാ നി ി വ ക േ ാ
സത െമേ ാ വിലാപി േമാഹി
ാംഗി വീ കിട ം ദശാ േര
വെ ാ ത വിരെവാ രാവണ -
തേ ം െകാ േപാ ീടിനാനേ രം
ൈവേദഹി തേ ാ െചാ ാ സരമ ം:
‘േഖദമേശഷമകെല ളക നീ
എ ാം ചതിെയ േതറീടിെതാ േവ
ന വ ം വ ം നാ നാ ിലി-
ിെ ാ സംശയം ക ാണേദവേത!
വ ഭ െകാ ം ദശാസ െന നി യം.’
ഇ ം സരമാസരസവാക ം േക
ചി ം െതളി ി ീടിനാ സീത ം.
മംഗലേദവതാവ ഭാ ാവശാ-
ലംഗദ രാവണ തേ ാ െചാ ിനാ :
‘ഒ കി സീതെയ െകാ വെ െട
ിലാ ാ വ ീ ക ൈവകാെത.
406
ിനാ റെ ക ാ ി-
ല ിലട ിരി ി ം
രാ സേസന ം ല ാനഗര ം
രാ സരാജനാം നിേ ാ ടേവ
സംഹരി ീ വാ ബാണെമ െത
സിംഹനാദം േക തി െയാ രാവണ!
ജ ാനാത േഘാഷ ം േക തിെ ഭവാ ?
നാണം നിനേ മി േയാ മാനേസ?’
ഇ മധിേ പവാ ക േക തി-
നാേയാ രാ ീ രവീര ം
ാരി തനയെനെ ാ െക
ന രാധിപ ാേരാ െചാ ിനാ .
െച പിടി ാ നിശാചര വീര ം
െകാ ഴ ിെയറി ാ കപീ ം
പിെ യ ാസാദ ം തക ീടിനാ-
െനാ തി യ േവേഗന േപായ്
മ വ തെ െ ാ ാ -
െളാെ ാഴിയാെത ണ ിനാനംഗദ
പിെ േഷണ ദ നള ഗജ
ധന ഗവയ ഗവാ മ ത
എ ിവരാദിയാം വാനരവീര ാ
െച ഴ കിട ം നിര ിനാര്.
ക ം മല ം മര ം ധരി ാ
നി നിെ പറ േ രം
ബാണചാപ ം വാ ം പരിച ം
ാണഭയം വ ം െവ ം
ദ ം സല ഗദക ം
ഭി ിപാല ം ഗരജാല ം
ച ം പരിഘ മീ ിക
ചക ം മ മി ാദിക
ആ െമ ാെമ പിടി െകാ-
ാേയാധന ി ാരര ം.
407
വാരണനാദ ം വാജിക നാദ ം
രാ സരാ ം സിംഹനാദ ം
തേയ ം കപിക നിനാദ ം
തി ി ഴ ി ഴ ി പ -
െമ മിട മാെ ാലിെ ാ േത
ജംഭാരി ാം നിലി ം കി ര-
കിം േഷാരഗ ഹ ക സംഘ ം
ഗ സി വിദ ാധരചാരണാ-
ദ രീ ാ േര സ രി ം ജനം
നാരദാദികളായ നിക ം
േഘാരമാ :ഖം ക െകാ വാ
നാരികേളാ ം വിമാനയാന ളി-
ല ഹ രാേ നിറ ീടിനാ .
ംഗനാമി ജിേ ാന േനര-
മംഗദ തേ ാടതി കപീ ം
തെനെ ാ േത ം തക ാ േമഘ-
നാദ ം മെ ാ േതരിേലറീടിനാ .
മാ തി തെ േവ െകാ ചാ ീടിനാ
ധീരനാ ം ജം മാലി നിശാചര
സാരഥി തേ ാ ടേവ മാ തി
േത ം തക വെനെ ാ ലറിനാ .
മി തനയ ഹ േനാേട ി
മി ാരിേയാ വിഭീ ണവീര ം
നീല നി ംഭേനാേട ാ തപനെന-
കാല ര ി യ ാ മഹാഗജ .
ല ണേന ാ വി പാ േനാടഥ
ല ീപതിയാം ര മ തേ ാ
ര ധ ജാ ിധ ജാദിക പ േപ
ത േണ േപാ െച ാ രാലയം.
വാനര ാ ജയം വ ിതേ രം
ഭാ ം വാരിധിത ി വീണീടിനാ .
ഇ ാ ജാ ജേനാേട േതാ േപാ-
408
യി ജി ംബരാേ മറ ീടിനാ
നാഗ െമ േമാഹി ി ി ബത
രാഘവ ാേര ം വാനര ാെര ം
വ കപികെള ം നര ാെര -
െമാെ ാഴിയാെത ജയിേ നിെത വ
െവ ിെ റ െകാ ി േമളീ
െച ല ാ രം ത ി േമവീടിനാ .
താപസ ം േദവസ ഹ ം
താപം കല വിഭീഷണവീര ം
ഹാ! ഹാ! വിഷാേദന :ഖവിഷ രായ്
േമാഹിത ാരായ് മ ം ദശാ േര
സ ദീപ ംസ ാ വ ം
സ ാചല േ ാഭമാം വ ം
സ ാശ േകാടിേതേജാമയനായ് വര്-
ാ ിേപാേല പവനാശനനാശന
അ ിേതായം ദ ിധാ ഭിത ാ സ പ -
േ ാ തേലാക യേ ാടതി തം
നാഗാരി രാമപാദം വണ ീടിനാ
നാഗാ ബ നം തീ ി ത േണ.
ശാഖാ ഗ മ നി രായ്
േശാക ം തീ െതളി വിള ിനാ
ഭ ിയ ദാപ ി വരെന
ബ സേ ാദമ ഹം ന കിനാ .
ിെ ാ ത വാദ ം ൈകെ ാ
േമ േ ാ േപായ് മറ ീടിനാ താ ം
േ തി ം ബലവീര േവഗ -
ത ാരാം കപിവര ാെര ാം
മ വ തന് നിേയാേഗന മര ം
ം മല െമ െ റി ീടിനാര്.
വ ശ െളെ ാ മമാ ജ
മ ിരം ിരി തി േമ
വ ാരവ മിെ െ ാ വി യം
409
ന നെ െമേ പറയാ .
െച റി ീ വിെനെ ാ േഘാഷമി’-
െത ദശാനനന് െചേ ാരന രം
െച ത ാരറി ദശാനന
തേ ാ െചാ ിനാ ാ െമാ േവ.
‘വീര ബലേവഗവി മം ൈകെ ാ
ര ാ ജാദികളായ കപി ലം
ഹ േതാ മലാത ം ൈകെ ാ
ഭി ിത മാംഗ ിേ നി േ ാ
നാണ െ ി റ റെ -
കാ െള ിെല ാ പറക ം
േക തിെ ഭവാ’െന വ െചാ
േക ദശാസ ം േകാേപന െചാ ിനാന്:
‘മാനവ ാെര േമെറ മദ
വാനര ാെര ം െകാെ ാ ീ വാ
േപാക ാ പടേയാ ടേവ
േവേഗന ം ജയി വരിക നീ’
ഇ മ ഹം െച യ ാനതി-
നാം ാ ം നട ീടിനാ .
ഉ ൈ ജ രമായ വാദ േഘാഷേ ാ ം
പ ിമേഗാ ര െട റെ ാന്
മാ തിേയാെടതി ാനവ ം െച
ദാ ണമായി െമ ം.
ബലസിവ ം ശരാസനം
ലം സലം പരിഘഗദാദിക
ൈകെ ാ വാരണവാജിരഥ ളി-
േ ാേടറി രാ സവീര ം
ക ം മര ം മല മായ് പ ത-
ല ശരീരികളായ കപിക ം
ത ളിേല െപാ മരി ിെതാ-
മി ം മഹാവീരരാ വ .
410
േചാര മാറാെയാ കീ പലവഴി
ര വരനാം മാ തി ത േണ
ഉ തമാെയാ ി െകാ ടി-
തെ യട െ ടിെ ാെ റി ീടിനാ .
േതരി നി ാ ഗദ െമ ട -
പാരിലാ ാ ാ ം ചാടിനാ
േത ം തിരക ം െപാടിയായി
മാ തി ി വ ി ി േകാപ ം
രാ ി രെരെയാ ി ട ിനാ-
നാ ി ക ാ ം
മാ തിെയ ദെകാ ടി ീടിനാ
ധീരതേയാ,ടതിനാ ലെമ ിേയ
പാരം വള െ ാ േകാപവിവശനായ്
മാ തി ര ാമെതാ റി ീടിനാ
ാ േന െകാ ര ി -
ലാ ാ െച ഖി വാണീടിനാ .
േശഷി രാ സ േകാ യി ി
േഘാഷി ിതംഗനമാ വിലാപ ം.
ാ മാഹ ! േക ദശാസ ം
ചി താപേ ാ പിെ ം െചാ ിനാ :
‘വ ഹ ാരി ബല മഹാബല
വ ദം ന് തെ േപാക ിനായ്
മാ ഷവാനര ാെര ജയി ഭി-
മാനകീ ാ വരിെക’ യ ീടിനാ .
ദ ിണേഗാ ര െട റെ
ശ ാ ജാ ജേനാെടതി ീടിനാ
ിമി ായതനാ ത
െച കപികേളാേട മഹാബല
ശിലാൈശല ിെകാേ ം
രേ ാവര ാര് മരി മഹാരേണ.
ഖ ഗശ ാ ശ ാദികേളേ
മ ട ാ ം മരി ാരസംഖ മായ്,
411
പ ംഗ മാ െപ ട
ന ര ാ ന മായ് വ ി
ര നദികെളാലി പലവഴി
ം ട ി കബ ം ബലാ
താേരയ ം വ ദം ം ത ളി
േഘാരമാേയ ം പിണ ിനി ം വിെധൗ
വാ ം പറീ ട വ ദം ഗള-
നാദം റിെ റി ീടിനാനംഗദ .
അ ഥേക ാ ന രാധിപ
ഉ േ മക നന് തെ ം
വ പടേയാ മയ ാന േനരം
ക ായി േമദിനി േ രം
വനാരി വനക ന
പ ിമേഗാ ര േട റെ ാന്.
വാ തനയേനാേട വ ം നിജ-
കായം െവടി കാലാലയം േമവിനാ .
മാ തിെയ തി മാേലാക ം
പാരം ഭയം െപ ദശക ം
സ രി ാ നിജ രാ സേസനയി
പ ദ യാസ ം ക ാന േനരം
രാേമശ രേ ാ േസ വിേ മാ-
രാമേദശാ ം േബലാചേലാപരി
വാനരേസന പര ം െകാ ക-
നമായ് വ ം കേ ാരന രം
‘ ി ം ഹ െനെ ാ വരിെക’
ക ി േനരമവ വ ിനാന്
‘നീയറി ീലേയാ ാ െമാ േവ
നാകയക ാ പട ാ മി ാ േയാ?
െച െച രാ സവീരെര-
െ ാ ം ക ീ ിരി യി ി നാം.
ǌാേനാ ഭവാേനാ കനി േനാ േപാ െച
മാ ഷവാനര ാെരെയാ വാ
412
േപാ താെര െചാ ’െക േക വ

‘േപാ തി ǌാ’െന ൈക ിനാ
ത െട മ ിക നാ േപ വ
െച നാലംഗ ട ം വ ിനാ .
നാെലാ ല യി പട െ ാ-
മാലംബനാം ഹ മഹാരഥ .
ംഭഹ ം മഹാനാദ ം ഖ
ജംഭാരി ൈവരിയാം വീര സ ത
ഇ െന െ ാ മ ിക നാ വ ം
തി ിന വ പടേയാ ം നട ി .
ിമി ായി ക വ -
ത കതാരി റ സ നായ്
വ രദ ാരേദേശ റെ
പാവക േനാേടേ ാരന രം
മ ട ാ ശിലാ ാചലം െകാ
രേ ാഗണെ െയാ ി ട ിനാ
ച ഖ ഗ ാസ ശ ിശ ാ
മ ട ാ േ െ ാെ മരി .
ഹ ിവര ാ മശ ംച
ര ംനദികളാെയാെ െയാലി .
അംേഭാജസംഭവന ന ജാംബവാ
ംഭഹ വിേന ം ഖേന ം
െകാ മഹാനാദേന ം സ ത -
തെ ം പിെ ഹ മഹാരഥ
നീലേനാേട ട ദ ം െച
കാല രി ി ളീടിനാ .
േസനാപതി ം പട ം മരി
മാനിയാം രാവണ േക േകാപാ നായ്.
ി രാവണെ റ ാട്
413
‘ആേര ം േപാരി യ തി ിനി

േനെര െപാ ജയി േ ാ.
നേ ാ െട േ ാ േപാ ീ ക
ന െട േത ംവ െക ാ’നവ
െവ തിേപാെല ട ം പിടി ി
െപാ യമാെയാ േതരി േരറിനാ
ആലവ ം െവ ചാമര ം
നീല ഴക ം ടക ം
ആയിരം വാജികെളെ ാ ിയ
വാ േവഗം േതരി കരേയറി
േമ ശീഖര േപാെലകിരീട
ഹാര ളാദിയാമാഭരണ ം
പ ഖമി പ ൈകക ം
ഹ ളി ചാപബാണാ ം
നീലാ ിേപാെല നിശാചരനായക
േകാലാഹലേ ാ െട റെ ാന്.
ല യി മഹാരഥര ാെര ാം
ശ ാരഹിതം റെ ാരേ രം.
മ ം മ ിമാ ത ിമാ ം മ -
മ ംബ ം ൈസന പാല ം
തി ി ിര ിവട ഭാഗ
ഖ മാം േഗാ രേ ാെട െത െതെര
വി മേമറിയ ന ര ാെര
െയാെ േരാ വി ക ര വര
മ ിതം െച േന ാ സം യാ
മ ം വിഭീഷണ തേ ാട െച :
‘ന വീര ാ വ കാെണേടാ!
െചാേ ണെമേ ാടിവെരയഥാ ണം‘
എ േക വിഭീഷണരാഘവ -
തേ ാ മ ിതം െച െചാ ിനാ :
ബാണചാപേ ാ ബാലാ കാ ി -
414
ാന ി വ തക ന
സിംഹധ ജം േതരി കരേയറി
സിംഹപരാ മ ബാണചാപെ ാ ം
വ വനി ജി ാകിയ രാവണ-
ന ന തെ ം ജയി ാനവ
ആേയാധന ി ബാണചാപ -
ായതമാെയാ േതരി കരേയറി
കായം വള വി ഷണം തി-
കായ വ രാവണാ ക
െപാ ണി ാന ി വ വ-
തേന ം മേഹാദര മ വ!
വാജിേമേലറി രിഘം തിരി വ-
നാജി േര വിശാല നരാ ക .
െവെ തി കേളറി ി ല ം
ി ിരി വ ിശിര േ ാ
രാവണ ത ക മേ തിനേ
േദവാ ക േതരില് വ ി മ വ!
ംഭക ാ ജ ംഭമേ തവ
ത ി നി ംഭ പരിഘാ ധനേ ാ.
േദവ ലാ കനാകിയ രാവണ-
േനവേരാ ം നെ െവ വാ റെ .‘
ഇ ം വിഭീഷണ െചാ േക തി-
രം രാഘവ താ മ െച :
‘ േ ദശ ഖെനെ ാലെച ട
ചി േകാപം കള ീ വതി ǌാന്‘
എ െച നി േ രം
വ പടേയാ െചാ ാ ദശാസ ം:
‘എ ാവ ം നാെമാഴി േപാ ാലവ
െച മക കടെ ാ ഭാഗേമ
പാ ശ കട െകാ ം േ
കാ െകാ വി നി െച ല ാ രം.
415
ിനി ǌാന് േപാ മിവേരാ
ശ ിയി ാ യി ിതിേന േമ.’
ഏവം നിേയാഗി േനരം നിശാചരേരവ ം
െച ല ാ രം േമവിനാ .
ാദികാരാതി രാവണ വാനര-
െ െയ െയ ത ിവി ീടിനാ .
വാനേര ാരഭയം തരിെക
മാനേവ കാ വീണിര ീടിനാ
വി ം ശര മാ ൈകെ ാ െകൗ-
സല ാതനയ ം േപാരിെനാ മി ാ .
‘വ നാ േ ാരിവേനാ േപാരി
ിലടിയന ഹം ന കണം‘.
എ െസൗമി ി ം െച ിര ീടിനാ
മ വ താ മ െച തിേ രം:
ാരി ം േപാരി വിവ നായ് വ ം
ന േര േനാേട ാലറിക നീ
മായ േ ം നിശാചര േ ം
ന ായ െമാ ിവ ാ െമാരി ം
ച ഡ ിയനാെക വ
ച ഹാസാഖ മാം വാ ാ ധം
എ ാം നി പി ചി റ ി
െചേ ണമെ ാ കലഹ ിെന’െ ാം
ശി ി െച യേ ാരന രം
ല ണ ം െതാ താ പിന് വാ ിനാ
ജാനകിേചാരെന െ ാ േനര
വാനരനായകനാെയാ മാ തി
േത ടം ത ി തി വീണീടിനാ-
നാ നായ് വ നിശാചരനാഥ ം.
ദ ിണഹ േമാ ി റ ി ;
രേ ാവരേനാ മാ ത ം:
നി ര ാേര ം താപസ ാേര ം
416
സ നമായ മ ജനേ ം
നിത പ നിന വ-
െ മാപ കപി ല ാെലേടാ!
നിേ യടീ െകാ വാന് വ നി െ ാ-
െരെ െയാഴി െകാ വീരെന ാകി നീ
വി മേമറിയ നി െട നാ-
മ മാരെനെ ാ ǌാെനേടാ.’
എ പറേ ാ ടി ാ കപീ ം
ന ായ് വിറ വീണാ ദശക ം
പിെ ണ െചാ ാനിവിേട ി
വ കപികളി ന നേ ാ ഭവാ
‘ന െയ ാെയെതനി ിൈ െകാ
ന െട ത െകാ ാല് മെ ാ വ ം
ത വരാെത ജീവി വരി െ ാ
ത വ ീല നിന െകാ ǌാ
എ ം ബലെന വ ീ ന ി-
ലി ിരി േനരമി ം െപാ തീടണം’
എ േനരെ ാ ടി ാ ദശാനന
പിെ േമാഹി വീണാ കപിേ ം
നീലനേ രം തിെകാ രാവണ-
േ െല കേരറി കിരീട പ ി ം
ചാടി േമണ ം ട ീടിനാ ;
പാടി ട ിനാ രാവണ ം തദാ.
പാവകാ ം െകാ പാവക െന
രാവണെന ട ത ിവി ീടിനാ
ത െണേകാപി ല ണ േവേഗന
രേ ാവരെന െച ാന േനരം
ബാണഗണെ വ ഷി ാനി വ ം
കാണ താെത ചമ ി േപാ ളം
വി റി കള ി ല ണ-
ന നി ദശക ം.
പിെ മയന് െകാ െ ാ േവ െസൗമി ി-
417
ത െട മാറിലാ ാ ചാ ീടിനാ .
അ െകാ ത താ െസൗ-
മി ി ം ശ ിേയ ാ വീണീടിനാ .
ആടലായ് വീണ മാരെനെ െ -
ീ ബാനാ ഭാവി ദശാനന .
ൈകലാസൈശലെമ ദശാസ
ബാലശരീരമിള താ ി .
രാഘവ ത െട െഗൗരവേമാ തി-
ലാഘവം ി രാവണവീര ം
ക നി െ ാ മാ ത ം
മ ിയണെ ാ ടി ാ ദശാസ െന
േചാര ം ഛ ി േതരി വീണാനവ
മാ തി താ ം മാരെന ത േണ
സമാനെമ െകാ ാദരാ
ചി ഷ ി വ വണ ിനാ
മാ ം പിരി ദശ ഖ ക ിലാ-
ാ മയദ മാം ശ ി ം.
ൈ െലാക നായകനാകിയ രാമ ം
െപൗല േനാ ം ട ിനാ :
‘പം ി ഖേനാ ിെന െട
ക േമറിെ ാ നി ളിെ ാ ക
തെയ ിേയ െകാ ക ദശാസ െന.’
മാ തി െചാ േക ര മ-
നാ ഹ ത ക േദേശ വിള ിനാ
െചാ ാ ദശാനന തേ ാ രാഘവ :
‘നിെ യ കാ ാ െകാതിേ െലാം.
ഇ തിനാ േയാഗം വ ിതാകയാ
നിേ ം നിേ ാ െട വേ ാേര ം
െകാ ജഗ യം പാലി െകാ വ-
െന െട ിലര ണം നി നീ.’
എ െച ശ ാ കിനാ-
418
െനാ ിെനാെ ാ െമ ാ ദശവക് ം
േഘാരമായ് വ ി േപാ മേ ര
വാരാ ിധി മിളകി മറി .
മാ തി തെ െമ റി ി
രനാേയാ നിശാചര നായക
ീരാമേദവ ം േകാപം തി-
ധീരത ൈകെ ാെ െ ാ സായകം
രേ ാവര െട വ േദശെ
ല മാ ി േയാഗി ാനതി തം,
ആലസ മായി ബാണേമ േ രം
െപൗല ചാപ ം വീണി തേല.
ന രാധിപനായ ദശാസ
ശ ി യം ക സത രം രാഘവ
േത ം െകാടി ം ട ം തിര ം
ചാ കിരീട ം കള ീടിനാ
സാരഥിതെ ം െകാ കള ള-
വാ ഢതാേപന നി ദശാസ ം
രാമ ം രാവണ തേ ാട െച ാ-
‘നാമയം പാരം നിന മാനേസ.
േപായാ മി ഭയെ ടാ േക േമ.
നീയിനി ല യി െ ി ാ ം
ആ ധവാഹനേ ാെടാ െ െകാ-
ാേയാധന ി നാെള വേരണം നീ.’
കാ ല വാ കള് േക ഭയെ
േവഗ ില നട ദശാനന .
രാഘവാ ം ടെര ട െ െ ാ-
രാ ലം തിരി േനാ ി േലാം
േവപ ഗാ നായ് മ ിരം ാപി
താപ ായ ചി ി േമവിനാ .
ംഭക െ നീതിവാക ം
419
മാനേവ പിെ ല ണ തെ ം
വാനരരാജനാമ ാ ജേന ം
രാവണബാണ വിദാരിത ാരായ
പാവക ാദി വാനര ാെര ം
സിെ ൗഷധം െകാ ര ി ത െട
സി ാ െമ ാമ െച േമവിനാ
രാ ി േര ം ത ജനെ ാ
േപ ം നിജാ ികേളാ െചാ ീടിനാ :-
“ന െട വീര ബല ം കീ ി ം
ന മ ഷകാരാദി ം
ന മായ് വ ിെതാ ി ത ം
ക കാലം ന ാഗതം നി യം
േവധാ താ മനാരണ പ ം
േവദവതി ം മഹാന ിേകശ ം
രംഭ ം പിെ നള ബരാദി ം
ജംഭാരി ാം നിലി വര ാ ം
ംേഭാ ഭവാദികളായ നിക ം
ശം ണയിനിയാകിയ േദവി ം
തേപാബലം പാതി ത -
നി േയാെട മ സതിക ം
സത മായ് െചാ ിയ ശാപവച ക
ചി ി കാ ി ന ിനി ം ന-
െരേ ാ ന , ജയി െകാ വാനേഹാ!
കാലാരി ല നാ ം ംഭക െന-
ാലം കളയാ ണ ക നി േപായ്
ആ മാസം കഴിെ ി ണ ീ -
മാറി റ ി ട ീ വ മി-
െ ാ പ നാേള കഴി നി -
ള േപാ ണ വി വ കാര ം“
രാ സരാജനിേയാേഗന െചേ ാേരാ-
രാ സെര ാെമാ െ ണ വാ
420
ആനക ഭി ഖ വാദ -
മാനേത കാലാ തിര ടക ം
ംഭക േ ാരസി പാ മാ ം ജഗത്-
ക ംവ ിനാെരെ ാ വി യം!
ംഭസഹ ം ജലം െചാരി ീടിനാ
ംഭക വണാ േര പിെ ം
ംഭീവര ാെരെ ാ നാസാര -
സം തേരാമം പിടി വലി ി ം
ി രമ ലറി മാനക
ജംഭാരിൈവരി ക മിേ േമ
ംഭാസമാരംഭേമാ ണ ി
സം മിേ ാടിനാരശരവീര ം
ംഭസഹ ം നിറ മദ ം
ംഭസഹ ം നിറ ര ം
സംേഭാജ മ ം േപാെല കെ ാ-
രി ം കല െ േ ി ീടിനാ
വ ളാദിയായ് മ പജീവന-
വ െമ ാം ജി ാന ചി നായ്
ാചമന ം െച ിരി ം വിെധൗ
ത ജന ം വ വണ ിനാ
കാര െള ാമറിയി ണ ിയ-
കാരണ ം േക പം ിക ാ ജ
‘എ ിേലാ ൈവരികെളെ ാല െച ǌാ
സ ടം തീ വ വ’ െന ി െന
െചാ ി റെ േനരം മേഹാദര
െമെ െ ാ പറ ാന േനരം:
‘േജ െന െതാ വിടവാ ി
വാ ം വരാെത െപാ െ ാ ക ന ”
ഏവം മേഹാദര െചാ േക വ
രാവണ തെ ം െച വണ ിനാ
ഗാഢമായാലിംഗനം െച ി ീടിനാ-
421
ഢേമാദം നീജ േസാദരന് തെ ം
‘ചിേ ധരി തിേ ാ നീ കാര
ാ െമ ിേലാ േക ാ മിെ േടാ:
േസാദരി ത െട നാസ ച െള
േ ദി തി ǌാ ജാനകീേദവിെയ
ീരാമല ണ ാരറിയാെത ക-
ാരാമ സീ ി െകാ െവ ീടിേന
വാരിധിയി ചിറ െക ി ട വ
േപാരി വാനരേസന മായ് വ
െകാ ാ ഹ ാദികെള ലെര -
െമെ െമ റി ാ ജിത ം
െകാ ാെത െകാ യ ാന കാരണ-
മ ǌാ നിേ ണ ിേന
മാനവ ാെര ം വാനര ാെര ം
െകാ നീെയെ ര ി െകാേ ണേമ‘
എ േക െചാ ാന് ംഭക ം
‘ന നെ ം ന േത ന േക
ന ം തീയ ം താനറിയാ വ
ന തറി െചാ വ െചാ ക
ന വ ം േക െകാ കി ം ന -
ത ാതവ േ ാന ാ ?
‘സീതെയ രാമ ന ക’ ി െന
േസാദര െചാ ാനതി േകാപി നീ
ആ ി ള ന നേ ാ കാ ,
നാ ി നി ാ വാ ീ ണെമാ േവ
ന വ ം വ ം കാലമിെ ം
െചാ ാമ െകാ ം മെ േടാ!
ന െതാ രാ ം വ ാവത-
വ മാപ ണ നാ
കാലേദശാവ ക ം നയ ം
ല ം ൈവരിക കാല ം വീര ം
422
ശ മി ംമ പ -
മ ഷകാരാദി േഭദ ം
നാ പായ മാ നയ ം
േമലി വ െമാെ നി പി ’
പ ം പറ മമാത െ ിേലാ
ഭ െസൗഖ ം വ ം, കീ ി ംവ ി ം
ഇ െന െ ാരമാത ധ ം െവടി-
െ െന രാജാവിനി െമ ാല
ക ഖം വ മാ പറ െകാ-
ന ഹമാ ാഭിമാന ം ഭാവി
ലവിനാശം വ മാ നിത ം
ഢരാ േ ാരമാത ജന ളി
ന കാേകാളെമ െചാ േവാ-
ര വി വ െ ിയി േ ാ
ഢരാം മ ിക െചാ േക ീ കി
നാ മാ ം ല ം നശി േപാം
നാദേഭദം േക േമാഹി െച േച -
ാധി മരി ം ഗ ലം
അ ിെയ േമാഹി ശാലഭ
മ രായ ിയി വീ മരി
മ ം രസ ി േമാഹി െച-
െപ ബളിശം സി യാ
ആ ഹെമാ ി േലറിയാലാപ -
േപാ വാനാവത ാതവ ം വ ം
ന െട വംശ ി ം ന നാ ി -
ലനാശം വ വാനായേ ാ
ജാനകി ത ിെലാരാശ ായ ം
ǌാനറിേ ന രാ ീ രാധിപ!
ഇ ിയ വശനായിരി വ-
െന മാപെ ാഴി ിെ നി യം
ഇ ിയ ാമം ജയി ിരി വ-
െനാ െകാ ം വരാ നമാപ ക
423
ന തെ റി ിരിെ ലാ
െച െമാ ി െലാ നഭി ചി
ജ ാ ിത വാസനയാലതി-
നാവതേ മതി വശനായ് വ ം
എ ാലതി നി ാ മന ിെന-
െട ശാ വിേവേകാപേദഷ
െകാ വിേധയമാ ിെ ാ ിരി വ-
േ ാ ജഗ ി ലാരാ േമാ നീ?
ം വിചാരകാേല ǌാ ഭവാേനാ -
തെ പറ തിേ ഭവിഷ ത് ഫലം?
ഇേ ാ പഗതമായ്വ തീശ ര -
ക ിതമാ ംത ാവത േ ാ
മാ ഷന രാമ േഷാ മ
നനാജഗ യ നാരയണ പര
സീതയാ േയാഗമായാേദവി
േചതസി നീ ധരി ീ െക ി െന
നിേ ാ തെ പറ ത ീലേയാ
മ വ! േമെയ േതാരാ ം?
ǌാെനാ നാ വിശാലയാം യഥാ ഖം
കാനനാേ നരനാരായണാ േമ
വാ േനര നാരദെന രി-
േതാേഷണ ക നമ രി ീടിേന
ഏെതാ ദി ി നി ാഗതനായിെത-
ാദരേവാട ള് െച മഹാ േന!
എെ ാ ാ ജഗ ി -
ല രം ടാത െച , െയെ ാം
േചാദി േനര നാരദെനേ ാ
സാദരം െചാ ാ ദ െളാ േവ
‘രാവണപീഡിത ാരായ് ചമെ ാ -
േദവക ം നിമാ െമാ മി
േദവേദേവശനാം വി ഭഗവാെന-
േസവി ണ ി സ ടെമാ േവ
424
ിേലാക ക കനാകിയ രാവണ
െപൗല നതീവ ഖല
ǌ െളെയ ാ പ വി ീ ി-
െത മിരി താെതചമ ി
മ നാെല ിേയ ത വിെ
ം വിരി നാ േമ ക ിതം
മ നായ് തെ പിറ ഭവാനിനി
സത ധ െള ര ി േവണേമ’
ഇ ണ ി േനരം ം
ചി കാ ണ ം കല ളിെ :
‘ ിയി ǌാനേയാ ായാം ദശരഥ-
നായ് വ പിറ ിനി ത രം
ന രാധിപ തെ ം നി ഹി-
തീ ീ വനി ിേലാക ി
സത സ നാമീശ രന് ത െട
ശ ിേയാ ം ടി രാമനായ് വ ം
നി െളെയ ാെമാ മവനിനി
മംഗലം വ ം ജഗ ി ം’
എ െച മറ മഹാ നി
ന ായ് നി പി െകാ ക നീ മാനേസ
‘രാമ പര മായ സനാതന
േകാമളനി ീവരദളശ ാമള
മായാമാ ഷ േവഷം രാമെന-
ാേയന വാചാ മനസാ ഭജി നീ
ഭ ിക ാ സാദി ം ര മ
ഭ ിയേ ാ മഹാ ാനമാതാെവേടാ!
ഭ ിയേ ാ സതാം േമാ ജായിനി
ഭ ിഹീന ാ ക ം നി ലം
സംഖ യി ാേതാള വതാര
പ ജേന നാം വി വിെന ി ം
സംഖ ാവതാം മതം െചാ വ നി െട
425
ശ െയ ാമകെല ള ീ വാ
രാമാവതാരസമമ ാെതാ േമ
നാമജപ ിനാേല വ ം േമാ ം
ാനസ പനാ ശിവ പര
മാ ഷാകാരനാം രാമനാ ം
താരക െമ െ െചാ ം
ീരാമേദവെന െ ഭജി നീ
രാമെന െ ഭജി വിദ ന-
മാമയം ന സംസാരസാഗരം
ലംഘി രാമപാദെ ം ാപി
സ ടം തീ െകാ ി സ തം
തത ാ നിര രം രാമെന-
ി ാം ജ ി നിത ം ധ ാനി
ത രി ം െചാ ി നാമ -
രി ാ ാനമാ ാനാക ക-
ച തേനാ സാ ജ ം ാപി
നി ലാനേ ലയി ിതന ഹം
മായാവിേമാഹ െള ാം കള ട
നീ ം ഭജി െകാ കാന ിെയ.’
ംഭക വധം
േസാദരേനവം പറ േക തിേ ാധം
ദശാസ ം െചാ ിനാ
“ ാേനാപേദശെമനി െചയ്വാന
ǌാനി ണ ിവ ി, യഥാ ഖം
നി െയ േസവി െകാ ക, നീെയ ം
ിമാെന മ റിേ നഹം
േവദശാ ം േക െകാ ാമിനി
േഖദമക ഖി വാ നാ
ആെമ ിലാ െച ാേയാധനം െച
426
രാമാദികെള വധി വരിക നീ”

അ ജ വാ കളി രം േക ള നാം
ംഭക നട ീടിനാ
വ ം ൈകവി േ ര മന്
നി ഹി ാ വ ം േമാ െമേ ാ വ
കാര ം കട ംഗൈശലരാജാകാര
േമാടലറിെ ാ തി തം
ആയിരംഭാരമി െകാ
ത ാ ധമാ ല ം ൈകെ ാ
വാനരേസനയി േ ാ േനര
വാനരവീരെര വ േമാടിനാ
ംഭക ത വര ക ാ ലാ
സം മം വിഭീഷണ തേ ാ
“വ രാ സേനവനിവ
പറകംബരേ ാള യര തം!“
ഇ ംര മ േചാദി ളവതി രമാ
വിഭീഷണ െചാ ിനാ
“രാവണേസാദര ംഭക മമ
വജെന ം ശ ിമാ ിമാ
േദവ ലാ ക നി ാവശനിവനാവതി
ാ േമ ാ ജയ ീ വാ
ത രി െള ാമറിയി െച ി ാ
വജ കാ വീണീടിനാ
ാതാ വിഭീഷണ ǌാ ഭവ ിമാ
ീതി െ െ യ ഹിേ ണേമ!
സീതെയ ന ക രാഘവെന
ǌാനാദര മാേവാളമേപ ിേ
ഖ ഗ ം ൈകെ ാ നി ഹി ീ വാ
തേയാ മ ക ǌാ
ഭീതനായ് നാലമാ ാ മായ് േപാ
സീതാപതിെയ രണമായ് ാപിേ ”
427
ഇ ം വിഭീഷണവാ ക േക വ
ചി ം ണ ാന ജെന
പിെ റ തേലാടി റ ി :
“ധന നേ ാ ഭാവാനി കിേ േമ
ജീവി ിരി പലകാല ഴി
േസവി െകാ ക രാമപാദാം ജം
ന െട വംശെ ര ി തി നീ
നി ല ഭാഗവേതാ മെന ം
നാരായണ ിയെന ം നീെയ
നാരദ തെ പറ േകേ നഹം
മായാമയമി പ െമെ ,മിനിേ ാ
യാ െമ ില് നീ രാമപാദാ ിേക“
എ േക ഭിവാദ ം െച തിഖി നായ്
ബാ ം വാ വാ ീടിനാ
രാമപാ ശ ം ാപ ചി ാവിവശനായ്
ീമാ വിഭീഷണന് നി ം ദശാ േര
ഹ പാദ ളാ മ ടവീരെര
നാെയാെ ടി ട ിനാ
േപടി ടാ കപിക േമാടി
ട ിനാ നാനാദിഗ േര
മ ഹ ീ െനേ ാെല കപികെള
റായിരം െകാ ാനര ണാ
മ ടരാജന കെ ാ മല
ൈകെ ാെ റി മാറി വ
ിനാ ലെമ െകാ തിവി
നായ്വീ േമാഹി ിത ജ
അേ ാളവെന േ ാെട െകാ
േമാദം നട നിശാചര
േ ജയി ീവെന ം െകാ
ന േരശ ര െച േനര
നാരീജനം മഹാ ാസാദേമറിനി ാ ഢേമാദം
പനിനീരി ിയ മാല ം
428
കളഭ ം കിനാരാലസ മാ
തീ ീ വാനാദരാ
മ ടരാജനേത േമാഹം െവടി -
ടേരാേഷണ ം െചവിക ം
ദ നഖ െളെ ാ റി
െകാ രീേ പാ േപാ ാനതി തം
േ ാധ േമ മഭിമാനഹാനി ം
ഭീതി െ ാ ര ാഭിഷി നായ്
പിെ ം വീ ം വ ക തി
സ നായ മി ാ ജ
പ ത ിേ മഴെപാഴി ംവ ം
ാരബാണഗണം െപാഴി ീടിനാ
പ റായിരം വാനര ാെര ം
വ ിലാ ിയട മവ ട
ക നാസാവില േട റെ ം
പിെ ം വാരിവി മവ തദാ
രേ ാവര മേ രം നി പി
ല ന തെ േപ ി സത രം
രാഘവ േ ാട ാന ക േവേഗന
ബാണം െപാഴി ര മ
ദ ിണഹ ം ല ം രാഘവ
ത േണ ബാണെമ ാ ഖ ി യായ്
ാ േണ വീ വാനര ം
ന ര ാ െമാ മരി ി
വാമഹേ മഹാസാല ം െകെകാ
രാമേനാേട മ നിശാചര
ഇ ാ െമ ഖ ി ാന വീ
മി ാരിക പല ം മരി ീടിനാ
ബ േകാപേ ാടലറിയ ി
ന രാധിപ പിെ മേ രം
അ ച ാകാരമായ ര െകാ
ംഗപാദ ം റി ീടിനാ
429
നാരദ തി
സി ഗ വ വിദ ാധര ഹ ക-
യ ജംഗാ േരാ ം
കി രചാരണ കി ഷ ാ ം
പ ഗതാപസ േദവസ ഹ ം
വ ഷം െച ഭ ാ ക ിനാ
ചി ഷം േഷാ മമദ യം 2230
േദവ നീശ ര നാരദ ം തദാ
േസവാ മേ ാടവതരി ീടിനാ
രാമം ദശരഥന ന ല-
ച ാനനം കാ ണ പീ ഷ-
സ ം ം സദാശിവം
രാമം ജഗദഭിരാമമാ ാരാമ-
മാേമാദമാ ക ട ിനാ
സീതാപേത! രാമ! രാേജ ! രാഘവ!
ീധര! ീനിേധ! ീ േഷാ മ! 2290
ീരാമ! േദവേദേവശ! ജഗ ാഥ!
നാരായണാഖിലാധാര! നേമാ േത
വിശ സാ ി ! പരമാ ! സനാതന!
വിശ േ ! പര േമ! ൈദവേമ!
ഃഖ ഖാദികെള ാമ ദിനം
ൈകെ ാ മായയാ മാ ഷാകാരനായ്
ത നായ് ാനസ പനായ്
സത സ പനായ് സ വേലാേകശനായ്
സത ിെല ീവസ പനായ്
സത ധാന ണ ിയനായ് സദാ 2300
വ നായവ നായതി സ നായ്
നി ള നായ് നിരാകാരനായി െന
നി ണനായ് നിഗമാ വാക ാ മായ്
430
ചി ഘനതമാവായ് ശിവനായ് നിരീഹനായ്
ച ീലനകാല ി ം
ച ിമീലനം െകാ സംഹാര ം
ര ം നാനാവിധാവതാര ളാ
ശി ി ധ െ ം പരിപാലി
നിത ം ഷ തി കാലാഖ നായ്
ഭ ിയനാം പരമാ േന നമഃ 2310
യാെതാരാ ാവിെന ാ ിെതെ ാ ം
േചതസി താപേസ ാ നിരാശയാ
ത ൂപ ിനാ െ ാ നമ ാരം
ചി പ േഭാ! നിത ം നേമാ േത
നി വികാരം വി ാന പിണം
സ വേലാകാധാരമാദ ം നേമാനമഃ
ത സാദം െകാെ ാഴി മെ ാ ിനാ
ത േബാധ ായ് വരിക മി േ ാ
ത ാദപ ക േസവി തി-
ിേ ാെളനി വകാശ ായ ം 2320
ചി ഷ! േഭാ! നി പാൈവഭവ-
െമേ ാ െ ി വാ ജഗ േത!
േകാപകാമേദ ഷമ രകാ ണ -
േലാഭേമാഹാദി ശ ാകയാ
ിമാ ളി സ രി ീ വാ
ശ ി മി നി മായാബലവശാ
ത ഥാപീ ഷപാന ം െച െകാ-
ാ ില് നിെ ം ധ ാനി നാരതം
ത ജ ം െച നാമ രി-
ി പ ി െലാെ നിര രം 2330
നി ചരിത ം പാടിവി നായ്
സ രി ാനായ ഹിേ ണേമ
രാജരാേജ ! ര ലനായക!
രാജീവേലാചന! രാമ! രമാപേത!
പാതി ം േപായി ഭാരമി നീ
431
ബാധി ംഭക ണന് തെ െ ാ കയാ
േഭാഗീ നാകിയ െസൗമി ി ം നാെള
േമഘനിനാദെനെ ാ മേയാധേന
പിെ മെ ാ ദശ ീവെനബ്ഭവാ
െകാ ജഗ യം ര ി െകാ ക. 2340
ǌാനിനി േലാക ി േപാ
മാനവവീര! ജയി ജയി നീ”
ഇ ം പറ വണ ി തി തി-
ഭ ിമാനാകിയ നാരദ ം തദാ
രാഘവേനാട വാദ ം ൈകെ ാ
േവേഗന േപാ റ ീടിനാനേ രം.
അതികായവധം
സി ഗ വിദ ാധര ഹ കയ
ജംഗഖഗാ േരാ ം
കി രചാരണ കി ഷ ാ ം
പ ഗതാപസ േദവസ ഹ ം
വ ഷം ൈച ഭ ാ ക ിനാ
ചി ഷ േഷാ മമദ യം
േദവ നീശ ര നാരദ ം തദാ
േസവാ മേ ാടവതരി ീടിനാ
രാമം ദശരഥന ന ലശ ാമളം
േകാമളം ബാണധ രം
ച ാനനം കാ ണ പീ ഷ
സ ം ം സദാശിവം
രാമം ജഗദഭിരാമമാ ാരാമമാ
േമാദമ ക ട ിനാ :
“സീതാപേത! രാമ! രാേജ ! രാഘവ!
ജഗ ാഥ! നാരായണാ! ഖിലാധാരാ! നേമാ േത
വിശ സാ ി !പരമാ ന സനാതന!
വിശ േ ! പര േമ! ൈദവേമ!
432
ഃഖ ഖാദികെള ാമ ദിനം ൈകെ ാ
മായാ മാ ഷാകാരനായ്
ത നായ് ാനസ പനായ്
സത സ പനായ് സ േലാേകശനായ്
സത ിേല ജീവസ പനായ്
സത ധാന ണ ിയനായ് സദാ
വ നായവ നായതിസ നായ്
നി ളനായ് നിരാകാരനായി െന
നി ണനായ് നിഗമാ വാക ാ മായ്
ചി ഘനാ ാവായ് ശിവനായ് നിരീഹനായ്
ച ീലനകാല ി ം
ച ിമീലനംെകാ സംഹാര ം
ര ം നാനാവിധാവതാര ളാ ശി ി
ധ െ ം പരിപാലി
നിത ം ഷ തികാലാഖ നായ്
ഭ ിയനാം പരമാ േന നമഃ
യാെതാരാ ാവിെന ാ ിെതെ ാ ം
േചതസി താപേസ ാ നിരാശയാ
ത പ ിനാ െ ാ നമ ാരം
ചി പ! േഭാ! നിത ം നേമാ േത
നി ികാരം വി ാന പിണം
സ േലാകാധാരമാദ ം നേമാ നമഃ
ത സാദം െകാെ ാഴി െമാെ ാ ിനാ
ത േബാധ ായ്വരിക മി േ ാ
ത ാദപ ക േസവി തിനി
േ ാെള നി വകാശ ായ ം
ചി ഷ! േഭാ!നി പാൈവഭവെമ
േ ാ െമ ി വാ ജഗ േത!
േകാപകാമേദ ഷമ രകാ ണ േലാഭ
േമാഹാദി ശ ാകയാ
ിമാ ളില് സ രി ീ വാ
ശ ി മി നി ായാബലവശാ
433
ത ഥാപീ ഷപാന ം ൈച
െകാ ാ ി നിെ ം ധ ാനി നാരതം
ത ജ ം െച നാമ രി ി
പ ി െലാെ നിര രം
നി ചരിത ം പാടി വി നായ്
സ രി ാനായ ഹിേ ണേമ!
രാജരാേജ ! ര ലനായക!
രാജീവേലാചന! രാമ! രമാപേത!
പാതി ം േപായി ഭാരമി നീ ബാധി
ംഭക തെ െ ാ കയാ
േഭാഗീ നാകിയ െസൗമി ി ം നാെള
േമഘനിനാദെനെ ാ മാേയാധേന
പിെ െമെ ാ ദശ ീവെന വാ
െകാ ജഗ യം ര ി െകാ ക
മാനവവീര! ജയി ജയി നീ
ഇ ം പറ വണ ി തി തി
ഭ ിമാനാകിയ നാരദ ം തദാ
രാഘവേനാട വാദ ം ൈകെ ാ
േവേഗന േപാ റ ീടിനാനേ രം
ഇ ജി ിെ വിജയം
'മ ം ത ിമാ ം മ മ -
േ ം പടനായക ാ ം
മ ിക ം മരി ീടിനാേര വ-
െര ിനി ന ശ ര! ൈദവേമ!'
ഇ ം വിലാപി േനര െച ി -
ജി ം നമ രി ീടിനാ താതെന
'േഖദ ാക േത േമ മാനേസ
താത ǌാനിഹ ജീവി ിരി േവ
434
ശ െളെ ാലെച വ -
ം തീ ി ി േളണേമ!
സ നായ് വാ ക ചി ം ൈകവി
േ ജയി ാന ഹിേ ണേമ!'
എ േക തനയേന ം ണ -
'െ േ ഖേമ ജയി വരിക നീ'
വ നാം ം ി താതെന-
പടേയാ ം നട ട ിനാ
ശം സാദം വ വാനാ െ
ജംഭാരിജി ം നി ംഭില ി
സംഭാരജാല ം സംപാദ സാദരം
സംഭാവ േഹാമമാരംഭി ിതേ രം
ര മാല ാംബര ഗ ാ േലപന-
നാ പേദശാന ിതം
ഭ ി ലി ി ിേദവെന
ശ ി തനി വ ി വ വാനായ്
ന രാധിപ െമ ം
വ വ സ രമ ര തം
ക വ മാ ക ം കഴി ഥ
ചി ഭാ സാദ ാലതി തം
ശ ാ ചാപരഥാദികേളാ മ-
ാനവിദ ം ല ാ നിരാ ലം
േഹാമസമാ ി വ ി റെ
രാമാദികെളാ േപാരിനായാശര
േപാ ളം േ ാ േനരം കപിക ം
രാ സെരെ ാ ീടിനാ
േമഘജാലം വരിഷി േപാെല
േമഘനാദ കണ കി ട ിനാ
പാഷാണപ ത ാദിക െകാ
ഭീഷണ ാരായ വാനരവീര ം
ദാ ണമായ് ഹരി ട ിനാ
വാരണവാജിപദാതിരഥിക ം
435
അ ക ത രിയി െ വ -
ംവ കെ ാ രാവണി
സ ാപേമാ മ ാന ം െച
സ തം കിനാന് ാ സ യം
െവ റി വീ ംവ -
വര ാ വീ ട ിനാ
വ രാം മ ട ാ െട െമ ി വ-
ം മി മ ം
അ ക െകാ പിള െത െതെര-
ം കല േമാഹി വീണീടിനാ
അ ബാണം വിവിദേന ന-
െരാ ം ൈമ മ ഗജ േമ ം
െതാ ബാണം നള ം തറ ിത-
വ േമ ഗ മാദന െമ ി ം
ഈെരാ േത ി നീല ം -
മീര ബാണ ജാംബവാ െമ ി ം
ആ പനസ , േമ വിനത,നീ-
രാ േഷണ െമ ദ ം
ആറ ബാണ ഷഭ ം, േകസരി-
ാ െമാര ം െട വേ ി
പ ശതബലിെ ാ ം
പ െമാെര ം മാഥി േമ ി
പ ം നരി പ േമ ി
ശ ിേയ ം േവഗദ ശി, േപാെല
നാ പ െകാ ദധി ഖ െമ ി ം
നാ പ ിര ഗവാ േമ ി
ഗവയ മ ശരഭ ം
െമാ നാ േമ ഖ ം
ഖേന ിതി പ ിനാല
സ ാനമായ പ താര ം
േജ ാതി ഖ മ പേത , ന-
രാത േമാട ത ിവദന ം
436
അംഗദ േമെല പ െകാ ി -
ംഗനാം ീവേന ശരശതം
ഇ ം കപി ലനായക ാര -
പേ േകാടി ം വീണി തേല
മ ട ാരി പെ ാ െവ -
മ തനയ ം വീേണാരന രം
ആവതിേ മിതി ന െ
േദവേദവ ാ മേന ാന മേ രം
വ ാ ലം പറ നി േ , ഷാ
രാഘവ ാെര െമ വീ ീടിനാ
േമഘനാദ മഹാവീര തധര
േശാകവിഷ മായ് നി ലമായി
േലാക ം ണപാധീശജയ ിനാ-
ലാഖ ലാരി ം ശംഖനാദം െച
േവേഗന ല യി ി ീടിനാ
േലഖസ ഹ ം മാ ീ ഗതാശയാ
ഔഷധ ിനായി ഹ മാെ ഗമനം

ൈകകസീന നനായ വിഭീഷണ
ഭാഗവേതാ മ ഭ പരായണ
േപാ വ േമലിലാപ ǌാെനെ ാ
േപാ ളം ൈകവി വാ ി നി ീടിനാ
െകാ ി ം മി ി ിട തി ാണ-
വരാെര റിേയണെമേ ാ
േനാ ി േനാ ി രി ട ിനാ-
നാ േമ ം വാ മേ രം
ആരിനി െതാ സഹായ ിെന-
ാരാ േവണെമേ ാ വ ം തദാ
ശാഖാ ഗ കിട വ കളി
ചാകാതവരിതിലാെര േനാ വാ
ഏകാകിയായ് നട േനരം ത
രാഘവഭ വിഭീഷണെന
437
ത ിലേന ാന മറി ഃഖം
നി ല ാര് നട ീടിനാര് പിെ ം
പാേഥാജസംഭവന ന ജാംബവാ
താതന ഹം െകാ േമാഹം തീ
ക മിഴി ന താ ിരി േ ാള്
െച വിഭീഷണ േചാദി ിതാദരാ
'നി െട ജീവ േ ാ കപി ംഗവ?
ന ായിെത ി നീെയെ യറി ിേതാ?
'ക മിഴി ടാ ധിരം െകാ
നി െട വാ േക ി വിഭാതി േമ
രാ സരാജ വിഭീഷണെന
സാ ാ പരമാ െമേ ാ െചാ ക'
'സത ം വിഭീഷണനായ ǌാെനേടാ!
സത മേത' നെര േക വ
േചാദി ിതാശരാധീശ ര തേ ാ
'േബാധ േ ാ ഭവാേന മാകയാ
േമഘനാദാ േള മരിെ ാ
ശാഖാ ഗ ളി ന െട മാ തി
ജീവേനാേട നെര ാ െ ി-
ലാവെത ാം തിരേയണമിനിെയേടാ!'
േചാദി ിതാ വിഭീഷണ'െനെ േടാ
വാതാ ജനി വാ ല ായ ം?
രാമസൗമി ി ീവാംഗദാദിക-
ളാമവേരവരി ം വിേശഷി നീ
േചാദി െത സമീരണ െന
േമാദി െത വെന റിേ ം?'
'എ ിേലാ േക നീ മാ തി െ ി
സ ടമി മ ാ മറി ാ ം
മാ ത മരി ിെത ാകി മ-
ാ മിെ ാെ മരി തിെനാ േമ'
സാരസസംഭവ വാക ം േക
മാ തി ം ബ മാനി സാദരം
438
'ǌാനിതേ ാ മരി ീെല' വ കാല -
ലാേമാദ െ ാ വീ വണ ിനാ
ഗാഢമായാേ ഷ ം െച ജാംബവാ
െട ലയി ക െചാ ീടിനാ
'േമഘനാദാ േള മരിെ ാ
ശാഖാ ഗ െള ം പിെ ന െട
രാഘവ ാെര ം ജീവി ി വാ-
നാ വരാ മി നീെയ ിേയ
േപാകേവണം നീ ഹിമവാെന ം കട-
ാ ലമ ൈകലാസൈശലേ ാളം
ൈകലാസസ ിധിയി ഷഭാ ി-
േമ ദിവ ൗഷ ളറികനീ
നാ ദിവ ൗഷധ ളവ ി
നാലി ം നാമ ം േക െകാ ക
ി വിശല കരണിെയെ ാെ േടാ
പി സ ാനകരണി ാമ ം
ന വ കരണി നാലാമ ം
െചാ വ ǌാന് തസ ീവനി സേഖ!
ര ംഗ യ കാണാമവ-
ര ി ം മേ മ ക നി പ ം
ആദിത േനാളം ഭ നാലി ം
േവദസ പ െള മറിക നീ
വാരാ ിധി ം വന ൈശല ം
ചാ നദിക ം രാജ ം കട-
ാരാ വരിക മ ക ം െകാ
മാ തന ന! േപാക നീ ൈവകാെത'
ഇ ം വിധി ത വാ ക േക വ
ഭ ാ െതാ മാേഹ േമറീടിനാ
േമ വിേനാളം വള ചമ വ
വാരാ ിധി ം ലപ ത ം
ല ം രാ സ ം വിറ ം വ ം
ശ ാരഹിതം ക േ ാടലറിനാ
439
വാ േവേഗന തി യ ംബേര
േപായവ നീഹാരൈശല ം പി ി
ൈവരി മ ം ശ രൈശല ം
േനെര ധരാനദി മളകാ രം
േമ ഗിരി ഷഭാ ി ം ക
മാ തി വി യെ േനാ ീടിനാന്
കാലേനമി െട റ ാട്
മാ തന നെനൗഷധ ി
മാ തേവേഗന േപായതറിെ ാ
ചാരവര ാ നിശാചരാധീശേനാ-
ടാ മറിയാെത െച െചാ ീടിനാ .
ചാരവാക ം േക രാ ി രാധിപ
പാരം വിചാരം കല മ വിനാ
ചി ാവശനായ് മി ള-
വ ഹ ി നി റെ
രാ ിയിലാ ം സഹായ ം ടാെത
രാ ി രാധിപ കലേനമീ ഹം
ാപി ളവധി വി യം വ-
നാേമാദ ം െതാ സ നായ്
അ ഘ ാദിക െകാ ജി േചാദി ാ-
‘ന േ ാദയം വ ം േ ല തരം
ഇെ വാെനെ ാ കാരണ-
മി െന മ ക ടി ടാെത?’
:ഖനിപീഡിതനാകിയ രാവണ-
ന ാലേനമിതേ ാ െചാ ീടിനാ :
‘ഇ ാലൈവഭവെമ െചാ ാവ -
െമാെ നിേ ാ െചാ വാന വ ം
ശ ിമാനാകിയ ല ണെന െട
ശ ിേയ ാ വീണിടിനാ തേല
പിെ വിരി ാ െമ മമാ ജന്
440
മ വ ാെര ം വാനര ാെര ം
െകാ രണാ ണം ത ി വീ ീടിനാ .
െവ ി റ മടി ി ിതാ ജ .
ഇ ജീവി ി െകാ വാ മാ ത-
ന നെനൗഷധ ി േപായീടിനാ .
െച വി ം വ േ ണമതി നീ.
നിേ ാ പായ ം െചാ ാമതിെ േടാ!
താപസനായ് െച മാ മേ
പാപവിനാശനമാ വാ ക
െചാ ി േമാഹി ി കാലവിളംബനം
വ കണ ി ം നീ വ ീടണം.
താമസവാ ക േക േനരം കാല-
േനമി ം രാവണ തേ ാ െചാ ിനാ :
സാമേവദ !സ ! ലേ ശ ര!
സാമമാ െട വാ േക േ ണേമ!
നിെ റി മരി തിനി ാല-
െമ ിേല ം മടിയി നി യം.
മാരീചെന ണെ മരി ാ മന-
താരിെലനിേ മിെ ാ ച ലം.
മ ം ത ിമാ ം മ മ ം
മ െട ന മ ം ത ം
ഒെ മരി നീ ജീവി ി ി
:ഖെമാഴിെ െ ാ ഫല ം?
എ രാജ ം െകാ ം പിെ െയാ ഫലം?
എ ഫലം തവ ജാനകിെയെ ാ ം?
ഹ ! ജഡാ കമായ േദഹം െകാ -
െമ ഫലം തവ ചി ി കാ െകേടാ!
സീതെയ രാമ െകാ െ ാ നീ
േസാദരനാ െ ാ രാജ ം ന ക.
കാനനംത ി നിേവഷ ം
മാനസ ിേയാ ടി നിത ം
ത ഷസ ്ഥായ േതാെയ ളി-
441
ത ഭ ിേയാട േ ാദയം ക
സ ാനമ ാര ം െച ശീ േമ-
കാേ ഖാസനം ാപി നായ്
സ വിഷയസംഗ ം ൈകവി
സ േ ിയ ം ത ാഹരി ട
ആ നി ക ക ാ ാനമാ നാ
സ ാേ ാദയംെകാ സ േലാക ം
ാവരജംഗമജാതികളാ
േദവതിര മ ഷ ാദി ജ ം
േദഹ ീ ിയാദ ം നിത നാം
േദഹി സ ി മാധാരെമ ം
ആ ംബപര മാെയേ ാ
താ ര െ ാ ക ം േക ം
ഒെ തിെയ േ െചാ െ ം
സ മായെയ ം പറ ീ .
ഇ േലാക ി േനകധാ
സ ിതിവിനാശ ം കാരണം
േലാഹിതേശ ത ാദി മയ ളാം
േദഹ െള ജനി ി ം മായാ.
ഗണം കാമേ ാധാദികെള ാം
ിക ം ഹിംസാദികെളേടാ.
തെ ണ െളെ ാ േമാഹി ി
തെ വശ ാ മാ ാവിെനയവള്.
ക ത േഭാ ത ഖ ണ െള
നിത മാ ാവാ മീശ ര ത േല
ആേരാപണം െച തെ വശ ാ ി
േനേര നിര രം ീഡി െകാ .
നാ ാ പരേനകനവേളാ
നായ് വ റ കാ ി
ത െടയാ ാവിെന ാ മറ ി-
തന ഹം മായാ ണവിേമാഹ ിനാ .
‘േബാധസ പനാേയാ വിനാ
442
േബാധിതനായാ നി േ ിയ മായ്
കാ ിതാ ാവിെന മായ് സദാ
േവ െത ാമവ വ തദാ.
ാ തി ണ േളാടാ േവ
െപ ജീവ നായ് വ ം േദഹി ം.
നീ േമവം സദാ ാനം വിചാരി
മായാ ണ ളി നി വി നായ്
അദ തി വി നാ ാവിതി-
ാത ാ നിര ാശയാ ജിതകാമനായ്
ധ ാനനിരതനായ് വാ െക ാ വ -
മാന േമ ം വിക മിേ ാ നീ.
ധ ാനി തി സമ നെ ിേലാ
മാനേസ പാവേന ഭ ിപരവേശ
നിത ം സ ണനാം േദവെനയാ യി-
ത ാസ ാ നിര രം
പ ക ികാമേ വ പീ-
േഠാ പേല ര ഗണാ ിേത നി േല
േ തേര സീതയാസം ിതം
ല ണേസവിതം ബാണധ രം
വീരാസന ം വിശാലവിേലാചന-
ൈമരാവതീ ല പീതാംബരധരം
ഹാരകിരീടേക രാംഗദാം ലീ-
േയാ ര ാ ിത ല ര
ചാ കടക കടി െകൗ ഭ
സാരസമാല വനമാലികാധരം
ീവ വ സം രാമം രമാവരം
ീവാ േദവം ം ജനാ നം
സ ദി ിതം സ േവശ രം പരം
സ വ ം ശരണാഗതവ ലം
ഭ ാ പര നായ് ധ ാനി ി
നായ് വ ം ഭവാ നി യം.
ത രി ം േക െകാ ക ം െചാ ക -
443
രി ം രാമരാേമതി സ തം
ഇ െന കാലം കഴി െകാ ാകി-
െല െന ജ പിെ ാ ?
ജ ജ ാ ര ി േ ാ
ക മഷെമാെ നശി േപാം നി യം.
ൈവരം െവടി തിഭ ിസം നായ്
ീരാമേദവെന െ ഭജി നീ
േദവം പരി േമകം സദാ ദി-
ഭാവിതം ഭാവ പം ഷം പരം
നാമ പാദിഹീനം രാണം ശിവം
രാമേമവം ഭജി ീ നീ സ തം.’
രാ േസ കാലേനമി പറെ ാ
വാ ക പീ ഷ ല േക യാ
േ ാധതാ ാ നായ് വാ മായ് ത ഗളം
േഛദി തിെ ാ െ െചാ ീടിനാന്:
‘നിെ െവ ി ള ി ിനി ാര
പിെ െയ ാം വിചാരി െകാ ാെമേടാ!’
കാലേനമി ണദാചരനേ രം
ലെമ ാം വിചരി െചാ ീടിനാ :
‘രാ സരാജ! ാ ! മതിമതി
താഭാവമി െകാ കിം ഫലം?
നി െട ശാസനം ǌാന ി ന-
െത െട സ ഗതിെ ധരി നീ.
സത സ പെ വ ി തി ǌാ-
നദ സ ദ നാേയ മടിയാെത.’
എ പറ ഹിമാ ിപാ േശ ശം
െച ി ാ നിേവഷമായ് ത േണ
കാലേനമിവധം
444
കാണായിതാ മം മായാവിരചിതം
നാനാ നിജനേസവിതമായ ം
ശിഷ ജനപരിചാരകസം ത-
ഷ ാ മം ക വാ തനയ ം
ചി ി നി ാ ‘നിവിെടെയാരാ മ-
െമ ലം? പ ക ി മി ǌാ .
മാ വി ംശം വരികേയാ? േകവല-
േമാ ണെമ മേനാവി മമ ീ?
നാനാ കാര ം താപസെന
പാനീയപാന ം െച ദാഹം തീ
കാണാം മെഹൗഷധം നി മത തം
േ ാണാചലം ര ംഗവാ ഹാ .’
ഇ ം നി പിെ ാ േയാജനായതം
വി ാരമാ മായ മമ മം
രംഭാപനസഖ രേകരാ ാദി
സ മത േതായവാപീ തം
കാലേനമി ിയാമാചാര ം ത
ശാലയി ത ി ദസ ാദികേളാ ം
ഇ യാഗം ഢമാ ാറ ി
ച ഡ സാദം വ ീ വാന്
ഭ ാ ശിവ ജ ം െച വാ
ന േര നാം താപസേ െന
വീ നമ ാര ം െച ട ജഗ
ാണതനയ മി െന െചാ ിനാ :
‘രാമ േതാഹം ഹ മാനിനി മമ
നാമം പവനജന നാന ന
രാമകാര ാ മായ് ീരാം രാശി
സാേമാദമി േപാ തേപാനിേധ!
േദഹര ാ മിവിേട വ ി
ദാഹം െപാറാ ത ീ ടി ീ വാ
എ ജല ലെമ െച ണ-
445
െമ േമ പാ െതെ മേനാഗതം.’
മാ തി െചാ േക നിശാചര
കാ ണ ഭാവം നടി െചാ ീടിനാ :
‘മാമകമായ കമ ം ജല-
മാമയം തീ േവാളം ടി ീ ക.
പക ഫല ം ഭ ി ന രം
:ഖം കള റെ ാ റ ക.
ഏ ം പരി മിേ ഭവാനിനി-
ൂത ം ഭവ ം േമലി ഭവി ം.
ദിവ ശാ ക റി ിരി ി
വ മായ െകാ െചാ ീ വ .
വാനര ാ ം മി ാതനയ ം
മാനവവീരനിരീ ിതരാകയാല്
േമാഹ ം തീ െ േ ിെത ാവ -
മാഹവ ിെ ാ മി നി ീടിനാ .’
ഇ മാക ണ െചാ ാ കപി ംഗവ-
‘െന ം കാ ണ ശാലിയേ ാ ഭവാ .
പാരം െപാ േമ ദാഹമ െകാ
േപാരാ കമ സം ിതമാം ജലം.’
വാ തനയേനവം െചാ േനര
മായാവിരചിതനായ വ വിെന
േതായാകരം െച കാ ിെ ാ െ
േയാ ദാ കാലേനമി ം െചാ ിനാ .
‘േന നിമീലനം െച പാനീയ ം
പീത ാ മമാ ികം ാപി സത രം.
എ ാ നിനെ ൗഷധം ക കി വാ-
നി നേ ാ മേ ാപേദശം െചയ്വ .’
എ േക വിശ ാേസന മാ തി
െച ാനയ വ വിേനാ ം ദാ
ക മട വാപീതടം ാപി
ത ീ ടി ാ ട ം ദശാ േര
446
വ ഭയ രിയായ മകരി -
തനായ മഹാകപിവീരെന
തി കളവാെനാ െ േനര
ക ം മിഴി കപീ ം േനാ ിനാ ;
വ ം പിള കേ ാ മകരിെയ
ഹ െകാ പിള ാ കപിവര
േദഹ േപ ി േമ േപാ േപായി
േദഹി ം മി േപാെല തദത തം.
ദിവ വിമാനേദേശ ക ിതേ രം
ദിവ പെ ാ നാരീമണിെയ ം
േചേതാഹരാംഗിയാമ ര ീമണി
വാതാ ജേനാ െചാ ാള േനരം:
‘നി െട കാ ണ ാകയാെലനി-
ി വ ശാപേമാ ം കപിവര!
െമാര ര ീ ǌാ,െനാ നി-
ത െട ശാേപന രാ സിയായ ം
ധന മാലീതി േമ നാമം മഹാമേത!
മാന നാം നീയിനിെയാ ധരി ണം
അ യാ േമ നീ ക താപസ
ന ര കാലേനമി മഹാഖല .
രാവണേ രിതനായ് വ ി വ
താവകമാ വി ം വ ീ വാ
താപസേവഷം ധരി ിരി ി
താപസേദവ േദവാദി ഹിംസക
െന േവഗം വധി കള ിനി-
േമാദം േ ാണപ തം ാപി
ദിെവ ൗഷധ ംെകാ െച ിനി
വ ാദവംശമേശഷെമാ ക.
വാനരവീര! ശലം ഭവി േത.’
േപായാളിവ ം പറ വള്, മാ തി
മായാവിയാം കാലേനമിത ിേക
447
െച ാ, നവേനാ െചാ ാന ര ം:
‘വ ീ വാനി ൈവകിയെതെ േടാ?
കാലമിനി ളയാെത വരിക നീ
ലമേ ാപേദശം െചയ്വനാ ǌാ .
ദ ിണ ം ത ഭിവാദ ം െച
ദ നായ് വ ം ഭവാ നി യം.’
ത േണ ി ം ബ ാ ഢതരം
ര : വേരാ മാംേഗ കപിവര
ഒ ടി ാന െകാ വ ം തദാ
െച ീടിനാ ധ രാജാലയം
ദിവ ൗഷധഫലം
ീരാ വെ ം േ ാണാചലെ ം
മാ തി ക വണ ി േനാ ം വിെധൗ
ഔഷധാവാസ ഷഭാ ി ം ക ി-
െതൗഷധെമാ േമ ക മി േ ാ.
കാണാ േകാപി പ തെ റി-
േചണാ ബിംബംകണെ ിടി വ
െകാ വ േപാ രാഘവ ി വ-
ി തീ ീടിനാ വ ട േ രം
െകാ േന വ ം ീതി ാ നീല-
ക മാന മായ് വ ിേത ം
ഔഷധ ി കാ ത ിയ േനര
േദാഷമകെ േ ിെത ാവ ം.
‘ മി വ ംതെ യാ ണ-
മി തെ ൈശലമിെ ാ സംശയം
അ ാ ിെല െന രാ ി രബലം
െകാ ിെത െച േതാരന രം
െമ യ ാ കപി ംഗവ .
വ ാനരനിമിഷംെകാ പിെ ം
േ മരി നിശാചര ാ ടല്
448
ന േര നിേയാേഗന രാ സ
വാരാ ിധിയിലി ീടിനാെര -
കാരണം ജീവി തി രേ ാഗണം.
േമഘനാദവധം
രാഘവ ാ ം മഹാകപിവീര ം
േശാകമക െതളി വാ വിെധൗ
മ ടനായക ാേരാ െചാ ിനാ-
ന തനയ മംഗദ ം തദാ:
‘നി താ ം റ ിനി വാനര-
െരാെ ട റി മതി കള്.
വ ഹ ളിെലാ േവ െകാ ി ം
െളാെ റി െത െതെര.
പതടാക കിട ക
േഗാ രദ ാരാവധി നിര ീ ക.
മി െമാെ െയാ ി നിശാചര-
വരി െ ിേലാ
െവ െപാറാ ാ റ റെ -
മ ക വീ ി യ ാമ ണം.’
എ േക വ െകാ ി ം ൈകെ ാ
െച െത െതെര വ ട ിനാ .
ാസാദേഗാ രഹ േഗഹ ം
കാസീസകാ ന പ താ ം
ആ ധശാലകളാഭരണ -
മായതന ം മ നശാല ം
വാരണ ം വാജിസ ഹ ം
േത ക ം െവ െവ വീണീ .
സ േലാകേ ാളെമ ീ ദഹന ം
ശ േനാട റിയി ാനനാ ലം
മാ തി തിേലെറ ന ായ് ചമ-
േ ാ ല ാ രം തിയായ് വ ി .
449
രാ ി ര ീക െവ ലറി ാ -
മാ ി െത െതെര ാക ം
മാ ാ േഗാ ജനാകിയ രാഘവ
ശര െപാഴി ം
േഗാ ാരിജി ം ജയി െമ ം
പാ േ ാളമ തെമ പറക ം
രാ ി ര ാ നിലവിളിേഘാഷ ം
രാ ി ര ീക േക േഘാഷ ം
വാനര ാ നി ല േഘാഷ ം
മാനേവ ധ ാനാദേഘാഷ ം
ആനക െവ ലറീ േഘാഷ ം
ദീനത രഗ നാദ ം
സ തം തി ി ഴ ി മ ി
ചി ദശാനനവീര ം
ംഭക ാ ജ ാരി െ ാ
ംഭേനാടാ നീ േപാെക ം െചാ ിനാ .
ത ിയാ നി ംഭ മേ രം
ി ǌാെന തി റെ ാ .
ക ന താ ം ജംഘ െമ ം
വ പാ ം േശാണിതാ ം
വ പടേയാ ം റെ െച ള-
വി ം കല ാ കപിവീര ം.
രാ ിയിലാ െപാ െതാ
രാ ി ര ാ െത െതെര ാക ം
ശ ാ െകാ കപിക ം
ഗാ േഭദി ധാ ിയി വീ ം
ഏ പിടി മടി മിടി മ-
േ ം കടി ം െപാടി ം പര രം
ചീ ം പറി ം മരാമരം
േതാ േപാകാ െക െചാ ിയ ം
വാനരരാ സ ാ െപാ താരഭി-
മാനം നടി ം ത ജി ം കേളബരം
450
നാല നാഴികേനരം കഴി േ ാ
കാല രി ിേത രേ ാഗണം.
ക ന വ േപാട ാന േനര-
മ െകാേ മക കപിക ം.
ക ംകല െ ാഴി ാര ക ഥ
ജംഭാരിന ന ം േകാപി
ക തെ വധിേ ാരന രം
പിേ ട ാ ജംഘ ം
പാ ം തഥാ േശാണിതേന ം
േകാപി ാര േനരമംഗദന്
െകൗണപ ാ വേരാ ം െപാ തതി-
ീണനായ് വ ി ബാലിതനയ ം.
ൈമ മാ വിവിദ മാ
മേ തരം വ ാര േനരം.
െകാ ാ ജംഘെന ാേരയ മഥ
പിെ യ ം വിവിദ മഹാബല
െകാ ി േശാണിതേന െന മഥ
ൈമ ം പാ െനെ ാ വീ ിനാ
ന രവര ാരവ നാ വ ം
ത രം േവശിേ ാരന രം
ംഭനണ ശരം െപാഴി ീടിനാ
വ രാം വാനര ാെരാെ മ ിനാ
ീവ ം േതരില ാ ചാടി വീ-
തേയാടവ വി കള ീടിനാ .
ി ംെച േനര ംഭെന-
െ െ െ െ റി ീടിനാന ിയില്.
വാരാ ിധി ം കല ിമറി തി-
േഘാരനാം ംഭ കേരറിവ ീടിനാ .
ര ാ ജ മ ക േകാപി
ര ാ ജലായ ി യ ീടാ .
ീവന ജെനെ ാ േനരമ-
ത നി ംഭ പരിഘ മാ ട
451
സംഹാര െനേ ാെല രണാജിേര
സിംഹനാദം െച ാന േനരം.
ീവെന ി ിലി വാതാ ജ-
നേ െച ാ നി ംഭെന േണ.
മാ തിമാറിലടി ാ നി ംഭ ം
പാരി ി വീ ത പരിഘ ം.
ഉ മാംഗെ റിെ റി ാനതി-
നാേയാ ജഗ ാണ ം
േപടി മ ിനാ േശഷി രാ സ
െട ട ന ാ കപിവീര ം,
ല യി ട ാരവ ം െച
ലേ ശേനാടറിയി ാരവ ക .
ംഭാദിക മരിേ ാ ദ ം േക
ജംഭാരിൈവരി ം ഭീതി ീടിനാ .
പിെ ഖരാ ജനാം മകരാ േനാ-
ടന നേകാേപന െചാ ാ ദശാനന :
‘െച നീ രാമാദികെള യി ി
വ ീ ’ െക േനരം മകരാ ം
ത െട ൈസന സേമതം റെ
സ ാഹേമാ മ രണാ േണ
പ ഗ ല ളായ ശര െള
വ ികീലാകാരമായ് െചാരി ീടിനാ .
നി ടാ ഭയെ വാനര
െച ഭയം തരിെക രാമാ ിേക
നി പറ േക ളേവ രാമ-
ച ം വി ം ഴിെയ ല ടന്
വി ാളികളി വ തേ ാ
നിെ ണ ബാണ കീടിനാ .
ഒ ിെനാെ ാ െമ ാ മകരാ ം
ഭി മായീ ശരീരം കമലാ ം
അേന ാന െമാ ം െപാ നി േ ര-
െമാ തള ചമ ഖരാ ജ .
452
അേ ാ െകാടി ം ട ം തിര ം
ത പാണിത ിലി െ ാ ചാപ ം
േത ം െപാടിെപ ാെന രാഘവ
സാരഥിതെ ം െകാ ാന േനരം.
പാരിലാ ാ ചാടി ല ംെകാ
പാരമ മകരാ െന ദാ
പാവകാ ംെകാ ക ം േഛദി
േദവക ാപ െമാ തീ ീടിനാ .
രാവണിതാനതറി േകാപി വ-
േ വെര ം െപാ താ റ ാ ി
രാവനേനാടറിയി ാന േക
േദവ ലാ കനാകിയ രാവണ
ഈേര േലാകം ന പടി പരി-
ചാരക ാേരാ ടി റെ ാ .
അേ ാള ക േമഘനിനാദ ം
ത പാദ ം പണി െചാ ീടിനാ :
‘ഇേ ാളടിയനരികെള നി ഹി-
വി ായ സ ടം േപാ വ
അ : രം ി ളീ ക
സ ാപ ാക തി കാരണം.’
ഇ ം പറ പിതാവിെന വ ി
ാരിജി ം റെ േപാരിനായ്.
േ ാദ മം ക െസൗമി ി െച കാ-
േനാടി ണ ി ളിനാ :
‘നിത ം മറ നി ി െന രാവണ-
കപിവര ാെര ം നെ ം
അ െള ടന ം വ -
െത നാേള െപാ ണമി െന?
ാ െമ നിശാചര ാ ല-
ലനാശം വ ക സത രം.’
െസൗമി ി െചാ വാ ി െന േക ഥ
453
രാമഭ സ ാമി താ മ െച :
‘ആേയാധന ി േലാ വേരാ -
മാ ധം േപായവേരാ ം വിേശഷി
േനേര വരാതവേരാ ം, ഭയം
പാദാ ിേക വ വീ വേരാ ം
ൈപതാമഹാ ം േയാഗി െതേടാ!
പാതക ാമത ാ ിേലവ ം
ǌാനിവേനാ േപാ െചയ്വെന ാവ ം
ദീനതെയ ിേയ ക നി ീ വി .’
എ െച വി ം ല ിേക
സ നായ കെ ാ രാവണി
ത േണ ചി ി ക ി ല യി
മായാസീതെയേ രി വ ട
പ ിമേഗാ ര െട റെ
നി ലനായ് നി േനരം കപിക ം
േതരി മായാസീതെയ :ഖി
മാ തിതാ ം പരവശനായി
വാനരവീരെര ാവ ം കാണേവ
ജാനകീ േദവിെയ െവ ിനാ നി യം.
‘അേ ാ! വിേഭാ! രാമരാേമ’ തി വാവി
മ മിഴിയാ റവിളി ീടിനാ .
േചാര ം പാരി പര തി ക
മാ തി ജാനകിെയ േതറീടിനാ .
‘േശാഭയിേ ം ന ിനി ി-
നാപ ിതി പരെമ തീശ ര!
നാമിനി വാ ക; സീതാവധം മമ
സ ാമി തേ ാ ണ ി ാ കപികെള!’
ശാഖാ ഗാധിപ ാെര ം വാ ി
േശാകാ രനായ മാ തന ന
െചാ േക രാഘവ ം തദാ
െചാ ിനാ ജാംബവാ തേ ാ സാ ലം:
454
‘മാ തിെയ െകാ ിേ ാ േപാ ി !

േപാരി റംതിരി ീ മാറി വന്.
നീ െടയ െച ീ ക സത രം
േലാേകശന ന! പാ േത േമ.’
ഇ മാക ണ വിധി ത ം കപി-
സ മ ാ മായ് െച ല തരം.
‘എ െകാ ി വാ ിേ ാ ി ഭവാ ?
ബ െമ േ ാ തെ നട നീ.’
എ േനരം മാ താ ജ െചാ ിനാ-
‘നി േപടി വാ ീ കയ ǌാന്.
ഉെ ാരവ ായി തിെ ാേഴ
െച ജഗ സ ാമിേയാ ണ ി ണം.
േപാരിക നീ മിേ ാ ിനി‘െയ ട
മാ തി െചാ േക, വ താ മായ്
െച െതാ ണ ി ി ൈമഥിലി-
ത െട നാശ ാ െമേ േമ.
മിയി വീ േമാഹി ര മ
െസൗമി ി താ മേ രം തി ടി
െച മടിയിെല േച ീടിനാ ,
മ വ ത പദമ നാ ം
ഉ ംഗസീമനി േച ാന ക
നി രാെയാെ നി കപിക ം
:ഖം െക തിനാ വാ ക-
െളാെ റ ട ീ മാര ം.
എെ ാ േഘാഷ ാ െത ാ നി
ചി ി വിേട വ വിഭീഷണ .
േചാദി േനരം മാര പറ ി
മാതരിശ ാ ജ െചാ ാ .
‘ക ിണ െകാ ി ിരി വിഭീഷണ-
നേ ാ! ര ാെര റി വിേഭാ!
േലാേകശ രിയായ േദവിെയെ ാ വാ
455
േലാക യ ി ലാ ായ് വരാ.
മായനി ണനാം േമഘനിനാദനി-
ാര മ ി െത ിെനനാ േക .
മ ട ാ െച പ വി ീടാെത
ത ിലാ നി ംഭിലയി െച
ട ത െട േഹാമം കഴി തി-
നാ െ ാ കേ ാ പായമത തം.
െച ിനി േഹാമം ട ണമ ാ ി-
െല മവെന വധി താ േമ.
രാഘവ! സ ാമി ! ജയജയ മാനസ-
വ ാ ലം തീ െ േ ദയാനിേധ!
ല ണ മടിയ ം കപി ല-
ഖ വര മായി േപാകണം;
ഓ കാലം കള ീട േത േമ
യാ യയ േ ണ’ െമ വിഭീഷണ
െചാ േക ളവാലസ ം തീ
മ വ േപാവാന ന കീടിനാന്.
വ ാ െള ാം ധരി േന-
ര താ നായ് ീരാമഭ ം
േസാദര തെ ം രാ സ ംഗവ-
േസാദര തെ ം വാനര ാെര ം
െച ദശ ീവന ന തെ ം
െകാ വരിെക ഹം ന കിനാ .
ല ണേനാ ം മഹാകപിേസന ം
രേ ാവര ം നട ാര േനരം
ൈമ വിവിദ േഷണ നള നീല-
നി ാ ജാ ജന്േകസരി താര ം
ര ഷഭ ശരഭ വിനത ം
വീര മാഥി ശതബലി ജാംബവാ
വാതാ ജ േവഗദ ശി വിശാല ം
േജ ാതി ഖ ഖ ബലി ംഗവ
േശ ത , ദധി ഖന ി ഖ ഗജ
456
േമ ര മ ഗവയ ഗവാ ം
മ മിത ാദി െചാ കപിക ം
ം നട ി ല ണ തെ ാ ം.
ി നട വിഭീഷണ താ മായ്
െച നി ംഭില നിറ ി
ന രവര ാെര ഴലേവ
നി ി േഹാമം ട ീടിനാ രാവണി.
ക ം മല ം മര െമ െകാ-
െ ാവ മായ കപിക ം
എ േമ ം െകാ വീ ട ിനാ-
ര മി ാേതാേരാ രാ സവീര ം.
കയി േഹാമം ന ി ിനി-
ലെരെ ക ിെയാഴിെ
ക ി രാവണി വി ം ശര ം
െക േപാെട േപാരി ീടിനാ
വ നി ംഭിലയാ ലേമേലറി
നി ദശാനന മേ രം
ക വിഭീഷണ െസൗമി ി തേ ാ
ത തീ പറ ട ിനാ :
‘വീര കഴി ീല േഹാമമിവെന ി
േനേര െവളി ക ടാ ഢം.
മാ തന ന തേ ാ േകാപി
േനരി വ ക തിേ ഭവാ ?
ത സമയമ ിതിവ ിനി
ം ട ക ൈവക േത േമ.’
ഇ ം വിഭീഷണ െചാ േനര െസൗ-
മി ി മ ശ കിടിനാ .
ത ശ െകാ ത ി -
ജി മത മ െള ീടിനാ .
അേ ാ ക ിെല മ ത-
േമാദം മാരെന ാദരം.
ല ണപാ േശ വിഭീഷണെന
457
ത ണം െചാ ാ ദശാനന ം
‘രാ സജാതിയി വ പിറ നീ
സാ ാ പി വ നേ ാ മമ േകവലം
മി ാദി വ െ െയാ വാ
ശ ജന ി ത നായി െന
നിത ം േവല െച േതാ ീടിനാ-
െല ം ന നെ േത െചാ ാ .
േഗാ വിനാശം വ ം ജന
പാ കേ ാളം ഗതിയി നി യം.
ഊ േലാക ാ ി സ തിെകാ േ
സാധ മാ െത േ ാ ധമതം.
ശാ നാം നീ ലെ െയാ വാ-
നാ യാ േവലെച മ തം.’
എ േക വിഭീഷണ െചാ ിനാ ;
‘ന നീ ം നി പിതാ മറിക നീ
വംശം ടി തി നീേയ േമ
സംശയമി വിചാരി മാനേസ.
വംശെ ര ി െകാ വനി ǌാ-
നം മാലീ ലനായകാ ഹാ .’
ഇ െന ത ി പറ നി േ രം
മ ാെത ബാണ കീ മാര ം
എ ാമെത റി കള ഥ
െചാ ിനാനാ െസൗമി ി തേ ാടവ .
‘ര ദിനം മമ ബാ പരാ മം
ക തിേ നീ മാരാ വിേശഷി ം?
ക െകാ ക ാ ിലി ǌാ നി ട
െകാ ജ ഭ ണേമ വ ‘
ഇ ം പറേ ബാണ െകാ െസൗ-
മി ി െട ട കീറിനാേന ം.
പ ബാണം വാ െനേയ ി
സത രം പിെ വിഭീഷണ തെ ം
458
ശരെമ വാനരവീര -
േമേറ റി വശംെക വാ ിനാ .
ത േണ ബാണം മഴെപാഴി ംവ ം
ല ണ കിനാ ശ ാരിേമനിേമ .
ാരിജി ം ശരസഹേ ണ െസൗ-
മി ികവചം ിയി ീടിനാ .
ര ാഭിഷി ശരീരികളായി
ന ര ം മി ാതനയ ം.
പാരമ ബാണം േയാഗി
േത ം െപാടി തിരകെളെ ാ
സാരഥിതെ തല ം റി തി-
സാരമാേയാ വി ം റി ീടിനാ .
മെ ാ ചാപെമ ല വ-
ന മി ാേതാളം ബാന കിനാ .
പിെ െ ം റി ീടിനാന്.
മ വ പം ിക ാ ജനേ രം
ഊ മാേയാ വി ം ഴിെയ ല-
േ മ ബാണ കീടിനാ .
സത രം ല യി േത ം ി
വി തം വ ി രാവണ ം
ആ മറി ീല േപായ വ ം
നാരദ താ ം ശംസി ിതേ രം.
േഘാരമാ ായ സംഗരം കെ ാ
സാരസസംഭവനാദിക െചാ ിനാ :
‘പ േലാക ി ലി െന േപാ-
ായതി ിനി ാക മി .
ക ാ മീ ശം വീര ഷ ാ-
േ ാ ജഗ ി മ ിവെരേ ാെല.’
ഇ ം പല ം ശംസി നി തി
മേ ദിവസ യം കഴി ശം.
വാസരം കഴിേ ാരന രം
വാസവ ൈദവതമ ം മാര ം
459
ലാഘവം േച കേരണ സ ി ി
രാഘവ ത പദാംേഭാ ഹം മാനേസ
ചി ി റ ി യ ാന െച
പം ിക ാ ജ ക ം േഛദി
സി ജല ി കി വി മാ-
യ രാ ണിയി വ ശരം.
മിയി വീണി രാവണിത ട-
ലാമയം തീ ി േലാക യ ി ം
സ മാനസ ാരായ േദവക
സ തം െസൗമി ിെയ തി ീടിനാ .
ം വരിഷി ാ ട ട-
ന ര ീക ം ം ട ിനാ .
േന ളായിര ം വിള ീ തദാ
േഗാ ാരിതാ ം സാദി ിേത ം
താപമക ക ട ിനാ
താപസ ാ ം ഗഗനചര ാ ം
ഭി നാദ ം േഘാഷി ിേത മാ-
ന ി ിതാ വിരി മേ രം.
ശ ാവിഹീനം െച ǌാെണാലിയി
ശം ം വിളി ട സിംഹനാദംെച
വാനര ാ മായ് േവേഗന െസൗമി ി
മാനേവ ചരണാം ജം ിനാ .
ഗാഢമായാലിംഗനം െച രാഘവ-
ഢേമാദം ക ീടിനാ നി
ല ണേനാ ചിരി ളിെ :
‘ രെമ ം നീ െച കാരിയം
രാവണി േ മരി കാരണം
രാവണ താ ം മരി ാനറിക നീ
നായ് നേ ാ ിനായ് വ ം
േശാക ാലിനി ദശ ീവ ം.’
രാവണെ വിലാപം
460
ഇ മേന ാന ം പറ ിരി േ രം
മരി േകെ ാ രാവണ
വീണി മിയി േമാഹം കല തി-
ീണനായ് പിെ വിലാപം ട ിനാ :
‘ഹാ ഹാ മാര! മേ ാദരീന ന!
ഹാ ഹാ മാര! വീര! മേനാഹര!
മ േദാഷ െള െചാ ാവ
:ഖമിെത മറ ാവ ില് ǌാ !
വി വ ം ദ ിജ ാ ം നിമാ -
മി നാ ാ റ ീ മാറായി
നെ ം േപടിയി ാ മിനി മമ-
ജ ം നി ലമായ് വ ിതീശ ര!‘
ണ പറ ം നി പി -
മ കര ട ിനാ
‘എ െട ന് മരി ജാനകി-
ത െട കാരണെമ െകാ ǌാ
െകാ വ ത െട േചാര ടിെ ാഴി-
െ േമ :ഖമട കയി േമ!‘
ഖ ഗ േമാ ി ിരി ലറി -
നി ഗമി ീടിനാന് നാം രാവണ
സീത ം നാം രാവണെന
ഭീതയാെയ ം േവപ ഗാ ിയായ്
ഹാ! രാമ! രാമ! രാേമതി ജപെ ാ -
മാരാമേദേശ വസി ം ദശാ േര
ിമാനായ പാ ശ ന് നയ ന-
ത മ ക രസ മ വാ
രാവണ തെ നി ി റ-
യാവെത ാം പറ ീടിനാ നീതിക :
‘ ല ി ജനി ഭവാനിഹ
നി മലെന ജഗ യസ തം
താവകമായ ണ വ ി തി-
461
നാവതേ ാ ി ഹ മന ം
േദവേദേവശ രനായ രൈവരി-
േസവക ാരി ധാനനേ ാ ഭവാ
െപൗല നായ േബര സേഹാദര
ൈ േലാക വ നാം ണ ജനാധിപ
സാമേവദ സമ വിദ ാലയ
വാമേദവാധിവാസാ ാ ജിേത ിയന്
േവദവിദ ാ ത ാനപരായണ
േബാധവാ ഭാ വശിഷ വിനയവാ
എ ിരിെ വാനി ാ േര
ന നെ േമാ ക ി ം
ീവധമാകിയ ക ിനാ നീ
ഭാവി ം തവ ീ ിവ നം
രാ ി േര വര േഭാ! മയാ-
സാ ം വിരേവാ േപാരിക േപാരിനായ്
മാനവ ാെര ം വാനര ാെര ം
മാേനന േപാ െച െകാ കള നീ
ജാനകീേദവിെയ ാപി െകാ ക
മാനസതാപ ം െരനീ ീ ക”
നീതിമാനായ പാ ശ പറ
യാ ധാനാധിപ േക സ നായ്
ആ നമ േപ െച ി െ -
മാ യാ മ ികേളാ ം നി പി
ശി രാ നിശാചര ാ മായ്
േരാഷം റെ ി േപാരിനായ്
െച രേ ാബലം രാമേനാേട ള-
െവാെ ാഴിയാെതെയാ ിനാ രാമ ം
മ വ തേ ാെടതി ി രാവണ
നി േപാ െച ാനേഭദമായ് നി ഭയം
പിെ ര മ ബാണ െള െത
ഭി മാ ീടിനാ രാവണേദഹ ം
പാരം റി തള വശം െക
462
ധീരത ം വി വാ ീ ദശാനന
േപാ മിനി മമ േപാ െമേ ാ തി-
ഭീ വായ് ല ാ രം ന രം.
രാവണെ േഹാമവി ം
െനെ നമ രിെ ം
വദനനായ് നി െചാ ീടിനാ :
‘അ ാ ജാദിയാം മ ടവീര -
മ ാന േയാ തനാകിയ രാമ ം
ഒെ െയാ മി വാരിധി ം കട-
ി െര വ ല ാ രം ാപി
ശ ാരി ഖ നീശാചര ാെര -
െമാെ െയാ ി ǌാേനകാകിയായി
:ഖ െ ാ ിരി മാറായി
സ േരാ! ǌാ തവ ശിഷ നേ ാ വിേഭാ!‘
വി ാനിയാകിയ രാവണനാലിതി-
വി ാപിതനായ മഹാ നി
രാവണേനാ പേദശി ി’െത ി നീ
േദവതമാെര സാദം വ ക
ശീ െമാ ഹ ം തീ ശ
േതാ ം കാരമതിരഹസ േല
െച ി ാ നീ േഹാമം ട ക;
വ ം ജയ, െമ ാ നിനെ േടാ!
വി ം വരാെത കഴി ാകി-
ല ി ി നി റെ ം
ബാണ ണീര ചാപാശ രഥാദിക
വാനവരാ മജ നാം പിെ നീ
മ ം ഹി െകാ െകേ ാ സാദര-
മ രെമ ിേയ േഹാമം കഴി നീ’
നിേയാ ലമ ം േക
രേ ാഗണാധിപനാകിയ രാവണ
463
പ ഗേലാകസമാനമായ് തീ ി
ത െട മ ിരം ത ി ഹാതലം
ദിവ മാം ഹവ ഗവ ാദി േഹാമായ സ-
വ ത സ ാദി െകാ വ
ല ാ രദ ാരെമാെ ബ ി തി
ശ ാവിഹീനമകം നായ്
ധ ാന റ ി ത ഫലം ാ ി
െമൗന ം ദീ ി േഹാമം ട ിനാന്
േവ ാമമാ േ ാള ിതമാെയാ
േഹാമ പം ക രാവണേസാദര
രാമച കാ ിെ ാ ീടിനാ
‘േഹാമം ട ീ ദശാനന മ വ!
േഹാമം കഴി ടീ കിെല േമ
നാമവേനാ േതാ ീ ം മഹാരേണ
േഹാമം ട വാനായയ ീ ക
സാേമാദമാ കപി ലവീരെര’
ീരാമ ീവശാസനം ൈകെ ാ
മാ ത ാംഗദാദികെളാ േവ
േകാടി ടേയാ ം മഹാമതി-
േലറി ട രാവണമ ിരം
രപാലക ാെര ം െകാ -
മ ടവീരെരാ മി നാ ലം
വാരണവാജിരഥ േള ം െപാടി-
ാരാ ത ദശാസ േഹാമ ലം
വ ാജാ സരമ നിജ കരസം യാ
ചി ി ദശ ീവേഹാമ ലം
േഹാമ ഹാദ ാരബ നപാഷാണ-
മാമയഹീനം െപാടിെപ ംഗദ
ത ഹയിലക േനര
ന േര െന ാണായിത ിേക
മ വ ക മംഗദാ യാ
െതെ െച ഹയിലിറ ിനാ
464
ക മട ട ധ ാനി ിരി മ-
ണ ജനാധിപെന വാനര
താഡി താഡി ത ജന െള-
ീഡി െകാ ക ം സംഭാരസ യം
ിെലാെ െയാരി േല േഹാമി
ഖ ി ി ല േമഖലാജാല ം
രാവണ ക ിലി മഹാ വം
പാവനി ീ ം പിടി പറി ട
താഡനം െച ാന െകാ സത രം
ീഡയാ വാനരേ മഹാബല
ദ െകാ ം നഖ ള് െകാ ം ദശ-
ക രവി ഹം കീറിനാേന ം
ധ ാന ിേന മിള ായീല
മാനേസ രാവണ ം ജയകാം യാ
മേ ാദരിെയ ിടി വലി ത -
മ നെമ ാം ിയി ീടിനാ
വി നീവിയായ് ക കഹീനയായ്
വി യായ് വിലാപം ട ീടിനാ :
‘വാനര ാ െട ത െകാ ീ വാന്
ǌാെന തം െച ൈദവേമ!
നാണം നിന ി േയാ രാ േസശ ര?
മാനം ഭവാേനാളമി മ ാ േമ
നി െട പിലി ാ കപിവര-
െരെ ല ടി ി ിടിെപ
പാരിലിഴ ം ക ിരി
േപാേര പരിഭവേമാ ി ജളമേത!
എ ിനാ െ ാ നിന് ധ ാന ം േഹാമ -
മ തമിനിെയേ ാ മേത!
ജീവിതാശാ േത ബലീയസീ മാനേസ
ഹാ! വിധിൈവഭവെമ മ തം
അ ം ഷ ഭാര യേ ാ വി;
ശ വ വെള ിടിെ ം
465
ബ െ ം ക ിരി യി
ത ഭവി മേമവ ം
നാണ ം പ ി ം േവ ീലവ ത
ാണഭയം െകാ ഢ മഹാഖല ’
ഭാര ാവിലാപ േക ദശാനന
ൈധര മക ത വാ മായ് സത രം
അംഗദ തേ ാട ാന ക
ംഗശരീരികളായ കപിക ം
രാ ി േരശ രപ ിേയ മയ-
ാ വിളി റ േപാ ീടിനാ
േഹാമേശഷം ട ിവയെമ രാ-
മാ ിേക െച ൈകെതാ തീടിനാ
മേ ാദരിേയാട സരി േ രം
പ ിതനായ ദശാസ ം െചാ ിനാ :
‘നാേഥ! ധരി ൈദവാധീനെമാെ ം
ജാതനായാ മരി തി േമ
ക ി െത ാമ ഭവി ീടണ-
മിേ ാള ഭവമി രം മാമകം
ാനമാ ിത േശാകം കള ി നീ
ാനവിനാശനം േശാകമറിക നീ
അ ാനസംഭവം േശാകമാ -
മ ാനജാതമഹ ാരമായ ം
നശ രമായ ശരീരാദികളിേല
വിശ ാസ ം നര ാനസംഭവം
േദഹ ലം ദാരാദിബ ം
േദഹി സംസാര മ കാരണം
േശാകഭയേ ാധേലാഭേമാഹ ഹാ-
രാഗഹ ഷാദി ജര ത ജ
അ ാനജ ളഖിലജ -
മ ാനെമ ാമകെല ളക നീ
ാനസ പനാ ാ പരനദ യ-
നാന സ പനേലപക
466
ഒ ിേനാടി സംേയാഗമതി മ-
െ ാ ിേനാടി വിേയാഗെമാരി ം
ആ ാനമി െന ക െതളി ട-
നാ നി േശാകം കളക നീ വ േഭ!
ǌാനിനി ീരാമല ണ ാെര ം
വാനര ാെര ം െകാ വ ീ വ
അ ാ ിേലാ രാമസായകേമ ൈക-
വല ം ാപി നിെ ാ സംശയം
എെ രാമ െകാല െച കി സീതെയ-
െ ാ കള ടെനേ ാ ടേവ
പാവക പതി മരി നീ
ഭാവനേയാ െമ ാ ഗതി ം വ ം’
വ ി േക മേ ാദരി ം ദ-
ശ ീവേനാ പറ ാള േനരം
‘രാഘവെന യി ാന താ േമ
േലാക യ ി െല ധരി നീ
സാ ാ ധാന േഷാ മനായ
േമാ ദ നാരായണ രാമനായ ം
േദവ മകരാവതാരമ ി
ൈവവസ തമ തെ ര ി ം
രാജീവേലാചന െമാ ല -
േയാജന വി തമാെയാ മായ്
ീരസ മഥനകാേല രാ
േഘാരമാം മ രം േ ധരി ം
പ ിയായ് ം ഹിരണ ാ െനെ ാ
മ ിടം േത േമ വ െപാ ി ം
േഘാരനാേയാ ഹിരണ കശി ത
മാറിടം ൈകനഖം െകാ പിള ം
ടി മ ബലിേയാ യാചി
േലാക ം ടിയായള ം
ിയരായ് പിറേ ാര ര ാെര
േ വധി തിനായ് ജമദ ിത
467
നായ് രാമനാമെ ധരി ം
ീപതിയായ രാമനിവ തെ
മാ ാ വംേശ ദശരഥ നായ്
ധാ ീ താവരനാകിയ രാഘവ
നിെ വധി ാ മ ഷ നായ് തേല
വ പിറ െമ ധരി നീ
വിനാശം വ വാ ം തവ
ത ഭവി ാ മായ് നീയവ െട
വ ഭെയ െകാ േപാ ഥാ
നി നാകയാല് ഢ! ജള േഭാ!
ൈവേദഹിെയെ ാ ീ ക രാമ
േസാദരനാ െ ാ രാജ ം ന ക
രാമ ക ണാകര നെര ം
നാമിനി ാനനം വാ തപ ിനായ്’
മേ ാദരീവാ േകെ ാ രാവണന്
ച പരാ മ െചാ ാന േനരം:
മി ാമാത േസാദര ാെര ം
തവ ി ǌാേനകനായ് കാനേന
ജീവി ിരി ം ഭംഗിയെ േടാ
ഭാവി വ ം ഭവി യിെ ാ േമ
രാഘവ തേ ാെടതി ം െച
ൈവ രാജ മ ഭവി ീ വ ’
രാമരാവണ ം
ഇ ം പറ ിെനാ െ
ബ േമാദം റെ ി രാവണ
ലബലാദിക സംഗര ി ത -
കാേല റെ വ ി തേല
ല ാധിപ സഹായമായ് േവേഗന
സംഖ യി ാത ച രംഗേസന ം
പ പടനായക ാ െമാ ി
468
പ ക െന ി റെ ാര്
വാരാധിേപാെല പര വ
മാ തി ാം കപിക കെ ം
ഭീതി വാ ീ ക
നീതിമാനാകിയ രാമ ം െചാ ിനാ
'വാനരവീരേര! നി ളിവേരാ
മാനം നടി െചേ താ േമ
ǌാനിവേരാ േപാ െച െതാ ീ വ-
നാന െ ാ ക െകാ േകവ ം'
എ െച നിശാചരേസനയി
െച ചാടീടിനാേനകനാമീശ ര
ചാപബാണ ം ൈകെ ാ രാഘവ
േകാേപന ബാണജാല കീടിനാ
എ നിശാചര വേ തി-
രാമ ാ െ േപാെല
രാമമയമായ് ചമ ി സം ാമ-
മി െമെ ാ ൈവഭവമേ രം
'എേ ാ തേ െപാ ി രാഘവ-'
െന േതാ ീ രജനീചര െ ാ െവ
ദ ാദശനാഴികേനരെമാ േപാെല
യാ ധാനാവലിേയാ ര മ
അ ം വരിഷി േനരമാ ംത
ചിേ തിരി റിയായതിേ േമ
വാസരരാ ി നിശാചരവാനര
േമദിനി വാരിധി ൈശലവന ം
േഭദമി ാെത ശര നിറ ി
േമ ര ാരായ രാ സവീര ം
ആന ം േത ം തിര ം കാലാ ം
വീ മരി നിറ ി േപാ ളം
കാളി ം ളിക ം കബ ം
കാളനിശീഥിനി ം പിശാച ം
നാ ം നരി ം ക കക കാക
469
േപ ം െപ ഭയ രമാംവ ം
രാമചാപ ി മണിത നിനാദ ം
േവ ാമമാ േഗ ടെര ടെര േക
േദവഗ യ ാപേരാ ം
േദവ നീ നാം നാരദ ം തദാ
രാഘവ തെ തി ട ിനാ-
രാകാശചാരികളാന കം
ദ ാദശ നാഴികെകാ നിശാചര
േമദിനിത ി വീണീടിനാെരാ േവ
േമഘ ി ി നി ബിംബംേപാെല
രാഘവ തെ ം കാണായിതേ രം
ല ണ താ ം വിഭീഷണ ം ന-
ര തനയ ം മാ ത ം
മ വാനരവീര ം വ ി
ം നിറ ി രാഘവനേ രം
മ ടനായക ാേരാട െച ി-
'തി ണേ മാ െച ീ വാ
നാരായണ ം പരേമശ ര െമാഴി-
ാ മിെ േക ǌാ േമ'
രാ സരാജ ം വന േനരം
രാ സ ീക റവിളി ിനാ
'താത! സേഹാദര! ന ന! വ ഭ!
നാഥ! ന വലംബനമാരേ ാ!
യാേയ ം വി പയാ െ ാ
ന രാധിപേസാദരി രാമെന
ി കാരണമാപ ിെതാ െവ
വ ി വ മ ി കാരണം
ണഖ െ മതി പരം
േപെ മാള േയാ ദശക ര !
ജാനകിെയെ ാതി ാ ലം ടി-
ാെനാ ഢ മഹാപാപി രാവണ
അ ഹരമാേ ണ ഖരാദിെയ
470
േ വധി ം ാരി െന
തവ ി, വാഴി ീവെന
സത രം വാനര ാെരയയ ം
മാ തി വ ിവിെടെ ക ം
വാരിധിയി ചിറെക ി ട ം
ക ിരിെ ന േതാ െത -
േ ാ വിചാരമാപ ി ാ ?
സി മ ാ ി വിഭീഷണ െചാ ിനാ
മ നായ ം ധി രി ീടിനാ
ഉ മ ന വിേവകി വിഭീഷണ
സത ത േമലി ന ായ്വ മവ
നീചനിവ ലെമാെ ടി തി-
നാചരി ാനി ത രണ ി ം
ന ത ാെര ം ത ിമാെര ം
െകാ ി മ മാ ജനെ ം
എ ാമ ഭവി ീ വാ പ താ
വ ാ െച െമ ാം മറ ിേതാ?
സ മായ ം േദവസ മായ ം
നി രിയാദമട ിനാേന ം
നാ ിലിരി ം ജകെള പീഡി
കാ ിലാ ി മ ീടിനാ ക ല
അ മന ാേയന നിത മാ ി ം
മി ജനെ െവ ചമ ം
ാ ണെരെ ാലെച ംമ
ധാ ിക ാ തെലാെ യട ി ം
പാരം ജനേദാഷ ിവ-
നാെര മി പ െമാരി ം
ഇ ഹാപാപി െച േതാ ക ിനാ
നെ ം ഃഖി മാറാ ിനാനിവ '
ഇ ം ര ീജന ി വിലാപ
ന രാധിപ േക ഃഖാ നായ്
'ശ െളെ ാെ ാ വാനി ിനി
471
ിനാ റെ െക ി നാം'
എ േക വി പാ മതിന്-
േ മേഹാദര ം മഹാപാ ശ ം
ഉ രേഗാ ര േട റെ
ശ കി ട ിനാേര ം
ിമി ായതനാദരി-
തനായ നിശാചരനായക
േഗാ രവാതി റെ നി ി
ചാപലെമ ിേയ വാനരവീര ം
രാ സേരാെടതി ാര കേ -
േ ാട നിശാചരവീര ം
ീവ ം വി പാ ം ത ളി-
മാം വ ം െപാ താന േനരം
വാഹനമാകിയ വാരണവീരെന-
ാഹസം ൈകെ ാ വാനരരാജ ം
െകാ ക വി പവിേലാചന
െച ി വാ ം പരിച ം ൈകെ ാ
െകാെ ാെ റി ാ കപിരാജ ം
ന ായിെത വി പാ മഥ
െവ ിനാ വാനരനായകവ സി
േകാപേ ാ മ ടരാജ ം
െന ിേമെലാ ടി ാന െകാ വ
െതെ കാല രം േമവിനാ
േതരിേലറിെ ാ ാ മേഹാദര
േത ം തക ീവനവെന ം
ത ര ിനയ ക തി-
നായ് വ ാ മഹാപാ ശ ം
അംഗദ െകാ ാനവെന മേ രം
െപാ ം മിഴികേളാടാശരാധീശ ം
േപാ മദേ ാ മ കപികെള
താമസാ ംെകാ വീ ിനാ ഴിയി
രാമ ൈമ ാ െമ ത ി
472
താമസാ െ മേ ാ ദശാസന
ആ രമ െമ ാന വ ള-
വാ ര ാരായിതാ കപിക ം
വാരണ കര ട േ ാ ക-
സാരേമേയാരഗ ൈസരിഭ വായസ-
വാനര സിംഹ ക കാക -
ാനനമായ് വ മാ രാ ാ കം
ഗര പ സ ശ ി പരശ ധ-
ഖ ഗ ല ാസ ബാണാ ധ ം
മായ് വ പര ക ള-
വാേ യമ െമ ാ മ വീര ം
െച ന െ ാ ിക മി ന
തി മാദിത ന ിെയ ി രം
േജ ാതി യ ളായ് െച നിറ ള-
വാ രമ ം േപായ് മറ ബലാ
അേ ാ മയന് െകാ േ ാ ദിവ ാ െമ-
േപതരാ ധം കാണായിത ിേക
ഗാ മ ം േയാഗി തിെന ം
ശാ മാ ീടിനാന് മാനവവീര ം
സൗര ാ െമ ാ ദശാനനേ രം
ൈധേര ണ രാഘവ ത െമ ം
ഖ ി േനരമാഖ ലൈവരി ം
ച കരാം സമ ളാം ബാണ
പ െകാെ മ ള് േഭദി ള-
മ ഷനാകിയ രാഘവ
ശര െള ാന െകാ ട -
കീറി റി ി ന േര ം
ല ണേന ശര ളാ േ ാ
ത േണ േക ഖ ി വീ ീടിനാ
അ ശരെമ തെന ം െകാ
ച ലഹീനം റി ി ചാപ ം
അശ െള ദെകാ വിഭീഷണ
473
ത െകാ ാന േനരം ദശാനന
തേല ചാടിവീണാ േവ െകാ തി-
േ ാധാ വിഭീഷണെന േയാഗി ി
ബാണ െകാെ റി ി
വീണി ി മഹീതേല
അേ ാ വിഭീഷണെനെ ാ മാറവ
ക പി ം മയ െകാ േ ാ േവ
ക െ ാ ചാ വാേനാ ിയ േനര
ല ണ ബാണ െള ി
ന രാധിപ ത ടെലാ േവ
ര മണി റി വല ട
നി ം ദശാസന േകാപി െചാ ിനാ
ല ണ തേ ാ 'ന നീെയ ം
ര ി വാ വിഭീഷണെന ദാ
ര ി ി ന നിെ നെര െട
ശ ിവ ക ാ മിെ ാ
ശ നാകി ഭവാ ഖ ി േവലി ം'
എ പറ േവേഗന ചാ ീടിനാന്
െച തറ ി മാറ ശ ി ം
അ െകാ ത താ ട
വി നായ് ത വീ മാര ം
േവ െകാ ല ണ വീണ ക ി
മാ െകാ രാമ ം നി വിഷ നായ്
ശ ി പറ തി ാ ം കപിക
ശ ി േപാരാ ര ലനായകന്
ൈ ക െകാ പിടി പറി ട-
േ ാപേമാ റിെ റി ീടിനാ
മി തനയ േഷണ ജഗ ാണ-
ാദികേളാട െച ിതാദരാ
'ല ണ ത െട മി ിനി
ര ി െകാ വി വിഷാദി േത ം
ഃഖസമയമ ിേ ാ ഴേ ാ
474
രേ ാവരെന വധി ǌാ
കല ാണ െ ാ ക െകാ വി നി -
െള വ മി മ രകൗശലം
ശ ാ ജെന വധി ം േവഗ ി-
ല ാ ജാദികേളാ െമാ മി
വാരിധിയി ചിറെക ി ട ം
േപാരി നിശാചര ാെര വധി ം
രാവണനി ഹസാ മായി വന്
േകവലമിേ ാളഭി ഖനായി
രാവണ ം ബത! രാഘവ ം ടി
േമ ക മിയിെല ത ിനി
രാ ി േര േനെ ാ വാ നി യം
മാ ാ വംശ ി വനാകി ǌാ
സ ദീപ ം സ ാം ധിക ം
സ ാചല ം രച ാ ം
ആകാശ മികെള ിവ നാള്
േപാകാെത കീ ിവ ി ംപരി ǌാ
ആേയാധേന ദശക െനെ ാല്വെനാ-
രാ ധപാണിെയ ാകി നി ംശയം
േദവാ േരാരഗചാരണതാപസ-
േരവ ം ക റിേയണം മമ ബലം.'
ഇ മ െച ന േര േനാ-
ട െള ം ട ീടിനാ
ത മം ബാണം നിശാചരാധീശ -
ാഹ െ ാ കി ട ിനാ
രാഘവരാവണ ാ ത ിലി െന
േമഘ മാരി െചാരി േപാെല
ബാണഗണം െപാഴി ീ േനരം
ǌാെണാലിെകാ ഴ ി ജഗ യം
േസാദര വീ കിട േതാ ി-
ലാധി ര ലനായക
താേരയതാതേനാേടവമ െച
475
'ധീരതയി ിേന ം മമ
തേല വാ യി ന െതനി ിനി
ാതാ തേ ാ െട മരി ം
വി പിടി ം തിേ േമ
െക മി െത ചമ ന ിഹ
നി പാ േമ മ മന ി ം
വി മേമറിവ ി േമ േമ
െനെ ാ വാ പായ ം ക ീല
ന മായ് വ ി മാന ം മാനേസ'
ഏവമ െച േനരം േഷണ ം
േദവേദവ തെ ാടാ െചാ ീടിനാ
'േദഹ ിേന ം നിറം പക ീെലാ
േമാഹമേ മാരെ നി യം
എ ണ ി നിലാ ജ തേ ാ
പിെ നി പി െചാ ാ േഷണ ം
' െ ണേ വിശല കരണിയാ-
മ ി െകാ വ ീ ക'
എ ളേവ ഹ മാ ം വിരേവാ
െച മ ം െകാ വ ീടിനാ
നസ ം െച േഷണ മാരനാ-
ലസ ം തീ െതളി വിള ിനാ
പിെ മൗഷധൈശലം കപിവര
മി വ ം തെ യാ ിനാ
മ വ തെ വണ ിനാന് ത ി ം
ന ായ് െക ണ ി രാമ ം
'നി െട പാരവശ ം കാ കകാരണ-
െമ െട ൈധര ം േപായി മാനേസ'
എ േക രെച മാര -
'െമാ തി മന ി ാകണം
സത ം തേപാധന ാേരാ െച ം
ൈ േലാക ക കനാമിവെനെ ാ
476
പാലി െകാ ക ജഗ യം ൈവകാെത'
ല ണ െചാ േക ര മ
രേ ാവരേനാെടതി ാനതി തം
േത െമാ മി വ ദശാസ ം
േപാരി രാഘവേനാെടതി ീടിനാ
പാരി നി ി ാ വംശതിലക ം
േതരി നി ാശരവംശതിലക ം
േപാരതി േഘാരമായ് െച േതാ േനര
പാരമിള ം ര മ െ
നാരദനാദിക െചാ േക യാ
പാരം വള െ ാ സം മേ ാ ട
ഇ ം മാതലിേയാ െചാ ാ 'മമ
സ നം െകാ െ ാ നീ ൈവകാെത
ീരാഘവ ഹിതം വ മാ നീ
േത ം െതളി െകാ മടിയാെത'
മാതലിതാന േക ട േത മായ്
തലം ത ിലിഴ െചാ ീടിനാ
'രാവണേനാ സമര ിനി ǌാ
േദേവ ശാസനയാ വിടെകാ ി
േതരതിലാ കേര ക േപാരിനായ്
മാ ത ല േവേഗന നട വ '
എ േക രഥെ ംവ ി
മ വ േതരിലാ ാ കേരറിനാ
തേ ാ ല നായ് രാഘവെന
വി ിലാ ാെറാ േനാ ി ദശാസന
േപമഴേപാെല ശര കീടിനാ
രാമ ം ഗാ മ െമ ീടിനാ
രാ സമ ം േയാഗി േനരം
രാ സരാജ ം മാെയ ം
രനാഗ ളാമ െ മാ വാ
ഗാ ഡമ െമ ര നാഥ ം
മാതലിേമ ം ദശാസന ബാണ -
477
െള െകാടി ം റി കള ി
വാജിക ം ശരേമ േമ ന-
രാജി ം േഘാരമായ്വ ര വര
ൈകകാ തള േത ി നി ം വിധൗ
ൈകകസീന നനായ വിഭീഷണ
േശാകാതിേരകം കല നി ീടിനാ
േലാക േമ ം വിഷാദം കല ി ം
കാല ര ിനയേ നിനിെയ
ലം േയാഗി ിതാശരാധീശ ം
അ െകാ തടെപാറാേ ാ ട
ാരിത െട േതരിലി െ ാ
ശ ിെയ യ ര നാഥ ം
പ ി വീ ത ല ം
ന േര െട രഗ െള-
െകാ റി ി രാഘവ
സാരഥി േത ം തിരി ടി ാ നായ്
േപാരിെലാഴി നി ീടിനാനേ രം
ആലശ െമാ കേ ാ േനരം ത -
പൗല ം തേനാ െചാ ീടിനാ
'എ ിനാ െ ാ നീ പി ിരി ബലാ-
ല നായ് ǌാന ലനാകേയാ?
ടലേരാെടതി ാ ǌാെനാ േനാ-
െടാടിെയാളി വാെറ ക ഭവാന്?
നീയ തെനനി ിനി രാമ
നീയതിബാ വെന റിേ നഹം'
ഇ ം നിശാചാധീശ പറ തി-
രം സാരഥി സത രം െചാ ിനാ
'രാമെന േ ഹ ായി മ മ-
ാമിെയ േദ ഷ ായി മ േമ
രാമേനാേട െപാ തിനി േ ര-
മാമയം തള ക ǌാ
േ ഹം ഭവാെന റിേ മാകയാ
478
േമാഹമക േവാളം േപാ ളം വി
െര നി ാലസ െമ ാം കള ിനി-
േ ാരി ണെമ ക പി െ
സാരഥിതാനറിേയണം മഹാരഥ-
ാ െട സാദ ം വാജിക സാദ ം
ൈവരിക ജയാജയകാല ം
േപാരി നിമ്േനാ തേദശവിേശഷ ം
എ ാമറി രഥം നട വ-
നേ ാ നി ണനാ ത േഭാ!'
എ േക െതളി ഥ രാവണ-
െനാ ണ ാ ൈകവള ം െകാ -
' ി ിനിേ ര ാ ീ ക
പിേ ാ മി ിനിെയാ െകാ െമേടാ!
ഇേ ാ നാെളേയാെടാ തിരി ി ം
മ വേനാ േപാെര റിക നീ'
ത ം േതരതിേവേഗന ിനാ
േ ാധം ി രാമ ം
ത ളിേല മണ െപാ തള-
വ മി ം നിറ ശര ളാ
അഗ േവശ ം ആദിത തി ം
അ െന േപാ ക നി േ ര-
െമ െനെയ റി ീലഗ തദാ
രാഘവ േതരിലിറ ിനി ീടിനാ-
നാകാശേദശാ ഭാകരസ ിഭ
വ ി നി ര ലനാഥനാ-
ന മിയ െച ാനഗ ം
'അഭ ദയം നിന ാ വ വാ-
നിേ ാഴിവിേട വ ി ǌാെനേടാ!
താപ യ ം വിഷാദ ം തീ േപാ-
മാപ മ വ മക േപാം
ശ നാശം വ ം േരാഗവിനാശനം
479
വ ി മാ സ ീ ിവ നം
നിത മാദിത ദയമാം മ മി-
മെമ ംഭ ാ ജപി െ േടാ!
േദവാ േരാരഗചാരണ കി ര-
താപസ ഹ കയ രേ ാ ത-
കിം ഷാ േരാ മാ ഷാദ ാ ം
സ തി ര െന െ ഭജി ം
േദവകളാ താദിത നാകിയ
േദവനേ പതി ാ േലാക ം
ര ി ം നിജ ര ിക െകാ വ
ഭ ി മവ ക പകാലാ േര
ം വി ം ീമഹാേദവ ം
ഷ ഖ താ ം ജാപതി ം
ശ ം ൈവശ ാനര ം താ ം
രേ ാവര ം വ ണ ം വാ ം
യ ാധിപ മീശാന ം ച ം
ന ജാല ം ദി രി ം
വാരണവ മാര ം മാര ം
താരാഗണ ം നാനാ ഹ ം
അശ ിനീ മ വ ം
വിശ േദവ ാ ം സി ം സാ ം
നാനാ പി ം പിെ മ ം
ദാനവ ാ രഗസ ഹ ം
വാരമാസ സംവ രക പാദി
കാരകനായ ം ര നിവ തെ
േവദാ േവദ നാം േവദാ കനിവന്
േവദാ വി ഹന് േവദ േസവിത
ഷാ വിഭാകര മി ഭാകര
േദാഷാകരാ ക ത ാ ദിനകര
ഭാ ര നിത നഹ രനീശ ര
സാ ിസവിതാ സമ േലാേക ണ
ഭാസ ാ വിവസ ാ നഭസ ാ ഗഭ ിമാ
480
ശാശ ത ശം ശരണ ശരണദ
േലാകശിശിരാരി േഘാരതിമിരാരി
േശാകാപഹാരി േലാകാേലാകവി ഹ
ഭാ ഹിരണ ഗ ഭ ഹിരേണ ിയ
ദാന ിയ സഹ ാം സനാതന
സ ാശ ന നാശ സകേലശ ര
ജനാവേബാധ ദ മംഗല
ആദിത ന ന ണനന ഗ
േജ ാതി യ തപന സവിതാ രവി
വി വിക ന മാ ാ നം മാ-
കിരണ മിഹിര വിേരാചന
േദ ാതന പര ഖേദ ാത േദ ാത-
നദ യ വിദ ാവിേനാദ വിഭാവ
വിശ ി ിതിസംഹാരകാരണ
വിശ വ മഹാവിശ പ വി
വിശ വിഭാവന വിൈശ കനായക
വിശ ാസഭ ി ാനാം ഗതി ദ
ച കിരണ തരണി ദിനമണി
രീക േബാധ ദനര മാ
ദ ാദശാ ാ പരമാ ാ പരാപര-
നാദിേതയ ജഗദാദി ത ശിവ
േഖദവിനാശന േകവലാ ാവി -
നാദാ ക നാരദാദി നിേഷവിത
ാനസ പന ാനവിനാശന
ധ ാനി െകാ ക നീ നിത മിേ വെന
ആദിത ദയം
സ തം ഭ ാ നമ രി ീ ക
സ ാപനാശകരായ നേമാനമഃ
അ കാരാ കാരായ നേമാനമഃ
481
ചി ാമേണ! ചിദാന ായ നേമാനമഃ
നീഹാരനാശകായ നേമാനമഃ
േമാഹവിനാശകരായ നേമാനമഃ
ശാ ായ െരൗ ായ െസൗമ ായ േഘാരായ
കാ ിമതാംകാ ി പായ േത നമഃ
വരജംഗമാചാര ായ േത നേമാ
േദവായ വിൈശ ക സാ ിേണ േത നമഃ 3930
സത ധാനായ ത ായ േത നമഃ
സത സ പായ നിത ം നേമാനമഃ
ഇ മാദിത ദയം ജപി നീ
ശ യം വ ീ ക സത രം”
ചി ം െതളി ഗേ ാ ി േകെ ം
ഭ ി വ ി കാ ം ിനാ
പിെ വിമാന േമറി മഹാ നി
െച വീണാധേരാപാേ മ വിനാ .
രാവണവധം
രാഘവ മാതലിേയാട ളിെ ി-
'താ ലെമ ിേയ േത നട ീ നീ'
മാതലി േതരതിേവേഗന ിനാ-
േന േമ ച ലമി ദശാസ ം
ടി െപാടിെകാ ദി ടനിട-
ടി ശര െമെ ാ വി യം.
രാ ി രെ െകാടിമരം ഖ ി
ധാ ിയിലി ദശരഥ ം
യാ ധാനാധിപ വാജിക തെ ം
മാതലിതെ േമെറെയ ീടിനാ
ലം സലം ഗദാദിക ം േമ -
േമേല െപാഴി ി രാ സരാജ ം
സായകജാലം െപാഴി വ ം റി-
ാേയാധന ി ി രാമ ം
482
ഏ മണ മക ം വലംവ -
േമ മിടംവ െമാ പി വാ ി ം
സാരഥിമാ െട സൗത കൗശല ം
േപാരാളിക േട കൗശല ം
പ കീഴി ക തി നാമീവ -
ാക മി ിവ മിനി േമലി
എ േദവാദിക ം ക ീടിനാ
ന നെ െതളി ി നാരദ
പൗല രാഘവ ാ െതാഴി കാ കയാ
ൈ േലാക വാസികള് ഭീതി ീടിനാ
വാതമട ി മറ ി ര ം
േമദിനിതാ ം വിറ ി പാരമായ്
പാേഥാനിധി മിളകി മറി ി
പാതാളവാസിക ം ന ീടിനാ
'അം ധി അം ധിേയാെടെ തി ി -
മംബരമംബരേ ാെടതി ീടി ം
രാഘവരാവണ ി സമം
രാഘവരാമണ െമാഴി ി '
േകവലമി െന നി ക ി
േദവാദിക മേ ര രാഘവ
രാ ി രെ തലെയാ ട
ധാ ിയിലി ാന േനരമെ ാേഴ
െട ള കാണായിതവ തല
െട റി കള ര ാമ ം
ഉ ായിതേ ാള ം പിെ രാഘവ
ഖ ി മിയിലി ാലര ണാ
ഇ ം റി െ ാ തലകെള
ിയിലി ര ലസ മ
പിെ ംപ തല െ ാ വാ മി-
െ േ വിചി േമ ന നെ ം
ഇ െന റായിരം തല േപാകി -
െമ ം റവി വ തല പ ി ം
483
രാ ി രാധിപ തെ തേപാബലം
ചി ം വിചി ം വിചി മേ േലാം
ംഭക മകരാ ഖര ബാലി
വ നാം മാരീചെന ിവരാദിയാം
െരെ ാ ബാണ ിനിെ തി-
നി രനാമിവെനെ ാ വാ മടി-
ായതി ശക െനെ ാ വാ
ക ീ പായ േമ െമാ ീശ രാ!
ചി ി രാഘവ പിെ മ ശ-
ക ര െമ ി ബാണ കീടിനാ
രാവണ ം െപാഴി ീടിനാ ബാണ
േദവേദവ തി േമനിേമലാേവാളം
െകാ ശര െളെ ാ ര വര-
ായി ിെലാ നിനവേ രം
സമ ളായ് വ ശര ം
െക റ ദശാസ ം നി യം
ഏ ദിവസം വനീവ േമ
േരാേഷണനി െപാ േതാരന രം
മാതലിതാ ം െതാ െചാ ീടിനാ-
'േന ം വിഷാദ ാകാ മാനേസ
മഗ തേപാധനനാദരാ
ത ബാണം െകാ െകാ ാം ജഗ േഭാ!
ൈപതാമഹാ മതായെത' ി െന
മാതലി െചാ േക ര വര
'ന പറ നീയിെതേ ാടിനി-
െ ാ ീ വ ദശക െന നി യം'
എ ളിെ ൈവരി മ െ
ന ാെയ െതാ ി രാഘവ
ര ാനല ാരതി തരം വ
വാ ം മ രേമ മ മായ്
വിശ െമ ാം കാശിെ ാ സായകം
വിശ ാസഭ ാ ജപി യ ീടി
484
രാവണ തെ ദയം പിള -
േദവി ം േഭദി വാരിധിയി
േചാരക കി കി വിരേവാ
മാ തേവേഗന രാഘവ ത െട
ണിയി വ ി വീ െതളിേവാെട
ബാണ െമെ ാ വി യ,മേ രം
േതരി നി ാ മറി വീണീടിനാ
പാരി മരാമരം വീണേപാെല തദാ
ക പക മല കിനാ-
പ േമാേദന വാനരേരവ ം
അ േലാ വ നി േമ േമ
ശ ം േന െളാെ െതളി ി
രസംഭവ ം െതളി ീടിനാ-
ന ം േനെര ദി ാന േനരം
മ മായ് വീശി ട ി പവന ം
ന ായ് വിള ീ ച ശേലാക ം
താപസ ാ ം ജയജയ ശേ ന
താപമക കഴ് ട ിനാ
േശഷി രാ സേരാടിയകം
േകഴ ട ിനാെരാെ ല ാ േര
അ ജ മാ തി നീലാംഗദാദിയാം
മ ടവീര മാ ക ിനാ
രാവണഗാ ദഹനം
അ ജ വീണ ക വിഭീഷണ
വ ി രിക െച ി ലാ
ഃഖം കല വിലാപം ട ിനാ-
'െനാെ വിധിബലമേ ാ വ ം
ǌാനിെതാെ റ ീടിേന േമ
മാനം നടിെ െ ം െവടി ീടിന
വീര! മഹാശയേനാചിതനായ നീ
പാരിലീവ ം കിട മാറായ ം
485
ക ിെത ാം ǌാന ഭവിേ ണെമ-
ൈദവ ിനതാ െ ാഴി ാവ ം?
ഏവം കര ം വിഭീഷണ തേ ാ
േദവേദേവശന െച ിതാദരാ
'എേ ാടഭി ഖനാ ി േപാ െച
ന ായ് മരി മഹാ രനാമിവ -
തെ റി കരയ േത േമ
ന പരേലാക ി സേഖ!
വീരരാ രാജാ ധ ംന
േപാരി മരി െത റിേയണേമ!
േപാരി മരി വീരസ സി ി
പാരം തിക െ ി േയാഗം വരാ
േദാഷ െള െമാ ീതിവ ിനി-
േ ഷ ിയ ട ക ൈവകാെത'
ഇ മ െച നി േ രം
ത മേ ാദരി േക വ ീടിനാ
ല ാധിപ മാറി വീ കര മാ-
ത െ ാ േമാഹി ന ട
ഓേരാതരം പറ ം പിെ മ
നാരീജന ം േക ട ിനാര്
പം ിരഥാ ജനേ ാള െച
പം ി ഖാ ജ തേ ാ സാദരം
'രാവണ ത ട സം രി ീ ക
പാവകെന ലി ി ിനി ത രം'
ത വിഭീഷണ െചാ ാ'നിവേനാള-
മി പാപം െച വരി തേല
േയാഗ മേ മടിയനിവ ട -
സം രി ീ നാ'െന േകേ ം
വ ബ മാനേമാെട ര മ
പിെ ം െചാ ാ വിഭീഷണ തേ ാ
'മ ബാണേമ രണാേ മരിെ ാ
ക രാധീശ രന ി പാപ
486
ൈവര മാമരണാ െമ ാ ി-
േതറിയ സ ഗതി ാവതി നീ
േശഷ ിയക വഴിേയ കഴിെ ാ
േദാഷം നിന തിേന മകെ ടാ'
ച നഗ ാദിെകാ ചിത മാ-
നേ ന ി നിവര ാ മായ്
വ ാഭരണമാല െകാ ം തദാ
ന രാധിപേദഹമല രി-
ാ വാദ ം േഘാഷി െകാ ി-
േഹാ ികെള ം രി വ േമ
രാവണേദഹം ദഹി ി ത െട
ജനാ ദക ിയ ം െച
നാരിക ഃഖം പറ േപാ ിെ
ീരാമപാദം നമ രി ീടിനാ
മാതലി ം ര നാഥെന വ ി
ജാതേമാദം േപായ് രാലയം േമവിനാ
െച നിജനിജ മ ിരം ി
ജന ാവേലാകനം െച നിേ ാ ക ം
വിഭീഷണരാജ ാഭിേഷകം
ല ണേനാട െച ി രാമ ം
'രേ ാവരനാം വിഭീഷണായ് മയാ
ദ മാേയാ ല ാരാജ
ചി േമാദാലഭിേഷകം കഴി നീ'
എ േക കപിവര ാെരാ ം
െച േശഷി നിശാചര ാ മായ്
അ വേതായാദി തീ ജല ളാ
സ കലശ ജി േഘാഷി
വാദ േഘാഷേ ാ താപസ ാ മാ-
യാ വിളി ഭിേഷക ം െച ി
മി ം ച ദിവാകരരാദി ം
രാകമഥ വിഭീഷണ
ലേ ശനായ് വാ െക കിരീടാദ -
487
ല ാര െച ദാന ര തം
ജ നാേയാ വിഭീഷണനാ െ ാ
രാജ നിവാസിക കാ ം വ ി
വാ ഹലം വിഭീഷന
കാ െമ ാെമ ി െകാ വ-
ാ യാ രാഘവ ാ വ ഭി-
വാദ ം െച വിഭീഷണനാദരാ
ന േര സാദ ിനായ് രാമ-
ഭ നെത ാം പരി ഹി ീടിനാ
'ഇേ ാ ത ത നാേയനഹ'െമ
ചി ഷന് സാദി ളീടിനാ
അേ വിനീതനായ് വ ി നി
ീവെന നരാലിംഗനം െച
സ നായ െച ി രാഘവ
'ചി ി െത ാം ലഭി ന െ േടാ!
ത ാഹയേത ന രാവണ തെ ǌാ-
ാഹേമാ വധി ി നി യം
ലേ ശ രനായ് വിഭീഷണ തെ ം
ശ ാവിഹീനമഭിേഷക ം െച .'
സീതാസ ീകരണം
പിെ ഹ മാെന േനാ ിയ െച
മ വ 'നീ െപായ് വിഭീഷണാ യാ
െച ല ാ രം റിയി ണം
തന ംഗിയാകിയ ജാനകിേയാടിദം
ന രാധിപനി ഹമാദിയാം
ാ െമ ാം പറ േക ി ണം
എ ാലവ െട ഭാവ ം വാ മി-
െ േ ാ വ പറക നീ സത രം'
എ േക പവനതനയ ം
െച ല ാ രം ാപി ന രം
488
വ നിശാചര സ രി ീടിനാ
ന ിതനാെയാ മാ ത ം
രാമപാദാ ം ധ ാനി ിരി
മി തെയ നമ രി ീടിനാ
വ സാദമാേലാക കപിവര
ാ െമ ാം പറ ട ിനാ
'ല ണേനാ ം വിഭീഷ തെ ാ ം
ീവനാദിയാം വാനര ാെരാ ം
രേ ാവരനാം ദശ ീവെനെ ാ
ഃഖമക െതളി േമവീടിനാ
ഇ ം ഭവതിേയാെടാെ റെക
ചി ം െതളി െച ിതറി ാ ം'
സേ ാഷെമ ായി സീത െ -
െ െചാ ാവ ജാനകീേദവി ം
ഗ ഗദവ േ ന െചാ ിനാ'െള ǌാ
മ ടേ ! െചാേ െചാ നീ
ഭ ാവിെന െകാ വാ പായെമ-
െ പാ േ ണമിനി ം ൈചവ ǌാ
േനര ിതി േയാഗം വ ീ നീ
ധീരത മി ിനി ം െപാ ീ വാ '
വാതാ ജ ം ര വര തേ ാ
ൈമഥിലീഭാഷിതം െച െചാ ീടിനാ
ചി ി രാമന് വിഭീഷണ തേ ാ
സ നായ െച ാ 'വിരെയ നീ
ജാനകീേദവിെയെ വ ക
ദീനത േപാ കാണാ െകാ മാം
ാനം കഴി ി ദിവ ാംബരാഭര-
ണാ േലപാദ ല ാരമണിയി
ശി പമാേയാ ശിബികേമലാേരാപ
മ േരാഭാേഗ വ ക സത രം.'
മാ തിതേ ാ െട വിഭീഷണ-
നാരാമേദശം േവശി സാദരം
489
മാരായ നാരീജനെ െ ാ
ാംഗിെയ ളി ി ചമയി
ത ിെല ി െകാ െച േ ര-
ായ് ചമ ിെതാ േഘാഷനിസ നം
വാനരവീര ം തി ി ിര ിയ-
ാനകീേദവിെയ െകാ ീ വാ
മി ണ കെ ാ
യാ ിക ാരണ ാ ിയക ിനാ
േകാലാഹലം േക രാഘവ കാ ണ -
ശാലി വിഭീഷണ തേ ാട െച
'വാനര ാെര പ വി ാ േ ാ
ǌാ രെച ി നിേ ാടിെതെ േടാ?
ജാനകീേദവിെയ ാലതിെനാ
ഹാനിെയ ത പറ ീ നീ?
മാതാവിെനെ കാ േപാെല
ൈമഥിലിെയെ കാ ാ േമവ ം
പാദചാേരണ വേരണെമ ിേക
േമദിനീന ിനി കിം ത ഷണം?'
കാര ാ മായ് രാ നി ിതമാെയാ
മായാജനകജാ പം മേഹാഹരം
ക േകാപം വാച വാദ െള-
രീകാ ബ വിധം െചാ ിനാ
ല ണേനാ മായാസീത ം ചാ
ത േണ െചാ ിനാേള േമ ൈവകാെത
'വിശ ാസമാ മ ഭ ാവി ം മ
വിശ ി വാ വ ംവ വാ
ില ിെയ ന ായ് ജ ലി ി
ദ മിേ െമനി തി ചാ വാ '
സൗമി ി മ േക ര മ
സൗ ഖഭാവമാേലാക സസം മം
സാമ േമ വാനര ാ മായ്
േഹാമ ം തീ തീ ം ജ ലി ി
490
രാമപാ ശ ം േവശി നി ീടിനാ
മി ത മേ രം സ യായ്
ഭ ാരമാേലാക ഭ ാ ദ ിണം
താ യം ബ ാ ലിെയാ ം
േദവദ ിേജ തേപാധന ാെര ം
പാവക തെ ം വ ി െചാ ിനാ
'ഭ ാവിെനെയാഴി ന െന ǌാ മമ
ചിേ നി പി െത ിലതി നീ
സാ ിയേ ാ സകല ി മാകയാ
സാ ാ പരമാ മി റിയി നീ'
എ പറ ട വലം വ
വ ിയി ചാടിനാ കി ി ഭയം വിനാ
ശ്ച വനാദിക വി യെ ി
നിശ്ചലമായി േലാക മേ രം
ഇ ം കാല ം പാശി ം വാ ം
ാകരാധിപ ാ ം േബര ം
മ ാകിനീധര താ ം വിരി ം
രിമാരാ മ ര ീക ം
ഗ കി ര കിം ഷ ാ
ദ ക ാ പി നിക ം
ചാരണ ഹ സി സാ ാ ം
നാരദ ം ഖ ജന ം
മ ം വിമാനാ ചാരികെളാ േവ
ം നിറ ി , രാമ തി വടി
നി ം േദശ ി ലേ രം
വ ി ിെത ാവേര ം നേര ം
രാമച ം പരമാ ാനമേ രം
േ മ െ ാ കഴ് ട ിനാ
'സ േലാക ി ം ക ാ ഭവാനേ ാ
സ ി ം സാ ിയാ ം ഭവാ
അ ാനവി ഹനാ ം ഭവാ
അ ാനനാശകനാ ം ഭവാ
491
ിക ാവാം വിരി നാ -
മ വ ളില മനായ ം
േലാക ിനാദി ം മ മ -
േമകനാം നിത സ പ ഭവാനേ ാ
ക ളായ മശ നീേദവക
ക കളായ മാദിത ച ാ
നായ് നിത നായദ യനാെയാ
നാ ം നിത ം ഭവാനെ ാ
നി െട മായയാ ടി ിട വ
നിെ മ ഷ െന ിേലാ ീ േവാ
നി െട നാമ രണ േ ാ ി
ന ായ് കാശി മാ േബാധ ം
നാം രാവണന് ǌ െട പദ-
െമാെ ാഴിയാെതയട ിനാ നി യം
ന നായാനവനി നി ാലിനി-
സൗഖ ം വസി ാം ത ണയാ'
േദവകളി ം ക ം ദശാ േര
േദവ വിരി ം വ ി വാ ിനാ
'വേ പദം പരമാന മദ യം
വേ പദമേശഷ തികാരണം
അ ാ ാനികളാല് പരിേസവിതം
ചി സ ാമാ മവ യമീശ രം
സ ദി ിതം സ ജഗ യം
സ േലാക ിയം സ മ തം
ര കിരീടം രവി ഭം കാ ണ -
ര ാകരം ര നാഥം രമാവരം
രാജരാേജ ം രജനീചരാ കം
രാജീവേലാചനം രാവണനാശനം
മായാപരമജം മായാമയം മ -
നായകം മായാവിഹീനം മ ദ ിഷം
മാനവം മാനഹീനം മ േജാ മം
മാ ര സാരം മേനാഹരം മാധവം
492
േയാഗിചി ം സദാ േയാഗിഗമ ം മഹാ-
േയാഗവിധാനം പരി മച തം
രാമം രമണീയ പം ജഗദഭി-
രാമം സൈദവ സീതാഭിരാമം ഭേജ'
ഇ ം വിധാ തിേക രാഘവ
ചി മാന ി ി േ രം
ആ യാശ ജഗദാ യ തയാ-
നാ ിതവ ലയായ ൈവേദഹിെയ
കാ യായ് െകാ വ ാ വണ ിനാ-
നാ ര െ ാ നി ിെത ാവ ം
'ലേ ശനി ഹാ ം വിപിന ി നി-
െ ലാേരാപിതയാകിയ േദവിെയ
ശ ാവിഹീനം പരി ഹി ീ ക
സ ടം തീ ജഗ യ ി ം'
പാവകെന തി ജി രാഘവന്
േദവിെയ േമാദാ പരി ഹി ീടിനാ
പേ ഹാ ം ജാനകീേദവിെയ-
സ ാേ സമാേവശ േശാഭി ിേത ം
സം ന തദാ രാമെന നി ര-
സംേഘന സാ ം വണ ി തി ി
'രാമച ! േഭാ! പാഹി മാം പാഹി മാം
രാമഭ ! േഭാ! പാഹി മാം പാഹി മാം
ǌ െള ര ി തി മ ാ -
തി െന കാ ണ പീ ഷവാരിേധ!
നി ി നാമാ തം ജപി ീ വാ
സ തം േതാേ ണെമ േപാ ി മാനേസ
നി ചരിതാ തം െചാല്വാ െമെ ാ -
െമ െചവിെകാ േക ാ മ ദിനം
േയാഗം വ വാന ഹി ീടണം
േയാഗ േ ! ജനകാ ജാവ ഭ!
ീമഹാേദവ ം നി ി നാമ
രാമരാേമതി ജപി ിതന ഹം
493
ത പാദതീ ം ശിരസി വഹി ി-
െതേ ാ മാ ി മാവ ഭ '
ഏവം പലതരം െചാ ി തിേ ാ
േദേവ േനാട െച ി രാഘവ
' ത ഭവി കപി ലവീരെര-
യ ള ജീവി ി ം േവണം
പക ഫല കപിക ഭ ി േ ാ-
െളാെ മ രമാ ി മ ീ ക
വാനര ാ ടി ാ നദിക ം
േതനാെയാ േകണ'െമ േക ി ം
എ ാമ െച വ ം വരിെക
കല ാണ െ ാ ഹി ീടിനാ
ന ാ റ ി ണ വെരേ ാെല
മ വ തെ െ ാ താരവ ക ം
ച ഡ പരേമശ ര ം രാമ-
ച െന േനാ ിയ െച ിതേ രം
'നി െട താത ദശരഥ വ ിതാ
നി വിമാനമമ നിെ ാ ാ
െച വണ െക' േപാ േക ഥ
മ വ സം മം വണ ിനാ
ൈവേദഹിതാ ം മി ാതനയ -
മാദരേവാ വ ി ജനകെന
ഗാഢം ണ നി കയി ംബി
ഢനാേയാ പരമ ഷെന
സൗമി ിതെ ം ൈമഥിലിതെ ം
േ മ ം ണ ാന മ നായ്
ചി യേനാ പറ ദശരഥ-
െന കനായി പിറ ഭവാെന ǌാ
നി ല േ ! ധരി തി ാകയാല്
ജ മരാണാദി ഃഖ തീ ി
നി ഹാമായ േമാഹി ിയാ െകെ ം
ക മഷനാശന! കാ ണ വാരിേധ!
494
താതവാക ം േക രാമച തദാ
േമാേദന േപാവാന വദി ീടിനാ
ഇ ാദിേദവകേളാ ം ദശരഥ
െച മരാവതി മ വിനാ
സത സ തെ വ ി യാ
സത േലാകം െച വിരി ം
കാത ായനീേദവിേയാ ം മേഹശ ര
ീത ാ ഷാ ഢനാെയ ിനാ
ീരാമച നിേയാേഗന േപായി
നാരദനാദി മഹാ നി ം
രേന െന വാ ി നിരാ ലം
രചാരിക ം നട ീടിനാ
അേയാ യിേല യാ
മ വ തെ വ ി േപ ി ി
പിെ വിഭീഷണനായ ഭ ദാ
'ദാസനാെമെ റി വ ല -
േ താ െമ ിലൈ വ സ നായ്
മംഗലേദവതയാകിയ സീതയാ
മംഗല ാന മാചരി ീടണം
േമളമായി വി ം കഴി ി
നാെളയേ ാെ ീ ക മാം'
എ വിഭീഷണ െചാ േക ടന്
മ വ മ വന് താ മ െച
'േസാദരനായ ഭരതനേയാ യി-
ലാധി ം സേഹാദര തെ ാ ം
എെ ം പാ ിരി ി ǌാനവ -
തേ ാ ടിെയാഴി ല ാര
ഒ മ ി െയ തിെ േടാ!
െചെ ാ രാജ ി വാ െയ ം.
ാനാശനാദികളാചരിെ ം
നമവേനാ ടിേയയാവി
495
എ പതിനാ സംവ രം തിക-
െത ം പാ വ വാ
െച ീല ǌാന തെ െയ ാലവ
വ ിയി ചാടിമരി േമ പിേ ാ
എ െകാ ഴ ി ǌാനിഹ
വ സമയ േമ മ
െച െകാ വാന് പണി തി േമ
നി ി വാ ല മി ാ മ േമ
സ രി ീ നീ സത രെമ െട
മ ടവീരെരെയാ െവ സാദരം
ീതിയവ വ ാെലനി ം വ ം
ീതി,യതിെ ാ ച ലമി േക
എെ നിേവാ ജി തി ഫലം
വ ം കപിവീരെര ജി ാ '
പാനാശനസ ര ാംബര ളാ
വാനര ാ ലംഭാവം വ ംവ ം
ജ ം െച കപിക മായ് െച
രാജീവേന െന ി വിഭീഷണ
' ി മേയാ െ വാനിഹ
കമായ വിമാന േ ാ'
രാ ി രാധിപനി ണ ി
വാ േക ാ േയാ ം േഷാ മ
കാല നീ വ ീ െക ാനഥ
പൗല യാന ം വ വ ി ി
ജാനകിേയാ മ ജേനാ ം െച
മാനവവീര വിമാന േമറിനാ
അ ാ ജാദി കപിവര ാെരാ ം
ന ാധിപേനാ ം ര മ
മ ിതം െച ിതാദരാ
'മേ തരം ǌാനയ േപാ
മി കാര ം ത മായി നി ളാ
ശ ഭയമിനി നി കെ ടാ
496
മ ടരാജ! ീവ! മഹാമേത!
കി ി യി െച വാ നീ സൗഖ മായ്
ആശരാധീശ! വിഭീഷണ! ല യി-
ലാ േപായ് വാ നീ ം ബ വ ം'
കാ നി മ െച േനര
േവഗ ി വ ി വ ക ം െചാ ി ാ
'ǌ ം െട വിടെകാ േയാ യി-
ല കൗസല ാദികെള ം വ ി
മംഗലമാ ാറഭിേഷക ം ക
ത ത വിെട വാണീ വാ
ഉ ാകേവണം തി മനെ ിേല
തǌ തീ ജഗ േഭാ!'
'അ െനതെ ന മഭിമതം
നി മ െന േതാ ിയത തം
എ ിേലാ വ വിമാനേമറീ വി
സ ടെമ ിേയ മി വിേയാഗജം'
േസനയാ സാ ം നിശാചരരാജ ം
വാന ാ ം വിമാനേമറീടിനാ
സംസാരനാശനാ യാ കം
ഹംസസമാനം സ പതി തദാ
ന േര ീവാ ജ ിയാ-
നാം രാമെനെ ാ വിമാന ം
എ ം േശാഭി തംബരാേ തദാ
മി ബിംബം കണേ ധനദാസനം
ഉ ംഗസീമ്നി വിന സ സീതാഭ -
വ ല നാ ദി ം നരാേലാക
'വേ ! ജനകാ േജ! ണ വ േഭ!
സേ വിേത! സരസീ ഹേലാചേന!
പശ ി ടാചേലാ മാംഗ ിതം
വിശ വിേമാഹനമായ ല ാ രം
ാ ണം കാ കതില േശാണിത-
ക മമാംസാ ി ം ഭയ രം
497
അൈ വ വാനര രാ സ ാ ത ി-
െല ം േഘാരമാ ായി സംഗരം
അൈ വ രാവണ വീ മരി ിെത-
േമ േമ! നി െട കാരണം
ംഭക മകരാ െമ െട-
യ െകാ മരി ി വ േഭ!
ാരിജി മതികായ ം ന-
ര സൗമി ിത േമ േമ!
വീ മരി ി പിെ ംമ
കൗണപ ാെര പിക െകാ ീടിനാ
േസ ബ ി ം കാെണേടാ! സാഗേര
േഹ ബ ി തതി നീയ േയാ?
േസ ബ ം മഹാതീ ം ിേയ! പ -
പാതകനാശനം ൈ േലാക ജിതം
ക ാ ാം രിതവിനാശനം
ക ാ മ തി രാേമശ രം
എ ാ തി ിതനായ മേഹശ ര
പ ഗ ഷണ തെ വണ നീ
അ വെ െ രണമായ് ാപി ി-
മനായ വിഭീഷണ വ േഭ!
രേനേ ! േരാ വി കാേണേടാ!
കി ി യാ ം കപീ രീമിമാം'
ത ാ മേനാഹരം ഭ വാക ം ദാ
ീ ത മേപ ി തേ രം
'താരാദിയാ വാനര രി-
മാെര ം ക െകാ േപായീടണം
കൗ ഹലമേയാ ാ രിവാസിനാം
േചതസി പാര ായ്വ ം നി യം
വാനരവീര െമാ നാ േ ാ
മാനിനിമാെര ിരി ി ീ !
ഭ വിേയാഗജ ഃഖമിെ േ ാള-
മി ിേലാക ി ലാരറി ി !
498
എ ാലിവ െട വ ഭമാെര -
മി തെ ിെകാ േപായീടണം
രാഘവ ൈ േലാക നായക ത ി -
ാ തമേ ാളറി വിമാന ം
േ ാണീതലം േനാ ി മ മ ം തദാ
താണ ക െച ര മ
'വാനരവീരേര നി നിജനിജ-
മാനിനിമാെര വ വിേനവ ം'
മ ടവീരര േക േമാേദന
കി ി നിജാംഗനമാെര ം
േപാെക െചാ ി വിമാനം കേര ിനാ
ശാഖാ ഗാധിപ ാ ം കേരറിനാ
താരാ മകളായ ജാനകീേദവി ം
താരാ മാദികേളാ േമാദാന ിതം
ആേലാകനാലാപ മ ഹാസാദി ഗാ-
ഢാലിംഗന ചലനാദിക െകാ
സംഭാവനെച വ മായ് േവേഗന
സം ീതി തിരി വിമാന ം
വിൈശ കനായക ജാനകിേയാട -
ളിെ ി പരമാന സം തം
'പശ മേനാഹേര! േദവി! വിചി മാ-
ശ കാചല ംഗെമ ം
അൈ വ ാരി െനെ ാ ം
ാംഗി പ വടി നാമി േ ടം
വ ി െകാ കഗ ാ മം ഭ ി -
ി ീവരാ ി തീ ാ മെ ം
ചി ടാചലം പ നാം വാേണട-
മൈ വ ക ഭരതെന നാെമേടാ!
ഭേ ദാ ഭരദ ാജാ മം കാ ക!
ീകരം യ നാതടേശാഭിതം
ഗംഗാനദിയതി േ ,തതി
ംഗിേവര ഹ വാ നാെടേടാ!
499
പിെ ര നദിയതി േ
ധന മേയാ നഗരം മേനാഹേര!
ഇ മ െച േനര രാഘവ -
ചി മറി ാ താ വിമാന ം
വ ി ി ഭരദ ാജ നീ െന
ന ി ഹം െച നീ ം
രാമ ം േചാദി ിതേ ാ'ളേയാ യി-
ലാമയേമ െമാ ി യ ീ േന?'
മാ ജന ി ം സൗഖ മ ീ മമ
േസാദര ാ മാചാര ജന ി ം?'
താപസേ ന െച ിതേ രം
'താപെമാ വ മി േയാ ാ േര
നിത ം ഭരതശ മാര ാ
മാ ം ഫല ല ം ഭ ി
ഭ ാ ജടാവ ലാദിക ം
സത സ പനാം നിെ ം പാ പാ -
ാഹ ! സിംഹാസേന പാ കം വ
േമാഹം ത ജി ാ ലി ം െച
ക െള ാമതി സമ ി
സ ത ാരായിരി ിെതെ ാ ം
ത സാദ ാലറി ിരി ി
ചി ഷ േഭാ! െമാെ ǌാ
സീതാഹരണ ം ീവസഖ ം
യാ ധാന ാെരെയാെ വധി ം
കാര ം മാ തിത െട
പരാ മ ം ക ിെതാ േവ
ആദിമ ാ മി ാത പര -
േമ തിരി താെതാ വ നീ
സാ ാ മഹാവി നാരായണനായ
േമാ ദ നി ി വടി നി യം
ല ീഭഗവതി സീതയാ ം
ല ണനായതന ജഗ േഭാ!
500
ഇ നീ മാേ ണം മമാ മം
െച േയാ ാ രം ീട നാ '
ക ാ തമാം നിവാ േക േപായ്
പ ശാലാമകം ി രാഘവ
ജിതനായ് ാ ഭാര ാസമന ിതം
രാജീവേന ം ീതി ീടിനാ
ഹ മ ഭരതസംവാദം
പിെ മാ ം നി പി ഥ
െചാ ാനനിലാ ജേനാ രാഘവന്
'െച േയാ ാ രം ാപി േസാദര -
തെ ം ക വിേശഷമറി നീ
വ ീ െക െട ാ ം ന-
െരാെ ാഴിയാെതയവേനാ െചാ ണം
േപാ േനരം ഹെന ം െച ക-
േ കാ മായറിയി ീടവ ക '
മാ തി മാ ഷേവഷം ധരി േപായ്
ീരാമ ം ഹെന ം േക ി
സത രം െച ന ി ാമ
ഭ നായീ ം ഭരതെന ിനാ
പാ ക ം വ ജി നാരതം
േചതസാ രാമെന ധ ാനി നായ്
േസാദരേനാ മാമാ ജനെ ാ -
മാദര ം ജടവ ലം
ലഫല ം ജി ശാംഗനായ്
ബാലേനാ ം െട വാ ക
മാ തി ം ബ മാനി ിേത -
'മാ മി ി ഭ ാരവനിയി '
എ ക പി വണ ി വിനീതനായ്
നി മ രമാ െചാ ീടിനാ
'അ ജ തെ മാേ ണ നി-
േ നിരാമയം കാണാം ണനിേധ!
501
സീതേയാ ം മി ാ ജ തേ ാ -
മാദരേവ ം വഗബലെ ാ ം
ീവേനാ ം വിഭീഷണ തേ ാ -
മാ രേ ാബലം തെ ാ ം
കമാം വിമാന ിേ േലറി വ-
ിേ ാളിവിെടയിറ ം ദയാപര
രാവണെനെ ാ േദവിേയ ം വീ
േദവകളാലഭിവ ിതനാകിയ
രാഘവെന വ ി മാനേസ
േശാക ം തീ വസി ാമിനി ിരം'
ഇ മാക ണ ഭരത മാര ം
ബ സേ ാദം വി ിതനായ് വീ
സത രമാശ നായ േനരം ന-
ായ ഗാഢമായാലിംഗനം െച
വാനരവീരശിരസി ദാ പര-
മാന ബാ ാഭിേഷക ം െച ി
'േദേവാ മേനാ നേരാ മേനാ ഭവാ-
േനവെമെ റി ി പേയാ ം
ഇ വാക ം െചാ തി പമായ്
ാ ത വതിനി മേ േമ
േശാകം മദീയം കള ഭവാ ǌാ
േലാകം മഹേമ സാകം തരികി ം
ല മായ് വ ടാ നെര ി ം
െചാ ീെടേടാ രാമകീ നം സൗഖ ദം
മാനവനാഥ വാനര ാേരാ
കാനേന സംഗമ ായെത െന?
ൈവേദഹിെയ െകാ വാെറ െന
യാ ധാനാധിപനാകിയ രാവണന്?
ഇ രം േചാദി രാജ മാരേനാ-
രം മാ തി ം െചാ ി
'എ ിെലാ നി ള ി ടാചല-
ി നി ാധി കല പിരി നാ
502
ആദിയായിേ ാള േ ാരവ ക-
ളാദര െ ാ െചാ ǌാ
ഒെ ാഴിയാെത െതളി േക ീ ക
വ േപാം ഃഖവിനാശം തേപാനിേധ'
എ പറ റിയി ാനഖില ം
മ വ ത ചരി ം പരി ം പരം
ശ മി ത ാമാ വ ം
ചി ം വിചി െമെ ാ െകാ ീടിനാ
അേയാ ാ േവശം
ശ േനാ ഭരത മാര -
മത ാദരം നിേയാഗി നന രം
' ജ നാം നാഥെന േ ര
രാജ മല രി േ ണെമ ാട ം
േ ത േതാ ം ബലി ജേയാ മ-
ത ാ യാ ദീപാവലി ാ ണം
തൈവതാളിക വ ി തിപാഠ-
കാദി ജന െമാെ വ ീടണം
വാദ െള ാം േയാഗി ം േവണം
പാദ ാദിക െമാ ണേമവ ം
രാജദാര ളമാത ജന ം
വാജിഗജരഥപം ിൈസന ം
വാരനാരീജനേ ാ മല രി-
ാ ഢേമാദം വരണെമ ാവ ം
േച െകാടി റക െകാടി െ ാ േവ
മാ മടി തളി ി ം േവണം
ംഭ ം പദീപ ം
ം രദ ാരി േച സമ ം
താപസ ം രവ ം
പതിവീര െമാെ വ ീടണം
പൗരജന ളാബാല ാവധി
ീരാമെന ാ തി വ ണം'
503
ശ ം ഭരതാ യാ ത രം
ചി മാ ാറ ല രി ീടിനാ
ീരാമേദവെന തി ായ് വ
പൗരജന നിറ ിതേയാ യി
വാരേണ ാെരാ പതിനായിരം
േത മ ം പതിനായിര
റായിരം രഗ -
റായിര കാലാ ടക ം
രാജനാരീജനം ത ിേലറിെ ാ
രാജ മാരെന ാ ാ ഴറിനാ
പാ കാം നി വ ഭരത ം
പാദചാേരണ നട ട ിനാ
ആദര െ ാ ശ നാകിയ
േസാദര താ ം നട ാന േനരം
ച ാഭമാം കമേ രം
കാണാ മ ി േര മേനാഹരം
പൗരജനാദികേളാ ഹലാ
മാ ത പറ ാന േനരം
' ാ ണാ നി ിതമാകിയ കം-
തേ ലരവി േന ം സീത ം
ല ണ ീവന രാധിപ-
ഖ മാ േ ാ ൈസന സമന ിതം
ക െകാ വില് പരമാന വി ഹം
രീകാ ം േഷാ മം പരം'
അേ ാ ജന ീതിജാതശ ം ഘന-
മ േദശേ ാള തി ബലാ
ബാല ീ ത ണവ ാരവ
േകാലാഹലം പറയാവതേ േമ
വാരണവാജിരഥ ളി നി വ
പാരിലിറ ി വണ ിനാേനവ ം
ചാ വിമാനാ സം ിതനാം ജഗ -
ാരണ തെന ഭരത ം
504
േമ മഹാഗിരി നി േശാഭയാ
ര െന േപാെല വണ ീടിനാ
ചി ഷാ യാ താണി െമ േവ
കമായ വിമാന മേ രം
ആന ബാ ം കല ഭരത ം
സാ ജനായ് വിമാനം കേരറീടിനാ
വീ നമ രിേ ാര ജ ാെര
േ ാണീ ംഗസീംനി േച ീടിനാ
കാലമേനകം കഴി ക ീടിന
ബാലക ാെര െക കിനാ
ഹ ഷാ ധാരയാ േസാദര നി
വ ഷി വ ഷി വാ ല ര ം
വ ി വ ി വാ േനര
ശ ജ ം ഭരതന് പദം
ഭ ാ വണ ിനാന സൗമി ിെയ
ശ ം വണ ീടിനാനാദരാ
േസാദരേനാ ം ഭരത മാര ം
ൈവേദഹിത പദം വീ വണ ിനാ
ീ◌ീവനംഗദ ജാംബവാ നീല -
നാം ൈമ വിവിദ േഷണ ം
താര ഗജ ഗവയ ഗവാ നള
വീര ഷഭ ശരഭ പനസ ം
ര വിനത വികട ദധി ഖ
ര ദ ശതബലി ഖ
സാരനാ ം േവഗദ ശി ഖ ം
ധീരനാ ം ഗ മാദന േകസരി
മ േമവം കപിനായക ാെര ം
മാനേ ന ഗാഢം ണ ി
മാ തി വാചാ ഭരത മാര ം
ഷ േവഷം ധരി ാ കപിക ം
ീതി ം ശലം വിചാരി തി-
േമാദം കല വസി ാരവ ക ം
505
ീവെന നിേവാ ണ ഥ
ഗ ഗദവാചാ പറ ഭരത ം
' ം ഭവ സഹാേയന ര വര
മാനിയാം രാവണ തെ വധി ം
നാ ാ ദശരഥ പനി-
ാലമ ാമനായി മ ഭവാ
പ മ ാതാ ഭവാനിനി ǌ
കി ന സംശയമിെ റിെകേടാ'
േശാകാ രയായ കൗസല ത പദം
രാഘവ ഭ ാ നമ രി ീടിനാ
കാേല കനി ണ ാ ട ല-
ാ ം ര ി മാതാവിനേ രം
ൈകേകയിയാകിയ മാ പദെ ം
കാ നാ മി ാപദാ ം
വ ി മ മാ ജനെ ം
ന ി വ മണ ത കിനാ
ല ണ ം മാ പാദ ിനാ
ഉ ാ ഴി ണ ാരവ ക ം
സീത ം മാ ജന െള വ ി
േമാദ െ ാ ണ ാരവ ക ം
ീവനാദിക ം െതാ തീടിനാ-
രേ വിനീതയായ് നി ി താര ം
ഭ ിപരവശനായ ഭരത ം
ചി മഴി ത കാദ ം
ീരാമപാദാരവി ളി േച
പാരി വീണാ നമ രി ീടിനാ
'രാജ ം ത യാ ദ െമ ി രാദ ǌാ
ജ നാം നി സമ ി ിതാദരാ
ഇ മ ം സഫലമായ് വ ി
ധന നാേയനടിയനി നി യം
വ മേനാരഥെമ ാം സഫലമായ്
വ ി മ സാഫല ം േഭാ!
506
പേ തിലി പതി ട ാ ട-
ിഹ രാജഭ ാര ം പേത!
ആന ം േത ം തിര ം പാ കാ-
നമി െത പതി ട േ ാ
നി െട കാ ണ ാകെകാ ǌാ-
നി േയാളം രാജ മ ര ി ം
ത ാജ മെ ാ ം ഭവാനാലിനി വ
രാജ ം ǌ േള ം വനെ ം
പാലനം െച ഭവാനിനി മേ -
മാലംബനമി കാ ണ വാരിേധ!'
രാജ ാഭിേഷകം
ഇ ം പറ ഭരതെന വ-
െര ം പാരം ശംസി വാ ിനാ
സ നായ ര ലനാഥ -
മ ദാ വിമാേനന മാേനന േപായ്
ന ി േമ ഭരതാ േമ െച ഥ
മ ം മഹീതലം ത ിലിറ ിനാ
കമായ വിമാനെ മാനി
ചി ഷന െച ാനന രം
"െച വഹി നീ ൈവ വണ തെ
ണേ വിേശഷി നീ ദാ
വ ീ ǌാ നി പി േനര
നിെ വിേരാധി മിെ ാ ം"
എ െച േക വ ി െപായ്
െച ളകാ രി വിമാന ം
േസാദരേനാ ം വസി നാമാചാര -
പാദം നമ രി ര നായക
ആശി ചന ം െച മഹാസന-
മാ െകാ വസി നീ ം
േദശികാ യാ ഭ ാസേന വി
ദാശരഥി മി ളീടിനാ
507
അേ ാ ഭരത ം േകകയ ി -
പലസംഭവ വസി ം
വാമേദവാദി മഹാ നിവ ം
മിേദേവാ മ ാ മമാത ം
ര ി തലെമ േപ ി ി
ല ീപതിയായ രാമേനാടേ രം
സ പനാ ാരാമനീശ ര
ജ നാശാദികളി ാ മംഗല
നി ല നിത നി പമനദ യ
നി മ നി ള നി ണനവ യ
ചി യ ജംഗമാജംഗമാ ത
സ യ സത സ പ സനാതന
ത ഹാമായയാ സ േലാക ം
നി ി ര ി സംഹരി വ
ഇ െനയ വ െചാ േക ള-
വിംഗിത മ ഹാസ ര രം
'മാനേസ േഖദ ാക താ േമ
ǌാനേയാ ാധിപനായ് വസി ാമേ ാ
എ ിലതിെ ാ ീ െക ാ'െമ
പ ജേലാചനാ യാ സം മാ
അ ാ നായ് ശ ം തദാ
നി ക ാെര വ ിനാ
സംഭാര മഭിേഷകാ േമവ ം
സംഭരി ീടിനാരാന േചതസാ
ല ണ താ ം ഭരത മാര ം
രേ ാവര ം ദിവാകര ം
േ ജടാഭാരാേശാധന ം െച
സ േമാദം ളി ദിവ ാംബരം
മാല ാ േലപാദ ല ാര -
ളാ ഹലം ൈകെ ാ നാരതം
ീരാമേദവ ം ല ണ ം ന-
രാ ഢേമാദമല രി ീടിനാ
508
േശാഭേയാേട ഭരത ലാദിക-
ലാഭരണ െള ാമ പമായ്
ജാനകീേദവിെയ രാജനാരീജനം
മാനി ല രി ി ാരതി ദാ
വാനരനാരീജന ി ം കൗസല -
താനാദരാലല ാര ന കിനാ
അേ രമ മ മഹാരഥം
ന ായ് ചമ േയാജി ി നി ിനാ
രാജരാജ മ വീര ദയാപര
രാജേയാഗ ം മഹാസ നേമറിനാ
ര തനയ മംഗദവീര ം
മാ തിതാ ം വിഭീഷണ ം തദാ
ദിവ ാംബരാഭരണാദ ല ാേരണ
ദിവ ഗജാശ രഥ ളിലാ ാ
നാഥ ക ടിയായ് നട ീടിനാ
സീത ം ീവപ ികളാദിയാം
വാനരനാരിമാ ം വാഹന ളി
േസനാപരി തമാരായന രം
പിേ നട ി ശംഖനാദെ ാ ം
ഗംഭീരവാദ േഘാഷ േളാ ം തദാ
സാരഥ േവല ൈകെ ാ ാ ഭരത ം
ചാ െവ ാമരം ന േര ം
േശ താതപ ം പിടി ശ ം
േസാദര ദിവ വ ജന ം വീയിനാ
മാ ഷേവഷം ധരി ചമ
വാനേര ാ പതിനായിര
വാരേണ ാ ക ിേലറി രി-
വാരജന മായ് നട ീടിനാ
രാമനീവ െമ േ ര
രാമമാ ം െച ഹ േളറിനാ
ക ിനാന രം ഷം പരം
ണ ഷമാേലാക നാരീജനം
509
േഗഹധ െമാെ മറ ി
േമാഹപരവശമാരായ് മ വിനാ
മ മ ം െച രാഘവ വാസവ-
മ ിര ല മാം താതാലയം ക
വ ി കം മാതാ ത പദം
വ ി ിതന പി ിയമാെര ം
ീത ാ ഭരത മാരേനാടേ ര-
മാ യാ െചാ ാന ിളംബിതം ഭവാ
ഭാ തനയ ം ന േര ം
വാനരനായക ാ ം യേഥാചിതം
സൗേഖ ന വാഴ്വതിേ ാേരാ ഹ ളി-
ലാ കേവണമവെര വിരെയ നീ
എ േക െച ാ ഭരത ം
െച വേരാേരാ ഹ ളി േമവിനാ
ീവേനാ പറ ഭരത -
മ ജനിേ ാളഭിേഷകക ം
മംഗലമാ ാ നീ കഴിെ ടണ-
മംഗദനാദികേളാ ം യഥാവിധി
നാ സ ി ം െച തീ ം
കാേല വ ക ിനാ േവ ം
എ ിേലാ ജാംബവാ ം മ -
മംഗദ താ ം േഷണ ം ൈവകാെത
സ കലശ ത ില് മലയജ-
പ േ ന വാ െ ി വാരി ം രി
െകാ വരിെക യേ ാരളവവ
െകാ വ ീടിനാര െന സത രം
ണ നദീജലം രമാദിയാ-
മന തീ ളി സലില ം-
െമാെ വ ിമ പദാ
മ ട ംവ ിനാ ത േണ
ശ മമാത ൗഘ മാ
പദാ സംഭരി ീടിനാ
510
ര സിഹാസേന രാമേന ം േച
പ ിേയ ം വാമഭാേഗ വിനിേവശ
വാമേദവ നി ജാബാലി ഗൗതമ
വാ ീകിെയ വേരാ ം വസി നാം
േദശിക ാ ണേ േരാ ം ടി
ദാശരഥി ഭിേഷക ം െച ി
െപാ ി കലശ ളായിരിെ മ-
ങന നേശാഭം ജപി ാ മറക ം
ന േര ം വാനരവീര ം
ര ദ ം ചാമരം വീയിനാ
ഭ ാ പി ം ീരാമഭ െന
ചി മഴി കഴ് ട ിനാ
' നാം രാവണ ന നായാനി
രായ് വ ി ǌ ം ൈദവേമ!
ി ം വാ ി േലാക യ ി -
ലി ി ായിതി ലാഭ ിനാ
പിേ ാദക ദി ായ കാരണം
ദ ം തീ ി ǌ ൈദവേമ!'
യ ാെരാെ തി ാരന രം
രേ ാവിനാശകനാകിയ രാമെന
'ര ിത ാരായ് ചമ ി ǌ ം
രേ ാവരെനവധി ലം ഭവാ
പ ീ വാഹന! പാപവിനാശന!
ര ര േഭാ നിത ം നേമാ േത'
ഗ സംഘ െമാെ തി ി
പം ിക ാ ക തെ നിരാമയം
'അ നാം രാവണ തെ യെ
സ തം ǌ െളാളി കിട ം
ഇ ട ി തവ ചരി ം
ന ായ് തി പാടിെ ാ നാരതം
സ രി ാമിനി ാ ണ വാരിേധ!
നി ചരാം ജം നിത ം നേമാ നമഃ'
511
കി ര ാ ം കഴ് ട ിനാ
മ വ തെ മേനാഹരമംവ ം
' യേമറിയ രാ സരാജെന-
െ ാ കള ട ǌ െള ര ി
നിെ ജി ാനവകാശ ായി-
വ ം നി െട കാ ണ ൈവഭവം
പ ഗത േപ വസി ം ഭവ ദം
വ ാമേഹ വയം വ ാമേഹ വയം'
കിം ഷ ാ പരം ഷ പദം
സംഭാവ ഭ ാ കഴ് ാരതി തം
'ക ിത ാരായ് വയം ഭയം െ ാളി-
െ േപാ ി! രാവെണെന േക േ രം
അംബരമാ േ നട മാറി, ിനി
നി പാദപ ം ഭജി ായ്വേരണേമ'
സി സ ഹ മേ ാ മേനാരഥം
സി ി ലം ക ി ട ിനാ
' േ ദശ ീവെനെ ാ ǌ
ചി ഭയം തീ കാ ണ വാരിേധ!
ര ാരവി ാഭ ഭവ ദം
നിത ം നേമാനേമാ നിത ം നേമാ നമഃ'
വിദ ാധര ാ മത ാദരം
ഗദ പദ ാദിക െകാ ക ിനാ
'വിദ ന ി തിരിയാ
ത ാ േന പരമാ േന േത നമഃ
ചാ പം േത മ രസാം ഗണം
ചാരണ ാ രഗ ാ മ
ം നാരദ ഹ കവ -
മംബരചാരിക മ വ ക ം
വ േ ാദ രപദ ളാ
ാ കനെ തിേ ാരന രം
രാമച ാ േഹണ സമ ം
കാമാലാേഭന നിജ നിജ മ ിരം
512
ാപി താരക ം ധ ാനി
താപ യ മക വാണീടിനാ
സ ി പര മാ ാന -
മച തമദ യേമകമനാമയം
ഭാവനയാ ഭഗവല്പാദാംേഭാജ ം
േസവി ി ാ ജഗ യവാസിക
സിംഹാസേനാപരി സീതയാ സം തം
സിംഹപരാ മം ര േകാ ി ഭം
േസാദരവാനര താപസ രാ സ-
േദവ നിേഷവ മാണം പരം
രാമമഭിേഷകതീ ാ വി ഹം
ശ ാമളം േകാമളം ചാമീകര ഭം
ച ബിംബാനനം ചാ ാ ത ജം
ച ികാമ ഹാേസാ ലം രാഘവം
ധ ാനി വ ഭീ ാ ദം ക ക-
ാന െ ാ ി ിെത ാവ ം
വാനരാദിക ്അ ഹം
വിശ ംഭരാ പരിപാലന ം െച
വിശ നാഥന് വസി ീ ം ദശാ േര
സസ സ മായ് വ ിതവനി ം
ഉ വ ളായി ഹ ം
െള മതിസ ാ സം ത-
പക േളാ കല നി ീ
ഷപ ള ാല ഴിയി
സ ഗ ളായ്വ ിെതാെ െവ
റായിരം രഗ ള് പ ം
റായിര ി റം പിെ ം
േകാടി വ ാഭാര ം
ാ ണ െകാ ര മ
വ ാഭരണ മാല സംഖ മായ്
ീ േരാ മ ാ ന കീടിനാ
513
സ രേ ാ ലം മാല ം മഹാ ഭം
വ ൈവചി മനഘമ പമം
ആദിത ന കിനാനാദരാ-
ലാദിേതയാധിപ തനയ ം
അംഗദദ ം െകാ േ ാരന രം
മംഗലാപാംഗിയാം സീത ന കിനാ
േമ ം േലാക യ ം െകാ ി ം
േപാരാ വിലയതിന െനെയാെ ാ
ഹാരം െകാ ക ൈവേദഹി ം
പാരം സാദി മ ിതാന ിതം
ക േദശ ി നി െ ി
ര ൈകെകാ ം പിടി േനാ ീടിനാ
ഭ ഖാ ം മാ തി വക് ം
മേ മണിമയമാകിയ ഹാര ം
ഇംഗിത േഷാ മനേ രം
മംഗലേദവതേയാ െചാ ീടിനാ
‘ഇ വ കളിലി നാ താ-
മല ി നിന മേനാഹേര!
ന കീടവ നീ മ ാ മി നി-
ാ തഭംഗം വ വാേനാമേല!’
എ േക ചിരി ൈവേദഹി ം
മ ം വിളി ഹ മാ ന കിനാ
ഹാര ം വിള ിനാേന ം
മ തി ം പരമാന സം തം
അ ലിേയാ ം തി ി നി ി -
മ നാ െന ര വര
മ മരിേക വിളി െച ിതാ-
ന പരവശനായ് മ രാ രം
‘മാ തന ന േവ ം വരെ നീ
വീര വരി െകാ േക ം മടിയാെത’
എ േക വ ി കപീ ം
514
മ വ തേ ാടേപ ി ളിനാ
‘സ ാമി േഭാ നി ി വടിത െട
നാമ ം ചാ ചരി നാ
മിയി വാഴ്വാന ഹി ീടണം
രാമനാമം േക െകാ വാനനാരതം
രാമജപ രണ വണ ളി
മാമകമാനേസ ിവരാ വിേഭാ!
മ വരം മമ േവ ദയാനിേധ!
മ മിള മി ാെതാ ഭ ി -
ായിരി ണ'െമ േകെ ാ
രീകാ ന ഹം ന കിനാ
'മ കഥ നാ നായ് വാ നീ
ഭ ിെകാേ വ ത ം സേഖ!'
ജാനകീേദവി ം േഭാഗാ തിക
താേന വരിെക ഹി ീടിനാ
ആന ബാ പരീതാ നായവ
വീ നമ ത പിെ ം പിെ ം
െച ഹിമാചലം തപ ിനായ്
പിെ ഹെന വിളി മ വര
'ഗ സേഖ! രം ംഗീവരം ഭവാ
മ ചരി ം ചി ി വാ നീ
േഭാഗ െള ാം ജി ചിരം ന-
േരകഭാവം ഭജി ീ െകേ ാ നീ'
ദിവ ാംബരാഭരണ െള ാം െകാ -
വ ാജഭ െന യാ വഴ ിനാന്
േ മഭാേരണ വിേയാഗ ഃഖം െകാ
രാമനാലാ ി നായ ഹ തദാ
ഗംഗാനദീ ിേശാഭിതമാെയാ
ംഗീവരം േവശി മ വിനാ
ല മി ാത വ ാഭരണ ം
മാല കളഭ ഹരിച നാദി ം
പിെ ം പിെ ം േവ േവാളം ന കി
515
മ വ ഗാഢഗാഢം ണ ാദരാ
മ ടനായക ാ ം െകാ േപായ്-
കി ി െക യ ളീടിനാ
ീവ ം വിേയാേഗന ഃഖം െകാ
കി ി ഖി മ വിനാ
സീതാജനകനായീ ം ജനകെന
ീതിേയാെട പറ ാേ ഷ ം െച
സീതെയെ ാ െകാ ിെ ാേരാതരം
തനപ ാംബരാഭരണാദി ം
ന കി, വിേദഹരാജ ി േപാെക
കി നിേവാ യാ വഴ ിനാ
കാശിരാജാവി ം വ ാഭരണ -
ളാശയാന ം വ മാ ന കിനാ
പിെ മ പ ാ െമാ െവ
മ വ നി ല ഷണാദ ം
സ ാന ം െകാ യ ീടിനാ
സേ ാദ െ ാ േപായാരവ ക ം
ന േര വിഭീഷണനേ രം
ഭ ാ നമ രി ാ ചരണാം ജം
'മി മായ് നീ ണേ ാ ലം മമ
ശ െള യിേ െനാ ജാതി ǌാ
ആച താരകം ല യി വാ നീ
നാശമരികളാ ാകയി േത
എെ മറ േപാകാെത നി പി
ണ ജനാധിപനായ് വസി ീെടേടാ!
വി ലിംഗെ ം ജി നിത ം
വി പരായണനായ് വി ാ നാ
നായ് വാണീ െക' നിേയാഗി
ാഫലമണിസ ാഭാര ം
ആേവാള ം െകാ ാ േപാവാനയ-
ാവി ദാ ണ ീടി ാ പിെ ം
ചിേ വിേയാഗ ഃഖം െകാ ക നീ-
516
രത മി ി വീ ം വണ ി ം
ഗ ഗദവ േ ന യാ ം െചാ ിനാ
നി മി ാെനാ ജാതി വിഭീഷണ
ല യി െച നേ ാ മാ-
ത െമാഴി ഖി വാണീടിനാ .
ീരാമെ രാജ ഭാരഫലം

ജാനകീേദവിേയാ ം ടി രാഘവ-
നാന െ ാ രാജേഭാഗാന ിതം
അശ േമധാദിയാം യാഗ ം െച
വിശ പവി യാം കീ ി ം െപാ ി
നിേ ഷെസൗഖ ം വ ി ജക
വിശ െമ ാം പരിപാലി ളിനാ
ൈവധവ ഃഖം വനിതമാ ിെ ാ
വ ാധിഭയ െമാ മി േ ാ
സസ പരി യേ ാ ധരി ി ം
ദസ ഭയ െമാേരട മി േ ാ 5100
ബാലമരണമകെ മാറി
കാേല വരിഷി മേ ാ ഘന ം
രാമ ജാപര ാ നര ാ വി
രാമെന ധ ാനി േമവ ം സ തം
വ ാ മ തനി തനി -
െതാ മിള ം വ കയി ാ േമ
എ ാവ ക മാനേസ
ന െതാഴി ചി യി ാ േമ
േനാ മാറി ാ േമ പരദാര -
േളാ മി പര വ മാ േമ 5110
ഇ ിയനി ഹെമ ാവ
നി മി പര രമാ േമ
ന ന ാെര ിതാ ര ി -
വ ം ജകെള ര ി രാഘവ
സാേകതവാസികളായ ജന
517
േലാകാ ര ഖെമേ ാ ിതി രം
ൈവ േലാകേഭാഗ ി ല മായ്
േശാകേമാഹ ളക മ വിനാ .
രാമായണമാഹാ ം
അ ാ രാമായണമിദെമ -
മത േമാ മം ത യേ ാ ം
അ യനം െച ി മ ന നാ
ി സി ി മതിനി സംശയം
ൈമ ീകരം ധനധാന ി ദം
ശ വിനാശനമാേരാഗ വ നം
ദീ ഘാ ര ദം പവി ം പരം
സൗഖ ദം സകലാഭീ സാധകം
ഭ ാപഠി ി ം െചാ കി ം ത േണ
നായീ ം മഹാപാതക ളാ
അ ാഭിലാഷി ലഭി ം മഹാധനം
ാഭിലാഷി േന ം തഥാ
സി ി മാര ജന ളാ സ തം
വിദ ാഭിലാഷി മഹാ ധനായ് വ ം
വ ാ വതി േക ീ കി നെ ാ
സ തി ാമവ െ നി യം,
ബ നാ വ നായ് വ ി -
മ ി േക ീ കില വാനായ് വ ം
െള ാം ജയി ായ്വ മതി-
ഃഖിത േക ി ഖിയായ് വ മവ
ഭീതന േക ി നി ഭയനായ്വ ം
വ ാധിത േക ിലനാ രനായ് വ ം
തൈദവേ ാ മാ ട ാ -
മാധികെള ാമക േപാം നി യം
േദവപി ഗണതാപസ ഖ ാ-
േരവ േമ ം പരസാദി മത രം
518
ക മഷെമ ാമക മേതയ
ധ ാ കാമേമാ സാധി ി ം
അ ാ രാമായണം പരേമശ ര-
ന ി ത പേദശി ിതാദരാ
നിത ം ാ ഭ ി -
യനം െച ി ം ദാ േക ി ം
സി ി െമ ാമഭീ െമ ി െന
ബ േമാദം പരമാ മിെതാെ േവ
ഭ ാ പറ ട ീ കിളിൈ ത ം
ചി ം െതളി േക മഹാേലാക ം

കാ ം സമാ ം
519

Adhyathma Ramayanam Malayalam PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Adhyathma Ramayanam Malayalam PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

aÍY]«>]m]yfh

ഉമാമേഹശ രസംവാദം ......................................................................................13

ബാല ം കൗമാര ം ........................................................................................34

വിശ ാമി െ യാഗര ..................................................................................36

അഹല ാേമാ ം .............................................................................................42

സീതാസ യംവരം .............................................................................................50

അേയാ ാകാ ം ...................................................................... 65

രാമസീതാത ം ........................................................................................... 111

യാ ാരംഭം .................................................................................................... 114

വനയാ ....................................................................................................... 117

ഹസംഗമം ................................................................................................... 118

ല ണ ഹസംവാദം ..................................................................................... 120

ഭരദ ാജാ മ േവശം ..................................................................................... 124

വാ ീകി െട ആ കഥ.................................................................................. 129

ദശരഥെ ചരമം ............................................................................................ 133

ഭരതാനയനം .................................................................................................. 139

ഭരത ലാപം ................................................................................................. 141

സം ാരക ം .............................................................................................. 147

ഭരതെ വനയാ .......................................................................................... 149

ഭരതരാഘവസംവാദം ...................................................................................... 161

അ ാ മ േവശം ....................................................................................... 166

മഹാരണ േവശം ......................................................................................... 168

വിരാധവധം ................................................................................................... 170

ശരഭംഗമ ിര േവശം ..................................................................................... 174

നിമ ലസമാഗമം ....................................................................................... 175

തീ ാ മ േവശം ..................................................................................... 176

അഗ സ ശനം ......................................................................................... 179

ജടാ സംഗമം ................................................................................................ 185

പ വടീ േവശം ........................................................................................... 186

ല േണാപേദശം .......................................................................................... 187

ണഖാഗമനം .......................................................................................... 191

ണഖാവിലാപം ...................................................................................... 202

രാവണമാരീചസംഭാഷണം .............................................................................. 205

മാരീചനി ഹം............................................................................................... 209

സീതാേന ഷണം ............................................................................................ 216

ജടാ ഗതി ..................................................................................................... 218

ജടാ തി .................................................................................................... 221

ശബര ാ മ േവശം ...................................................................................... 229

കി ി ാകാ ം ........................................................................ 234

ഹ മ മാഗമം ............................................................................................. 234

ീവസഖ ം ................................................................................................ 238

വിേരാധകാരണം ............................................................................................ 241

ബാലി ീവ ം ........................................................................................ 246

ബാലിവധം .................................................................................................... 248

താേരാപേദശം ............................................................................................... 257

ീവരാജ ാഭിേഷകം ................................................................................... 260

ിയാമാ േ ാപേദശം..................................................................................... 263

ഹ മ ീവസംവാദം ................................................................................ 266

ീരാമെ വിരഹതാപം ................................................................................. 268

ല ണെ റ ാട് ....................................................................................... 270

ീവ ീരാമസ ിധിയി ...................................................................... 276

സീതാേന ഷണം ............................................................................................ 277

സ ാതിവാക ം ............................................................................................. 292

സ ലംഘനചി ......................................................................................... 302

രകാ ം ............................................................................ 308

ല ാല ീേമാ ം ......................................................................................... 313

സീതാദ ശനം ................................................................................................ 315

രാവണെ റ ാട് ........................................................................................ 317

രാവണെ ഇ ാഭംഗം ..................................................................................... 319

സീതാഹ മ സംവാദം .................................................................................. 323

ഹ മാെ ഹിേതാപേദശം.............................................................................. 339

ല ാദഹനം ................................................................................................... 344

ഹ മാെ ത ാഗമനം.................................................................................. 349