‫رھﻧﻣود ﺑرای ژورﻧﺎﻟﯾﺳﺗﺎن ﻣردﻣﯽ در ﻣورد اﻧﺗﺧﺎﺑﺎت‬ ‫روش ارﺳﺎل ﮔزارش‬ ‫ﺗﺧﻠف و ﺗﻘﻠب‬ ‫ﺗﻣﺎس ﺑﺎ ﻣﺎ‬ ‫ورود‬ ‫درﺑﺎره

‫ﺗﻣﺎس ﺑﺎ ﻣﺎ‬ ‫ورود‬ ‫درﺑﺎره ﻣﺎ‬

‫ﻧﺗﺎﯾﺞ اﻧﺗﺧﺎﺑﺎت «‬ ‫ﮐﺎﻧدﯾدان «‬ ‫وﻻﯾﺎت «‬ ‫ﻗواﻧﯾن و ﻓراﻣﯾن «‬ ‫ﻣﻌﻠوﻣﺎت در ﻣورد ﭘروﺳﮫ اﻧﺗﺧﺎﺑﺎت «‬ ‫ﮐﻣﯾﺳﯾون ﺷﮑﺎﯾﺎت اﻧﺗﺧﺎﺑﺎﺗﯽ «‬ ‫ﮐﻣﯾﺳﯾون ﻣﺳﺗﻘل اﻧﺗﺧﺎﺑﺎت «‬ ‫رھﻧﻣود ﺧﺑرﻧﮕﺎران «‬ ‫در ﺑﺎره اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن «‬ ‫ﺻﻔﺣﮫ اﺻﻠﯽ‬

‫ﭘ ﺗو‬ ‫‪English‬‬ ‫درى‬ ‫ﺗﮑت ھﺎى اﻧﺗﺧﺎﺑﺎﺗﻰ اﺷرف ﻏﻧﻰ و _‬ ‫ﮔزارش ھﺎی ﺗﺎزه‬

‫ﻣﻌرﻓﻰ ﻣﺧﺗﺻر اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن‬

‫اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ) ﺳرزﻣﯾن اﻓﻐﺎﻧﮭﺎ ( ﯾﮏ ﮐﺷور ﮐوھﺳﺗﺎﻧﻰ و ﻣﺣﺎط ﺑﮫ ﺧﺷﮑﮫ اﺳت ﮐﮫ در آﺳﯾﺎى ﻣرﮐزى ﻣوﻗﻌﯾت دارد ‪.‬‬
‫اﯾن ﮐﺷور ﮐﮫ ﺗﺎرﯾﺦ ﭘﻧﺞ ھزار ﺳﺎﻟﮫ دارد ‪ ،‬ﻧﺧﺳت ﺑﮫ ﻧﺎم آرﯾﺎﻧﺎ و ﺑﻌدا ً ﺑﮫ ﻧﺎم ﺧراﺳﺎن ﯾﺎدﮔردﯾده ‪ ،‬اﻣﺎ در ﺳﺎل ‪ ١١٢٦‬ﺧورﺷﯾدى در زﻣﺎن ﺣﺎﮐﻣﯾت‬
‫اﺣﻣد ﺷﺎه ﺑﺎﺑﺎ ‪،‬اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ﺟﺎى ﺗﻣﺎم آرﯾﺎﻧﺎ و ﺧراﺳﺎن را ﮔرﻓت ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺿﻰ از ﻣؤرﺧﯾن ﺗﻌﯾن دﻗﯾﻖ ﺳرﺣدات اﻣﭘراطورى اﻓﻐﺎن را ﮐﺎر دﺷوار داﻧﺳﺗﮫ ‪ ،‬اﻣﺎ ﮔﻔﺗﮫ اﻧد ﮐﮫ زﻣﺎﻧﻰ اﻟﻰ ‪ ١٦‬درﺟﮫ طول اﻟﺑﻠد وﺳﻌت داﺷت‪.‬‬
‫آﻧﮭﺎ ﻣﻰ ﮔوﯾﻧد ﮐﮫ ﺳرﺣدات اﯾن اﻣﭘراطورى در ﺷرق ﺑﮫ ﺳرھﻧد ﮐﮫ در ‪ ١٥٠‬ﮐﯾﻠوﻣﺗرى دھﻠﻰ ﻣوﻗﻌﯾت دارد‪ ،‬در ﻏرب اﻟﻰ ﻣﺷﮭد ﮐﮫ از درﯾﺎى ﺣزر ﺑﺎ‬
‫ھﻣﯾن ﻓﺎﺻﻠﮫ ﻣوﻗﻌﯾت دارد و ﻋرض اﯾن اﻣﭘراطورى از درﯾﺎى آﻣو ﮔرﻓﺗﮫ و در ﺟﻧوب اﻟﻰ ﺧﻠﯾﺞ ﻓﺎرس اﻣﺗداد ﻣﻰ ﯾﺎﻓت ‪.‬‬
‫وﺳﻌت اﻣﭘراطورى اﺣﻣد ﺷﺎه ﺑﺎﺑﺎ وﻗﺗﺎ ً ﻓوﻗﺗﺎ ً ﺑﻧﺎﺑر اﺧﺗﻼﻓﺎت ﻣﯾﺎن ﻧواﺳﮫ ھﺎى وى و ﺑﻌدا ً ﻣﯾﺎن ﺑرادران ﻣﺣﻣدزى رو ﺑﮫ زوال ﮔردﯾد‪.‬‬
‫ﻣوﻗﻌﯾت ﺟﻐراﻓﯾﺎﯾﻰ اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ﻓﻌﻠﻰ ‪:‬‬
‫ﺷﻣﺎل و ﺟﻧوب ﻏرب اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ﻣﻧﺎطﻖ ﺧﺷﮏ و ھﻣوار زﯾﺎدى دارد و در ﺟﻧوب آن ﻧزدﯾﮏ ﺑﮫ ﻣرز ﭘﺎﮐﺳﺗﺎن دﺷﺗﮭﺎى رﯾﮕزار ﻣوﻗﻌﯾت دارد ‪ .‬اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن‬
‫در ﺷرق و ﺟﻧوب ‪ ٢٤٣٠‬ﮐﯾﻠوﻣﺗر ﺑﺎ ﭘﺎﮐﺳﺗﺎن ‪ ،‬در ﻏرب ﺑﺎ اﯾران ‪ ٩٣٦‬ﮐﯾﻠوﻣﺗر ‪ ،‬در ﺷﻣﺎل ﻏرب ﺑﺎ ﺗرﮐﻣﻧﺳﺗﺎن ‪ ٧٤٤‬ﮐﯾﻠوﻣﺗر ‪ ،‬در ﺷﻣﺎل ﺑﺎ‬
‫ازﺑﮑﺳﺗﺎن ‪ ١٣٧‬ﮐﯾﻠو ﻣﺗر ‪ ،‬در ﺷﻣﺎل ﺷرق ﺑﺎ ﺗﺎﺟﮑﺳﺗﺎن ‪ ١٢٠٦‬ﮐﯾﻠو ﻣﺗر و ﺑﺎ ﭼﯾن ‪ ٧٦‬ﮐﯾﻠوﻣﺗر ﻣرز ﻣﺷﺗرک دارد ‪.‬‬
‫اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ﺑﺎ داﺷﺗن ‪ ٦٥٢٨٦٤‬ﮐﯾﻠوﻣﺗر ﻣرﺑﻊ ﻣﺳﺎﺣت ﺑﻌد از ﮐﺷورھﺎى ﭼﯾن ‪ ،‬اﯾران و ﭘﺎﮐﺳﺗﺎن ﭼﮭﺎرﻣﯾن ﮐﺷور ﺑزرگ در ﻣﻧطﻘﮫ ﻣﯾﺑﺎﺷد ‪ .‬اﯾن ﮐﺷور‬
‫از ﻧظر واﺣدھﺎ ﺑﮫ ‪ ٣٤‬وﻻﯾت و ‪ ٣٩٨‬وﻟﺳواﻟﻰ ﺗﻘﺳﯾم ﮔردﯾده اﺳت ‪.‬‬
‫ﺟﻧﮓ ھﺎ در اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ‪:‬‬
‫اﻓﻐﺎﻧﮭﺎ در طول ﺗﺎرﯾﺦ ﺑراى آزادى ﮐﺷور ﺷﺎن در ﺑراﺑر ﺳﮑﻧدر ﻣﻘدوﻧﻰ ‪ ،‬ﺻﻔوى ھﺎى اﯾراﻧﻰ ‪ ،‬ﻣﻐول و دﯾﮕران ﺑﮫ ﺟﻧﮓ و ﻣﺑﺎرزه ﭘرداﺧﺗﮫ اﺳت ‪.‬‬
‫اﻧﮕﻠﯾس ﻧﯾز ﺑﺎ اﻓﻐﺎﻧﮭﺎ زورآزﻣﺎﯾﻰ ﻧﻣوده اﺳت ‪ .‬ﺟﻧﮓ اول اﻓﻐﺎن – اﻧﮕﻠﯾس در ﺳﺎﻟﮭﺎى ‪ ١٢٢١ -١٢١٧‬ﺷﻣﺳﻰ ‪ ،‬ﺟﻧﮓ دوم در ﺳﺎل ‪ ١٢٥٧‬و ﺟﻧﮓ‬
‫ﺳوم در ﺳﺎل ‪ ١٢٩٨‬ﺷﻣﺳﻰ ﺑوده اﺳت ‪.‬‬
‫اﻓﻐﺎﻧﮭﺎ ﺑﻌد از ﺟﻧﮓ ﺳوم اﻓﻐﺎن – اﻧﮕﻠﯾس از اﺳﺗﻌﻣﺎر اﻧﮕﻠﯾس اﺳﺗﻘﻼل ﺧود را دوﺑﺎره ﺑدﺳت آورد ‪.‬‬
‫اﯾن ﮐﺷور ﺑﻌد از اﺳﺗرداد اﺳﺗﻘﻼل ﮐﺷور‪ ،‬ﺗﺎ ﺳﻘوط رژﯾم ﻣﺣﻣدداوود ﮐﮫ در ﺳﺎل ‪ ١٣٥٧‬از طرﯾﻖ اﺣزاب طرﻓدار ﺷوروى ) ﺧﻠﻖ و ﭘرﭼم (‬
‫ﺻورت ﭘذﯾرﻓت ‪ ،‬ﺷﺎھد ﺑﻌﺿﻰ از ﺑﻰ ﻧظﻣﯾﮭﺎ و ارج ﻣرج ھﺎ ﺑود‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﺳﺑﺗﺎ ً آرام و در ﺣﺎل ﭘﯾﺷرﻓت ﻗرار داﺷت ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﯾﮏ ﺑﺎر دﯾﮕر ﺟﻧﮓ و ﻧﺎاﻣﻧﻰ ھﺎ زﻣﺎﻧﻰ در اﯾن ﮐﺷور آﻏﺎز ﯾﺎﻓت ﮐﮫ ﻣردم اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن در ﻣﻘﺎﺑل ﺣﺎﮐﻣﯾت اﺣزاب ﯾﺎدﺷده ﺑراى ﺟﮭﺎد ﮐﻣر ﺑﺳﺗﻧد ‪.‬‬
‫ﻧﯾروھﺎى ﻣﺟﮭز ﺑﺎ وﺳﺎﯾل ﭘﯾﺷرﻓﺗﮫ اﺗﺣﺎد ﺷوروى وﻗت ﺑﮫ ﺗﺎرﯾﺦ ﺷش ﺟدى ﺳﺎل ‪ ١٣٥٨‬ﺑر اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ھﺟوم ﻧﻣودﻧد‪،‬اﻣﺎ ﻣردم اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن در ﻣﻘﺎﺑل آﻧﮭﺎ‬
‫اﯾﺳﺗﺎده ﮔﻰ ﻧﻣوده و ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻰ ﺑﮫ ﺟﮭﺎد ﺷﺎن اداﻣﮫ دادﻧد ﮐﮫ ﻏرور ارﺗش ﻣﺗﺟﺎوز را در ھم ﮐوﺑﯾد و ﺑﮫ ﺗﺎرﯾﺦ ‪ ٢٦‬ﻣﺎه ﻣﯾزان ﺳﺎل ‪ ١٣٦٧‬از اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن‬
‫اﺧراج ﻧﻣودﻧد ‪.‬‬
‫ﺗﻌداد دﻗﯾﻖ ﺗﻠﻔﺎت ﻧﺎﺷﻰ از ﺗﺟﺎوز ﺷوروى وﻗت ﻣﻌﻠوم ﻧﯾﺳت ‪ ،‬اﻣﺎ ﮔﻔﺗﮫ ﻣﯾﺷود ﮐﮫ ﺑﯾش از ﯾﮏ ﻣﯾﻠﯾون اﻓﻐﺎن در ﻧﺗﯾﺟﮫ اﯾن ﺗﺟﺎوز ﺟﺎن ﺑﺎﺧﺗﻧد‪،‬‬
‫ﻣﯾﻠﯾوﻧﮭﺎ ﺗن ﻣﮭﺎﺟر ﺷدﻧد‪ ،‬زﯾرﺑﻧﺎھﺎى ﮐﺷور از ﺑﯾن رﻓت و ‪ ١٥٠٠٠‬ﺳرﺑﺎز ﺷوروى ﻧﯾز ﺑﮫ ﻗﺗل رﺳﯾد ‪.‬‬
‫ﻣﺟﺎھدﯾن اﻓﻐﺎن ﺑﻌد از اﺧراج ﻧﯾروھﺎى ﻣﺗﺟﺎوز ‪ ،‬رژﯾم داﮐﺗر ﻧﺟﯾب ﷲ را ﮐﮫ ﺑﮫ ﺣﻣﺎﯾت ﺷوروى ﺑﮫ وﺟود آﻣده ﺑود‪ ،‬ﺳﻘوط داد و ﺣﺿرت ﺻﺑﻐت‬
‫ﷲ ﻣﺟددى ﺑﻧﺎﺑر ﻣﺷوره اﺣزاب ﺟﮭﺎدى ﺑﮫ ﺗﺎرﯾﺦ ‪ ٨‬ﺛور ﺳﺎل ‪ ١٣٧١‬ﺑﮫ ﮐرﺳﻰ ﻗدرت ﺗﮑﯾﮫ زد‪.‬‬
‫اﻣﺎ دﯾرى ﻧﮕذﺷﺗﮫ ﺑودﮐﮫ ﺑر ﺳر ﺑدﺳت آوردن ﻗدرت ﻣﯾﺎن اﺣزاب ﻣﺧﺗﻠف ﻣﺟﺎھدﯾن ﺟﻧﮕﮭﺎى داﺧﻠﻰ آﻏﺎز ﮔردﯾد و درا ﯾن درﮔﯾرھﺎى ﻣﻠﯾﺷﮫ ھﺎى ﺟﻧرال‬
‫دوﺳﺗم رژﯾم ﻧﺟﯾب ﻧﯾز ﺷﺎﻣل ﺷدﻧد‪.‬‬
‫ﺣرﮐت طﺎﻟﺑﺎن در ﺳﺎل ‪ ١٣٧٣‬ﺑﺎ ﺗﻌﮭد از ﺑﯾن ﺑردن ﺑﻰ ﻧظﻣﯾﮭﺎ و ﺣﻔظ ارزﺷﮭﺎى اﺳﻼﻣﻰ درﮐﻧدھﺎر ﺑﮫ ﻓﻌﺎﻟﯾت آﻏﺎز ﻧﻣود و ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ ١٣٧٥‬ﺗﻌداد زﯾﺎد‬
‫وﻻﯾﺎت ﺑﮫ ﺷﻣول ﮐﺎﺑل را ﺗﺻرف ﻧﻣود‪.‬‬
‫اﺳﺎﻣﮫ ﺑن ﻻدن رھﺑر ﺳﺎزﻣﺎن اﻟﻘﺎﻋده ﮐﮫ ﺑﺎﺷﻧده اﺻﻠﻰ ﻋرﺑﺳﺗﺎن ﺳﻌودى ﻣﯾﺑﺎﺷد و در ﻣﻘﺎﺑل ﻗﺷون ﺳرخ ﺷوروى در ﮐﻧﺎر ﻣﺟﺎھدﯾن اﻓﻐﺎن اﯾﺳﺗﺎده ﺑود ‪،‬‬
‫ﻧﯾز ﺑﺎ طﺎﻟﺑﺎن ﻣﺳﻠﺢ ﯾﮏ ﺟﺎ ﮔردﯾد‪.‬‬
‫اﻣﺎ اﺳﺎﻣﮫ ﺑن ﻻدن از طرف اﻣرﯾﮑﺎ ﺑﮫ دﺳت داﺷﺗن در روﯾداد ‪ ١١‬ﺳﭘﺗﻣﺑر ﺳﺎل ‪ ٢٠٠١‬ﻣﯾﻼدى ﻣﺗﮭم ﮔردﯾد و اﻣرﯾﮑﺎ از طﺎﻟﺑﺎن ﺧواﺳت ﺗﺎ وى ) اﺳﺎﻣﮫ‬
‫( را از اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ﺧﺎرج ﻧﻣﺎﯾﻧد ‪.‬‬
‫اﻣﺎ زﻣﺎﻧﻰ ﮐﮫ طﺎﻟﺑﺎن اﯾن ﺧواﺳﺗﮫ اﻣرﯾﮑﺎ را ﻧﭘذﯾرﻓﺗﻧد‪ ،‬در ﻣﺎه اﮐﺗوﺑر ھﻣﯾن ﺳﺎل ﻧﺧﺳت ﺑر طﺎﻟﺑﺎن ﺣﻣﻠﮫ ھواﯾﻰ و ﺑﻌدا ً ﺑﮫ ﮐﻣﮏ اﺋﺗﻼف ﺷﻣﺎل دﺳت ﺑﮫ‬
‫ﺣﻣﻼت زﻣﯾﻧﻰ زدﻧد و رژﯾم طﺎﻟﺑﺎن را ﺳﻘوط دادﻧد‪.‬‬
‫ﺑراى از ﺑﯾن ﺑردن ﻣﺧﺎﻟﻔﯾن ﻣﺳﻠﺢ دوﻟت اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن و اﻟﻘﺎﻋده ‪ ٤٢٠٠٠ ،‬ﻧﯾروى ‪ ٤٦‬ﮐﺷور ﺟﮭﺎن ﺑﺎ ﯾﮑﺻد ھزار ﻧﯾروى اﻣرﯾﮑﺎﯾﻰ ﯾﮑﺟﺎ ﮔردﯾده ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ‬
‫آﻧﮭم ﻧﮫ ﺗﻧﮭﺎ اﻣﻧﯾت در ﮐﺷور ﺗﺎﻣﯾن ﻧﺷده ‪ ،‬ﺑﻠﮑﮫ ﻓﻌﺎﻟﯾﺗﮭﺎى ﻣﺧﺎﻟﻔﯾن ﻣﺳﻠﺢ ) طﺎﻟﺑﺎن ‪ ،‬ﺣزب اﺳﻼﻣﻰ ﺑﮫ رھﺑرى ﮔﻠﺑدﯾن ﺣﮑﻣﺗﯾﺎر ‪ ،‬ﮔروه ﺣﻘﺎﻧﻰ و ﻏﯾره‬
‫( روز ﺑﮫ روز وﺳﻌت ﭘﯾدا ﮐرد و اﮐﻧون داﻣن ﻧﺎاﻣﻧﻰ ھﺎ از ﺟﻧوب ﺑﮫ وﻻﯾﺎت ﺷﻣﺎل ﮐﺷور ﻧﯾز ﮔﺳﺗرش ﯾﺎﻓﺗﮫ اﺳت ‪.‬‬
‫ﺑﺎرک اوﺑﺎﻣﺎ رﺋﯾس ﺟﻣﮭور اﻣرﯾﮑﺎ در ﻣﺎه ﻣﺎرچ ﺳﺎل ‪ ٢٠٠٩‬ﻣﯾﻼدى ھﻧﮕﺎم اﻋﻼن ﻧﻣودن ﺳﺗراﺗﯾژى ﺟدﯾد ﺧود در ﻗﺑﺎل ﭘﺎﮐﺳﺗﺎن و اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ‪ ،‬وﺿﻌﯾت‬
‫ھر دو ﮐﺷور را ﺑﺳﯾﺎر ﺧطرﻧﺎک ﺧواﻧد ‪.‬‬
‫اوﺑﺎﻣﺎ در ﻣﺎه دﺳﻣﺑر ھﻣﯾن ﺳﺎل ﮔﻔت ﮐﮫ ﺧروج ﺳرﺑﺎزان ﺧود را در ﻣﺎه ﺟوﻻى ﺳﺎل ‪ ٢٠١١‬از اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن آﻏﺎز ﺧواھد ﮐرد ‪ .‬ﻧﯾروھﺎى ﻧﺎﺗو ﻧﯾز ﺳﺎل‬
‫‪ ٢٠١٤‬را ﺑراى ﺳﭘردن اﻣور اﻣﻧﯾﺗﻰ ﺑﮫ ﻧﯾروھﺎى اﻓﻐﺎن را ﺗﺎرﯾﺦ ﻧﮭﺎﯾﻰ ﺗﻌﯾن ﻧﻣوده اﺳت ‪.‬‬
‫اﻧواع دوﻟت ھﺎ در اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ‪:‬‬
‫اﻟف ﺣﮑوﻣت‪:‬‬
‫ﻣﺣﻣد داؤد ﺑﮫ ﺗﺎرﯾﺦ ‪ ٢٦‬ﺳرطﺎن ﺳﺎل ‪ ١٣٥٢‬ﺑراى ﻧﺧﺳﺗﯾن ﺑﺎر در ﺗﺎرﯾﺦ اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ﻧظﺎم ﺟﻣﮭورى را ﺑﮫ ﻋوض ﻧظﺎم ﺷﺎھﻰ ﺑﮫ ﻣﯾﺎن آورد ‪ .‬ﺑﻌد از آن‬
‫‪ ،‬ﺑدون طﺎﻟﺑﺎن ﮐﮫ اﻣﺎرت اﺳﻼﻣﻰ را اﻋﻼم ﻧﻣوده ﺑودﻧد ‪ ،‬ﻧظﺎﻣﻰ ھﺎى ﮐﺷور ﺟﻣﮭورى ﺑوده ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑدون ﺣﮑوﻣت ﻣﻧﺗﺧب ﮐرزى ‪ ،‬ﺣﮑوﻣﺗﮭﺎى دﯾﮕر از‬
‫طرﯾﻖ ﺣرﮐﺗﮭﺎى ﻧظﺎﻣﻰ و ﯾﺎ ﮐودﺗﺎه ھﺎ ﺑﮫ ﻣﯾﺎن آﻣده اﺳت ‪.‬‬
‫ﻣﺣﻣد داؤد از طرﯾﻖ ﮐودﺗﺎى ﺳﻔﯾد ﺑﮫ ﻗدرت ﺳﯾد و ﻣﺣﻣد ظﺎھر ﺷﺎه را از ﻣﻠﮏ ﺗﺑﻌﯾد ﻧﻣود ‪ .‬رژﯾم ﻣﺣﻣد داؤد از طرﯾﻖ ﮐودﺗﺎى ﺧوﻧﯾن اﺣزاب‬
‫طرﻓدارى ﺷوورى ) ﺧﻠﻖ و ﭘرﭼم ( از ھم ﭘﺎﺷﯾد ‪ ،‬داؤد را ﯾﮑﺟﺎ ﺑﺎ اﻋﺿﺎى ﺧﺎﻧواده وى ﺑﮫ ﻗﺗل رﺳﺎﻧد و ﺑﮫ ﻋوض وى ﻧور ﻣﺣﻣد ﺗره ﮐﻰ را ﺑﮫ ﺣﯾث‬
‫رﺋﯾس ﺟﻣﮭور اﻋﻼن ﻧﻣود ‪.‬‬
‫ﺻﻔﺣﺎت وﯾژۀ وﻻﯾﺗﯽ‬ ‫ﺗره ﮐﻰ ﻣرﺑوط ﺑﮫ ﺣزب ﺧﻠﻖ در ﻣﺎه ﺳﻧﺑﻠﮫ ﺳﺎل ‪ ١٣٥٨‬ﺗوﺳط ﺣﺎﻣﯾﺎن ﺣﻔﯾظ ﷲ اﻣﯾن ﻋﺿو دﯾﮕر اﯾن ﺣزب ﺑﮫ ﺷﮑل ﻣرﻣوز در ارگ ﺑﮫ ﻗﺗل رﺳﯾد و‬
‫اﻣﯾن ﮐﮫ ﺗره ﮐﻰ ﺷﺎﮔرد وﻓﺎدار ﺧود ﻣﻰ داﻧﺳت ‪ ،‬ﺑﮫ ﺣﯾث رﺋﯾس ﺟﻣﮭور ﺑﮫ ﮐﺎر آﻏﺎز ﻧﻣود ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻧﯾروھﺎى ﺷوروى ﺑر اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ﺣﻣﻠﮫ ﻧﻣودﻧد ‪ ،‬اﻣﯾن را در داراﻻﻣﺎن ﮐﺎﺑل ﺑﮫ ﻗﺗل رﺳﺎﻧد و ﺑﺑرک ﮐﺎرﻣل ﻣرﺑوط ﺣزب ﭘرﭼم ﺑﮫ ﺣﻣﺎﯾت از‬
‫ﻧﯾروھﺎى ﺷوروى ﺑﮫ ﻗدرت رﺳﯾد ‪.‬‬
‫ﮐﺎرﻣل در ﻣﺎه ﺛور ﺳﺎل ‪ ١٣٦٥‬از رﯾﺎﺳت ﮐﻣﯾﺗﮫ ﻣرﮐزى ﺣزب اﺳﺗﻌﻔﻰ داد و در ﻣﺎه ﻋﻘرب ھﻣﯾن ﺳﺎل از رﯾﺎﺳت ﺟﻣﮭورى ﻧﯾز ﮐﻧﺎره ﮔردﯾد و داﮐﺗر‬
‫ﻧﺟﯾب ﷲ ﻋﺿو دﯾﮕر اﯾن ﺣزب ﺑﮫ ﻗدرت رﺳﯾد ‪.‬‬
‫ﻧﯾروھﺎى ﺷوروى ھﻧﮕﺎم ﺣﺎﮐﻣﯾت ﻧﺟﯾب از اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن اﺧراج ﮔردﯾد و ﺣﮑوﻣت ﻧﺟﯾب ﻧﯾز ﺗوﺳط ﻣﺟﺎھدﯾن ﺑﮫ ﺗﺎرﯾﺦ ‪ ٨‬ﺛور ﺳﺎل ‪ ١٣٧١‬ﺳﻘوط ﮐرد و‬
‫ﺻﺑﻐت ﷲ ﻣﺟددى ﺑﮫ ﻣﺷوره اﺣزاب ﺟﮭﺎدى ﺑﮫ ﺣﯾث ﻣﻣﺛل دوﻟت اﺳﻼﻣﻰ ﺗﻌﯾﯾن ﮔردﯾد‬
‫ﻣطﺎﺑﻖ ﻣﺷوره اﺣزاب ﺟﮭﺎدى ‪ ،‬دو ﻣﺎه ﺑﻌد ﺻﺑﻐت ﷲ ﻣﺟددى ﻗدرت را ﺑﮫ ﺑرھﺎن اﻟدﯾن رﺑﺎﻧﻰ رھﺑرى ﺟﻣﻌﯾت اﺳﻼﻣﻰ ﺗﺳﻠﯾم ﻧﻣود و رﺑﺎﻧﻰ ﺑﮫ ﺗﺎرﯾﺦ ‪٩‬‬
‫ﺟوزاى ﺳﺎل ‪ ١٣٧١‬از طرف ﺷوراى اھل ﺣل و ﻋﻘد ﺑراى دو ﺳﺎل ﺑﮫ ﺣﯾث رﺋﯾس ﺟﻣﮭور ﺗﻌﯾﯾن ﮔردﯾد ‪.‬‬
‫اﻣﺎ رﺑﺎﻧﻰ ﺑﮫ ﺣﮑوﻣت ﺧود اداﻣﮫ ﻣﯾداد ﮐﮫ در ﺳﺎل ‪ ١٣٧٥‬ﮐﺎﺑل در دﺳت طﺎﻟﺑﺎن اﻓﺗﯾد و اﻣﺎرت اﺳﻼﻣﻰ را اﻋﻼن ﻧﻣودﻧد‪ ،‬اﻣﺎ ﺣﺎﮐﻣﯾت طﺎﻟﺑﺎن در ﻧﺗﯾﺟﮫ‬
‫ﺣﻣﻠﮫ ﻧظﺎﻣﻰ اﻣرﯾﮑﺎ از ﺑﯾن رﻓت و ﺣﺎﻣد ﮐرزى در ﻧﺷﺳت ﺑن ﺑراى ﺷش ﻣﺎه رﺋﯾس اداره ﻣؤﻗت و ﺑﻌدا ً از طرﯾﻖ ﻟوﯾﮫ ﺟرﮔﮫ اﺿطرارى ﺑراى دو ﺳﺎل‬
‫ﺑﮫ ﺣﯾث رﺋﯾس اداره اﻧﺗﻘﺎﻟﻰ ﺗﻌﯾﯾن ﮔردﯾد ‪.‬‬
‫ﻗﺎﻧون اﺳﺎﺳﻰ ﻓﻌﻠﻰ اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ﮐﮫ ﺑﮫ اﺳﺎس آن ﻧظﺎم ﮐﺷور ﺟﻣﮭورى اﺳﻼﻣﻰ اﺳت ‪ ،‬ﺑﮫ ﺗﺎرﯾﺦ ‪ ١٣‬ﺟدى ﺳﺎل ‪ ١٣٨٢‬از طرف ﻟوﯾﮫ ﺟرﮔﮫ ﺗﺻوﯾب‬
‫ﮔردﯾد ‪ .‬ﺑﮫ اﺳﺎس اﯾن ﻗﺎﻧون در ﺗﺷﮑﯾل دوﻟت اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن رﺋﯾس ﺟﻣﮭور ﻣﻧﺗﺧب ‪ ،‬دو ﻣﻌﺎون وى ‪ ،‬ﺷوراى ﻣﻠﻰ ﻣﺗﺷﮑل از دو ﻣﺟﻠس ) وﻟﺳﻰ ﺟرﮔﮫ و‬
‫ﻣﺷراﻧو ﺟرﮔﮫ ( و ﻗوه ﻗﺿﺎﯾﻰ وﺟود دارد ‪ .‬اﻋﺿﺎى ﺳﺗره ﻣﺣﮑﻣﮫ ﺗوﺳط رﺋﯾس ﺟﻣﮭور ﺗﻌﯾﯾن و از وﻟﺳﻰ ﺟرﮔﮫ راى اﻋﺗﻣﺎد ﻣﻰ ﮔﯾرﻧد ‪.‬‬
‫رﺋﯾس ﺟﻣﮭور و ﻣﻌﺎوﻧﯾن وى از طرﯾﻖ راى ﻣﺳﺗﻘﯾم ﻣردم ﺑراى ﭘﻧﺞ ﺳﺎل ﺗﻌﯾﯾن ﻣﻰ ﮔردﻧد ‪ .‬اﮔر ﯾﮏ ﻧﺎﻣزد در ﻣرﺣﻠﮫ اول ﭘروﺳﮫ اﻧﺗﺧﺎﺑﺎت ‪ ٥٠‬در‬
‫ﺻد ﺟﻣﻊ ﯾﮏ راى را ﺑدﺳت ﻧﯾﺎورد‪ ،‬در اﯾن ﺻورت دو ﻧﺎﻣزد ﮐﮫ ﺑﻠﻧدﺗرﯾن آرا را داﺷﺗﮫ ﺑﺎﺷﻧد‪ ،‬ﺑراى ﺑﺎر دوم در ﭘروﺳﮫ اﻧﺗﺧﺎﺑﺎت ﺳﮭم ﻣﯾﮕﯾرﻧد ‪.‬‬
‫رﺋﯾس ﺟﻣﮭور ﺑراى دو دوره رﯾﺎﺳت ﺟﻣﮭورى ﺧود ر ا ﻧﺎﻣزده ﮐرده ﻣﯾﺗواﻧد ‪.‬‬
‫ﻧﺧﺳﺗﯾن اﻧﺗﺧﺎﺑﺎت رﯾﺎﺳت ﺟﻣﮭورى ﺑﮫ ﺗﺎرﯾﺦ ‪ ١٨‬ﻣﯾزان ﺳﺎل ‪ ١٣٨٣‬ﺑﮫ اﺷﺗراک ھﺷت ﻣﯾﻠﯾون ﺗن ﮐﮫ ﺗﻘرﯾﺑﺎ ً ﻧﺻف آﻧﮭﺎ را زﻧﺎن ﺗﺷﮑﯾل ﻣﯾداد ‪،‬‬
‫ﺑرﮔزار ﮔردﯾد و ﺣﺎﻣد ﮐرزى ﺑﺎ ﺑدﺳت آوردن ‪ ٥٤‬در ﺻد آرا ﺑﮫ ﺣﯾث رﺋﯾس ﺟﻣﮭور ﺗﻌﯾﯾن ﮔردﯾد ‪.‬‬
‫اﺷﺗراک ﻧﻣﺎﯾﯾد‬ ‫ﮐرزى در دور دوم اﻧﺗﺧﺎﺑﺎت رﯾﺎﺳت ﺟﻣﮭورى ﮐﮫ ﺑﮫ ﺗﺎرﯾﺦ ‪ ٢٩‬اﺳد ﺳﺎل ‪ ١٣٨٨‬راه اﻧدازى ﮔردﯾد‪ ،‬ﻧﯾز در ﺣﺎﻟﻰ ﺑراى ﭘﻧﺞ ﺳﺎل ﺑﮫ ﺣﯾث رﺋﯾس‬
‫ﺟﮭت درﯾﺎﻓت ھﻔﺗﮫ ﻧﺎﻣﮫ ﺧﺑری ﻣﺎ اﺷﺗراک ﻧﻣﺎﯾد‬ ‫ﺟﻣﮭور ﺗﻌﯾﯾن ﺷد ﮐﮫ ﺷﮑﺎﯾﺎت زﯾﺎدى در راﺑطﮫ ﺑﺎ ﺗﻘﻠب در اﻧﺗﺧﺎﺑﺎت وﺟود داﺷت ‪.‬‬
‫اﺷﺗراک ﻧﻣﺎﯾد‬ ‫دوﻟت ﻣرﮐزى در ﻣﻧﺎطﻖ روﺳﺗﺎﯾﻰ ﻧﻔوذ ﮐﻣﻰ دارد‪ ،‬زﯾرا ﺿواﺑط اﺳﻼﻣﻰ و ﺳﻧﺗﻰ در ﺣل ﻣﺷﮑﻼت ﺷﺧﺻﻰ ﺑﮫ ﺷﻣول ﻓﻌﺎﻟﯾﺗﮭﺎى ﻗوﻣﻰ ﻧﻘش ﻣﮭم دارد ‪.‬‬
‫ﺟﺎﻣﻌﮫ اﻓﻐﺎﻧﻰ ﺑﺎ داﺷﺗن رﺳوم ﻗوﻣﻰ و اﺳﻼﻣﻰ ﺑر اﺳﺎس ﭘﺎﯾﮫ ھﺎى ﻗراﺑت و ﺧوﯾﺷﺎوﻧدى اﺳﺗوار اﺳت ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﮫ اﯾن ﺳطﺢ در ﻣﻧﺎطﻖ ﺷﮭرى ﺗﺎ ﺣدى‬
‫ﮐﺎھش دارد‪.‬‬
‫ب ‪ :‬ﺷورا ﻣﻠﻰ ) ﭘﺎرﻟﻣﺎن (‬
‫ﺗﺻﺎوﯾر اﻧﺗﺧﺎﺑﺎﺗﻰ‬ ‫ﺗﻼش اﯾﺟﺎد ﺷوراى ﻣﻠﻰ در اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ﺑراى ﻧﺧﺳﺗﯾن ﺑﺎر در زﻣﺎن اﻣﺎن ﷲ ﺧﺎن آﻏﺎز ﮔردﯾد‪ .‬در اﯾن دوره ﻧﺧﺳﺗﯾن ﻗﺎﻧون دوﻟت ) ﻧظﺎﻣﻧﺎﻣﮫ اﺳﺎﺳﻰ‬
‫دوﻟت در اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ( از طرف ﻟوﯾﮫ ﺟرﮔﮫ ﺗﺻوﯾب و در اﯾن ﻗﺎﻧون ﺑﮫ ﻧﺎم ﺷوراى دوﻟت ﭘﯾش ﺑﯾﻧﻰ ﺻورت ﮔرﻓت ‪.‬‬
‫ﺷوراى ﻣﻠﻰ در زﻣﺎن ﺣﺎﮐﻣﯾت ﻧﺎدرﺧﺎن در ﻣﺎه ﺳﻧﺑﻠﮫ ﺳﺎل ‪ ١٣٠٤‬ﺧورﺷﯾدى ﺗﺷﮑﯾل ﮔردﯾد‪ ،‬اﻣﺎ رﺋﯾس آن ) ﻋﺑداﻻﺣد ﻣﺎﯾﺎر ﻧﻣﺎﯾﻧده وردک ( ﺗوﺳط‬
‫ﺧود ﻧﺎدرﺧﺎن ﺗﻌﯾﯾن ﮔردﯾد ‪.‬‬
‫ﺑﻌد از آن ﮐﮫ ﻧﺎدرﺧﺎن در ﺳﺎل ‪ ١٣١٦‬ذرﯾﻌﮫ ﺷﻠﯾﮏ ﺗﻔﻧﮕﭼﮫ ﯾﮏ ﺷﺎﮔرد ﻣﮑﺗب ﺑﮫ ﻗﺗل رﺳﯾد ‪ ،‬ﻣﺣﻣد ظﺎھر ﭘﺳر ‪ ١٩‬ﺳﺎﻟﮫ وى ﺑﮫ ﺣﯾث ﺷﺎه اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن‬
‫ﺗﻌﯾﯾن ﮔردﯾد‪ ،‬اﻣﺎ اﻣور دوﻟت ﻋﻣﻼً ﺗوﺳط ﺻدراﻋظم ﻣﺣﻣد ھﺎﺷم ﺧﺎن اﻧﺟﺎم ﻣﻰ ﮔردﯾد ‪.‬‬
‫در دوره ﺻدرات ھﺎﺷم ﺧﺎن ) ‪ ١٣٢٥ -١٣١٢‬ﺷﻣﺳﻰ ( دوره ھﺎى دوم ‪ ،‬ﺳوم ‪ ،‬ﭼﮭﺎرم ‪ ،‬ﭘﻧﺟم و ﺷﺷم ﭘﺎرﻟﻣﺎن ﺑﮫ ﮐﺎر ﺧود اداﻣﮫ داد ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺿﻰ از ﻣؤرﺧﯾن ﻣﯾﻧوﯾﺳﻧد ﮐﮫ ﺣﮑوﻣت در دوره ﺻدارت ﺷﺎه ﻣﺣﻣود دراﻧﺗﺧﺎﺑﺎت دور ھﻔﺗم ﭘﺎرﻟﻣﺎن ) ‪ ( ١٣٣١ – ١٣٢٨‬ھﯾﭻ ﻣداﺧﻠﮫ ﻧﮑرد و ﺗﻌداد‬
‫زﯾﺎد ﻣردم در آن ﺳﮭم داﺷﺗﻧد ‪.‬‬
‫ﺗﺻﺎوﯾر ﮐﻣﭘﺎﯾن ھﺎ‬ ‫ﺑرﺧﻼف ﭘﺎرﻟﻣﺎن ھﺎى دﯾﮕر ‪ ،‬درا ﯾن دوره ﺑر ﮐﺎر دوﻟت اﻧﺗﻘﺎد ﺻورت ﻣﻰ ﮔرﻓت ‪ ،‬در آن ﻣﺑﺎﺣث ﺟدى ﺻورت ﻣﻰ ﮔرﻓت ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻌد از آن اﻟﻰ دھﮫ‬
‫ﺗﺻﺎوﯾر ﮐﺎﻧدﯾدان‬ ‫دﻣوﮐراﺳﻰ ) ‪ (١٣٥٢-١٣٤٢‬ﺷوراى ھﺎى ﻣﻠﻰ ﺗﺎ ﺣد زﯾﺎدى ﺗﺣت ﺗﺎﺛﯾر ﺣﮑوﻣت ﻗرار داﺷت ‪.‬‬
‫ﺷﺎت ھﺎی ﭘروﺳﮫ اﻧﺗﺧﺎﺑﺎت‬ ‫در دھﮫ دﻣوﮐراﺳﻰ ‪،‬ﭼون اﮐﻧون ‪ ،‬ﺷوراى ﻣﻠﻰ داراى ‪ ٢١٦‬ﻋﺿو داراى دو ﻣﺟﻠس ) وﻟﺳﻰ ﺟرﮔﮫ و ﻣﺷراﻧو ﺟرﮔﮫ ( ﺑود ‪.‬‬
‫ﻣﺳﺎﯾل زﻧدﮔﯽ روزﻣره‬ ‫ﻣؤرﺧﯾن ﻣﯾﻧوﯾﺳﻧدﮐﮫ اﯾن ﺷوراى ﻣﻠﻰ در ﻣﻘﺎﯾﺳﮫ ﺑﺎ ﺷوراى ھﺎى ﻗﺑﻠﻰ در وﺿﻊ ﻗواﻧﯾن و اﺗﺧﺎذ ﺗﺻﺎﻣﯾم ﻗدرت زﯾﺎدى داﺷت ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﭘﺎرﻟﻣﺎن در ﺳﺎل ‪ ١٣٥٢‬در ﻧظﺎم ﺟﻣﮭورى داؤد ﺧﺎن ﻟﻐو ﮔردﯾد و ﭘﺎرﻟﻣﺎن ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻰ در ﮐﺷور وﺟودﻧداﺷت ﮐﮫ داﮐﺗر ﻧﺟﯾب ﷲ در ﺳﺎل ‪ ١٣٦٧‬ﺑﻌد‬
‫از اﻋﻼن ﻣﺻﺎﻟﺣﮫ ﻣﻠﻰ ﭘﺎرﻟﻣﺎن را ﺑﮫ ﻣﯾﺎن آورد‪.‬‬
‫ﺷﻣﺎرى از ﻣؤرﺧﯾن ﻣﯾﻧوﯾﺳﻧد ﮐﮫ ﭘﺎرﻟﻣﺎن در زﻣﺎن ﺣﮑوﻣت ﻧﺟﯾب ﺗﺣت ﻧظﺎرت ﺣزب و ﺣﮑوﻣت ﺣزﺑﻰ ﮐﺎر ﻣﻰ ﮐرد و در ﻋﻣل اﺳﺗﻘﻼل ﻧداﺷت ‪.‬‬
‫آﯾﺎ اﻧﺗﺧﺎﺑﺎت وﻟﺳﯽ ﺟرﮔﮫ ﺳﺎل‬ ‫در زﻣﺎن ﺣﺎﮐﻣﯾت ﺑرھﺎن اﻟدﯾن رﺑﺎﻧﻰ و طﺎﻟﺑﺎن ﺷوراى ﻣﻠﻰ در ﮐﺷور وﺟود ﻧداﺷت ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻌد از ﺳﻘوط رژﯾم طﺎﻟﺑﺎن ‪ ،‬ﺑﮫ اﺳﺎس ﻗﺎﻧون اﺳﺎﺳﻰ ﺟدﯾد‬
‫‪ ١٣٩٧‬ﺷﻔﺎف ﺑود؟‬ ‫اﻧﺗﺧﺎﺑﺎت دور اول وﻟﺳﻰ ﺟرﮔﮫ ﺑراى ‪ ٢٤٩‬ﮐرﺳﻰ ﺑﮫ ﺗﺎرﯾﺦ ‪ ٢٧‬ﺳﻧﺑﻠﮫ ﺳﺎل ‪ ١٣٨٤‬ﺑرﮔزار ﮔردﯾد و دور دوم آن ﺑﮫ ﺗﺎرﯾﺦ ‪ ٢٧‬ﺳﻧﺑﻠﮫ ﺳﺎل ‪١٣٨٩‬‬
‫ﺑرﮔزار ﺧواھد ﺷد ‪.‬‬
‫ﺑﻠﻰ‬
‫در ﺷوراى ﮐﮫ از طرﯾﻖ اﻧﺗﺧﺎﺑﺎت ﺳﺎل ‪ ١٣٨٤‬ﺑﮫ وﺟود آﻣده ‪ ،‬ﻧﻣﺎﯾﻧده ﮔﺎن وﻻﯾﺎت ﻣﺧﺗﻠف ﮐﮫ داراى ﻣﻔﮑوره ھﺎى ﻣﺧﻠﺗف ﺳﯾﺎﺳﻰ اﻧد ﻋﺿوﯾت دارﻧد و‬
‫ﻧﮫ ﺧﯾر‬
‫ﺷﻣﺎرى از آﻧﮭﺎ واﺑﺳﺗﮫ ﺑﮫ اﺣزاب ﻧﯾز ﻣﯾﺑﺎﺷﻧد ‪.‬‬
‫ھﯾﭻ ﮐدام‬
‫ﻣردم ‪:‬‬
‫‪VOTE‬‬ ‫ﻧﻔوس ﻣﺟﻣوﻋﻰ اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ﺣدود ‪ ٢٦‬ﻣﯾﻠﯾون ﺗن ﺗﺧﻣﯾن ﮔردﯾده اﺳت ﮐﮫ از ﺟﻣﻠﮫ ھر ھﻔت ﺗن ﯾﮑﺗن آﻧﮭﺎ درﮐﺎﺑل زﻧده ﮔﻰ ﻣﯾﮑﻧﻧد‪ .‬ﺷﮭر ﮐﻧدھﺎر در درﺟﮫ‬
‫دوم ﻗرار دارد ﮐﮫ ﺑﯾش از ﻧﯾم ﻣﯾﻠﯾون ﻧﻔوس دارد ‪ ،‬ﺑﻌد از آن ﺷﮭر ھرات در ﻏرب ‪ ،‬ﻣزار ﺷرﯾف در ﺷﻣﺎل و ﺷﮭر ﺟﻼل آﺑﺎد در ﺷرق ﮐﺷور‬
‫ﺷﮭرھﺎى ﺑزرگ ﻣﯾﺑﺎﺷﻧد ‪ .‬ﺣدود ‪ ٢،٥‬ﻣﯾﻠﯾون ﻣﮭﺎﺟر ﺛﺑت ﺷده اﻓﻐﺎن ﺗﺎ ﺣﺎل در ﭘﺎﮐﺳﺗﺎن و اﯾران زﻧده ﮔﻰ ﻣﯾﮑﻧﻧد ‪.‬‬
‫از ﺟﻣﻠﮫ ﻟﺳﺎﻧﮭﺎى ﭘﺷﺗو ‪ ،‬درى ‪ ،‬ازﺑﮑﻰ ‪ ،‬ﺗرﮐﻣﻧﻰ ‪ ،‬ﺑﻠوﭼﻰ ‪ ،‬ﭘﺷﮫ ﯾﻰ ‪ ،‬ﻧورﺳﺗﺎﻧﻰ و ﻟﺳﺎﻧﮭﺎى ﻣروج دﯾﮕر در ﮐﺷور ﭘﺷﺗو ودرى ﻟﺳﺎﻧﮭﺎى رﺳﻣﻰ دوﻟت‬
‫ﻣﯾﺑﺎﺷد ‪.‬‬
‫‪AfghansVote‬‬ ‫ﺗﻧﺎﺳب ﺟﻧﺳﯾت طورى اﺳت ﮐﮫ در ﻣﻘﺎﺑل ھر ‪ ١٠٠‬زن ‪ ١٠٣،٢‬ﻣرد ﻣوﺟود اﻧد و ﺗﻌداد اوﺳط ﻓﺎﻣﯾﻠﮭﺎ ‪ ٦،٣‬ﺗن ﻣﯾﺑﺎﺷد ‪.‬‬
‫‪Like Page‬‬ ‫ﻣذاھب ‪:‬‬
‫ﺑﯾش از ‪ ٩٩‬ﻓﯾﺻد ﻧﻔوس اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن را ﻣﺳﻠﻣﺎﻧﺎن ﺗﺷﮑﯾل ﻣﯾدھد ﮐﮫ ‪ ٨٠‬در ﺻد آﻧﮭﺎ ﺳﻧﻰ ‪ ١٩ ،‬در ﺻد ﺷﯾﻌﮫ و ﯾﮏ در ﺻد ﭘﯾروان ﻣذاھب دﯾﮕر ﻣﺎﻧﻧد‬
‫ھﻧدو ‪ ،‬ﺳﮑﮭﺎ و ﺗﻌداد ﮐم ﻋﯾﺳوى ھﺎ ﻣﯾﺑﺎﺷﻧد‪.‬‬
‫ﺗﻌﻠﯾم و ﺗرﺑﯾﮫ ‪:‬‬
‫اﺧﺑﺎر ﺟدﯾد‬
‫ﺳطﺢ ﺳواد در اﻓرادى ﮐﮫ ﺳن آﻧﮭﺎ ﺑﺎﻻﺗر از ‪ ١٥‬ﺳﺎل ﻣﻰ ﺑﺎﺷد‪ ٣٤ ،‬در ﺻد ﺑوده ‪ ،‬در ﻣردان ‪ ٤٣،١‬در ﺻد و در زﻧﺎن ‪ ١٠‬اﻟﻰ ‪ ١٥‬ﻓﯾﺻد ﻣﯾﺑﺎﺷد ‪.‬‬
‫ﻧﻣﺎﯾﻧده ﮔﯽ ﻓدراﺳﯾون ﺷطرﻧﺞ در ﭘروان اﯾﺟﺎد ﺷد‬
‫ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺗرﮐﯾﮫ‪ ،‬اﯾران‪ ،‬اﻣرﯾﮑﺎ و ﺟﺎﻣﻌﮥ اروﭘﺎﯾﻰ‬
‫ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ ١٣٨٩‬ﺑﯾش از ھﻔت ﻣﯾﻠﯾون دﺧﺗر و ﭘﺳر در ﺳطﺢ ﮐﺷور ﺷﺎﻣل ﻣﮑﺗب ﺷدﻧد ‪ ،‬اﻣﺎ وزارت ﻣﻌﺎرف ﻣﻰ ﮔوﯾد ﮐﮫ ھﻧوز ﭘﻧﺞ ﻣﯾﻠﯾون ﺗن دﯾﮕر ﺑﮫ‬
‫ﺑر ﺧﺗم ﺟﻧﮓ و ﺗﺎﻣﯾن ﺻﻠﺢ در اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ﺗﺎﮐﯾد‬
‫ﻣﮑﺎﺗب دﺳﺗرﺳﻰ ﻧدارﻧد‪.‬‬
‫ﮐردﻧد‬
‫ﺑﮫ ھﻣﯾن ﺗرﺗﯾب ﻣﺷﮑﻼت ﻗﺎﺑل ﻣﻼﺣظﮫ در ﺑﺧش ﺗﻌﻠﯾم و ﺗرﺑﯾﮫ ﭼون ﻧﺑود ﺑودﺟﮫ و ﺗﻌﻣﯾر ﻣﮑﺎﺗب ‪ ،‬رواﺟﮭﺎى ﻣوﺟود در ﺟﺎﻣﻌﮫ و ﮐﻣﺑود ﻣﮑﺎﺗب‬
‫ﻏﻧﻰ‪ :‬اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ﻧﻣﻰ ﺧواھد ﻣﯾدان رﻗﺎﺑت ھﺎى‬
‫ﻣﻧﺎﻓﻊ ﮐوﺗﺎه ﻣدت و ﺟﻧﮓ ھﺎى ﻧﯾﺎﺑﺗﻰ ﺑﺎﺷد‬ ‫ﻣﺳﻠﮑﻰ ﻣﺧﺻوﺻﺎ ً در ﻣﻧﺎطﻖ روﺳﺗﺎﯾﻰ وﺟود دارد ‪.‬‬
‫&‪;quot‬ﺟﺎﭘﺎن ﭘروژه ھﺎی ﻧﺎﮐﺎﻣورا را در‬ ‫اﯾن درﺣﺎﻟﯾﺳت ﮐﮫ ﺗﻌﻠﯾم راﯾﮕﺎن اﺳت و ﺗﻌﻠﯾﻣﺎت اﺑﺗداﯾﻰ ﻻزﻣﻰ اﺳت ‪ ،‬اﻣﺎ دﺳﺗرﺳﻰ ﺑﮫ ﺗﻌﻠﯾم و ﺗرﺑﯾﮫ ﯾﮏ ﻣﺷﮑل ﻣﻰ ﺑﺎﺷد ‪ .‬ﺻرف ‪ ١٧،٤‬در ﺻد‬
‫اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ﺗﮑﻣﯾل ﻣﯽ ﮐﻧد&‪;quot‬‬ ‫اطﻔﺎل ﺑﮫ ﻣﮑﺎﺗب اﺑﺗداﯾﮫ در ﻗرﯾﮫ ھﺎى ﺧود دﺳﺗرﺳﻰ دارﻧد و ‪ ٣٧‬در ﺻد ﺑﺎﯾد ﺟﮭت رﻓﺗن ﺑﮫ ﻧزدﯾﮑﺗرﯾن ﻣﮑﺎﺗب ‪ ٥‬ﮐﯾﻠو ﻣﺗر ﺳﻔر ﻧﻣﺎﯾﻧد و ‪ ٢٩،٩‬ﻓﯾﺻد‬
‫&‪;quot‬ﺷرﮐت ھﺎى ھواﯾﻰ ﺑﺎﯾد ﺑﮫ ﻣﻘررات‬ ‫ﺷﺎﮔردان ﺑﺎﯾد ﺑﯾش از ‪ ١٠‬ﮐﯾﻠوﻣﺗر ﺳﻔر ﻧﻣﺎﯾﻧد ﺗﺎ ﺑﮫ ﻣﮑﺗب ﺑرﺳﻧد‪.‬‬
‫ﺗراﻓﯾﮏ ﻣﯾدان ھواﯾﻰ ﮐﺎﺑل اﺣﺗرام‬ ‫ﻣﺷﮑﻼت ﻣﮑﺎﺗب ﻣﺗوﺳط ﻧﯾز ﻣﺷﺎﺑﮫ ﺑﮫ ﻣﮑﺎﺗب اﺑﺗداﯾﮫ اﺳت ‪ ٧،٧ .‬ﻓﯾﺻد ﺷﺎﮔردان اﯾن ﻣﮑﺎﺗب در ﻗرﯾﮫ ھﺎى ﺧود ﻣﮑﺗب دارﻧد و ‪ ٤١‬ﻓﯾﺻد ﺑﺎﯾد ﺑراى‬
‫ﺑﮕذارﻧد&‪;quot‬‬ ‫رﻓﺗن ﺑﮫ ﻣﮑﺗب ﺑﯾش از ‪ ١٠‬ﮐﯾﻠوﻣﺗر ﻓﺎﺻﻠﮫ را طﻰ ﮐﻧﻧد ﺗﺎ ﺑﮫ ﻣﮑﺗب ﺑرﺳﻧد‪.‬‬
‫‪More‬‬ ‫وﺿﻌﯾت ﻟﯾﺳﮫ ھﺎ ﺧراﺑﺗر از آن اﺳت ‪ ،‬ﭼرا ﮐﮫ از ﺟﻣﻠﮫ ھر ‪ ٥‬ﺷﺎﮔرد ‪ ٣‬ﺗن آﻧﮭﺎ ﺑﯾش از ‪ ١٠‬ﮐﯾﻠوﻣﺗر ﻓﺎﺻﻠﮫ را طﻰ ﻣﻰ ﮐﻧد ﺗﺎ ﺑﮫ ﻣﮑﺗب ﺑرﺳﻧد و از‬
‫ﺟﻣﻠﮫ ﭘﻧ طﻔل ﺗﻧﮭﺎ ﯾﮏ طﻔل در ﭘﻧﺞ ﮐﯾﻠوﻣﺗرى ﻟﯾﺳﮫ دارﻧد‪.‬‬
‫در زﻣﺎن ﺣﺎﮐﻣﯾت طﺎﻟﺑﺎن ﻣﮑﺎﺗب دوﻟﺗﻰ دﺧﺗران از ﺑﯾن رﻓﺗﮫ ﺑود‪ ،‬اﻣﺎ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿر ‪ ٣٤‬درﺻد ﺷﺎﮔردان را دﺧﺗران ﺗﺷﮑﯾل ﻣﯾدھد و ‪ ٣٠‬ﻓﯾﺻد ‪١٧٥‬‬
‫ھزار ﻣﻌﻠم را زﻧﺎن ﺗﺷﮑﯾل ﻣﯾدھﻧد‪.‬‬
‫ﺑﻧﺎﺑر ﺗﺧﻣﯾن ﯾوﻧﯾﺳف ‪ ،‬ﺑﯾش از ھﺷﺗﺎد ﻓﯾﺻد دﺧﺗران و ﺣدود ‪ ٥٠‬ﻓﯾﺻد ﭘﺳران ﺑﮫ ﻣراﮐز ﺗﻌﻠﯾم دﺳﺗرﺳﻰ ﻧدارﻧد‪ .‬ﺑﮫ ﮔﻔﺗﮫ وزارت ﻣﻌﺎرف ‪ ،‬در ﺣﺎل‬
‫ﺣﺎﺿر ) ‪ ١٠‬ﺳﻧﺑﻠﮫ ﺳﺎل ‪ ٤٢٠ ( ١٣٨٩‬ﺑﺎب ﻣﮑﺗب ﺑﮫ ﻋﻠت ﻧﺎاﻣﻧﻰ در ﺳطﺢ ﮐﺷور ﻣﺳدود ﻣﯾﺑﺎﺷد ‪.‬‬
‫ﺻﺣت ‪:‬‬
‫ارﻗﺎم ﻣرگ وﻣﯾر در اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎ ن ﺑﻠﻧدﺗرﯾن رﻗم ﻣرگ و ﻣﯾر در ﺳطﺢ ﺟﮭﺎن ﻣﻰ ﺑﺎﺷدﮐﮫ در ھر ‪ ٥‬ﭘﻧﺞ طﻔل ﯾﮏ طﻔل ﻗﺑل از ﺳن ﭘﻧﺞ ﺳﺎﻟﮕﻰ ﺟﺎن ﻣﯾدھد‬
‫و در ھر ‪ ٨‬ﺧﺎﻧم ﯾﮏ ﺧﺎﻧم ﺑﮫ ﻋﻠت ﻣﺷﮑﻼت ﻧﺳﺎﯾﻰ وﻻدى ﻣﻰ ﻣرد‪.‬‬
‫ھﻣﭼﻧﺎن ‪ ٧٠‬ﻓﯾﺻد ﺗﻣﺎم ﻧﻔوس اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن دﺳت رﺳﻰ ﺑﮫ آب ﺻﺣﻰ آﺷﺎﻣﯾدﻧﻰ ﻧدارﻧد‪ ،‬ﺣد اوﺳط زﻧده ﮔﻰ ﺑراى ﺧﺎﻧﻣﮭﺎ و اﻗﺎﯾﺎن در اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ‪٤٤‬ﺳﺎل‬
‫اﻧدازه ﮔردﯾده اﺳت‪ ،‬ﻣردم اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ﻗﺑل از ﺟﻧﮕﮭﺎى ﮐﮫ در ﺳﺎل ‪ ١٣٥٧‬آﻏﺎز ﮔردﯾد ﯾﮏ ﺳﯾﺳﺗم ﺻﺣﻰ اﺻﻼح ﺷده داﺷت و در ﺷﮭر ھﺎ ﻣﺎﻧﻧد ﮐﺎﺑل‬
‫ﯾﮏ ﺳﯾﺳﺗم ﺻﺣﻰ ﻣراﻗﺑت ﻧﯾﻣﮫ ﭘﺷرﻓﺗﮫ وﺟود داﺷت‪ .‬طﻰ ﺣﻣﻠﮫ روس وﺟﻧﮕﮭﺎى داﺧﻠﻰ ﺳﯾﺳﺗم ﻣراﻗﺑت ﺻﺣﻰ ﺗﻧﮭﺎ در ﺷﮭر ھﺎ ﺑﺎﻗﻰ ﻣﺎﻧد ﮐﮫ ﺑﻌدا ً ﺑطور‬
‫ﮐﻠﻰ از ﺑﯾن رﻓت‪.‬‬
‫ﺣدود ‪٣٠‬ﺳﺎل ﺟﻧﮕﮭﺎى ﻣﺳﻠﺳل ﺗﻘرﯾﺑﺎ ً ﯾﮏ ﻣﯾﻠﯾون اﻓﻐﺎن را در ﮐﺷور ﻣﻌﻠول ﻧﻣوده اﺳت و ﺣدود ‪ ٨٠٠٠٠‬ﻓرد در اﺛر ﻣﺎﯾﻧﮭﺎ ﭘﺎھﺎﯾﺷﺎن را از دﺳت داده‬
‫ﮐﮫ اﯾن ﺑﻠﻧد ﺗرﯾن رﻗم در ﺟﮭﺎن ﻣﻰ ﺑﺎﺷد‬
‫ﺑﻌد از ﺳﺎل ‪ ١٣٨١‬ﺳﯾﺳﺗم ﻣراﻗﺑت ﺑﮫ ﺻﺣت در ﮐﺷور ﺑﮫ ﮐﻣﮑﮭﺎى ﺟﺎﻣﻌﮫ ﺟﮭﺎﻧﻰ اﻧﮑﺷﺎف ﯾﺎﻓت و ﺗﺎﮐﻧون ﺗﻌداد زﯾﺎد از ﺷﻔﺎﺧﺎﻧﮫ ھﺎ و ﻣراﮐز ﺻﺣﻰ‬
‫دﯾﮕر در ﮐﺷور اﯾﺟﺎد ﮔردﯾده اﺳت‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﺎ آن ھم در ﺷﮭر ھﺎ‪٩٠‬ﻓﯾﺻد و در ﻣﻧﺎطﻖ دھﺎﺗﻰ ‪٦٥‬ﻓﯾﺻد ﻣردم دﺳﺗر ﺳﻰ ﺑﮫ ﺧدﻣﺎت ﺻﺣﻰ دارﻧد‪.‬‬
‫اﻗﺗﺻﺎد‪:‬‬
‫اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ﯾﮏ ﮐﺷور زراﻋﺗﻰ و رو ﺑﮫ اﻧﮑﺷﺎف اﺳت‪ ،‬ﻣﯾوه ﺧﺷﮏ‪ ،‬ﻗﺎﻟﯾن‪ ،‬ﭘﺷم وﺗرﯾﺎک ازﻋﻣده ﺗرﯾن ﺻﺎدرات اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ﻣﻰ ﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫ﻣﺳؤوﻟﯾن دوﻟﺗﻰ اﺧﯾرا ً ﮔﻔﺗﮫ اﻧد ﮐﮫ اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ﻣﻌﺎدن طﺑﯾﻌﻰ ﻣﺎﻧﻧد ﮔﺎز‪ ،‬ﻧﻔت ﺧﺎم‪ ،‬ﺳﻧﮓ زﻏﺎل‪ ،‬ﻣس‪ ،‬ﮐروﻣﺎﯾت‪ ،‬ﺗﺎﻟﮏ‪ ،‬ﺑﺎرﯾت‪ ،‬ﺳﻠﻔر‪ ،‬ﺳرب‪ ،‬ﺟﺳت‪،‬‬
‫آھن‪ ،‬ﻧﻣﮏ‪ ،‬ﺳﻧﮓ ﻗﯾﻣﺗﻰ و ﻧﯾﻣﮫ ﻗﯾﻣﺗﻰ ﻏﯾر اﺳﺗﺧراج ﺷده ﺑﮫ ارزش ﺳﮫ ﺗرﯾﻠﯾون را دارد‪.‬‬
‫ﺑﮫ اﺳﺎس ﮔزارش ھﺎى ﺳﺎل ‪ ،١٣٨٦‬ﺗوﻟﯾد ﻣواد ﻣﺧدر اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ﺑﯾش از ﻧﺻف اﻗﺗﺻﺎد ﮐﺷور را ﺗﺷﮑﯾل ﻣﯾدھد ﮐﮫ در ﺣﮑوﻣت طﺎﻟﺑﺎن ﺗوﺳﻌﮫ ﯾﺎﻓﺗﮫ ﺑود‪.‬‬
‫ﺑﯾش از ‪ ٩٠‬ﻓﯾﺻد ﺗرﯾﺎک ﺟﮭﺎن ﮐﮫ ﻣواد ﺧﺎم ھﯾروﯾﯾن اﺳت‪ ،‬در اﯾن ﮐﺷور ﺗﮭﯾﮫ ﻣﻰ ﺷود‪.‬‬

‫رﺳﺎﻧﮫ ھﺎ‪:‬‬
‫در اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ﺑﺎرى ﻧﺧﺳت در ﺳﻠطﻧت اﻣﯾر ﺷﯾرﻋﻠﻰ ﺧﺎن در ﺳﺎل ‪ ١٢٩٠‬ﺟرﯾده ﺷﻣس اﻟﻧﮭﺎر ﺑﮫ ﻧﺷر رﺳﯾد و در ﺳﺎل ‪١٢٤٨‬ﺷﻣﺳﻰ در زﻣﺎن ﺣﺎﮐﻣﯾت‬
‫اﻣﯾر ﺣﺑﯾب ﷲ ﺧﺎن ﺳراج اﻻﺧﺑﺎر از ﭼﺎپ ﺑر آﻣد ﮐﮫ در زﻣﺎن اﻣﯾر ﻋﺑداﻟرﺣﻣن ﺧﺎن ﻧﯾز ﺑﮫ ﻧﺷر ﻣﯾرﺳﯾد‪.‬‬
‫در دوران اﻣﺎﻧﻰ ﻣﺟﻠﮫ اﻧﺎث ﺗﺣت ﻧﺎم ارﺷﺎد اﻟﻧﺳوان و اﻧﯾس ﮐﮫ اﮐﻧون ﺑﮫ ﮔوﻧﮫ روزﻧﺎﻣﮫ ﺑﮫ ﻧﺷر ﻣﯾرﺳد و ده ﻧﺷرﯾﮫ دﯾﮕر ﭼﺎپ ﻣﻰ ﮔردﯾد‪.‬‬
‫ﺑﻌد از ﺑﮫ ﭘﺎﯾﺎن رﺳﯾدن ﺣﺎﮐﻣﯾت اﻣﺎن ﷲ ﺧﺎن در ﺳﺎل ‪ ،١٣٠٧‬ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻰ ﮐﮫ ﻣﺣﻣدظﺎھر در ﺳﺎل ‪ ١٣٤٣‬آزادى ﻣطﺑوﻋﺎت را اﻋﻼم ﻧﻣود ‪ ،‬ﻣطﺑوﻋﺎت در‬
‫ﺳﺎﻧﺳور وﮐﻧﺗرول دوﻟت ﺑود‪.‬‬
‫ﻣطﺑوﻋﺎت در زﻣﺎن ﺣﺎﮐﻣﯾت ﻣﺣﻣد داؤد و ﺑﻌدا ً در زﻣﺎن ﺣﺎﮐﻣﯾت اﺣزاب ﺧﻠﻖ و ﭘرﭼم ﺗﺣت ﺳﺎﻧﺳور دوﻟت ﺑود‪ ،‬اﻣﺎ در اواﺧر ﺣﮑوﻣت داﮐﺗر ﻧﺟﯾب‬
‫ﯾﮏ ﺗﻌداد از اﺣزاب ﻧﯾز ﻧﺷرات را آﻏﺎز ﻧﻣودﻧد‪.‬‬
‫رﺳﺎﻧﮫ ھﺎ در زﻣﺎن رژﯾم طﺎﻟﺑﺎن ﻧﯾز ﺑﮫ طور ﮐﻠﻰ در اﺧﺗﯾﺎر ﺣﮑوﻣت ﻗرار داﺷت و ﺗﻠوﯾزﯾوﻧﮭﺎى دوﻟﺗﻰ ﻧﯾز اﺟﺎزه ﻓﻌﺎﻟﯾت را ﻧداﺷت ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﻌد از ﺳﺎل ‪١٣٨١‬ﺑﮫ رﺳﺎﻧﮫ ھﺎى آزاد اﺟﺎزه ﻓﻌﺎﻟﯾت داده ﺷد و اﮐﻧون ﺗﻌداد زﯾﺎدى از رﺳﺎﻧﮫ ھﺎى دوﻟﺗﻰ‪ ،‬ﺷﺧﺻﻰ و وﻻﯾﺗﻰ)ﻣﺣﻠﻰ( ﺑﮫ ﻣﺻﺎرف‬
‫اداره ھﺎى ﺷﺧﺻﻰ و ﮐﻣﮏ ﺧﺎرﺟﯾﮭﺎ اﯾﺟﺎد ﮔردﯾده اﺳت‪.‬‬

‫‪reads 163660‬‬

‫رھﻨﻤﻮد ﺑﺮای ژورﻧﺎﻟﯿﺴﺘﺎن ﻣﺮدﻣﯽ در ﻣﻮرد اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‬ ‫روش ارﺳﺎل ﮔﺰارش‬ ‫ﺗﺨﻠﻒ و ﺗﻘﻠﺐ‬ ‫ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﻣﺎ‬ ‫ورود‬ ‫درﺑﺎره ﻣﺎ‬ ‫ﺻﻔﺤﮫ اﺻﻠﯽ‬