Professional Documents
Culture Documents
Ανδρέας Ιωάννου Κασσέτας Διάθλαση
Ανδρέας Ιωάννου Κασσέτας Διάθλαση
Το φαινόμενο ΔΙΑΘΛΑΣΗ
Οι Αλεξανδρινοί
Η διάθλαση δεν γοήτευε μόνο εκείνον. Το φαινόμενο είχε συγκινήσει
και παλιότερους κατοίκους του πλανήτη. Απασχόλησε ιδιαίτερα τους
ελληνόφωνους Αλεξανδρινούς οι οποίοι, με εργαλείο τη «δική τους
Γεωμετρία» και τις σχετικές έννοιες φωτεινή ακτίνα, γωνία
πρόσπτωσης, κάθετος στο επίπεδο και γωνία διάθλασης αναζήτησαν
το μυστικό του «πώς γίνεται η διάθλαση», έθεσαν δηλαδή το ερώτημα
«εάν το φως πέσει πάνω στο γυαλί με ορισμένη γωνία, η διαδρομή του
μέσα στο γυαλί θα είναι προκαθορισμένη έτσι ώστε να υπακούει σε
κάποιο νόμο;». Είχαν ήδη απαντήσει στο αντίστοιχο ερώτημα για το
φαινόμενο ΑΝΑΚΛΑΣΗ, αλλά με τη διάθλαση τα πράγματα φαίνονταν
πιο δύσκολα και η απάντηση μπορούσε να δοθεί. Τον δεύτερο αιώνα
μετά τον Χριστό ο Κλαύδιος Πτολεμαίος δημοσίευσε πίνακες γωνιών
πρόσπτωσης και διάθλασης. Τα δεδομένα του οδηγούσαν στο
συμπέρασμα ότι για μικρές γωνίες πρόσπτωσης ο λόγων των γωνιών
πρόσπτωσης και διάθλασης φαίνεται να είναι σταθερός αλλά για
γωνίες μεγαλύτερες από 10 μοίρες ο κανόνας φαίνεται να
παραβιάζεται.
Οκτώ περίπου αιώνες αργότερα, είχαν ήδη πάρει τη σκυτάλη οι
Άραβες και ο σημαντικότερος ερευνητής της εποχής του, ο Αλχάζεν,
ερευνώντας το ίδιο φαινόμενο υποστήριξε ότι η προσπίπτουσα ακτίνα
η κάθετος και η διαθλώμενη βρίσκονται πάντα στο ίδιο επίπεδο.
Ανεξάρτητα δηλαδή από πόση είναι η γωνία πρόσπτωσης, η
διαθλώμενη ακτίνα απαγορεύεται να βρεθεί σε οποιοδήποτε σε άλλο
επίπεδο από εκείνο που ορίζεται γεωμετρικά από την προσπίπτουσα
και την κάθετο. Η πρόταση αποτελεί τον πρώτο από τους δύο νόμους
του φαινομένου ΔΙΑΘΛΑΣΗ.
Ο νόμος όμως που συσχετίζει τη γωνία πρόσπτωσης και τη γωνία
διάθλασης είχε ξεφύγει και από αυτόν. Εξακόσια περίπου χρόνια μετά
τον Αλχάζεν, μία εργασία του Κέπλερ πάνω στο ίδιο αντικείμενο
υπήρξε επίσης ανεπιτυχής. Ο νόμος αργούσε να φανεί
Η φύση μιλάει με ημίτονα
Η συνέχεια ανήκει στους Ολλανδούς. Το 1621 ύστερα από μια
«εξαντλητική ανάκριση» στην οποία υπέβαλε το φως ο Willebrord
Snell ισχυρίστηκε ότι του απέσπασε μια ομολογία, διατυπωμένη στη
γλώσσα των μαθηματικών. Το φως παραδεχόταν ότι για ένα
συγκεκριμένο δίοπτρο – ζευγάρι δηλαδή διαφανών μέσων – εκείνο που
κατά τη διάθλασή διατηρείται σταθερό δεν είναι ο λόγος των γωνιών
αλλά ο ΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΗΜΙΤΟΝΩΝ ΤΩΝ ΔΥΟ ΓΩΝΙΩΝ.
Ήταν ένα από τα σημαντικότερα ερευνητικά συμπεράσματα της εποχής εκείνης κατά την οποία η
επιστήμη έχει αρχίσει να συνειδητοποιεί τις δυνατότητες που της προσφέρει η γλώσσα των
Μαθηματικών. Προς την κατεύθυνση αυτή, ο Γαλιλαίος είχε προλάβει να παίξει τον ρόλο του.
Την εποχή εκείνη καμία απάντηση δεν μπορούσε να δοθεί στο ερώτημα
«τι το βαθύτερο κρύβεται πίσω από την επιμονή του φωτός να
διαθλάται με σταθερό λόγο ημιτόνων;». Λίγα χρόνια αργότερα ο
Γάλλος μαθηματικός Perre Fermat διατύπωσε την εκδοχή ότι ο
σταθερός λόγος των ημιτόνων είναι συνέπεια της γενικότερης Αρχής
ότι Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΟΣ ΑΠΟ
ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ.