Professional Documents
Culture Documents
Ang Filipino, bilang isang wikang pambansa, ito ay nagsisilbing gabay para sa bawat
Pilipino na nasa iba’t ibang lugar sa Pilipinas na magkaunawaan sa kabila ng iba’t ibang
mga diyalekto. At bilang isang wikang pambansa, ito ay itinuturo sa lahat ng paaralan
sa Pilipinas. Pinag-aaralan ito sa layunin na mahasa ang bawat Pilipino sa paggamit
nito. Ginagamit din ito sa pagsasagawa ng mga batas sa bansa. At ito rin ay
magsisilbing simbolo ng ating bansa at ating sariling kultura.
Samantala, ang Filipino ay wika ng bayan sapagkat ito ay hindi lang para sa
pakikipagtalastasan kundi ito rin ay ginagamit para sa pagsasagawa ng pagtatanghal
kagaya ng pagtula, dula, pagtatanghal sa teatro at iba pa. Ito rin ay ginagamit sa
pagsusulat ng mga nobela, kwento at iba pang literatura na ginagawa sa Pilipinas. At
ang mga pagtatanghal o paglilimbag ng mga literatura ay hindi lang makikita sa isang
lugar sa Pilipinas kundi makikita din ito sa iba’t ibang lugar ng bansa.
Kaya naman, malaki ang kontribusyon ng wikang Filipino sa bansa. Kung wala ito, baka
hindi magkaintindihan ang bawat Pilipino. Kung wala ito at walang iisang wika, hindi
matututo ang bawat isa. Hindi rin malalaman ang mga importanteng bagay na dapat
matutunan at mapahalagahan.
PAKSA/NILALAMAN:
- ang iyong pangalan,ang iyong paboritong pagkain, ang kulay ng iyong mga mata at ng
iyong buhok, ang kulay ng iyong balatat marami pang iba. Pero walang makatutumbas
sa wikang iyong sinasalita. Sabi nila, ang wika angnagiging simbolo, instrumento, at
basehan ng iyong pagkakakilanlan. Sa Pilipinas, ang ating pambansangwika ay Wikang
Filipino. Lubos na lamang ang ating pasasalamat kay G. Manuel L. Quezon na naging
kilala bilang “Ama ng Wikang Pambansa” dahil siya ang nagsulong ng ating Wikang Pambansa at
siya
rin ang nagtatag ng Surian ng Wikang Pambansa. Ang Surian ng Wikang Pambansa ay
isang institusyonna nagsuri ng wikang gagamitin bilang wikang pambansa at ito ay
kilala na ngayon bilang Komisyon ngWikang Filipino (KWF). Ang naging basehan ng
ating wikang Filipino ay ang Tagalog na isangkatutubong wika na gingamit sa buong
Pilipinas bilang wika ng komunikasyon ng mga etnikong grupo.Noong ika-apat ng
Hunyo, 1946, naging opisyal ang wikang Filipino bilang wikang pambansa ngPilipinas.
Nang inaprubahan ni dating Pangulo Benigno Aquino III ang programang K-12
bilangpagtugon sa napapanahong sistema ng edukasyon, biglang nagbago ang sistema
ng edukasyon saPilipinas. Dahil sa pagbabagong ito, noong 2013, napagdesisyunan ng
Commission on Higher Education(CHED) na magbawas ng anim na yunit ng Filipino
para sa mga mag-aaral na papasok sa kolehiyo noonsanang 2018. Ipinataw ang CHED
Memorandum Order na naglalayong gawin na lamang 36 yunits angdating 63 yunits ng
General Education Curriculum para sa kolehiyo. Resulta ng pagpataw nito ay
angpagkadismaya ng ilang propesor sa Filipino. Ilan na dito sina Dr. Randy Din at David
Michael San Juannagsabing maaaring bumaba ang kalidad ng Wikang Pambansa kung
mangyaring matanggal ito sakolehiyo. Sa katunayan, may isang organisasyon na
pinamumunuan ni Dr. David Michael San Juan at ng
anggol Wika para panatilihin sa pag-aaral ang asignaturang Filipino sa kolehiyo. Noong
Abril 2015, naghain ng TRO ang Korte Supremaupang
nagsisilbing instrumento ng mga Pilipino sa kanilang komunikasyon sa iba’t ibang parte ng ating
bansa
curriculum
ng
at
“
nang
caption
sa kanilang litrato. Dito rin pumapasok ang ideya nakapag maalam at bihasa ka sa
Ingles, ikaw ay nakatataas sa iba. Dahil dito, mas maraming Pilipino angninanais na
maging maalam sa wikang Ingles at nakakalimutan na ang kanilang wikang
Pambansa.Ilang taon na tayong nagiging bulag sa mga wikang banyaga, panahon na
para pagyabungin atmahalin ang ating sariling wika. Hindi nakasasama ang
pagpahalaga sa kung anong atin. Sabi nga ngating pambansang b
ayani, “Ang hindi magmahal sa sariling wik, daig pa ang hayop at malansang isda.”
RELATED PAPERS
By Annie Cah
By Bryan Labaya
Alinaya 1-
By Erwin Lumbera
READ PAPER
ALPABETONG PILIPINO (1976)
Ang idinagdag na walong titik
(C , F , J , Ň Q , V , X , Z ) ay ginamit sa mga ss.
- binubuo ng 31 titik
- ang dating abakada na binubuo ng dalawampung (20) titik ay nadagdagan ng labing-
isa (11) pang titik mula sa abecedario. Ang mga naidagdag na titik ay: c, ch, f, j, ll, ñ, q,
rr, v, x at z
Pagkawala ng Baybayin
ALPABETONG ABECEDARIO
Alibata (Baybayin)
- binubuo ng 28 titik: lima (5) ang patinig at
dalampu’t tatlo (23) naman ang katinig. Ang paraan ng pagbigkas ay batay sa Ingles.
ALPABETONG FILIPINO (1987)
Ayon kay Miguel Lopez de Legazpi, ang mga Bisaya ay nagsusulat ng katuladsa
ating ninunong Malayo kung saan nila ito unang natutunan
Ayon kay Padre Chirino, isang Kastilang mananalaysay, ang matandang
alpabeto oAlibata ay pinaghalong kabihasnang Malayo, Arabe, Kambodya,
Tsina, Sayam, Borneo at Indiya.
Ayon kay Jose Villa Panganiban (1994) ang alibata ay malaganap na ginagamit
noong1300 sa mga pulo ng Luzon at Kabisayaan samantalang Sanskrito ang
ginagamit sa Mindanao atSulu.
A B C D E F G H I J K L M N Ň Ng O P Q RS T U V W X Y Z
ito ay binubuo ng 29 na letra at hango sa Romanong paraan ng pagbigkas at pagsulat.
Alpabetong Kastila; mula sa Alpabetong Romano
Isinusulat ang mga titik gaya ng sa alpabetong Romano
Itinuro sa piling mga mag-aaral (sa mga klaseng tinatawag na caton, kadalasan sa mga
kumbento atbp.)
- mula kay Lope K. Santos (1940)
- binubuo ng 20 letra
- lima (5) ang patinig (a, e, i, o, u)
- labinglima (15) ang katinig (b, k, d, g, h, l, m, n, ng, p, r, s, t, o, w, y)
1.Pantanging pangalan ng tao, hayop, lunan.
Carlos Volter El Niňo Jimenez Luzo
2.Mga katutubong salita mula sa mga dialekto ng bansa.
Hadji villa hacienda canao jihad
3.Mga salitang banyaga na walang katumbas sa Filipino
Canvas jazz quorom fastfood visa xerox
Ang Lumang Alpabeto: ABAKADA
Jee Y. Geronimo
@jeegeronimo
Email
SALITA NG TAON. 'Fotobam' ni Michael Charleston Chua ang itinanghal na Salita ng Taon 2016. Kuha ni
Jee Geronimo/Rappler
"Hindi naman natin puwedeng apurahin ang Korte Suprema sa pagde-decide tungkol sa
Torre de Manila issue…. 'Yung 'pambansang photobomb' ito ay isang isyu na hindi
lamang tungkol sa pagretrato na may asungot, kundi parang na-exalt nga 'yung usaping
pangkasaysayan at pangkultura at pamana, sa Korte Suprema," sabi ni Chua sa
kaniyang panayam sa Rappler nitong Huwebes, Oktubre 6.
Itinanghal ang "fotobam" bilang Salita ng Taon 2016 noong Huwebes, ang ikalawang
araw ng Pambansang Kumperensiya sa Wikang Filipino na ginanap sa Diliman campus
ng Unibersidad ng Pilipinas (UP).
Hango sa salitang Ingles na "photobomb," ang "fotobam" ay tumutukoy sa pagsama sa
retrato kahit pa hindi ka dapat kasama.
Naging matunog ang salitang "photobomb" matapos bansagan ang Torre de Manila
bilang "pambansang photobomb" dahil diumano'y sinisira nito ang hitsura ng
monumento ni Rizal, isa sa mga sikat na atraksyon sa Luneta Park.
Nagsampa ng petisyon sa Korte Suprema ang mga kritiko ng Torre de Manila noong
2014, ngunit hanggang ngayon, matapos ang 6 na oral arguments, ay wala pa ring
desisyon ang Korte Suprema sa isyu. (BASAHIN: TIMELINE: The Torre de Manila
case)
Para kay Chua, naging "stepping stone" ang bansag na "pambansang photobomb"
upang mapalapit ang isyu ng Torre de Manila sa mga tao, mapadali ang
pagpapaliwanag nito, at mapalalim ang diskusyon.
Other Stories
.@Xiao_Chua: Hindi naman natin puwedeng apurahin ang Korte Suprema sa pagde-
decide tungkol sa Torre de Manila issue. pic.twitter.com/HZvMRL4SZK
Iniba ni Chua ang baybay o ispeling ng "photobomb," at "fotobam" ang naging salitang
kalahok sa Sawikaan.
Ayon sa historyador, ginamit niya ang "fotobam" bilang pagpupugay na rin sa dalawang
estudyante ng De La Salle-College of Saint Benilde – sina Carl Angelo Ruiz at Jong
Gutierrez – na ginamit ang baybay na ito sa kanilang dokumentaryo.
Para kay Vim Nadera, isa sa mga hurado galing sa Filipinas Institute of Translation na
pumili sa "fotobam" bilang Salita ng Taon, ang kakaibang katangian ng "fotobam" ay
ang baybay nito na "inangkin na natin."
"Sa halip na gamitin natin 'yung 'asungot,' 'paningit,' 'panira,' o 'wala sa lugar,' e
ginagamit natin 'yung 'fotobam' na pasok na pasok. Maaaring sabihin natin sa
henerasyong ito ng millennials, sa henerasyong ito na maraming mga pagbabago lalo
na sa ating pamumuhay," sabi ni Nadera.
Itinuring din ang "fotobam" bilang People's Choice o salitang pinili ng mga delegado ng
Pambansang Kumperensiya sa Wikang Filipino.
Paliwanag ni Nadera, ito ang unang pagkakataon magmula noong 2004 na
nagkapareho ang salitang pinili ng mga delegado at ang pinili ng mga hurado. –
Rappler.com
Subscribe
Hunyo 7, 1940 – Pinagtibay ng Batas-Komonwelt Blg. 570 na nagtadhana na simula sa Hulyo 4, 1946,
ang Wikang Pambansa ay isa sa mga opisyal na wika ng bansa
- isinulat ni Lope K. Santos ang Balarila ng Wikang Pambansa na siyang nagpakilala sa Abakada na may
20 letra, na kung saan ang letrang a lamang ang idinadagdag sa dulo ng bawat katinig para sa tunog nito
1987 – Ang Alpabetong Filipino ng 1987, ang siyang pinagbago at pinaghusay na Abakada at
Alpabetong Filipino ng 1976. Ang naturang Filipino Alphabet ay binubuo ng 28 titik na kung
saan ang pagbasa nito ay halintulad rin sa pagbasa ng alpabetong Ingles. Ito ang kasalukuyang
ginagamit natin ngayon—na siyang nagpapayaman at nagpapalawig pa sa wikang Filipino
- Ginamit ang wikang Ingles bilang pangunahing instrumento sa pagtuturo
Kasaysayan ng Ebolusyon
ng Wikang Filipino
Agosto 7, 1973 – Nilikha ng Pambansang Lupon ng Edukasyon ang resolusyong nagsasaad na
gagamiting midyum ng pagtuturo mula sa antas elementarya hanggang tersyarya sa lahat ng paaralang
pambayan o pribado at pasisimula sa taong panuruan 1974--75
Binura ng mga Espanyol ang mga paganong pag-uugali ng mga katutubo, kabilang na ang pag-iiba sa
sistema ng pag-susulat, pagbasa at mga salita ng mga ito
- kapag wala itong kudlit ( ' ) binabasa na may kasama na patinig a
Hindi totoong noong 1935 nilagdaan ang batas at umiral ang Filipino bilang wikang
pambansa. Sa bisa ng Saligang Batas ng 1935, ang Kongreso “ay inaatasang
magpaunlad at magpatibay ng pangkalahatang Pambansang Wika na batay sa isa sa
mga umiiral na katutubong wika” (akin ang diin). Ibig sabihin, wala pa noong ahensiya
ng pamahalaan na mangangasiwa o magpapalaganap ng mga patakaran hinggil sa
pambansang wika. At wala pa ring napipili noong 1935 kung aling katutubong wika ang
magiging batayan ng pambansang wika.
Alinsunod sa Batas Komonwelt Blg. 184, itinatag ang Surian ng Wikang Pambansa “na
mag-aaral ng mga diyalekto sa pangkalahatan para sa layuning magpaunlad at
magpatibay ng isang pambansang wikang batay sa isa sa mga umiiral na wika.” Ang
pagpili ng isang pambansang wika ay ibinatay sa “pagkaunlad ng estruktura,
mekanismo, at panitikan na pawang tinatanggap at ginagamit ng malaking bilang ng
mga Filipino.” Sa madali’t salita, Tagalog ang napili. At pinili ang Tagalog sa ilalim ng
pamumuno ni Jaime C. de Veyra (Samar-Leyte), at kinabibilangan ng mga kasaping
sina Santiago A. Fonacier (Ilokano), Filemon Sotto (Sebwano), Casimiro F. Perfecto
(Bikol), Felix S. Salas Rodriguez (Panay), Hadji Butu (Moro), at Cecilio Lopez
(Tagalog). Tampok sa pagpili ng Tagalog ang pagkilala rito “na ginagamit ito ng
nakararaming bilang ng mga mamamayan, bukod pa ang mga kategorikong pananaw
ng mga lokal na pahayagan, publikasyon, at manunulat.” Hindi nakaganap ng tungkulin
si Sotto dahil sa kapansanan; samantalang si Butu ay namatay nang di-inaasahan.
Noong 1986, pumapel ang SWP sa paghahanda ng salin ng Saligang Batas ng 1986, at
sa naturang batas din kinilalang ang pambansang wika ng Filipinas ay “Filipino.” Kung
paniniwalaan ang nasabing batas, “habang nililinang ang Filipino ay dapat itong
payabungin at pagyamanin nang nakasalig sa mga katutubong salitang umiiral sa
wikang Filipino at iba pang wika.”
Kailangan ang KWF dahil ito ang ahensiyang makapagmumungkahi ng mga hakbang,
plano, patakaran, at gawain hinggil sa mga wika, lalo na sa paggamit ng Filipino bilang
pambansang wika. Maihahalimbawa ang kasong isinampa ni Inocencio V. Ferrer noong
1965 laban kay Direktor J.V. Panganiban at mga kagawad ng SWP; o kaya’y ang
kasong isinakdal ng Madyaas Pro-Hiligaynon Society laban sa SWP upang pigilin itong
isakatuparan ang gawaing bumuo ng pasiyang pangwika na labag umano sa Saligang
Batas. Nagwagi ang panig ng SWP na kinatigan ng korte, at sinabing may batayang
legal ang pag-iral ng nasabing tanggapan, bukod sa kinilalang ang “pagdalisay” at
“pagpapayaman” ng katutubong wika [i.e., pagpapakahulugan at talasalitaan] ay
kaugnay ng proseso ng “pagtanggap” o “pag-angkin” ng mga salita o impluwensiya
mula sa banyagang wika na siyang magpapatunay na ang Filipino ay buháy na wika.
Higit pa rito, inilantad ng nasabing mga usapin ang pangangailangang paghusayin ang
paglinang at pagpapaunlad ng wika, sagutin punto por punto ang mga argumento ng
gaya ni Geruncio Lacuesta laban sa tinawag niyang “Manila Lingua Franca,” alinsunod
sa matalinong paraang nakasandig sa masusing pag-aaral at pananaliksik. Dapat
lamang linawin dito na ang pagiging pambansang wika ay hindi lamang nakatuon sa
rehiyon ng Katagalugan, kahit pa sabihing ginawang batayan ang Tagalog sa pagbuo
ng pambansang wika. Ang Filipino, na patuloy na nilalahukan ng mga salita mula sa
iba’t ibang wikang panrehiyon at pandaigdigan, ay sumasailalim sa ebolusyong hindi
lamang limitado sa gramatika at palaugnayan kundi maging sa mga pahiwatig at
pakahulugan. Ginagamit na ang Filipino hindi lamang sa panitikan o sa Araling
Panlipunan, bagkus maging sa pagpapaliwanag ng agham at teknolohiya, inhinyeriya at
medisina, batas at matematika, at iba pang larang. Bagaman ang Departamento ng
Edukasyon (DepEd) ay nagpalabas ng bagong kautusan hinggil sa pagsasakatuparan
ng Edukasyong Multilingguwal, ang nasabing patakaran ay hindi basta-basta
maipatutupad hangga’t hindi nababago ang Saligang Batas. Kinakailangang baguhin
muna ang probisyon ng Saligang Batas hinggil sa bilingguwalismo na nagsasaad na
tanging Filipino at Ingles ang “mga opisyal na wika sa komunikasyon at pagtuturo,” at
ang KWF ay malaki ang tungkulin sa pagpili kung aling hakbang ang makabubuti sa
pagsusulong ng anumang panukalang polisiya hinggil sa wika.
Maselang bagay ang pagbabago ng mga polisiya, kaya naman dapat ding maging
maingat ang Pangulo kung sino-sino ang itatalaga sa Lupon ng mga Komisyoner ng
KWF. Anumang mungkahing patakaran o programang pangwika ang imungkahi ng
lupon, at siyang sang-ayunan ng Pangulo alinsunod sa itinatakda ng Saligang Batas,
ang iiral at dapat ipatupad sa buong kapuluan.
Ang kasaysayan ng KWF ay kasaysayan din ng pagpupundar ng pambansang wikang
Filipino. Tuwing babalikan ang pinag-ugatan ng KWF, matutuklasan ang salimuot ng
politika at pakikibaka laban o pabor sa Filipino. Gayunman, napatunayan ng Filipino na
kaya itong tanggapin sa iba’t ibang rehiyon at gawing katuwang ng wika ng rehiyon,
dahil ang komposisyon ng Filipino ay hindi nalalayo sa naturang wika, kompara sa
Ingles na sa kabilang polo nagmumula.
Saligang Batas ng Biyak-na-Bato (1896) Ang Wikang Tagalog ang magiging opisyal na
wika ng Pilipinas.
Saligang Batas ng 1935 Ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa
pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang pambansa na batay sa isa sa mga
umiiral na katutubong wika. Hanggang hindi nagtatadhana ng iba ang batas, ang Ingles
at Kastila ay patuloy ng gagamiting mga wikang opisyal.
Saligang Batas ng 1973 Ang Batasang Pambansa ay dapat gumawa ng mga hakbang
tungo sa paglinang at pormal na adopsiyon ng isang panlahat na wikang pambansa na
tatawagingFilipino.
SEK.7. Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng
Pilipinas ay Filipino at hangga’t walang itinatadhana ang batas, Ingles. Ang mga wika
ng rehiyon ay pantulong na mga wikang opisyal sa mga rehiyon at magsisilbing opisyal
na pantulong na midyum ng pagtuturo.
Dapat itaguyod nang kusa at opsiyonal ang Kastila at Arabic.
SEK.8. Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat isalin sa
mga pangunahing wikang panrehiyon, Arabic, at Kastila.
Nang dumating ang mga Kastila, may sarili nang palatitikan ang ating mga ninuno, ang
Alibata o Baybayin, na binubuo ng 14 katinig at 3 patinig. Pinalitan ito ng mga Kastila ng
alpabetong Romano.
1940 – binuo ni Lope K. Santos ang Abakada, na may 20 titik: a, b, k, d, e, g, h, i, I, m,
n, ng, o, p, r, s, t, u, w, y.
Kasaysayan
Saligang Batas ng 1935
Approx. 1935
report this ad
Kongreso ng Batas
Approx. 1936
Inaprubahan ang Batas Commonwealth Blg. 184 na gumawa ng Surian ng Wikang Pambansa
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134
12/30/1937
Ayon sa Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 Pangulong Quezon, Tagalog ang ginawang batayan
ng Wikang Pambansa.
Paglilimbag ng Diksyunaryo
04/01/1940
Ipinalabas ang Kautusang Tagapagpaganap na nagtungo sa paglilimbag ng Diksyunaryo ng
Pambansang Wika.
Batas-Komonwelt Blg. 576
06/07/1940
Pinagtibay ng Batas-Koomonwelt Blg. 576 na ang Pambansang Wika ay magiging opisyal sa Hulyo,
1946.
Pagtuturo ng Wikang Pambansa
06/19/1940
Nagpalabas si Kagawaran ng Edukasyon Kalihim Jose Romero ng kautusang Blg.7 na ang wika ay
tatawagin na Pilipino.