KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA

BARAYTI AT KAANTASAN NG WIKA

LINGGWISTIKA
KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA
 Saligang batas ng Biyak na Bato 1896
 Ang wikang tagalog ang magiging opisyal na wika ng pilipinas.
 Saligang Batas ng 1935
 Ang kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at
pagpapatibay ng isang wikang pambansa na batay sa isa sa mga umiiral na
katutubong wika hanggat hindi nagtatadhana ng ibang batas, ang Ingles at
kastila ay patuloy na gagamitin wikang opisyal.
 Saligang Batas ng 1973
 Ang batasang pambansa ay dapat gumawa ng mga hakbang tungo sa
paglinang at pormal na adapsyon ng isang pang lahat na wikang pambansa
na tatawaging Filipino.
 Artikulo XIV ng Saligang batas 1987: WIKA
 SEKSYON. 6.
 Ang wikang pambansa ng pilipinas ay Filipino. Samantalang nalilinang, ito ay
dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na mga wika ng pilipinas
at sa iba pang mga wika. Alinsunod sa mga tadhana ng mga batas at
sangayon sa nararapat na maaring ipasa ng kongreso, dapat magsagawa ng
mga hakbang ang pamahalaan upang ibunsod at puspusan itaguyod ang pag
gamit ng Filipino bilang midyum na opisyal na komunikasyon at bilang wika
ng pagtuturo sa sistemang pang edukasyon.
 SEKSYON.7.
 Ukol sa mga layunin ng mga komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang
opisyal ng pilipinas ay Filipino at hanggat walang tinatadhana ang batas,
Ingles.
 Ang mga wika ng rehiyon ay pantulong na wikang opisyal sa mga rehiyon at
magsisilbing opisyal na pantulong na midyum ng pagtuturo. Dapat itaguyod
ng kusa at opisyal ang Kastila at Arabic.
 SEKSYON.8.
 Ang konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat isalin
sa ga pangunahing wikang panrehiyon, Arabic at Kastila.
 SEKSYON.9.
 Dapat magtatag ang kongreso ng isang komisyon ng wikang pambansa na
binubuo ng mga kinatawan ng ibat ibang mga rehiyon at mga disiplina na
mag sasagawa, mag uugnay at mag tataguyod ng mga pananaliksik para sa
pag papaunlad, pagpapalaganap at pagpapanatili sa Filipino at sa ibang wika.
EBOLUSYON NG WIKANG PAMBANSA

 Disyembre 30,1937
- Iprinoklamang ang wikang tagalog ang magiging batayan ng wikang
pambansa, magkakabisa ang proklamsyong ito dalawang taon matapos
itong mapag tibay.
 1940
- Ipinagutos ang pagtuturo ng wikang pambansa sa ika- apat na taon sa
lahat ng pampubliko at pribadong paaralan at sa mga pribadong
institusyong pasanayang pang guro sa buong bansa.
 Hunyo 4,1946
- Nagkabisa ang batas komonwelt Blg.570 na ipinagtibay ng pambansang
asembleya noong Hunyo 7,1940 na nagproklama na ang wikang
pambansa na tatawaging wikang pambansang Pilipino ay isa nang opisyal
na wika.
 1959
- Ibinaba ng kalihim Jose B. Romero ng Edukasyon ang kautusan
pangkagawaran Blg.7 na nagsasaad na ang wikang pambansa ay
tatawaging Pilipino upang mailagan na ang mahabang katawagang
“Wikang Pambansang Pilipino’’ o ”Wikang pambansa batay sa tagalog”.
 March 12,1987
- Sa isang Order ng pangkagawaran Blg. 22,1987 sinasabing gagamitin
ang Filipino sa pagtukoy ng wikang pambansa na nagsasaad “Ang
Wikang Pambasa ng Pilipinas ay Filipino”. Ito ay hindi pinaghalu halong
sangkap mula sa ibat ibang katutubong wika; bagkus, ito’y may nucleus,
ang pilipino o tagalog.

EBOLUSYON NG ALPABETONG FILIPINO

 Nang dumating ang mga kastila, may sarili nang palatitikan ang ating mga
ninuno, ang Alibata o Baybayin, na binubuo ng 17 na titik (14 katinig at 3
patinig) pinalitan ito ng mga kastila ng Alpabetong Romano.
 1940
- Binuo ni Lope K. Santos ang Abakada, na may 20 titik:
a,b,k,d,e,g,h,i,l,m,n,ng,o,p,r,s,t,u,w,y.
  Oktubre 4,1971
- Pinagtibay ng sanggunian ang SWP ang pinayamang Alpabet na O, na
binubuo ng 31 letra:
a,b,c,ch,d,e,f,g,h,i,j,k,,l,ll,m,n,ñ,ng,o,p,q,r,rr,s,t,u,v,w,x,y,z,.
- Matapos ang repormang Ortograpiko, nabuo ang sumusunod na alpabetong
Filipino,na may 28 na Letra: a,b,c,d,e,f,g,h,i,j,k,l,m,n,ñ,ng,o,p,q,r,s,t,u,v,w,x,y,z,.
 2001
- Muling nagkaroon ng rebisyon s alpabetong Filipino, itinaguyod nito ang
leksikal na pagpapayaman ng Filipino sa pamamagitan ng pagluwag sa
panghihiram ng salita at pagsasalin, karamihan mula sa Inglesat Kastila,
gamit ang walong karagdagang letra ng alpabeto, ang mga letrang c,f,j,
ñ,q,v,x,z,. Oktubre 9,2006 sa kahilingan ng KWF, ang DEP-ED ay
nagpalabas ng isang memorandum na pansamantalang nagpapatigil sa
implementasyon ng”2001 REVISION ng Alfabeto at Patnubay sa Ispelling
ng Wikang Filipino”.
 Agosto 2007
- Inilabas ng KWF ang borador ng Ortograpiya ng Wikang Pambansa.
 Mayo 20, 2008
- Inilabas ng KWF ang gabay sa Ortograpiya ng Wikang Pambansa.

Ayon sa pag-aaral ng SWP, may 7 dahilang kung bakit Tagalog ibinatay ang
Pambansang Wika:

1. Higit na maraming panitikan ang naisulat sa Tagalog. Mas maraming libro at

dyaryo ang gumagamit ng Tagalog kumpara sa Ilokano at Bisaya.
2. Ginagamit ito ng nakararami. Maging ang hindi Tagalog ay ginagamit ito bilang
"intermediary language".
3. Ito ay may pinakamayamang talasalitaan. Katunayan, ang Tagalog ay binubuo ng
30,000 salitang-ugat at 700 panlapi.
4. Ginagamit ito sa sentrong kalakalan.
5. Madali itong pag-aralan, matutunan at bigkasin.
6. Kaya nito pag-isahin ang iba't ibang linggwahe ng ating bansa. Para kasing
organismo ang wika. Nadadagdagan ang mga salita. Nababago sa pagdaan ng
panahon.
7. Gumagamit ng Tagalog ang karamihan sa mga bayaning nagbuwis ng buhay
para sa ating kalayaan.
BARAYTI AT KAANTASAN NG WIKA
Idyolek
-Ito ay isang uri ng pormal na salita na karaniwang ginagamit ng isang indibidwal sa
isang natatangi o yunik na pamamaraan. Ang bawat tao ay may kanya-kanyang istilo ng
pananalita.

Maaring ang pagkakaiba ay dulot ng pagbigkas o di kaya naman ng naiibang pagbigay

diin sa mga salita o mga parirala. Ang iba naman ay gumagamit ng yunik na tono o
ritmo sa pagbigkas o pamamahayag ng mga partikular na linya ng pangungusap. Dahil
dito ang bawat indibidwal ay nagkakaroon ng sariling tatak o namumukod-tanging
pamamahayag ng saloobin.

Halimbawa nito ay ang mga susunod:

1.) Naiibang tono sa pagbigkas ni Noli de Castro ng mga katagang, “Magandang Gabi
Bayan!”
2.) Ang malumanay na pananalita ni Charo Santos Concio sa kanyang programang
Maalala Mo Kaya.
3.) Ang paos na boses ni Inday Badiday sa pagsasabi ng katagang “Promise!”

Dayalek
- ang tawag sa wikang ginagamit sa isang partikular na pook o lugar, maliit man o
malaki. Ito ang unang wika na nakagisnan natin sa ating tahanan. Kadalasan itong
ginagamit ng ating mga magulang at iba pang mga miyembro ng ating pamilya.
Ito rin ang mga salitang namumutawi sa bibig ng mga karaniwang tao sa ating
sambayanan. Dahil din sa mga iba’t-ibang aspetong sosyal, heograpikal at temporal,
tayo ay nagkaroon ng baryasyon ng dayalekto. Halimbawa nito ay ang wikang Tagalog
may napakaraming baryasyon ayon sa heograpiya:
Tagalog ng Batangas – Ala e, ang bait naman niya!
Tagalog Nueva Ecija – Kainam-naman ng ugali niya.
Tagalog Pangasinan – Ang bait niya eh.

Sosyolek
-ang tawag sa isang uri ng wika na ginagamit ng isang partikular na propesyon o ng
anumang pangkat na kinabibilangan ng mga iba’t-ibang indibidwal. Sa mga wikang ito
may mga salitang pormal at ang mga iba naman ay di-pormal.
Pormal ang tawag sa mga wika na gamit ng mga propesyonal o yung may mga mataas
na natatapos tulad ng mga guro, doktor, nars at enhinyero. Di-pormal naman sa mga
salitang naimbento lamang ng mga ordinaryong tao sa lipunan. Kadalasan sa mga
wikang ito ay kusa ring nawawala sa sirkulasyon kapag ito ay luma na at napagsawaan
na ng mga gumagamit nito.
Mga Halimbawa ng Sosyolek
1.) Pro Bono Serbisyo
2.) Takdang Aralin
3.) Asignatura at kurikulum
4.) Astig
5.) Tapwe
6.) Mustah po
7.) Chx
8.) Boom Panes!
9.) Churva

Etnolek
-ang tawag sa wika na gamit ng mga katutubo ang mga tinatawag ng mga
etnolinggwistikong mamamayan. Ang Pilipinas ay nabibilang sa mga bansa na may
maraming pangkat etniko. Halimbawa nito ay ang mga T’boli, Mangyan, Tausog, Ibaloi,
Kankanaey, Gaddang at iba pa.
Etnolinggwistang grupo ang tawag sa mga tao o indibidwal na may halos pare-
parehong kultura at pananaw sa buhay. Dito man sa atin o sa iba pang karatig na
bansa sila ay may kanya-kanyang etnolek na wika na animo’y salitang ibon na sila
lamang ang pawang nakakaintindi.

Halimbawa ng mga Salitang Etnolek

1.) Tohan – tawag sa Diyos (Maranao)
2.) Tekaw – nabigla o nagulat (Maranao)
3.) Solutan – Sultan (Maranao)
4.) Tepad – baba ka ng sasakyan (Maranao)
5.) Munsala – tawag sa sayaw (Ifugao)
6.) Mohana – Salamat (Ifugao)
7.) Marikit – maganda (Ifugao)
8.) Oha – isa (Ifugao)
9.) Kadal Herayo – Sayaw ng kasal (Kalinga, Apayao)
10.) Kadaw la Sambad – Diyos ng mga araw (T’boli)

Pidgin
-Ito ay barayti ng wika na walang pormal na estraktura. Ito ay binansagang “nobody’s
native language” ng mga dayuhan. Ito ay ginagamit ng dalawang indibidwal na nag
uusap na may dalawa ring magkaibang wika. Sila ay walang komong wikang ginagamit.
Umaasa lamang sila sa mga “make-shift” na salita o mga pansamantalang wika
lamang.
Mga Halimbawa ng Pigdin:
 Ako kita ganda babae. (Nakakita ako ng magandang babae.)
 Kayo bili alak akin. (Kayo na ang bumili ng alak para sa akin.)
 Ako tinda damit maganda. (Ang panindang damit ay maganda.)
 Suki ikaw bili akin ako bigay diskawnt. (Suki, bumili ka na ng paninda ko. Bibigyan
kita ng diskawnt.)
 Ikaw aral mabuti para ikaw kuha taas grado. (Mag-aral ka ng mabuti upang mataas
ang iyong grado.)

Creole
– mga barayti ng wika na nadebelop dahil sa mga pinaghalo-halong salita ng
indibidwal, mula sa magkaibang lugar hanggang sa ito ay naging pangunahing wika ng
partikular na lugar. Halimbawa dito ay pinaghalong salita ng Tagalog at Espanyol (ang
Chavacano), halong Arican at Espanyol (ang Palenquero), at ang halong Portuguese at
Espanyol (ang Annobonese).
Mga Halimbawa ng Creole:
 Mi nombre – Ang pangalan ko
 Di donde lugar to? – Taga saan ka?
 Buenas dias – Magandang umaga
 Buenas tardes – magandang hapon
 Buenas noches – Magandang gabi

Register
– minsan sinusulat na “rejister”, ito ay barayti ng wikang espisyalisadong ginagamit ng
isang partikular na domeyn. Ito ay may tatlong uri ng dimensyon.
a.) Field o larangan – ang layunin at paksa nito ay naayon sa larangan ng mga taong
gumagamit nito.
b.) Mode o Modo – paraan kung paano isinasagawa ang uri ng komunikasyon.
c.) Tenor – ito ay naayon sa relasyon ng mga nag-uusap.
Mga Halimbawa ng Register:
 Mga salitang jejemon
 Mga salitang binabaliktad
 Mga salitang ginagamit sa teks
 Mga salitang ginagamit ng mga iba’t-ibang propesyon gaya ng mga doktor
Ang wika ay makapangyarihan, ito ay nagsisilbing tulay tungo sa pagkakaunawaan at
nagbibigay ito ng kapayapaan at katahimikan.

Pero ito rin ay pwedeng magdulot ng polarisasyon o ang pagtanaw ng mga iba’t-ibang
bagay sa magkakasalungat na paraan, na pwedeng lumikha ng hidwaan dahil sa
maling paggamit ng mga salita. Tunay nga na ang wika ay buhay.
 ANTAS NG WIKA

Pambansa
- isang wika na kung saan ay opisyal na naisabatas para gamitin sa buong
bansa.
Pampanitikan
– nasasalamin sa paggamit nito ang husay ng gumagamit tulad ng pagsulat ng
obrang pampanitikan , talumpati at maging sa mga talakayan.
Lalawiganin
– ang ginagamit na wika sa ma tiyak at partikular na pook at lalawigan. Makikita
ito sa pagkakaiba ng mga punto o tono sa pagsasalita.
Kolokyal
– ito ay mga salitang ginagamit sa mga pagkakataong impormal , na karaniwan
sa pakikipag- usap sa tahanan , kaibigan at paaralan.
Balbal
– itinuturing ito na pinakamababang antas ng wika. Katumbas ito ng slang sa
Ingles. Nalilikha ito ng mga grupo ng tao upang magsilbing koda sa kanilang
pag- uusap.

LINGGWISTIKA
ang pag-aaral sa wika ng tao at tinatawag na isang dalubwika (o lingguwista) ang mga
dalubhasa dito. Maaaring isadiwa ang pag-aaral ng linguistika sa tatlong malalaking
aksis, isinisalarawan ang kanyang mga dulo ng sumusunod:

Pagsusuri sa palawikaan
 Sinkronika at diakronika (synchronic and diachronic) - Binabahala ng sinkronika na
pag-aaral ng wika ang kanyang anyo sa isang bigay na sandali samantala
sinasakop ng diakronika na pag-aaral ang kasaysayan ng isang (grupo ng) wika at
ang pagbabago ng kayarian sa paglipas ng panahon.

 Teoretiko at nilapat - Binabahala ng linggwistikang teoretiko ang mga balangkas o

sistema para isalarawan ang kanya-kanyang wika at teoriya tungkol sa unibersal na
aspekto ng wika samantala ang nilalapat ng linggwistikang nilapat ang mga
teoriyang ito sa ibang larangan.

 Kontekstwal at malaya - Binabahala ng linggwistikang kontekstwal kung papaano

iangkop ang wika sa mundo: ang kanyang tungkulin sa lipunan, paano ito nakuha,
paano ito nilikha at namataan. Binabahala naman ng malayang linggwistika ang
wika para sa kanyang sariling kapakinabangan, maliban sa panlabas na kaugnay na
wika.
IPINASA NINA:
AREGLADO, IAN CHRISTIAN
ARELLANO, EDNA D.
BEROSIL, JAYSON
GOZO, JAS
MALANA, KENNETH
MORENO, AHXEL
SOLAYAO, JUNJIE

KURSO: BACHELOR OF SCIENCE AND CRIMINOLOGY

TAON:2019-2020
SEKSYON: A13