Η Οδύσσεια του Κυρίου Λαζαρέσκου (2005)
Moartea domnului Lãzãrescu [The Death of Mister Lazarescu]
Χώρα: Ρουμανία | Είδος: Δραματική
Διάρκεια: 153’ | Σκηνοθεσία: Cristi Puiu
Ο ηλικιωμένος κύριος Λαζαρέσκου, περνά άλλο ένα
βράδυ μοναξιάς στο σπίτι του, με μοναδική συντροφιά
τις τρεις γάτες του. Όταν θα αρχίσει να αισθάνεται
έντονους πόνους στο στομάχι και την κοιλιά θα καλέ-
σει βοήθεια και μετά κόπων και βασάνων θα καταφτά-
σει ένα ασθενοφόρο για να τον οδηγήσει στο νοσοκο-
μείο. Τότε θα ξεκινήσει η Οδύσσεια του. Μέσα σε μια
νύχτα θα επισκεφτεί τέσσερα νοσοκομεία, θα έρθει σε
επαφή με πολλούς γιατρούς και θα γίνει αποδέκτης
αντιφατικών διαγνώσεων και ταλαιπωρίας, ενώ η κατά-
σταση του χειροτερεύει επικίνδυνα.  φει τη μετα-κομμουνιστική εποχή της ελεύθερης
Η ταινία είναι γυρισμένη σαν ντοκιμαντέρ, σχεδόν σε
πραγματικό χρόνο, με την κάμερα στο χέρι. Ο Πούιου
εστιάζει την κάμερά του στα πρόσωπα, καταγράφο-
ντας τις σχέσεις (ή πιο σωστά τις μη σχέσεις) ανάμεσα
στον Ντάντε Λαζαρέσκου (η σύνδεση με τον Δάντη
και τον Λάζαρο δεν είναι τυχαία) και τους ανθρώπους
γύρω του, αλλά και την απάνθρωπη έλλειψη του
οποιουδήποτε ίχνους αγάπης και συλλογικότητας,
έλλειψη που καταγράφεται με κασσαβετική αιχμηρό-
τητα (η κάμερα στο χέρι και το έντονο κοντράστ
ευνοούν τη σύγκριση) και ειρωνικούς συμβολισμούς.
Η λεπτομέρεια στην κινηματογράφηση μας θυμίζει
την τηλεοπτική σειρά «ER- Στην Εντατική», όμως η
ταινία είναι πολύ πιο ουσιαστική και ανθρώπινη. Ο
σκηνοθέτης μας γεμίζει με συγκίνηση για τον τραγικό
ήρωα της αλλά και οργή για την αδιαφορία των
ανθρώπων γύρω του. Χωρίς περιττά φτιασίδια, με
μόνο εφόδιο αφοπλιστικές σκηνές που αναδεικνύουν
την ωμότητα και την αδιαφορία με την οποία αντιμε-
τωπίζονται ολόκληρες κοινωνικές ομάδες στο
σύγχρονο κόσμο, σκιαγραφεί τη μοναξιά των ηρώων
και την ανάγκη για επικοινωνία μ’ ένα εντυπωσιακά
ρεαλιστικό τρόπο.
Ο Πούιου περιστρέφεται ζωντανά γύρω από ένα
συγκεκριμένο, ακραίο, αλλά εν πολλοίς συνηθισμένο
(ακόμα και στην Ελλάδα!) περιστατικό. Με εξαιρετι-
κές, αφηγηματικές, ερμηνευτικές, σκηνοθετικές,
σκηνογραφικές αρετές, το φιλμ ξεφεύγει από το
πλαίσιο της ατομικής καταγραφής. Αισθανόμαστε ότι
πάνω στο δύσμορφο από τον χρόνο, τις κακουχίες,
σώμα του ήρωα της είναι χαραγμένη η Ιστορία του
τόπου του. Δεν είναι μόνος του, αλλά μια ολόκληρη
χώρα, σε ασθενοφόρο, μέσα στη νύχτα που ψάχνει
απεγνωσμένα για γιατρό.
Η νοσοκόμος Μιοάρα (στον ρόλο η ηθοποιός του
Michael Haneke, Luminta Gheorghiv) δεν είναι παρά
σαν μια ψυχοπομπός που συνοδεύει την ψυχή στο
τελευταίο της ταξίδι. Η κατάληξη αυτού του ταξιδιού
Πηγές: 104fm.gr | tanea.gr | cinephilia.gr | Εκδόσεις Φεστ. Κιν. Θεσσαλονίκης: «Ματιές στα Βαλκάνια» & «Α κατάλογος non Catalogos»
site: http://cinediadromes.weebly.com | e-mail: cinediadromes@gmail.com | facebook: cineδιαδρομές
είναι ένα απροσδόκητα ήρεμο, απάνεμο λιμάνι μετά
από μια τρικυμία ή απλώς το τέλος μιας μακράς και
περιπετειώδους νύχτας… Όπως σημειώνει σε μια
κριτική του ο Quintin η ταινία είναι «ένα είδος ταινίας
δρόμου με πρωταγωνιστή ένα ασθενοφόρο».
Από την πρώτη του ταινία «Γερή Μπάζα», ο Κρίστι
Πούιου εισάγει τον κινηματογραφικό μινιμαλισμό που
θα χαρακτηρίσει το Νέο Ρουμανικό Κύμα, στηριζόμε-
νος σε μικρό προϋπολογισμό και μια απλή ιστορία, με
την κάμερα στο χέρι και άμεσο ήχο. Σε αυτή περιγρά-
επιχειρηματικότητας ακολουθώντας την μπαζενική
θεώρηση για τον κινηματογράφο (προσοχή στη
λεπτομέρεια, διατήρηση της χωροχρονικής συνέχειας
των γεγονότων), τα νεορεαλιστικά διδάγματα (εμπι-
στοσύνη στην πραγματικότητα, ιστορίες συνηθισμέ-
νων ανθρώπων, έμφαση στο γύρισμα αντί στο
μοντάζ), και την ηθική του ντοκιμαντέρ παρατήρησης,
όπου ο κινηματογραφιστής λειτουργεί περισσότερο
ως φίλτρο παρά ως δημιουργός της πραγματικότη-
τας. Χωρίς ιδιαίτερη πλοκή, με απόλυτα φυσικές
ερμηνείες και καθημερινούς διαλόγους, καταγράφει
τις μικρές και τετριμμένες λεπτομέρειες από το ταξίδι
των ηρώων του...
Αν η «Γερή Μπάζα» σήμανε την αρχή της Ρουμανικής
Αναγέννησης, Η «Οδύσσεια του κυρίου Λαζαρέσκου»
σηματοδότησε την πρόωρη ενηλικίωσή της. Από την
πρώτη της κιόλας προβολή έγινε σημείο αναφοράς
κάθε ουσιαστικής συζήτησης γύρω από ταινίες που
διαδραματίζονται σε νοσοκομεία ή που πραγματεύο-
νται την συνήθη απάθεια των ανθρώπων απέναντι
στον πόνο των άλλων. Η ταινία, ωστόσο, υπερβαίνει
κατά πολύ το σκηνικό της: είναι μια σπουδαία κινημα-
τογραφική ταινία. Αν και το ύφος της ήταν καινοτό-
μο, δεν ήταν ωστόσο και εντελώς νέο. Η παραπλανη-
τική αυτή αίσθηση φυσικότητας λειτουργεί τόσο καλά
ακριβώς επειδή όλα έχουν σχεδιαστεί πολύ προσεκτι-
κά έτσι ώστε να μη φαίνονται προμελετημένα. Η
κάμερα εμφανώς παρατηρεί τα πάντα σαν μέσα από
τα μάτια ενός περίεργου περαστικού. «Η Οδύσσεια
του κυρίου Λαζαρέσκου» δίνει την αίσθηση της ουσίας
της αλήθειας χάρη στην αληθοφάνειά της, μολονότι
κάθε πλάνο, κάθε ατάκα (για να μην πούμε και κάθε
μοντάζ) είναι δεξιοτεχνικά κατασκευασμένο.
Η ταινία απέσπασε τελικά 27 βραβεία, μεταξύ αυτών
και το πρώτο βραβείο στο τμήμα «Ένα κάποιο
βλέμμα» στις Κάννες, (το ίδιο βραβείο που κέρδισε
λίγα χρόνια μετά και ο «Κυνόδοντας» -  ταινία που
αποτέλεσε με τη σειρά της την πρώτη του λεγόμενου
Greek Weird Wave.