HINILAWOD Doronggon ang kanyang balak sa dalawang asawa.

Ayaw
(Epiko ng mga Bisaya) man nila, wala naman silang nagawa.
*Ang Pag-iibigan nina Diwatang Alunsina at Datu Paubari*
Ipinag-utos ni Kaptan, ang hari ng mga diyos at Sumakay si Labaw Donggon sa isang inagta o itim
diyosa na ang magandang diwatang si Alunsina ay ikasal na Bangka at naglayag sa malalawak na karagatan
pagsapit niya sa edad ng pagdadalaga. Maraming makikisig patungong Gadlum. Naglakbay rin siya sa malalayong
na diyos sa iba’t ibang bahagi ng daigdig ang naghangad sa kaulapan at sa mga batuhan hanggang sa marating niya ang
kaniyang kamay subalit silang lahat ay nabigo dahil si Tulogmatian, ang tahanan ni Buyong Saragnayan. Agad
Alunsina ay umibig at nagpakasal sa isang mortal na si Datu siyang hinarap ni Saragnayan at tinanong kung ano ang
Paubari, ang pinuno ng Halawod. kanyang kailnagan. Sinabi niyang gusto niyang
mapangasawa si Nagmalitong Yawa Sinagmaling Diwata.
Dahil dito’y nagalit ang mga manliligaw ni Alunsina Pinagtawanan ng diyos ng kadiliman si Labaw Donggon at
at nagkaisa silang gantihan ang bagong kasal. Binalak nilang sinabing imposible ang hinahangad nito dahil asawa na niya
sirain ang Halawod sa pamamagitan ng isang malaking ang diwata.
baha. Mabuti na lamang at nalaman ni Suklang Malayon,
kapatid ni Alunsina ang maitim na balak ng mga nabigong Subalit hindi basta sumuko si Labaw Donggon.
manliligaw kaya’t ang magkabiyak ay nakatakas patungo sa Hinamon niya sa isang labanan si Saragnayan at sila’y
isang mataas na lugar kaya’t sila’y nakaligtas sa baha. naglaban sa loob ng maraming taon. Inilubog ni Labaw
Bumalik lang sila nang napawi na ang baha. Tahimik silang Donggon ang ulo ni Saragnayan sa tubig sa loob ng pitong
nanirahan sa bukana ng Ilog Halawod. taon subalit hindi niya pa rin napatay ang diyos ng kadiliman.
Binayo niya nang binayo subalit hindi rin niya ito nagapi. Sa
Pagkalipas ng ilang buwan ay nagsilang ng tatlong pamamagitan ng pamlang o anting-anting ni Saragnayan ay
malulusog na sanggol na lalaki si Alunsina. Labis-labis ang natalo niya ang noo’y nanghihina at pagod na pagod nang si
kaligayahan ng mag-asawa sa Pagdating ng kanilang Labaw Donggon. Ibinilanggo niya si Labaw Donggon sa
mumunting biyaya. Pinangalanan nilang Labaw Donggon, isang kulungan sa ilalim ng kanyang tahanan.
Humadapnon, at Dumalapdap ang tatlong sanggol.
Ipinatawag nila agad si Bungot-Banwa, ang iginagalang na Samantala, kapwa nanganak ang dalawang asawa
pari ng kanilang lahi upang isagawa ang ritwal na ni Labaw Donggon. Parehong lalaki ang naging anak nila.
magdudulot ng mabuting kalusugan sa tatlo. Nagsunog si Ang anak ni Angoy Ginbitinan ay tinawag niyang Asu
Bungot-Banwa ng talbos ng halamang alanghiran na Mangga samantalang ang anak ni Abyang Durunuun ay
sinamahan niya ng kamangyan at saka inialay sa isang altar. pinangalanang Abyang Baranugon. Nakapagsalita at
Pagkatapos ay binuksan niya ang bintana at sa pagpasok ng nakatindig agad ang mga bata. Hinanap nila kapwa ang
malamig na hangin mula sa hilaga, ang tatlong sanggol ay kanilang ama.
biglang naging malakas at makikisig na binata.
Sa kanilang paghahanap ay nagkasalubong ang
*Ang Pakikipagsapalaran ng Panganay na si Labaw magkapatid sa karagatan. Naglalakad sa ibabaw ng tubig si
Donggon* Baranugon at lulan naman ng Bangka si Asu Mangga.
Sa tatlong magkakapatid, si Labaw Donggon ang Napag-alaman nilang kapwa nila hinahanap ang amang
nagpakita ng interes sa magagandang babae. Nang marinig mahilig sa magagandang babae. Naglakbay sila patungong
niyang may isang magandang babaeng nagngangalang Tulogmatian kung saan nila nalaman ang ginawa ni
Angoy Ginbitinan mula sa bayan ng Handug ay nagpaalam Saragnayan sa kanilang ama. Sinabihan nila itong
agad siya sa ina upang hanapin ang dalaga. Pagkalipas ng pakawalan ang kanilang ama. Pinagtawanan lamang ni
ilang araw na paglalakbay sa mga kapatagan, kabundukan, Saragnayan ang sinabi ng mga anak ni Labaw Donggon
at mga lambak ay narating din niya ang Handug. Kinausap kaya’t hinamon siya ng mga ito sa isang labanan. Buong
niya ang ama ng dalaga upang hingin ang kamay ng anak. tapang na nakipaglaban ang magkapatid kay Saragnayan.
Sinabi ng ama na papayag lamang siyang makasal ang anak Ngunit napakahusay ni Saragnayan kaya’t hindi nila ito
na si Angoy Ginbitinan kay Labaw Donggon kung mapapatay matalo-talo. Bumalik si Baranugon sa kanilang lolang si
niya ang halimaw na si Manalintad. Agad pinuntahan ni Abyang Alunsina upang sumangguni. Dito niya nalamang
Labaw Donggon ang halimaw at nakipaglaban siya rito. ang kapangyarihan pala ni Saragnayan ay nakatago sa
Napatay niya ang halimaw at ibinigay ang pinutol na buntot isang baboy-ramo. Mapapatay lamang daw si Saragnayan
nito sa ama ni Angoy Ginbitinan bilang patunay ng kanyang kapag napatay ang baoy-ramong kinatataguan ng kanyang
tagumpay. Ikinatuwa ito ng ama kaya’t pumayag siyang hininga. Sa tulong ng taglay nilang anting-anting ay
ipakasal ang anak kay Labaw Donggon. Pagkatapos ng natagpuan at napatay ng magkapatid ang baboy-ramo. Sa
kasal ay naglakbay ang dalawa pagbalik sa tahanan nina pagkamatay ng baboy-ramo ay nanghina si Saragnayan
Labaw Donggon. kaya’t madali na siyang napatay ng palaso ni Baranugon.
Gayunma’y hindi rin nila nakita ang ama sa bilangguan nito.
Sa kanilang paglalakbay ay may nasalubong silang Maging ang mga tiyo nilang sina Humadapnon at
mga binata na nag-uusap-usap tungkol sa isang Dumalapdap ay tumulong na rin sa paghahanap kay Labaw
napakagandang dalagang nagngangalang Abyang Donggon. Pagkalipas ng mahabang panahon ng
Durunuun na nakatira sa Tarambang Burok. Narinig niya paghahanap, natagpuan din nila ang ama sa loob ng isang
mula sa usapan ng mga binata na sila’y papunta sa tirahan lambat na nasa may pampang malapit sa bahay ng asawa ni
ng dalaga upang manligaw sa kanya. Naging interesado sa Saragnayan.
narinig si Labaw Donggon kaya naman Pagkalipas lang ng
ilang linggong pagsasama ay inihabilin niya ang bagong Subalit wala na ang dating kakisigan at kagitingan ni
asawa sa inang si Alunsina at siya’y naglakbay na patungo Labaw Donggon. Nawala ito dahil sa matagal na
sa Tarambang Burok upang suyuin si Abyang Durunuun. pagkakakulong nang dahil sa labis na paghahangad sa
Nagtagumpay si Labaw Donggon na mapaibig ang Magaganda, kahit na may asawa nang babae. Naibalik ng
napakagandang si Abyang Durunuun. magkapatid sa kanilang tahanan si Donggon subalit hindi pa
Subalit hindi pa roon nagtapos ang kanyang rin nawala ang pagnanais nitong makahanap pang muli ng
paghahanap ng mapapangasawa sapagkat pagkalipas ng magandang mapapangasawa. Ikinagalit ito ng kanyang
ilang panahon nabalitaan na naman niyang may isa pang dalawang asawa subalit ipinaliwanag niyang pantay-pantay
napakagandang babae, si Nagmalitong Yawa Sinagmaling ang gagawin niyang pagmamahal sa kanyang mga asawa.
Diwata na asawa ni Buyong Saragnayan, ang diyos ng Ipinagdasal ng dalawang babaeng nagmamahal sa kanya na
kadiliman. Nais din niyang mapangasawa ito. Sinabi ni muling lumikas si Donggon. Hindi nga nagtagal ay muling
nagbalik ang kakisigan at lakas ni Labaw Donggon.