1

‫علىرسولنامحمد وعلىآله وصحبه اَ ْج َمعِين‬

ُ ‫الْحمد هلل رب العالَمين والصالت والسالم‬
HARFİ MET :uzatma harfi. harakesini okur ken sesi uzatmaya yarar üç harfdir .
]‫ ا‬. ‫ى‬.‫[و‬VAV. sakin(harekesiz) makabli(vavdan önceki) mazmum (ötüreli)olsa harfimet
olur. YA. sakin makabli meksür (esreli) olsa harfimet olur. ELİF ise daima sakin olup
mâkabli meftüh(üstün) olsa harfimet olur ( ‫اُوتِـيـنَا‬ ) gibi
SEBEBİMET:Uzatılmasına sebep olan şey demektir.İkidirHemze. Sükün :Hemze:
Harekesi olan elife denir. Sükün: Harekesi olmayan harfe denir
MEDDİ TABİİ : Harfimed olup sebebi med olmazsa metdi tabî olur.

(‫حـم‬ ‫)الر تَ َّـوابًـا اَبَـداً طـه‬ra ile. ha gibi

MEDDİ MUTTASIL:harfi medden sonra sebebi med hemze olup ikisi bir kelimede
‫وء‬ ِ َ ِ‫اِذَا جاَء اُلَـئ‬
olsa meddi muttasıl olur misalleri
َ ‫يء ُس‬
َ ‫ك ج‬ َ meddi muttasılın meddi
vacibdir zira ittifak vardır dört elif mikdarı uzatılır
MEDDİMUNFASIL:harfi medden sonra sebebi met hemze olub ikisi ayrı ayrı kelimede

olursa meddi mun fasıl olur misal(‫اِلَىاهلل‬ ُ ‫ اِنِّـى اَ َخ‬،َ‫)يَا أَيُّها‬

‫اف ُتوبـُو‬ bazan vav gizlenir

yazılışda olmaz okunuşda vardırَّ‫اِل‬ ‫ و‬،ُ‫ ِع ْن َده‬.‫ أَ ْخلَ َدهُ و‬,‫َن َماَلهُ و‬
َّ ‫أ‬ bu kelimelerde son harf
olan heyi çeken gizli vav vardır
َّ‫لم ِه ِىال‬ ِ ِ ِ ‫وماَ ي َك ِّذ‬
ِ ‫من ِع‬،
bazanda harfimet olan ya gizlenir
ْ َّ‫ب بِه ى ال‬
ُ ُ َ
bu iki yerde heyi çeken gizli ye vardır meddi munfasılın meddi caizdir muhtelefün fih
olduğundan
MEDDİ LAZIM: mutlaka uzatılması gereken med demekdir harfi met den sonra gelen
sebebi med sükünülazım olsa meddi lazım olur. Sükünü lazım vak fen (durulduğunda) ve
vaslen (geçildiğinde) sabit olan süküne denir .diğer bir tabirle cezimli ve şeddeli harf
demekdir.Metdi lazımı mtdi vacip dir çunki ittifak vardır
MEDDİ LAZIM dört türlüdür

1) Kelimei müskkale(ağır kelime)şeddeli gibi ( ‫ْمرونِّـي‬

ُ ‫تَأ‬ ُ َ ِّ‫الضال‬
،ُ‫ين اَلْـحاَقَّـة‬ َّ َ‫َول‬
2) Kelimei mühaffefe: hafif kelime, yani cezimli gibi ( ‫)آ ْْل ن‬
3) Harfi müsakkale: yani okunuşunda şeddeli ğibi( ،‫طسم‬،‫الـمـص‬،‫)ا لـم‬

4)Harfi mühaffefe yani okunuşda cezimli gibi( ‫حم‬،‫الر‬،‫ الـمص‬،‫)الـم‬

MEDDİ ARIZ: harfi metden sonra sebebimet sükünü arız olsa metdi arız olur sükünü
arız durldduğunda sabit geçildiğinde kalkan demekdir misali
‫ـين‬ِ َ‫ن‬، ‫يـوِم الـ ِّديـ ِن‬، ‫يـ ْعـلَمـو َن‬
ُ ‫ـسـتَـع‬
ْ َْ ُ َ
 2
Metdi arızın metdi caiz dir en az bir elif mikdarı en çok dört elif mikdarı çekilir Son harfin
harekesine bakılır üstün ise üç türlü okumak caizdir Bir.Tul (dört elif) İki.Tevessut(üc elif)
Üç.Kasr bir elif demek
Esre ise dört türlü okunur 1:tul 2:tevessut 3:kasr 4:revm
Ötre olursa (7) türlü okunur 1.Tul 2.Tevassut 3.Kasr 4.Tul ile işmam 5.Tevessut ile işmam
6.Kasr ile işmam 7.Revm İşmam: Sükünden sonra dudakları yummağa denir. Revm: Gizli
bir ses ile harekeyi taleb etmektir.
MEDD-İ LİN: Yumuşak çekilen met demektir. Lin harfleri: Makabli üstün
olan‘vav’ve‘ya’harfleridir. Harfilinden sonra gelen sebebimed sükünü la zım veya sükünü

arız ile sakin olursa medd-i lin olur)‫َولَ نَـ ْوم‬ ، ‫ َعلَ ْي ِه ِم ْن َخ ْوف‬، ‫ف‬
ِ ‫الص ْي‬
َّ ‫َو‬
Medd-i lin meddi caizdir. Sükünü arız ise medd- i arız gibidir. Üç ya dört ya yedi vecih
caiz olur. Önceki misallerde olduğu gibi. Sükünü lazım ise iki vecih caiz olur tul (üç elif)
tevessut (iki elif) (‫عسق‬،‫حـم‬،‫ )ْْْْكـهيعص‬kavli şerifinde ayın lafzının okunuşu
TENVİN VE NUNU SAKİN tenvin iki üsdün iki esre iki ötreye denir nunusakin
cezimli nuna denir
İHFA : Gizlemek demekdir . İhfa harfleri on beş harf dirki bu beytin evvelki harfleridir

،‫ فَـتَـ َرى‬، ً‫ طاَلِبا‬،‫ ُد ْم‬،‫ تُـ َقا‬،‫ ِز ْد‬،‫ ظاَلِ ًـما‬،‫* َض ْع‬،َ‫ َك َرما‬،َ‫ َسما‬،‫قَ ْد‬،‫ َش ْخص‬،‫ود‬
َ ‫ ُج‬،َ‫ ثَنا‬،‫ذَا‬،‫ف‬ ِ
ْ ‫ص‬
Tenvin veya nunusakinden sonra bu on beş haarfden biri gelirse ihfa olur. Misali
،‫صالَ تِـ ِه ْم‬ َ ‫وفَ ْـتح قَ ِريب‬،
َ ‫ع ْن‬،
ِ
َ ‫غَنى َك ِريـم‬
İZHAR: Meydana çıkarmak demektir. İzhar harfleri altı harf olup şu esmai şerifelerin ilk
harf leridir ،ً‫ غَنِي هاَ ِديا‬،‫ َع ْدل‬، ‫ َخالِق‬، ‫ َح ٌّي‬، ‫أهلل‬
Tenvin ve ya nunusakinden sonra bu altı harften biri bulunursa izhar olur ْimasim

‫ ِم ْن َخـ ْوف‬، ‫م ْن آ َم َن‬، ِ

َ ‫َغ ُفور َحـليم‬
İKLAB: İklab harfi ‘be’dir. Tenvin veya nunusakin den sonra ‘be’ harfi gelirse iklab
olur Tarifi nunusakin ve tenvini mimharfine döndürüb gunne ile ihfa yabmaktır. Gunne:
ِ ‫صيـر‬
َْ ْ (،‫ لَـيُـ ْنـبَـ َذن‬،‫مـ ْن بَـ ْع ِد‬، ِ ‫)سـمـيع بـ‬
Genizden gelen sese derler.
َ َ
İDĞAMI MEALGUNNE idgam birşeyi diger şeye koymaktır idgam-ı mealgunne
harfleri‘ye,mim,nun,vav’ harfleridir.( ‫)يـمـنـو‬harfleride denir. Bu dört harfden biri tenvin
ve ya nunusakinden sonra gelirse idgam-ı mealgunne olur. misali
( ‫يَـ ْع َمل‬ ِ ‫ضالً ِمن‬
‫اهلل َوَم ْن‬ َ ْ َ‫ف‬، ُ‫) َخ ْيـ ًرا يَـ َره‬
ِ ‫قِ ْنواَن‬، ‫بـ ْنياَن‬
‫ص ْنـ َوان‬،
Nunusakin, ‘vav’ yahut ‘ya’ ile aynı kelimede olsa izhar olur. Misali
ُ
 3
İDGAMI BİLAGUNNE:Gunnesiz idgam demekdir. Harfleri iki olub lam ve ra harfleridir
(‫) لر‬de denir bu iki harfden biri tenvin ve ya nunu sakinden sonra gelirse idgam bila gunne

olur Misali (‫َربِّـ ِه م‬ ‫ ِم ْن‬،‫ين‬ ِ ‫ه ًدى لِل‬،

َ ‫ْمـتَّق‬
ُ
ِ
ُ ‫) غَ ُفور َرحيم‬
İDGAM-I MİSLEYN: Bir harf ki sakin olup kendi misline uğrasa idgamı misleyn
olur.Misal

]‫ص ُرو‬
َ َ‫آوْو َون‬
َ ، ‫اك‬
َ‫ص‬ َ ‫ب بِ َع‬ ْ ‫ اَ ِن ا‬، ‫ت تِـ َج َارتُ ُـه ْم‬
ْ ‫ض ِر‬ َ ِ‫فَ َما َرب‬
ْ ‫ـح‬
Eger nunusakin nuna uğrasa hem idgam-ı misleyn hem de idgamı mealgunne olur.Misali

( ‫ َوَم ْن نُ َـع ِّم ْـره‬،‫) ِم ْن ناَر‬ Mimisakinin üç hali vardır. mimisakin mime uğrasa idgamı

misleyn mealgunne olur. Misal (‫ أَط َْع َم ُه ْم ِم ْن ُجوع‬، ‫ص َدة‬

َ ‫ ) َعلَْي ِه ْم ُم ْؤ‬mimisakim beye uğrasa
ihfa olur misali{ ‫ اِ َّن َربَّ ُـه ْم بِـ ِه ْم تَـ ْرِمي ِه ْم بِ ِـحجاَ َرة‬mimisakin mim ile be’nin gayrı hurufa

uğrarsa izhar olur.( ‫لَ ُك ْم ِدينُ ُك ْم‬، ‫) ُه ْم فِ ِيه‬

İDGAMI MÜTECANİSEYN: Mahreçleri bir olub sıfatları başka olan harfler bir birine
uğrasa idgamı mütecaniseyn olur. Bunun harfleri üç mahreçdedir. biri ( ‫ت‬، ‫د‬، ‫)ط‬misal
( ‫تُـم‬ ْ َ‫ت طَائَِفة اَثْـ َقل‬
‫ت َد َع َوااهللَ ماَ َعبَ ْد‬ ْ َ‫ْت َوقاَل‬
َ ‫سط‬ ِ
َ َ‫)لَئ ْن ب‬ve biri( ‫ ث‬، ‫ ذ‬، ‫)ظ‬
mahrecidirMisali(‫ث ذَالِك‬ ْ ‫ )اِ ْذ ظَلَ ُـمو يَـل َْه‬ve biri (‫م‬، ‫) )ب‬mahrecidir misali
( ‫َم َعنا‬ ‫ب‬
ْ ‫)ياَ بُـنَىَّ ْارَك‬sakin olan harf harekelinin cinsine çevrilir
İDGAMI MÜTEKARİBEYN: Mahrecinde ve ya sıfatnda yakınlığı olan harfler bir
birbirine uğrasa idgamı müte karibeyn olur. Bunun harfleri iki mahrecdedir biri

( ‫ ر‬،‫)ل‬mahracidir. Misali ( ‫ بَـ ْل َرفَ َـعهُ اهلل‬، ‫ب‬

ِّ ‫)قُـ ْل َر‬gibi ve biri ( ‫ ك‬، ‫ )ق‬mahrecidir
misali( ‫ك م‬
ُ ‫نَـ ْخلُ ْق‬ ‫) أَلَ ْـم‬birinci harf ikinci harfe çevrilir
İDGAM-I ŞEMSİYE: Şemsiyenin harfleri on dört harfdirki bu beytin evvelki harfleridir
ِ
(‫لَهُ نَ َـع ْم‬،‫ن‬
ٌّ َ‫ظ‬،‫ب‬
َ َ‫طا‬،‫ضيْف‬ َ ،‫ش ْـم‬،ً‫ ُس ْـم َعة‬،‫ ِز ْد‬،‫ َرَمى‬،ً‫ذَنْبا‬،‫ع‬
َ ،‫ص ْد َر‬ ْ ‫ َد‬،‫ثُ َّـم‬ ،‫ب‬
ْ ُ‫ت‬
Bu on dört harfden biri lamı tarif yani eliflamdan sonra gelse idgamı şemsiye olur nuna
uğrasa idgam-ı şemsiye mealgunne olur. Kayrısına uğrasa bila gunne olur. Misali
( ‫والتِّين‬،
َ ‫س‬ِ ‫الش ْم‬
َّ ‫و‬، ِ َّ‫) َوالن‬
َ ‫اس‬
İZHARI KAMERİYE: İzharı kameriye harfleri on dört harfdir

‫يمه‬ ِ ْ ‫ُ (أبـ ِغ ح َّجك و َخ‬Harfleridir. Bu on dört harfden biri lamı tarifden sonra
(ُ َ ‫ف َعق‬ َ َ ْ
gelse ızharı kameriyye olur. Misali ( ‫ـمر‬
َ ‫والْـ َق‬،
َ ‫ َوالْـ َف ْجـ ِر‬،‫ص ِر‬
ْ ‫) َوالْـ َع‬
 4
KALKALE Kalkale harfleri beş harfdir .( ‫)قطب جد‬harefleridir bu beş harfden biri
kelimenin ortasında veya sonunda sakin olsa kalkale olur.Misali(‫بِالْحـَق‬،‫َحد‬
َ ‫أ‬،‫) َْيَـ ْد ُخلُو َن‬
gibi harfin titretilmesine kalkale denir
HÜKMÜRRA. Ra meftüh veya mazmum olsa kalın okunur ( ِ ‫اَل َّر ْح َم ِن ال َّرِح‬
‫يم‬
ُ‫صراهلل‬
ْ َ‫وح ن‬
ُ ‫وال ُّر‬، ِِ
َ )، Eğer meksür olsa ince okunur. Misali (‫ ) بالْبر‬gibi. Eğer ra sakin olsa
makabli meftüh ve ya mazmum olsa kalın okunur. Misali ( ‫ذ ْر‬ ُ ‫بِالُّن‬، ‫ َم ْن َش َك ْر‬،‫ـح ْر‬
َ ْ‫ ) َوان‬ra
sakin olup makabli meksür olsa ince okunur. Misali ( ‫اصطَبِ ْر‬ ِ ‫ )و‬âhirki misalde
ْ ‫و‬، َ ُ‫استغْف ْره‬
ْ َ
ra’nın mabadinde hurufu istiğladan biri olsa kalın okunur. Hurufu istiğla yedi harftir .

( ‫ظ‬ ْ ِ‫ضغْط ق‬ َ ‫ص‬ ِ ً‫ ) ِمرصاَدا‬gibi hurufu istilla meksür

َّ ‫ ) ُخ‬harfleridir Misali ( ‫ق ْرطاَس َوفِ ْرقَـة‬، ْ
olsa ince ve kalın okumak caiz olur. Misali(.‫ـل فـ ْرق‬ ِ ُّ ‫ ) ُك‬gibi. Ra harfi sakin olup
mağkablinin kesresi ârız olsa yine kalın okunur .(‫ض ى‬ َ َ‫ )لِ َـم ِن ا ْرت‬gibi. Eger ra sakin olup
mağkablide sakin olsa sakine itibar olunmaz, makabline itibar olunur. Eğer mağkabli meftuh
ُّ ِ‫فى‬،‫أَ ْمر‬ ِ ‫الصب ِر‬
veya mazmum ise kalın okunur. Misali (‫دور‬
ُ ‫الص‬ ‫م ْن ُك ِّل‬، ْ َّ ِ‫ ) ب‬gibi.Eger meksur
olsa ince okunur. (‫ قَ ِدير‬، ‫صير‬ ِ ‫)ب‬gibi Ra sakin olup ma kabli harfi lin olsa yine ince okunur. (
َ
‫س ْير‬،
َ ‫ ) َخ ْيـ ْر‬gibi
LAFZATULLAH:Makabli meftüh ve ya mazmum olsa kalın okunur. (‫صراللِه‬
ُ ْ َ‫ن‬،ُ‫) ُه َواهلل‬
gibi Eğer meksür olsa ince okunur. (‫ل َْ ه‬ ِ ِ‫)ب‬gibi
ِّ ‫ول‬، ‫اهلل‬
ِِ ِ
ZAMİR :Zamirin ma kabli harekeli olursa med olunur. (ُ‫ولَه‬،
َ ‫به‬،ُ‫ )انَّه‬gibi
( ُ‫وماَ نَـ ْف َقه‬، ِ
َ ‫ )لَ ْـم يَـ ْنتَه‬met olunmaz; çunkü zamir değil, kelimenin aslındandır. Eğer
ِ
mağkabli sakin olsa met olunmaz. Misali ( ‫فِي ِه‬، ‫الَْي ِه‬، ‫علَ ْي ِه‬ َ ) gibi. Surei fürkandaki
(‫ )فِيه ُمهاَ ًنا‬med olunur .
SEKTE :Kurânı azımüşanda dört yerdedir. Biri sürei kehifde ( ‫)عـوجـًاقَـيِّما‬ ِ
ً َ Ve biri sürei
yasinde (‫دناَ َهذا‬ ِ َ‫ ) ِمن مر ق‬ve biri surei kıyamede( ‫ )وقِـيل من راق‬Ve biri surei
َْ ْ َ َْ َ َ
mudaffifinde( ‫كـال بَـل را ن‬
َ ْ َ ) sekte sesi kesip nefesi tutmak.