You are on page 1of 11

‫‪Patuladan Lan Pangorbanan‬‬ ‫ُوا هللاَ‬ ‫َاّ‬

‫تق‬ ‫ء و‬ ‫ِسَاً‬‫َن‬‫ًا و‬ ‫ْر‬


‫ِي‬‫َث‬
‫َاالً ك‬ ‫ِج‬
‫ر‬
‫ْألَر‬
‫‪Saking kisah Nabi Ibrahim lan Nabi Ismail ‘Alaihissalam‬‬ ‫َ‬
‫ِّ‬
‫ن‬ ‫َ إ‬ ‫َام‬ ‫ْح‬ ‫َا‬‫ِ و‬ ‫ِه‬
‫ن ب‬ ‫َْ‬‫ءُلو‬ ‫ِي َ‬
‫تسَاَ‬ ‫الذ‬
‫ًا‬‫ْب‬ ‫َق‬
‫ِي‬ ‫ْ ر‬ ‫ُم‬‫ْك‬ ‫ََ‬
‫لي‬ ‫ن ع‬‫َاَ‬ ‫هللاَ ك‬
‫ُوا هللاَ‬ ‫تق‬ ‫ْا اّ‬ ‫ُو‬‫من‬‫َ آَ‬ ‫ين‬‫ِْ‬ ‫ها ّ‬
‫الذ‬ ‫يَ‬ ‫َّ‬
‫ياأ‬ ‫َ‬
‫ََ‬ ‫د هللِ َ‬ ‫ن ْ‬ ‫ِّ‬ ‫ُم‬
‫ْ‬ ‫ْ َلك‬ ‫ْل‬
‫ِح‬ ‫يص‬‫دا ُ‬ ‫يً‬ ‫ْالً سَد‬
‫ِْ‬ ‫َو‬
‫ْا ق‬ ‫ُْلو‬ ‫ُو‬‫َق‬
‫و‬
‫ُُ‬
‫ه‬ ‫ْن‬‫ِي‬‫َع‬‫نسْت‬ ‫ه و‬ ‫دُ‬‫َُ‬
‫ْم‬‫نح‬ ‫َْ‬
‫ِ‬ ‫َم‬
‫الح‬ ‫إ‬
‫ْ‬
‫من‬‫ََ‬ ‫ْ و‬ ‫ُم‬‫بك‬ ‫َْ‬
‫نو‬‫ُُ‬‫ْ ذ‬ ‫ُم‬‫َْلك‬
‫ِر‬‫ْف‬‫يغ‬‫ََ‬‫ْ و‬‫ُم‬
‫الك‬‫َ َ‬ ‫ْم‬‫َع‬
‫أ‬
‫ْر‬
‫ِ‬ ‫ُو‬‫ْ شُر‬ ‫ِن‬ ‫ُ ب‬
‫ِاهللِ م‬ ‫ْذ‬‫ُو‬
‫نع‬‫ََ‬‫ه و‬‫ُُ‬ ‫ْف‬
‫ِر‬ ‫َغ‬
‫نسْت‬‫ََ‬
‫و‬
‫ًا‬ ‫ْز‬‫َو‬‫َ ف‬ ‫َاز‬ ‫د ف‬ ‫َْ‬‫َق‬
‫ه ف‬ ‫َْلُ‬‫َسُو‬
‫َر‬‫ِ هللاَ و‬
‫ِع‬ ‫ُ‬
‫يط‬
‫ْ‬
‫من‬‫َا َ‬ ‫َاِ‬
‫لن‬ ‫َع‬
‫ْم‬ ‫َاتِ أ‬‫ّئ‬ ‫َا و‬
‫َسَي‬ ‫ُس‬
‫ِن‬ ‫نف‬‫َْ‬
‫أ‬
‫ُْ‬
‫د‬ ‫بع‬‫ما َ‬ ‫َّ‬‫ًا‪ ،‬أ‬ ‫ْم‬ ‫َظ‬
‫ِي‬ ‫‪ ...‬ع‬
‫ْ‬
‫ِل‬‫ْل‬‫يض‬‫ْ ُ‬ ‫ََ‬
‫من‬ ‫ه و‬ ‫ّ َلُ‬‫ِل‬
‫مض‬‫َالَ ُ‬
‫ِ هللاُ ف‬
‫ِه‬‫هد‬‫يْ‬‫َ‬
‫َْ‬ ‫َشَْ‬ ‫ِيَ َلُ‬ ‫َالَ َ‬ ‫َاب‬
‫ُ هللاِ‪،‬‬ ‫ِت‬‫يثِ ك‬ ‫ِْ‬
‫َد‬ ‫َ ْ‬
‫الح‬ ‫دق‬ ‫َص‬
‫َْ‬ ‫ن أ‬ ‫ِّ‬‫َأ‬
‫ف‬
‫ِالّ‬
‫ه إ‬ ‫ِلَ‬ ‫ن الَ إ‬ ‫د أ‬‫هُ‬ ‫ه أ‬ ‫هاد‬ ‫ف‬
‫لى هللا‬ ‫َّ‬ ‫ٍ ص‬‫ّد‬‫َم‬‫مح‬‫دىُ ُ‬‫هْ‬‫ِ َ‬ ‫دى‬‫هْ‬ ‫َ ْ‬
‫الَ‬ ‫َي‬
‫ْر‬ ‫َخ‬
‫و‬
‫دُ‬
‫ه‬ ‫ُْ‬
‫َب‬‫دا ع‬ ‫ًّ‬
‫َم‬ ‫ن ُ‬
‫مح‬ ‫َّ‬‫د أ‬ ‫َشَْ‬
‫هُ‬ ‫َأ‬‫هللاُ و‬
‫ْر‬
‫ِ‬ ‫مو‬‫ْألُُ‬
‫ّ ا‬‫َشَر‬‫َ‪ ،‬و‬ ‫َسَّ‬
‫لم‬ ‫ِ و‬ ‫ْه‬
‫لي‬‫ََ‬
‫ع‬
‫ُْلُ‬
‫ه‬ ‫َسُو‬‫َر‬
‫و‬
‫ٌ‬
‫َة‬‫دع‬‫ِْ‬ ‫ٍ ب‬‫ثة‬‫دَ‬‫َْ‬‫مح‬‫ّ ُ‬‫ُل‬‫َك‬‫ها‪ ،‬و‬ ‫ثاُ‬
‫تَ‬ ‫دَ‬
‫َْ‬ ‫ُ‬
‫مح‬
‫ُوا هللاَ‬ ‫تق‬‫ْا اّ‬ ‫ُو‬
‫من‬‫َ آَ‬‫ين‬‫ذْ‬‫الَ‬
‫ها ّ‬ ‫َّ‬
‫يَ‬ ‫ياأ‬ ‫َ‬
‫ِي‬ ‫ِ ف‬ ‫َالََلة‬‫ّ ض‬ ‫ُل‬‫َك‬‫ة‪ ،‬و‬ ‫َالََلً‬
‫ٍ ض‬‫َة‬ ‫ِْ‬
‫دع‬ ‫ّ ب‬ ‫ُل‬‫َك‬
‫و‬
‫ُم‬
‫ْ‬ ‫نت‬‫َْ‬‫َأ‬ ‫ّ إ‬
‫ِالّ و‬ ‫ُْ‬
‫تن‬ ‫ُو‬
‫تم‬‫َالَ َ‬
‫ِ و‬‫ِه‬‫َات‬ ‫ّ ُ‬
‫تق‬ ‫َق‬
‫ح‬
‫َْ‬ ‫ّار‬
‫ِ‬ ‫‪.‬الن‬
‫ن‬ ‫ُو‬
‫ِم‬‫مسْل‬
‫ُ‬
‫‪Para sederek Kaum Muslimin Muslimat, Rahimakumullah‬‬
‫ُم‬
‫ُ‬ ‫بك‬‫َّ‬‫ْا ر‬ ‫ُو‬
‫تق‬‫َاسُ اّ‬ ‫ها الن‬ ‫َّ‬
‫يَ‬ ‫ياأ‬ ‫َ‬ ‫‪Minangka purwakaning atur mangga kita sesarengan ngunjukaken‬‬
‫‪syukur dateng ngarsa dalem Allah, awit peparing kanugrahan lan‬‬
‫ٍ‬
‫دة‬‫َاحَِ‬‫ْسٍ و‬ ‫نف‬‫ْ َ‬ ‫ْ م‬
‫ِن‬ ‫ُم‬‫َك‬
‫لق‬‫ََ‬
‫ِي خ‬ ‫ّ‬
‫الذ‬ ‫‪nikmat ingkang tanpa kawical wical, langkung langkung rahmat‬‬

‫َا‬‫هم‬‫ُْ‬‫ِن‬‫ّ م‬‫بث‬‫ََ‬ ‫ها و‬‫ََ‬ ‫َو‬


‫ْج‬ ‫ها ز‬ ‫َْ‬ ‫َ م‬
‫ِن‬ ‫لق‬‫ََ‬‫َخ‬
‫و‬ ‫‪kawilujengan lan yuswa panjang dateng kita sedaya , sahingga‬‬
‫‪enjang punika kita tasih saget menangi malih dinten riyaya Iedul‬‬
Adha, lan saget makempal ing masjid punika kanti tanpa manggih tiang haji. Sedaya sami siaga nuhoni timbalan dalem Allah Ta’ala.
rubeda satunggal punapa. Punika sedaya mertandani, bilih sedaya manungsa anggadahi hak
Saklajengipun keparenga kula ngajak dateng awak kula piyambak lan ingkang sami, sedaya minangka kawula, pundi ingkang langkung
panjenengan sedaya, mangga tansah sami netepi taqwa lan ajrih taqwa punika ingkang langkung mulya menggahipun Allah Ta’ala.
dateng Allah ing sakdengah kawontenan, sami ugi wonten ing
kawontenan bingah utawi sisah, longgar jembar utawi rupeg,
‫َر‬
،ْ ‫َك‬
‫ْب‬ ‫َهللُ أ‬
‫ ا‬،ْ ‫ْب‬
‫َر‬ ‫َك‬ ‫َهللُ أ‬
‫ ا‬،ْ ‫ْب‬
‫َر‬ ‫َك‬‫َهللُ أ‬
‫ا‬
kawontenan rame utawi sepi, terang terangan utawi sesideman, ْ ‫ْب‬
‫َر‬ ‫َك‬ ‫ِالَّ هللاُ و‬
‫َهللاُ أ‬ ‫ه ا‬ َ‫الَ ا‬
َ‫ِل‬
kanthi tansah nindakaken perintah lan nebihi sedaya cegah lan
Mekaten ugi kita sedaya ing enjang punika, sami bidalan nilaraken
awisanipun Allah, supados kita tansah pinaringan kabegjan dunya
dalem papan dunung kita, sami kempal ing papan punika, semanten
ngantos akhirat saking ngarsa dalem Allah Subhanahu wa Ta’ala ,
katahipun, kanti mboten sarana dipun kerahaken, mboten dipun
Kados dawuhipun Allah :
ongkosi, lan mboten wonten seja kerana pados kauntungan dunya.
َ
‫ِين‬ َّ َ
‫الذ‬ ‫َو‬
‫ْا و‬ َّ َ
‫اتق‬ ‫ِين‬ َّ َ
‫الذ‬ َ َ‫اَّلل‬
‫مع‬ َّ ‫ن‬ َِّ
‫إ‬ Namung semata-mata nuhoni timbalan saha murih ridlanipun Allah
Ta’ala. Minangka nglahiraken tanda syukur kita, atas nikmat
َ‫ُو‬
‫ن‬ ‫ْس‬
‫ِن‬ ُ ْ
‫مح‬ ‫هم‬ُ kanugerahan saha rahmat peparingipun Allah dateng kita sedaya.
"Temenan Allah iku tansah anyertani wong kang pada taqwa lan Jalaran Allah sampun paring dawuh dateng kita :
wong wong kang pada agawe becik” . (QS. An Nahl :128).
Para sederek Kaum Muslimin Muslimat, Rahimakumullah
ّ
‫َل‬
ِ ‫َص‬
‫ف‬ *‫ثر‬َْ‫َو‬ ْ َ
‫الك‬ ‫َاك‬
‫ْن‬‫َي‬
‫ْط‬‫َع‬
‫نا أ‬ َِّ
‫إ‬
Wonten ing dinten punika tanggal 10 Dzulhijjah, sedaya jamaah haji ْ
‫َر‬ ْ َ
‫انح‬ ‫ِكَ و‬
َّ
‫ب‬ ‫لر‬ِ *
sami kempal ing bumi Mina, kempal jutaan kaum muslimin muslimat,
jaler estri, enem sepuh, ageng alit, saking pundi-pundi nagari, ‫َر‬
ُ َْ‫َ األ‬
‫بت‬ ‫هو‬ُ َ‫َك‬
‫ِئ‬‫ن شَان‬َِّ
‫* إ‬
wonten ingkang mlampah suku, wonten ingkang nitih kendaraan, “Temen sejatine Ingsun Allah wis paring marang sira, nikmat
wonten ingkang nyabrang seganten lan wonten ingkang miber kebecikan kang akeh, mula sira nindakna shalat kerana Pangeranira,
ngambah nggegana, wonten ingkang bidal sak keluarganipun lan lan sira nyembeliha qurban, saktemene wong kang gething ing sira
wonten ingkang badan sepata, lan nilaraken keluarganipun, sarana iku wong kang cures”.
rekaos lan awrat saget dumugi ing tanah suci Makkah, wusananipun (Al Kautsar 1-3)
sedaya makempal manunggal dados setunggal ing bumi suci Nikmat kanugerahannipun Allah dateng kita punika mila katah
Makkah, tanpa mbentenaken ras lan warnining pakulitan, suku sanget, tentu kita mboten bade sanggup ngetang nikmat peparing
bangsa tuwin basa, pejabat utawi rakyat. Sedayanipun sami wau, mila sampun sak mestinipun kita Syukur dumateng Allah kanti
drajadipun wonten ngarsanipun Allah, minangka kawula, sedaya nindakaken dawuh lan perintahipun, kados nindakaken shalat lan
kedah angrasuk busana sarwa seta. Kalimat talbiyah ngleksanaaken ibadah korban, kados ingkang kacon-tokaken dening
“Labaikallohumma labaik” menggema ing bumi tanah suci tumrap Bapa kita Nabiyullah Ibrahim Alaihis salam.
Pangorbanan ageng saking Nabiyullah Ibrahim Alaihis salam kados sepuh. Putra ingkang mekaten kedah kadamel tulada tumrap para
ingkang kasebat ing Al-Qur’an, punika mboten namung sekedar putra remaja lan pemuda, minangka putra lan generasi ingkang
minangka sejarah lan carios kemawon, ananging dados dasar syari’at sholih lan sholihat. Lajeng wonten pitakenan tumrap kito sedoyo
ibadah korban, saha tulada tumrap kita sedaya. Nalika inggih puniko
panjenenganipun pinaringan pacoben dening Allah, supados Punopo ketulusan lan ketaatanipun Nabi Ismail Alaihissalam netepi
nyembelih putranipun inggih Nabi Ismail Alaihis salam, dawuh perintah Agami lan tiyang sepuh sampun kapraktekkaken tumrap
kasebat katampi kanti sabar lan ridla, saha katindakaken kanthi para pemuda ing zaman puniko?? Inggih Alloh lan diri pribadi kito
ikhlas murih karidlan saking ngarsa dalem Allah. ingkang langkung mangertosi.
Ma’asyiral Muslimin wal Muslimat rahimakumullah, Ma’asyiral Muslimin wal Muslimat rahimakumullah,
Mangga sak wetawis kita gatosaken menggah ingkang putra, pun Mbok bilih inggih namung kanti pangorbanan ingkang ageng,
Nabi Ismail Alaihis salam, Panjenenganipun ngrupekaken patuladan kabahagyianing gesang punika bade saget dipun gayuh, kasebat ing
ingkang kedah dipun damel kiblat dening para putra remaja lan setunggaling pangandikan ingkang mengku hikmah:
pemuda. Panjenenganipun satunggaling putra ingkang sholih lan
‫ْر‬
ِ ‫ُو‬
‫ُر‬ ‫ِالَّ ب‬
‫ِم‬ ‫ة إ‬َُّ‫ِز‬
‫الع‬ ََ
ْ ‫ل‬ ‫َلن‬
‫ْ تن‬
‫ُا‬
bektos dateng tiyang sepuh. Kanti sabar lan ridla nampi qadla ipun
Allah, sahingga ikhlas lila legawa berqurban nyembadani dawuhipun ِ‫َّة‬
‫ِي‬ ‫َل‬ ْ
‫الب‬
ingkang rama, sinaosa kedah nyawa ingkang namung setunggal
“ora baka kagayuh kamulyan, kejaba kanti ngliwati sengsaraning
setunggalipun ingkang kedah dipun qurbanaken. Nabi Ismail tanpa
pangurbanan”
suwala, kanti tawakkal lan tatag manahipun matur dateng ingkang
Ananging pangorbanan punika kedah kanti linandesan keyakinan
rama:
ََ
iman lan i’tikad ingkang kiyat, jalaran pangorbanan ingkang tanpa
ُ
‫مر‬َْ
‫تؤ‬ُ ‫ما‬
َ ْ‫َل‬‫ْع‬
‫بتِ اف‬ ‫يا أ‬ َ‫َا‬
َ ‫ل‬ ‫ق‬ kadasaraken dateng keimanan tentu namung bade siya-siya muspra
tanpa tanja. Allah sampun paring dawuh :
َ ‫ِر‬
‫ِين‬ ‫ْ الص‬
‫َّاب‬ َ‫ن شَا‬
‫ء هللاُ م‬
‫ِن‬ ِْ
‫ِي إ‬‫دن‬ُِ‫َج‬‫سَت‬
“Duh Kanjeng Rama, sumangga kawula aturi enggal nindakaken
‫ِي‬ َّ ‫ْ ب‬
‫ِالت‬ ‫ُم‬‫دك‬ ‫َو‬
ُ‫ْال‬ ‫َال أ‬‫ْ و‬‫ُم‬ ُ َ
‫الك‬ َْ
‫مو‬ ‫ما أ‬ََ‫و‬
menapa ingkang kadawuhaken dumateng Rama, Insya Allah Rama َ
‫من‬َ‫ْ آ‬ ‫من‬َ َّ‫ِال‬
‫َى إ‬ ‫ُْلف‬
‫نا ز‬ َ‫د‬
َْ ‫ْ ع‬
‫ِن‬ ‫ُم‬‫بك‬ّ
ُِ‫َر‬
‫تق‬ُ
‫ُو‬
bade manggihaken kawula kalebet golonganipun tiyang tiyang
ingkang sami sabar” ُ‫َا‬
‫ء‬ ‫ْ ج‬
‫َز‬ ‫هم‬ُ‫ِكَ َل‬ ‫َْلئ‬ ‫ً ف‬
‫َأ‬ ‫ِحا‬‫َال‬‫َ ص‬‫ِل‬‫َم‬
‫َع‬‫و‬
(Ash Shaffat 102)
‫ْ ف‬
‫ِي‬ ‫هم‬َُ
‫ِلوا و‬ ُ‫َم‬‫َا ع‬‫ِم‬ ‫ّع‬
‫ْفِ ب‬ِ‫الض‬
Inggih wujudipun putra ingkang setya tuhu mbangun miturut dateng
tiyang sepuh, ikhlas lan ridla labuh labet dateng agami, nadyan َ‫ُو‬
‫ن‬ ‫َاتِ آم‬
‫ِن‬ ‫ُر‬
‫ُف‬ ْ
‫الغ‬
kedah ngorbanaken jiwa. Ngaten punika, ingkang kawastanan putra
ingkang sholih, ingkang dados kekudanganipun saben saben tiyang
“Dudu banda banda lan anak anak ira kabeh kang bisa nyaketake sira katah-katahaken nyuwun dateng Allah anak ingkang Shalih, ingkang
marang Ingsun senajan sithik wae, kejaba wong kang iman lan do’a anak shalih puniko gadahi manfaat engkang ageng kagem tiang
ngamal sholih, iya wong wong kang kaya mengkono iku kang bakal sepuhipun benjang ing alam kubur. Sahinggo mugi keparingn putra
merkoleh piwale skang tikel-matikel, sebab olehe pada ngamal wong ingkang kados Nabi Ismail As.
wong mahu, lan wong-wong mahu bakal sentosa ing panggonan Rasulullah bersabda :
kang luhur” (As Saba’ 37).
Ma’asyiral Muslimin wal Muslimat rahimakumullah,
‫ُم‬
ْ ‫ُك‬
‫َاؤ‬
‫بن‬ ‫ُم‬
ْ‫ْ أ‬ ‫ُّك‬
‫ِر‬ ‫تب‬ ‫ُم‬
َ ْ َ‫ْا آ‬
َ‫با‬
‫ءك‬ ‫ُّو‬
‫ِر‬‫ب‬
Wusananipun kanti riyaya ing dinten punika, mangga kita sageta ‫)(الطبرانى عن ابن عمر‬
mendet i’tibar lan tulada saking keluarga Nabi Ibrahim Alaihis salam.
Berbaktilah kepada orang tuamu niscaya anakmu akan berbakti
Panjenenganipun Bapa Ibrahim minangka jejering tiyang sepuh,
kepadamu
ingkang wicaksana lan wibawa, ugi ta’at lan patuh, kanti ikhlas lan
2. Kepedulian Nabi Ibrahim as dateng pendidikan anak-anakipun
ridla mundi dawuhipun Allah, sinaosa kedah ngorbanaken putra.
Dalam al-Quran diceritakan:
Nabi Ibrahim setya dateng garwa, lan tresna dateng putra, tabah lan
tawakkal nampi kasunyatan pacobenipun Allah.
َ‫ه‬
‫ذا‬ َ ْ
‫َل‬ ‫ْع‬ ‫َب‬
‫ِّ اج‬ ‫ُ ر‬‫ِيم‬‫َاه‬
‫بر‬ِْ
‫ل إ‬ ‫ْ ق‬
َ‫َا‬ ‫ِذ‬‫َإ‬‫و‬
Ismail minangka putra ingkang sholih, tha’at ngestokaken
dawuhipun Allah Pangeranipun, bektos lan mbangun miturut dateng ‫َن‬‫ِيَّ أ‬
‫بن‬ََ
‫ِي و‬ ‫ُب‬
‫ْن‬ ‫َاج‬
‫ْن‬ ‫ًا و‬‫ِن‬‫د آم‬َ‫ل‬ََ ْ
‫الب‬
tiyang sepuh.
Lajeng wonten pitakenan punopo rahasia kesuksesan Nabi Ibrahim
35 ‫َ (إبراهيم‬ ‫َام‬ ‫د األَص‬
‫ْن‬ َُ‫ْب‬
‫نع‬َّ)
As ingkang saget ndidik Putranipun Ismail AS ingkang setio tuhu, Dan (ingatlah), ketika Ibrahim berkata: "Ya Tuhanku, jadikanlah
menawi kito maos Al-Qur’an kito bade manggihi kunci suksesipun: negeri ini (Mekah), negeri yang aman, dan jauhkanlah aku beserta
1. Do’a ingkng tansah dipun panjataken Nabi Ibrahim anak cucuku daripada menyembah berhala-berhala.
100 ‫ين (الصافات‬
َِّ ‫صالح‬ َِّ ‫) َربِّ هَبِّ لي م‬
َّ ‫ن ال‬ ِ
‫ِيه‬ ‫بن‬َ ُ‫ِيم‬ ‫َاه‬‫بر‬ِْ َِ
‫ها إ‬ ‫َص‬
‫َّى ب‬ ‫َو‬‫و‬
Ya Alloh karuniaken dumateng kulo keturunan ingkang shalih
‫َف‬
‫َى‬ ‫ْط‬
‫اَّللَ اص‬
َّ ‫ن‬ َِّ
‫ِيَّ إ‬
‫بن‬َ ‫يا‬َ ُ‫ُوب‬
‫ْق‬‫يع‬ََ‫و‬
Doa kolo wau dipun panjataken Nabi Ibrahim tebeh sak derengipun
nikah,beliau nyuwun dumateng Allah Anak ingkang shalih, mboten
‫َنت‬
‫ُم‬ ‫َأ‬‫َالَّ و‬
‫َّ إ‬ ُ‫ُو‬
‫تن‬ ‫تم‬َ َ‫َال‬
‫َ ف‬ ّ‫ُ ال‬
‫ِين‬
‫د‬ ‫ُم‬‫َلك‬
nyuwun anak ingkang sugih, berjabat, cendikiawan ananging 132 ‫ن (البقرة‬ َ‫ُو‬ ‫مسْل‬
‫ِم‬ ُّ)
nyuwun anak ingkang shalih. Sahingga dumateng para para sederek
Dan Ibrahim telah mewasiatkan ucapan itu kepada anak-anaknya,
kita ingkang cerak dating usia pernikahan monggo nyuwun
demikian pula Ya`qub. (Ibrahim berkata): "Hai anak-anakku!
dumateng Alloh kados doa nipun nabi Ibrahim kolo wau, lajeng
Sesungguhnya Allah telah memilih agama ini bagimu, maka
dumateng pasangan suami istri ingkang istrinipun nembe hamil
janganlah kamu mati kecuali dalam memeluk agama Islam".
‫ُوب‬
َ ‫ْق‬‫يع‬ ‫َر‬
َ َ ‫ْ ح‬
‫َض‬ ‫ِذ‬‫داء إ‬ َُ‫ْ ش‬
َ‫ه‬ ‫ُم‬‫ُنت‬‫ْ ك‬‫َم‬‫أ‬ meniko dipun tindakkaken berkali-kali sanaoso kondisi alam ingkang
tandus lan panas. Kados diungkapaken wonten doa Nabi Ibrahim as:
َ ِ
‫ما‬ ‫ِيه‬‫َن‬ ِ ‫ل‬
‫لب‬ َ‫َا‬‫ْ ق‬‫ِذ‬‫ُ إ‬‫ْت‬‫َو‬ ْ
‫الم‬ ‫ِي‬ ‫ُر‬
َِّ
‫يت‬ ّ ‫ِن ذ‬‫ُ م‬‫َنت‬‫َسْك‬
‫ِي أ‬ ِّ
‫ن‬ ‫َا إ‬ ‫بن‬ََّّ
‫ر‬
ُُ
‫د‬ ‫ْب‬‫نع‬َ ْ ُ َ
‫الوا‬ ‫ِي ق‬ ‫ْد‬‫بع‬َ ‫ِن‬‫ن م‬ َ‫دو‬ُُ‫ْب‬
‫تع‬َ َ‫ِك‬‫ْت‬ َ ‫د‬
‫بي‬ َ‫ِن‬ ‫ْع‬
‫ٍ ع‬ ‫َر‬
‫ِي ز‬ ‫ِ ذ‬ ‫ْر‬‫َي‬‫ٍ غ‬ ‫َاد‬ ‫ِو‬‫ب‬
َ
‫ِيم‬‫َاه‬ ِْ
‫بر‬ ‫ِكَ إ‬
‫بائ‬ َ‫ه آ‬ َ‫َِل‬
‫َإ‬‫هكَ و‬َ‫َِل‬
‫إ‬ ‫ْ الص‬
ََ‫َّال‬
‫ة‬ ‫ُوا‬ ‫ُق‬
‫ِيم‬ ِ ‫َا‬
‫لي‬ ‫بن‬ََّ
‫ِ ر‬ ‫َّم‬
‫َر‬ ‫ُح‬ ْ
‫الم‬
‫دا‬ًِ‫َاح‬‫ها و‬ً‫َِل‬
‫َ إ‬‫َق‬‫ِسْح‬ ‫َ و‬
‫َإ‬ ‫ِيل‬ ‫َاع‬ ‫َإ‬
‫ِسْم‬ ‫و‬ ‫ِي‬‫هو‬ْ‫ت‬ ‫َ الن‬
َ ِ‫َّاس‬ ّ ‫ة‬
‫ِن‬
‫م‬ ً‫د‬
َِ‫ْئ‬‫َف‬‫ْ أ‬‫َل‬ ‫ْع‬‫َاج‬ ‫ف‬
133 ‫ن (البقرة‬ َ‫ُو‬‫ِم‬‫مسْل‬
ُ ‫ه‬ُ‫ُ َل‬‫ْن‬‫نح‬ََ
‫)و‬ ِ‫َات‬ ‫َّم‬
‫َر‬ ‫َ الث‬ ّ ‫هم‬
‫ِن‬
‫م‬ ُْ‫ُق‬
‫ْز‬‫َار‬ ‫ْ و‬‫ِم‬ ‫ْه‬‫َِلي‬‫إ‬
Adakah kamu hadir ketika Ya`qub kedatangan (tanda-tanda) maut,
ketika ia berkata kepada anak-anaknya: "Apa yang kamu sembah 37 ‫ن (إبراهيم‬ َ‫ُو‬ ‫ُر‬
‫يشْك‬َ ْ ُ‫ل‬
‫هم‬ ََّ
‫)َلع‬
sepeninggalku?" Mereka menjawab: "Kami akan menyembah Ya Tuhan kami, sesungguhnya aku telah menempatkan sebahagian
Tuhanmu dan Tuhan nenek moyangmu, Ibrahim, Ismail dan Ishaq, keturunanku di lembah yang tidak mempunyai tanam-tanaman di
(yaitu) Tuhan Yang Maha Esa dan kami hanya tunduk patuh kepada- dekat rumah Engkau (Baitullah) yang dihormati, ya Tuhan kami (yang
Nya." demikian itu) agar mereka mendirikan shalat, maka jadikanlah hati
Ayat-ayat kolo wau paring bukti bilih perhatianipun Nabi Ibrahim As sebagian manusia cenderung kepada mereka dan beri rezkilah
dumateng pendidikan anak-anakipun, beliau mboten lilo menawi mereka dari buah-buahan, mudah-mudahan mereka bersyukur.
putranipun bodo utawi wonten jalur pendidikan ingkang klintu. Rasulullah menyatakan bilih tiang ingkang kerja keras kagem ngais
Ampun ngantos jalaran ekonomi utawi alas an pekerjaan kita rezkiningkang halal kagem kluarga, dipun nilai Allah dados shadaqah
mengabaikan pendidikan Anak. Punopo ken putro wayah sampun ingkang inggil bahwa seseorang yang bekerja keras guna mencari
ngamalaken ajaran Agami? Punopo sampun tiang sepuh paring rizki yang halal untuk keluarga, dinilai oleh Allah sebagai sadaqah
tulodo ingkang sae tumrap putra putrinipun? Menawi dereng yang tertinggi. Dalam hadis beliau bersabda:
bersiaplah nampi pacoben Allah kanti dalan Putra purinipun.
، َ‫ِك‬
‫هل‬ ََ
ْ‫لى أ‬ ‫ه ع‬ ‫ْت‬
َُ ‫َق‬ ْ ٌ
‫أنف‬ ‫َار‬‫ِين‬‫َد‬
‫و‬
Kedah dipun mangertosi bilih pendidikan ingkang sepindah lan
utami inggih puniko pendidikan Agami, lajeng pendidikan ََ
‫لى‬ َُ
‫ه ع‬ ‫ْت‬
‫َق‬ ْ ‫ِي‬
‫أنف‬ َّ ً
‫الذ‬ ‫ْرا‬ َُ
‫ها أج‬ ‫َم‬
‫ْظ‬‫أع‬
pendukungipun inggih puniko pendidikan umum.
3. Kepedulian Ibrahim dumateng kesejahteraan anak lan keluarga 995. ‫ رواه مسلم‬. َ‫ِك‬ ‫هل‬ْ‫أ‬
Nabi Ibrahim as puniko sosok seorang bapak ingkang sae, lan suami Satu dinar dari harta yang engkau nafkahkan untuk keluargamu
bertanggung jawab. Demi membahagiakan keluarganipun, Nabi merupakan pahala yang paling besar di sisi Allah
Ibrahim as rela merantau ribuan kilometer dari Palestina ke Mesir, lan
Kito sedoyo selaku kaum muslimin ampun ngantos putus asa,
‫لى‬ََ‫َ ع‬ ‫ْت‬‫َك‬‫بار‬ َ ‫َا‬ ‫َم‬‫ٍ ك‬ ‫َّد‬‫َم‬‫مح‬ُ ِ‫آل‬
sebalikipun kito kedah bangkit singsingkan lengan kagem natap hari
esok kanti penuh optimisme lan harapan langkung sae. Ampun kito ،َ‫ْم‬‫ِي‬‫َاه‬ ‫بر‬ِْ‫ِ إ‬ ‫لى آل‬ ََ‫َع‬‫َ و‬ ‫ْم‬ ‫ِي‬‫َاه‬‫بر‬ ِْ‫إ‬
supe dateng firman Allah:
ْ َ ْ
‫ِر‬‫ْف‬‫َّ اغ‬ ‫هم‬ َّ َ
ُ‫لل‬ ‫ ا‬.‫د‬ ٌْ‫مجِي‬َ ‫د‬ ٌْ‫ِي‬ ‫َم‬‫نكَ ح‬ َِّ
‫إ‬
َ
‫مع‬ َِّ
َ ‫ن‬ ‫) إ‬5( ‫ًا‬ ‫يسْر‬
ُ ِ
‫ُسْر‬
‫الع‬ َ ‫ن‬
‫مع‬ َِ
َّ‫إ‬ ‫ف‬
ْ‫ل‬
ِ‫َات‬ ‫ِن‬‫ْم‬‫ُؤ‬ ْ َ
‫الم‬ ‫َ و‬ ‫ْن‬‫ِي‬ ‫ِن‬‫ْم‬‫ُؤ‬
‫ِلم‬
‫ْت‬
َ ‫َغ‬ ‫َا ف‬
‫َر‬ َِ
‫إذ‬ ‫) ف‬6( ‫ًا‬ ‫يسْر‬
ُ ِ‫ُسْر‬ ْ
‫الع‬
‫َب‬
ْ ‫ْغ‬‫َار‬‫ِكَ ف‬
َّ
‫ب‬ ‫َِلى ر‬
‫َإ‬‫ ) و‬7( ْ ‫َب‬‫َانص‬ ‫ف‬ ِ‫َا‬
‫ء‬ ‫ْي‬‫ْألَح‬
‫َاتِ ا‬ ‫ِم‬‫ُسْل‬ ْ َ
‫الم‬ ‫َ و‬ ‫ْن‬ ‫ِي‬‫ِم‬ ‫ُسْل‬ ْ َ
‫الم‬ ‫و‬
8() ‫َا‬‫ْن‬‫لم‬ََ‫َا ظ‬ ‫بن‬ََّ
‫ ر‬.ِ‫َات‬ ‫مو‬َْ‫ْأل‬‫َا‬ ‫ْ و‬ ُْ
‫هم‬ ‫ِن‬ ‫م‬
(5) Karena sesungguhnya sesudah kesulitan itu ada kemudahan, (6). ‫َا‬‫بن‬َ‫نو‬ ُُ‫َا ذ‬ ‫ْ َلن‬ ‫ِر‬‫ْف‬‫َاغ‬ ‫َا ف‬ ‫ُسَن‬
‫نف‬ َْ‫أ‬
sesungguhnya sesudah kesulitan itu ada kemudahan, (7) Maka
apabila kamu telah selesai (dari sesuatu urusan), kerjakanlah dengan
َ‫مع‬َ ‫َا‬ ‫َّن‬
‫َف‬‫تو‬ََ‫َا و‬ ‫ِن‬‫َات‬ ّ
‫ِئ‬‫َّا سَي‬ ‫َن‬‫ْع‬ ‫َف‬
ّ
‫ِر‬ ‫َك‬ ‫و‬
sungguh-sungguh. ِْ
‫ن‬ ‫نا إ‬ ْ‫َاخ‬
َ‫ِذ‬ ‫تؤ‬ُ َ‫َا ال‬ ‫بن‬ََّ
‫ ر‬.ِ ‫َار‬ َْ‫ْأل‬
‫بر‬ ‫ا‬
Kaum muslimin ingkang minulyo
Menawi kita sedaya, Bapak, Ibu lan putra saget ngalap piwucal lan َ‫َال‬
‫َا و‬ ‫بن‬ََّ
‫ ر‬،‫نا‬ َْ‫َأ‬‫ْط‬‫َخ‬‫ْ أ‬ ‫َو‬‫َا أ‬ ‫ْن‬
‫ِي‬‫نس‬ َّ
tulada dateng keluarga Nabi Ibrahim punika, Insya Allah kita sedaya
ugi bade kaparingan rahmat lan maghfirah saking ngarsa dalem َُ
‫ه‬ ‫لت‬َْ‫َم‬‫َا ح‬ ‫َم‬‫ًا ك‬ ‫ْر‬‫ِص‬‫َا إ‬ ‫ْن‬ ‫لي‬ََ ‫ْ ع‬ ‫ْم‬
‫ِل‬ ‫تح‬ َ
Allah Subhanahu wa Ta’ala.
َ‫َال‬
‫َا و‬ ‫بن‬ ‫ ر‬،‫َا‬
ََّ ‫ِن‬‫ْل‬‫َب‬‫ِن ق‬ ‫َ م‬ ‫ين‬ ِْ‫الذ‬َّ ‫لى‬ ََ‫ع‬
Mugi mugi Allah tansah midanget lan ngijabahi dunga panyuwun
kita, andadosaken keluarga ingkang sakinah manggih kabegjan ،ِ‫ِه‬‫َا ب‬ ‫ة َلن‬ ََ‫َاق‬ ‫ماالَ ط‬ َ ‫َا‬ ‫لن‬ِْ
ّ
‫َم‬‫تح‬ ُ
dunya ngantos akhirat. Amin.
‫َا‬‫ْن‬‫َم‬‫ْح‬‫َار‬ ‫َا و‬ ‫ْ َلن‬ ‫ِر‬‫ْف‬‫َاغ‬ ‫َّا و‬ ‫َن‬ ‫ُ ع‬ ‫َاع‬
‫ْف‬ ‫و‬
‫لى آل‬
ِ ََ‫َع‬
‫ٍ و‬ ‫َّد‬
‫َم‬ ُ ‫لى‬
‫مح‬ ََ‫ّ ع‬‫َل‬
ِ ‫َّ ص‬
‫هم‬ َّ َ
ُ‫لل‬ ‫ا‬ ْ َ ْ ََ َ ُْ َ ََ ْ َ َ َ
‫م‬
ِ ‫و‬ ‫ق‬ ‫ال‬ ‫ى‬ ‫ل‬ ‫ع‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ر‬ ‫ص‬ ‫ان‬ ‫ف‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ال‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫أ‬
َ
‫ْم‬ ‫َاه‬
‫ِي‬ ‫بر‬ِْ
‫لى إ‬ ََ‫َ ع‬‫ْت‬
‫لي‬ََّ
‫َا ص‬ ‫َم‬
‫ٍ ك‬ ‫َّد‬
‫َم‬ ُ
‫مح‬ َ ْ
‫ين‬ِْ ‫ِر‬‫َاف‬‫الك‬
َِّ ََ ََّ
ٌْ
‫د‬ ‫َم‬
‫ِي‬ ‫نكَ ح‬ ‫ إ‬،َ ‫ْم‬
‫ِي‬‫َاه‬‫بر‬ِْ‫ِ إ‬‫لى آ ل‬ ‫َع‬
‫و‬ ُ‫ه‬
‫د‬ َْ‫نش‬َ ‫نا‬ ‫ِأ‬‫َُلكَ ب‬ ‫نسْأ‬َ ‫نا‬ َِّ
‫َّ إ‬ ‫هم‬ َّ
ُ‫الل‬
‫لى‬ََ
‫َع‬‫ٍ و‬‫َّد‬
‫َم‬ ُ ‫لى‬
‫مح‬ ََ‫ْ ع‬‫ِك‬‫بار‬ََ‫ و‬.‫د‬ ٌْ
‫مجِي‬َ َْ َ‫َِل‬ َْ ََّ
‫يا‬َ َ ‫نت‬ ‫ِالَّ أ‬
‫ه إ‬ ‫َ هللاُ الَ إ‬‫نت‬ ‫نكَ أ‬ ‫أ‬
‫َالَل‬
‫ِ‬ ‫َ ْ‬
‫االج‬ ‫يا ذ‬ ‫ُ َ‬‫ْم‬ ‫َي‬
‫ُّو‬ ‫يا ق‬ ‫َيُّ َ‬
‫ح‬ ‫ًَ‬
‫ة‬ ‫َسَن‬
‫َا ح‬
‫ني‬‫الدْ‬
‫ُّ‬ ‫َا ف‬
‫ِي‬ ‫ِن‬‫َا آت‬‫بن‬ ‫ََّ‬
‫ر‬
‫َام‬
‫ِ‬ ‫ْر‬ ‫َاإل‬
‫ِك‬ ‫و‬ ‫َ‬
‫ذاب‬ ‫ََ‬
‫َا ع‬
‫ِن‬‫َق‬
‫ة و‬ ‫ًَ‬
‫َسَن‬
‫ِ ح‬‫َة‬
‫ِي اآلخِر‬ ‫َف‬‫و‬
‫َا‬
‫بن‬‫َْ‬‫لو‬‫ُُ‬‫ْ ق‬‫ِف‬‫َر‬
‫ّ‬ ‫ْبِ ص‬‫لو‬‫ُُ‬ ‫َ ْ‬
‫الق‬ ‫ِف‬‫َر‬
‫ّ‬ ‫ياُ‬
‫مص‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ْن‬‫ِي‬ ‫َ َ‬
‫الم‬ ‫ِّ ْ‬
‫الع‬ ‫َب‬ ‫د َِّ‬
‫َّللِ ر‬ ‫ُْ‬‫َم‬ ‫َ ْ‬
‫الح‬ ‫ِ‪ .‬و‬ ‫َّار‬
‫الن‬
‫َ‬
‫ِب‬‫َّ‬
‫ل‬ ‫مق‬‫ياُ‬‫َّ َ‬‫هم‬ ‫َّ‬
‫اللُ‬ ‫ِكَ‬‫َت‬‫َاع‬ ‫َِلى ط‬ ‫إ‬ ‫‪di sampaikan oleh‬‬
‫‪Sdr. Julianto‬‬
‫ِكَ‬
‫ين‬‫ِْ‬
‫لى د‬ ‫ََ‬‫َا ع‬ ‫بن‬‫َْ‬ ‫ُُ‬
‫لو‬ ‫ْ ق‬ ‫ِت‬‫ّ‬
‫ثب‬ ‫ْبِ َ‬‫لو‬‫ُُ‬
‫الق‬‫ْ‬ ‫‪di tanah lapang Rejosari, semin Gunung Kidul‬‬

‫َص‬
‫‪26 oktober 2012‬‬
‫ِي‬ ‫َا َّ‬
‫الذ‬ ‫َن‬ ‫ِْ‬
‫ين‬ ‫َا د‬ ‫ْ َلن‬ ‫ِح‬‫ْل‬ ‫َّ أ‬‫هم‬ ‫َّ‬
‫اللُ‬
‫ْ َلن‬
‫َا‬ ‫ِح‬‫ْل‬‫َص‬
‫َأ‬‫نا و‬ ‫َِ‬‫مر‬‫َْ‬‫ة أ‬ ‫َُ‬‫ْم‬‫ِص‬‫َ ع‬‫هو‬‫ُ‬
‫َا‬‫َاشُن‬ ‫مع‬‫ها َ‬ ‫َْ‬‫ِي‬
‫ِي ف‬ ‫انا َّ‬
‫الت‬ ‫َ َ‬‫ني‬ ‫دْ‬
‫ُ‬
‫ها‬ ‫َِلي‬
‫َْ‬ ‫ِيْ إ‬ ‫َا َّ‬
‫الت‬ ‫تن‬‫ََ‬
‫َا آخِر‬ ‫ْ َلن‬ ‫ِح‬ ‫َص‬
‫ْل‬ ‫َأ‬‫و‬ ‫‪KHUTBAH IDUL ADHA‬‬
‫‪Keteladanan lan keteguhan Nabiyulloh Ibrohim AS‬‬
‫نا‬‫دُ‬‫َاُ‬‫مع‬‫َ‬
‫ِي‬‫َا ف‬ ‫ة َلن‬ ‫دً‬
‫ياَ‬ ‫َِ‬‫ة ز‬ ‫َاَ‬‫َي‬‫الح‬‫ِ ْ‬ ‫َل‬ ‫َاج‬
‫ْع‬ ‫و‬ ‫ًا ‪،‬‬ ‫ْر‬‫ِي‬‫َب‬‫ُ ك‬‫َر‬‫ْب‬‫َك‬
‫ُ × ‪ 9‬هللا ا‬ ‫َر‬ ‫ْب‬‫َك‬
‫هللاُ ا‬
‫ْ‬
‫ِن‬‫َا م‬ ‫ة َلن‬ ‫ًَ‬
‫َاح‬ ‫َ ر‬‫ْت‬‫َو‬ ‫َ ْ‬
‫الم‬ ‫ٍ و‬ ‫ْر‬‫َي‬‫ّ خ‬‫ُل‬‫ك‬ ‫ن هللاِ‬‫َاَ‬ ‫َسُب‬
‫ْح‬ ‫ًا و‬ ‫ْر‬
‫ِي‬ ‫َث‬
‫د هللِ ك‬ ‫ُْ‬
‫ِ‬ ‫َم‬ ‫َ ْ‬
‫الح‬ ‫و‬
‫َا‬ ‫َاَ‬
‫من‬ ‫ِي‬‫َّا ص‬ ‫ِن‬‫ْ م‬ ‫َب‬
‫َّل‬ ‫َّ َ‬
‫تق‬ ‫هم‬ ‫َّ‬
‫اللُ‬ ‫ٍ‬‫ّ شَر‬
‫ّ‬ ‫ُل‬
‫ِ‬ ‫ك‬ ‫َالَ‬
‫ِالَّ هللاُ و‬
‫ه إ‬‫َِلَ‬‫ْالً ‪ ،‬الَ إ‬‫ِي‬‫َص‬ ‫َأ‬‫ة و‬ ‫ًَ‬
‫ْر‬ ‫ُ‬
‫بك‬
‫َاتِ‬‫َك‬ ‫ْ َ‬
‫بر‬ ‫ِن‬‫َا م‬ ‫ْن‬‫لي‬‫ََ‬‫د ع‬ ‫َع‬
‫ِْ‬ ‫َأ‬‫َا و‬ ‫من‬‫َاَ‬‫ِي‬‫َق‬‫و‬ ‫َ َلُ‬
‫ه‬ ‫ْن‬
‫ِي‬‫ِص‬‫مخْل‬
‫ه ُ‬‫ياُ‬ ‫ِالَّ إ‬
‫َِّ‬ ‫د إ‬ ‫ُُ‬
‫ْب‬‫نع‬‫َ‬
‫ْم‬
‫ِ‬ ‫َو‬ ‫ذا ْ‬
‫الي‬ ‫هَ‬
‫َ‬ ‫ن ‪ ،‬الَ‬ ‫َْ‬‫ُو‬‫ِر‬‫َاف‬ ‫ه ْ‬
‫الك‬ ‫َر‬
‫َِ‬ ‫ْ ك‬‫ََلو‬ ‫ُ و‬ ‫ين‬ ‫الّ‬
‫ِْ‬
‫د‬
‫ًا‬‫ِن‬‫د آم‬ ‫لَ‬‫ََ‬ ‫ذا ْ‬
‫الب‬ ‫هَ‬‫ْ َ‬ ‫َل‬‫ْع‬‫ِّ اج‬‫َب‬‫ر‬ ‫دُ‬
‫ه‬ ‫َْ‬‫َع‬‫َ و‬‫دق‬‫ََ‬‫َص‬‫ه و‬ ‫َْ‬
‫دُ‬ ‫ِالَّ هللاُ و‬
‫َح‬ ‫ه إ‬‫َِلَ‬
‫إ‬
‫َُ‬
‫د‬ ‫ْب‬‫نع‬‫َن َّ‬‫َا أ‬ ‫ْن‬‫ِي‬‫بن‬‫ََ‬‫َا و‬ ‫ْن‬‫ُب‬ ‫َاج‬
‫ْن‬ ‫و‬ ‫دُ‬
‫ه‬ ‫َْ‬‫َح‬‫َ و‬ ‫َاب‬ ‫األَح‬
‫ْز‬ ‫َ ْ‬ ‫َم‬ ‫ََ‬
‫هز‬ ‫ه و‬‫دُ‬‫َْ‬ ‫َب‬‫َ ع‬ ‫َر‬
‫نص‬‫ََ‬
‫و‬
‫َام‬
‫َ‬ ‫األَص‬
‫ْن‬
ُ‫ هللا‬، ُ ‫َر‬‫ْب‬‫َك‬
‫َ هللاُ ا‬ ‫ِالَّ هللاُ و‬
‫ه إ‬ َ‫َِل‬‫ الَ إ‬، mawon kito ruku; lan sujud minongko wujud raos taat kito dateng
Alloh SWT. Kito agungaken asma Alloh, kito kumandangaken takbir
ُْ
‫د‬ ‫َم‬ ْ ِ‫َ هلل‬
‫الح‬ ِ ُ
‫و‬ ‫َر‬‫ْب‬‫َك‬ ‫ا‬ lan tahmid wonten ing musholla-musholla lan masjid-masjid. Takbir
ingkang kito ucapaken boten namung obahe lambe tanpo arti,
ُ‫ََل‬
‫ه‬ ‫د و‬ ُُ
‫ْب‬‫نع‬َ ‫ه‬ُ‫يا‬ َِّ
‫د هللِ الذي إ‬ ُْ
ِ ‫َم‬ ْ َ
‫الح‬ ananing minongko pengakuan ing dalem manah ingkang saget

َُ
‫د‬ ‫ْف‬‫نح‬ ََ‫َى و‬ ‫نسْع‬َ ِ ‫ْه‬ ‫َِلي‬ ‫َإ‬ ‫د و‬ ُُ ‫نسْج‬ََ‫ِي و‬ َّ
‫ل‬ ‫نص‬ ُ gumeteraken dateng manahipun tiyang ingkang sami iman dateng
Alloh SWT. Alloh Moho Besar, Alloh Moho Agung, boten wonten
َِّ
‫ن‬ ‫ه إ‬ ُ‫ب‬َ‫ذا‬ََ‫نخْشَى ع‬ ََ ‫ه و‬ َُ‫َت‬‫ْم‬ ‫َح‬‫ْ ر‬ ‫ُو‬‫ْج‬ ‫نر‬َ ، ingkang patut dipun sembah sak lintunipun Alloh.
Pramilo lewat mimbar meniko kawulo ngajak dateng diri kulo pribadi
، ٌ ‫َق‬
‫لح‬ْ‫م‬ُ ِ‫َّار‬ ‫ُف‬ ْ ‫د ب‬
‫ِالك‬ ْ ‫ه‬
ُِّ‫الج‬ ُ‫ب‬ َ‫ذا‬ ََ ‫ع‬ lan ugi dumateng hadirin sedoyo; monggo kito taat dateng ngarso

َ‫ه ال‬ َْ
ُ‫د‬ ‫َح‬‫ُ و‬‫ِالَّ هللا‬
‫ه إ‬ َ‫َِل‬ ‫ن الَ إ‬ َْ‫د أ‬ ُ‫ه‬َْ‫َش‬ ‫أ‬
dalem Alloh ingkang Moho Agung, kito bucal tebih-tebih raos
gumedhe lan sombong ingkang saget nebihaken kito saking

ُ‫د‬
‫ه‬ ُْ‫َب‬ ‫دا ع‬ ًَّ
‫َم‬ ُ ‫ن‬
‫مح‬ ََّ‫د أ‬ ُ‫ه‬ َْ‫َش‬‫َأ‬ ‫ه و‬ ُ‫يكَ َل‬ ِْ‫شَر‬ rohmatipun Alloh SWT.
Nopo mawon jabatan kito, menawi dipun bandingaken kaliyan Alloh
‫لى‬ََ ‫ْ ع‬‫ِم‬َّ‫َس‬
‫ل‬ ‫ّ و‬ ‫َل‬
ِ ‫َّ ص‬ ‫هم‬ُ‫ الل‬، ‫ه‬ ُ‫ُْل‬ ‫َسُو‬‫َر‬ ‫و‬ SWT kito meniko alit tur sanget, senahoso kito meniko gagah
prakoso, sak yektosipun kito meniko apes lan ringkih menawi dipun
ِ
‫ِه‬‫َاب‬ ‫ْح‬‫َص‬
‫َأ‬‫ِ و‬ ِ‫لى آ‬
‫له‬ ََ‫َع‬ ‫ٍ و‬ ‫َّد‬‫َم‬‫مح‬ُ ‫ِنا‬ َ‫ِد‬ ‫سَي‬
ّ bandingaken kalian Alloh Kang moho kuat. Menawi kito meniko
tiyang ingkang berkuasa, gadah jabatan inggil, gadah pengaruh
َُ‫َاال‬
‫ه‬ ‫ْ و‬ ‫من‬ ََ‫و‬ ageng, ananging menawi dipun bandingaken dateng Alloh Ingkang

ُ‫َّاس‬ ‫ها الن‬ َ‫ي‬ ُّ َ ‫َا أ‬ ‫َي‬‫ ف‬: ‫د‬ ُْ‫بع‬َ ‫ما‬ ََّ
‫أ‬ Moho Kuwahos kito meniko boten saget menopo-nopo.
Hadirini jamaah ingkang dipun mulyaaken Allah
َ‫ً ال‬
‫ْما‬ ‫يو‬َ ‫ْا‬ ‫ْشَو‬ ‫َاخ‬ ‫ْ و‬ ‫ُم‬ ‫بك‬ََّ
‫ْا ر‬ ‫ُو‬‫اتق‬َّ Idul Adha ingkang rayaaken saben tanggal sedoso Dzul Hijjah
meniko ugi dipun kenal kanti sebutan Hari Raya Haji, sebab kaum
ٌْ
‫د‬ ‫ُْلو‬ َ َ‫َال‬
‫مو‬ ‫ِ و‬ ‫ِه‬‫ََلد‬ ‫ْ و‬ ‫َن‬‫د ع‬ ٌ‫ل‬ِ‫َا‬ ‫ِي و‬ ‫ْز‬‫يج‬ َ muslimin ingkang nindaaken ibadah haji nembe nglampahi rukun
haji iangkang utami, inggih menko wukuf wonteng Arofah. Sedoyo
َِّ
‫ن‬ ‫ إ‬، ً ‫ْئا‬‫ِ شَي‬ ‫ِه‬ ‫لد‬ِ‫َا‬ ‫ْ و‬ ‫َن‬‫ٍ ع‬ ‫َاز‬ ‫َ ج‬ ‫هو‬ ُ jamaah haji ngagem pakaian ihrom ingkang sarwo pethak lan boten
ُ‫َا‬
‫ة‬ ‫َي‬ ْ ُ
‫الح‬ ‫ُم‬ ‫نك‬ ََّّ
‫ُر‬ ‫تغ‬َ َ‫َال‬ ‫ٌّ ف‬ ‫َق‬‫د هللاِ ح‬َْ‫َع‬ ‫و‬ jahitan, ingkang disebat pakaian ihrom. Meniko nglambangaken bilih
kaum muslimin meniko sami akidahipun lan anggadhahi derajat
ُ
‫ْر‬‫ُو‬‫الغر‬ ْ ِ‫ِاهلل‬‫ْ ب‬ ‫ُم‬ ‫نك‬ ََّّ
‫ُر‬ ‫يغ‬َ َ‫َال‬ ‫َا و‬ ‫ني‬ ْ‫الد‬
ُّ ingkang sami, boten saget dibentenaken, sedoyo ngrumahosi sami
derajatipun, sami-sami ngeparek dateng Alloh ingkang moho kuaos,
Wonten enjing ingkang kebak berkah lan rohmat meniko, kito
kanthi sareng-sareng mahos talbiyah:
kempal keranten badhe jumenengaken sholat Idul Adha. Nembe
َ‫ْكَ ال‬ ‫ َلب‬، َ‫ْك‬
‫َّي‬ ‫َّ َلب‬
‫َّي‬ ‫هم‬ َّ
ُ‫الل‬ َ‫ْك‬ ‫َلب‬
‫َّي‬ ‫ِي‬‫ٌ ف‬‫َة‬ ‫ٌ ح‬
‫َسَن‬ ‫َة‬ ‫ُسْو‬
‫ْ أ‬ ‫ُم‬‫ْ َلك‬ َ َ
‫انت‬ ‫د ك‬ َْ‫ق‬
َ‫يكَ َلك‬
ِْ‫شَر‬ ُ َ
‫الوا‬ ‫ْ ق‬‫ِذ‬‫ه إ‬َُ َ َ
‫مع‬ ‫ِين‬ َّ َ
‫الذ‬ ‫َ و‬ ‫ِيم‬ ‫َاه‬ ‫بر‬ ِْ‫إ‬
Kejawi dipun wastani riyadin haji ugi disebat ”idul qurban” riyadin
kurban. Keranten Idul adha meniko setungaling riyadin ingkang
‫َّا‬
‫ِم‬‫َم‬‫ْ و‬‫ُم‬‫ْك‬
‫ِن‬‫ء م‬ ُ‫َآ‬‫بر‬ُ ‫نا‬ َِّ
‫ْ إ‬ ‫ِم‬ ‫ِه‬‫ْم‬‫َو‬ ‫ِق‬‫ل‬
kangge mangertosi artos berkurban. Arti kurban inggih meniko kito ‫ُم‬
ْ ‫ِك‬‫نا ب‬ َْ‫َر‬‫َف‬ َّ ِ‫دون‬
‫اَّللِ ك‬ ُ ْ ‫ِن‬‫ن م‬ َ‫دو‬ ُُ‫ْب‬ ‫تع‬َ
paring peparingan minongko raos remen dan tresno dateng tiyang
sanes sesami tiyang muslim, senahoso kito piyambak kedah َُ
‫ة‬ ‫داو‬ ََ ْ ُ
‫الع‬ ‫ُم‬
‫َك‬ ‫ْن‬ ََ
‫بي‬ ‫َا و‬ ‫َن‬‫ْن‬‫بي‬َ ‫دا‬ َ‫ب‬ ََ‫و‬
sengsoro. Tiyang sanes wau saget putranipun piyambak, tiyang
sepahipun, keluarginipun lan sedoyo tiyang Islam sebangsa setanah ‫ُوا‬ ‫ْم‬
‫ِن‬ ‫تؤ‬ُ ٰ‫َّى‬
‫َت‬ ‫دا ح‬ ً‫ب‬ََ‫ء أ‬ ُ‫َا‬ ‫ْض‬ ‫َغ‬ ْ َ
‫الب‬ ‫و‬
air. Wonten malih pengorbanan ingkang dipun tujuaken dateng
agami ingkang ateges kagem Allah SWT, lan menikolah
َ
‫ِيم‬‫َاه‬ ِْ
‫بر‬ ‫ل إ‬ َْ‫َو‬
‫ال ق‬َِّ
‫ه إ‬ ُ‫د‬َْ‫َح‬ َّ ‫ب‬
‫ِاَّللِ و‬
pengorbanan ingkang inggil derajatipun. Kados ingkang sampun َ‫ِكُ َلك‬‫مل‬َْ
‫ما أ‬ ََ‫ن َلكَ و‬ ََّ
‫ِر‬‫ْف‬‫َغ‬‫ِ َألَسْت‬‫ِيه‬ ‫ِألَب‬
dipun tuladhaaken dening Kanjeng Nabi Ibrahim as.
Hadirin kaum muslimin muslimat ingkang dipun mulyaaken Allah َ‫ْك‬ ََ
‫لي‬ ‫َا ع‬ ََّ
‫بن‬ ‫ء ر‬ ٍْ‫ْ شَي‬
ۖ ‫ِن‬ َّ َ
‫اَّللِ م‬ ‫ِن‬‫م‬
SWT
َ‫ْك‬‫َِلي‬
‫َإ‬‫َا و‬ ‫ْن‬
‫نب‬ ََ‫ْكَ أ‬‫َِلي‬‫َإ‬‫َا و‬ ‫لن‬َّْ
‫َك‬ ‫تو‬َ
Enjing meniko sedoyo umat Islam sak ngalam donya sami
ngagungaken asmanipun Allah, sedoyo sami ngetingalaken ُ
‫ِير‬ ‫َص‬‫الم‬ْ
kebahagiaanipun, jaler, estri, sepuh enem sedoyo medal saking
dalemipun saperlu badhe jumenengaken sholat Idul Adha, utawi Idul ”Sak temene wis ono suri tauladan kang apik kanggo sliramu ing
Qurban. Kawontenan meniko ngemutaken dateng kito sedoyo, bilih dalem pribadine Ibrohim lan wong-wong kang bareng-bareng melu
kito supados nulodho perjuanganipun Kanjeng Nabi Ibrahim alaihis Ibrohim (Q.S. Al-Mumtahanah: 04)
salam ingkang sampun dipun serat wonten Al-Qur’an. Sejarah Rasul Wonten ini ayat lintu ugi dipun sebataken bilih Nabi Ibrohim meniko
ingkang jejuluk kekasih Allah (Kholilulloh) meniko diserat ndamel dados sebutan apik utowo dados kembang lambe nganti akhir
tinta emas wonten buku-buku sejarah. Sikap tabah lan teguhipun ing zaman.
dalem nglampahi perintah Allah, andadosaken Nabi Ibrohim dados
panutan umat sepanjang zaman.
Dawuhipun Alloh wonten Al-Qur’an : ”Ingsun abadiaken kanggene Ibrohim (sebutan kang apik) ing
kalangane wong-wong kang keri” (Q.S. Ash-Shoffat: 108)
Ing dalem kalih ayat meniko, cetho sanget bilih sak yektosipun Gusti kedah ngorbanaken putranipun ingkang paling dipun sayangi,
Alloh sanget mulyaaken dateng Nabi Ibrohim, sahinggo Nabi inggih meniko Ismail. Ismail kedah dipun dadosaken korban kagem
Ibrohim lah ingkang dipun juluki bapake poro Nabi, ugi bapakipun Alloh kanthi dipun sembelih. Kerelaan lan keikhlasan Nabi Ibrohim
ummatipun kanjeng Nabi Muhammad SAW. mbelih putranipun menikolah ingkang terus kito peringati ngantos
Wonten nopo kok Gusti Alloh ngantos semanten agenge sak mangke ing dalem wulan Idul Adha.
anggenipun mulyaaken kanjeng Nabi Ibrohim ? Nopo keranten Hadirin, jamaah ingkang dipun rahmati Alloh….
bondo?, keturunan ? kekuatan? Utawi keperkasaan ?. Boten niku. Wonten ing zaman sak meniko, pengorbanan Nabi Ibrohom kasebat
Nabi Ibrohim dipun kenang ngantos akhir zaman keranten kedah tetep kito apresiasi aken, kito wujudaken, sahe ing dalem
keteguhanipun nggondheli amanah Alloh lan keikhlasanipun bentuk ubudiyah mahdoh kanthi nglampahi ibadah haji kagem
ngorbanaken sedoyo nopo kemawon demi Alloh SWT. ingkang sampun mampu, lan nyembelih hewan kurban kagem tiyang
Hadirin Rohimakululloh ingkang kagungan kecukupan bondo kagem kurban. Kejawi meniko
Ing dalem sejarahipun, Kanjeng Nabi Ibrohim alaihis salam meniko kito ugi tetep kedah terus menerus menginterprestasikan kisah
piyantun ingkang sukses ing dalem nglampahi titahipun dados keteguhan, ketaatan lan ketabahan Nabi Ibrohim kasebat wonten
menungso. Sukses dakwahipun senahoso kawontenanipun nembe pagesangan kito.
susah, sukses anjagi amanah naliko sampun badhe ngrahosaken Ketabahan Nabi Ibrohim ngorbanaken putranipun saget kito
hasilipun dakwah. wujudaken wonten kerelaan kito ambagi kasenengan kalian tetanggi,
Nabi Ibrohim naliko dakwah manggihi rintangan lan cobaan ingkang lingkungan lan sederek-sederek umat Islam lintunipun. Kados
amrat. Panjenenganipun ngadepi mengsah ingkat kiat, inggih sederek kito ingkang nembe nglampahi ibadah haji ugi sami
meniko penguwaos ingkang dholim. Panjenenganipun kedah ngelaksanaaken nyembelih hewan kurban.
nglampahi hukuman ingkang boten enteng lan boten mungkin saget Kanthi keterangan meniko sampun cetho bilih sayari’atipun Alloh
slamet menawi boten pikantuk izinipun Allah SWT. ingkan sampun kalampahaken awit zaman Nabi Ibrohim meniko
Setia anjagi garwanipun ingkang nembe ngandut putranipun. anggadhahi manfaat ingkang kathah sanget kagem umat Islam.
Ngrencangi garwanipun ngantos dumugi daerah ingkang tebih Manfaat segi ekonomi, sosial utawi kebudayaan. Tiyang Islang
sanget. Sedoyo meniko keranten naderek dhawuhipun gusti Alloh ingkang nglampahi ibadah haji wonten Makkah campur bawur kalian
SWT, senahoso mekaten panjenenganipun Nabi Ibrahim taksih tetep umat Islam sak dunyo malah campur kalian umat non muslim.
dakwah ngajak ummat manusngso supados tetep wonten margi Kagem kito ingkang dereng dipun panggil Alloh nindakaken ibadah
ingkang leres inkang dipun ridloni Alloh SWT. haji wonten tanah suci Makkah wonten tahun meniko, ugi gadhah
Hadiri Rahimakumulloh.. tugas ndugeaken pesan pasedherekan lan persatuan, yakni kanthi
Cobaan kados mekaten meniko dereng sepinten ageng mbagi kasenengan lan kebahagiaan dateng tiang-tiang ingkang
menggahipun kanjeng Nabi Ibrohim. Sebab cobaan ingkang kawontenanipun taksih gesang kanthi sarwo kekirangan, yakni kanthi
langkung amrat inggih meniko naliko nglampahi perintahipun Alloh
mbagi dagingv kurban.Gusti Alloh ngendikan wonten ing Al-Qur’an karunia lan kesyukuran wonten dinten riyadin meniko, kados ingkang
: sampun dipun contoaken deneng poro Nabi lan poro ulama.
yang artinya : (untuk teks al-Qur’annya tolong dibuka sendiri dari Al- Mugi-mugi wonten ing dinten riyadin ingkang agung meniko kito
Qur’an) saget sareng-sareng menikmati karunia Alloh kanthi suka cita lan
Daging-daging unta dan darahnya itu sekali-kali tidak dapat raos kasih sayang minongko wujud syukur kito dateng Alloh. Ugi
mencapai (keridhaan) Allah, tetapi ketakwaan dari kamulah yang poro tetanggi saget nderek ngraosaken kebahagiaan kito wonten
dapat mencapainya. Demikianlah Allah Telah menundukkannya margi ingkang dipun ridloni deneng Alloh SWT.
untuk kamu supaya kamu mengagungkan Allah terhadap hidayah- Mugi-mugi Alloh paring pangapunten dateng sedoyo dosa lan
Nya kepada kamu. dan berilah kabar gembira kepada orang-orang kesalahan kito ugi maringi sedoyo kasih sayangipun dateng kito
yang berbuat baik. (Q.S. Al-Hajj : 37) sedoyo, sahinggo sedoyo hajat kito dipun cekapi deneng Alloh,
Pesen ingkang saget kito pahami saking ayat meniko inggih meniko, supados kito saget ngabdi lan ngibadah dateng Alloh kanthi
kito supados langkung aktif lan giat ugi tanggung jawab ndadosaken langkung sampurno. Amin allohumma amin.
lingkungan kito dados lingkungan ingkang ngremenaken, ‫الرجيم‬ ‫الشيطان‬ ‫من‬ ‫باهلل‬ ‫اعوذ‬
lingkungan ketingal pasedherekanipun sarto gesang kanthi kasih
sayang dateng sesami.
Kecintaan lan ketaatan meniko kalih perkawis ingkang boten saget
dipun pisah. Imam Al-baidlowi ngendiko : “Cinta, inggih meniko
kepinginan nglampahi taat”. Lajeng Syekh Az-Zujaj ugi ngendiko :
Cinto manungso dateng Alloh lan rosulipun inggih meniko manut ‫ت َوال ِذِّك ِر ال َح ِكي ِم َوت َ َقبَّل ِم ِِّني‬
ِ ‫آن العَ ِظي ِم َونَ َف َع ِني َو ِإيَّا ُكم ِب َما ِفي ِه ِمنَ اآل َيا‬ ِ ‫ارك للاَ ِلي َولَ ُكم ِفي القُر‬
َ ‫َب‬
lan nderek dateng perintah-perintahipun Allah lan ridlo dateng َّ ‫ فَاست َغ ِف ُروا للاَ ال َع ِظي ِم ِإنَّهُ ه َُو الغَفُو ُر‬، ‫َو ِمن ُكم ِتالَ َوتَهُ ِإنَّهُ ه َُو الس َِّمي ُع ال َع ِلي ِم‬
‫الر ِحي ِم‬
sedoyo perintahipun Alloh lan ajaran ingkang dipun asto rosululloh.
Artosipun, kecintaan lan ketaatan dateng Alloh boten mungkin dipun
wujudaken tanpo pengorbanan. Dados boten wonten cinta tanpo
ketaatan, lan boten wonten taat tanpo pengorbanan.
Menikolah pesan agung ingkang saget kito pendhet saking kisah
perintah nyembelih Islamil putranipun Ibrohim alaihis salam.
Pramilo, menawi kito ngakeni cinta Allah lan rosulipun serto nderek
ajaran-ajaran Islam, temtu kito boten badhe nyia-nyiaaken
kesempatan ing wulan Idul Adha meniko namun kangge seneng-
seneng piyambakan. Sebab Alloh merintahaken dateng kito andum

You might also like