‫وزارت دﻓﺎع و ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ‬

‫ﻣﺆﺳﺴﻪي آﻣﻮزﺷﯽ و ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ ﺻﻨﺎﯾﻊ دﻓﺎﻋﯽ‬

‫ﻣﺮﮐﺰ اﺳﺘﺎﻧﺪارد دﻓﺎﻋﯽ اﯾﺮان‬

‫‪IDS-GDL-0358‬‬ ‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎ‪0358-‬‬

‫‪19 Apr 2015‬‬ ‫‪ 30‬ﻓﺮوردﯾﻦ ‪1394‬‬
‫‪Superseding‬‬ ‫ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ‬
‫‪IDS-358‬‬ ‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد دﻓﺎﻋﯽ اﯾﺮان‪358 -‬‬

‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎ‬

‫ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ آن‬

‫ﻓﺎﻗﺪ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي‬ ‫‪QCIC‬‬

 ‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎي ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ آن‬ :‫ﻋﻨﻮان ﺳﻨﺪ‬
0358 -‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎ‬ :‫ﺷﻤﺎرهي ﺳﻨﺪ‬
- :‫ﻧﻮع و ﺷﻤﺎرهي ﺑﺎزﻧﮕﺮي‬
‫ﺗﺪوﯾﻦ‬ :‫روش دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ‬
‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎ‬ :‫ﻧﻮع ﺳﻨﺪ‬
QCIC :‫ﺷﻨﺎﺳﻪي ﺳﻨﺪ‬
‫ﻓﺎﻗﺪ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي‬ :‫ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺳﻨﺪ‬
17 :‫ﺗﻌﺪاد ﺻﻔﺤﺎت‬
1394 ‫ ﻓﺮوردﯾﻦ‬30 :‫ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﺼﻮﯾﺐ‬
‫ﻣﺮﮐﺰ اﺳﺘﺎﻧﺪارد دﻓﺎﻋﯽ اﯾﺮان‬ :‫ﺗﻬﯿﻪﮐﻨﻨﺪه‬
‫ ﻣﺮﮐﺰ اﺳﺘﺎﻧﺪارد دﻓﺎﻋﯽ اﯾﺮان‬-‫ اﺑﺘﺪاي اﺗﻮﺑﺎن ﺷﻬﯿﺪ ﺑﺎﺑﺎﯾﯽ‬-‫ ﻣﯿﺪان ﻧﻮﺑﻨﯿﺎد‬-‫ﺗﻬﺮان‬ :‫ﻧﺸﺎﻧﯽ‬
1668948115 :‫ﮐﺪ ﭘﺴﺘﯽ‬
021-22571090-3 :‫ﺗﻠﻔﻦ‬
021-22571200 :‫دورﻧﮕﺎر‬
info@idsc.tridi.ir :‫ﭘﺴﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ‬

Title: Guidelines for Calibration of Calipers and Estimation of its Uncertainty

Document number: IDS-GDL-0358
Revision type and number: -
Acquisition method: Development
Document type: Guidelines
Document code: QCIC
Classification: Unclassified
Number of pages: 17
Date of approval: 19 Apr 2015
Issued by: Iranian Defense Standard Center
Address: Nowbonyad Sq., Tehran, I.R. IRAN
Postal code: 1668948115
Tel: +98 (21) 22571090-3
Fax: +98 (21) 22571200
E-mail: info@idsc.tridi.ir

:‫ﮐﻠﯿﺪواژه‬
‫ ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ‬،‫ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن‬،‫ﮐﻮﻟﯿﺲ‬
Keyword:
Caliper, Calibration, Uncertainty
 ‫ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪي ﺳﻨﺪ‬
‫*‬
‫ﺷﺮح‬ ‫ﺗﺎرﯾﺦ‬ ‫ﻧﻮع اﻗﺪام‬ ‫ردﯾﻒ‬
‫ﺳﻨﺪ "ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎ‪ "0358-‬ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎي‬
‫ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ آن" ﻣﻨﺘﺸﺮ و ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ "اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬ ‫‪ 30‬ﻓﺮوردﯾﻦ ‪1394‬‬ ‫اﻧﺘﺸﺎر اوﻟﯿﻪ‬ ‫‪1‬‬
‫دﻓﺎﻋﯽ اﯾﺮان ـ ‪ "358‬ﺷﺪ‪.‬‬
‫* ﻧﻮع اﻗﺪام ﺷﺎﻣﻞ اﻧﺘﺸﺎر اوﻟﯿﻪ‪ ،‬ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻣﺠﺪد‪ ،‬ﺻﺪور اﺻﻼﺣﯿﻪ‪ ،1‬اﻧﺘﺸﺎر ﺗﺠﺪﯾﺪﻧﻈﺮ‪ ، 2‬ﺗﻔﮑﯿﮏ )ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﺳﻨﺪ(‪ ،‬ادﻏﺎم )ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﻨﺪ دﯾﮕﺮ(‪ ،‬ﻣﻨﺴﻮخﺷﺪن‪،3‬‬
‫اﺑﻄﺎل‪ 4‬و ‪ ...‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1. Amendment‬‬
‫‪2. Revision‬‬
‫‪3. Cancellation‬‬
‫‪4. Invalidation‬‬
‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎي ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ آن‬ ‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎ‪0358-‬‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫ﭘﯿﺸﮕﻔﺘﺎر ‪4 ....................................................................................................................‬‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‪5 ........................................................................................................................‬‬
‫‪ 1‬ﻫﺪف و داﻣﻨﻪ ﮐﺎرﺑﺮد ‪6 .................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ 1-1‬ﻫﺪف ‪6 ...............................................................................................................‬‬
‫‪ 2-1‬داﻣﻨﻪ ﮐﺎرﺑﺮد ‪6 ....................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ 2‬ﻣﺮاﺟﻊ اﻟﺰاﻣﯽ ‪6 .............................................................................................................‬‬
‫‪ 3‬اﺻﻄﻼﺣﺎت و ﺗﻌﺎرﯾﻒ ‪6 ....................................................................................................‬‬
‫‪ 4‬ﻧﻤﺎدﻫﺎ و ﯾﮑﺎﻫﺎ ‪6 ........................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ 5‬اﻟﺰاﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ‪8 ..........................................................................................................‬‬
‫‪ 1-5‬ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻄﯽ ‪8 ...................................................................................................‬‬
‫‪ 2-5‬ﺗﺠﻬﯿﺰات و وﺳﺎﯾﻞ ﻣﻮردﻧﯿﺎز ‪8 .....................................................................................‬‬
‫‪ 3-5‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي آزﻣﻮن و ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن‪8 ...............................................................................‬‬
‫‪ 6‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ‪9 ................................................................................................................‬‬
‫‪ 7‬روش اﺟﺮا ‪10 ..............................................................................................................‬‬
‫‪ 1-7‬ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ‪10 .....................................................................................................‬‬
‫‪ 1-1-7‬ﺑﺎزﺑﯿﻨﯽ ﭼﺸﻤﯽ ‪10 .................................................................................................‬‬
‫‪ 2-1-7‬ﺗﻤﯿﺰﮐﺎري ‪10 ........................................................................................................‬‬
‫‪ 3-1-7‬ﻫﻢدﻣﺎﯾﯽ ‪10 .........................................................................................................‬‬
‫‪ 4-1-7‬ﺗﻨﻈﯿﻤﺎت اوﻟﯿﻪ ‪11 ..................................................................................................‬‬
‫‪ 5-1-7‬اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻘﺎط‪11 .....................................................................................................‬‬
‫‪ 6-1-7‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﻘﺎط‪11 .....................................................................................................‬‬
‫‪ 2-7‬ﺑﺮآورد ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ ‪12 ..............................................................................................‬‬
‫‪ 1-2-7‬ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ ‪12 ........................................................ ................................‬‬
‫‪ 2-2-7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺮﮐﺐ ‪13 .......................................................................‬‬
‫‪ 3-2-7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻌﺪاد درﺟﺎت آزادي ﻣﺆﺛﺮ ‪13 ...........................................................................‬‬
‫‪ 4-2-7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ ﮔﺴﺘﺮده ‪13 ................................................. ................................‬‬

‫‪1‬‬
‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎي ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ آن‬ ‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎ‪0358-‬‬

‫‪ 3-7‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ‪14 ..............................................................................................‬‬

‫‪ 1-3-7‬ﮐﻠﯿﺎت ‪14 ............................................................................................................‬‬
‫‪ 2-3-7‬ﮔﺰارش ﻧﺘﺎﯾﺞ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن‪14 .....................................................................................‬‬
‫ﭘﯿﻮﺳﺖ اﻟﻒ )اﻟﺰاﻣﯽ( ‪15 .....................................................................................................‬‬
‫ﭘﯿﻮﺳﺖ ب )اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ( ‪16 ...................................................................................................‬‬
‫ﭘﯿﻮﺳﺖ پ )اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ( ‪17 ...................................................................................................‬‬

‫‪2‬‬
‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎي ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ آن‬ ‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎ‪0358-‬‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺟﺪولﻫﺎ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬

‫ﺟﺪول ‪ :1‬ﺛﺒﺖ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺧﺎرجﺳﻨﺞ ‪14 ........................................................................................‬‬

‫ﺟﺪول ‪ :2‬ﺛﺒﺖ ﻧﺘﺎﯾﺞ داﺧﻞﺳﻨﺞ ‪14 ........................................................................................‬‬

‫ﺟﺪول اﻟﻒ‪ :1-‬ﺿﺮﯾﺐ ﭘﻮﺷﺶ ‪ k‬ﺑﺮاي درﺟﻪ آزاديﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ‪15 ...................................................‬‬

‫ﺟﺪول ب‪ :1-‬ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﺧﻄﺎي ﻣﺠﺎز اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﮐﻮﻟﯿﺲ در دﻣﺎي ‪16 .......................................... 20°C‬‬

‫‪3‬‬
‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎي ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ آن‬ ‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎ‪0358-‬‬

‫ﭘﯿﺸﮕﻔﺘﺎر‬

‫ﺳﻨﺪ "ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎي ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ آن" در ﺗﺎرﯾﺦ ‪ 1393/02/22‬ﺗﻮﺳﻂ‬

‫ﻫﯿﺌﺖ ﻓﻨﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﺄﯾﯿﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺳﻨﺪ ﭘﺲ از ﺗﺼﻮﯾﺐ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮﮐﺰ اﺳﺘﺎﻧﺪارد دﻓﺎﻋﯽ اﯾﺮان‪ ،‬ﻣﻨﺘﺸﺮ‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﯾﻦ ﺳﻨﺪ‪ ،‬ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ " اﺳﺘﺎﻧﺪارد دﻓﺎﻋﯽ اﯾﺮان‪ "358-‬ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﺎرﺑﺮان اﯾﻦ ﺳﻨﺪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻧﻘﻄﻪﻧﻈﺮات و ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻫﺎي ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﺧﻮد را در ﻗﺎﻟﺐ ﻓﺮم ﭘﯿﻮﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ‬

‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد دﻓﺎﻋﯽ اﯾﺮان ارﺳﺎل ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬ﻧﺴﺨﻪي اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ اﯾﻦ ﺳﻨﺪ در ﭘﺎﯾﮕﺎه اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي دﻓﺎﻋﯽ اﯾﺮان‬

‫ﻣﻮﺟﻮد و ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺂﺧﺬي ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺗﻬﯿﻪ اﯾﻦ ﺳﻨﺪ ﺑﻪﮐﺎر رﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪:‬‬

‫‪1.‬‬ ‫‪DIN 862:1988; Vernier calipers, Requirements and testing.‬‬

‫‪2.‬‬ ‫‪UKAS LAB 36: 2001; Laboratory Accommodation and Environment in the Measurement‬‬
‫‪of Length, Angle and Form.‬‬
‫‪3.‬‬ ‫‪EA-4/02: 2013; Expression of the uncertainty of Measurement in calibration.‬‬

‫‪4‬‬
‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎي ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ آن‬ ‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎ‪0358-‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﮐﻮﻟﯿﺲ ورﻧﯿﻪاي ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺳﺎدهﺗﺮﯾﻦ وﺳﯿﻠﻪي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻧﺴﺒﺘﺎً دﻗﯿﻖ ﻃﻮل‪ ،‬از ﯾﮏ ﺧﻂﮐﺶ‪ ،‬ﯾﮏ ﻓﮏ‬

‫ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﺧﻂﮐﺶ‪ ،‬ﯾﮏ ﻓﮏ ﻣﺘﺤﺮك و ﯾﮏ ورﻧﯿﻪ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﻓﮏ ﻣﺘﺤﺮك ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﻘﺴﯿﻢﺑﻨﺪي روي ورﻧﯿﻪ ﮐﻮﻟﯿﺲ ﻃﻮري اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﮐﻪ ﺗﻔﮑﯿﮏﭘﺬﯾﺮي ‪ 0/05 ،0/1‬و ‪ 0/02‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ را اﯾﺠﺎد‬

‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬در ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎي ﺳﺎﻋﺘﯽ ﺑﻪﺟﺎي اﺳﺘﻔﺎده از ورﻧﯿﻪ از ﯾﮏ ﻧﻤﺎﯾﺸﮕﺮ ﻋﻘﺮﺑﻪاي )ﺷﺎﻣﻞ ﯾﮏ ﺻﻔﺤﻪ ﻣﺪرج و‬

‫ﯾﮏ ﻋﻘﺮﺑﻪ دوار( اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد و در ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎي دﯾﺠﯿﺘﺎل‪ ،‬ﯾﮏ ﻧﻤﺎﯾﺸﮕﺮ دﯾﺠﯿﺘﺎﻟﯽ ﻣﯿﺰان ﺣﺮﮐﺖ ﻓﮏ‬

‫ﻣﺘﺤﺮك ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﮏ ﺛﺎﺑﺖ را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﮐﻨﺪ )ﮐﻪ ﺗﺎ ﺗﻔﮑﯿﮏﭘﺬﯾﺮي ‪ 0/01‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ اﺳﺖ(‪ .‬ﻋﺪمﺗﺨﺘﯽ ﺳﻄﻮح‬

‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮ و ﯾﺎ ﻋﺪمﺗﻮازي آنﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻃﻮل ﺧﻂﮐﺶ ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﻐﯿﯿﺮات دﻣـﺎي ﮐﻮﻟﯿﺲ و ﻫﻤﯿﻦﻃﻮر ﺧﻮردﮔﯽ‬

‫ﭼﺮخدﻧﺪهﻫﺎي ﺳﺎﻋﺖ )در ﮐﻮﻟﯿﺲ ﺳﺎﻋﺘﯽ(‪ ،‬از ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ اﯾﺠﺎد ﺧﻄﺎ در اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺗﻮﺳﻂ ﮐﻮﻟﯿﺲ‬

‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪5‬‬
‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎي ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ آن‬ ‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎ‪0358-‬‬

‫‪ 1‬ﻫﺪف و داﻣﻨﻪ ﮐﺎرﺑﺮد‬

‫‪ 1-1‬ﻫﺪف‬

‫ﻫﺪف از ﺗﺪوﯾﻦ اﯾﻦ راﻫﻨﻤﺎ ﺗﻌﯿﯿﻦ روش ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي در‬

‫ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن آنﻫﺎﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 2-1‬داﻣﻨﻪ ﮐﺎرﺑﺮد‬

‫اﯾﻦ راﻫﻨﻤﺎ‪ ،‬ﮐﻠﯿﻪ ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ورﻧﯿﻪاي‪ ،‬ﺳﺎﻋﺘﯽ و دﯾﺠﯿﺘﺎل ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮه اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ‪ 0‬ﺗﺎ ‪2000‬‬

‫ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ ﺑﺎ ﺗﻔﮑﯿﮏﭘﺬﯾﺮي ‪ 0/05 ،0/02 ،0/01‬و ‪ 0/1‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ را ﭘﻮﺷﺶ ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ 2‬ﻣﺮاﺟﻊ اﻟﺰاﻣﯽ‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺮاﺟﻊ زﯾﺮ ﺑﺮاي ﮐﺎرﺑﺮد اﯾﻦ ﺳﻨﺪ اﻟﺰاﻣﯽ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ -1‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد دﻓﺎﻋﯽ اﯾﺮان‪1389 :666-‬؛ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﭘﺎﯾﻪ و ﻋﻤﻮﻣﯽ اﻧﺪازهﺷﻨﺎﺳﯽ و اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ‪.‬‬

‫‪ 3‬اﺻﻄﻼﺣﺎت و ﺗﻌﺎرﯾﻒ‬

‫در اﯾﻦ ﺳﻨﺪ‪ ،‬اﺻﻄﻼﺣﺎت و ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﺗﻌﯿﯿﻦﺷﺪه در ﻣﺮﺟﻊ اﻟﺰاﻣﯽ )‪ ،(1‬ﺑﻪﮐﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 4‬ﻧﻤﺎدﻫﺎ و ﯾﮑﺎﻫﺎ‬

‫در اﯾﻦ ﺳﻨﺪ ﯾﮑﺎﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺘﺮﯾﮏ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد و ﻧﻤﺎدﻫﺎي زﯾﺮ در اﯾﻦ ﺳﻨﺪ ﺑﻪ‬

‫ﮐﺎر ﻣﯽروﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻌﺮﯾﻒ‬ ‫ﯾﮑﺎ‬ ‫ﻧﻤﺎد‬

‫ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﺧﻄﺎي ﻣﺠﺎز ﺑﻠﻮكﺳﻨﺠﻪ‬ ‫ﻣﯿﮑﺮوﻣﺘﺮ‬ ‫‪E‬‬

‫اﺧﺘﻼف ﺑﯿﻦ ﻣﻘﺪار ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪه و ﻣﻘﺪار ﻣﺮﺟﻊ‬ ‫ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ‬ ‫‪Ex‬‬

‫ﺿﺮﯾﺐ ﭘﻮﺷﺶ‬ ‫‪-‬‬ ‫‪k‬‬

‫اﺛﺮ راﻧﺶ ﺑﻠﻮكﺳﻨﺠﻪ ﻣﺮﺟﻊ‬ ‫ﻣﯿﮑﺮوﻣﺘﺮ‬ ‫‪ΔLD‬‬

‫‪6‬‬
‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎي ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ آن‬ ‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎ‪0358-‬‬

‫ﺗﻌﺮﯾﻒ‬ ‫ﯾﮑﺎ‬ ‫ﻧﻤﺎد‬

‫اﺛﺮ ﺗﻔﮑﯿﮏﭘﺬﯾﺮي ﮐﻮﻟﯿﺲ‬ ‫ﻣﯿﮑﺮوﻣﺘﺮ‪ /‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ‬ ‫‪ΔLR‬‬

‫آﺛﺎر ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ‬ ‫ﻣﯿﮑﺮوﻣﺘﺮ‪ /‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ‬ ‫‪ΔLM‬‬

‫اﺛﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات دﻣﺎ‬ ‫ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ‬ ‫‪ΔLt‬‬

‫ﺗﻐﯿﯿﺮات دﻣﺎ‬ ‫درﺟﻪ ﺳﻠﺴﯿﻮس‬ ‫‪Δt‬‬

‫ﻣﻘﺪار ﺧﻮاﻧﺪهﺷﺪه‬ ‫ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ‬ ‫‪Lx‬‬

‫ﻣﻘﺪار اﺳﻤﯽ‬ ‫ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ‬ ‫‪L0‬‬

‫ﻣﻘﺪار ﻣﺮﺟﻊ‬ ‫ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ‬ ‫‪Ls‬‬

‫اﻧﺤﺮاف اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬ ‫ﻣﯿﮑﺮوﻣﺘﺮ‬ ‫)̅ (‬

‫ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ ﻣﺮﮐﺐ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬ ‫ﻣﯿﮑﺮوﻣﺘﺮ‬ ‫‪uc‬‬

‫ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ ﮔﺴﺘﺮده‬ ‫ﻣﯿﮑﺮوﻣﺘﺮ‬ ‫‪U‬‬

‫اﺛﺮ ﺑﻠﻮكﺳﻨﺠﻪ ﻣﺮﺟﻊ‬ ‫ﻣﯿﮑﺮوﻣﺘﺮ‬ ‫‪Us‬‬

‫ﺿﺮﯾﺐ اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ‬ ‫ﯾﮏ ﺑﺮ درﺟﻪ ﺳﻠﺴﯿﻮس‬ ‫‪α‬‬

‫ﺗﻌﺪاد درﺟﻪ آزادي‬ ‫‪-‬‬ ‫‪νi‬‬

‫ﺗﻌﺪاد درﺟﺎت آزادي ﻣﺆﺛﺮ‬ ‫‪-‬‬ ‫‪νeff‬‬

‫‪7‬‬
‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎي ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ آن‬ ‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎ‪0358-‬‬

‫‪ 5‬اﻟﺰاﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ‬

‫‪ 1-5‬ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻄﯽ‬

‫‪ 1-1-5‬دﻣﺎي ‪ 20 ± 2‬درﺟﻪ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺑﺎ ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﯾﮏ درﺟﻪ ﺳﻠﺴﯿﻮس در ﺳﺎﻋﺖ‪.‬‬

‫‪ 2-1-5‬رﻃﻮﺑﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 55‬درﺻﺪ‪.‬‬

‫ﯾﺎدآوري‪ :‬ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد رﻃﻮﺑﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 35‬درﺻﺪ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 2-5‬ﺗﺠﻬﯿﺰات و وﺳﺎﯾﻞ ﻣﻮردﻧﯿﺎز‬

‫ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ‪ ،‬وﺳﺎﯾﻞ و ﻣﻮاد ﺑﻪﺷﺮح زﯾﺮ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪:‬‬

‫وﺳﯿﻠﻪي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي دﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻔﮑﯿﮏﭘﺬﯾﺮي ‪ 0/1‬درﺟﻪ ﺳﻠﺴﯿﻮس‪،‬‬ ‫‪-‬‬

‫وﺳﯿﻠﻪي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي رﻃﻮﺑﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﺑﺎ ﺗﻔﮑﯿﮏﭘﺬﯾﺮي ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ‪ 5‬درﺻﺪ‪،‬‬ ‫‪-‬‬

‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‪ 1‬ﺑﻠﻮكﺳﻨﺠﻪ ﺑﺎ ﮔﺮﯾﺪ ‪ 2‬ﯾﺎ ﺑﻬﺘﺮ‪،‬‬ ‫‪-‬‬

‫ﻧﮕﻪدارﻧﺪه‪ 2‬ﺑﻠﻮكﻫﺎي ﺳﻨﺠﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﺘﻌﻠﻘﺎت ﯾﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ رﯾﻨﮓ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪.‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪ 3-5‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي آزﻣﻮن و ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن‬

‫در ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲ‪ ،‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي زﯾﺮ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬

‫‪ -‬ﺧﺎرجﺳﻨﺠﯽ‪،‬‬

‫‪ -‬داﺧﻞﺳﻨﺠﯽ‪،‬‬

‫‪ -‬ﻋﻤﻖﺳﻨﺠﯽ‪.‬‬

‫‪1. Set‬‬
‫‪2. Fixture‬‬

‫‪8‬‬
‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎي ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ آن‬ ‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎ‪0358-‬‬

‫‪ 6‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي‬

‫ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻧﻤﺎﯾﺸﮕﺮﺷﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻪ دﺳﺘﻪ زﯾﺮ ﺗﻘﺴﯿﻢﺑﻨﺪي ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬

‫‪ -‬ورﻧﯿﻪاي‪،‬‬

‫‪ -‬دﯾﺠﯿﺘﺎل‪،‬‬

‫‪ -‬ﺳﺎﻋﺘﯽ‪.‬‬

‫‪9‬‬
‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎي ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ آن‬ ‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎ‪0358-‬‬

‫‪ 7‬روش اﺟﺮا‬

‫‪ 1-7‬ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن‬

‫‪ 1-1-7‬ﺑﺎزﺑﯿﻨﯽ ﭼﺸﻤﯽ‬

‫‪ 1-1-1-7‬ﺳﻄﺢ و ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺳﻄﻮح اﻧﺪازهﮔﯿﺮ ﮐﻮﻟﯿﺲ از ﻧﻈﺮ وﺟﻮد ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﭘﻠﯿﺴﻪ‪ ،‬ﺧﻤﯿﺪﮔﯽ ﻟﺒﻪ )ﻧﺎﺷﯽ از ﺿﺮﺑﻪ(‬

‫و ﯾﺎ آﻟﻮدﮔﯽ ﺑﺎزرﺳﯽ و در ﺻﻮرت وﺟﻮد ﺑﺎﯾﺪ رﻓﻊ ﺷﻮد )وﺟﻮد ﭘﻠﯿﺴﻪ و ﯾﺎ ﺧﻤﯿﺪﮔﯽ ﻟﺒﻪ ﺑﺎ ﮐﻨﺘﺮل ﭼﺸﻤﯽ ﻓﮏﻫﺎ‬

‫در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﺑﺴﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ اﺳﺖ(‪.‬‬

‫‪ 2-1-1-7‬ﮐﻮﻟﯿﺲ ‪ 3‬ﻣﺮﺗﺒﻪ‪ ،‬در ﻃﻮل ﺑﺎزه اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺣﺮﮐﺖ ﺑﺨﺶ ﻣﺘﺤﺮك‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ روان ﺑﻮده و‬

‫ﺑﺪون ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺳﻔﺘﯽ‪ ،‬ﻟﻘﯽ‪ ،‬ﮔﯿﺮﮐﺮدﮔﯽ و ﺻﺪاي ﻏﯿﺮﻋﺎدي ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 3-1-1-7‬در ﻧﻮع دﯾﺠﯿﺘﺎل‪:‬‬

‫اﻟﻒ( در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز‪ ،‬ﺑﺎﻃﺮي آن ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻌﻮﯾﺾ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ب( ﺻﻔﺤﻪ ﻧﻤﺎﯾﺸﮕﺮ ﺑﺎﯾﺪ از وﺿﻮح ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده و ﺗﻤﺎﻣﯽ ارﻗﺎم‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ رؤﯾﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫پ( ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺻﺤﯿﺢ ﮐﻠﯿﺪﻫﺎي ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺻﻔﺮ و ﺗﻐﯿﯿﺮ واﺣﺪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي‪ ،‬ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 4-1-1-7‬در ﻧﻮع ﺳﺎﻋﺘﯽ‪:‬‬

‫اﻟﻒ( ﺣﺮﮐﺖ روان ﻋﻘﺮﺑﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮرد ﺑﺎزﺑﯿﻨﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز اﺻﻼح ﺷﻮد‪.‬‬

‫ب( ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻗﻔﻞ ﺻﻔﺤﻪ ﻣﺪر‪‬ج‪ ،‬ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 2-1-7‬ﺗﻤﯿﺰﮐﺎري‬

‫ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﮐﻮﻟﯿﺲ ﺑﺎﯾﺪ از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ آﻟﻮدﮔﯽ ﺧﺎرﺟﯽ و ذرات رﯾﺰ ﻏﺒﺎر ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠﺎد ﺧﻄﺎي‬

‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮي و ﯾﺎ ﺗﺴﺮﯾﻊ در ﺧﻮردﮔﯽ ﺳﻄﻮح ﮐﻮﻟﯿﺲ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺗﻤﯿﺰ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 3-1-7‬ﻫﻢدﻣﺎﯾﯽ‬

‫ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﯿﺎت ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﺑﻪ ﻣﺪت دﺳﺖﮐﻢ ﯾﮏ ﺳﺎﻋﺖ در ﻣﺤﯿﻂ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه )در‬

‫ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﯿﺎنﺷﺪه در ﺑﻨﺪ )‪ ((1-5‬ﺟﻬﺖ ﻫﻢدﻣﺎﯾﯽ ﻗﺮار داده ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪10‬‬
‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎي ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ آن‬ ‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎ‪0358-‬‬

‫‪ 4-1-7‬ﺗﻨﻈﯿﻤﺎت اوﻟﯿﻪ‬

‫‪ 1-4-1-7‬در ﺻﻮرت وﺟﻮد ﻟﻘﯽ در ﻓﮏ ﻣﺘﺤﺮك‪ ،‬اﯾﻦ ﻟﻘﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻣﺤﮑﻢﮐﺮدن ﭘﯿﭻﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط‪ ،‬رﻓﻊ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 2-4-1-7‬در ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎي ﺳﺎﻋﺘﯽ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺴﺘﻪﺑﻮدن ﮐﺎﻣﻞ ﻓﮏﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ‪ ‬ﻋﻘﺮﺑﻪ ﻧﻤﺎﯾﺸﮕﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﯿﻦ‬

‫ﺳﺎﻋﺖﻫﺎي ‪ 11‬ﺗﺎ ‪ 1‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻏﯿﺮ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻋﻘﺮﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 3-4-1-7‬ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺻﻔﺮ‪ ،‬ﻓﮏﻫﺎي ﺧﺎرجﺳﻨﺞ ﮐﺎﻣﻼً ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ در ﻧﻮع ورﻧﯿﻪاي‪ ،‬اﻧﻄﺒﺎق ﺻﻔﺮ‬

‫ﺧﻂﮐﺶ و ورﻧﯿﻪ ﺑﺮرﺳﯽ و در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﯿﭻﻫﺎي ﺗﻨﻈﯿﻢ‪ ،‬اﺻﻼح ﺷﻮد‪ .‬در ﻧﻮع ﺳﺎﻋﺘﯽ‪ ،‬اﻧﻄﺒﺎق‬

‫ﻋﻘﺮﺑﻪ ﺑﺎ ﺻﻔﺮ درﺟﻪﺑﻨﺪي ﺑﺮرﺳﯽ و در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺑﺎ ﭼﺮﺧﺎﻧﺪن ﺻﻔﺤﻪ ﻣﺪرج‪ ،‬اﺻﻼح ﺷﻮد‪ .‬در ﻧﻮع دﯾﺠﯿﺘﺎل‪،‬‬

‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ دﮐﻤﻪ ﺻﻔﺮﮐﻨﻨﺪه ﻓﺸﺎر داده ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 5-1-7‬اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻘﺎط‬

‫ﮐﻤﯿﻨﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﭘﻨﺞ ﻧﻘﻄﻪ در ﮔﺴﺘﺮه اﻧﺪازهﮔﯿﺮي دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺤﺖ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻘﺎط ﺑﺎﯾﺪ‬

‫ﻃﻮري اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ‪ 90‬درﺻﺪ ﺑﺎزه اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﮐﻮﻟﯿﺲ ﭘﻮﺷﺶ داده ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﯾﺎدآوري‪ :‬ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺮاي ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎي ورﻧﯿﻪاي و ﺳﺎﻋﺘﯽ‪ ،‬ﻧﻘﺎط اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻘﺎدﯾﺮ اﻋﺸﺎري ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺗﻔﮑﯿﮏﭘﺬﯾﺮي‬

‫ﮐﻮﻟﯿﺲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 6-1-7‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﻘﺎط‬

‫‪ 1-6-1-7‬ﺧﺎرجﺳﻨﺠﯽ‬

‫‪ 1-1-6-1-7‬ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻧﻘﻄﻪﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎبﺷﺪه ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻠﻮكﻫﺎي ﺳﻨﺠﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد و ﭘﺲ از ﻗﺮاردادن آنﻫﺎ‬

‫در ﻧﮕﻪدارﻧﺪه ﻣﺨﺼﻮص در ﺳﻪ ﻧﻘﻄﻪ از ﻓﮏ )اﺑﺘﺪا‪ ،‬وﺳﻂ و اﻧﺘﻬﺎي ﻓﮏ( اﻧﺪازهﮔﯿﺮي اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﺗﻤﺎم‬

‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ واردﮐﺮدن ﻧﯿﺮوي دﺳﺖ ﺑﺮاﺑﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ در ﺟﺪول )‪ (1‬ﺛﺒﺖ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 2-1-6-1-7‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي در ﺳﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﻓﮏ ﺧﺎرجﺳﻨﺞ‪ ،‬ﺟﺪول ﺧﻄﺎي ﻣﺠﺎز ﺷﺎﻣﻞ ﺧﻄﺎﻫﺎي ﻧﺎﺷﯽ از‬

‫ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺗﺨﺘﯽ ﺳﻄﻮح اﻧﺪازهﮔﯿﺮي و ﺗﻮازي ﻓﮏﻫﺎﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 3-1-6-1-7‬ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ اﺧﺘﻼف ﻣﻘﺎدﯾﺮ اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﺷﺪه در ﺳﻪ ﻧﻘﻄﻪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي )اﺑﺘﺪا‪ ،‬وﺳﻂ و اﻧﺘﻬﺎ( در ﻧﻘﺎط‬

‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺧﻄﺎي ﺗﻮازي ﻓﮏﻫﺎي ﺧﺎرجﺳﻨﺞ ﺛﺒﺖ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪11‬‬
‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎي ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ آن‬ ‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎ‪0358-‬‬

‫‪ 2-6-1-7‬داﺧﻞﺳﻨﺠﯽ‬

‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ رﯾﻨﮓ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﯾﺎ ﻧﮕﻪدارﻧﺪه و ﺑﻠﻮكﻫﺎي ﺳﻨﺠﻪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ دﺳﺖﮐﻢ در ﺳﻪ ﻧﻘﻄﻪ از‬

‫ﮔﺴﺘﺮه اﻧـﺪازهﮔﯿﺮي ﮐـﻮﻟﯿﺲ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﺳﻄﺢ ﻓـﮏ داﺧـﻞﺳﻨﺞ اﻧﺪازهﮔﯿـﺮي و در ﺟﺪول )‪ (2‬ﺛﺒﺖ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 3-6-1-7‬ﻋﻤﻖﺳﻨﺞ‬

‫‪ 1-3-6-1-7‬ﺧﻄﺎي ﻋﻤﻖﺳﻨﺠﯽ ﮐﻮﻟﯿﺲ ﺗﻨﻬﺎ در ﻧﻘﻄﻪ ﺻﻔﺮ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻄﺢ ﺻﯿﻘﻠﯽ ﯾﮏ ﺑﻠﻮكﺳﻨﺠﻪ و ﯾﺎ‬

‫ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﯾﮏ ﺻﻔﺤﻪ ﺻﺎﻓﯽ ﮐﻨﺘﺮل و ﺛﺒﺖ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 2-3-6-1-7‬درﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ ﺧﻄﺎي ﺻﻔﺮ ﻋﻤﻖﺳﻨﺞ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺎﺷﺪ )ﻣﯿﻠﻪ ﻋﻤﻖﺳﻨﺞ در ﺣﺎﻟﺖ ﮐﺎﻣﻼً ﺑﺴﺘﻪ ﺑﯿﺮون از‬

‫ﺷﯿﺎر ﻗﺮار ﮔﯿﺮد( ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺎﯾﻪ ﻋﻤﻖﺳﻨﺞ و دو ﺑﻠﻮكﺳﻨﺠﻪ ﻫﻢاﻧﺪازه‪ ،‬ﺧﻄﺎي ﻋﻤﻖﺳﻨﺠﯽ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪.‬‬

‫ﯾﺎدآوري‪ :‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦﮐﻪ ﻋﻤﻖﺳﻨﺠﯽ ﺟﺰو وﻇﺎﯾﻒ اﺻﻠﯽ ﮐﻮﻟﯿﺲ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺧﻄﺎي ﻋﻤﻖﺳﻨﺠﯽ در ﮔﺰارش ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲ‬

‫ذﮐﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬وﻟﯽ در ﺗﺄﯾﯿﺪ و رد آن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 2-7‬ﺑﺮآورد ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ‬

‫‪ 1-2-7‬ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ در ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن اﺑﺘﺪا ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻤﯿﻨﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي آن ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 1-1-2-7‬اﺛﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﻠﻮكﺳﻨﺠﻪ ﻣﺮﺟﻊ )‪ ،(Us‬از ﮔﻮاﻫﯽﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن آن ﺑﺎ ﺗﻮزﯾﻊ ﻧﺮﻣﺎل و ﺑﯽﻧﻬﺎﯾﺖ‬

‫درﺟﻪ آزادي و ﯾﺎ از ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﺧﻄﺎي ﻣﺠﺎز )‪ ،(E‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﮔﺮﯾﺪ ﺑﻠﻮكﺳﻨﺠﻪ از اﺳﺘﺎﻧﺪارد آن ﺑﺎ ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﺴﺘﻄﯿﻞ و‬

‫ﺑﯽﻧﻬﺎﯾﺖ درﺟﻪ آزادي‪.‬‬

‫‪ 2-1-2-7‬اﺛﺮ راﻧﺶ ﻣﺮﺟﻊ ) ‪ ،( DLD‬از اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺎزﻧﺪه آن در ﮐﺎﺗﺎﻟﻮگ‪ ،‬از اﻃﻼﻋﺎت ﻋﻨﻮانﺷﺪه در اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬

‫آن‪ ،‬از ﻣﻘﺎﯾﺴﻪﻫﺎي ﺑﯿﻦآزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﯾﺎ از ﮐﻨﺘﺮل ﮐﯿﻔﯿﺖ داﺧﻠﯽ ﺑﺎ ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﺴﺘﻄﯿﻞ و ﺑﯽﻧﻬﺎﯾﺖ درﺟﻪ آزادي‪.‬‬

‫در ﺻﻮرت ﻋﺪمدﺳﺘﺮﺳﯽ ﮐﺎرﺑﺮ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻘﺪار از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﻮارد ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ ﻧﺎﺷﯽ‬

‫از راﻧﺶ‪ ،‬اﻧﺤﺮاف اﺳﺘﺎﻧﺪارد )ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ( ﺑﻪدﺳﺖآﻣﺪه از ﺧﻄﺎﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دورهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن را‬

‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮده و ﺑﺎ ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﺴﺘﻄﯿﻞ ﮔﺰارش ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﯿﻢ‪.‬‬

‫ﯾﺎدآوري‪ :‬ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ ﻧﺎﺷﯽ از راﻧﺶ‪ ،‬در اوﻟﯿﻦ دورهي ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﻣﺮﺟﻊ‪ ،‬ﺻﻔﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪12‬‬
‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎي ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ آن‬ ‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎ‪0358-‬‬

‫‪ 3-1-2-7‬اﺛﺮ ﺗﻔﮑﯿﮏﭘﺬﯾﺮي )‪ ،(ΔLR‬از روي وﺳﯿﻠﻪ ﺑﺎ ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﺴﺘﻄﯿﻞ و ﺑﺎ ﺑﯽﻧﻬﺎﯾﺖ درﺟﻪ آزادي‪.‬‬

‫‪ 4-1-2-7‬آﺛﺎر ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ )‪ ،(ΔLM‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻔﮑﯿﮏﭘﺬﯾﺮي ﯾﺎ ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﺧﻄﺎي ﻣﺠﺎز ﮐﻮﻟﯿﺲ در ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮرد‬

‫ﻧﻈﺮ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﺴﺘﻄﯿﻞ‪.‬‬

‫‪ 5-1-2-7‬اﺛﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات دﻣﺎ )‪ ،(ΔLt‬ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﺴﺘﻄﯿﻞ‪.‬‬

‫‪ 2-2-7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺮﮐﺐ‬

‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن از اﻟﮕﻮي راﺑﻄﻪ )‪ (1‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬

‫=‬ ‫∆‪+‬‬ ‫∆‪+‬‬ ‫∆‪+‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪∆ +‬‬ ‫)‪(1‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ ﻣﺮﮐﺐ از راﺑﻄﻪ )‪ (2‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫∆‬ ‫∆× ‪.‬‬ ‫∆‬ ‫∆‬
‫(‬ ‫=)‬ ‫‪+‬‬
‫√‬
‫‪+‬‬
‫√‬
‫‪+‬‬
‫√‬
‫‪+‬‬
‫√‬
‫)‪(2‬‬
‫ﮐﻪ در آن ‪ Lx‬ﻣﻘﺪار ﺧﻮاﻧﺪهﺷﺪه‪ LS ،‬ﻣﻘﺪار ﻣﺮﺟﻊ‪ L0 ،‬ﻣﻘﺪار اﺳﻤﯽ‪ EX ،‬اﺧﺘﻼف ﺑﯿﻦ ﻣﻘﺪار ﺧﻮاﻧﺪهﺷﺪه و‬

‫ﻣﻘﺪار واﻗﻌﯽ‪ α ،‬ﺿﺮﯾﺐ اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ و ‪ Δt‬ﺗﻐﯿﯿﺮات دﻣﺎ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬ ‫از ﺟﻤﻠﻪ‬ ‫ﯾﺎدآوري ‪ :1‬اﮔﺮ از ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﺧﻄﺎي ﻣﺠﺎز وﺳﯿﻠﻪ ﻣﺮﺟﻊ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﺑﻪﺟﺎي‬
‫√‬

‫ﯾﺎدآوري ‪ :2‬درﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ در اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﯿﺎت ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن از ﭼﻨﺪ ﺑﻠﻮكﺳﻨﺠﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﺠﻤﻮع‬

‫ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ ﺗﻤﺎم ﺑﻠﻮكﻫﺎي ﺳﻨﺠﻪ آورده ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 3-2-7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻌﺪاد درﺟﺎت آزادي ﻣﺆﺛﺮ‬

‫ﺗﻌﺪاد درﺟﺎت آزادي ﻣﺆﺛﺮ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺑﯿﺎنﺷﺪه در ﭘﯿﻮﺳﺖ )اﻟﻒ( ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 4-2-7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ ﮔﺴﺘﺮده‬

‫ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ ﮔﺴﺘﺮه ﺑﺎ درﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﻄﺢ اﻃﻤﯿﻨﺎن و درﺟﻪي آزادي ﻣﺆﺛﺮ و ﺿﺮﯾﺐ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ آن‪ ،‬ﺑﺎ‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪي )‪ (3‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫=‬ ‫)‪(3‬‬

‫‪13‬‬
‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎي ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ آن‬ ‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎ‪0358-‬‬

‫‪ 3-7‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن‬

‫‪ 1-3-7‬ﮐﻠﯿﺎت‬

‫آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﺑﺎﯾﺪ ﯾﮏ ﮔﻮاﻫﯽﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻪ داراي ﺷﻤﺎره ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ اﺳﺖ‪،‬‬

‫ﺑﺮاي دﺳﺘﮕﺎه ﮐﺎﻟﯿﺒﺮهﺷﺪه ﺻﺎدر ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫در ﮔﻮاﻫﯽﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺸﺨﺼﺎت دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺤﺖ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن )ﻧﺎم‪ ،‬ﻣﺪل‪ ،‬ﻧﺎم ﺳﺎزﻧﺪه‪ ،‬ﺷﻤﺎره‬

‫ﺳﺮﯾﺎل ﯾﺎ ﺷﻤﺎره ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﻨﺤﺼﺮﺑﻪﻓﺮد )ﮐﺪ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن((‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﮐﺎﻟﯿﺒﺮهﮐﻨﻨﺪه‪ ،‬ﺗﺎرﯾﺦ‬

‫ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻣﺮﺟﻊ )ﻧﺎم‪ ،‬ﻣﺪل‪ ،‬ﺷﻤﺎره ﺳﺮﯾﺎل ﯾﺎ ﺷﻤﺎره ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﻨﺤﺼﺮﺑﻪﻓﺮد ﮐﻪ‬

‫ﻣﺸﺨﺺﮐﻨﻨﺪه ﻗﺎﺑﻠﯿﺖردﯾﺎﺑﯽ ﺑﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻠﯽ ﯾﺎ ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﺎﺷﺪ(‪ ،‬ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ ﺑﺮآوردﺷﺪه و ﻧﺘﺎﯾﺞ‬

‫ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ذﮐﺮ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 2-3-7‬ﮔﺰارش ﻧﺘﺎﯾﺞ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن‬

‫ﻋﻤﻠﯿﺎت و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪﻫﺎي اﻧﺠﺎمﺷﺪه ﺑﺎﯾﺪ در ﮔﻮاﻫﯽﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن‪ ،‬ﺛﺒﺖ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ :1‬ﺛﺒﺖ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺧﺎرجﺳﻨﺞ‬

‫اﻧﺤﺮاف‬ ‫ﻣﻘﺪار ﺧﻮاﻧﺪهﺷﺪه‬
‫ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ ﮔﺴﺘﺮده‬ ‫ﻣﻘﺪار ﻣﺮﺟﻊ‬ ‫ردﯾﻒ‬
‫اﺑﺘﺪا وﺳﻂ اﻧﺘﻬﺎ اﺑﺘﺪا وﺳﻂ اﻧﺘﻬﺎ‬

‫ﺟﺪول ‪ :2‬ﺛﺒﺖ ﻧﺘﺎﯾﺞ داﺧﻞﺳﻨﺞ‬

‫ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ ﮔﺴﺘﺮده‬ ‫اﻧﺤﺮاف‬ ‫ﻣﻘﺪار ﺧﻮاﻧﺪهﺷﺪه‬ ‫ﻣﻘﺪار ﻣﺮﺟﻊ‬ ‫ردﯾﻒ‬

‫‪14‬‬
‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎي ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ آن‬ ‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎ‪0358-‬‬

‫ﭘﯿﻮﺳﺖ اﻟﻒ )اﻟﺰاﻣﯽ(‬

‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪي درﺟﻪ آزادي ﻣﺆﺛﺮ و اﻧﺘﺨﺎب ﺿﺮﯾﺐ ﭘﻮﺷﺶ ‪k‬‬

‫ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺑﻪدﺳﺖآﻣﺪه‪ ،‬ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي آن ﺑﺎ‬

‫درﺟﻪ آزادي ﻣﻌﯿﻦ از ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﻌﯿﻨﯽ ﭘﯿﺮوي ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي آنﮐﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﻬﺎﯾﯽ از ﭼﻪ ﺗﻮزﯾﻌﯽ‬

‫ﭘﯿﺮوي ﻣﯽﮐﻨﺪ و درﺟﻪ آزادي ﻧﻬﺎﯾﯽ )ﮐﻪ ﺑﻪ آن درﺟﻪ آزادي ﻣﺆﺛﺮ ﻧﯿﺰ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ( را ﺑﺎﯾﺪ ﭼﻘﺪر در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪،‬‬

‫از ﻗﻀﯿﻪ ﺣﺪ ﻣﺮﮐﺰي‪ 1‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺑﺮ اﺳﺎس اﯾﻦ ﻗﻀﯿﻪ‪ ،‬ﻫﺮﮔﺎه ﺗﻮاﺑﻊ ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺑﺮ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎﺑﻊ ﺗﻮزﯾﻊ ﻧﺘﯿﺠﻪ‬

‫ﻧﻬﺎﯾﯽ را ﻣﯽﺗﻮان ﻧﺮﻣﺎل در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ و ﺿﺮﯾﺐ ﭘﻮﺷﺶ ‪ k‬را ﺑﻪ ﻃﺮﯾﻖ زﯾﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮد‪:‬‬

‫‪ -1‬ﻣﻘﺪار ﻋﺪدي ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ) ( و ﺗﻌﺪاد درﺟﺎت آزادي ‪ νi‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ ﻋﺎﻣﻞ ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار‬

‫ﯾﺎ ﮐﻤﯿﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار ورودي ﺑﻪﺻﻮرت ) ‪ u i (x ), ..., u 2 (x ), u1 (x‬و ‪ υ i...,υ 2,υ1‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -2‬ﺗﻌﺪاد درﺟﺎت آزادي ﻣﺆﺛﺮ ‪ ،νeff‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ ﻣﺮﮐﺐ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪ ، (y) ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ‬

‫)اﻟﻒ‪ (1-‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫) (‬
‫=‬ ‫)اﻟﻒ‪(1-‬‬
‫∑‬
‫‪ν‬‬

‫‪ -3‬ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﻘﺪار ‪ νeff‬ﺑﻪدﺳﺖآﻣﺪه از راﺑﻄﻪ )اﻟﻒ‪ (1-‬ﻣﻘﺪار ‪ k‬از ﺟﺪول )اﻟﻒ‪ (1-‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺟﺪول اﻟﻒ‪ :1-‬ﺿﺮﯾﺐ ﭘﻮﺷﺶ ‪ k‬ﺑﺮاي درﺟﻪ آزاديﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬

‫∞‬ ‫‪50‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪v‬‬
‫‪2/00‬‬ ‫‪2/05‬‬ ‫‪2/13‬‬ ‫‪2/28‬‬ ‫‪2/37‬‬ ‫‪2/43‬‬ ‫‪2/52‬‬ ‫‪2/52‬‬ ‫‪2/87‬‬ ‫‪3/31‬‬ ‫‪4/53‬‬ ‫‪13/97‬‬ ‫‪k‬‬

‫‪1. Central Limit Theorem‬‬

‫‪15‬‬
‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎي ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ آن‬ ‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎ‪0358-‬‬

‫ﭘﯿﻮﺳﺖ ب )اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ(‬

‫ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﺧﻄﺎي ﻣﺠﺎز اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ‬

‫‪ -1‬ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﺧﻄﺎي ﻣﺠﺎز اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ در ﺟﺪول )ب‪ (1-‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﺟﺪول ب‪ :1-‬ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﺧﻄﺎي ﻣﺠﺎز اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﮐﻮﻟﯿﺲ در دﻣﺎي ‪(mm) 20 ºC‬‬

‫ﮔﺴﺘﺮه‬ ‫ﺗﻔﮑﯿﮏﭘﺬﯾﺮي )‪(mm‬‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮي )‪(mm‬‬ ‫‪ 0/05‬و ‪0/1‬‬ ‫‪0/02‬‬ ‫‪0/01‬‬
‫‪0-50‬‬
‫‪0/02‬‬ ‫‪0/02‬‬
‫‪50-100‬‬
‫‪0/05‬‬
‫‪100-200‬‬
‫‪200-300‬‬
‫‪300-400‬‬ ‫‪0/06‬‬ ‫‪0/03‬‬ ‫‪0/03‬‬
‫‪400-500‬‬ ‫‪0/07‬‬
‫‪500-600‬‬ ‫‪0/08‬‬
‫‪600-700‬‬ ‫‪0/09‬‬
‫‪700-800‬‬ ‫‪0/ 1‬‬
‫‪0/04‬‬ ‫‪0/04‬‬
‫‪800-900‬‬ ‫‪0/11‬‬
‫‪900-1000‬‬ ‫‪0/12‬‬
‫‪1000-1200‬‬ ‫‪0/14‬‬
‫‪0/05‬‬
‫‪1200-1400‬‬ ‫‪0/16‬‬
‫‪1400-1600‬‬ ‫‪0/18‬‬ ‫ـ‬
‫‪1600-1800‬‬ ‫‪0/ 2‬‬ ‫‪0/06‬‬
‫‪1800-2000‬‬ ‫‪0/22‬‬

‫‪ -2‬ﺧﻄﺎي ﻣﺠﺎز ﺗﻮازي ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬

‫=‬ ‫)ب‪(1-‬‬

‫‪ :t‬ﺧﻄﺎي ﻣﺠﺎز ﺗﻮازي در ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ؛‬

‫‪ :e‬ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﺧﻄﺎي ﻣﺠﺎز وﺳﯿﻠﻪ در ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮردﻧﻈﺮ‪.‬‬

‫‪16‬‬
‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎي ﮐﺎﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن ﮐﻮﻟﯿﺲﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ آن‬ 0358-‫ﺧﻄﻮط راﻫﻨﻤﺎ‬

(‫ﭘﯿﻮﺳﺖ پ )اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ‬

‫ﮐﺘﺎﺑﻨﺎﻣﻪ‬

1. ISO 3599: 1976 E; vernier calipers reading to 0.1 and 0.05 mm.
2. ISO 6909: 1984 E; vernier calipers reading to 0.02 mm.
3. JIS B 7507: 1993; Vernier, Dial and Digital calipers.
4. BS 887: 1982; Specification for precision vernier calipers.
5. ISO 3650: 1978; Geometrical product specifications (GPS) length standards-Gauge blocks.
6. DIN 2250 (part 1 to 2): 1989; Go ring gauges and setting ring gauges.

17
‫‪IDS-FORM-02-00‬‬
‫ﻣﺮﮐﺰ اﺳﺘﺎﻧﺪارد دﻓﺎﻋﯽ اﯾﺮان‬
‫ﻓﺮم درﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﺳﻨﺪ‬

‫ﻓﺮم‪..................................:‬‬ ‫ﺷﻤﺎره ﺳﻨﺪ‪ ......................................................................................................... :‬ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﮑﻤﯿﻞ‬ ‫‪.............................................................. ................................................................................................................................... ................................................................................................................................‬‬ ‫ﻋﻨﻮان ﺳﻨﺪ‪:‬‬

‫‪................................................................................................................................‬‬ ‫ﻋﻨﻮان ﺳﺎزﻣﺎن‪/‬ﮔﺮوه‪/‬ﺻﻨﻌﺖ‪/‬ﻧﯿﺮو‪/‬ﯾﮕﺎن‪:‬‬

‫‪........................................................................................................................................................................‬‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪهي ﻣﺘﺨﺼﺺ و ﻣﻄﻠﻊ ﺟﻬﺖ ﭘﯿﮕﯿﺮي ﻣﻮﺿﻮع و دﻓﺎع از ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻫﺎ در ﻫﯿﺌﺖ ﻓﻨﯽ‪ ............................................................................................................... :‬ﺷﻐﻞ و ﺳﻤﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه‪:‬‬
‫‪..............................................................................‬‬ ‫ﺷﻤﺎرهي ﺛﺎﺑﺖ‪ ................................... ...................................... :‬ﻓﺎﮐﺲ‪ .................................................................. :‬ﻫﻤﺮاه‪:‬‬
‫)‪(3‬‬ ‫)‪(2‬‬ ‫)‪( 1‬‬
‫ﻣﺮاﺟﻊ و ﻣﺴﺘﻨﺪات ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد‬ ‫ﺷﺮح ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد‬ ‫ﺑﻨﺪ‬ ‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻧﻮع ﻧﻈﺮ‬ ‫ردﯾﻒ‬

‫¨ ﻣﺤﺘﻮاﯾﯽ ﻓﻨﯽ‬
‫¨ ﻧﮕﺎرﺷﯽ ﺗﺨﺼﺼﯽ‬
‫¨ ﻧﮕﺎرﺷﯽ ادﺑﯽ‬
‫¨ درﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ‪/‬ﮐﺎﻫﺶ داﻣﻨﻪي ﮐﺎرﺑﺮد‬
‫¨ رﻓﻊ ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺘﻘﺮار‪/‬ارزﯾﺎﺑﯽ‪/‬ﺗﺠﻬﯿﺰ آزﻣﻮن‬

‫¨ ﻣﺤﺘﻮاﯾﯽ ﻓﻨﯽ‬
‫¨ ﻧﮕﺎرﺷﯽ ﺗﺨﺼﺼﯽ‬
‫¨ ﻧﮕﺎرﺷﯽ ادﺑﯽ‬
‫¨ درﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ‪/‬ﮐﺎﻫﺶ داﻣﻨﻪي ﮐﺎرﺑﺮد‬
‫¨ رﻓﻊ ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺘﻘﺮار‪/‬ارزﯾﺎﺑﯽ‪/‬ﺗﺠﻬﯿﺰ آزﻣﻮن‬

‫¨ ﻣﺤﺘﻮاﯾﯽ ﻓﻨﯽ‬
‫¨ ﻧﮕﺎرﺷﯽ ﺗﺨﺼﺼﯽ‬
‫¨ ﻧﮕﺎرﺷﯽ ادﺑﯽ‬
‫¨ درﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ‪/‬ﮐﺎﻫﺶ داﻣﻨﻪي ﮐﺎرﺑﺮد‬
‫¨ رﻓﻊ ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺘﻘﺮار‪/‬ارزﯾﺎﺑﯽ‪/‬ﺗﺠﻬﯿﺰ آزﻣﻮن‬

‫‪ -1‬ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ دﻻﯾﻠﯽ از ﺟﻤﻠﻪ وﺟﻮد اﯾﺮادات ﻣﺤﺘﻮاﯾﯽ ﻓﻨﯽ‪ ،‬ﻧﮕﺎرﺷﯽ ﺗﺨﺼﺼﯽ ﯾﺎ ﻧﮕﺎرﺷﯽ ادﺑﯽ در ﺳﻨﺪ‪ ،‬اراﺋﻪي درﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎ ﮐﺎﻫﺶ داﻣﻨﻪي ﮐﺎرﺑﺮد ﺳﻨﺪ و ﯾﺎ اراﺋﻪ راﻫﮑﺎرﻫﺎﯾﯽ ﺟﻬﺖ رﻓﻊ ﻣﺸﮑﻼت اﺳﺘﻘﺮار‪ ،‬ارزﯾﺎﺑﯽ و ﺗﺠﻬﯿﺰات آزﻣﻮن اراﺋﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺷﺮح ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺎﻣﻞ‪ ،‬واﺿﺢ و ﮔﻮﯾﺎ ﺑﻮده و ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اراﺋﻪي راﻫﮑﺎر ﺑﺮاي ﻣﻮارد ﻣﻄﺮح ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﺻﺮف اﻋﻼم ﻣﻮارد ﺑﻪ وﯾﮋه ﻣﺸﮑﻼت اﺳﺘﻘﺮار‪ ،‬ارزﯾﺎﺑﯽ و ﺗﺠﻬﯿﺰات آزﻣﻮن ﻣﻮرد ﭘﺬﯾﺮش ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺮاﺟﻊ و ﻣﺴﺘﻨﺪات ﻣﻌﺘﺒﺮ و ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺬﯾﺮش ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺴﺘﻨﺪات ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﭘﯿﻮﺳﺖ اراﺋﻪ ﺷﻮﻧﺪ در ﻏﯿﺮ اﯾﻦﺻﻮرت درﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ -4‬ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻫﺎي اراﺋﻪ ﺷﺪه ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺨﺼﺼﯽ و ﺗﺎﯾﯿﺪ اوﻟﯿﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﺮﮐﺰ اﺳﺘﺎﻧﺪارد دﻓﺎﻋﯽ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﺎﯾﯿﺪ ﻧﻬﺎﯾﯽ در ﻫﯿﺌﺖ ﻓﻨﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﻃﺮح ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪.......................................‬‬ ‫ﻋﻨﻮان ﻣﻘﺎم ﻣﺴﺌﻮل ﺳﺎزﻣﺎن‪:‬‬
‫ﻧﺎم و ﻧﺎم ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ‬
‫ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬ﻣﻬﺮ و اﻣﻀﺎ‬

‫آدرس‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ -‬ﻣﯿﺪان ﻧﻮﺑﻨﯿﺎد‪ -‬اﺑﺘﺪاي اﺗﻮﺑﺎن ﺷﻬﯿﺪ ﺑﺎﺑﺎﯾﯽ‪ -‬ﻣﺮﮐﺰ اﺳﺘﺎﻧﺪارد دﻓﺎﻋﯽ اﯾﺮان‪ -‬ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺗﺪوﯾﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪ .‬ﺗﻠﻔﻦ‪ 021-22571090-3 :‬ﻓﺎﮐﺲ‪021-22576571 :‬‬