1

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
ΡΕΥΣΤΑ ΣΕ ΚΙΝΗΣΗ

ΘΕΩΡΙΑ

Εισαγωγή
(Ρευστά)
Ρευστά θεωρούνται τα σώματα που δεν έχουν το δικό τους σχήμα, αλλά παίρνουν το
σχήμα του δοχείου που τα περιέχει. Ρευστά σώματα είναι τα υγρά και αέρια.

(Διάκριση υγρών – αερίων)

Η διάκριση των ρευστών σε υγρά και αέρια βασίζεται στο αν ο όγκος τους παραμένει
σταθερός ή όχι σε σταθερή θερμοκρασία.
Τα υγρά είναι πρακτικά ασυμπίεστα, έχουν σταθερό όγκο ανεξάρτητα από την πίεση. Τα
αέρια είναι συμπιεστά, δηλαδή ο όγκος τους εξαρτάται από την πίεση τους.

(Πυκνότητα ρευστού)
Η πυκνότητα ρευστού ρ ορίζεται ως το πηλίκο της μάζας Δm ενός ρευστού προς τον όγκο
Δm
ΔV που καταλαμβάνει. ρ = . Η μονάδα μέτρησης στο S.I. είναι το 1kg/m3.
ΔV
Η πυκνότητα των υγρών παραμένει σταθερή σε όλη τους την έκταση ενώ των αερίων
μεταβάλλεται.

Υγρά και ισορροπία

(Πίεση)
Πίεση ονομάζεται τι πηλίκο της δύναμης F που ασκείται κάθετα και ομοιόμορφα σε μια
F
επιφάνεια εμβαδού Α, προς το εμβαδόν της επιφάνειας P = . Η μονάδα μέτρησης στο S.I.
A
είναι το 1Ν/m2 ( ή 1 Pa ).
Αν η δύναμη F δεν ασκείται κάθετα στην επιφάνεια, στον παραπάνω τύπο λαμβάνουμε
υπόψη, μόνο την κάθετη συνιστώσα της προς αυτήν.

(Πίεση σε υγρό)
Η πίεση σε κάποια σημεία του χώρου που καταλαμβάνει
ένα υγρό, αλλά και στα τοιχώματα του δοχείου που το
περιέχει, οφείλεται:
α) Στο βάρος του υγρού

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 2

β) Στο εξωτερικό αίτιο (όπως μια δύναμη F που ασκείται στο έμβολο του δοχείου , ή η
ατμοσφαιρική πίεση)

(Ατμοσφαιρική πίεση)
Η ατμοσφαιρική πίεση που ασκείται στην επιφάνεια ενός σώματος οφείλεται στο βάρος
της αέριας «στήλης» που βρίσκεται ακριβώς πάνω σε αυτήν. Στην επιφάνεια της θάλασσας
η τιμή της είναι περίπου ίση με Patm ≈ 1 Atm= 105 N/m2.

(Υδροστατική πίεση)
Η υδροστατική πίεση είναι η πίεση που οφείλεται στο βάρος
των υγρού.
Σε ένα σημείο Γ του χώρου που καταλαμβάνει το υγρό, η
υδροστατική πίεση δίνεται από τη σχέση. P=ρ g h, όπου:
ρ: η πυκνότητα
g: η επιτάχυνση της βαρύτητας
h: η κατακόρυφη απόσταση του σημείου Γ από την επιφάνεια του υγρού.
Παρατηρούμε ότι:
α) Η υδροστατική πίεση έχει νόημα μόνο εφόσον το υγρό βρίσκεται σε πεδίο βαρύτητας
( g>0) .
β) Η υδροστατική πίεση εξαρτάται μόνο από το βάθος h και όχι από την συνολική
ποσότητα του υγρού.

(Αρχή Pascal)
Όταν ένα υγρό βρίσκεται εκτός πεδίου βαρύτητας, σε όλη
του την έκταση επικρατεί η ίδια πίεση.
Άρα η πίεση που δημιουργεί ένα εξωτερικό αίτιο σε
κάποιο σημείο του υγρού μεταφέρεται αναλλοίωτη σε όλα
τα σημεία του. (Αρχή Pascal)
Αν στο δοχείο του σχήματος ασκηθεί πίεση μέσω μιας οριζόντιας δύναμης F, αυτή θα
διαδοθεί σε όλα τα σημεία του δοχείου.
F
Αν το δοχείο είναι εκτός πεδίου βαρύτητας τότε PA = PB = PΓ= PΔ = , όπου Α το εμβαδό
A
δια τομής του εμβόλου.
Αν υπάρχει το πεδίο βαρύτητας, τότε η πίεση στα παραπάνω σημεία εξαρτάται από
απόστασή τους από την επιφάνεια του υγρού.

(Πίεση σε 2 σημεία του ίδιου οριζόντιου επιπέδου σε υγρό

που ισορροπεί)
Τα 2 σημεία Α και Β στο δοχείο απέχουν κατακόρυφα απόσταση h
από την επιφάνεια του υγρού. Η μάζα του υγρού που περικλείεται
στην νοητή στήλη ανάμεσα στα σημεία Α και Β ισορροπεί υπό την
επίδραση οριζόντιων δυνάμεων F1 και F2 εξαιτίας του υγρού. Άρα ΣF =

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 3

0 ή F1= F2. Αν η στήλη έχει διατομή Α τότε: Ρ1Α=Ρ2Α ή Ρ1=Ρ2. Άρα οι πιέσεις σε 2 σημεία στο
ίδιο οριζόντιο επίπεδο υγρού που ισορροπεί είναι ίσες.

(Διαφορά πίεσης ανάμεσα σε 2 σημεία κατακόρυφης στήλης σε υγρό που

ισορροπεί)
Δεχόμαστε τα σημεία Γ και Β σε κατακόρυφες αποστάσεις h1
και h2 από την επιφάνεια ενός υγρού , και μία νοητή κυλινδρική
στήλη υγρού σταθερής διατομής A, ανάμεσα στα σημεία Α και Β.
Έστω στην F1 και F2 οι δυνάμεις που δέχεται η νοητή στήλη
από το υπόλοιπο υγρό του δοχείου στο πάνω και στο κάτω άκρο
της, και W το βάρος του υγρού που περιέχει. Αφού το υγρό
ισορροπεί, έχουμε και την ισορροπία του υγρού της στήλης.
ΣF = 0 ή F2 = F1+W ή Ρ2Α = Ρ.Α + mg ή Ρ2Α = Ρ1Α+ρ.V.g ή Ρ2Α
= Ρ1Α+ρ.Α.h.g όπου V=Ah ο όγκος της στήλης.
Άρα: Ρ2=Ρ1+ρ.h.g ή P2-P1=ρgh Θεμελιώδης νόμος ισορροπίας υγρών.

(Ολική πίεση σε σημείο Β του υγρού σε πεδίο βαρύτητας)

Αν ο παραπάνω νόμος εφαρμοστεί στα σημεία Β και Δ, τότε: ΡΒ –ΡΔ=ρgh2 . Όμως στο Δ:
ΡΔ=Ρatm
Άρα: ΡΒ= Ρatm + ρgh2 όπου h2 η κατακόρυφη απόσταση του σημείου Β από την επιφάνεια
του υγρού.

(Αρχή του Αρχιμήδη)

Σε κάθε αντικείμενο που είναι βυθισμένο είτε ολόκληρο, είτε σε ένα
μέρος του σε υγρό, ασκείται δύναμη κατακόρυφη με φορά προς τα
πάνω και μέτρο ίσο με το βάρος του εκτοπιζόμενου υγρού, η οποία
ονομάζεται άνωση , και δίνεται από τη σχέση:
Α=ρgV, όπου ρ η πυκνότητα του υγρού, g η επιτάχυνση της
βαρύτητας, και V ο όγκος του σώματος που είναι βυθισμένος σε υγρό.

Ρευστά σε κίνηση
(Τυρβώδης ροή)
Κατά την κίνηση των ρευστών αναπτύσσονται δυνάμεις τριβής:
Α) Μεταξύ των μορίων τους (εσωτερική τριβή).
Β) Μεταξύ των μορίων και των τοιχωμάτων του δοχείου (δυνάμεις συνάφειας).
Αν οι παραπάνω δυνάμεις υπερβούν κάποιο όριο το ρευστό δημιουργεί κατά την κίνηση
του δίνες, και η ροή του ονομάζεται τυρβώδης ή στροβιλώδης.
Η παραπάνω ροή είναι αρκετά πολύπλοκη και παρατηρείται όταν το υγρό κινείται με
αρκετά μεγάλη ταχύτητα.

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 4

(Ιδανικό ρευστό)
Ιδανικό θεωρείται το ρευστό που:
Α) Δεν παρουσιάζει εσωτερικές τριβές.
Β) Δεν παρουσιάζει δυνάμεις συνάφειας με τα τοιχώματα του δοχείου που το περιέχει.
Γ) Είναι ασυμπίεστο, δηλαδή η πυκνότητα σε όλη του την έκταση παραμένει σταθερή.
Η συμπεριφορά των κινούμενων ρευστών διαφέρει από την αντίστοιχη των ιδανικών. Για
να τα διακρίνουμε τα αναφέρουμε ως πραγματικά ρευστά.

(Στρωτή ροή)
Στρωτή ονομάζεται η ροή που πραγματοποιεί ένα ιδανικό ρευστό. Η στρωτή ροή δεν
παρουσιάζει στροβίλους.

(Σωλήνας)
Ένας σωλήνας είναι ένα κάθε μορφής τοίχωμα που περιορίζει το κινούμενο ρευστό.
Σωλήνας μπορεί να θεωρηθεί η κοίτη και τα πλευρικά τοιχώματα στη ροή των ποταμών, ή
οι κοιλάδες στην κίνηση των ανέμων.

(Ρευματική γραμμή)
Ρευματική γραμμή ονομάζουμε το σύνολο των θέσεων από τις οποίες περνά κάθε μόριο
του ρευστού κατά τη διάρκεια της κίνησης του.
Η ρευματική γραμμή είναι η τροχιά ενός μορίου. Άρα το διάνυσμα της ταχύτητας του σε
κάθε σημείο της είναι εφαπτόμενο σ’ αυτήν.
Άρα 2 ρευματικές γραμμές δεν τέμνονται και δεν εφάπτονται, γιατί στο σημείο τομής θα
προέκυπταν 2 πιθανές διευθύνσεις ταχύτητας του μορίου, και η ροή δε θα ήταν στρωτή.
Στα σημεία του ρευστού που οι ρευματικές γραμμές είναι πυκνότερες, οι ταχύτητες των
μορίων είναι μεγαλύτερες.

(Φλέβα)
Θεωρούμε επιφάνεια Α κάθετη στη διεύθυνση του
σωλήνα όπου κινείται το ρευστό. Αν από κάθε σημείο
της σχεδιάσουμε την αντίστοιχη ρευματική γραμμή,
δημιουργούμε ένα νοητό άξονα που λέγεται φλέβα.
Ουσιαστικά μία φλέβα δημιουργείται από ένα σύνολο
ρευματικών γραμμών. Τα μόρια του ρευστού που εισέρχονται σε μία συγκεκριμένη φλέβα
κινούνται στο εσωτερικό της, και δεν αναμειγνύονται με το περιεχόμενο μιας άλλης
φλέβας.

(Παροχή σωλήνα)
Παροχή σωλήνα (ή φλέβασ) σε κάποια θέση του ονομάζουμε το πηλίκο του όγκου ΔV του
υγρού που περνά απ’ αυτόν σε χρόνο Δt, προς το χρόνο αυτό. Π = ΔV/ Δt.
Η μονάδα μέτρησης της στο S.I. είναι το 1m3/s.

(Παροχή και ταχύτητα υγρού)

Η διατομή του σωλήνα του σχήματος είναι Α και έστω ότι το
υγρό έχει μετατοπιστεί στο σωλήνα κατά Δχ σε χρόνο Δt. Άρα ο
όγκος που αντιστοιχεί στην μετατόπιση είναι ΔV = AΔχ =
AυΔt.

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 5

Άρα: Π = Δv/Δt = AυΔt/ Δ t= Aυ .

Άρα η παροχή σωλήνα ή φλέβας σε κάποια θέση της είναι ίση με το γινόμενο του
εμβαδού διατομής Α επί την ταχύτητα του ρευστού στη θέση αυτή.

(Διατήρηση της ύλης και εξίσωση συνέχειας)

Θεωρούμε ένα ασυμπίεστο ρευστό που εκτελεί στρωτή ροή σε ένα σωλήνα μεταβλητής
διατομής.
Αφού το ρευστό είναι ασυμπίεστο, η μάζα Δm, που
περνά από μια διατομή Α1 του σωλήνα σε χρόνο Δt,
είναι ίση με τη μάζα Δm2 που περνά στο ίδιο χρονικό
διάστημα από μία άλλη διατομή Α2.
Αφού το ρευστό είναι ασυμπίεστο, η πυκνότητα του
σε όλη του την έκταση είναι σταθερή και ίση με ρ.
Άρα : Δm1= Δm2 ή ρΔV1= ρΔV2 όπου ΔV1, ΔV2 οι όγκοι που καταλαμβάνουν στον σωλήνα οι
μάζες Δm1 , Δm2.
Αν υ1 και υ2 οι ταχύτητες του ρευστού στις διατομές Α 1 και Α2 τότε: ρΔV1= ρΔV2 ή
ρΑ1Δχ1=ρΑ2Δχ2 ή ρΑ1υ1Δt=ρΑ2 υ2Δt ή Α1υ1= Α2υ2 .
Η παραπάνω εξίσωση είναι γνωστή ως εξίσωση της συνέχειας και είναι άμεση συνέπεια
της διατήρησης της ύλης . Όμως αφού Π =Α.υ ισχύει: Κατά μήκος ενός σωλήνα ή μιας
φλέβας η παροχή παραμένει σταθερή.

(Εφαρμογές διατήρησης συνέχειας)

Από την παραπάνω σχέση Π =Α.υ: σταθερό, συμπεραίνουμε πως:
Α) Η ταχύτητα του ρευστού αυξάνεται όταν το εμβαδόν του σωλήνα ελαττώνεται.
Β) Η ταχύτητα του ρευστού ελαττώνεται όταν το εμβαδόν του σωλήνα αυξάνεται.
1) Στους ποταμούς με σταθερό πλάτος το βάθος μεταβάλλεται. Στα σημεία με μικρό
βάθος έχουμε και μικρή εγκάρσια διατομή Α, οπότε εκεί το νερό κινείται με μεγαλύτερη
ταχύτητα.
2) Αν σε ένα σωλήνα παροχής νερού θέλουμε να εκτοξεύσουμε το νερό με μεγαλύτερη
ταχύτητα, κλείνουμε με το δάκτυλο μας μέρος της διατομής του οπότε το εμβαδόν Α από το
οποίο κινείται το νερό ελαττώνεται.

(Διατήρηση ενέργειας και εξίσωση Bernoulli)

Εξίσωση Bernoulli
Σύμφωνα με την εξίσωση Bernoulli:
Το άθροισμα της πίεσης (P), της κινητικής ενέργειας ανά μονάδα όγκου (1/2 ρυ 2) και της
δυναμικής ανά μονάδα όγκου (ρgy) παραμένει σταθερό σε οποιοδήποτε σημείο μιας
ρευματικής γραμμής. Ρ+1/2ρυ2+ρgy= σταθερό
Αν ο σωλήνας είναι οριζόντιος, το y είναι σταθερό οπότε: Ρ+1/2ρυ2= σταθερό. Άρα σε
περιοχές όπου πυκνώνουν οι ρευματικές γραμμές ( μικρή διατομή του σωλήνα) και η
ταχύτητα αυξάνεται (εξίσωση συνέχειας), η πίεση P ελαττώνεται.

(Απόδειξη της εξίσωσης Bernoulli)

Έστω ότι στο σωλήνα μεταβλητής
διατομής ρέει ασυμπίεστο υγρό.

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 6

Τα σημεία του σωλήνα Β και Γ βρίσκονται σε ύψη y1 και y2 από το έδαφος, ενώ οι πιέσεις
σε αυτά τα σημεία είναι Ρ1 και Ρ2 αντίστοιχα.
Απομονώνουμε νοητά το ρευστό που υπάρχει στο σωλήνα ανάμεσα στα σημεία Β και Γ.
Στο σημείο Β το ρευστό δέχεται μια δύναμη από το υπόλοιπο ρευστό F1=P1A1 ενώ στο
σημείο Γ μια δύναμη F2=P2A2 αντίθετης φοράς από την F1 (A1 και Α2: εμβαδά διατομής του
σωλήνα στα σημεία Β, Γ)
Άρα σε ένα μικρό χρονικό διάστημα Δt ένα στοιχειώδες τμήμα του ρευστού στο Β
μετατοπίζεται κατά Δs1, ενώ στο Γ κατά Δs2. Εφαρμόζουμε το θεώρημα μεταβολής της
κινητικής ενέργειας ανάμεσα στα σημεία Β και Γ: dK=Wολ ή ΚΓ-ΚΒ=W+WW
W: Το έργο που προσφέρεται στο τμήμα ρευστού από το Β στο Γ, από το υπόλοιπο ρευστό.
W=F1. Δs1 – F2. Δs2 = P1.A1.Δs1 – P2.A2.Δs2=P1ΔV – P2ΔV= (P1-P2) ΔV
Ww: Το έργο του βάρους.
Ww= - Δm.g.Δy= -Δm.g( y2-y1)= -ρ.ΔV.g( y2-y1)
Επίσης KΓ – ΚΒ = ½ Δm.υ22 – ½ Δmυ12= ½ ρ ΔVυ22 – ½ ρ ΔVυ12 = ½ ρ ΔV( υ22-υ12)
Άρα : (1) ½ ρΔV (υ22-υ12) = (P1-P2)ΔV – ρΔVg (y2-y1)
ή ½ ρ.ΔV.υ22 + P2ΔV+ρ g y2 = ½ ρΔV υ12 + P1ΔV + ρΔV.y1
ή Ρ1 + ½ ρ.υ12 + ρ gy1= Ρ2 + ½ ρ.υ22 + ρ gy2

(Ο άνεμος παρασέρνει τις στέγες των σπιτιών)

Όταν ο δυνατός άνεμος συναντά τη στέγη του σπιτιού,
αλλάζει διεύθυνση, με αποτέλεσμα η φλέβα του να στενεύει
στη θέση Σ2. Άρα εξαιτίας της εξίσωσης της συνέχειας Π=Α.υ:
σταθερό που ισχύει για τα ρευστά, (υγρά και αέρια), η
ταχύτητά του στο Σ2 είναι μεγαλύτερη από τα σημεία Σ1 και Σ3.
Τα σημεία Σ1 , Σ2 , Σ3 είναι στο ίδιο υψόμετρο. Άρα σύμφωνα
με την αρχή Bernoulli
(Ρ +1/2 ρυ2= σταθερό), η πίεση στο Σ2 θα είναι μικρότερη από
την πίεση στα Σ1 και Σ3, και ακόμη μικρότερη στο εσωτερικό του σπιτιού κάτω από την
στέγη όπου ο αέρας ουσιαστικά είναι ακίνητος.
Άρα η δύναμη που ασκείται στη στέγη προς τα πάνω υπερνικά τις αντίρροπής της προς τα
κάτω, και η στέγη τείνει να ανυψωθεί.

( Ποια δύναμη ανυψώνει τα αεροπλάνα)

Οι πτέρυγες του αεροπλάνου είναι σχεδιασμένες με
τέτοιο τρόπο ώστε όταν το αεροπλάνο κινείται, οι
ρευματικές γραμμές να παρουσιάζουν πύκνωση στο
επάνω μέρος τους και αραίωση στο κάτω.
Άρα η πίεση στο πάνω μέρος των πτερυγίων είναι μικρότερη από αυτή στο κάτω μέρος.
Η δύναμη που δέχονται οι πτέρυγες εξαιτίας της διαφοράς πίεσης ονομάζεται
αεροδύναμη και η κατακόρυφη συνιστώσα της δυναμική άνωση.
Η πιέσεις που αναπτύσσονται είναι αντίστοιχες της ταχύτητας του αεροπλάνου. Αν η
ταχύτητα πάρει τέτοιες τιμές ώστε η δυναμική άνωση να υπερνικήσει το βάρος του
αεροπλάνου, το αεροπλάνο σηκώνεται.
Το φαινόμενο στην πραγματικότητα είναι πολύπλοκο, γιατί η ροή του αέρα είναι
τυρβώδης, και απαιτούνται πολύπλοκοι υπολογισμοί.

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 7

Τριβή στα ρευστά

(Εσωτερική τριβή στα ρευστά)
Η εσωτερική τριβή στα ρευστά ονομάζεται ιξώδες. Το ιξώδες στα υγρά οφείλεται στις
δυνάμεις συνοχής ανάμεσα στα μόρια τους, ενώ στα αέρια στις κρούσεις μεταξύ των
μορίων τους.
Όταν αυξάνεται η θερμοκρασία, το ιξώδες στα υγρά μειώνεται.
Το ιξώδες υπάρχει στα πραγματικά ρευστά, και έχει πολύ σημαντικές πρακτικές
εφαρμογές. Για παράδειγμα είναι απαραίτητο στη λίπανση μηχανής όπου το λιπαντικό
παρουσιάζει τη δύναμη αυτή κατά τη διάρκεια της ροής του.

(Χαρακτηριστικά δύναμης τριβής σε ρευστό)

Θεωρούμε 2 γυάλινες πλάκες εμβαδού Α. Σταθεροποιούμε την κάτω πλάκα και
απλώνουμε πάνω της στρώμα από μέλι πάχους l. Στη συνέχεια τοποθετούμε την πάνω
πλάκα. Στην πάνω πλάκα ασκούμε δύναμη F για να την μετακινούμε με σταθερή ταχύτητα
υ. Άρα η δύναμη F εξουδετερώνει τις τριβές που αναπτύσσονται μεταξύ των στρωμάτων
του μελιού που κινούνται το ένα ως προς το άλλο, αλλά και τις τριβές ανάμεσα στο μέλι και
την πάνω πλάκα.
Το ανώτερο στρώμα μελιού που έχει προσκολληθεί στην πάνω πλάκα κινείται με
ταχύτητα u, ενώ το στρώμα μελιού που έχει
προσκολληθεί στην κάτω πλάκα είναι ακίνητο.
Όλα τα ενδιάμεσα στρώματα έχουν ταχύτητες που όσο
ανεβαίνουμε προς τα πάνω αυξάνονται από 0 σε υ.
Αν αντικαταστήσουμε το μέλι με ρευστό που ρέει
ευκολότερα, (πχ λάδι), η αντίστοιχη δύναμη F που πρέπει
να ασκούμε είναι μικρότερη. Επίσης η F μικραίνει αν αυξήσουμε το πάχος l, ελαττώσουμε
το εμβαδόν της επιφάνειας των πλακών ή επιχειρήσουμε να μετακινούμε την πλάκα με
μικρότερη ταχύτητα.

( Μέτρο δύναμης τριβής)

Αποδεικνύεται ότι το μέτρο της δύναμης τριβής δίνεται από τη σχέση: F=nAυ/l, όπου
Α: το εμβαδόν της επιφάνειας, l: το πάχος της, υ: η ταχύτητας της πλάκας και n: ο
συντελεστής ιξώδους του ρευστού.

(Συντελεστής ιξώδους n)
Ο συντελεστής ιξώδους n εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά του ρευστού και από τη
θερμοκρασία.
Η μονάδα μέτρησης του στο S.I. είναι το 1 Ns/m2 ενώ στην πράξη μετριέται σε poise
(πουάζ) 1P= 1dyn.s/cm2 = 0,1Ns/m2

(Κίνηση ρευστού σε σωλήνα)

Τα μόρια που είναι σε επαφή με τα τοιχώματα του σωλήνα
είναι πρακτικά ακίνητα, ενώ όσο προχωρούμε προς τον
κεντρικό του άξονα οι ταχύτητες τους αυξάνονται.

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 8

Τα μόρια του ρευστού που είναι ακριβώς στο άξονα κινούνται με τη μέγιστη ταχύτητα.

(Νευτώνεια ρευστά)
Νευτώνεια ονομάζονται τα ρευστά που υπακούουν στην εξίσωση F=nA.υ/l .
Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει σε όλα τα ρευστά γραμμική αναλογία ανάμεσα στην
τριβή που ασκείται κατά τη διάρκεια της ροής τους και την ταχύτητά τους

(Αίμα και ροή)

Το αίμα είναι ένα αιώρημα στερεών σωματιδίων μέσα σε υγρό. Όταν αυξάνεται η
ταχύτητα ροής του, τα σωματίδια παραμορφώνονται και προσανατολίζονται έτσι ώστε να
διευκολύνουν τη ροή.

Υγρά σε ισορροπία
Ερωτήσεις
1.1) Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές;
α) Τα ρευστά σώματα δεν έχουν δικό τους σχήμα, αλλά παίρνουν το σχήμα του δοχείου που
τα περιέχει.
β) Ως ρευστά θεωρούνται τα αέρια σώματα.
γ) Τα υγρά σώματα έχουν σταθερό όγκο σε σταθερή θερμοκρασία Τ.
δ) Τα αέρια σώματα είναι ασυμπίεστα, χαρακτηρίζονται από σταθερό όγκο άρα και
πυκνότητα.

1.2) Η μονάδα μέτρησης της πίεσης στο S.I. είναι το:

α) Νm2 β) 1 Ν/m γ)Nm δ) N/m2

1.3) Η υδροστατική πίεση σε βάθος h από την επιφάνεια του υγρού είναι P. Σε βάθος 4h
από την επιφάνεια του θα είναι ίση με:
α) Ρ β)2Ρ γ) 4Ρ δ) Ρ/4

1.4) Από ποιους παράγοντες εξαρτάται η υδροστατική πίεση στον πυθμένα ενός δοχείου;
α) Από το υγρό που το περιέχει
β) Από το εμβαδόν του πυθμένα
γ) Από το ύψος της στήλης του υγρού
δ) Από την επιτάχυνση της βαρύτητας
ε) Από το υλικό που είναι κατασκευασμένο το δοχείο.

1.5) Στο δοχείο του σχήματος η δύναμη F ασκείται στο

έμβολο και το υγρό ισορροπεί.
Ι) Ποιο από τα τρία μανόμετρα δείχνει μεγαλύτερη
ένδειξη;
α) Α β) Β γ) Γ
δ) ίδια ένδειξη σε όλα

ΙΙ) Δικαιολογείστε την απάντηση σας.

ΙΙΙ) Αν η ερώτηση αναφέρεται σε χώρο εκτός πεδίων βαρύτητας ποια θα ήταν η απάντηση
σας;

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 9

1.6) Υγρό ισορροπεί σε δοχείο, ευρισκόμενο στο πεδίο βαρύτητας

της Γης. Αποδείξτε ότι η διαφορά πιέσεων ανάμεσα σε 2 σημεία που
απέχουν κατακόρυφα κατά h, είναι ΔP=ρ g h, όπου ρ η πυκνότητα του
υγρού.

1.7) Αποδείξτε ότι οι πιέσεις σε 2 σημεία στο ίδιο οριζόντιο

επίπεδο σε υγρό που ισορροπεί είναι ίσες.

1.8) Σχεδιάστε τις 4 δυνάμεις που ασκεί το υγρό στα τοιχώματα του
δοχείου του σχήματος.

1.9) Η υδροστατική πίεση σε συνάρτηση με την

απόσταση h από την επιφάνεια 2 υγρών δίνεται στο σχήμα. Τα 2 υγρά
ισορροπούν στο βαρυτικό πεδίο της Γης.
Ι) Ποιο από τα 2 υγρά έχει μεγαλύτερη πυκνότητα;
α) το πρώτο β) το δεύτερο

ΙΙ) Δικαιολογείστε την απάντηση σας.

1.10) Ποιο από τα παρακάτω διαγράμματα δίνει την πίεση ενός σημείου
Α σε υγρό που ισορροπεί σε συνάρτηση με την κατακόρυφη απόσταση χ
του σημείου
από τον
πυθμένα του δοχείου;

1.11) Το υγρό του σχήματος ισορροπεί εντός πεδίου

βαρύτητας της Γης.

1Ι) Ποια από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστή;

α) ΡΓ – ΡΔ= ρgΓh β) Ρ Γ=ΡΔ
γ)Ρ Δ - ΡΓ= ρgΓh

II) Δικαιολογείστε την απάντηση σας.

2Ι) Ποια από τις παρακάτω σχέσεις είναι σωστή;

α) ΡΔ=ΡΖ β) Ρ Δ-ΡΖ= ρgΓh γ)Ρ Ζ-ΡΔ= ρgΓh

ΙΙ) Δικαιολογείστε την απάντηση σας.

3Ι) Ποια από τις παρακάτω σχέσεις είναι σωστή;

α) ΡΖ=Ραtm + ρgΓh β) Ρ Ζ=Ραtm + ρgΓ2h γ) Ρ Ζ= ρgΓh

II) Δικαιολογείστε την απάντηση σας.

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 10

4Ι) Αν δεν υπήρχε ατμόσφαιρα ποια από τις παρακάτω σχέσεις θα ήταν σωστή;
α) ΡΔ =ρgh β)Ρ Δ= ΡΖ=ρg2h γ)Ρ Δ=0

II) Δικαιολογείστε την απάντηση σας.

1.12) Τα 2 υγρά του σχήματος (1) και (2) πυκνοτήτων ρ 1 και ρ2

αντίστοιχα, δεν αναμειγνύονται και ισορροπούν σε 2 όμοιους
κατακόρυφους σωλήνες .
Αποδείξτε ότι h1/h2 = ρ2/ρ1 .

1.13) Στο υδραυλικό πιεστήριο του σχήματος η σχέση

των 2 εμβαδών διατομής είναι Α2 = 10Α1 .
Ι) Ασκώντας δύναμη F στο έμβολο (1) μπορούμε να
ανυψώσουμε μέσω του εμβόλου (2) σώμα βάρους ίσο με:
α)F β) 10F γ)F/10

II) Η ενέργεια που καταναλώσαμε σε σχέση με το έργο της δύναμης ανύψωσης του
σώματος W είναι:
α) ίσες β) δεκαπλάσια γ) ίση με 1/10

ΙΙΙ) Αν κατεβάσουμε το έμβολο Α1 κατά χ, το έμβολο Α2 θα ανέβει κατά:

α) χ β)10χ γ) χ/10

Προβλήματα

1.14)Υπολογίστε την πίεση που ασκείται σε επιφάνεια εμβαδού Α= 10 -2cm2, όταν ασκηθεί
σε αυτή δύναμη F= 60N. (Απ: 6.107 Ρa)

1.15) Υπολογίστε την υδροστατική πίεση σε ένα σημείο ενός υγρού πυκνότητας
ρ =103 kg/m3 σε κατακόρυφη απόσταση h = 4cm από την ελεύθερη επιφάνεια του. Δίνεται η
επιτάχυνση της βαρύτητας g=10m/s2 . (Απ:400 Pa)

1.16) Υπολογίστε τη διαφορά πίεσης ανάμεσα στα σημεία Α και Β

στο εσωτερικό του δοχείου. Δίνονται : hA=60cm, hB=10cm, η
πυκνότητα του υγρού ρ=1,2 . 103kg /m3 και η επιτάχυνση της
βαρύτητας g=10m/s2.
(Απ: 6000 Pa)

1.17) Κλειστό δοχείο όγκου V=4L και ύψους h=20cm είναι γεμάτο με
νερό πυκνότητας ρ=103kg/m3
α) Υπολογίστε την υδροστατική του πίεση σε ένα σημείο του
πυθμένα του Γ. β) Υπολογίστε τη δύναμη που ασκείται στον πυθμένα
από το υγρό. Δίνεται g=10m/s2. (Απ: α)2000
Ρa, β) 40Ν)

1.18) Υγρό πυκνότητας ρ=0,8·103 kg/m3 ισορροπεί σε ανοιχτό δοχείο ύψους h=2m.
Υπολογίστε την πίεση σε ένα σημείο του πυθμένα του Γ αν:

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 11

α) Το δοχείο είναι εντός του βαρυτικού πεδίου της Γης.

β) Το δοχείο απομακρυνθεί από την Γη και βρεθεί εκτός βαρυτικού πεδίου της
γ) Το δοχείο τοποθετηθεί στην επιφάνεια της Σελήνης.
Δίνεται η ατμοσφαιρική πίεση στην επιφάνεια της Γης: Ρatm=105N/m2 ,
η ένταση των πεδίων βαρύτητας στη Γη gΓ=10m/s2 και στη Σελήνη
gΣ=1,6m/s2
(Απ: α)11,6.10 4Ρα, β)0, γ)2,56.103Ρα)

1.19) Υγρό πυκνότητας ρ=1,2.103kg/m3 ισορροπεί σε ανοιχτή

δεξαμενή. Υπολογίστε: α) Την υδροστατική του πίεση σε ένα σημείο
Α, σε απόσταση h =2m από τον πυθμένα της δεξαμενής. β) Την
ολική πίεση στο ίδιο σημείο. γ) Την δύναμη που ασκείται στον
πυθμένα της δεξαμενής , αν το εμβαδόν διατομής του είναι ίσο με
S =2m2 . Δίνεται g=10m/s2 , το ύψος του δοχείου H=7m, και η
ατμοσφαιρική πίεση Patm=105Pα . (Απ: α) 6.104 Pα
β)16.104 Pα γ)36,8·.104 Ν)

1.20) Να υπολογιστεί η πίεση που ασκείται στον πυθμένα του

δοχείου του σχήματος. Το δοχείο περιέχει υγρό πυκνότητας
ρ=1,2.103kg/m3 έχει ύψος h=50cm, και το πάνω άκρο του κλείνεται με
έμβολο βάρους W=20N και εμβαδού Α=10-3m3, που ισορροπεί στην
επιφάνειά του. Δίνεται η επιτάχυνση της βαρύτητας g=10m/s2 και η
ατμοσφαιρική πίεση Patm=105 Pa. (Απ: 12,6.104 Pa)

1.21) Κύλινδρος μάζας m=2kg και εμβαδόν διατομής Α= 10-2 m2.

Ισορροπεί βυθισμένος σε δοχείο που περιέχει νερό πυκνότητας ρ=10 3
kg/m3 . Να υπολογίσετε το ύψος h1 του κυλίνδρου που είναι
βυθισμένος. Δίνεται η επιτάχυνση της βαρύτητας g=10m/s2 .
( Απ: 0.2 m)

1.22) Κύλινδρος μάζας m και εμβαδού διατομής Α ισορροπεί σε δοχείο

που περιέχει υγρό πυκνότητας ρ. Αποδείξτε ότι αν πιέσουμε προς τα κάτω
τον κύλινδρο κατά χ και τον αφήσουμε ελεύθερο, θα εκτελέσει γ.α.τ, και
να υπολογίσετε την περίοδο του. Δίνεται η επιτάχυνση της βαρύτητας
g.

1.23) Το δοχείο του σχήματος περιέχει νερό πυκνότητας ρ=10 3 kg/m3 .

Το εμβαδόν διατομής του είναι Α=10-2 m2 και το ύψος της υγρής στήλης
h=0.4m. α) Υπολογίστε την πίεση στον πυθμένα του δοχείου καθώς και
την δύναμη που ασκεί ο πυθμένας στο υγρό. Δίνεται
η επιτάχυνση της βαρύτητας g=10m/s2 και η
ατμοσφαιρική πίεση Patm=105 Pa. β) Τοποθετώ στην επιφάνεια του υγρού
κύλινδρο εμβαδού διατομής Α’=5.10-3 m3 και μάζας m=2kg. Να
υπολογιστεί η μεταβολή της πίεσης στον πυθμένα του δοχείου, καθώς
και της δύναμης που ασκεί ο πυθμένας στο υγρό.
(Απ: α)10,4.104 Pa, 10,4.102 N β)6.103 Pa, 60N )

1.24) Σφαίρα μάζας m αρχικά ακίνητη στο σημείο Α της ελεύθερης

επιφάνειας υγρού πυκνότητας ρ = 103 kg/m3 που ισορροπεί, αρχίζει να
κινείται ομαλά επιταχυνόμενα, υπό την επίδραση εξωτερικής δύναμης

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 12

F, με επιτάχυνση α = 2.10-4 m/s2. Να υπολογίσετε: α) τον χρόνο που απαιτείται για να

φτάσει στη βάση του δοχείου, αν το ύψος του είναι ίσο με h = 64 cm. β) την πίεση στο
σημείο που βρίσκεται την χρονική στιγμή t = 40 s. γ) Να σχεδιάσετε το διάγραμμα p = p(t)
όπου p η πίεση του σημείου που βρίσκεται σε κάθε στιγμή το σώμα. Δίνεται η
ατμοσφαιρική πίεση στην επιφάνεια της Γης patm = 105 N/m2, και η επιτάχυνση της
βαρύτητας g = 10 m/s2.
(Απ: α) 80 sec β) 1016.102 Pa)

1.25) Σε κλειστό δοχείο έχει εγκλωβιστεί αέρας ο οποίος ασκεί πίεση

στο υγρό p. Το ύψος της στάθμης του υγρού είναι h = 40 cm, η
πυκνότητά του ρ = 103 kg/m3 και η επιτάχυνση της βαρύτητας g = 10
m/s2 και η ένδειξη ενός μανόμετρου στη βάση του δοχείου pΓ = 6.103
Pa. α) Να υπολογιστεί η πίεση από το αέριο στο υγρό p. β) Αν
ανοίξουμε το πώμα του δοχείου στο Α, ποια θα είναι η νέα ένδειξη του
μανόμετρου; Δίνεται patm = 105 Pa.
(Απ: α) 2.10 3 Pa β) 1,04.105 Pa)

1.26) Το κλειστό δοχείο του σχήματος είναι γεμάτο με

υγρό που ισορροπεί, πυκνότητας ρ = 10 3 kg/m3. α) Αν το
ύψος του είναι h = 20 cm, υπολογίστε τη διαφορά των
ενδείξεων των δύο μανομέτρων Α1 και Α2. β) Εάν στο
έμβολο S = 10-2 m2 ασκήσουμε μία επιπλέον οριζόντια
δύναμη F = 50 N, πως θα διαμορφωθεί η απάντηση στο
προηγούμενο ερώτημα. Δίνεται η επιτάχυνση της βαρύτητας g = 10 m/s2.
(Απ: α) Δ p = 2000 Pa β) Θα αυξηθούν και οι δύο ενδείξεις κατά 5000
Pa)

1.27) Να αποδείξετε ότι για το δοχείο του σχήματος που ανεβαίνει

προς τα πάνω με σταθερή επιτάχυνση α, η υδροστατική πίεση στο
σημείο Γ δίνεται από τη σχέση: Ρυδρ =ρ h (g+α), όπου ρ η πυκνότητα
του υγρού και g η επιτάχυνση της βαρύτητας.

1.28) Το υδραυλικό πιεστήριο του σχήματος περιέχει

υγρό που ισορροπεί, και 2 αβαρή έμβολα διατομών
Α1 =10-2 m2 και Α2 = 5. 10-2 m2 αντίστοιχα.
α) Τοποθετούμε στο 2ο εμβαδό σώμα βάρους W=400N.
Υπολογίστε τη δύναμη F’ που πρέπει να ασκήσουμε στο
πρώτο έμβολο ώστε να μη διαταραχτεί η ισορροπία.
β) Αν ασκήσουμε μία δύναμη F=200N για μετατόπιση του πρώτου εμβόλου κατά Δχ=20cm
πόση ενέργεια προσφέρουμε στο σύστημα;
γ) Πόσο θα ανυψωθεί το 2ο έμβολο σε αυτήν την περίπτωση;
( Απ: α) 80 Ν, β) 40 J , γ) 0.04 m )

1.29) Στο υδραυλικό πιεστήριο του σχήματος τα 2 έμβολα

έχουν βάρη W1 και W2, και εμβαδά διατομής Α1 και Α2
αντίστοιχα. Τα έμβολα ισορροπούν
α) Αποδείξτε ότι W1/ A1 = W2/ A2
β) Τοποθετούμε στο έμβολο (2) σώμα μάζας Μ. Υπολογίστε
την κατακόρυφη δύναμη F που πρέπει να ασκήσουμε στο έμβολο (1) ώστε να μην
διαταραχθεί η ισορροπία.

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 13

γ) Αυξάνουμε το μέτρο της F μετατοπίζοντας το έμβολο (1) προς τα κάτω κατά h. Πόσο θα
ανέβει το 2ο έμβολο;
δ) Υπολογίστε τη νέα τιμή της δύναμης F στη νέα θέση ισορροπίας.
ε) Πόση ενέργεια προσέφερε η ατμόσφαιρα στο πιεστήριο για αυτήν τη μετατόπιση;
στ) Υπολογίστε το έργο της δύναμης F. Δίνεται η πυκνότητα του υγρού ρ.
(Απ: β) F=Mg Α1 / Α2 γ) y=h Α1 / Α2 δ) F’ =F +ρg (h+y) Α1 ε) μηδέν , στ) Mgy+ ½ ρΑ1 hg (h+y) )

1.30) Τα συγκοινωνούντα δοχεία του σχήματος

περιέχουν υγρό πυκνότητας ρ=10 3 kg/m3 που
ισορροπεί. Τα δοχεία έχουν την ίδια διατομή Α=10·10 -2m2 .
Στο αριστερό δοχείο τοποθετούμε αβαρές έμβολο και
ασκούμε κατακόρυφη δύναμη F με φορά προς τα κάτω. Να υπολογιστεί το ελάχιστο έργο
της F προκριμένου να διώξουμε το νερό από το αριστερό δοχείο. Δεχόμαστε ότι ο
οριζόντιος σωλήνας είναι αμελητέου όγκου. Δίνεται g=10m/s2 , h=0,2m
(Απ: 40J)

1.31) Ανοιχτό δοχείο εμβαδού διατομής Α=10 -1 m2 περιέχει υγρό πυκνότητας ρ=10 3
kg/m3. Η στάθμη του νερού είναι σε ύψος Η=1m, από τον πυθμένα του δοχείου. α)
Υπολογίστε την ολική πίεση σε σημείο που απέχει 0,4m από τον πυθμένα. β) Την μάζα του
νερού. Δίνονται Ρatm= 105 Pa, g=10m/s2 . (Απ: α)
10,6.104 Ρa, β) 102 kg)

1.32) Δύο δοχεία με εμβαδά διατομής Α 1= 10.10-2 m2 και

Α2=30.10-2 m2 συνδέονται με οριζόντιο σωλήνα αμελητέας
χωρητικότητας. Στο μέσο του οριζόντιου σωλήνα υπάρχει
κλειστή στρόφιγγα με αποτέλεσμα να υπάρχει νερό μόνο
στο οριζόντιο δοχείο, σε ύψος H=20cm.
α) Υπολογίστε την πίεση στα σημεία Κ και Λ
β) Ανοίγουμε τη στρόφιγγα με αποτέλεσμα να μετακινηθεί υγρό προς το 2 ο δοχείο. Στην νέα
κατάσταση ισορροπίας υπολογίστε τη νέα πίεση στα σημεία Κ και Λ.
Δίνεται η πυκνότητα του νερού ρ= 103kg /m3 , g=10 m/s2 και η ατμοσφαιρική πίεση Patm= 105
Pa. (Απ: α) 10,2.104 Pa, 105 Pa, β) 10,05.104 Pa , 10,05.104 Pa)

1.33) Το δοχείο του σχήματος περιέχει υγρό πυκνότητας 1,2.10 3

kg/m3 , το οποίο φτάνει σε ύψος h=0,5 m από τον πυθμένα. Ο
πυθμένας εμβαδού Α=10-2 m2 και μάζας m=14 kg είναι ελεύθερος να
κινείται κατακόρυφα χωρίς τριβές και ισορροπεί στο άνω άκρο
κατακόρυφου ελατηρίου σταθεράς Κ=12000Ν. Δίνεται η
ατμοσφαιρική πίεση Patm= 105 Pa, καθώς και g=10 m/s2
α) Υπολογίστε την παραμόρφωση του ελατηρίου
β) Ρίχνουμε στο άνω μέρος του δοχείου υγρό με αποτέλεσμα η
ποσότητα του να διπλασιαστεί και πυθμένας να ισορροπεί σε μία νέα θέση.
Υπολογίστε το έργο του ελατηρίου για αυτήν την μετακίνηση του πυθμένα.
(Απ: α) χ=0,1 m β) -6,15J)

1.34) Τα δοχεία του σχήματος περιέχουν υγρό που

ισορροπεί πυκνότητας ρ = 10 3Kg/m3. α) Υπολογίστε το
ύψος h της δεξιάς στήλης. Δίνεται το εμβαδόν του
εμβόλου Α = 10-2m2, το βάρος του w = 40 N, H = 40 cm και

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 14

η επιτάχυνση της βαρύτητας g = 10 m/s2. Το έμβολο μπορεί να μετακινείται

ελεύθερα χωρίς τριβές. ( Απ: 0.6 m )

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 15

Ρευστά σε κίνηση

Ερωτήσεις

2.1)Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές;

α) Ένα ιδανικό ρευστό ρέει στρωτά χωρίς να αναπτύσσονται στρόβιλοι.
β) Τα ρευστά στα οποία αναπτύσσονται τριβές κατά την κίνηση τους ονομάζονται
πραγματικά.
γ) Η ροή ενός ιδανικού ρευστού είναι στρωτή ή τυρβώδης.
δ) Αν οι δυνάμεις συνάφειας ανάμεσα στα μόρια του υγρού ξεπέρασαν κάποιο όριο,
δημιουργούνται δίνες.

2.2) Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές;

α) Ρευματική γραμμή ονομάζεται η τροχιά ενός μορίου του υγρού.
β) Δύο ρευματικές γραμμές δεν τέμνονται και δεν εφάπτονται.
γ) Φλέβα είναι η εγκάρσια τομή ενός σωλήνα μέσα στον οποίο κινείται το υγρό.
δ) Όταν οι ρευματικές γραμμές ενός σωλήνα αυξάνονται η ταχύτητα του υγρού στη
συγκεκριμένη περιοχή μειώνεται.
ε) Η ανάμειξη της ποσότητας του ρευστού στις φλέβες του σωλήνα οδηγεί στην συνολική
του μετακίνηση μέσα απ’ αυτόν.

2.3) Η μονάδα μέτρησης της παροχής ενός σωλήνα Π στο (S.I) είναι:
α)m3/s β) m3. s γ) m2/s δ) m2. S

2.4) Η ταχύτητα των μορίων ενός υγρού σε σημείο ενός σωλήνα διατομής Α 1 είναι
υ1=10m/s. Αν στη συνέχεια ο σωλήνας στενέψει με αποτέλεσμα το εμβαδόν διατομής του
να υποδιπλασιαστεί, η ταχύτητα κίνησης των μορίων του υγρού θα είναι:
α) 5m/s β)10m/s γ)20m/s δ) 100m/s

2.5) Στο σωλήνα του σχήματος η ταχύτητα του

υγρού στην θέση (2) είναι υ 2=9υ1 όπου υ1 η ταχύτητα
του υγρού στη θέση (1). Ο λόγος των ακτινών
διατομής r1 /r2 είναι:
α) 1 β) 3 γ) 9 δ) 1/3

2.6) Ι) Αν Π1 = Π4 =0,4m3/s , Π2 =Π5 =0,3m3/s,

η παροχή από τον σωλήνα Π3 είναι:
α) 0,2m3/s β) 0,3 m3/s
3
γ) 0,6 m /s
ΙΙ) Σχεδιάστε την φορά κίνησης του υγρού
στον σωλήνα Π5.

2.7) Η εξίσωση της συνέχειας είναι άμεση

συνέπεια της αρχής διατήρησης:
α) της ορμής β)της ενέργειας γ)του φορτίου δ) της ύλης

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 16

2.8) Σε ποιο σημείο του

σωλήνα το υγρό κινείται με
μεγαλύτερη ταχύτητα;
Δικαιολογείστε την απάντηση
σας.

2.9) Γεμίζοντας ένα δοχείο με νερό με τη βοήθεια ενός σωλήνα, καλύπτουμε μέρος του
ανοίγματός του με το δάκτυλό μας, οπότε το νερό κινείται πιο γρήγορα.
Ι) Σε αυτή την περίπτωση:
α) Το δοχείο θα γεμίσει πιο γρήγορα.
β) Το δοχείο θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο για να γεμίσει.
γ) Ο χρόνος γεμίσματος και στις 2 περιπτώσεις θα είναι ίδιος.

ΙΙ) Δικαιολογείστε την απάντηση σας.

2.10) Στο δοχείο του σχήματος εμβαδού διατομής Α

παρέχουμε υγρό από την θέση (1), ενώ το υγρό φεύγει απ’ αυτό
από τη θέση (2). Αν Π1, Π2 οι δύο παροχές, και Π1>Π2, αποδείξτε ότι
dh Π 1−Π 2
η στάθμη h του υγρού ανεβαίνει με ρυθμό = .
dt Α

Προβλήματα
2.11)Δοχείο όγκου V= 6L γεμίζει με νερό σε χρόνο t=1min. Υπολογίστε την παροχή του
νερού που προσφέρθηκε στο δοχείο. (Απ: 10-4 m3/s)

2.12) Δοχείο όγκου V γεμίζει με νερό, το οποίο κινείται με ταχύτητα υ = 0,08 m/s από
εγκάρσια διατομή του εμβαδού Α=50.10-2 m2 .
α) Υπολογίστε την παροχή Π στο δοχείο.
β) Υπολογίστε τον όγκο V καθώς και τη μάζα m του υγρού που μεταφέρθηκαν στο δοχείο σε
χρόνο t=20 sec. Δίνεται η πυκνότητα του νερού ρ=103kg/m3 .
(Απ: α) 4.10 -2 m3/s β)0,8m3 γ)800kgr)

2.13)Τα εμβαδά διατομής του σωλήνα του

σχήματος στις θέσεις (1) και (2) δίνονται :
Α1 =20·10-4 m2 και Α2 =5·10-4 m2 αντίστοιχα. α) Αν το
υγρό κινείται στη θέση (1) με ταχύτητα υ 1= 2m/s,
υπολογίστε την ταχύτητα με την οποία κινείται στη θέση (2). β)Αν για να μεταφερθεί ένα
μόριο του υγρού ανάμεσα στις θέσεις (1) και (2) χρειάζεται 2 sec, υπολογίστε τον όγκο της
υγρής στήλης ανάμεσα σε αυτές τις θέσεις. (Απ: α) 8m/s β) 80.10-4 m3 )

2.14) Στο σωλήνα του σχήματος εισέρχεται υγρό από τη

θέση (1) ενώ εξέρχεται από τις θέσεις (2) και (3). Αν οι
παροχές στις θέσεις (1) και δύο είναι Π 1=0,4 m3/s και
Π2=0,3 m3/s , υπολογίστε: α) Την παροχή του υγρού στη
θέση (3). β) Την μάζα του υγρού που εξέρχεται από την

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 17

θέση (3) σε χρόνο t=10sec. Δίνεται η πυκνότητα του υγρού ρ=1,2.10 3 kg/m3 .
(Απ: α) 0,1m3/s β)1,2.103 kg)

2.15) Ο σωλήνας του σχήματος εμβαδού Α= 10 -2m2

καταλήγει σε 2 επιμέρους σωλήνες απ’ όπου το νερό
μπορεί να φεύγει μέσα από μικρές οπές όμοιες μεταξύ
τους. Αν κάθε οπή έχει εμβαδόν διατομής Αοπ=10-4m2 και η
ταχύτητα με την οποία εξέρχεται το υγρό απ’ αυτήν είναι
υοπ=4υ, όπου υ η ταχύτητα του υγρού στον σωλήνα,
υπολογίστε τον αριθμό των οπών. (Απ: 25)
2.16) Ο όγκος του υγρού που περιέχεται σε δοχείο δίνεται από το
διάγραμμα του σχήματος. α) Υπολογίστε την παροχή του. β) Αν η
ταχύτητα με την οποία εισρέει το υγρό είναι υ =0,1 m/s, υπολογίστε το
εμβαδόν διατομής του. (Απ: α)2,5.10-4 m3/s β) 2,5.10-5 m2 )
2.17) Η παροχή του νερού προς ένα δοχείο
ελαττώνεται γραμμικά με τον χρόνο σύμφωνα με το σχήμα.α)
Υπολογίστε τη σχέση που περιγράφει τη μεταβολή της σε συνάρτηση με
τον χρόνο. β) Υπολογίστε τον όγκο του υγρού που προσφέρθηκε στο
δοχείο σε t=10 sec.
(Απ: α) Π=-0,02t+0,2 (S.I) β)1m3 )

2.18) Νερό εξέρχεται από την κάνουλα βρύσης εμβαδού Α=2cm2 με ταχύτητα υo =2m/s.
α) Υπολογίστε την παροχή της κάνουλας. β) Το ρεύμα νερού καθώς αυτό κατέρχεται
στενεύει. Γιατί συμβαίνει αυτό; Υπολογίστε την ακτίνα διατομής που σχηματίζει το νερό 0,6
sec αφότου έφυγε από την κάνουλα. Δεχόμαστε ότι η διατομή είναι κυκλική. γ) Ποιος είναι
ο όγκος της υγρής στήλης που έχει σχηματιστεί ανάμεσα στην κάνουλα και την
συγκεκριμένη θέση; Δίνεται η επιτάχυνση της βαρύτητας g=10m/s2
√ 0,5/ π m,
(Απ: α)4.10 -4 m3/s β) 0.1 γ)2,4.10-4 m3 )

2.19) Το νερό στο στόμιο ενός σιντριβανιού πετάγεται από οπή Α= 6·10 -2 m3 με ταχύτητα
υ1=6 m/s . α) Υπολογίστε το εμβαδόν διατομής της υγρής στήλης που έχει δημιουργηθεί, σε
ύψος h=1m από το στόμιο. β) Υπολογίστε τον όγκο της υγρής στήλης που έχει
δημιουργηθεί ανάμεσα στο στόμιο του σιντριβανιού στη συγκεκριμένη θέση και όταν το
νερό βρίσκεται στην άνοδο. Δίνεται g=10m/s2. (Απ: α) 9.10-2
m2 , β) 72·10-3 m3 )

2.20) Η παροχή μιας βρύσης είναι Π, και η ταχύτητα με την οποία το νερό εξέρχεται απ’
αυτήν είναι υ. Καθώς το νερό πέφτει προς τα κάτω, η υγρή στήλη στενεύει. Να υπολογίσετε
την ακτίνα R της στήλης του υγρού σε κατακόρυφη απόσταση h από την κάνουλα. Δίνεται η
επιτάχυνση της βαρύτητας g. ( Απ: (Π/(π√ υ 2+2 gy ) )1/2 )

2.21) Το βάθος ενός ποταμού σε σημείο όπου το νερό ρέει με ταχύτητα υ 1 = 8 m/s είναι h
= 1m. Υπολογίστε το βάθος του σε σημείο όπου η ταχύτητα του νερού διπλασιάζεται.
Δεχόμαστε ότι, το πλάτος του ποταμού παραμένει σταθερό. (Απ: 0,5 m )

2.22) Μία σύριγγα αποτελείται από οριζόντιο κύλινδρο εμβαδού Α 1 και το άκρο της
εμβαδού Α2. Η σύριγγα είναι ακίνητη σε οριζόντια θέση. Ασκούμε στο έμβολο της σύριγγας
σταθερή οριζόντια δύναμη F, με αποτέλεσμα αυτό να μετακινείται χωρίς τριβές. Να
υπολογιστεί η ταχύτητα με την οποία εξέρχεται το υγρό από το άκρο της σύριγγας σε
συνάρτηση με την F, την πυκνότητα του υγρού ρ, και τα εμβαδά Α 1 και Α2. Δεχόμαστε ότι

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 18

2F 1
αρχικά η σύριγγα είναι γεμάτη με υγρό .

)
(Απ:

√ ρα
∙
Α2
1− 2
Α1

Διατήρηση ενέργειας και εξίσωση Bernoulli

Ερωτήσεις

3.1) Η εξίσωση Bernoulli είναι συνέπεια της αρχής διατήρησης:

α) της ύλης γ) της ενέργειας
β) της ορμής δ) του ηλ. φορτίου

3.2) Όταν οι ρευματικές γραμμές ενός ιδανικού υγρού πυκνώνουν:

α) Η ταχύτητα του υγρού αυξάνεται και η πίεση ελαττώνεται.
β) Η ταχύτητα και η πίεση του υγρού αυξάνονται.
γ) Η ταχύτητα και η πίεση του υγρού ελαττώνονται.
δ) Η ταχύτητα του υγρού ελαττώνεται και η πίεση του αυξάνεται.

3.3) Αν θέλουμε να «διαχωρίσουμε» τα κολλημένα φύλλα μιας τράπουλας, μπορούμε να

φυσήξουμε πλάγια στο εξωτερικό μέρος των χαρτιών. Πως πετυχαίνουμε να τα
διαχωρίσουμε;

3.4) Τα σημεία του σχήματος Α, Β και Γ βρίσκονται στην ίδια

ρευματική γραμμή ενός υγρού που εκτελεί στρωτή ροή. Σε
ποιο από τα παραπάνω σημεία έχουμε μεγαλύτερη πίεση;
Δικαιολογείστε την απάντηση σας. Δίνεται : ΑΑ = ΑΓ .

3.5) Υγρό εκτελεί στρωτή ροή στον αγωγό

του σχήματος.
Ι) Σε ποιον από τους 3 σωλήνες φτάνει σε
μεγαλύτερο ύψος;
α) Στον (1) β) Στον (2)
γ) Στον (3)
ΙΙ) Δικαιολογείστε την απάντηση σας.

3.6) Ανοιχτό δοχείο μεγάλων διαστάσεων είναι γεμάτο με υγρό σε ύψος h που ηρεμεί σε
αυτό. Ανοίγουμε 2 μικρές οπές στην ίδια κατακόρυφη πλευρά του δοχείου σε ύψη h1 και
h2>h1 από το έδαφος. Το νερό που εξέρχεται από τις οπές φτάνει στο ίδιο σημείο του
εδάφους. Να αποδείξετε ότι h1+h2 =h.

3.7) Γιατί όταν φυσά έντονα, η καπνοδόχος τραβά πιο εύκολα τον καπνό από το τζάκι;

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 19

3.8) Οριζόντιος σωλήνας εμβαδού Α, στενεύει σε κάποιο σημείο του με αποτέλεσμα το

εμβαδόν του να γίνει Α’= Α/2. Ι) Αν υ η ταχύτητα του υγρού πυκνότητας ρ στο αρχικό του
εμβαδόν Α, η μεταβολή της πίεσης ανάμεσα σε 2 σημεία των δύο διατομών είναι
α) 2ρυ12 β)1,5ρυ 12 γ) ρυ 12
II) Δικαιολογείστε την απάντηση σας.

3.9) Δεξαμενή είναι γεμάτη με νερό μέχρι ύψους

h. Στο κάτω άκρο της υπάρχει στενός σωλήνας
μήκους l και εμβαδού διατομής Α, ο οποίος
καταλήγει σε μια στρόφιγγα στο σημείο Ζ. Το νερό
που περιέχεται έχει πυκνότητα ρ , και θεωρείται
ιδανικό. Τα σημεία Α, Β, Γ και Ζ βρίσκονται στην ίδια
ρευματική γραμμή.
α) Ανοίγουμε τη στρόφιγγα. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές;
α) ΡΓ=ΡΖ β) Ρ Ζ-ΡΑ=ρgh
U  2 gh
γ) Η ταχύτητα με την οποία εξέρχεται το υγρό είναι:

Β) Ποια σχέση συνδέει τις πιέσεις στα σημεία Β και Γ;

α) ΡΓ = ΡΒ +ρgh’ β) Ρ Γ>ΡΒ +ρgh’ γ) Ρ Γ<ΡΒ+ρgh’

Γ) Κλείνουμε τη στρόφιγγα στο Ζ. Άρα η πίεση στο συγκεκριμένο σημείο:

α) θα αυξηθεί β)θα μειωθεί γ)θα παραμείνει σταθερή

Δ) Αν τοποθετήσουμε ένα έμβολο βάρους w στο άνω μέρος της δεξαμενής, και ανοίξουμε
τη στρόφιγγα στο Ζ, η παροχή του υγρού μέσα απ’ αυτήν:
α) θα αυξηθεί β)θα μειωθεί γ) θα παραμείνει σταθερή

Προβλήματα

3.10) Ιδανικό ρευστό κινείται κατά μήκος

του σωλήνα όπως φαίνεται στο σχήμα. Τα
εμβαδά διατομής του σωλήνα στις θέσεις
(1) και (2) είναι Α2 και Α1 με Α2=Α1/2. Η
ταχύτητα του νερού στη θέση (1) είναι ίση
με υ1 = 2m/s
α) Υπολογίστε την ταχύτητα του νερού στη θέση (2). β) Υπολογίστε την πίεση Ρ 1 του νερού
στη θέση (1). Δίνεται η πυκνότητα του νερού ρ=10 3 kg/m3, η επιτάχυνση της βαρύτητας
g=10m/s2, h=0,4m και η ατμοσφαιρική πίεση Patm=105 N/m2
(Απ: 4m/s β) 11.104 Ρa)

3.11) Ιδανικό ρευστό κινείται χωρίς τριβές στον

αγωγό του σχήματος. Τα εμβαδά διατομής στις
θέσεις (1) και (2) είναι Α1 και Α2 .
α) Αποδείξτε ότι η διαφορά πίεσης ανάμεσα στα 2
σημεία (1) και (2) του αγωγού είναι ΔΡ=ρgΔh,

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 20

όπου ρ η πυκνότητα του υγρού, g η επιτάχυνση της βαρύτητας και h η υψομετρική τους
διαφορά.
β) Αν g=10m/s2 , Α1/Α2=2 και Δh=0,6m, υπολογίστε την ταχύτητα του υγρού στη θέση (2)
(Απ: β) 4 m/s)

3.12) Η αντλία Α του σχήματος μετακινεί νερό προς τα πάνω με

σταθερή ταχύτητα υ = 2m/s κατά μήκος σωλήνα εμβαδού διατομής
Α= 4cm2.
α) Αν h= 1m , υπολογίστε τη διαφορά πίεσης ανάμεσα στο σημείο
Α όπου το νερό εισέρχεται στον σωλήνα και το Β όπου εξέρχεται
από αυτόν. β)Υπολογίστε την ισχύ της αντλίας.
Δίνεται η πυκνότητα του νερού ρ=10 3 m/s2 και η επιτάχυνση της
βαρύτητας g=10m/s2 .
(Aπ: α) 104 Pa β) 9.6 W)

3.13) Νερό πυκνότητας ρ=103kg/m3

ρέει στο σωλήνα του σχήματος, και
εξέρχεται από τη θέση (3). α) Αν στα
σημεία (1) και (2) οι ταχύτητες των
μορίων του νερού είναι υ1= 4m/s και
υ2 =1m/s υπολογίστε το λόγο των ακτινών διατομής r1/r2 του σωλήνα, αν δεχτούμε ότι οι
διατομές είναι κυκλικές. β) Αν στη θέση (1) η πίεση είναι Ρ 1=3.105 Ν/m2 , υπολογίστε την
πίεση του νερού στη θέση (2). γ) Υπολογίστε την ταχύτητα υ 3 με την οποία το νερό
εξέρχεται απ’ το σωλήνα. Δίνεται Patm= 105 N/m2 . (Απ: α) 0,5 β) 30,75.10 4 Pa γ)
20,4 m/s)

3.14) Το δοχείο του

σχήματος περιέχει νερό σε
ύψος h1 =1,8m. Ο
οριζόντιος σωλήνας έχει
στις θέσεις (1) και (2)
διατομές εμβαδών Αα και
Αβ με Αα=2Αβ . Δίνεται η
2
επιτάχυνση της βαρύτητας g=10m/s α) Με ποια ταχύτητα εξέρχεται το νερό από τη θέση
(2); β) Σε ποιο ύψος h2 καταφέρνει και ανεβαίνει το νερό στο στενό σωλήνα του σχήματος.
(Απ: α) 6m/s β) 1, 35m)

3.15) Νερό εξέρχεται από πολύ μικρή οπή στη βάση ενός
κυλινδρικού δοχείου.α) Αν η ταχύτητα εκροής του είναι υ=4m/s
υπολογίστε το ύψος του νερού που φτάνει στο δοχείο. Θεωρείστε ότι
η βάση έχει πολύ μεγάλο εμβαδόν σε σχέση με την οπή και ότι η
επιφάνεια του νερού είναι ελεύθερη. β) Αν το εμβαδόν διατομής
της βάσης είναι Α=0,5m2 , υπολογίστε εκείνη τη στιγμή τη δύναμη που
ασκείται στον πυθμένα του δοχείου. Δίνεται η πυκνότητα του νερού
ρ=103 kg/m3 και g=10m/s2 . Δίνεται Patm= 105 N/m2 .
(Aπ: α) 0,8m β )54000N )

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 21

3.16) Μία μεγάλη δεξαμενή περιέχει νερό σε σταθερό ύψος Η=1,8m. Στη βάση της
δεξαμενής υπάρχει μια μικρή οπή εμβαδού Α=2cm2, από την οποία το νερό μπορεί να
εξέρχεται. α) Υπολογίστε την ταχύτητα με την οποία εξέρχεται το νερό. β) Υπολογίστε τη
μάζα του νερού που εξέρχεται σε χρόνο t=10sec. Δίνεται η πυκνότητα του νερού
ρ=103kg/m3 και η επιτάχυνση της βαρύτητας g=10m/s2.
(Απ: α) 6 m/s , β)
12kg )

3.17) Δεξαμενή περιέχει νερό σε ύψος h=0,8m. Στη βάση της

δεξαμενής υπάρχει μικρή οπή εμβαδού Α1= 2cm2 από την οποία
το νερό εξέρχεται, ενώ η επιφάνεια του νερού της δεξαμενής
καλύπτεται με αβαρές έμβολο. α) Υπολογίστε την ταχύτητα με
την οποία εξέρχεται το νερό. β) Υπολογίστε τον όγκο του νερού
που έχει εξέλθει σε t=20sec. γ) Με ποια ταχύτητα θα εξέρχεται το νερό αν πιέσουμε το
έμβολο προς τα κάτω με δύναμη F=100N κάθετη σε αυτό; Δίνεται το εμβαδόν διατομής του
εμβόλου Α=50cm2, η επιτάχυνση της βαρύτητας g=10 m/s2 και η πυκνότητα του νερού
ρ=103 kg/m3.
(Απ: α) 4m/s, β) 16.10-3 m3 , γ) 56 m/s)

3.18) Μεγάλη ανοιχτή δεξαμενή ύψους Η=2,5m είναι γεμάτη με νερό. Ανοίγουμε στη
μέση πλευρικού κατακόρυφου τοιχώματος της μια μικρή οπή εμβαδού Α= 2cm2, από την
οποία το υγρό μπορεί και εξέρχεται. α) Υπολογίστε την ταχύτητα με την οποία εξέρχεται το
νερό. β) Πόσος χρόνος απαιτείται για να πέσει το νερό από την οπή στο έδαφος; γ) Σε ποια
απόσταση θα πέσει; δ) Υπολογίστε τον όγκο της υγρής στήλης που είναι στον αέρα,
θεωρώντας ότι έχει ήδη πέσει κάποια ποσότητα νερού στο έδαφος. Δίνεται η επιτάχυνση
της βαρύτητας g=10 m/s2 . (Απ: α) 5m/s β)0,5sec
γ)2,5m δ) 5.10-4m3 )

3.19) Μεγάλη δεξαμενή με ελεύθερη επιφάνεια περιέχει

νερό που φτάνει σε ύψος H=3m από το έδαφος. Ανοίγουμε 2
μικρές οπές στο πλευρικό κατακόρυφο τοίχωμα της, ίδιου
εμβαδού Α σε ύψη h1=1,2m και h2=2,2m από το έδαφος. α)
Υπολογίστε τον λόγο των παροχών νερού Π 1/Π2 από τις 2
οπές. β) Υπολογίστε την οριζόντια απόσταση μεταξύ των 2
στηλών νερού από τις οπές, την στιγμή που φτάνουν στο
έδαφος. γ) Αν το εμβαδόν των οπών είναι Α=2cm2 , ποια θα
πρέπει να είναι η παροχή νερού Π προς την δεξαμενή προκειμένου να μην υποχωρεί η
στάθμη του νερού; Δίνεται η επιτάχυνση της βαρύτητας g=10 m/s2.
(Απ: α) 1,5 β)0,28m γ) 2.10-3 m3)

3.20) Μεγάλο δοχείο περιέχει νερό ύψους Η, και ισορροπεί σε οριζόντιο δάπεδο.
Ανοίγουμε 2 μικρές οπές στο ίδιο πλευρικό τοίχωμα του δοχείου και σε ύψη h1 και h2 από
το δάπεδο, και διαπιστώνουμε ότι το νερό που εξέρχεται από τις 2 οπές φτάνει στο ίδιο
σημείο του οριζόντιου επιπέδου. Αποδείξτε ότι h1+h2=H.

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 22

3.21) Ένα μεγάλο ανοιχτό δοχείο περιέχει νερό σε βάθος Η. Στο κατακόρυφο πλευρικό
του τοίχωμα ανοίγουμε μικρή οπή από την οποία το νερό εξέρχεται απ’ αυτή, και συναντά
το έδαφος σε οριζόντια απόσταση χ. α) Σε ποιο ύψος από το έδαφος πρέπει να ανοιχθεί η
οπή για να πετύχουμε τη μέγιστη οριζόντια απόσταση χ; β) Ποια είναι τότε η οριζόντια
απόσταση; Δίνεται η επιτάχυνση της βαρύτητας g.
(Απ: α) Η/2 β)Η )

3.22) Μεγάλο κλειστό δοχείο περιέχει νερό σε ύψος

h=5m. Ανάμεσα στο άνω τοίχωμα και την ελεύθερη
επιφάνεια του νερού περιέχεται αέρας ο οποίος ασκεί
στην άνω επιφάνεια του νερού πίεση Ρ αερ= 5.105 Ν/m2.
Το δοχείο είναι τοποθετημένο σε οριζόντια επιφάνεια
σε ύψος h1=5m από το έδαφος. Ανοίγουμε στον
πυθμένα του δοχείου μικρή οπή εμβαδού Α 1cm2.
Υπολογίστε α) την ταχύτητα με την οποία εξέρχεται το
νερό από την οπή. β) Την οριζόντια απόσταση από την
οπή όπου το νερό συναντά το έδαφος. γ) Τη οριζόντια δύναμη που ασκείται στο δοχείο
εξαιτίας της εκτόξευσης του νερού. Δίνονται , η πυκνότητα του νερού ρ= 10 3kg/m3, η
ατμοσφαιρική πίεση Ρ0= 105Ν/m2 και η επιτάχυνση της βαρύτητας g=10 m/s2. Θεωρείστε ότι
η μάζα του νερού είναι αρχικά ακίνητη.
(Απ: α) 30m/s, β)30m, γ) 90Ν)

3.23) Σε δοχείο που περιέχει νερό πυκνότητας ρ= 10 3kg/m3

βυθίζουμε κατακόρυφο σωλήνα, ανοιχτό και στα 2 άκρα. Στο
άνω άκρο του σωλήνα δημιουργούμε οριζόντιο ρεύμα αέρα
πυκνότητας ρ=1,2kg/m3, το οποίο κινείται με ταχύτητα
υα=40m/s. Υπολογίστε το ύψος h που θα ανέλθει το νερό στον
κατακόρυφο σωλήνα. Δίνεται η επιτάχυνση της βαρύτητας
g=10 m/s2 και η ατμοσφαιρική πίεση Ρatm=105 N/m2
(Απ: 9,6 cm)

3.24) Στο μεγάλο δοχείο του σχήματος ο σωλήνας ΑΒΓ

σταθερής διατομής γεμίζει με υγρό το οποίο εξέρχεται από
το άκρο Γ. α) Με ποια ταχύτητα εξέρχεται το υγρό από το
άκρο του σωλήνα Γ; β) Υπολογίστε την πίεση του υγρού στο
σημείο Β. γ) Υπολογίστε το μέγιστο ύψος όπου το σιφόνι
μπορεί να ανυψώσει το υγρό. Δίνονται h1=25cm,
d=12cm,h2=40cm, και η πυκνότητα του υγρού ρ= 10 3kg/m3, η
ατμοσφαιρική πίεση Ρ0=105 N/m2 και η επιτάχυνση της
βαρύτητας g=10 m/s2 .
(Απ: α)3,2 m/s β)9,2.104 Pa γ)
hmax=10,3m)

3.25) Οριζόντιος σωλήνας διατομής Α1=0,2m2

διακλαδίζεται σε 2 νέους οριζόντιους σωλήνες με
διατομές Α2=0,03m2 και Α3=0,07m2 αντίστοιχα. Το
νερό εξέρχεται στον αέρα από τους σωλήνες (2) και
(3). Προσαρμόζουμε στον 1ο σωλήνα έναν νέο σωλήνα

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 23

σχήματος U που περιέχει υδράργυρο. Το αριστερό άνω άκρο του σωλήνα που περιέχει
υδράργυρο είναι ανοιχτό. Ο υδράργυρος στο σωλήνα ισορροπεί σε μία υψομετρική
διαφορά h =7,5cm . Να υπολογιστούν οι ταχύτητες του νερού υ 1, υ2 και υ3 στους 3 σωλήνες.
Δίνονται η ατμοσφαιρική πίεση Ρatm =105 Pa, η πυκνότητα του νερού ρ=103 kg/m3 , η
πυκνότητα του υδραργύρου ρυδ = 13600 kg/m3 και η επιτάχυνση της βαρύτητας g=10 m/s2.
(Απ: 2,58m/s , 5,16m/s, 5,16m/s)

3.26) (Σωλήνας Pitot)

Υπολογίστε την ταχύτητα του αέρα
στην περιοχή (α). Θεωρείστε ότι η
ταχύτητα του αέρα στην περιοχή β
είναι αμελητέα. Δίνεται η πυκνότητα
του υδραργύρου ρυ , η πυκνότητα
του αέρα ρ και η διαφορά στάθμης
στο σωλήνα h. Το άνοιγμα (γ) του
σωλήνα είναι παράλληλο προς το
ρεύμα αέρα, ενώ τα σημεία (α) και
(β) είναι μακριά από το σημείο
εισόδου του ρεύματος.

(Απ:
√ 2 ρυ g h/ ρ )
3.27) Ο αέρας κινείται πάνω από τη στέγη του σχήματος με
ταχύτητα υ = 30 m/s. Υπολογίστε την διαφορά πίεσης Δp ανάμεσα
σε δύο σημεία που βρίσκονται κάτω και πάνω από τη στέγη
καθώς και την ανυψωτική δύναμη F που ασκείται στη στέγη.
Δίνεται η πυκνότητα αέρα ραερ = 1,2 kg/m3 , και το εμβαδόν της
στέγης Α = 40 m2. ( Απ: α) 540 Pa ,
β) 21600 Ν)

3.28) Σ’ ένα οριζόντιο σωλήνα εμβαδού διατομής

Α=2.10-3m2 ρέει υγρό πυκνότητας ρ=103kg/m3 με
ταχύτητα υ0=2m/s. Στο εσωτερικό του σωλήνα και στο
μέσο του ισορροπεί στερεός κύλινδρος εμβαδού
διατομής Α’=1.10-3m2 α) Υπολογίστε την
ταχύτητα του νερού στα σημεία Β και Γ. β)Υπολογίστε την διαφορά πίεσης ανάμεσα στα
σημεία Α και Β, και Α και Γ.
(Απ: α) 0, 4 m/s β) 2x103 Pa, 6x103 Pa )

3.29) Οριζόντιος σωλήνας του σχήματος έχει εμβαδόν

διατομής Α1 = 10 cm2. Στο κέντρο του σωλήνα τοποθετούμε
ακλόνητο μικρότερο σωλήνα εμβαδού διατομής Α2 = Α1/2.
Κατά μήκος του μεγάλου σωλήνα ρέει νερό με ταχύτητα υ 1

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 24

= 2 m/s. α) Υπολογίστε την ταχύτητα του νερού στο σημείο Α. β) Αν η πίεση στο Β είναι pB =
2.104 Pa, υπολογίστε την πίεση στο σημείο Α. Η πυκνότητα του νερού είναι ρ = 10 3 kg/m3.
(Απ: α) 4 m/s β) 26x103 Pa )

3.30) Νερό κινείται κατά μήκος του

σωλήνα του σχήματος. Η ταχύτητά του στο
σημείο Γ είναι υ1 = 4m/s ενώ η
κατακόρυφη απόσταση των σημείων Γ και
Δ είναι h = 1m. Η πίεση του νερού στο
σημείο Γ είναι pΓ = 40.103 Pa. α) Υπολογίστε
την πίεση του νερού στο σημείο Δ. β)
Θεωρώντας ως t = 0 τη στιγμή που το νερό βρίσκεται στο σωλήνα του σχήματος κινούμενο
με ταχύτητα υ1, υπολογίστε για τη ποσότητα του υγρού που περνά από τη διατομή Α 1 σε
χρόνο t = 1 s τη μεταβολή της κινητικής του ενέργειας, τη μεταβολή της δυναμικής του
ενέργειας καθώς και την ενέργεια που προσφέραμε σε αυτό για να φτάσει στο Δ. Δίνονται,
η πυκνότητα του νερού ρ = 103 kg/m3, Α1 = 2.10-3 m2, Α2 = 1.10-3 m2.
(Απ: α) 26x103 Pa β) 192J , -80J , 112 J )

3.31) Νερό πυκνότητας ρ = 103 kg/m3 ρέει σε

σωλήνα εμβαδού διατομής Α1 = 8 cm2 με ταχύτητα
υ1 = 4 m/s. α) Αν το εμβαδόν διατομής στο
ψηλότερο σημείο του σωλήνα είναι Α2 = 2Α1,
υπολογίστε τη διαφορά πίεσης ανάμεσα στα
σημεία Γ και Δ. Δίνεται h = 0,8m. β) Υπολογίστε για την ποσότητα νερού ανάμεσα στα
σημεία Γ και Δ, τη μεταβολή της κινητικής καθώς και της δυναμικής του ενέργειας ανά
μονάδα όγκου. γ) Πόση ενέργεια προσφέρουμε ανά μονάδα όγκου στο νερό;
(Απ: α) 2x103 Pa β) -6.103 J , 8.103 J g) 2.103 J )

3.32) Το νερό στον σωλήνα του σχήματος σταθερού εμβαδού

διατομής Α=2.10-4m2 εκτοξεύεται προς τα πάνω και φτάνει σε ύψος
h=0,8m. α) Υπολογίστε την παροχή του σωλήνα. β) Υπολογίστε τη
διαφορά πιέσεως ανάμεσα στα σημεία Γ και Β. γ) Αν ελαττώσουμε το
εμβαδόν διατομής του Β στο μισό, σε ποιο ύψος θα έφτανε το νερό;
Δίνεται η πυκνότητα του ρ=103kg/m2, και η επιτάχυνση της
βαρύτητας g=10m/s2 . (Απ: α) 8.10-4m3/s β)
8.103 Pa γ) 3,2m)

3.33) Να εξηγήσετε γιατί στην διάταξη του σχήματος (Α!) οι ενδείξεις των μανομέτρων
Μ1, Μ2 είναι ίδιες, ενώ στην διάταξη του σχήματος (Β!) είναι διαφορετικές. Να δεχθείτε ότι
και στις 2 περιπτώσεις η ροή του ρευστού στο σύστημα των οριζόντιων σωλήνων Σ 1 και Σ2
είναι στρωτή, ασυμπίεστη και χωρίς τριβές.

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 25

Η τριβή στα ρευστά

Ερωτήσεις

4.1) Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές;

α) Ο συντελεστής ιξώδους n είναι χαρακτηριστικός για κάθε ρευστό.
β) Η μονάδα μέτρησης του συντελεστή ιξώδους στο S.I. είναι 1 p.
υ
γ) Τα ρευστά που υπακούουν στη σχέση Τ = nA ονομάζονται Νευτώνεια ρευστά.
L
δ) Οι τριβές των ρευστών συνεισφέρουν στη λίπανση των τμημάτων μιας μηχανής.

4.2) Ανάμεσα σε δύο μεταλλικές οριζόντιες πλάκες τοποθετούμε μέλι. Η κάτω πλάκα
είναι ακίνητη, ενώ η πάνω μετακινείται υπο την επίδραση δύναμης F με ταχύτητα υ = 1m/s.
Το στρώμα από μέλι που ισαπέχει από τις δύο πλάκες:
α) Είναι ακίνητο. β) Κινείται με υ = 0,5m/s.
γ) Κινείται με υ = 1m/s. δ) Κινείται με υ = 2 m/s.

4.3) Το διάγραμμα του σχήματος σχετίζεται με δύο Νευτώνεια

ρευστά που παρεμβάλλονται ανάμεσα σε δύο οριζόντιες πλάκες
που απέχουν απόσταση L. Αν F η οριζόντια δύναμη που ασκούμε
στην άνω πλάκα, υ η σταθερή ταχύτητα που αποκτά και Α το
εμβαδό διατομής των πλακών, ποιο από τα δύο υγρά έχει
μεγαλύτερο συντελεστή ιξώδους;

4.4) Στο πείραμα του σχήματος η οριζόντια πλάκα κινείται υπό την
επίδραση της δύναμης F με σταθερή ταχύτητα. Αν διπλασιαστεί η
απόσταση των πλακών l, η δύναμη F θα:
α) Παραμείνει σταθερή. β) Διπλασιαστεί.
γ) Τετραπλασιαστεί. δ) Υποδιπλασιαστεί.

4.5) Για να αυξήσουμε τη δύναμη τριβής στο σχήμα της ερώτησης 4.4 , θα πρέπει:
α) Να αυξήσουμε την απόσταση των πλακών.
β) Να μειώσουμε την ταχύτητα μετακίνησης της άνω πλάκας.
γ) Να μεταβάλλουμε το υλικό από το οποίο είναι κατασκευασμένες οι πλάκες.
δ) Να αυξήσουμε το εμβαδόν των πλακών.

Ασκήσεις

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 26

4.6) Η οριζόντια πλάκα του σχήματος εμβαδού Α = 0,2 m2 κινείται

με σταθερή ταχύτητα υ = 2 m/s, υπό την επίδραση σταθερής
δύναμης F. Ανάμεσα στις δύο πλάκες παρεμβάλλεται νευτώνειο
ρευστό πάχους l = 2 cm και συντελεστή ιξώδους n = 40 N.s/m2. Υπολογίστε την τιμή της F.
(Απ: 800 Ν)

4.7) Οι μεταλλικές πλάκες του σχήματος έχουν εμβαδόν

διατομής Α = 40 cm2. Ανάμεσά τους παρεμβάλλεται
νευτώνειο ρευστό συντελεστή ιξώδους n = 0,5 Ν.s/m2 και
πάχους l = 2 cm. Η άνω πλάκα έχει συνδεθεί μέσω αβαρούς
νήματος με σώμα μάζας m και κινείται οριζόντια με
σταθερή ταχύτητα υ = 1 m/s. α) Υπολογίστε τη μάζα του σώματος m. β) Υπολογίστε τη
θερμική ενέργεια που αναπτύσσεται καθώς το σώμα m έχει πέσει κατά 30 cm. Δίνεται g =
10 m/s2.
(Απ: α) 10-2 kg β) 3.10-2 J)

4.8) Η πλάκα του σχήματος μάζας m και εμβαδού Α

αφήνεται να κινηθεί προς τη βάση του κεκλιμένου επιπέδου
γωνίας κλίσης θ υπό την επίδραση του βάρους της. Ανάμεσα
στην πλάκα και το επίπεδο παρεμβάλλεται νευτώνειο υγρό
πάχους L και συντελεστή ιξώδους n. α) Υπολογίστε την
επιτάχυνση της πλάκας σε συνάρτηση με την ταχύτητά της.
n a
g  
β) Υπολογίστε τη μέγιστη ταχύτητα που αποκτά. (Απ: α)
mL
g  m L
β)
na )

4.9) Οι δύο πλάκες του σχήματος, εμβαδού Α = 3 cm2, κινούνται

με ταχύτητες υ1 = 2 cm/s και υ2 = 1 cm/s αντίστοιχα. Ανάμεσά τους
παρεμβάλλεται νευτώνειο ρευστό πάχους L = 2 mm με συντελεστή
ιξώδους n = 0,8 n.s/m2. Υπολογίστε τη δύναμη εσωτερικής τριβής ανάμεσα στο υγρό και
τις πλάκες.
(Απ: 1,2.10-3 Ν )

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 27

Επαναληπτικές Ασκήσεις
5.1) Μια δεξαμενή γεμίζει νερό από βρύση σταθερής παροχής Π = 0,6 m3/min. Στον
πυθμένα της δεξαμενής υπάρχει οπή διατομής Α = 0,1 dm2. Μέχρι ποιο ύψος θα φτάσει το
νερό στη δεξαμενή. Δίνεται g = 10 m/s2. (Απ: 5 m )

5.2) Ένα βαρέλι είναι γεμάτο με νερό και σε βάθος h1=0,8 m κάτω από την επιφάνεια του
νερού έχει ένα σωλήνα εξαγωγής του νερού με κάνουλα. α) Όταν ο σωλήνας εξαγωγής
είναι οριζόντιος και η κάνουλα έχει κατακόρυφο στόμιο, πόσο γρήγορα εξέρχεται το νερό;
β) Εάν η κάνουλα έχει το στόμιο προς τα πάνω, πόσο ψηλά θα φθάσει το σιντριβάνι του
νερού που θα δημιουργηθεί; Το νερό να θεωρηθεί ως ιδανικό ρευστό. Δίνεται g = 10 m/s2.
(Απ: α) 4 m/s β) 0.8 m )

5.3) Μια οικία αποτελείται από ένα ισόγειο (Ι),

ένα όροφο (Ο) και ένα υπόγειο (Υ). Κάθε όροφος
της οικίας έχει ύψος h = 4 m. Το δίκτυο ύδρευσης
που τροφοδοτεί τη συγκεκριμένη οικία βρίσκεται
σε βάθος h1 = 1 m στο έδαφος και διακλαδίζεται σε
κάθε όροφο με κατακόρυφο σωλήνα παροχής. Η
βρύση σε κάθε όροφο έχει άνοιγμα εκροής με
διάμετρο δ = 1,2 cm και απέχει απόσταση h2 =1,2 m
από το αντίστοιχο πάτωμα. Να υπολογίσετε την
παροχή Π με την οποία εταιρεία ύδρευσης πρέπει
να τροφοδοτήσει την οικία, στην περίπτωση που,
όταν και οι τρεις βρύσες είναι ανοιχτές, η παροχή
της βρύσης του ορόφου (Ο) είναι ίση με Π Ο = 8∙10-4 m3/s. Δίνονται: H επιτάχυνση
βαρύτητας g = 10 m/s2 και η πυκνότητα του νερού ρ=103 kg/m3. Το νερό που ρέει στους
σωλήνες ύδρευσης να θεωρηθεί ως ιδανικό ρευστό. (Απ: 32,27·10-4 m3/s )

5.4) Μία αντλία έχει βυθιστεί στον πάτο πηγαδιού

βάθους h1=35 m και λειτουργεί ώστε να μεταφερθεί νερό
σε σπίτι που βρίσκεται σε υψόμετρο h2 από το χείλος του
πηγαδιού. Οι σωληνώσεις μεταξύ του χείλους του
πηγαδιού και του σπιτιού παρουσιάζουν κλίση 30ο κι
έχουν μήκος s= 100 m. Η πυκνότητα του νερού είναι ρ =
103 Km/m3 και θεωρείται ιδανικό ρευστό, αγνοώντας
τριβές, ιξώδες και πιθανές τυρβώδεις ροές.
α) Οι οικιακές ανάγκες των ενοίκων ανέρχονται σε 0,35 m3
ημέρα. Η αντλία λειτουργεί συνολικά 2 ώρες ημερησίως.
i) Ποιο το ελάχιστο απαιτούμενο έργο για την
άντληση του νερού ανά ημέρα;

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 28

ii) Ποια η ελάχιστη ισχύς της αντλίας;

β) Εντός του σωλήνα στο πηγάδι το νερό ρέει με ταχύτητα μέτρου 0,5 m/s, ενώ η σωλήνωση
έχει διάμετρο 3 cm. Ο σωλήνας σύνδεσης του πηγαδιού με το σπίτι έχει διάμετρο 1,5 cm.
i) Ποια η ταχύτητα ροής του νερού στο στόμιο μιας βρύσης, που βρίσκεται στην αυλή
του σπιτιού κοντά στο δάπεδο;
ii) Πόση είναι η πίεση στην αντλία, ώστε το νερό να εκρέει από τη βρύση υπό
ατμοσφαιρική πίεση; Δίνονται η ατμοσφαιρική πίεση Ρ ο= 105 Ν/m2, g = 10 m/s2, η
πυκνότητα του νερού ρ=103 Km/m3
(Απ : α) i) 297500 J, ii) 41,32 W , β) 2 m/s , ii) 9,52·105 Pa )

5.5) Ένα μεγάλο κλειστό δοχείο περιέχει νερό πού στην ελεύθερη επιφάνεια του
ασκείται πίεση 1,2 · 105 N/m2. Στο κατακόρυφο τοίχωμα του δοχείου υπάρχει μία μικρή
τρύπα σε βάθος 5m κάτω από την επιφάνεια τού νερού. Να υπολογιστεί ή ταχύτητα εκροής
τού νερού. Δίνονται, η πυκνότητα τού νερού ρ = 103 kgr/m3 , g = 10 m/s2 και Ρatm = 105 Ν/m2
η ατμοσφαιρική πίεση.
(Απ: 18,44 m/s )

5.6) . Φλέβα νερού, με διάμετρο διατομής δ = 2 cm, προσπίπτει κάθετα σε ακλόνητο

κατακόρυφο τοίχο, με ταχύτητα μέτρου u = 15 m/s. Το νερό μετά την πρόσπτωση κινείται
παράλληλα προς της επιφάνεια. Ποια η δύναμη που ασκείται από τη φλέβα νερού στον
τοίχο; Δίνεται η πυκνότητα του νερού ρ = 103kg/m3.
(Απ: F = πδ2ρυ2/4 = 70,69 N )

5.7) Κύλινδρος βάρους w και εμβαδού διατομής S είναι

στερεωμένος στο κάτω άκρο κατακόρυφου ελατηρίου σταθεράς Κ,
του οποίου το άνω άκρο είναι ακλόνητα στερεωμένο, όπως
φαίνεται στο σχήμα. Το κάτω άκρο του κυλίνδρου βυθίζεται σε
υγρό πυκνότητας ρ. Εκτρέπουμε τον κύλινδρο κατακόρυφα προς τα
κάτω ώστε να βυθιστεί περισσότερο στο υγρό και τον αφήνουμε
ελεύθερο. β) Να αποδείξετε ότι ο κύλινδρος θα εκτελέσει απλή
αρμονική ταλάντωση. β) Να υπολογίσετε την περίοδο ταλάντωσής
του. Δίνεται η επιτάχυνση της βαρύτητας g. Οι τριβές είναι
w
αμελητέες. ( Απ: 2π
√ g ( K + ρ gS)
)

5.8) Ένα δοχείο με βάση μεγάλου εμβαδού περιέχει υγρό

πυκνότητας ρ. Το δοχείο με το υγρό έχει μάζα m και βρίσκεται σε
οριζόντιο επίπεδο. Στο πλευρικό του τοίχωμα και σε βάθος h κάτω
από την ελεύθερη επιφάνεια του υγρού υπάρχει οπή εμβαδού Α.
Πόσος πρέπει να είναι ο μέγιστος συντελεστής στατικής τριβής
ανάμεσα στο δοχείο και το οριζόντιο επίπεδο ώστε το δοχείο να
μην ολισθαίνει; (Απ: 2ρΑh/m )

5.9) Στην διάταξη του

σχήματος
πραγματοποιείται ροή
υγρού, κατά την εξέλιξη
της οποίας στους
κατακόρυφους σωλήνες G1
και G2 του μανομέτρου
παρουσιάζεται υψομετρική

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 29

διαφορά h του υγρού, ενώ το υπόλοιπο μέρος του μανομέτρου περιέχει

αέρα. Εάν ρ η πυκνότητα του νερού, R1 η ακτίνα της κυκλικής διατομής
του δεξιού σωλήνα και g η επιτάχυνση της βαρύτητας, να βρείτε την
παροχή υγρού της διάταξης. Να δεχθείτε ότι η ροή του υγρού είναι
μόνιμη, ασυμπίεστη και χωρίς τριβή.

(Aπ: πR12√2 g h )

5.10) Το σώμα Α
της διατάξεως του
σχήματος μπορεί να
ολισθαίνει κατά μήκος
του οριζόντιου
τμήματος του
μανομετρικού σωλήνα,
μικρής διατομής S,
διατηρώντας
υδατοστεγή επαφή με
αυτόν. Τα εμβαδά
διατομής οριζόντιου σωλήνα εκροής του υγρού στα σημεία 1 και 2 έχουν
λόγο S1/ S2 =1/2, ενώ το δοχείο στο οποίο περιέχεται το υγρό πυκνότητας
ρ έχει εμβαδόν διατομής πολύ μεγαλύτερο το S2 . Το σώμα Α ισορροπεί.
Να υπολογίσετε την τριβή που δέχεται το σώμα. Δίνεται το ύψος h του
υγρού στο δοχείο. Η ροή του θεωρείτε ασυμπίεστη, μόνιμη και χωρίς
τριβές.

(Απ: 3ρghS )

5.11) Στο υδραυλικό πιεστήριο του

διπλανού σχήματος τα δύο αβαρή έμβολα
έχουν εμβαδά διατομής Α1=1cm2 και
2
Α2=10cm . Ένα άδειο δοχείο με αμελητέα
μάζα βρίσκεται πάνω στο αριστερό έμβολο
εισόδου, ένα αβαρές ελατήριο σταθεράς
k=1000N/m είναι συνδεδεμένο με το δεξιό
έμβολο εξόδου. Αρχικά το ελατήριο
βρίσκεται στο φυσικό του μήκος και τα δύο έμβολα βρίσκονται στο ίδιο
οριζόντιο επίπεδο α) Πόση μάζα άμμου πρέπει να διοχετεύσουμε σιγά σιγά
στο δοχείο για να συμπιεστεί το ελατήριο κατά Δl=0,1m β) Να
υπολογίσετε την κατακόρυφη απόσταση των δύο
εμβόλων γ) Να υπολογίσετε το έργο που εκτελεί
το έμβολο εισόδου (1) σε αυτήν την μετακίνηση.
(Απ: α) 1Kg, β) 1,1 m , γ) 5 J )

5.12) Στο δοχείο του διπλανού σχήματος

περιέχεται νερό. Στο πλευρικό του τοίχωμα, σε
βάθος h=0,8m από την ελεύθερη επιφάνεια του
νερού, ανοίγουμε μια τρύπα εμβαδού Α=20cm2 ,

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ

 30

ενώ ταυτόχρονα ανοίγουμε τη βρύση που έχει παροχή 6.10 -3m3/s α) Να

αποδείξετε ότι η ελεύθερη επιφάνεια του νερού θα αρχίσει να κατεβαίνει.
β) Να βρείτε το βάθος h’ της τρύπας από την ελεύθερη επιφάνεια του
νερού, όπου θα σταθεροποιηθεί ο όγκος του νερού που περιέχεται στο
δοχείο. γ) Αν το εμβαδόν του δοχείου είναι Α 1=1,5m2 , να βρείτε την
μείωση του όγκου του νερού που περιεχόταν αρχικά στο δοχείο μέχρι την
σταθεροποίηση της στάθμης του νερού ( να μην λάβετε υπόψη την
παροχή του νερού από τη βρύση) Δίνεται g=10m/s2 .

(Απ: β) 0,45 m , γ) 0,525 m3)

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΤΣΙΛΙΒΙΓΚΟΣ