Ę::

Dzisbezpłatny dodatek dl
oraz wewnątrz numeru stałe, tygodniowe dodatki: TYDZIEM w RADJO
i GŁOS LITERACKO NAUKOWY -

W kolportażu poEe^yńcay numer wrait g d-dathiew MOWA LIMJA fcnsiłuie dłlf 50 gr

Sobota-Hiecaziela, 13-14 kwietnia 1935 -

H'. 8 3 -
Cena 15 gr
(Pismo wychodzi w dniu datowaniu)

29 stron
Rok VII

0RA7 WYIlAWNirTWA. ^
Z IE ^ P0M9RSKI -

GAZETA MORSKA -

DZIEŃ GRUDZIĄDZKI -

GAZETA GDAŃSKA
KL "*WAWI1IUWA. D Z IE Ń TCZEWSKI -

D ZIECIKUJAWSKI -

GAZETA MOGILEŃSKA * -

: -

:-: -

:-

Redakcja i Administracja i Bydgoszcz, ul. Marszałka Focha 12. Telefon: 22-18. Konto czekowe P. K. O. 205.102

Francja wiąże sie Rosie i Padstwa

Właśnie w dniu, kiedy P. Prezydent
z
Dochody
uli.
wydatki
roku fóadżatawftu
Rzeczypospolitej zawieszał gwiazdę Bia­ w
łego Orła na piersiach ustępującego am­
basadora Francji, ta ostatnia, jak donO'
Znaczna poprawa w stosunku do roku 1933-34 -

si większość pism europejskich, uczy Wpływy z podatków przekroczyły sumy preliminowane

niła ,,krok decydujący ku zawarciu Warszaw a, 12. 4. (PAT.) Dochody nów wyższy, niż w roku budżetowym
traktatu francusko-sowieckiego". Trak­ budżetowe w m arcu br. wynosiły 184,5 193435.
tat ów ,,ma być uzupełniony przez kon­ miljonów zł, wydatki zaś 203,8 milj, zł. Na podkreślenie zasługuje wykona­
wencję czechosłowacko-rosyjską tej sa­ W ten sposób deficyt budżetowy za mie­ nie budżetu wpływów z danin i monopo­
mej treści1*... Obie umowy te podpisane siąc marzec br. wyniósł 19,3 milj. zł i był lów za rok budżetowy 1934/35. Wpływy
będą podobno definitywnie w Moskwie. tylko nieznacznie wyższy od deficytu rzeczywiste wyniosły bowiem 99,30Zo
Nowy ten i dość niespodziewany przed w lutym br., który osiągnął 15,3 milj. zł. wpływów preliminowanych. Poszcze­
konferencją w Stresie krok rządu fran­ Deficyt w marcu natomiast był niższy gólne pozycje tej grupy wykazują znacz­
cuskiego zemocjonował Europę. Anglja od niedoboru w marcu roku ub., który ny wzrost wpływów rzeczywistych w po­
widzi w nim bądź co bądź stworzenie to niedobór wynosił 58,2 milj. zł. równaniu z preliminowanemu I tak m.
wyraźnego frontu antyniemieckiego i Dochody budżetowe w roku budżeto­ in. daniny publiczne dały lOl'/o wpły­
spróbuje może jeszcze jakichś mają­ wym 1934/35 w'yniosły łącznie z wpływa­ wów preliminowanych, przyczem
cych nie dopuścić doń półśrodków, mi z Pożyczki Narodowej w wysokości które grupy dały rezultąty jeszcze lep­
nie­ ,
wzmacnia
JCHAR
mięj'niei nerwy.

Niemcy przez usta półoficjalnej Deut­ 175 m ilj. z. 2.114.500.000 zł, a bez tych sze, np, podatki bezpośrednie 1S7%, po­
--

sche Allgemeirie Ztg.** stwierdzają, iż wpływów 1.939,500.900 zł; w ydatki wy­ datki pośredtde aż 11S'/e. Mniejsze od Otifazei min. Rudawa
'

pakt francusko-sowiecki zwrócony jest niosły w całym roku budżetowym preliminowanych były tylko dochody
2.175.600.000 zł, a więc nie licząc wpły­ z ceł. de Bulgarfi
przeciwko nim i przeciwko Polsce. ,,So Monopole dały 96,60/" wpływów
wiety zastąpić mają jak twierdzi ten­ wów z Pożyczki Narodow'ej, deficyt bud­ preliminowanych. Jak widać z powyż­ Kraków, 12. 4. (PAT.) Dziś wieczo­
że dziennik R'epublice Francuskiej żetowy za cały rok budżetowy 1934/35 szych liczb, wykonanie budżetu za rok
—

rem 2-dniowym pobycie odjechał

po
utraconego sojusznika polskiego1*. wyniósł okrągło 236,1 milj. zł. W roku 1934/35 wykazuje bardzo poważną po­ z Krakowa do ojczyzny bułgarski mini­

Co do Polski to ta nic nie wie o tem, budżetowym 1933/34 niedobór wyniósł prawę w porównaniu z poprzednim ro­ ster oświaty generał Radew.

jakoby przestała być sprzymierzeńcem 337,3 milj. zł i był o przeszło 100 miljo­ kiem budżetowym.
Francji Przeciwnie chciałaby do­
-

Zmiany personalne w N. S. Z.
trzym ać lojalnie wszystkich swych
względem niej zobowiązań. Nie mogła His. Poniatowski w Bydgoszcz! (o) Warszawa, 12. 4. (tel. wł.).
wiadujemy, dyrektor gabinetu Ministra
Jak się do­

się zgodzić na jedno tylko: na podsuwa­ Dziś p. Minister praz^hęsSzie ftio Torunia Spraw Zagranicznych Roman Dębicki ma

ne jej propozycje wprost samobójcze. w krótce

objąć jedną z ważniejszych placó­
Wczoraj wieczorem przybył do Byd­ ruszewśki zaś zabawi w Bydgoszczy do
Parę dni temu warszawski korespon­ wek dyplomatycznych zagranicą. Stano w i­
goszczy z Poznania p. minister Rolnic­ południa, odbywając konferencję ze sta­
dent ,,Morning Post'* telegrafow ał: ..Do­ sko dyrektora gabinetu obejmuje Ministra
twa i Reform Rolnych Poniatowski w rostą Stefanickim i prezydentem mia­
wiedziałem się, że w swej rozmowie z Michał Łubieński, dotychczasowy zastępca
towarzystwie wojewody poznańskiego sta Barciszewskim w sprawie bezrobo­
Edenem min, Beck wyłożył naczelnika wydziału organizacyj międzyna­
przyczyny
p. Matuszewskiego. Fan Minister w so­ cia i klęski posuchy, która dotknęła
powstrzymywania się Polski od przystą­ botę rano dalszą drogę do również częściowo powiat bydgoski. rodowych.
wyjeżdża w
pienia do Paktu Wschodniego. Miano­ Świecia i do Torunia,
p, wojewoda Ma- Endecki radny miejski
wicie wrazie wojny między Niemcami i
ZSSR terytorjum polskie okradł młyn
mogłoby na
przeciąg lat kilku zostać okupowane Gen. Soreckl capolske-szwedzkićh
(o) Poznań, 12. 4. (Tel. wł.). Z Jaroci­
przez wojska cudzoziemskie, a ZSSR za stosunkach kanałowych osadzono
donoszą, że Nowemmieście n/War-
endec­
na w

straty poniesione oczywiście płacić n!e areszcie tą radnego

w

będzie. Pozatem w ciągu całego tego cza­ Zpebytu preaesa S.6 .K .w Sztskfroimie kiego Przybylskiego. Zatrzyma­
Feliksa
śród włośeiaństwa polskiego prowa­ Sztokholm, 12. 4. (PAT.) Dzienniki ków handlowych ny on został pod zarzutem kradzieży w
oświadczył gen. Gó­
su —

dzona byłaby propaganda komunistycz­ zamieszczają wywiady z młynie, których miał dokonywać syste­
prezesem Ban­ recki jest osobisty kontakt pomiędzy —

na. O ileby wojna zaś skończyła się po­ ku Gospodarstwa Krajowego dr. Górec­ matycznie.
przedstawicielami życia ekonomicznego
rażką Niemiec, to i tam dojdzie do wła­ kim, który przybył wczoraj do Sztokhol­ odnośnych krajów.
dzy komunizm i wówczas Polskę ze mu. Omówiwszy życie gospodarcze i fi­ Prezes Górecki w czasie obiadu, wy­
Balon ,,Her opadł w powiecie
wszystkich stron otoczyłyby wielkie nansowe Polski, gen. Górecki podkreślił danego na jego cześć przez posła pol­ dubieńskim
państwa bolszewickie"... równowagę, jaka zaczyna się ustalać w skiego, zapoznał się z wybitnymi przed­ Lotnicy odnieśli lekkie kontuzja
Przytaczamy treść tej depeszy jako bilansie handlowym szwedzko-polskim, stawicielami świata finansowego Szwe­ Łuck, 12. 4. (PAT.) W lasach Kury­
niezmiernie charakterystyczną. Czy p. który dotychczas dla Szwecji był ujem­ cji. łówka powiatu dubieńskiego opadł ba­
Edenowi mówiono coś takiego istotnie ny. Najlepszą metodą poprawy stosun­ lon ,361", Załoga, złożona z trzech ofi­
-

nie wiemy, że jednak dziennik an­ cerów: kpt. Filipowicza, por. Zielińskie­
gielski tak te sprawy ujmuje, nie może­ go i por. Blocha odjechała pociągiem.
my
żone
się
w
dziwić. Rozumowania jego, wło­
Becka, nie są bynajmniej
usta
Strajk bezrobotnych w Grudziądzu Ludność miejscowa oraz posterunek Po­
licji Państw, w Snydze przyszedł z po­
Nie chcieli prac etoraźs^citwesile nowego
p,

absurdalne i dowodzą, że opinja W Bry- mocą lotnikom, którzy odnieśli lekkie

planu -
Wczoraf sfrafk się załamał
tanji jest naogół informowana rzeczowo kontuzje przy lądowaniu.
i sumiennie. Stąd uznanie przez nią w W dniu 11 bm. wybuchł na terenie wydajność pracy.
Statek wystawa nDardanusłi
obejmują­ Bezrobotni na taki system nie chcie­
-

całości prawie racyj polskich, stąd też Grudziądza niezwykły strajk,

zaskoczenie niewątoliwe nagłą decyzją cy 1800 bezrobotnych, korzystających li się zgodzić i w czwartek do pracy nie
w Singapore
poiityki francuski ej. doraźnych zapomóg, przydzielanych stawili się. Zarząd miejski zakomuni­ Singapore, 12. 4. (PAT). Polska ru­
Jeszcze parę dni temu wszystko wy­ przez miasto. Bezrobotni wstrzymali się kował, że dopóki bezrobotni nie przystą­ choma wystawa, odbywająca podróż o-
glądało inaczej. Zanosiło się na wizytę od pracy doraźnej, jaką muszą wykony­ pią do pracy, nie otrzymają zasiłków. krężną na statku ,,Dardanus" przybyła
p. Lava!a w Warszawie, i wizyta ta mo­
wać pobierane zapomog'i. Powodem
za
Strajk trw ał 24 godziny, tj. do dnia 12 do Singapore. W dniach 11 i 12 bm. wy­
było wprowadzenie nowego systemu b. W dniu wczorajszym delegacja stawę zwiedziło wiele osób. Wystawa
gła wiele wyjaśnić i wyrównać. Obecnie m .

jak pisze paryskie ,,Wozrożdienje'' -

przez miasto, przy którym bezrobotni bezrobotnych zwróciła się do prezyden­ odniosła w Singapore wielki sukces.
koła polityczne polskie są zdania, iż zamiast odpracowywać po 6 do 10 godzin ta miasta, oznajmiając, iż bezrobotni Kupcy szczególnie interesowali się, wy­
f. -.?yjazd francuskiego ministra spraw
w tygodniu, mieli obecnie pracować 4 godzą się na nowy podział pracy. Wczo­ robami włókienniczemi, konserwami i
do 6 dni, przez co uzyskanoby większą raj wszyscy stanęli do pracy. wyrobami siolarskiemi.
zewnętrznych do Warszawy ,,nie miałby
najmniejszego sensu, o ileby Francja
przedtem zawarła sojusz z Rosją"... I
(Ciąg dalszy na str. 2) Na stronie 11-teI pełna tabela wygranych Loterji Państwowej
 SOBOTA, NIEDZIELA ,
DNIA 13-14 KWIETNIA 1935t

nadajesiędo w szystkichpotraw

(Dokończenie art. wstępnego ze str. 1)

znów cytujemy pogląd ów, czy informa­ Konferencja w Stresie NA SWIETA
cję, w cudzysłowie, jako bardzo zna­ Drugi dzień narad
mienną i pozostającą w związku z ner- Londyn, 12. i (PAT). Agencja Reutera wienia się dalszemu jednostronnem u wypo­ BARANKI
.

wowem oczekiwaniem wyklarowania się cukrowe i czekoladowe

donosi ze Stresy, że dzisiejsze posiedzenie wiadaniu zobowiązań. Dyskusja nad odwo­ 3131

stosunków polsko-francuskich.
poranne, poświęcone było dyskusji nad roz­
My sami nie zdradzamy w tym wzglę­ powszechnieniem się jednostronnego wypo­ zakończona. Ponadto rozpatrywano szcze­ JAJKA
łaniem się Francji do Ligi Narodów została

czekoladowe od najskrom niejszych do

dzie najmniejszej nerwowości. Pozycja, wiadania zobowiązań międzynarodowych. gółowo wszystkie punkty komunikatu lon­ ozdobnych, napełnionych czekoladkami,
zajęta przez czynniki odpowiedzialne za Omówiono obszernie sprawę zarządzeń, ja­ dyńskiego z dn. 3 lutego.
los'y Pań stw a Polskiego, robi wrażenie kie mogłyby być wydane celem przeciwsta- FIGURKI
niezłomnej. Ani przestraszyć nas ni- najlepszej czekolady, z

czem, ani wytrącić z równowagi niespo-

sób. Gra polityczna Polski jest w rów­
Komunikat oficjalny ŚWIĘCONKI
czystego marcepanu i czekolady z na

nym stopniu uczciwa, jak jasna. Jeśli

Niemcy godzą sie na pakt wschodni ale w zmienionej postaci sztuki i na stolikach'
ona komuś niedogadza trudno. Jeśli
Stresa, 12. 4. (PAT). W godzinach wie­ Baron von Neurath zakomunikował amba­
—

istnieją koncepcje, zdradzające tęsknotę czornych ogłoszono tu następujący komuni­ sadorowi angielskiemu w Berlinie, że Niem­ TORCIKI
za ,,bezpośrednią granicą niemiecko-ro pralinowe, orzechowe i ananasowe,
do paktu wscho­
-

kat: Przedstawiciele Anglji, Francji i cy gotowe są przystąpić

syjską", dla nas są oczywiście nie do Włoch zebrali się dziś o godz. 9,30 pod prze­ dniego o nieagresji naw et jeżeli niektórzy z
przyjęcia. Mają jednak tę dobrą stronę, wodnictwem
że kładą kres złudzeniom.
Mussoliniego. Posiedzenie sygnatarjnszów tego paktu postanowią za w proszku i w bloku do mazurków,
CZEKOLADĘ
trwało do godz. 18 -ej i poświęcone było dal­ wrzeć sobą odrębne wza pomiędzy p akty
Takiem rozwianiem złudzeń, nietyl­ szej dyskusji nad odwołaniem się Francji jemnej pomocy. Jak widać z powyższych MAZURKI
ko naszych ale ogólno-europejskich, by­ do Ligi Narodów. Delegaci zebrali się pono­ wiadomości, sowiecki pakt wschodni uwa­
w

łaby konwencja francusko-rosyjska i
rosyjsko-czeska, o ileby istotnie doszło
i
pięciu odmianach, oraz masę migdałową
orzechową do mazurków i ciast poleca:
wnie o godz. 15,30. Dyskusja nad odwoła­ żać należy za pogrzebany. Otworzyła się
niem Francji była kontynuowana i została dla wschodniej

E. WEDEL
możliwość nowego paktu
do ich definitywnego zawarcia. Byłoby zakończona. Europy, opartego n a zasadzie nieagresji.
to, niezależnie zupełnie od prób uloko­ Dalej zajm ow ano się sytuacją Austrji, Oznaczałoby to, że mocarstwa po zbada­
wania tego rodzaju sojuszów w ramach niu realnych możliwości do
poczem dyskusję rozpoczęto przez ekspose przychodzą
ogólnego paktu Ligi -

wyraźną chęcią Mussoliniego. Następnie rozważano sprawę przekonania, że system paktów o nieagresji
oparcia spraw międzynarodowych o Ro­ paktu wschodniego, wreszcie rozpoczęto skuteczniej zapewnia stabilizację pokoju,
sję. W tej swej intencji, obawiamy się, dyskusję nad paktem lotniczym. O godz. 19 niż sowiecki system wzajemnej pomocy, n a ­
Francja pozostałaby dosyć samotna, A- obrady zawieszono i odroczono do jutra ra­ zwany przez Moskwę paktem wschodnim.
ni Anglja, ani nawet Włochy nie sekun­
na do
godz. 9,30. W ciągu popołudnia mini­ W świetle sytuacji europejskiej system ten
dowałyby jej szczerze w poczynaniach ster Simon dodał nowe szczegóły informa­
uznany został w Stresie za niedojrzały.
tak ryzykownych. Z Sowietami można
cyjne, jakie otrzymał w dniu dzisiejszym.
utrzymywać stosunki handlowe, można
się starać o pozostanie z nimi w zgodzie,
szczególniej gdy siedzi się od nich o mie­ '

CRCPE SAUN NAJMODNIEJSZE PEREUMU Z A f

-

dzę, ale robić z n ich czynnik, mający I WODA ICUIIATOUJA UJARSZAlua

decydować w chwilach wielkich roz­

strzygnięć o takim lub innym ich wyni­
ku —

to jest duża przesada, ZSSR to nie

taki rząd i nie takie państwo, jak inne.
Posiad a ono całkiem
Mord kapturowy w Austrii GOLI
odrębne metody ŁAGODNIE
działania, rozumowania i swoiste cele. Zwłoki zabitego znaleziono w studni starego zamczyska DOKŁADNIE
Ma też własną etykę i własny obyczaj Wiedeń, 12. 4. (PAT). W st. Veit an der Wiedeń, 12. 4. (PAT). W sprawie zamor­
polityczny od ogólnoświatowego zasad­ Glan znaleziono studni, znajdującej się
w dowania Mandla donoszą, że w nocy z 10
niczo różny. Nie brać tego w rachubę w ruinach starego zamczyska, zwłoki nie­ na U bm.
trzech narodowych socjalistów

mogą jedynie ludzie, działający naoślep. jakiego Mandla. Zwłoki Aosiły ślady z Klagenfurtu opuściło w taksówce wraz z Powstrzymujmy zwapnienie arterjl,
Dlatego to nawet p. Flandrin próbuje w licznych ran, zadanych nożem, oraz postrza­ Handlem SanktWeit an derGlan. Po zamor­ tam ując postęp sklerozy, pustoszącej or­
gabinecie francuskim przytrzymać za łu w serce. dowaniu Mandla pobliżu ruin Taggen-
w
ganizm. Zażywajmy regularnie natu­
połę swych radykalnych kolegów, ale ci Mandl był poprzednio członkiem S. A., brunu narodowi socjaliści kazali się zawieść ralny sok czosnku z marką ochronną
wzięli, jak widać, n a kieł. Zbliżenie -

poczem wstąpił do heimwehry. Chodzi tu na dworzec w Willach. f. f. Apteka Mazowiecka, Warszawa, Ma­
komunizmem nie przeraża ich zbytnio. o miOrd kapturowy. zowiecka 10.
Szczególnie jeśli znów sp odziew ają się
,,zarzucić Niemców czapkami... rosyj-
skiemi", lecz ten ostatni program oka
zał się już raz bardzo zawodny
rosyjskiemi czapkami były bowiem
pod
-

-
0 staropolskich obchodach w Niedzielo Palmowa
niezrównoważone głowy. W dawnej Polsce uroczyściej niż dzi ne były do tego obrzędu.
Gdy jednak szych osób, trzym ając wier'zbowe pręty
siaj obchodzono Niedzielę Palmo wą. Jan Kazimierz z powodu ciągłych wojen w wodzie, w ciepłym pokoju, w oknie
Wprowadzanie w grę Rosji to zawsze Ciekawe
szczegóły w tym względzie po- nigdy prawie na Wielkanoc nie znajdo­ przez k ilk a tygodni.
posługiwanie się wielką niewiadomą badacz zwyczajów ludowych
aje znany wał się w stolicy, zwyczaj ten poszedł w mło­
Niemcy jej się nie zlękną, my przez Pol­ Po ukończonem nabożeństwie
skę jej nie przepuścimy nawet dla pięk­ Zygmunt Gloger.
zapomnienie. dzież szkolna wygłaszała w kościele ora-

nych oczów ,,wielkiej sojuszniczki11, a zduWedług Glogera, na pamiątkę wja­ W kościołach parafjalnych, gdzie by­
cje wierszowane. Prawiono perory o śle­
reszta Europy w tem towarzystwie nie
do Jerozolimy Zbawiciela, którem u ły szkoły, wybierano do procesji najpil­ dziu, poście, biedzie szkolnej, kołaczach
nadto zagustuje. Jednocześnie Moskwa
dzieci zachodziły drogę, rzucając kwiaty niejszych chłopców, pięknie przybra­ i kiełbasach wielkanocnych. Najczęściej
i radośnie śpiewając panięta polskie, nych, którzy z bukietami u boku, trzy­
—

zaczyna już zawierać nowe umowy han przebierali się chłopcy do tego celu w
mali w ręku suto ozdobione palmy, prze­
dlowe z Berlinem, a zaś Berlin otwiera synowie,
rodzin senatorskich, w białe różne stroje. Gdy jednak z czasem do te­
ub ran e przynosiły królowi palmy.
jej podobno olbrzymie kredyty i cieszy szaty wiązane chustą jedwabną lub wstążką. go zwyczaju zak radła się swawola, księ­
się n a myśl o ,,rosyjskich surowcach11. Najstarsze rodziny szlacheckie w Pol­ Gustowne również palmy starał się za-
ża zabronili praktykowania go po ko­
sce starały się, aby ich dzieci dopuszczo­ krystjan przysposobić dla dostojniej-
Coś tu w tem wszystkiem stanowczo ściołach.
nie jest w porządku. Ktoś z kimś gra w Za czasów króla Stanisława
Augusta
ciuciubabkę i ktoś na kimś zawiedzie już tylko po domach prywatnych chłop­
się okropnie. My nie... Przyjaciele nasi
bowiem od dłuższego czasu leczą nas Nasza premia cy wygłaszali te oraeje, przyczem co
trzeci wyraz uderzali młotkiem o podło­
skutecznie z wszelkich możliwych gę. Chłopstwo mówi inny badacz tra-
-

iluzyj. dla P. T. Prenumeratorów i Czytelników dycyj ludowych, Kitowicz dłużej za­

-

łączymy więc zbyt daleko idą­

Nie
cych nadziei naw et ze Stresą. Zadużo
będzie tam niedopowiedzianych inten-
C3rj i ukrytych zamiarów. Zamało wza­
jemnej od siebie obradujących ufności.
Będą tam ,,trzy systemy i ani jednego
wodza11, jak powiada ,,Paris Soir11.
O ileż szczęśliwszą i pewniejszą jest
sytu acja Polski!.. Stanowisko, zajęte
przez kierownictwo naszej polityki ze­
wnętrznej, wyróżnia się wybitnie wśród
całego chaosu coraz to innych nieprze­
myślanych lub improwizowanych posu­
nięć szeregu rządów obecnych. Wybit­
ny publicysta francuski Bois mądrze pi­
sze: ,,Uratować pokój można jedynie,
nie pozostawiając nikomu wątpliwości
co do zdecydowanej woli wystąpienia w
obronie pokoju11. My tej zdecydowanej
woli w nikim nie widzimy.
Widzimy natomiast dwa fakty:
Francuzi chcieliby ewentualne ,,poskro­
mienie Niemców11 przerzucić n a Sowie­
Do dzisiejszego numeru naszego pisma dołączamy, jako bezpłatną premję chowało ten zwyczaj, nachodząc i roz­
dla wszystkich P. T. Prenumeratorów, nasz miesięczny dodatek, poświęcony śmieszając się wzajemnie po chatach i
sprawom mody i gospodarstwa domowego p. t. karczmach, a przytem zdarzały się też
,,NOWA LINJA"
i bójki. Po wsiach pozostał tylko zwy­
czaj, że rano w Niedzielę Palmową bu­
Następny majowy zeszyt ,,Nowej Linji" ukaże się w pierwszej dekadzie dzą jedni drugich, bijąc ich palmami.
przyszłego miesiąca.
Nie wątpimy, że ten nasz stały, miesięczny dodatek ze względu na swą
urozmaiconą i bogato ilustrowaną treśd zostanie przyjęty z zadowoleniem przez
wszystkich Prenumeratorów, Czytelników 1 Przyjaciół naszego pisma. Oświadczenie
Nie mogąc pogodzić się z ustawicz­
na­
Dążąc stale i systematycznie do rozszerzania i powiększania działów nie negatywnem stanowiskiem Polskie­
go Stronnictwa Chrześcijańskiej Demo­
szego pisma, zawiadamiamy uprzejmie, że od kilku dni znacznie rozszerzyliśmy
dział
informacyj z życia całego Pomorza. kracji wobec Rządu Rzeczypospolitej
Polskiej, z tegoż stro nnictw a wystąpi­
łem.
sygnalizowanego dojrzenia jakoby fran- My znamy inne, a możemy mówić tu wystąpiłem z klubu radziec­ Również
cusko-rosyjskiej konwencji. Polsce oba bynajmniej nie chełpliwie, lecz w mę­ kiego Chrześcijańskiego Zjednoczenia
tkwiące w niej cele są obce. To ,,interes11 skiej świadomości, iż obecne krętactw o Gospodarczego.
w sam raz dla Czechosłowacji czyli ści­ małych i krótkowzrocznych paktoma- Leon Formański
ślej mówiąc d la Czechów. To też komi- nów m usi prędzej czy później doprowa­
były długoletni redaktor ,,Pielgrzyma11
sjonerstwo p. Benesza w tych kombina­ dzić do momentów zbyt dramatycznych,
i ,,Dziennika Bydgoskiego11, radny mia­
cjach zrozumiałe jest aż nadto. Jest to by się z nich można było wykręcać dy- sta Bydgoszczy.

ty', a Sowiety pragnęłyby odegrać rolę w

dlań jedyna droga, jedyna którą umie plomatycznem sianem.
chodzić. W.LŁ. Bydgoszcz, 12. 4. 1935.
Europie. To właściwie stanowi istotę
 Co tańsze:
Każdego niemal roku nastaniem powódź inwesty­
czy roboty wodne?REFORMACKIE
z
i osadnictwa. Tak np. dzięki kach musi być poczytywane za czynnik Pim m zMACKAZAKONNIK
wiosny dzienniki przynoszą wieści cjom meljoracyjno-regulacyjnym Fun­ ich szczególnej atrakcyjności. STOSUJĄ się:
spustoszeniach, jakie wyrządzają, wystę duszu Pracy, dokonanym przy rzece Po­ JAKO REGULUJĄCE ŻOŁĄDEK.
pujące z brzegów rzeki. Zniszczenie mo­ krzywi ance w województwie kieleckiem, Roboty wodne stanowią jedno z głów­ PRZY CIERPIENIACH WĄTROBY.
stów i dróg publicznych, szkody w bu­ zostało nych przeznaczeń świeżo rozpisanej 3Yt NADMIERNEJ OTYŁOŚCI,
oddanych do użytku rolnego 16
dynkach, straty w dobytku i ludziach ha Premjowej Pożyczki Inwstycyjnej. Prze­ UŚMIERZAJĄCE
HEMOROIDY
tys. pierwszorzędnej, pod względem
ogólne zubożenie kraju oto cena, jaką znaczając część swych dochodów na za­ I PRZY SKŁONNOŚCIACH
wydajności rolniczej, ziemi.
-

siniv nasze wiekowe za kup obligacyj tej pożyczki, zapewniamy DO OBSTRUKCJI SĄŁAGODNYM
okupywać m u

niedbania w dziedzinie robót wodnych Zwróćmy wreszcie uwagę, że w kosz­ sobie nietylko korzystną lokartę oszczęd­ ŚRODKIEM PRZECZYSZCZAJĄCYM.
torysach robót wodnych melioracyjnych UŻYCIE 1 E PIGUŁKI NA NOC
ności, ale przyczyniamy się do wykona­
-

Wysokość przeciętnej rocznej szkody po

wodziowej sięga w dorzeczach
-

sa­ robocizna dochodzi do 90 proc. Przy ro­ nia robót, których zaniedbanie tak stra­
botach regulacyjnych przekracza 60Vo szliwie mści się na ludności i potrafi w
mych tylko rzek karpackich, t. zn Wi­ Jest to .

sły, Dniestru i Prutu wraz z ich dopły­

więc typ robót, który stwarza ciągu kilk u dni zniszczyć dorobek ca­
wami maksymalne możliwości zatrudnienia łych pokoleń. Prezydent Portugalii
olbrzymiej sttmy 60 miljonów
otrzyma! rangę marszałka
-

bezrobotnych, co w dzisiejszych warun­ DR. J WENDEL

złotych. .

Parlament portugalski powziął je­

Spójrzmy na ,,Królową rzek polskich" dnomyślnie uchwałę o nadaniu prezy­
-

Wisłę. Przyjrzyjmy się piaszczystym KfiZVUJDZI SWE DZIECKO dentowi generałowi Carmona godności
brzegom, jej nieuregulowanemu, rozsze­ matka, odmawiajqc mu przez niesłuszną marszałka. Uroczyste ogłoszenie tej
rzającemu się miejscami na parę kilo­ oszczędność jedynejspecjalnej dla dzieci, uchwały odbędzie się dnia 15 kwietnia.
metrów, korytu, jej płytkim wodom, smacznej, pomarańczowej pasty do zębów
pomyślmy sobie, że ten kolos wodny,
trzeci co do swej wielkości w Europie, BEBEDONY SZOFMANA Tylko publiczne inwestycje potrafią
m iast być potężną magistralą, łączącą który ciemny nalot L zielony osad zębów.
przeobrazić zaniedbany krajobraz Pol­
usuwa z

Dziecko nie znosi miętył

najdalsze zakątki kraju z morzem, jest sk i.
w obecnym stanie rzeczy dzikim i zło­
wrogim żywiołem, któremu trzeba pła­ DR. CEZARY SZULGZEWSKI
cić coroczny haracz, idący w dziesiątki
miljonów.

200
Wisły i jej dopływów
Dorzecze

wa powierzchni kraju.
to

tysięcy km. kwadratowych, to poło­

Regulacja Wisły
—

W ńajbliższem sąsiedztwie Pomorza...

ogólno-państwowego zna­
Polacy i polskość Pograniczu Złotowskiem
—

to dzieło
czenia. na
Moment odrodzenia.
niepodległej do Państwa Polskiego. Rozczarowanie
Czytelnik może jednak zapytać: a po- Młodzież, jak i starsi, korzystają rów­
Polski nie był, niestety, także momen­
cóż ta regulacja? Przecież regulacja nie pociągnęło za sobą zanik energji i osła­ nież skwapliwie z czasopism polskich,
usunie powodzi, przecież tamy przyboru
tem zjednoczenia dla całego Narodu bienie woli. Zczasem dopiero, gdy uświa­ wyłożohych stale w świetlicach, których
wody nie powstrzymają. Prawda, że ta­ Polskiego.
We wszystkich krajach są­ domiono sobie, że utrzym anie polskości na Pograniczu znajduje się obecnie 24.
my przyboru wody nie powstrzymają, siednich, poza naszą granicą państwo­ możliwe będzie tylko przez systematycz­ Świetlice są zaopatrzone w rozmaity
ani nawet go nie zmniejszą, ale umożli­ wą, pozostały poważne skupienia ludno- ną i wytrwałą pracę kulturalno-oświa­ sprzęt świetlicowy, umożliwiający miłe
ści polskiej. Najważniejszem z tych sku­
wiają nieszkodliwe odprowadzenie od­ tową, zabrano się do niej z żywym zapa­ i pożyteczne spędzanie czasu, m. in. po­
pływu w wyznaczonym zgóry kierunku. pień jest
ludność polska w Niemczech,
łem, nakreślając sobie zgóry plan dzia­ siadając gramofony z polskiemi płyta­
której ios znajduje żywe odczucie wśród łania. mi i radjo-aparaty, umożliwiające słu­
Że środkami technicznemi można za­
ogółu społeczeństwa w kraju, jakkol­ Pracę rozpoczęto od podstaw. Już chanie polskich audycyj.
pobiec powodziom o tem -

świadczą wiek nie

wszyscy zdają sobie dokładnie dziećmi zajmują się pol­ Młodzież posiada wśród siebie prze­
kraje alpejskie, które są bardziej, niż sprawę z warunków życia tej ludności. najmniejszemi
Polska, narażone na powodzie ze wzglę­ Brak
skie ochronki, któryeh na omawianym szkolonych przodowników, którzy umie­
bliższej orjentacji jest tem dziw­ terenie istnieje, niestety, tylko 8. Dal- jętnie i celowo układają i realizują pro­
du na większą ilość opadów i większą niejszy, że przecież Polacy w Niemczech
przepuszczalność podłoża zlewisk rzecz­ mieszkają przeważnie tuż za naszemi
szem wychowaniem młodzieży zajmują gramy świetlicowe, stanowiące jeden z
nych, a jednak nie przeżywają nigdy ta­ granicami zachodniemi, są naszymi naj­
się prywatne szkoły polskie w liczbie 26, najważniejszych czynników pracy kul­
kich klęsk żywiołowych, jak nasza po­ kształcące około 1.160 dzieci polskich. turalno-oświatowej. W świetlicy zbiera­
bliższymi i bezpośrednimi sąsiadami. i śpie­
wódź zeszłoroczna. Młodzież pozaszkolna skupia się w ją się również zespoły muzyczne
Od Bałtyku aż po Śląsk wacze i w ten sposób dokoła nich kon­
ciągnie się zespołach przysposobienia rolniczego,
A' dzieje się tak dlatego, że w krajach
poprzez powiat lęborski, bytowski, człu- świetlicach, zespołach muzycznych, śpie­ centruje się życie polskie.
tych przeprowadzono celowe roboty re­
chowski, złotowski, wałecki, nadnotec- waczych i sportowych. Wszystkie te prace znajdują wśród
gulacyjne, które doprowadziły do okieł­ ki, skwierczyński, międzyrzecki, babi-
zania tak kapryśnego Zespoły rolnicze skupiały w roku ludności polskiej w Niemczech duże 'U­
żywiołu, jakim mojski i wschowski długi pas etnogra­ wiele ta­
1934 około 300 uczestników, uprawiają­ znanie, niemniej jednak jest
jest woda, oraz do wprzęgnięcia jej do ficznie polski. Najżyższemi ośrodkami kich rodzin, które uległy zgermanizowa-
cych w okresie letnim swoje poletka, a
pracy dla pożytku I dobra ludzkiego. na tym terenie, to powiat złotowski, ba- niu lub są na drodze do wynarodowie­
w okresie zimowym uzupełniających te­
Jakże 'dalecy jesteśmy w Polsce od bimojski i międzyrzecki, czyli t. zw. oretyczną wiedzę fachową na podstawie nia. Dużą rolę w tym wypadku odgry­
takiego błogosławionego stanu rzeczy, Pogranicze Złotowskie, gdzie znow u do czasopism i książek rolniczych. Z upra­ wa fakt, że np. część ludności wyjeżdża
gdy dzięki rozumnie i celowo zużytym najżywszych polskich środowisk zali­ wą
poletek i pracą w zespołach przyspo­ corocznie na szereg miesięcy na prace
funduszom publicznym można zażegnać czyć można przedewszystkiem Złotów, sobienia rolniczego związane jest pro­ sezonowe wgłąb Niemiec i tam często
i odwrócić od kraju straszliwą klęskę Zakrzewo, Dąbrówkę, Babim ost, Nowe wadzenie w języku polskim t. zw. dzien­ zatraca poczucie polskiej przynależności
powodzi! Dużo jest w tem naszej włas­ Kramsko i wiele innych, w których żyją niczków, przez co praca fachowa daje narodowej.
nej winy, gdyż w ciągu całego czasu w małem skupieniu uświadomieni na­ również dodatnie wyniki pod względem Przyg'niatająca większość ludności
trwania niepodległego państwa, nie do­ rodowo Polacy, biorący żywy udział w polskiej na Pograniczu to rolnicy;
opanowywania języka ojczystego.
—

cenialiśmy wagi inwestycyj wodnych. polskim ruchu oświatowo-kulturalnym. Lektura czasopism i książek rolni­ nie wszyscy jednak posiadają własne
Prace polskid na tym terenie rozwijają Jako rolni,
Zeszłoroczna powódź okazała, że te czych budzi również zainteresowanie gospodarstwa. robotnicy
się stopniowo i pomyślnie, chociaż w dla oni szukać ehleba w głębi
oszczędności są straszliwie kosztowne. wszelkiego rodzaju książek polskich, często muszą
warunkach ciężkich i nie bez powikłań. Niemiec. I ci jednak, wracając choćby
Okazała, że dla finansów publicznych a zainteresowanie to zaspokajają bibljo-
na jakiś do swoich rodzin, łączą
powstaniu teki, których Polacy na Pograniczu ma­
czas
jest powielekroć korzystniejsze wydat­ W pierwszej chwili po
się we wspólnej pracy polskiej na Po­
kować^ potrzebne sumy na roboty wod­ Państwa Polskiego można było na tych ją 23 z liczbą około 4.000 książek. Czy­
graniczu i w racają do ojczystego języka
ne, aniżeli potem bezpłodnie tracić cięż­ terenach zauważyć dużą apatję, wywo­ telnictwo, początkowo słabe, wzrasta
i obyczajów.
kie miljony na ratunek powodzian i od­ łaną tem, że ludność zawiodła się w coraz bardziej i szerzy umiłowanie pol­
budowę zniszczonych obszarów. Tem- swych oczekiwaniach na włączenie jej skiej książki, Dużą podnietą do pracy jest kontakt
robót z krajem przez wycieczki i pielgrzymki.
bardziej, że zagadnienie wodnych
nie jest tylko sprawą ochi'ony przed klę­ Ludność polska z Pogranicza, odwiedza­

'
skami żywiołowemi.
tym niezmiernie
Wiąże się ono z
doniosłym problema­
Gość bułgarski
w Grodzie jąc
wtedy
często kraj ojczysty,
jego wzrostowi,
przygląda się
poznaje go lepiej
i bardziej do niego się przywiązuje. Co­
tem gospodarczym, jakim jest zagadnie­
nie żeglugi.

Minister Radew zwiedził zabytki Krakowa i Jego

Jagiellonów roczne wycieczki do ważniejszych ośrod­

ków polskich i pielgrzymki do Często­

Polska ma niewątpliwie korzystne
warunki naturalne w zakresie dróg wod­
chowy są niezwykle ważnemi wydarze­
instytucie naukowo-kulturalne niami i mają bardzo wielki wpływ na
nych. Podczas gdy w Niemczech prze­ W czwartek bułgarski minister Oświaty nej, gdzie po odegraniu przez orkiestrę hy­ podtrzymanie ducha polskiego.
wóz na tycli drogach wynosi 25 proc. gen. Radew w towarzystwie ministra W. R. mnów
narodow'ych dyrektor Kazimierz Le­ Wszystkim pracom na całym terenie
ogółu przewoził towarów, a we Francji i O. P Wacława Jędrzejewicza oraz otocze­ wicki
.

wygłosił do obu ministrów przemó­ patronuje Związek Polaków z czcigod­

20 proc., to w Polsce ubogo wyposa­
—

nia zwiedzał Kraków. w ienie.

nym prezesem, ks. dr. Domańskim z
żonej w połączenia kolejowe i drogi godz. 10 rano ha dziedzińcu arkado­
—

O Poodegraniu przez orkiestrę szkolną buł Zakrzewa, na czele.

zaledwie 1 procent.
gospodarczo szkodliwa, gdyż mamy sze­
które
reg artykułów masowego zbytu,
stanowią podstawę naszego handlu za­
Jest to okoliczność
wym Bibljoteki Jagiellońskiej odbyło się w garskiego hymnu ,,Szumi Marka11, gen. Ra­
obecności gości bułgarskich uroczyste wrę­
W zaszczytnym, lecz ciężkim obowią­
dew podziękował w serdecznych słowach
zku godnego reprezentowania polskiej
czenie dyplomu członka honorowego B rat­ rektorowi zakładu i młodzieży, poczem je­
niej Pornoęy studentów U. J panu ministro
tradycji, polskiej kultury oraz polskiego
den z uczniów zwrócił się do ministra buł­
.

ducha na terenie dzisiejszej Rzeszy

granicznego, a których dostarczanie do wi Wacławowi Jędrzejewiczowi.
garskiego z prośbą przekazania młodzieży Niemieckiej, Polacy na Pograniczu pra­
portów drogą kolejową ogromnie podra­ Po zakończeniu uroczystości p. minister bułgarskiej pozdrowień od młodzieży pol­
ża koszt własny towaru, zmniejszając cują wytrwale nad ugruntowaniem swej
Waciavy Jędrzejewiez oraz min. gen. Radew skiej, P ministrowi wręczono wspaniałe bu­
polskości, a hartem swym i wytrwało­
.

przez to naszą zdolność konkurencyjną

wpisali się do księgi pamiątkowej studen­ kiety kwiatów.
na rynkach zagranicznych. ścią budzą podziw swoich, szacunek ob­
tów Bratniej Pomocy U. J. Następnie obaj Z gimnazjum im. Nowodworskiego obaj
cych. Pomagać im w pracy tej powinno
AJe i sprawa żeglugi nie wyczerpuje ministrowie zwiedzili zbiory Bibljoteki Ja­ ministrowie wraz z otoczeniem udali się do i musi społeczeństwo polskie w kraju.
jeszcze korzyści, jakie zapewnią nasze­ giellońskiej skąd udali się wraz z otocze­ Pałacu Sztuk Pięknych, a potem na Zamek
mu gospodarstwu roboty wodne. Roboty
Pomagać musi nietylko przez żywe za­
niem do gimnazjum bn. Nowodworskiego. Królewski na Wawelu. W piątek minister interesowanie, ale również przez uomec
te stanowią ważny czynnik ułatwienia Przybyłych gości przywitała młodzież Radew zwiedził Uniw ersytet Ludowy w
w postaci udzielania środków, ktćre po­
przebudowy ustroju rolnego, albowiem, harcerska. Na schodach gmachu ustawiły Szycach, Ojców, kopa inię soli Wieliczce
zwoliłyby rodakom naszym po drugiej
w

dzięki związanym z niemi melioracjom, się szpalery szkolnych organizacyj. Właści- ( 'Re. stronie naszej zachodniej granicy reali­
oddają nowe tereny dla kultury rolnej we powitanie odbyło się w auli gimnazja!- * zować ich szczytne zamiary.
 A
SOBOTA, NIEDZIELA, DNIA 13-14 KWIETNIA 1935,
ma

Wątrobą jest filtremdlakrwi

Charakterystyczne obrazki W
szek.
wątrobie wytwarza się żółć i spływa do ki-
Gdy wskutek zastoju żółci tworzą się w niej
osady i zbijają się w twarde grudki (piasek żół.

wyborczego z okresu w W. M. Gdańsku ciowy), gdy na grudkach osiadają sole, wcho,

—

dzące normalnie w skład żółci, a na nich odkła*

Z okresu
wyborczego w Gdańsku napły cił ich do szeregu słowami: Ihr Łapse, —

po wybiciu szyby prawdopodobnie mieli dają się wciąż nowe osady, grudki stale powięk.
—

werdet Ihr mai włeder ins Glied gehenl (Ło­ zamiar urządzić jeszcze jakiś inny ,,kawał szają się, a w rezultacie powstają kamienie tsób
wają do redakcji charakterystyczne obra­ c iowe. KURACJA ziołami
zki, których nie możemy pominąć milcze­ buzy wracajcie natychmiast do szeregu!).
—

wyborczy" (według określenia prasy naro­

socjalistycznej) lecz zostali spłosze­
ja­ dowo
lCHOLEKINAZA"
-

niem, gdyż oświetlają one stosunki, w

kich zmuszona jest żyć ludność polska W ol­
nego Miasta. Mamy nadzieję, iż obrazki te
przydadzą się również dla władz senackich członka Związku Polaków, ob. Krolla Jana,
i władz partyjnych, posłużą im bowiem do
poskromienia osobników dotychczas niepo­
OBRAZEK DRUGI. ni przez ob. Krolla, który wybiegł z domu. ,
Sześciu bohaterów dało drapaka, zasła­ polega na pobudzeniu wątroby do normalnej
Przez trzy dni z rzędu prześladowano
czynności i reguluje przemianę m atęrjł.;
niając twarze rękami, aby ich nie poznano. labor. flzjo!og. -ohem.;
Broszury bezpłatne wysyła
zamieszkałego we Wrzeszczu za wywiesze­ Niemcy, sąsiedzi ob. Krolla, dowiedziaw­ CHOLEKINAZA H. NIEMOJEWSKIE60 (M11
nie chorągwi polskiej. Dnia 3 kwietnia dzie­ szy się o postępku hitlerowców, wyrazili Warszawa,* Nowy Świat 5
apteki i, składy apteczne
oraz

zaprowadzenia ci niemieckie, według wszelkiego prawdo­

swe współczucie prześladowanemu, a k ilku
skromionych, względnie do

szeregach partji dyscypliny rozluźnionej podobieństwa z namowy starszych zniszczy­ będzie

w
z
pośród nich wręcz oświadczyło, że

taktyką wyborczą. ły wywieszone chorągwie. Dnia następnego, głosować na listę polską, gdyż nie chce się kanie prawdziwemu, a nie przema'lowane­
a raczej w nocy z 3 na 4 kwietnia, nieznani solidaryzować z tego rodzaju propagandą mu Niemcowi, niejakiemu WeigleinoWi za
Poza sławnymi już Sopotami, Wrzeszcz
zakleili okna mieszkania ulot­ wyborczą. to, że sublokator Polak z okna swego po­
należy wymienić na drągiem miejscu wśród ,,tapeciarze"
kami hitlerowskiemi, a dnia 5 kwietnia, koju wywiesił chorągiew narodową. Zda­
większych osiedli, w
których rozhulały się OBRAZEK TRZECI.
również w nocy i również ,,nieznani spraw­ niem Łagodnego sublokatorowi nie wol­
p.
nieodpowiedzialne bojówki, u stalając swego
wrzucili do mieszkania, wybijając szy­ Właściciel domu we Wrzeszczu, niejaki no urządzać
propagandy wyborczej 'za' listą
rodzaju rekordy w niszczeniu polskich cho­ cy"
brudzeniu i bę, naczynie z cuchnącą farbą. Umunduro­ Łagodny (krew polska w nim płynie, có wi­ polską, a lokatorowi, rdzennemu Niemco­
rągwi narodowych, wybijaniu
wani ,,nieznani sprawcy" w liczbie 6 osób, doczne jest z nazwiska) wypowiedział miesz­ wi pozwalać na coś podobnego:
—

szyb w mieszkaniach polskich, obrzucaniu

wyzwiskami mieszkańców Polaków ltp. R o­
zumie się, że przestępstwa popełniano prze­
ważnie w nocy, ponieważ światło dzienne
nie zawsze sprzyja bezkarności.
OBRAZEK PIERWSZY.

Dnia 5 kwietnia przejeżdżał rowerem z

biura Związku Polaków we Wrzeszczu na

miejscowy dworzec kolejowy członek Zwią­

zku Polaków, ob.Hoppe Bruno. Na ul. Ham-

mersweg zauważył on maszerujący ze sztan­

darem oddział hitlerowski, złożony z kilku­
set osób. Ponieważ ulica była zajęta
oddział, ob. Hoppe zeszedł z roweru i stanął
przez

Zuchwały napad na autobus pod Bydgoszczą

z nim na chodniku, celem

W
przeczekania prze­
momencie z oddziału
4 napastników zatrzymało autobus, steroryzowało 18 pasażerów i po doko­
marszu, pewnym
naniu krwawe! masakry zbiegło
wyskoczyło czterech hitlerowców 1 złoże-
cząc ob.Hoppemu usiłowało go napaść. Ob. Odcinek szosy przy Brzozie pod Byd­ cy zabrali jednej z ofiar 40 zł. gotówki, spodziewany napad. Prawie wszyscy pa­
Hoppe zasłonił się przed napastnikami ro­ goszczą był wczoraj terenem niezwykłe­ poczem ulotnili się na motocyklu i rowe­ sażerowie byli pogrążeni w drzemce.
werem. Napaść zauważył ,,Sturmfuhrer", go zajścia. Zdążający w kierunku Byd­ rach. Bezpośrednio po napadzie wezwano
który podbiegłszy do napastników zaw'ró­ goszczy autobus, w którym jechało 18 Napastnicy dokonali tej krwawej pogotowie ratunkow e z Bydgoszczy, któ­
pasażerów z jarmarku w Barcinie czynności tak szybko, iż 16 mężczyzn, re w przeciągu kilkunastu minut przy­
—

został zatrzymany przez czterech osobni­ jadących autobusem poprostu nie zdo­ było na miejsce. Ciężej ranionych,, jak
ków, a pasażerowie jego steroryzowani było się na zorganizowanie obrony. Z 28-letniego szlifierza Stanisław a Czupry-
Dyskusja polityczna i... obici. Napastnicy stanęli przy chwilą zatrzymania autobusu wśród ja­ n iak a z Bydgoszczy (ul. Dolina 8), który

A mnie się zdaje, panie Wirczewski, drzwiach autobusu z nożami w dłoniach. dących wybuchła panika, co jeszcze po­ odniósł cztery ra ny cięte nożem i 35frlet-
że Już n a te Polskie nijakiej rady niema... Dwóch z nich wydobyło z samochodu ko­ gorszyło ich sytuację. Zajście wydarzy­ niego Bolesława świeróia, handlarza
Rada zawsze być musi
—

tylko nale­ —

lejno trzech zgóry upatrzonych osobni­ ło się około godz. 20,15, pozatem więk­ zam. przy ul. Uroczej 1— odstawiono do

ży ją znaleźć. Pan panie Krogulec jest pe- ków, których bandyci dotkliwie poturbo­ szość jadących ,,jarmarkowiczówl*
była Szpitala Djakonisek w Bydgoszczy. Stan
simistom. U bronetów zwykły to pogląd. in.
wali, a nawet poranili. Po dokonaniu w myśl tradycji kupców jarmarcznych Czupryniaka jest groźny, gdyż m.
Bo ja tak myślę, że najlepsze jeszcze zadano mu rany w okolicę' serca i oka.
czelni napastni­ nietrzeźwa i nieprzygotowana
—

na nie-
by było całe te Polskie rozparcelować na ty­ niesamowitej zemsty —

Pozatem pogotowie opatrzyło 24-let-

le działek, ilu jest obywateli.
niego szofera Zygmunta Kaczmarka,
Mam żonę 1 pięcioro dzieci, tobym panie Marcina Woźniaka ze żnina, Józefa Wy-
ze siedem działek otrzymał.
derskiego zam. w Bydgoszczy przy nl.
—

Mowy niema panie Krogulec. Z iy

parcelacji to nic nie będzie, bo pożyczkie Poznańskiej 7 i Szmajewskiegó (ul. U-
inwestycyjną wprowadzili 1 teraz ruch ma M AGGif22 przyprawa rocza). . V
być gospodarczy. do W związku
z napadem polieja po­ -

W te pożyczkę inwestycyjną to wca­ wiatu bydgoskiego wraz z W ydziałem

— -

le nie wierzę lipa jest. Tylko tak piszą,

-

ale ja nie wierzę, że ją wprowadzili.

wszelkiego rodzaju potraw: Śledczym w Bydgoszczy wszczęła ener­
—

A dlaczego to7 zup, sosów, giczne dochodzenia. Nazwiska spraw­

ców krwawej masakry znane są Już
—

Bo interes jest za dobry. Wszystkie sałat it.p .

władzom policyjnym.
strony na niem zarabiają. Kupisz, procent
masz i jeszcze premje możesz wygrać i dom
sobie postawić. A skarb te pieniądze w ro­
boty włoży i jeszcze bezrobotnych pozatru- INowe ceny za powtorne napełnianie Forster został odwołany?
dnia. Znaczy wszyscy na tem dobrze wyjdą,
a przecie jak się robi interes, to przecie za­
But. nr. 00 0 1 2 Przywódca gdańskich narodowych socja­
wsze jest tak na świecie, że jakeś pan zaro­ Zł. 0 ,36 listów Forster wyjechał na dłuższy urlop.
bił— panie Wirczewski to ktoś musiał
—
0,68 1,35 2,15 W kołach dobrze poinform owanych twier­
stracić.
dzą, że Forster nie powróci już do Gdańska.
—

Nio zawsze, p anie Krogulec, nie za­ Jako jego następcę wymieniają
wsze...
Bflrckela,
dotychczasowego przywódcę narodowych so­

świnią podarkiem Groźna katastrofa autobusowa cjalistów w Zagłębia Saary.

Tresowana Wedle panującej w Gdańsku opinjl od­
ślubnym dla premiera Goeringa pod Toruniem wołanie Forstera jest następstwem osta­
Berlin, 12. 4. (PAT). Jak donosi niemiec­ tnich wyborów do Volkstagu.
kie biuro acyjne dyrekcja teatru im.
inform Wczoraj o godz. 7,50 rano w pobliżu na 29, rodzonego brata honorowego kon­
osady Przysiek, położonej w odległości sulatu Francji w Toruniu p. Bronisła­
Lessinga przesłała premjerowi Goeringowi
oryginalny podarunek ślubny, ofiarując mu
7 i pół km. od Torunia wydarzyła się wa Hozakowskiego. Pozostali pasażero­ Ekspres zdruzgotał auto­
groźna k atastrofa samochodowa, która wie oraz szofer wyszli z wypadku bez bus szkolny
okazałą świnię ,,Jolantę", która od szeregu
miesięcy występowała na scenie teatru w tylko dzięki szczęśliwemu zbiegowi oko­ szwanku. Skończyło się na wstrząsie i W okropnej katastrofie aeginęto
1* dzieci
liczności nie zakończyła się tragicznie. przestrachu.
popularnej komedji pt. ,,Awantura o Jolan­
tę". Premjer przyjął ten podarunek, ofia­ Z Torunia 'do Fordonu jechał autobus Furmanka, której właściciel dotych­ Rockville, (St. Zjedn.), 12. 4. (PAT). W sk u­
row ując świnię członkom korpusu żandar- p. Stefana Niewiteckiego z Fordonu. czas nieznany prawdopodobnie spiesząc tek zderzeniasię autobusu szkolnego s po­
merji, którzy pełnili służbę w czasie śro­ Znajdowało się w nim 4 pasażerów. W n a targ piątkowy bezpośrednio po kata­ ciągiem, czternaścioro dzieci poniosło śmierć,
a pięcioro odniosło ciężkie rany.
dowych uroczystości kościelnych w Berli­ pewnej chwili szofer zauważył jadącą z strofie pojechał w kierunku Torunia,
nie.
przeciwnej strony środkiem szosy fu r­ szofer zaś autobusu, opatrzywszy pro­ RockeviUe, 12. 4. (PAT). O katastrofie au­
mankę. Gdy chciał ją minąć, k oń się wizorycznie ra ny p. Hozakowskiego po­ tobusu donoszą, że ekspres, który wpadł na
listonosza spłoszył. Wówczas celem un ik nięcia zde­ jechał z pozostałymi pasażerami do For­ autobus przeciął go na połowę, wyrzucając
Diwiąk trąbki rozlegać się będzie
w osiedlach podmiejskich rzenia kierowca gwałtownie skręcił wpa­ donu, gdzie popołudniu został przesłu­ dzieci położony w pobliżu cmentarz.
na

dając wozem z całym impetem na przy­ ch any przez policję. Miejscowy ksiądz, który z okna swego domu
(o) Warszawa, 12. 4. (Tel. wł.). Dla drożną wyjątkowo gru bą brzozę. Uderze­ Rannego p. Hozakowskiego zabrał widział całą tragedję pośpieszył natych­
ułatw ienia mieszkańcom osiedli podmiej­
nie było tak silne, że samochód w sparł inny autobus, jadący z Bydgoszczy do miast z ostatnią pociechą religijną ku mło­
skich korzystania z usług poczty, osiedla
się o drzewo niemal pod kątem 45 sto­ Torunia. W drodze spotkano specjalnie docianym ofiarom katastrofy.
te będą odwiedzane z dniem 1 m aja po­
listonoszów
pni. przywołaną z Torunia karetkę pogoto­
cząwszy przez wiejskich. Wskutek zderzenia wypadły wszyst­ wia, która odwiozła rannego do szpita­
Listonosz tak i będzie przybycie swe kie Rzad austriacki przeciwko inflacji
szyby z autobusu. Odłamki szkła la miejskiego. Po opatrunku nałożonym
zapowiadał dźwiękiem trąbki. W przemówieniu, wygłoszonem w. zwią­
zraniły dość poważnie w głowę jednego przez lekarza dyżurnego pan H. udał zku kupców, kanclerz Schuschńtgg wypo­
Listonosze będą pełnili funkcje r u ­ z
pasażerów 43-letniego Włodzimierza się o własnych siłach do swego toruń­ wiedział się kategorycznie przeciwko poli­
chomych agentur pocztowych, a więc
Hozakowskiego w Poznania, ul. Spokoj­ skiego mieszkania przy ul. Wodnej 15.
można będzie nabywać u nich znaczki, --
tyce inflacyjnej. Stwierdził on wzrost zau­
nadaw ać listy polecone, paczki, telegra­ fania do szylinga w kraju, a także1 zagra­
,

aparaty PHILIPSA na raty Srimwwm

fufti. iMatmińsM nicą, czego dowodem jest repatrjacja kapi­

RADJO
my, abonować gazety, dokonywać wpłat Centrala Warszawie, Ryma rska 7.
e w
na PKO. opłat abonamentowych za tałów, które wywędrowały uprzednio 1 Au­
wszystkie modele na składzieoddział w Gdyni, starowtejsha 47,
radjo itp. telefon 20-48. 4472 strji.
 SOBOTA, NIEDZIELA ,
DNIA 13-14 KWIETNIA 1935. 5
mm

W laboratoriach, gdzie tworzą pogodę Oto właściwy sposób prania wełny!

Czy oina sztucznie
m przyspieszyć wiosną?
Niewiele jest istotnie spraw ne
Bożym rozsiany, są w dostatecznym stopniu nasy­ Aby pozostała puszysta i aepła,
świecie, któreby nas tak bardzo potrafiły cone wilgocią. Ale w praktyce w prakty­ -

złościć j niecięrpjiwić, jak pogoda. Rozumie ce rezultat okazał się mniej więcej ża­ —
należy |q prać w zimnym rozczy*
się, zła pogoda lecz, przyznać trzeba —

den. me Radiorui. Radion nadaje się

jesteśmy i wy­
'dosyć kapryśni Proponowano też używać w tym celu, za­
na ten.temat
do wszelkiej bielizny. Przywraca
.

magający i —

nivzawsze nam łatwo dogo­ m

pylu, drobniusieńkich kropelek cie­
iast
dzić. To nam za zimno, to za raz jej pierwotny wyglqd i nadaie
gorąco
—

czy, mających własność przyciągania wody,

się skarżymy deszcz, drugi raz na suszę,
na
miły, świeży zapach
jak p. kwas siarczany. I to może mogłoby
a nieraz zdarza się, że równocześnie jedni dać efekt, lecz niewiadomo, czy nie okazał­
mieszkańcy danej okolicy klną ów deszcz, by się on raczej niepożądany: bo, mianowi­
czy owo słońce, a inni je właśnie błogosła­ cie spadłby istotnie deszcz, jednak nie tyle Wystarczy*
wią, Gdybyśmy więc musieli w jakiś spo­ zwykły, poczciwy deszcz, tak bardzo oczeki­ 1. Radion
sób
Rozpuścić
wpływać na zmianę pogody, jak tego wany, ile żrący, palący, niszczący deszcz z
nieustannie i w zimnej wodzie
wytrwale pragną przeróżni owej rozpylonej cieczy.
,,wynalazcy" zapanowałoby napewno 2 W zimnej wodzie
Ostatnio, p. M. John
Coop z Kalifornji
wielkie, bardzo wielkie zamieszanie... Cho­
dal projekt całkiem nowy, aby zapomocą o- prać lO
ciaż być, może, udałoby się wówczas odwró­
gromnych wież i ,alego systemu rur chwy­ 3 W wodzie
cić niektóre żywiołowe klęski, wywołane
tać ciepłe powietrze z niższych w arstw atmo
zimnej
przez nadmiar deszczów, lub ich brak zu­ płukać
sfery i przesyłać je do warstw wyższych,
pełny dlatego też ciągle mnożą się pro­
-

zimniejszych, co musiałoby spowodować two

jekty, aby się jakoś
'
wreszcie ,,zabrać do po­ rżenie się chm ur deszczowych. Meteorolodzy
gody". -

jednak i na tę koncepcję uśmiechają się z

A więc.w Moskwie dwa lata temu, spró­ łagodnem politowaniem, ani rusz nie dając
bowano zmniejszyć, zatrzymać o- czy nawet
się przekonać, co do możliwości jej wyni­
pady śnieżne przy pomocy jakichś prądów ków władze zaś Kalifornji nawet nie pró­
-

elek'trycznyćh. Istota eksperymentów trzy­ bują liczyć, ileby też podobne urządzenie
mana
była w wielkiej tajemnicy, co jednak kosztowało.
nie przyniosło nam uszczerbku, ponieważ
w łaśnie tejżezimy, pomimoowych prób,
śnieżyce były taniwiększe, niż kiedykol­

99Zmora" Białego Domu

'
wiek. 1-! -

WHolandji, w* czasie ostatniej suszy, u-

siłow.ano sprowadzić deszcz przez rozsiewa­
nie w powietrzu maleńkich kryształków lo­
du. Samoloty fruwały i- warczały dzielnie
Demagogiczne chwyty kandydata iw U.S.A. na n eg o prezydenta
pracując, lecz deszcz ani myślał spaść Senator
Huey Long jest od pewnego cza wych U. S. A. Huey Long jest nietylko de­ program opiera się, według senatora Long'a,
—

złośliwy! su zmorą, która nie daje spać mieszkańcom magogiem, ale i sprytnym politykiem; jego na nowym, innym podziale kapitału i dóbr.

W Zjednoczonych, podczas pa­

Stanach Białego Domu. Jego demagogja zjednywa celem jest nietylko zdobycie popularności, Zdaniem Long'a Amerykanom potrzebne
miętnego okresu suszy z przed lat kilku, po­ mu sympatję tłumów, a jako gubernator ale i wdarcie się do Białego Domu na fotel
są do dwie rzeczy: własny dom,
szczęścia
w stał projekt, aby zbudować wielkie mury Luizjany, wsławił się kilkoma posunięcia­ prezydencki. Dzisiaj sytuacja jest taka, że własne auto i... dolary. Aby sprowadzić
z lodu, które powinny ochłodzić powietrze, mi polityczno społecznemi, które rzuciły
-

Long wysuwa, i to nie bez powodzenia, pro ,,wiek złoty" na całej przestrzeni U.-'S. A.,
Wywołując deszcz od strony tych ścian, popłoch w kołach przemysłowo finanso­ -

gram zorganizowania nowej prosperity. Ten nie trzeba się bardzo głowić. Receptę czaro­

zwróconych do wiatru. Pomysł był może na­ dziejską ma Long w kieszonce od kamizel­
wet i słuszny w swem 'założeniu, lecz go nie
Aqultan|a na mieliźnie ki: ,,Share our wealth!" ,,Podzielmy na­
—

wykonano, bowięm koszt nawodnienia jed­ sze bogactwo!”. Tak brzmi tytuł broszury,
nego akra ziemi tym sposobem byłby wy­ w
której wykłada rewolucyjny senator swo­
niósł piękną sumkę dwudziestu tysięcy do­ je pomysły.
laró'w ...
Jalc wyobraża sobie praktycznie Long no­
Próbowano ochładzać także,
powietrze wy podział bogactw? Oto Ford np., którego
przez wtłaczanie jego warstwy bądź azo­
w majątek ogólny oceniany jest na 4 miliar­
tu, bądź innych gazów, mających własność dy dolarów, odstąpić będzie m usiał 2 mi-
pochłaniania promieni słońca, lub też inten­ ljardy państwu, a pozostałe dwa zatrzyma
dla siebie. To samo uczyni się z Rockefel­
sywnego ich odbijania. I to również okazało
się niewykonalne ze:względu na komplika­ lerem, Morganem, Yanderbildtem etc. etc.
cję, jakie pociągnęłaby.za sobą fabrykacja Z powstałej sposób olbrzymiej for­
w ten

lub zgromadzenie tych gazów w ilości ko­ tuny, która znajdzie sięw rękach państwa,

niecznej dla osiągnięcia jakiegokolwiek e- projektuje inicjator z Luizjany zapewnie

fekiu. nie każdemu przeciętnemu obywatelowi U.
,

S. A. dobrobytu, a więc: 2.500 dolarów ro­

W oparto śię na innej podsta­
Chinach
wie. cznego dochodu, skreślenie zaległości podat­
Obserwacje wykazały niejednokrotnie,
iż po wybuchach wulkanów, kiedy to olbrzy kowych i długów, bezpłatne nauczanie i ren­
mie masy drobnego pyłu pozostają w powie­
ta miesięczna w sumie 30 dolarów dla każ­
dego, ktoukończył 60 lat, a nie ma zaopa;-
trzu przez czas dłużsży deszcze, w okoli­ —

trzenia dostatecznego.
cach gdzie się ów pył utrzymuje są częst­

sze, klim at zaś chłodniejszy. Stąd próby Program miły, łatwy i demagogiczny.
sztucznego rozsiewu w powietrzu takiego Doskonały argument wyborczy. I na to wła­
śnie liczy senator Long, który zamierza wy­
pyłu. Teoretycznie projekt wydaje się słu­
stawić przy przyszłych wyborach na pre­
szny, pod warunkiem, że w
danej chwili Angielski 45.000 tonowy olbrzym transoceaniczny Cunarda wypłynąwszy z Southham-
warstwy powietrza, w których pył ma być ptonu osiadł na mieliźnie. zydenta swoją kandydatuę.

się dostać do mieszkania i Ponowne uwięzienie pod zarzutem podpalenia.

4g; mego przetrząsnąć je
WALTER HERRMANN
gruntownie poszukiwaniu dowodów, któreby po­
w
Byłem osłabiony i tak odwykłem od chodze­
tak
(Przedruk wzbrouióiij
twierdziły złożone organom kontrwywiadu oskarże­ nia, że musiano sprowadzić powóz, abym mógł opuś­
nie. Nic nie znaleźli i, według mego głębokiego prze­ cić więzienie. Zniesiono mnie ze schodów na
podwó­
konania, sami podpalili dom, aby zatrzeć w ten spo rze więzienne i uzasadowiono troskliwie powozie,
w

-ób ślady swojej gospodarki. Podczas tych rozmyślań poczem konie ruszyły z miejsca i smutny pojazd po­
nabrałem również nieufności do mego ogrodnika, toczył się przez sklepioną bramę więzienia. Ku wol­
który mógł jednak dać się użyć za narzędzie. ności!...
Podczas Tak myślałem. Tymczasem o kroków za
tych trzech kwartałów nie udało się, parę

jak już wspominałem, sędziemu śledczemu zebrać do­ bramą więzienną powóz nagle stanął. Zatrzymali go
dwaj żandarmi. Weszli obu stron stopnie.
statecznych dowodów mej winy, któreby pozwoliły z na

Mój panie, jest aresztowany. Otó rozkaz

oprzeć na nich akt oskarżenia. Podczas śledztwa pan
—

mu

Przygody agema ta.oago wywiadu niemieckiego nie wracane zupełnie do sprawy pożaru i ja sam ma­ aresztowania!
w Rosji, w Ang ji. w Beigji i we Francji ło o tem myślałem, oczekując z utęsknieniem na za­ Oskarżono mnie Powóz zawrócił
o
podpalenie.
'. (Tłumaczył z niemieckiego Taha) kończenie całej sprawy, co do którego nie miałem i znalazłem się z powrotem w więzieniu śledczem,
Dziewięć długich miesięcy przesiedziałem w wię­ żadnych wątpliwości. Jedynym wynikiem długotrwa­ w tem samem więzieniu, w którem niespełna kwa­
zieniu śledcżęm w Nancy, mimo że mi niczego do łych dochodzeń było tylko to, że zakwestjonowane drans temu oświadczył mi sędzia: ,,Jest pan wolny!"
zostało moje amerykańskie obywatelstwo, ale i tutaj
ivieść nie możną'hyło i jak mi się wydaje niczego Zagrano więc ze mną, chorym człowiekiem, pro­
dowodzić nie chciano. nie można było mi dowieść niczego pozytywnego. W
stacką komedję. Poznałem ze sposobu, w jaki mnie z
więzieniu, gdzie miałem dużo do' najlepszym razie mogłem być oskarżony o fałszywe powrotem przyjęto, że i funkcjonarjusze więzienia
Dopiero vv czasu
zameldowanie się i to tylko wówczas, gdyby mi tego
rozmyślań, zd'ołałein uświadomić sobie pewne fakty byli poinformowani o tem calem przedstawieniu.
dowiedziono, za co mogła mi zresztą grozić tvlko nie­ W ten sposób rozpoczęła się najbardziej grotes­
I zrekonstruować związki, jakie zachodziły pomię­
wielka kara. Mego prawdziwego nazwiska z całą pe­
dzy,pożarem mojej willi i oskarżeniem o
szpiego­ kowa tragikomedja, jaką sobie wyobrazić można.
wnością się nie dowiedzieli.
stwo, Rozsadzenie, kasy ogniotrwałej, znajdującej się Gdy mnie z powrotem uwięziono, zrozumiałem, że
w willi, można było jeszcze wytłumaczyć tem, że pod- Pewnego sędzia śledczy kazał mnie do sie­
dnia chodzi o to, abym został skazany pod jakimkolwiek
palacze sżukali .pieniędzy lub kosztowności, ale po­ bie sprowadzić i oświadczył mi, że dochodzenie prze­ pozorem i ukarany, tak, abym na dłuższy czas był
ciw mnie w sprawie o szpiegostwo zostało umorzone. unieszkodłiwiony.
wycinanie obrazów, z ram ,,których resztki znalazłem
w zgliszczach, jak również zerwanie drewnianej bo- Padły sakramentalne słowa: Wyobrażałem sobie z początku, że mnóstwo do­
,,Jest pan wolny11. wodów mej niewinności w związku z pożarem willi,
ażerji w gabineęie męskim, świadczyły o drobiazgo-
wem
poszukiwaniu przedmiotów, nieprzedstawiają Tylko ten, kto w podobnej sytuacji słyszał te jakie w każdej chwili mogłem przedstawić, wystar­
ćycłi dla, zwykłych włamywaczy żadnej wartości. słowa, może odczuć to, ja czułem w tej chwili. Ale
co czy, do mego uniewinnienia. Nigdy bowiem żaden

moja i na nowo zrodzona nadzieja na odzy­ oskarżony nie miał bardziej wyraźnego alibi, niż ja.
Było dla mnie rzeczą jasną, że agenci francuskie­
radość

go kontrwywiadu' wykorzystali moją nieobecność,by skanie wolności niedługo trwać miały... (Ciąg dalszy nastąpi).
 6 SOBOTA, NIEDZIELA ,
DNIA 18-14 KWIETNIA 1935.

Nr. 24 GŁOS Kolo

LITERACKO-NAUKOWY
Literackie Konfraterni Toruniu
redag uje Artystów w

IfERZT MARLICZ. mnie budzi, jakby kto mocno szarpnął za

nogę. Ze strachu, ani wiedząc, jak, ani d la­

Spotkanie z Morcinkiem czego, hycnąłem wbov pod ścianę. W tej se­

kundzie, trzask, ło- iot, kurz, patrzę, a n a to
Morcinka chciałem poznać dawno. Lubię wdy, a ilefantazji? i mówi nibyto zagniewana: ,,Fe, ten Gust- samo miejsce, gdzie się znajdowałem przed

jego styl obrazowy i prosty, oraz bezpośred­ —

Ależ wszystko, wszystko prawda! Na­ lik, (bo nazywają mnie Gustlik w domu!) chwilą, zleciał ze stropu luźny kamień, i
niość w odczuwaniu wszelkich zdarzeń. To zwiska dzieci, ich charaktery. Mały, choro­ nacygani w książce, nacygani, a ja płaczę
zgruchotał bok taczki. Gdybym się wporę
też znalazłszy się w Wiśle u schyłku lutego, wity Kucharczyk pojedzie w tym roku na jakby to była prawda! nie usunął, już byłoby po mnie. Taki ka­
pomyślałem zaraz: Skoczów jest blisko, trze kolonje harcerskie i może się poprawi. Tak Z desperacją spoglądam na zegarek, któ­ mień to się nazywa ,,kłobuk". Tkwi sobie w
ba to wreszcie jakoś załatwić! się bałem dla niego o gruźlicę. rego strzałki mkną z szybkością niesamowi­ ścianie, albo w suficie, i za lada powodem,
Rozleniwiony duchowo n artam i i słoń­ —

cem, zwlekałem z dnia n a dzień, w przeko­
Czy chłopcy wiedzą, że pan pisze o tą, i zadaję prędko aż dwa pytania naraz: albo i bez powodu spada wdół. Wiele stąd
n ich?
Ojciec pan a był zdaje się górnikiem, a
bywa nieszczęść.
—

nan iu zapewne, że się to jakoś samo załatwi. Naturalnie, że wiedzą. I spostrzegłem, i pan podobno czas jakiś pracował n a ko­
Czy to który z kolegów pana prze­
—

Dopiero na kilka dni przed ostatecznym te r­ że wywiera to na nich znakomity wpływ. Są palni? strzegł?
—

pytam.
m inem zakończenia wakacyj, m achnąłem do
grzeczniejsi, łatwiej z nimi dojść do ładu. —

Ojciec zginął nawet w katastrofie ko­

Morcinka list. Że niby tak i tak, chciałbym Morcinek uśmiecha się trochę zażenowa­
Gdy coś spsocą, przychodzą zaraz tłumaczyć, palnianej przed trzydziestu kilku laty. Zgi­
a spoza szkieł niebieskie jego oczy p a­
go widzieć, że jako autochton orjentuje się że to tylko przypadkowo, że się drugi raz nęło wtenczas dwustu ludzi. Starszy brat ny,
lepiej w miejscowych środkach kom unika­ nic podobnego nie powtórzy.
—

Proszę, p an
pracuje w kopalni po dziś dzień. Ja także by trzą badawczo, jakgdyby był ciekaw mego
zdania w tej sprawie,
cji, i czyby się nie wybrał do mnie na obiad? tego nie pisze w gazecie, boby się z nas każ­ łem górnikiem dwa lata. Jako wyrostek. Po­
Odpisał niezwłocznie krótko i prosto: Natu­ dy śmiał! Proszę, ja juz ostatni raz... pychałem wózki z węglem. Raz omało nie —

Nie było tam nikogo z kolegów, nie

ralnie, przyjadę! —

Gdy wrócę do domu, —

mówię
—

to zginąłem przy tej robocie. było nawet myszy. Sądzę, że czuwał popro-
Spotkaliśmy się na stacji o umówionej im przyślę parę tłumaczonych przez siebie —

Niechże p an opowie! stu instynkt. W kopalni mamy nerwy napię­

porze. Nietrudno było go poznać, gdyż z lo­ Ćurwoodów, a n a przyszły rok przyjadę z —

Kiedy już muszę iść, bo się na pociąg te jak żołnierze n a froncie. Ale starzy gór­
kalnego pociągu wysiadł tylko jeden p asa­ Wisły do Skoczowa zobaczyć szkołę pana. spóźnię. nicy twierdzą inaczej, mówią, że opiekuje
żer. Spytałem : P an Morcinek? On spytał: Doskonale! cieszy się Morcinek, i aż Odprowadzę pana. Opowie pan po dro­ się nami duch kopalniany, ,,pustecki". Cho­
—
— —
—

Pan Marlicz? —

i uścisnęliśmy sobie dłonie. mnie za rękę ściska. —

Pozna pan także mo­ dze. dzi sobie po ,,gankach" i przestrzega przed
Uścisk ten pamiętałem dobry kwadrans; ją matkę. Chcę właśnie napisać o matce W zapadającym zmierzchu polatują niebezpieczeństwem. Czasami jest zupełnie
póki szliśmy zaśnieżoną ulicą do pensjona­ książkę, jak nas wychowywała, jak jej by­ zrzadka drobne centki śnieżynek. Morcinek niewidzialny, a czasami przybiera na się
tu, nieznacznie strzepywałem ścierpniętemi ło ciężko, i wogóle jak a jest dobra i mądra. opowiada skupiony i poważny. postać sztygara, z kilofem i lampką. No, do­
palcami. Morcinek m a typowo robotniczą I taka wzruszająco zabawna czasem. Popła­ —

Więc to było tak, że raz, zmęczony, widzenia. A jak pan do mnie przyjedzie na
garść, szeroko rozchodzącą się od kiści, o cze się nieraz nad którąkolwiek z moich po­ zdrzem nąłem się przy taczce. Oparłem się przyszły rok, to panu więcej o tym pustec-
żylastych wiązaniach. I ramiona także ma wieści, a potem prędko strzepnie dłonią łzę plecami i zasnąłem na stojąco. Raptem coś kim opowiem...
człowieka poświęconego raczej pracy fizy­
cznej; tęgie b ary zdolne do dźwigania cię­ EMILJA SUKERTOWA-BIEDRAWINA .

żarów, do mocnych pchnięć, do ciosów. Za-

to twarz należy bezsprzecznie do inteligen­
ta: wrażliwa, m yśląca, o bystrych, niebies­ Jak pan Leszczyński na starostwie działdowskiem gospodarzył MM

kich oczach, patrzących spoza szkieł. Fragment z ,,Dziejów miasta Działdowa'1

—

Ogromnie jestem ciekaw, co pan teraz ..Głośna to była sprawa i w Rzeczypo­ na one czasy kwotę
.
—

ośm tysięcy talarów. stwa był imienny, wygasał z chwilą śmier­

pisze? —

zaczynam rozmowę. spolitej i na ziemi lennej —

w Prusiech I tu się zaczęło... ci hrabiego. Zwrócił się przeto dnia 21 g ru­

Morcinek śmieje się: Książęcych. Ludzie różnych stanów i stron­ Albrecht nie mógł w umówionym termi­ dnia 1562 r. do księcia, proponując mu wpła i
—

To ma być wywiad? Opowiem po ko­ nictw różnie ją sobie komentowali. nie zwrócić pieniędzy. Zaproponował więc cenie 40 tysięcy talarów z tem, że dwaj sy­
lei. Piszę dużo, dużo rzeczy naraz. Nie mo­ A był to zatarg pomiędzy dwiema po swemu wierzycielowi, aby mu dołożył jesz­ nowie jego zyskają prawo dziedziczenia u-
gę nadążyć. Tyle mam rozmaitych planów i staciami niebyłejakiego znaczenia. Z jednej cze i tysięcy talarów. Jako zastaw miał Le­ rzędu i przekazania go swoim następcom-
tyle zainteresowań. Niedawno skończyłem strony
—

Albrecht, książę pruski, pierwszy szczyński przyjąć starostwo działdowskie- Wrazie bezpotomnej śmierci Leszczyńskich,
jeszcze jed ną powieść z życia górników. Cho senator Rzeczypospolitej, z drugiej Rafał Nie zastanawiał się zbytnio hrabia Ra­ m iał powiat działdowski bez odszkodowa­
dzi o kompleks niższości człowieka zajm ują­ hrabia Leszczyński, dziedziczny p an Lesz­ fał. Pieniędzy miał wbród, a posiadanie nia wrócić do Albrechta.
cego wysokie stanowisko. Ale niezupełnie je­
na i mnogich włości. dość intratnego starostwa na terenie Prus Jut 7 stycznia 1563 roku nadeszła na rę
stem zadowolony. Mam wrażenie, że nie po­ Opinja w spółczesnych była podzielona, Książęcych otwierało przed m agnatem wiel­ ce Leszczyńskiego odpowiedź odmowna.
trafiłem tego ująć należycie. Chcę raz jesz­ wytworzyły się dwa obozy. Jedni stali tw ar­ kopolskim nowe horoskopy. Było to niespodzianką dla p ana Rafała,
cze przerobić, poprawić. Nie ze względu na do przy Albrechcie, bracie ciotecznym króla Dnia 10 marca 1561 roku wysyła książę podrażniło dumę jego...

czytelników bynajm niej, tylko ze względu Jegomości, wielkim mecenasie polskiego od­ radcę 'swego, Alberta von Diebesa, który Poczuli się też dotknięci zwolen rodu
na samego siebie. Chcę dociec prawdy, jak rodzenia, protektorze piśmiennictwa pol­ wraz ze starostą ostródzkim Wolfgangiem Leszczyńskich. Postanowiono: nie ustąpić.
to rzeczywiście jest, kiedy człowiek przeży­ skiego, który grosza nie szczędził na wyda­ von Kreitzenem, staro stą olsztyńskim Teo­ Jako odpowiedź —

sprowadza hrabia Ra­

wa to, co mój bohater z powieści. wnictwa i wojaże poetów i uczonych, zało­ dorem von Wornsdorfem i sędzią ziemskim fał liczne chorągwie rycerstwa i wojska
Morcinek jest w tej chwili poważny, sku­ żył akade mję w Królewcu, siedzibie swojej... Albertem Finkiem odbiera od delegatów Le­ piesze koronne n a zamek działdowski.

piony; czasem czyni w powietrzu krótki gest O

nim większość w sejmie była zdania, że szczyńskiego 5 tysięcy talarów i oddaje sta­ Rojno staje się w komnatach, tłoczno
swemi mocnemi rękami, jakgdyby chcąc u- ,,on może dzierży w rękach losy Rzeczy­ rostwo działdowskie we władanie hrabiego na dziedzińcu i przedgrodziu. Blask ośle­
—

Rafała... Niebawem zjechał pan Leszczyń­ piający bije od stalowych i złocistych pan­
chwycić tę właśnie prawdę. Zatrzymuję się pospolitej".
na chwilę, zarówno ze względu na to, iż dro­
A kim był Rafał Leszczyński? ski z dworem swym do Działdowa. cerzy, od barwnych opończ i żupanów.

ga wiedzie mocno pod górę, jak i dlatego

Potomek starożytnego rodu wielkopol­ Świetnie zachowany zamek o potężnych Na wieżach i basztach łopocą proporce z

także, żeby lepiej go widzieć i uważnie słu­ skiego, który pieczętował się herbami Wie­ sklepieniach ostrołukowych najeżony basz­ herbem Wieniawa.
chać. niawa, a pisał się z Leszna, piastował go­ tami, romantycznie rysował się na tle gę Wre w cichem i sennem dotąd miastecii
dności starosty radziejowskiego, później wo­ stych borów, odzwierciadlał się w lustrzanej ku... Zacierają z radości ręce kupcy i karci-
—

Nie lubię zmyślać w książkach. Fabu­

łę, owszem, ale to przecie co innego. To dą­ jewody brzesko kujawskiego, kasztelana tafli szeroko rozlanego jeziora. marze. Zjeżdża się okoliczna szlachta pol­
-

żenie do odzwierciedlenia prawdy ogromnie
mi nieraz ham uje pracę. Dlatego najchętniej
piszę o kopalni, albo o szkole, o rzeczach,
które znam do gruntu. Ale ot, naprzykład,
dawno już zabrałem się do powieści histo­
rycznej, ,,0 O ndraszku -
śremskiego i przemęckiego i inne. Komnaty i izby zamkowe urządzone by­ ska, aby popatrzeć n a dziwowisko: jak to
Był to człek wysoce edukowany. Uczę­ ły dostatnio i wygodnie. Toć przecie nie­ pan Leszczyński gospodarzy na starostwie
szczał do szkoły sławnego Trotzendorfa w dawno gościł tu sam książę jegomość, n a ­ działdowskiem...
Goldbergu, był czas jakiś uczniem Grzego dawał hojną dłonią szlachcie polskiej, na Sędziwy książę dotknięty jest do żywe­
rzą z Szamotuł w akademji Lubrańskiego terenie Działdowszczyzny osiadłej, przywi­ go. Czuje się jednak upokorzony. Skarbiec
w Poznaniu, naukę języków starożytnych leje i akty lokacyjne, grywał w karty z o- jego pusty, niem a czem spłacić długu zacią­

Zbójniku". Mieliś­
pobierał u sławnego Krzysztofa Endorfina kołicznymi m agnatami i rycerstwem. (Wy­ gniętego. jest zbyt słaby, ażeby usunąć bez­
my tu w Beskidach na przełomie XVII wie­
z Lipska, który roztaczał u rok dokoła sie­ czelnego wierzyciela.
ku O ndraszka niemniej sławnego niż Jano­ grał n aw et od pana Narzymskiego, dziedzi
bie, a jako zapalony wyznawca ,,nowinek", ca rozległych włości, dwanaście tysięcy ta­ Śle więc pismo do Działdowa, w którem
sik Zakopiański. Był to piękny, smagły
czyli reform acji z łatwością zdobywał umy­ larów. A że suma nie została natychmiast wyraża swe niezadowolenie z czynu staro­
chłopak i miał zaczarowaną ciupagę. Wła­
sna jego dziewczyna, przez głupią chełpli­
sły i serca. wypłacona, zabrano gniazdo rodu Narzym z sty, dowodzi m u, że osadzenie hufców ko­
Wysoko nosił głowę pan Rafał Leszczyń­ przyległemi wioskami na rzecz skarbu). ronnych n a ziemi pruskiej godzi w jego
wość, bezmyślnie wydała go na śmierć. Ale W cięhem i schludnem miasteczku zago­ książęcy autorytet!...
ski, jak gdyby przeczuwał, że potomkowie
przed tem jeszcze więziono go n a zamku
jego zasiądą na tronach Polski i Francji. spodarowało się od dwunastu lat kilkanaś­
Frydeckim, i zakochała się w nim hrabina | Umiał on też Jak przyjął pismo Leszczyński, nie wia­
zdobyć zaufanie magnatów i cie rodzin Braci Czeskich, którzy, ucho­
Prażma. Do tego miejsca doszła m oja po­
szlachty. ,,Błyszczał on świeżym urokiem dząc z nieszczęsnej swej ojczyzny, ścigani domo.
wieść, a dalej ani rusz. B rak mi faktycznych bezinteresowności i równości
szlacheckiej gniewem cesarza niemieckiego, znaleźli go­ Jedyny dokument, raczej wyciąg z do­
danych co do strojów ówczesnych wielmo­ —

gdy bowiem na sejmie roku 1550 wniesio­ ścinę częściowo w Lesznie u p a n a Rafała, kumentu łacińskiego —

ukrytego głęboko w
żów, co do urządzenia wnętrz, co do rozma­ no
sprawę exekucji, był jednym z pierw­ częściowo w innych miejscowościach Rze- Królewcu w niemieckiem tłumaczeniu,
—

itych nazw. Wiem oczywiście, że mógłbym szych, którzy postanowili zasilić skarb pań­ czyspospolitej i w Prusiech. znajdujący się w ratu szu działdowskim,
te rzeczy znaleźć po bibljotekach i muzeach,'
stwa. W tym celu dobrowolnie złożył woje­ Kiedy hr. Leszczyński przybył do Dział­ świadczy o tem, że nie wiadomo, jak dłu­
ale na to znów brak mi czasu...
wództwo brzeskie, raczej zrzekł się zeń do­ dowa, powitał go Chlebem i solą i złożył czo go w ładał Leszczyński Działdowszczyzną.
Wchodzimy właśnie do hallu pensjonatu chodów. łobitność proboszcz Jednoty Matjas Kune Można jednak wnosić, że walka pomię­
,,Almira" i Morcinek rozgląda się z uzna­ Pamiętała mu brać szlachecka -

i aż do wald wraz z wierną gromadką picaderów, dzy steranym i sędziwym księciem, a za­
niem po pięknem, nowoczesnem wnętrzu. —

śmierci nie przestała otaczać go czcią i po­ którzy swem cnotliwem i pobożnem życiem ciętym magnatem wielkopolskim ciągnęła
Ładnie tu! mówi. I pewno dobrze k a r­
pularnością. W roku 1552 'wybrała na po­ zjednali sobie szacunek i życzliwość mie się lata całe.
— —

mią. A czy prędko będzie obiad, strasznie sła do sejmu. Leszczyński w myśl życzeń szczan działdowskich. Doszło do tego, że staro stą działdow­
jestem głodny! w'yborców imieniem wolności szlacheckiej Wślad za panem Rafałem przybyła mał­ skim mianowany został Aleksander Rusz­
Śmiejemy się obaj. Mam wrażenie, że przemawiał n a zebraniu sejmu niezwykle żonka jego, pani Barbara z Podhajec Wol­ kowski, dziedzic Ruszkowa pod Dąbrów­
znamy się od lat i że od wieków jesteśmy w gwałtownie, ale w tek wytwornej formie, ska wraz z frauencymerem, czyli dworem nem. Dopiero jednak po śmierci Albrechta,
przyjaźni. Szkoda tylko, że godziny lecą tak że nawet król mu nie przerwał*)". niewieścim. w roku pańskim 1569 hr. Feliks Fink von
szybko i pora wyjazdu się zbliża. Morcinek Książę Albrecht, zbyt może hojną dło­ Zapragnęli państwo Leszczyńscy zado­ Finkenstein, pochodzący z rod u Ziębów,
mówi wciąż, mówi bez specjalnej zachęty, nią szafujący talarami, zawsze będąc w kło­ mowić się na zamku działdowskim, a w herbu Ostoja, spłaca p anu Leszczyńskiemu
a jednak wiem, że gdy się pożegnamy, będę
potach materjalnych, w roku 1560 od hra przyszłości przekazać starostwo dwom sy­ trzynaście tysięcy talarów i bierze w zastaw
żałował, że o tak wiele interesujących rze­ biego Leszczyńskiego pożyczył znaczną, jak nom swoim, Janowi i Andrzejowi, który starostwo działdowskie.
czy nie zdążyłem jeszcze spytać. wprawdzie liczył dopiero wówczas niespeł­ ... Tak się skończyło na działdowskiem
Doskonałe są te p an a feljetony w ,,Ga­ X. Bukowski. reform Pol­ dwa lata. starostwie grafa R afała Leszczyńskiego pa­
*) Dzieje acji na
—

w
zecie Polskiej". Ciekawym, ile w nich pra­ scet.Is.150,t.IIs.192. Konces jednakże na korzystanie staro­ nowanie^.

ZdziejówKonfraterniArtystów *Toruniu
1935
Na otwarcie
Rok
1920. Jesień. W mieście wszystko
wraca do ładu
po zawierusze wojennej, któ­
rej ostatki zawadziły o Toruń.
Nie tak dawny wjazd wojska polskiego
do Torunia. Wieczorami jeszcze patrole na
ulicach, a po godz. 10 wieczorem można wy­
chodzić tylko za przepustką Magistratu.
W restauracji pod Ratuszem, w małej
salce bocznej, gromadzi się co czwartek
grono tych samych ludzi.
Przewodzi im z Krakowa tu osiadły ma­
larz i rektor Akademji Sztuk Piękn. Ju-
Ijan Fałat, jest tu z Warszawy literat Ar­
Górski, autor ,,Monsalwatu", a w dzie­
tur
łach ,,Ku czemu Polska szła" i ,,Na nowym
progu" zwiastun czasów i zdarzeń, które
nadeszły, jest rzeźbiarz i poeta Józef Rufer,
malarze, Feliks Kowarski, Eugenjusz Gros,
Eugenjusz Przybył, Brunon Gęstwicki, Ze
non Nowakowski, architekt dr. Nawrowski,
prof. liter. Riess i dziennikarz
pełen rozmachu i temperamentu lekarz
ruński dr. Otton Steinborn, wszystkich
nowo organizujące się życie Torunia wpro­
wadzający, opowiadający o zdarzeniach tu
czasu w
ojny i inw azji bolszewickiej, prezes
Polskiej Rady Ludowej i w chwilach obję­
cia miasta przez Polskę jego pierwszy pre­
zydent. 1
Tu, w ich gronie zasiadał generał broni
Zieliński i kurator szkół Gąsiorowski,
obywatel toruński major Janowski, tu
wia się lekarz gdański, ostoja w
jennych czasach tamtejszej Polonji,
znakomit'ego Pomorzanina, —
bicki, wkrótce minister b. dzielnicy pru­
skiej, późniejszy starosta krajowy pomor­
ski.
Tu częstym gościem bywa ówczesny
zydent miasta Dietl, syn sławnego lekarza
i prezydenta Krakowa.
Tak w długie wieczory jesienne zbierali
się artyści i działacze oraz osobistości, któ­
re tu na wysokich .stanowiskach stawiła
polska racja stanu, Wśród gawęd o rze­
czach minionych, coraz częściej padały
jekty i myśli nowe w poczuciu potrzeby
kształtowania nowego życia na ziemiach,
które wróciły do Polski.
W dniu 20 grudnia 1920 na czwartkowem
zebraniu zawiązała się gromada
na w Konfraternię Artystów, a na czele 12
konfratrów i trzynastego ,,judasza" stanęli:
Julian Fałat jako ,,majster", Artur Górski
i dr. Otton Steinborn jako podmajstrzy, zaś
Eug. Gros i Eug. Przybył jako prezes i
skarbnik Konfraterni. Pewnego wieczora,
zjawił się tu malarz Szczygliński i ten 13-ty
został w Konfraterni ,,judaszem".
Jako cel Konfraterni określono: zbliże-
'hie towarzyskie pracujących na polu sztuki
osób i działalność, m ającą na celu
nie i krzewienie sztuki rodzimej.
Od. gawęd przy winie, rychło przeszła
Konfraternia do organizowania się i pracy.
Plebiscyt na Śląsku wołał o pomoc.
Wnet też m ajster Fałat sam rysuje afisz:
propagandowy a Konfraternia opłaca na­
kład 10 tysięcy egzemplarzy i deleguje bra­
ci Gęstwickich do Poznania i na Śląsk, ce­
lem.niesienia pomocy w akcji
wej. W tym też czasie zbiera fundusz 23.000
marek na wydanie albumu Torunia w au
tolitografiach konfr. malarzy.
Rok otwiera K. A. wystavvą
następny
zbiorową prof. Pautscha. oraz malarzy kon­
fratrów, przyczem i Poni. Sztuki ludowej
n a cele Czerwonego Krzyża.
Czwartki konfraterniane w podziemiach
Ratusza kipiały życiem. To dyskusje żarli­
i ścieranie
we się zdań, to opowieści
przedziwne z życia znanych malarzy i li­
teratów, a wśród tego jak nić złota przewi
jały się pełne myśli głębokich zdania Gor
to zbawienne rady
skiego, starego mistrza
Fałata, którego życie wypełniły podróże,
myśliwstwo i malarstwo.
Wnet przyszły na tapet sprawy teatru,
rozpoczęte rzeczowym referatem kon fr.
Riessa, które wśród zaciętej kampanji i po
rozlicznych komisjach ministerialnych, dzię
ki Konfraterni a w szczególności jej pod­
majstrzemu Arturowi Górskiemu, pomyśl­
nie rozwiązane, dały Toruniowi teatr, o wy­
sokim poziomie artystycznym.
To znów sprawy muzyczne zkolei zajęły
uwagę Konfraterni, co znalazło wyraz w ynszycb do kłótni y zwady przywodzi, te
założonem przez nią Tow. Muzy.cznem a
wkrótce i Konserwatorium Muzycznem.
cie muzyczne zapulsowało żywiej, posypały
się koncerty a wkrótce i. własnej orkiestry
koncerty symfoniczne.
Występy, znakomitych muzyków, jak
Barcewicza, Turczyńskiego, Marteau i in
wypełniły brak muzyki poważnej, datujący
się ód czasu wojny.
W ystawą Sztuki Kościelnej, rozpoczęło
działalność Tow. Przyjaciół Sztuk Pięk­
nych, inspirowane również przez Konfrater­
nię, która dziś dalej prowadzi dyrekcję
wystaw dzieł sztuki. Ostatnia wystawa, j'e-
sienią 1934 r. była 34 z rzędu a wszystkie
cieszyły się poparciem społeczeństwa i były
licznie przez nie i młodzież
dzane.
Wystawa Tow. krakowskich malarzy
,,Sztuka", to znów zbiorowe wystawy St,
Witkiewicza, Samlickiego, Puffkego, T. Nie
siołowskiego ożywiały życie kulturalne
runia.
Po w/stawach dzieł impresjonistycz
nych, szedł neoimpresjonizm a nawet ku-
biżm. Jaki taki widz wybiegał z wystaw y
zirytowany, na mieście było gadania" eonie
miera, a Konfraternia cieszyła się, że jest
SOBOTA, NIEDZIELA ,
DNIA 13- U K W IETN IA 1935, 7
rze" jak ich pieszczotliwie nazywano. Mę­
żowie ci, nietylko sztuką rzeźbienia ale i
preparowaniem cudnych likworów sławni
j'ednym gestem umieli burzę zażegnać.
Skoro w dłoniach ich błysnęło szkło gą­
1920 - siora głosy milkły, gasły błyski w oczach
—
lwów srogich, a oblicza rozjaśniały się po­
godnie.
własne!, siedziby w podziemiach ratnsza
Wspaniały okres (heroiczny) pamięta
,.ruch interesie". Tak publiczności,
w przy­ dnie tak i Konfraternia, gdy bawił w Toruniu Witka­
ongiś przebywały, razem tu w
cy (St. Witkiewicz). Wystawiał on wówczas
wykłej do siarego m alarstwa i oleodruków, Konfraterni, autory i redaktory ksiąg i pism
swoje sztuki w Teatrze Szpakiewicza i kro­
pokazywano malarstwo nowe, bujnie już wszelakich, jako barankowie łagodni z —
kwitnące zagranicą. jednego czajnika napój błogi czerpały. I do­ pił portrety aktorów i muzyków w niebywa­
łej ilości, świetne w rysunku i fantastyczne
Oprócz dorocznych wystaw malarzy to­ brze było, a widok był rozczulający i bez łzy
ruńskich, było jeszcze kilka wystaw grafiki w oku zgoła wspominać go się nie da. w
koncepcji, z których się potem nader cie­
kawa złożyła wystawa. Wieczory w Konfra­
polskiej, z których znaczna część ekspona­ Któż z nas nie pomni męża drobnego
tów rozehwytana przez publiczność pozo­ terni schodziły wtedy na djalogach o sztu­
wzrostem, ale potężnego uwłosieniem, co to
stała w Toruniu. Były i inne wystawy. Ktoż w wieczór grudniowy, olbrzymi wór cukru ce, przeplatane turniejem filozofów (konfr.
nie pamięta pięknej wystawy sztuki ludo­ wniósł do Ingardena, ucznia Husserńa i Witkacego),
Konfraterni, od czego zapano­
to znów ogólnem rysowaniem, od czego po­
wej Pomorza, otwartej w r. 1924 przy udzia­ wała atmosfera pełna słodyczy i trwała aż
le Gulgowskich, Lewandowskiego i in. jej do wiosny? Był to autentyczny mistrz An­ dłoga izby pokrywała się warstwą^węgla i
orędowników. kredy różnych kolorów i odcieni a kąty
drzej (R.), redaktor pism obojga a przytem
Albo późniejszej, w spaniałej wystaw'y ze
muzyk niebylejaki. wypełnione były butlami zużytego ,,utrw a­
Naogół biorąc, niełatw o było tu się do­
zbiorów prywatnych, która odkryła oryg. lacza".
rysunek Pawła Voronesse, portrety z cza­ stać. Ale pracujący artysta i taki co w ar- rzeźbienia'
Plastyczny pokaz w glinie
sów Durera i obraz Holendra Gortzlusa, tystycznem gronie rad siadywał tu był -
(konfr. Durka), to znów referat K. Łęgi ,,0
gdzie zdumionym oczom toruńczyków uka­ przyjmowany z otwartemi rękami. pomorskiej sztuce zdobniczej w średniowie­
zały się kapitalne stylowe meble z różnych czu", to zajmująca dyskusja na temat sztu­
Gdy taki, dobrze polecony adept, po raz
epok, porcelana i kryształy, miniatury etc. pierwszy do Konfraterni wchodził, rozglą­ ki dekoracyjnej, zainaugurowana przez art.
Popiel oraz
etc. dał się ciekawie po izbie i pierwsze słowa mai. śp. wojewodę Młodzianowskiego, da­
to­ Oprócz publiczności różnych sfer, wielo­ jakie zwykle wypowiadał były,
w
jak tu —
wały pole do wymiany myśli i spostrzeżeń.
tysięczna rzesza młodzieży pięciu szkół śre ładnie u was, jak miło!... Niemniej interesujące były odczyty ,,0
dnich, zwiedziła w ciągu lat 14 kilkadziesiąt Pappinim i Marinettim" p. Weissowej, ,,0
wystaw dzieł sztuki polskiej i to był czyn, rewindykacji zabytków", przybyłego z Pe­
mającej poważne znaczenie dla środowiska
tersburga Dr. Sochaniewicza, to znów z oka­
w którem dawniej panowała- niepodzielnie
zji Zjazdu Konserwatorów, których podej­
sztuka niemiecka i to przeważnie w repro­ mowała u siebie Konfraternia.
dukcjach.
I o pamiętano. To konfr. In­
literaturze
Kiedy Konfraternia po licznych stara garden czyta poezje Rulke'go, Dr. prof. Zna-
oraz
niach uzyskała pomieszczenie znowu w Ra­
mirowski własne przekłady Catull'a, Gra­
zja­ tuszu (r. 1922-1927), w pięknej ostrołuko- bowski mówi ,,0 literaturze dziecięcej
przedwo­ wej izbie w parterze od strony ul. Chełmiń­ Kuruliszwili
w
miał
Anglji". Kiedy poeta
wnuk
skiej, co stało się dzięki życzliwemu stano­ w Toruniu odczyt o Gruzji, Konfraternia zro­
dr. Józef Wy­ wisku prezydenta Dietla, a później Michał
biła u siebie wieczór poświęcony poezji i
ka, nastały lepszo czasy. Skwapliwie zabra­
muzyce wschodniej, na którym poeta czy­
ły się konfratry do jej urządzenia. Po.a tał swoje utwory po polsku tłumaczone i
między lukami wypełniono obrazami i ka­ śpiewał pieśni gruzińskie, lesgińskie i per­
pre­ rykaturami, bracia Gęstwiccy namalowali ski('.
dwa duże freski ,,Sprawiedliwość" i ,.Ry­
cerstwo" (niestety dziś nieistniejące), a Drugi wieczór ,,orjentalny" wypełnił na
der ciekawy odczyt, wracającej z Teheranu
sprzęty w postaci długiej ławy (z dawnej iz
by sędziowskiej) i takiegoż stołu i krzeseł p. Banko ,,0 sztuce tkackiej w Persji i dy­
pożyczył Magistrat. Prawda, i teatr pomógł
wanach". Niepodobna wyliczać wszystkie­
Konfraterni, bo dat w depozyt parę foteli go, bo wszakże setki takich zebrań się od­
pro­ gotyckich i zydli, z któremi jednak sporo było w ciągu lat 14 i niemniejszą liczbę prze
było nieraz kłopotu, gdy nagle wpadał zdy­ różnych wykonali w zakresie sztuki człon­
kowie K. A., niemniej zauważyć trzeba, że
szany poseł z teatru i porywał graty, do­
wodząc, że są potrzebne. (,,bo grają w ,,Stra­
Konfraternia zajmowała się pozatem spra­
wami architektury i urbanistyki (odczyty
sznym Dworze"). Była w izbic i szafa pię­
artystycz­ kna, biedermejerowska, t. z. biblioteka a w
inż. Tłoczka, Witwickiego) i konserwacji
niej książki i pisma w przedziwnej zgodzie zabytków (odczyt, kustosza Chmarzyńskie-
obok naczyń stołowych. go) muzealnictwem i sztuką ludową, poli-
ćhromją kościołów i robotami dekoracyjne­
W narożniku sali widoczne bylo berło mu w mieście, grafiką przemysłową etc. etc.
Konfraterni duży pędzel malarski, ob­
—
wszędzie spiesząc z radą fachową i zwykłe
wieszony barwnemi wstęgami 12 konfra­ bezinteresowną pomocą artystyczną.
trów z ich znakami i nazwiskami. Na stole
pisma z zakresu sztuk plastycznych i lite­
Po utracie w Ratuszu w r. 1927
izby prze­
robionej na biuro, nastał nowy okres tułacz­
.
ratury, a w kącie wiecznie płonący znicz Berło K onfraternr Art.
wstęga-mi z
ki i dopiero żywe zainteresowanie się dolą
czajnik nieustającą herbatą, na pol­
z Konfratrów.
artystów obecnego p. Wojewody Pomorskie­
-
kach staremisy i dzbany cynowe, dopet-1
popiera­ nialy urządzenia wnętrza izby. Na stole Siadał tedy nieśmiało u stołu, chciał czy
go Stefana Kirtiklisa, przyszło Konfraterni
z pomocą. Szczery przyjaciel artystów, jak
mniejszym, spoczywała księga zapisków i niechciał dostawał herbatę i mrugał oczka­
,,liber beneficiorum", a w niej wpisane kro­ mi ze wzruszenia. Ale nie mówił.
WWilnie tak i tu na Pomorzu otoczył spra­
ciowe sumy ofiarodawców, gdzie pozycje 10 wy Sztuki i artystów troskliwą opieką. Dzid­
Na drugi czwartek, to już się odważał ki jego poparciu Konfraternia uzyskała no­
lub 30 miljonów, graniczyły już właściwie
mówić, a trzeciego to już jak stary bywalec
z szaleństwem i rozrzutnością. w izbie się rozpierał. Taki, awansowany na
wą izbę w Ratuszu i dzięki jego hojnej po­
do jej odnowienia
Na ścianach prócz rysunków, widniał w fratra, czynnie już świadczył na rzecz Kon­
mocy, mogła przystąpić
i urządzenia tak, że otwarcie w dniu 13 bm.
ramie oprawiony akt erekcyjny, założenia fraterni a w razie czego, gotów był w obro­
Konfraterni a w pobliżu tablica erygowa­ nastąpi.
nie jej iść na rapiery. W ub. Konfraterni Koła:
propagando­ na prez. Michałkowi z łacińskim
r. powstały w
napisem: Ale miała Konfraternia i wrogów, ludzi
literackie, muzyczne, plastyki i fotografiki,
HENERAB1LIS CIV1S małego serca i zawiedzionych ambicyj. Tych które rozwinęły żywą działalność każde w
STEPHANUS MICHAŁEK zaliczała w poczet ,,sił nieczystych", jako że swoim zakresie; odbyły szereg posiedzeń z
wiele jej psot czyniły i nieraz kamienie do
referatami i urządzały wystawy obrazów,
CIVJTATIS THORUNEKSIS CONSUL,
ogrodu ciskały. wydawały osobny dodatek literacki w dzien­
CONCLAVE HOC Jednak
PaulTe-rey jak żartował — —
niku ,,Dzień Pomorski", urządzały występy
EX FAUCIBUS COUPONUM EREPTUM jeden konfrater, czyli, że ,,wszystko płynie"
muzyczne i koncerty, oraz poranki muz. dla
I to minęło.
ARTIFICUM CONFRATERNIO młodzieży, pozatem zebrania towarzyskie
ad LARES PENATESQUE LOCANDOS DEDIT
W różnych czasach życie w Konfraterni, ogólne dla wszystkich członków Konfrater­
to szerokim płynęło strumieniem, to wą­ ni ich rodzin i zaproszonych gości.
A.D . 1922 skim nurtem.
Czynem również pełnym szczerej chęci
(W tłumaczeniu Szlachetny obywatel Wielkie ożywienie wnosiły sprawy Tea­
—
niesienia pomocy artystom było ze strony p.
Stefan Michałek, burmistrz miasta Torunia tru. Wieczory rozpoczęte rzeczowym refera­ Wojewody Kirtiklisa stworzenie w r. ub.
izbę tę z przekupniów wydartą, tem konfr.: Riessa, to znów czł. dram. Ko­
paszczy funduszu wycieczkowego dla malarzy, na
Konfratrom Artystom, na larów i pcnatów chanowicza (Teatr nowoczesny), debaty w
zebranie materjału do wystawy propagują­
pomieszczenie oddał, R. P 1922). czasie ^bytności ministra Kultury i Sztuki
cej turystykę na Pomorzu i urządzenie Wy­
.
Wyspą szczęśliwości nazy-wano naoncza? Skodnickiego, to przemówienia Witkiewicza stawy Krajobrazu Pomorskiego w Toruniu.
Konfraternię, jako, że tu gromadzący się kon (Problem realizm u w sztuce) wieczory —
Wdzięcznem sercem też przyjęli artyści
fratrowie, fratres minores i adepci wcho Kotarbińskim, Bendą i Bojanowskim pomoc pana Wojewody, który życzliwie oce­
z dyr.
dząe, przed jej progiem troski i sprawj i tyle innych głośne były w mieście i pora­ nia ich wysiłek i radą i wskazaniem na,
świata zostawiali, a tylko sztuką i jej spra żały opinję społeczeństwa.
wami się zajmowali.
przyszłość drogę toruje.
Sprawy plastyki omawiane na szeregu : Tu
miejsce podnieść też pomoc wydat­
Jak dalece ostro przestrzegani zebrań czwartkowych, wywoływały
tego ną p. Starosty Krajowego, Wincentego Łąc­
zawsze
świadczył napis na ścianie izby: ,,Kto poi, Tne zainteresowanie. i zwalczanie się po­ kiego, który najżyczliwiej popiera działal­
tyką się para, czem dysputy wszczyna glądów przeciwnych w zajadłych nieraz ność artystów, oraz p. prezydenta miasta
-
y/skusjach. Głosy wówczas potęgowały się Antoniego Bolta, który, uznając wartość bez­
przed mistrza przywiedzion 1 zł na Skai i; v crescendach, oczy miotały błyskawice a interesownej pracy i działalności Konfra­
Konfraterni płaci!" A sroga to była w to las rąk żywo gestykulujących nad stołem terni dla społeczeństwa, życzliwie jej sta­
Zy­
czasy kara, bo 1 zł wymieniano za 310 ty­ wspierał plastycznie dyskusję. rania o uzyskanie izby w podziemiach Ra­
sięcy marek polskich. Taki to twardy za­ W takich chwilach ciężkich, ważną rolę tusza poparł.
kon był i ustawa. odgrywali ,,św. Cyryl i Metody" dwa filary
Spodziewać się tedy można i należy, że
Jako w arce Noego, wszelakie gacly, zgo- Konfraterni —
Zelek i Durek —
,,kamienia­ odtąd zebrania Konfraterni częstsze, zgro­
madzać będą jak dawniej w czwartkowe:
wieczory elitę społeczeństwa i tych wszyst­
Na ot%arcie Konfraterni Artystów w Toruniu kich, którzy radzi wśród artystów
wać i współpracować pragną, a któ­
z nimi
przeby­
W dniu
dzisiejszym w podziemiach Ratusza Toruńskiego pod sklepieniem rzy po pracy, zajmując się sprawami
swojej
sztuki chcą znaleźć chwilę wytchnienia.
prastarych murów, rozlegną się poraź pierwszy słowa poezji, popłyną dźwięki
Spodziewać się należy również, że w mi­
muzyki. Oby w tej pięknej siedzibie poczęło się bujne samorodne mocne życie łej braterskiej atmosferze, znów niejedna
artystyczne naszego regjonu. Oby promieniowało na całe Pomorze szczerością myśl szczęśliwa i inicjatywa do czynu pow­
umiłowania sztuki. Oby rozkwitło zuchwałą i piękną młodością poczynań. stanie, a ofiarna praca miłej Ojczyźnie i
Sztuce plon przyniesie.
szkolną zwie­ Komitet Redakcyjny.
i-" e. a.
boju
----------- -----------
-....
Kranikakulturalna Zebrania czwartkowe
w 6CbA.
pomorskiej grupy artystycz­
Staraniem Nakladem Tow. Wyd. ,,Bluszcz" ukaza­
To­
nej ,,Wpoprzek" odbędzie się dnia 17 bm. ła się książka Jadwigi Korczakow­
nowa
Począwszy od drugiej połowy bm., Za­
w auli Gimnazjum Męskiego wieczór litera­ skiej pt. ,,Krzyk dziecka", zawierająca sze­ rząd K. A. wprowadza stałe zebrania czwart­
kowe przy herbatce dla wszystkich człon­
cki poświęcony omówieniu powieści pod tyt. reg szkiców i opowiadań z
życia dziecię­
ków Konfraterni, tak jak to dawniej bywa­
,Grypa szaleje w Naprawie", laureata pań- ce go,
ło, przesuwając zebrania Zarządu na
godziny
tiwowej nagrody Młodych, Ja-lu Kurka. wcześniejsze.
 z

SOBOTA, NIEDZIELA ,
DNIA 13-14 KWIETNIA 1935,

Ciekawe wykopaliska w Solcu 87.000 zfctych zebrała Gdynia

Kufawskim na Fundusz Obrony Morskie!
Cichy Solec Kujawski, ma sensację. W lościach świadczyło nie mniej dobitnie o Onegdaj w hotelu Centralnym w dyr. Wachowiaka, stwierdzono, że łącz
ogrodzie budowniczego p. R. Schillera szwedzkich najazdach. Gdyni odbyło się wielkie zebranie spra­ nie z wojskiem i marynarką wojenne
Dalsze prace nad wykopaliskami bę­ wozdawcze i zebrała Gdynia na cele F. O. M. 87.000
natrafiono przy uprawie roli na różne organizacyjne Funduszu
tajemnicze przedmioty. Powiadomiony dą mogły być podjęte dopiero w jesieni. Obrony Morskiej, któremu przewodni­ złotych, co jest godnem najwyższego
kustosz Muzeum Inicjatywę do tych pięknych poczy­ czył Komisarz Rządu mgr. Sokół. Rok uznania, gdyż w trakcie trwania zbiórki
o tem Miejskiego w
Fundusz Obrony Morskiej nastąpiła
samym hotelu Centralnym
na
Bydgoszczy p. Borucki przyjechał zaraz nań dał p. Leon Rożdźyński, urzędnik temu w tym

na miejsce i w ciągu kilku godzin zebrał Poczt i Telegrafów, a pomocy udzielił p. odbyło się zebranie inauguracj.jne F. O. nagła zbiórka na rzecz ofiar katastrofy
obfity plon dla Muzeum. Epokę kamien­ Stanisław Niewitecki, prokurent banku. M., n a którem przedstawiciele społe­ powodzi, w której Gdynia zajęła jedno
czeństwa gdyńskiego zobowiązali się u- z czołowych miejsc.
ną (2.000 lat przed Chr.) reprezentuje w Zarówno tym Panom jak i p. R.
Obecnie do spełnienia powziętego zo­
tym wypadku połowa Czekana z gładzo­ Schillerowi, ofiarodawcy powyższych roczyście złożyć w ciągu tego roku 100
tysięcy złotych na cele Funduszu Obro­ bowiązania brak jedynie 13 tysięcy zło­
nego kamienia o typie północnym. Pod- eksponatów z zakresu kultury na zie­
kówka o trzech zadziorach dobuta, zna­ miach bydgoskich Zarząd Muzeum Miej­ ny Morskiej. tych, które niewątpliwie będą w krótkim
leziona pochodzi z dziesiątego
tamże, skiego w Bydgoszczy składa na tem Po sprawozdaniach przewodniczące­ czasie zebrane.
Na zakończenie zebrania, Komisarz
wieku po Chr. Reszta wykopalisk odno­ miejscu najserdeczniejsze podziękowa­ go Sekcji Marynarki Wojennej, prezes
do czasów S.O.Parczewskiego i skarbnika F.O.M. Rządu wygłosił długie przemówienie, w
si się szwedzkiego najazdu na nie.
którem podkreślił z uznaniem ofiarność
Polskę. Znalazł więc p. Borucki po mo­
gdyńskiego społeczeństwa we wszyst­
zolnych poszukiwaniach na głębokości
60 cm. zaledwie, moc odłamków kaflo­
kich dotychczasowych akcjach patrio­
tycznych czy charytatywnych.
wych, pokrytych zieloną, czerwoną, nie­
bieską i szarą glazurą, oznaczonych nie­
kiedy inicjałami: IHS. Przy nich znajdo­
wały się matrycegarncarskie a nawett. Odznaka komendanta P. W.
zw.
gąsior na pokrycie dachu z wyobra­ Dnia io kwietnia 1935 r, po krótkich cierpieniach zasnął w
Bogu opatrzony
dla kmdr. dypl. Frankowskiego
żeniem zwierzęcej głowy. do P. W
św. Sakramentamiś.p .

Przybyły Gdyni inspektor .

Oprócz tego wykopano wiele przed­ zOkr.UrzęduWFiPWOK.VIIIwTo­

LUDWIK SWOŁEK
miotów żelaznych z XVII w.: ostrogę, runiu mjr. Hurczyn wręczył uroczyście
gałkę rapieru, wędzidło, cyrkle, noży­
do
d-cy Obrony Wybrzeża kmdr. Frankow­
ce, okucia itp. Ciekawe są również dre­ skiemu w imieniu dyrektora Państwo­
wniane belkowania spalone do połowy. kierownik Sokrotar atu Sadu Apelacyjnego w Poznaniu I wielo­ Urzędu WF honorową odznakę ko-
wego
letni Presez Koła Urzędników Sądowych w Toruniu.
polu roz­
Pozatem nadpalone zboże w wielkich i- PW
mendancką zasługi
za na
Ś.p .Zmarły swym kryształowym charakterem związał ze sobą na zawsze

uczucia Nim trwać wśród wiecznie. woju PW na wybrzeżu.

swychkolegów, przeto pamięć o będzie nas

Eksportacja zwłok z domu żałoby w Poznaniu przy ul Granicznej 13.odbsp

S. p. Kostyło nie był uczniem

dzie się w niedzielę dnia 14,kwietnia 1935t. o
godz. 14,30-
Główny inspektor weterynarii
Szkoły Morskiej ZwiązeK Urzędników Sądowych -

Koło w Toruniu || przybył do Gdyni

Przedwczoraj donosiliśmy o tragicznym Główny inspektor weterynarji Mini­
wypadku praktykanta maszynowego na ss sterstwa Rolnictwa płk. Dr. Marczewski
,,Pułaski" Feliksa Kostyły, który wskutek przybył do Gdyni towarzystwie in­
ictwi
w
nieuostrożności dostał się pod korbę ma­
szyny, odnosząc śmiertelne kontuzje. Na
podstawie pierwotnie zebranych informacyj Zmiany w sądow spektora Min.
n Roln. Dra Malickiego, ce­
lem zbadania spraw weterynaryjnych w
podaliśmy, iż ś. p Kostyło był absolwentem
iwpolicjiw Gdyni
porcie, w związku z projektem wydania
.

Szkoły Morskiej. Jak się okazuje wiado­

mość ta była o tyle nieścisła, że Kostyło ni­
nowej ustawy o przepisach weteryna-
gdy uczniem Państwowej Szkoły, Morskiej Przyjazdkomendanta P.P.komisarza Głuchowskiego ryjno-portowych.
Płk. Marczewski odbył dłuższą kon­
nie był.
Ostatniona czołowych stanowiskach Państw ow ej komisarz Władysław Głu­
ferencję z dyrektorem Urzędu Morskie­
w życiu urzędowem Gdyni nastąpiły chowski. Komisarz Głuchowski był dłu­ sfe­
Reprezentacja m. Gdyni w Związku liczne zmiany. Mianowany został nowy goletnim kierownikiem Komisarjatu go,
rami
oraz wziął udział w zebraniu ze

Miast Polskich portowemi, na którem omawiane

prokurator S. O. dr. Kowalski, w miej­ Głównego IJ.P w Toruniu, a poprzednio .

sce przeniesionego do Chojnic prokura­ zajmował szereg odpowiedzialnych sta­ były aktualne zagadnienia wiążące się
Jak już donosiliśmy, w ostatnich dniach
tora de Tournelle. Utworzono stanowi­ nowisk na kresach wschodnich.
z tą sprawą.
odbył się w Warszawie
zjazd delegatów
sko II. Jak
już donosiliśmy, dotychczasowy
Związku Miast Polskich, w którym wzięła wiceprezesa Sądu Okręgowego,
również udział delegacja Gdyni z p. Komi­ którym został dotychczasowy wiceprezes długoletni komendant P. P w Gdyni
.
Przegląd ostatnich Inwesty-
S. O. w Zamościu p. Najman-Mirza-Kry- nadkomisarz Sozański przeniesiony zo­ cyj m. Gdyni
sarzem Rządu na czele. Po za sprawami,
które były przedmiotem obrad, podanemi czyński. stał na stanowisko komendanta powia­ Celem dokonania przeglądu inwestycyj

już przez prasę, dokonano wyborów do Ra­ Onegdaj przybył do Gdyni i objął towego w Będzinie w woj. kieleckiem. miejskich, wykonanych w ostatnich okre­
urzędowanie nowy komendant Policji sach budżetowych p. Komisarz Rządu w
dy Naczelnej Zw. Miast, do której jako
członkowie weszli m. in. Komisarz Rządu Gdyni zaprosił Radę Miejską, oraz przedsta­
wicieli miejscowej prasy na zwiedzenie ob-
portowego miasta Gdyni mgr. Sokół i radny
jektów miejskich w dniu 15 bm.
m iejski p. Marcickiewicz.
W ten sposób radni miejscy i prasa będą

mogli zwiedzić dokładnie urządzenia wodo­

Dwa napady rabunkowe na
niektóre
ciągowo-kanalizacyjne, zbiorniki,
sam otne staruszki budynki miejskie, domki robotnicze na Wi-

telefon 25 per Gniewkowo telefon 25

W Gołnbiu, w pow. kartuskim dokonan'o tominie i t. d.
napadu rabunkowego na 74-letnią Klarę Bo- uruchomiona pod wowem kierownictwem i zarządem
rzystowską. Do mieszkania staruszki wtar­
gnęło dwóch drabów; jeden począł ją dusić przyjmuje zamówienia na do­ rybaka
3386
za gardło a drugi zabrał się do przeszuki­ stawy w każdej ilości cegły Rybak Jan Glówczowski, zamieszkały w
wania, szaf i szuflad. Łupem opryszków kolonu rybackiej w Gdyni przyszedłszy one­
zwykłej, sufitówKiidziurawki
stała Się cała gotówka staruszki w wyso gdaj rano do przystani stwierdził z przera­
kości 25 zł. INFORMACJE: TORUŃ, TELEFON NR. 1397 żeniem, że skradzione mu jogo nową łódź
rybacką, za którą niedawno zapł'acił 300 zł.
Przed odejściem bandyci zagrozili swej Łódź zabrać m usieli w nocy jacyś złodzieje,
w wypadku, gdyby miała za­ dobrze zorjentcwanl w miejscu jej przecho­
ofierze zemstą
wiadomić policję o napadzie.
Krwawa awantura wania.
Policja wszczęła energiczne dochodzenia
Steroryzowana staruszka istotnie nie do­ w lokalu nocnym w Bydgoszczy i zawiadomiła o wypadku policję Wolnego
niosła o zajściu. Dopiero po dłuższym cza­ Miasta Gdańska, przypuszczając, jak się
sie policja dowiedziała
Dwafbracia sprawcy awantury odnieślipoważne rany okazało nie bez racji, że złodzieje mogli
się o
napadzie, a
mo­ ukryć swój łup gdzieś na wybrzeżu gdań-
wkrótce potem aresztowała obu sprawców Onegdajszej nocy w jednym z lokali no­ stwie jednej z fordanserek. W pewnym
skiem. Poszukiwania policji odniosły sku­
braci Józefa i Franciszka Ślusarczyków. cnych przy ul. Długiej w Bydgoszczy, m iała mencie na tle finansowem przyszło do wy­ tek, gdyż wczoraj policja gdańska zatrzyma­
Osadzono icli w areszcie śledczym w Ko­ m iejs ce awantura, spowodowana przez miany pomiędzy Skowrońskimi, a wła­
zdań ła w Neufarwasser dwóch ludzi, którzy
dwóch braci Skowrońskich z Bydgoszczy na ścicielem restauracji, co wkrótce doprowa­ przybili do brzegu w łodzi niewiadomego
ścierzynie.
dziło do bójki. Gdy Skowrońscy poczęli de­ pochodzenia.
Podobnego napadu dokonano w
nocy z
tle nieporozumienia z gospodarzem restau­ Już pierwsze dochodzenia
gospodarz użyt broni, ra ­ ustaliły, że
racji, W toku bójki gospodarz lokalu użył molować lokal —

U na 12 bm. w świeciu. Ofiarą była w

tym łódź ta stanowi własność gdyńskiego rybaka
broni niąc dwukrotnie w udo Bronisława S.
wypadku 84-letnia staruszka Augustyna palnej, raniąc poważnie jednego ze
Główczewskiego. Złodziejami okazali się
Barts. Do mieszkania jej przy ul. Sądowej sprawców awantury. Marceli S. chcąc zemścić się na
gospo­ Jan Ciocha i Jan Kordecki z Gdyni.

restau­ darzu postrzelenie uderzył ręką brata Obydwaj w chwili, kiedy wkroczyli na
16 bandy­ okno dwóch Tło zajścia jest następujące. W za —

m. wtargnęło przez ląd i zastanawiali się nad sposobem pręd­

tów, z których jeden był zamaskowany. Po racji zabawiało się dwóch braci Skowroń­ w szybę, raniąc sobie poważnie przedramię.
kiego znalezienia odpowiedniego nabywcy,
steroryzowaniu staruszki i zabraniu 19 zł skich, 34-letni zecer Marceli i 21-letni bez­ Zajście zlikwidow ała dopiero przybyła zostali aresztowani i odpowiadać będą przed

gotówki, bandyci zbiegli. robotny mechanik Bronisław, w towarzy­ na

miejsce policja. sądem.

JU Ż NADESZŁY NOWOŚCI WIOSENNE

Wybór olbrzymi!
WOJCIECH MIKOŁAJCZYK. GDYNIA, UL.ŚWIĘTOJAŃSKA, TEL.1559, Visi visK .K .0.
 SOBOTA, NIEDZIELA ,
DNIA 13-14 KWIETNIA 19SS.
9

Przeciw Strajk robotników budowlanych

* w Toruniu trw a ModernOOP
PIECOM I stanowisko
Nieugięte pracodawców
merze
W umieszczonym w nu­ Grudziądzu 80 gr. Pracodawcy, chcą
związku z

czwartkowym naszego pisma ko­ stawki w Toruniu obniżyć średnio pro­

tnim. tedesrteęa wieku
munikatem toruńskiego oddziału Centr.
porcjonalnie do wysokości stawek, pła­ może pozostać każdy, kto stale
Związku Robotników Przemysłu Budo­ conych w Bydgoszczy i Grudziądzu.
zaopatruje swój organizm w od­
wlanego, Drzewnego, Ceramicznego i Na zarzut Związku Robotników jako­
Pokrewnych Zawodów w Polsce o prze­
powiedni? ilość najważniejszych
by przy pertraktacjach, prowadzonych
biegu strajku budowlanego w Toruniu, 8 kwietnia b. r. o zawarcie
substancyj odżywczych, kto
nowej umo­ conajmniej raz dziennie pija
przedsiębiorcy budowlani, zrzeszeni w
wy zbiorowej, pracodawcy postanowili
Okręgowym Związku Pracodawców'

Krem Ziem Północno-Zachodnich f w cechu

takiej umowy na dawnych warunkach
nie zawierać, lecz pozostawić każdemu
OVOMALTYNĘ
Mistrzów Murarsko-Ciesielskich w To­ Dra WANDERA
pracodawcy wolną rękę do zawierania
CA251' runiu zwołali wczoraj konferencję pra­ Do nabycia aptekach, składach aptecznych
indywidualnych umów ze swoimi pra­
w

sową, na której wyrazili przedstawicie­ i większych sklepach 4

-mETAfnORPHOSA' cownikami pracodawcy twierdzą, że —

lom pism toruńskich swoje zapatrywa­ kolonjalnych od zł. I mtCi%J za puszkę

nia na strajk budowlany.
zarzut ten jest bezpodstawny, gdyż
wprawdzie nie chcieli się zgodzić na pro­
Prjgr astmie, chorobach serca, cier
Zdaniem pracodawców, ostatnia u-
longowanie dawnej umowy, lecz zapro­ W ielki pożar w Małych Trąbkach
zawarta ub. roku
pieniach piersiowych i płucnych, zoł mowa, w czerwcu
ponowali nowe tymczasowe warunki na terenie W. M. Gdańska
zach, rachityzmie, powiększeniu gruczo­
z pracownikami budowlanymi z waż­ pracy dla siebie korzystniejsze i zda­ kilka
Oglefi zniszczył budynków
łu tarczykowego i wolach, naturalna nością do 31 marca br., została wypo­ niem ich dla pracowników nie krzyw­ —

wiedziana przez nich na dzień 31 marca piątek przed południem wybuchł po*
W
woda gorzka Franciszka Józefa stanowi dzące. Proponowali mianowicie stawki żar zabudowaniach rolnika Zellera, w
istotny środek, regulujący funkcje prze­
b. r. w sposób formalny. Wypowiedzia­ o 15% niższe od poprzednich i to tylko w

no ją, gdyż zdaniem przedsiębiorców bu­

do czasu zawarcia umowy zbiorowej.
Małych Trąbkach. Ogień ogarnął stodołę,
wodu pokarmowego. Zal. przez lekarzy.
oborę i śpichrz. Płomienie przerzuciły się
dowlanych była ona dla pracodaw­
—

Propozycji pracodawców robotnicy

ców krzywdząca.
na zabudowania gospodarzy Beyersdorfa,
nie przyjęli i nie chcieli nad nią nawet Schroedera i Wilma.
Goście rumuńscy w Związku Przedsiębiorcy budowlani w żadnym dyskutować. Tem samem jak twier­ —

Namiejsce pożaru przybyły straże pożar­

Strzeleckim w wypadku nie chcą się zgodzić, aby naj­ dzą pracodawcy spowodowali sami
Gdyni
—

ne okolicy i Gdańska. Dzięki energicznej

z

wyższa stawka płacy wynosiła w Toru­ obecny zatarg. akcji udało się po kilku godzinach ugasić
Wtych dniach bawili w Gdyni oficero­ niu 95 gr., wówczas gdy najwyższe staw­ Z drugiej strony pracodawcy posta­
wie ,,Asocite Tra ogień, k tó ry zniszczył doszczętnie wymie­
uńskiej organizacji
rum
ki, zgodnie ustalone przez obydwie stro­ nowili bezwzględnie dążyć do uzasad
która
nione wyżej zabudowania gospodarza Zel­
gatorilor", przypomina organizacyjnie ny wynoszą w Bydgoszczy 85 gr, a w nionej i- ich zdaniem obniżki. —

lera, dwie stodoły i stajnię gospodarza Be*

nasz Związek Strzelecki i
jest na nim wzo­
rowana. yersdorfa, stodołę i stajnię gospodarza
SchrSdera oraz dom mieszkalny i stajnię
Oficerowie rumuńscyprzybyli do Gdyni
via Toruń z Warszawy, gdzie przeszli w Nowe towary polskie gospodarza Wilma.
Oprócz budynków stały się pastwą pło­
Centrum Wyszkolenia Z. S. specjalny kurs
instruktorski dla komendantów okręgów. na Targach Poznańskich m ieni maszyny i narzędzia rolnicze oraz

kilka sztuk bydła.

Przyjęciem gości w naszem mieście zajął się Na tegorocznych Targach w
każdym m., specjalna konstrukcja pozwala
a na

zarząd powiatowy Z. S. Zapoznali się oni z
ośrodkami pracy Z. S., zwiedzając świetlice
kilku oddziałów.
Gdynia wywarła na oficerach
skich bardzo duże wrażenie.
całemiasto, port handlowy i wojenny, gdzie
fachowych informacyj udzialał im wydelego
wany oficer Marynarki Wojennej.
Po 2-dniowym pobycie w Gdyni, oficero­
wie rumuńscy udali się do Krakowa, skąd
przez Lwów wrócą do swego kraju.
Banda złodzieji-włam ywaczy
dziale pojawiają się nowe towary, dawniej
w Polsce nieprodukowane. Przestawienie
produkcji przez poszczególne fabryki jest
rumuń­ pomyślnym objawem przystosowania się na
Zwiedzili oni szego przemysłu do konjunktury.
W dziale elektrotechniki np. ujrzymy na
Targach Poznańskich nowe kuchnie elek­
tryczne polskiej produkcji, nowego
ku, przewyższającego podobne typy
niczne arniki elektryczne
oraz
patentowe w nące.
w rozmaitych typach, które zaoszczędza­
16
ją 20 proc. energji. Również termo­
blisko
staty dla samoczynnej regulacji temperatu­
pełny i melodyjny ton. Firma wystawiająca
te, fortepiany eksportuje tysiące sztuk za Choroby dziecięce. W klinikach dla
granicę. dzieci stosuje się naturalną, wodę gorz­
W dziale ką, Franciszka Józefa już przy małych
chemicznym zobaczymy błony
a uporczywych zaparciach z dobroczyn­
rentgenowskie i dentystyczne oraz papiery
nym wynikiem.
rentgenowskie. Jest to nowością produkcji
polskiej, a wobec niskich cen istnieje znacz­
rysun­ na możliwość eksportu w tej dziedzinie. In­
zagra­ na iirm a wystawia kąpielowe mydła nieto-
Obrady Związku Cegielń
obwodu dolne! Wisty
W dziale
papierniczym zobaczymy nową
z kartonem
W Bydgoszczy odbyło się pod przewod­
bibułę połączoną glansowanym, nictwem prezesa inż. Dziedziula wal­
który dotychczas nie był wyrabiany. Rów­
roczne

ne zebranie Związku Cegielń w obwodzie

w rakach policji ry wody grzanej elektrycznością. nież w kilku grubościach papiery rysunko
W dziale narzędzi, w którym 23 firmy we techniczne, które w niczem nie ustępują
dolnej Wisły.
Na terenie
powiatu tczewskiego, staro Po przyjęciu sprawozdania Zarządu i Ko­
gardzkiego,i kościerskiego od dłuższego już występują na Targach Poznańskich, będzie zagranicznym oraz kalkę szkicową dotych
misji Rewizyjnej udzielono absolutorjum Za
wystawiony szereg nowości w dziedzinie o- czas
sprowadzaną z zagranicy.
czasu
grasowała nieuchwytna banda wła­ rządowi i uczczono przez powstanie pamięć
bróbki mechanicznej i przyrządów fabryka- W dziale
mywaczy, na której czele stał Stanisław budowlanym zobaczymy nowe
zmarłego długoletniego b. prezesa Związku
cyjnych. Na ogromnem stoisku grupy fa­ typy płyt budowlanych i izolacyjnych, któ­
Myszkier, zbiegły z więzienia sądowego w śp. Maksa Falcka. Do Zarządu ponownie wy
Tczewie. Myszkier wraz ze swymi wspólni­ bryk rowerów i części rowerowych, znajdzie rej 5 grubość równa się 30 cm. cegły,
cm.
brano cały poprzedni Zarząd z prezesem inż.
się szereg nowości, które zainteresują zaró­ przyczem płyty są o 30 proc. lżejsze od drze­
kami, których obecnie również przytrzym a­ A. Dziedziulem i wiceprezesm inż. J Han-
kupców jak i sportowców. Dział ten ma wa miękkiego i można je rżnąć piłą i przy­
.

wno
no; Kaszubowskimi Józefem i Alfonsem, za­ dzelewiczem n a czele.
poważne możliwości eksportowe. bijać gwoździami. Są one zupełnie odporne
mieszkałymi w Czarnej Wodzie (pow. Staro Szeroko omówiono sytuację na rynkach
W innym ujrzymy po raz pierw­
dziale n3 wpływy wody i wilgoci oraz ogniotrwa­
gard), dokonywali kradzieży w wszystkich ceramicznych, które, pomimo zwiększonego
szy koloidalne grafity, które dla najbar­ łe, przytem posiadają znaczną zdolność izo
trzech powiatach prawie co noc. Jako pa­
popytu, wykazują stan niezadawalniający.
dziej precyzyjnych łożysk i instrumentów lacji akustycznej.
sera głównego odbiorcę kradzionych rze­
—

Na rynkach panuje dotąd znaczna nadpro­

przewyższają znacznie smary. Polska pro­ Oto kilka zaledwie przykładów, które o-
czy
-

w
ykryto Murawskiego Józefa, rolni­ dukcja, co w rezultacie doprowadza do kata­
ka i właściciela składu
dukuje już obecnie krótkie fortepiany ,,Ba­ kazuje usam odzielnienie się naszej inicja­
spożywczego w
strofalnych obniżek cen, osobliwie dla ge-
by Grands", które dawniej importowano. tywy przemysłowej. 3263
Wielkim Bukówcu pow. Starogard. Syn zaś
Fortepiany te mają długość zaledwie 1,38 gielń, leżących daleko od rynków zbytu:
jego brał również udział w kradzieżach.
Warszawy i Gdyni z Wybrzeżem. Profitują
Ostatnio Myszkier i towarzysze sporządzili tylko cegielnie, leżące w pobliżu tych ryn­
sobie rak do prucia kas ogniotrwałych, wi­
ków, natomiast dla cegielń dalszych sytna-
docznie zamierzali teraz przerzucić się na
cja jest wysoce niepomyślną.
iększe kradzieże.
Eksport do Anglji okazał się niemożli­
w

Kochanka Myszkiera, Helena Murawska, wym wskutek niemożności znalezienia od­

otrzym ała od niego wszystką biżuterię, po­ powiedniego żaglowego oraz nader
tonażu

chodzącą z
kradzieży, ale dowie­
ostatnich niskich cen w Anglji. Przewóz kolejowy na
działaSię policja tczewska i zabrała
tem W środę, dnia 10 kwietnia zmarł po dtugich cierpieiracli, przeżyw'szy lat 47 dalsze odległości
o
jest również niemożliwy
radca budownictwa portowego ś. p.
kosztowności, zwracając je poszkodowanym. wskutek wysokich stawek przewozowych.
Myszkiera aresztowano i osadzono za krat­ Rozpatrzono sprawę praktykantów oraz
kami w Starogardzie. Wypada nadmienić,
że szajka nie przechowywała w domu skra­
WALTERZOLLNER
naczelnik Urzędu Budownictwa Wodnego Einiage. w
obozów przysposobienia gospodarczego. Ze­
brani do tej sprawy odnieśli się przychylnie
dzionych rzeczy, a zakopywała je na dro­ i przyrzekli w miarę możliwości poprzeć tą
Zmarły pełnił funkcje naczelnika Urzędu Budownictwa Wodnego od roku 1921-
gach publicznych. Meliną złodziejską było Przez swój prawy charakter, wytrwałą gorliwość w służbie, nadzwyczajną obowiązko* słuszną akcję Min. P i H. .

mieszkanie Kaszubowskich. wość i sumienność zjednał sobie u swych przełożonych poważanie, Dla swych pod” Tak samo wyrażono gotowość poprzeć bu
władnych był on przyświecającym przykładem urzędnika, na którego spoglądali z sza*, dowę Muzeum Przemysłu i Techniki w War­
cunkiem. Tak więc zjednał sobie Zmarły u swych przełożonych jak i podwładnych
Nie sie ceramicz­
zawsze rozumie,.. trwałą pamięć. szawie darowizną w m aterjale

Rada Portu i Gdańsku nym. Dotąd cegielnie na terytorjum Związ­

Nie zawsze się rozumie
dlaczego jeden Dróg Wodnych w
ku ofiarowałń około 300.000 szt. cegły.
nożyk do golenia jest świetny, a inny dra­
Gdańsk, dnia 11, kwietnia 1935 r.
pie i czyni z golenia torturę. Jeden trwa Omawiano wysokość podatku obrotowego
długo drugi krótko.
~

od wywozu cegły na terytorjum W.M .Gdań­

Są różne stopnie doskona-łości produkcji ska, który jest wyższy od podatku w kraju.
nożyków. Mało, która fabryka stosuje naj­
nowsze
metody produkcji, hartowania, szli­ Cegielnie gdańskie od wywozu do Polski
fowania nożyków. Wiedzież należy, że n aj­ zwolnione są od tego podatku, co umożliwia
główniejszą rolę odgrywa hartowanie i ono im konkurencję z zakładami polskiemi. W
to zapewnia nożykowi ostrość i długotrwa­
łość.
Podziękowanie
Składam najserdeczniejsze Bóg zapłać wszystkim znajomym i życzliwym za okazane
tej sprawie zwrócono się do Min. Skarbu z
Dawny nożyk o trzech otworach nie da­ mi współczuciei pomoc przy pogrzebie mojej nigdy niezapomnianej żony śp. z Klonowskich odpowiednim wnioskiem.
wał się zmiękczyć w hartowaniu pomiędzy
trzema otworami, mocno więc zahartowany Kazimiery Cleślakowej 3468
pękał w apa-racie. Dopiero nożyk o wy­ Szkoły Pow. Nr.
naucz. Gdyni, 1 w

kroju podłużnym może bez oba-wy pęknięcia
posiadać ostrza o twardości dotąd nieosią­
galnej.
a szczególnie ks. Dziekanowi TurzyósTdemu 1 ks. profesorowi Dąbrowskiemu, p. dyr. Kamrowskiemu Obłożony język..
Nauczycielstwu Szkoły Pow. Nr. 1 w Gdyni, Witominie 1 okolicznych rejonów. Dzieciom Szkoły Pow.
Nr. 1 i szkoły Witominskiej. Kołu Matek f'raz Radzie Szkolnej z p. Radcą Filarem na czele. Federacji brak apetytu... Zwróćcie uwagę na dzia­
P. Z. O.O. i Zw. Oficerów Rezerwy w osobach: p. por. JęczkowSaka i p. dyr. Burgera. P Dr. Ze-
Zażyjcie kiłka razy zio­
.

łanie żołądka.
Takim nożykiem jest wykonany całkowi­ garskiemu, dyr. gimn. w Orłowie oraz p. inż. Helbrechtowi, Inspektorowi 60 Obwodu Praoy wGdyni,
cie w kraju nożyk ,,Grom'1. Długo zachowu­ ła francuskie Thć Chambard, które nie­
Władysław Cieślak z córeczką.
je ostrość, umożliwia dużą ilość ogolcń i zawodnie regulują wypróżnienie. Cena
stoi na szczycie twórczości rodzimej.
torebki 35 groszy.
 IO SOBOTA, NIEDZIELA ,
DNIA 13-14 KWIETNIA 1935.

Moda w radiu
Jak w każdej rzeczy, tak i w radju ist­
ientowały się w tej nowej pasji szerokiej krótkich stoi przed niemi niewątpliwie -

nieje moda. Niektóre, modne w swoim cza­

publiczności i postanowiły ją wykorzystać wielka przyszłość i to z wielu powodów, z
sie inowacje, utrw alają się jednak na stałe, dla celów propagandy własnej kultury i... których wymienimy najważniejsze:
jak np. głośnik, który w r. 1924 był tylko wpływów. W ten sposób powstało mnóstwo 1) Fale b. krótkie są dalej słyszalne, przy
,,m odnym", a dziś stał się nieodzownym a-
krótkofalowych rozgłośni nadających pro­ małej mocy nadajnika niż fale średnie i dłu osina
odbiornika lampowego.
trybutem każdego gramy przeznaczone dla odbioru to na Da­ gie. POLONIA'
Podobnie było z odbiornikami sieciowemi, lekim Wschodzie, to w Australji, w Afryce 2) Mogą być wysyłane wąskim promie­
jednoskalowemi itp. Inne inowacje po pew­ Południowej, w Ameryce itp. stosując przy­ niem jak z reflektora w określonym kie­
nym czasie starzeją się i znikają, żeby po tem godziny najlepsze dla odbioru w odnoś­ runku.
kilku latach znów wrócić w odmłodzonej
nych krajach. Najnowszy n-r wielkiego mie­ 3) Na falach b. krótkich może pracować Słuchacze radia w miastach
postaci. Tak np. było z odbiornikami super- sięcznika radjowego z Ameryki ,,Radio- jednocześnie, nie przeszkadzając sobie, zna­ 3.104 radfoabonenftów w Toruniu
heterodynowemi, które święciły triumfy ok. News" przynosi listę i godziny nadawań
cznie więcej stacyj niż na falach długich, Jak się przedstawia nasilenie odbior­
r. 1927, potem ustąpiły miejsca układom e- średnich i krótkich razem wziętych. nikami radjovvemi poszczególnych miast
krótkofalowych stacyj o światowym zasięgu.
kranowym, a od roku znów świat zdobywa Jest ich 175 a 4) Jedynie fale b. krótkie nadają się do oto pytanie( które sobie za­
jako najlepiej słyszane wy­ w Polsce
odmłodzona superheterodyna, ale już bez
mienia się poza amerykańskiemi: stacje nie przesyłania telewizji i to fale naw et poni­ dają często osoby interesujące się spra­
anteny ramowej. Były jednak w modzie no­ mieckie, włoskie, 10 m., (których zasięg nie przekracza ho­
angielskie, francuskie, ho­ żej wami radja. Należy wyjaśnić, że dnia 1
wości, które prędko przeminęły i dotąd nie ryzontu). 1935 mieście Warszawie by­
lenderskie, rosyjskie, węgierskie, au- marca r. w

wracają. Do takich należą odbiorniki super- strajckie, szwajcarskie i wiele in­ Są to argumenty, przemawiające katego­ ło 64.551 abonentów radja. W innych
reakcyjne i supermodulacyjne, neutrodyny, nych. Niestety, nasze zacofanie w rycznie za falami b. krótkiemi- miastach cyfry są następujące: we Lwo­
refleksy i t. p. radju i tu wykazuje niewzruszony kon­ No... A te nasze odbiorniki obecne... Na wie -

18.179;wŁodzi- 20.096;wKato­
Cóż jest modne dziś? Tu trzeba posta­
—

śmietnik? Broń Boże! wicach Krakowie

serwatyzm. Polski niema w tym koncernie Pozostaną długo — —
—

8.387; w —

8.297; w

wić, do pewnego stopnia niedyskretne pyta­ narodów nasi wychodźcy w Ameryce, Bra
—

jeszcze w rękach tych, -którym wystarcza Wilnie —

6.889; w Poznaniu —

9.666; w

nie: gdzie? W Polsce, czy w reszcie świa­

zylji, Argentynie i w Chinach napróżno pa­ słuchanie jednej lub kilku rozgłośni, a zre­
Toruniu 3.104.
Cyfry te dotyczą tylko
—

ta?, bo trzeba wiedzieć, że świat pod

trolują oróżnych porach dnia i nocy szuka­ sztą, gdy zjawia się nowy wynalazek nie­ oczywiście samych miast i nie mogą być
—

względem radjowym dzieli się obecnie na niema. mal zawsze zjawiają się jakieś aparaciki, w żadnym wypadku interpretowane na
jąc rodzimej —

dwie części, zresztą nie zupełnie równe: je­

A teraz pytanie: czy moda obecna jest przystawki, dodatki do starych, które uzu­ korzyść tej czy innej rozgłośni regjonal-
dną stanowi Polska, a drugą ta reszta.
—

nej, bo cyfry abonentów radjowych za­

przejściowa, czy trwała? pełniają ich braki. Tak jest i z falami b.
Otóż w Polsce modne są odbiorniki ,,ekra­
Jeżeli chodzi o superheterodyny trud­ krótkiemi: ,,przystawka krótkofalowa" typu
—

sięgu każdej rozgłośni kształtują się ina­

nowe", bo modę we wszystkiem dyktują no czej, a jeszcze inaczej wyglądają cyfry
powiedzieć coś pozytywnego, wydaje się autodynowego, ekranowego, czy superhete-
wielkie firmy a te po sezonie m ają zawsze
jednak, że nowe wynalazki przyniosą apa­ rodynowego umożliwia odbiór fal b. krót­
abonentów według podziału Polski na
spore resztki, które dobrze też jest sprze­
raty prostsze i mniejsze, ale co do fal ultra­ kich ze starego odbiornika i głośnika. dyrekcje pocztowe.
dać, otóż Polska jest tym błogosławionym
krajem, który nie interesuje się radjem, nie Polska Radjofonja w wyścigu światowym
wie co pasjonuje radiosłuchaczy na szero­ Przekazy do wszystkich miast, Z.S.R.R. ,

Żywiołowy pęd różnych krajów do samo-

kim świecie, więc można tu spławić swoje na ,,T0RGSIN" przyjmują: Bank Gospodarstwa
Vystarcżalności jest z punktu widzenia o-
resztki pozostałe z kampanji światowej. No Krajowego, Bank P. K O. i Oddziały (P. K. O. .

brony interesów narodowych i pracy rodzi­

i mamy w Polsce modę na odbiorniki ,,ekra­ wszystkich Urzędach Pocztowych, konto Nr.
przy
mej bezsprzecznie zrozumiałym. Decyduje
nowe", które na
zajmują takie sta­
świecie 22.000), Powsz. Bank Kredytowy S. A., Bank
Zachodni S. A
on o
wysokiej sprawności przemysłowej i
nowisko, jak w Polsce jednoobwodówki, mo- Towarzystwo ,,Hias", Powsz.
.,
zm usza do wytęż'ania w szelkich sił i zabie­
dnemi zaś są superheterodyny na ,,wszyst­ Bank Związkowy, Bank Handlowy, Bank Związku
gów w kierunku nowych inwencji oraz co­
kie fale" (a więc i na zakresy od 13 do 80 Spółek Zarobkowych, D/B, T Bunimowiez, Wilno .

Oddział Banku Drezdeńskiego w Gdańsku i firmy Biuro Posyłek oraz

raz
iepszych udoskonaleń, Z prawdziwą
m.) z lampami prawie nieznanemi w Pol­
o ra z
przyjemnością stwierdzamy, że Krajowa
Bracia Pakulscy.
pentodą wielkiej częstotliwości, oktodą Wytwórnia ,,TELEFUNKEN", która tak za­
sce:

itp., oraz z urządzeniem do automatycznej Ltisty w artościow e wszystkie urzędypocztowe.

—

szczytnie zapisała się' w dziejach i rozwoju

kompensacji fadingów. Żadajcie nowych zniżonych cenników TORGŚINU. rodzimej Radjofonji, po długiej i uciążliwej
Informacyj udzielają wszystkie wymienione instytucje oraz Przedstawicielstwo
Określenia powyższe dla wielu Czytelnia
iooi Handlowe Z. S. R. R. w Polsce, Warszawa, ul. Koszykowa Nr. 4 , tel. 9*58,33. pracy w swych warsztatach i laboratorjach
ków mogą być niezrozumiałe, więc wyjaś­
doprowadziła produkcję sWych odbiorników
niamy pokrótce, że superheterodyna to -

do niebywałej doskonałości, czego najlep­

odbiornik, w którym wmontowana jest ma­ dowodem ostatnio
Fałsze mikrofonie szym są wypuszczone a-

lutka stacyjka nadawcza (t. zw oscylator .

w paraty ,,TRYUMF" i ,,LUXOR".
albo heterodynaj, którą tak się dostraja do ,,LUXOR" to —

ostatni wyraz techniki

stacji szukanej, by fale jednej i drugiej, łą­ Jak radiostacja wrocławska informuje o Polsce? radjofonicznej, aparat działający z caJą
to

cząc się razem, wywoływały t. zw dudnie­ precyzją i wykluczający przez zastosowanie

wrocławska chwaleb- jak mógł się prześlizgnąć przez mikro­
.

Radjostacja w
nia pewnej określonej częstotliwości rzędu zarówno żelaznego rdzenia; w cewce jak i
pogłębieniu
nem
wzajem­
staraniu o fon. M.inn. p. Lohm wywodził,że legen­
70.000 okresów na sek., na którą raz na za­ przełączni z platyny, nie utleniającej się,
nych stosunków polsko-niemieckich, a da o Krakusie i smoku jest legendą ty­
wsze nastrojony jest potężny (względnie o- w pierwszym ;akiek olwiekbądź niedokładności. Stosun­
rzędzie o
zapoznanie powo germańską i stąd wyciąga wnio­
kowo niska aparatu tęgo, działającego
czywiście) wzmacniacz kilkolampkowy. Po swych radjosłuchaczów z Polską,, z jej sek, że Kraków został założony przez
cena

tym wzmacniaczu następuje detektor (za­ dziejami, mieszkańcami i t. p wprost sensacyjnie, miała ten skutek, że za­
wprowa­ Niemców. Wedle p. Lohma szlachta pol­ potrzebowanie jest tak znaczne i, że fabry­
.,

zwyczaj, chociaż nie koniecznie) lampowy dziła u siebie serję odczytów p. t ,,Pol­ ska też
.

była pochodzenia germańskiego. zmuszona była przystąpić do bardziej in­

i dalej jeszcze wzmacniacz m ałej częstotli­ ka
'ska i Niemcy". Przez cały czas dziejów Polski toczyła
wości. Ogółem w superheterodynie mamy 4 Niezawsze jednak chwalebne zamia­
tensywnej produkcji, co w dzisiejszych cza­
się w niej tragiczna walka między ,,zmy­ sach kryzysowych jest niezmiernie rzadkie
do 6-ciu, 8-miu i więcej lamp. wcie­
ry równie chwalebnie w czyn się słem organizacyjnym", który reprezen­ i pożądane. 3417
Słucha się odbioru normalnie mocą ogro­
-

lają. towali ludzie pochodzenia niemieckiego

mnie zredukowaną, areszta energji to zapas
ramach
W tej serji audycyj o Polsce a ,,słowiańską anarehją".
na wypadek fadingu. Fading to zjawisko—

wygłosił ostatnio
odczyt p. t. ,,Polski Przeciwko tego rodzaju fałszowańiu
atmosferyczne, które polega na tem, że na typ" niejaki p. Herald Lohm. Odczyt ten pojęć o przeszłości narodu polskiego na­
skutek pewnych zaburzeń w
odbijaniu się jednak był naszpikowany tak niesłycha- leży jak najostrzej zaprotestować.
fal radjowych od górnych warstw atmosfe­ nemi bzdurami, że zdumienie ogarnia,
ry, odbiór pewnych fal radjowych ulega sil­
nemu osłabieniu. Otóż w takich momentach

następuje automatyczne zwiększenie wzmo­

cnienia tak, że siła odbioru pozostaje bez

zmiany.
Anteny skierowane ku wioskom
Fading, dawały się tem boleśniej we
Rozrywka dla miasta i pożytek dla wsi
znaki, im krótszą była fala stacji odbiera­ Konfiikt między miejskim głodem roz­ sze wartości intelektualne i uczuciowe, lep­ sport słuchania radja. Mimo, iż akcja ogra­
nej, wskutek czego audycja wychodziła jak
rywki a wiejskim głodem kultury jest od­ sze pojęcie o życiu i pracy, bogatsze podej­ niczona jest narazie do centralnych woje­
list zmoczony wodą, która miejscami zmyła
wieczny i zdawałoby się nierozwiązany. Ra- ście do Państwa i świata. Kilka audycyj wództw, kursów takich odbyło się już oko­
zupełnie tekst. W tych warunkach odbiór
djo z całą świadomością znaczenia, jakie dla nich w ciągu tygodnia, które obecnie ło 50 z tysiącami uczestników.
trzema
na falach bardzo krótkich stanowił przyje­ spełnia w społeczeństwie, usiłuje konflikt Polskie Radjo nadaje, jest naprawdę tylko Nie należy zapominać, że właściwie roz­
mność tylko dla
specjalnej kasty radjoama- ten wyrównać przez możliwie najdoskonal­ minimalnem zaspokojeniem ich potrzeb.Ale obecnie
poczęta akcja radjofonizowania
torów, dzięki jednak kompensatorom prze- sze zaspokojenie sprzecznych potrzeb. Od­ właśnie dlatego to konieczne zaspokojenie szkół jest dalszym ciągiem i dalszem roz­
ciwfadingowym fadingi przestały być plagą dać miastu z programu radjowego to co mu potrzeb wsi w programie radjowym nie po­ winięciem zasady radjofonizacji wsi. Odbiór
fal bardzo krótkich i stanęły one otworem
się należy i oddać wsi to czego domaga
—

winno wywoływać zniecierpliwienia. nik w szkole to przedewszystkiem wy­

—

przed szerokiem forum publicznem, pory­
wając go i pasjonując w najwyższym stop­
niu. Bo trzeba tu wyjaśnić, że fale b. krót­
kie mają tę szczególną właściwość, że lecą
znacznie dalej od fal średnich i długich,
dzięki czemu już z jednolampowym od­
biornikiem można słyszeć w Polsce bardzo
głośno na słuchawki stacje nietylko ze Sta­
się! Pocieszającem jest, że właśnie liczba słu­ chowanie słuchacza radjowego od najmłod­
Zasada ta jest widoczna w każdym punk­ chaczy na wsi i w miasteczkach rośnie naj­ szych lat, wychowanie go dla umiejętnego
cie nowego programu radjowego. Został on szybciej. Tam jest właśnie dziewicze pole korzystania z programu radjowego dla sie­
ułożony w ten sposób, aby zapewnić roz­ radjofonji, które zaczęto uprawiać dopiero bie i dla najbliższych. Młodzież przyzwy­
rywkę miastu, a pożytek wsi. Dlatego wła­ od niedawna i to ze znakomitym skutkiem. czajona do radja pozostanie mu wierna ni
śnie słuchacze miejscy z wyrozumieniem po­ Jest to wynik celowy obmyślanej zniżki zawsze.
winni pamiętać, że pozbawienie się na kil­ abonamentu i na zasadach społecznych o- W rozpowszechnieniu radja na wsi 1 w
ka minut audycji radjowej bez narzekań
—

partej akcji propagandowej. Miesięcznie małych miasteczkach, leży jego przyszłość,

nów Zjednoczonych, ale z Afryki i Ameryki i bez złości jest niczem innem, jak tylko przybywa po wsiach mniej więcej 7.000- a
—
-

Zbliżamy się wprawdzie do sezonu, któ­

Południowej, z Australji, N. Zelandji, z
wysp Sundajskich, Japonji etc., etc. I to nie
jakieś kolosy, ale małe stacje o mocy paru
kilowatów a przy sprzyjających warunkach
drobną ofiarą bogatszego w kulturę czło­ bonentów radja. ry tę akcję w pewnym stopniu zahamuje,
wieka nasyconego kulturą na rzecz tego, Po wsiach i miasteczkach działają już przyszła jednak jesień przyniesie dalsze d-
który jej łaknie. Wyrzeczenie się to jest mo­ obecnie instruktorzy szkolni na specjal­ wocne
wyniki. Doświadczenie raz zrobloo:
że tylko czasowe, ale narazie jest bardzo nych kursach Przysposobienia Radjowego. ne. p 'rzekonało o olbrzymich m ożliwośęiactń1'

nawet małe stacje radjoamatorskie wiel­ konieczne. Radjo na wsi ma już dzisiaj swo­ Są to pełni entuzjazmu młodzi ludzie, pra­ Zaspokojenie ich to cel godny wysiłku:
—

kości normalnego kilkolampowego odbior­ ich 30 tysięcy abonentów, a więc około 150 wdziwi przodownicy kulturalni swych osie­ w
którym musza
współdziałać wszystkie
nika. To może pasjonować!
tysięcy słuchaczy. Jest to armja postępu na dli, nie dla zysków m aterjalnych, ale z prze czynniki
Otóż poszczególne państw a prędko zor­ wsi. Jest to czynnik chłonący z radja wyż­ jęcia się ideą rozpowszechniający wielki j
 SOBOTA, NIEDZIELA ,
DNIA 13-14 KWIETNIA 1935, ii

Pełna tabela wczoraiszeao I i II ciągnienie 511-cle ciągnienia

ciągnienie
loterii
16994 19074 33332 43376 5*3594 61976
| 64*696 66535 66969 71353 73182 86171
6E0WNB WY6RANE Po 200 zł. 191102 114462 112823 115571 126264
680 1717 2461 3183 4318 5936 93 6501 1394*8 166242 179640.
Zł. 10-000 na n-ry: 18991 133657 34141 41464 43546 648156495566650:
91184 92972 94377 102782 1028-64
114047
Zł. 5.000 na nr.: 14401 96170 103827 110820 115349 117639, 111 7208 8074 800 9399 707 1-0075 11659 119753 13*0913 134045
165478 150142
131359 150323151562 156519 163778 12752 13076 14075 424 80 801 15423 643
Zt. 34)00 n a n-
try: 39.964 93760 170959 184551
164912 1811-90 181223 16599 8-83 17702 934 18027 146 842
136736 1841977
Po zt. 250:
'Zł. 1.000 na.n -ry: 47589 64611 73798 Zt. 250 na n-ry: 2680 4699 7564 10699 i 19601 859 85 20700 21156 852 53 2213S
18121 22405 809 232114 536 24101 275 98-1 25071 I 448 23370 24*570 33265
23628247834481-8i
34795 393Ó8
100845 136316 151796 164286 166519 214,87
39448 414*68 45427 46752 5033-1 50805
55158 5846164990 62368 71632 72,270 i 26061 224 712 27103 30603 31466 3234C
21. 500. na n-ry': 446 11703 50856 545 33085 278 34277 553 36098 42( 57393 58316 69877 72080 73262 75048
72620 73089 74279 841878-937790398
61150 75057 90911 91790 93036 101317 76259 7*6429 95293 98871 98940
90859 9*1201 9659-6 100097 102805 114786 37812 38213 444 770 39204 895 4-0*350 53
105619 113350 128913 153434 41*022 42087 43137 44134 45008 4687( I
118699 120344.124754 125341 125134; Po 200 zł.
Zt. 400 na n-ry: 7408 14797 15110 131132 133147133509 136970 137113 48*342 49570 54790 55458 58010 190 74( *i 34 1*64 725 1154 561 743 54 34*56 4770
17906 20002 37183 45337 46070 63714 140576 141391144301 1-44324 146076 59505 60171 946 61238 378 62288 6303*2 996 5643 6627 53 912 7007 365 704 8039
63872 64745 77734 701299 95802 124298 149330 149868150266 160042 169918 54073 236 411 532 817 63 65-330 513 661 9592 10082 477 11207 353 699 10075
128543 151732 171220 174843 1823*10 67123 781 95 68081 1-74 677 70-7 841 1 361 433 95 743 821 13018 112 382 558
1713731,74157
Zt. 300 69-801 70948 61 73047 100 58 937 73 i 654 14377 15370 16034 149 94 18995
na
n-ry: 2724 6616 9910 26333 183841
.'- l.- i, ,;J- 76429 751 812 79688 99 891 I 19072 20083 368 826 22085 122 342
I-C
- - -------

, -

................................
'
80122 872 82154 435 626 929 83421 23249 24240 892 25*219 387 732 995 26658
I 170067 324 85 96 519 911 171041 228
PO 200 zf. 34713 87448 794 8*8413 89312 27571 29110 721 42 939 30396 31278 497
859 9-50 87 172007 786 963 173237 548
30 141 1038 146 91 519 620 811 21.34 90140 200 977 91021 322 92613 9332* i 832 946 32065 442 846 34115 902 35052
1742*69 308 36 175-172 357 479 511 750
301 632 927 3036 4190 419 586 613 801 479 96 94793 95005 97544 98444 9904*! t 36331 469 75 37048 648
54 176021 85 95 489 177009 365 544
5053 307 21 450 581 631 968 6077 153 859 38363 39906 40941 41398 593 906
178258 315 179425 579
613 727 834 7584 761 89 98 971 8316 180429 617 43 875 181012 825 182711 100410 591 691 101319 532 84-8 10231! j 42925 43838 44706 45143 79 46782 47291
i 48904 49164 599 802 963 54210 11 870
540 49 87 753 907 9086 191 349 547 99 919 183218 342 753 934 1*84027 101 781 103230 104138 561 976 91 105015 41.
856 933 37 9*6*5 106502 108275 109010 61 333 579 i 55244 857 56022 219 58188 221 59107
1252 545 749 84 819
110191 809 111*668 74-5 112642 11308 5 403 95 637 6-0293 615-64 937 63217 313
,
10304 410 698 811 998 11891 12130 i Po 50 zt.: 375 478 876 115471 116156 687 11740 1 636 842 63383 712 939 64381 65349 764
440 739 13207 728 14006 252 864 15168 *
391 1*174 208 399 587 64*1 853 2039 581 118670
119237 406 60 I 66369 67440 5,14 68007 862 66 986 70578
666 934 49 16166 900 17247 554 678 88 : 355 563 755 858 67 3133 480 4218 45
1213*94 690 846 122074 271 321 12363 2 714-92 810 72879 73445 74209 75235
18388 315 55 457 83 673 901 19 19661 : 769 5364 6344 8158 333 530 702 974 729 124317 809 1*25157 376 518 88 91
785 5 76229 91 334 418 77531 889 78074
| 9097 216 126147 127789 938 128291 12953-4 684
20863 21118 262 438 66 526 20082 149 i 10506 953 11218 313 18 654 925 12295 ,
79126 67 256 359 566 656 80376 81545
130008 4*21 33 745 131694 133646 9
245 386 443 23430 898 959 24054 83
.
407 813 13550 14466 550 151-76 379 529 134216 135056 136454 137968 138335 69 ( 605 82057 83198 84691 895 85315 450
,

139 237 587 25313 91 410 27 580 644 884 940 16157 304 525 893 17126 564 1 777 139055 83*9 88332 546 89366 560 90036 91507 609
97 26380 507 90 869 27011 238 511 18117 280 307 890 95 19064 339 997 | 140110 273 555 141332 14-271.3 91 84 1 92047 65 602 782 969 94021 95729
28382 574 829 219164 68 249 64 392 99 20044 235 98 365 405 814 22068 282 j 933 143086 144*280 600 145605 808 14613 3 97620 99167 801 100386 771 101306
443 976 97 620 73 953 23027 139 305 471 789 55 278 147270 103761 104208 649 105775 106126
30335: 936. 31059 400 676 91 762 80 956 24106 4*09 5*68 635 972 25245 895 150*0*51 79 151-608 152163 611 15309 l 721
82 952 107232 486 624 787 923
95 843 992 32090 419 823 44 33516 934 26040 476 27272 773 28047 245 341 86 611 730 154976 15*6*600 729 157138 15815
34694 966 78 35406 509 36395 636 37235
s 109759 989 1106-24 661 111610 112786
580 75*1 20325 412 673 97 301 554 1*59681 721
49 64 727 950 38115 330 34 437 773 802 30837 31079 240 337 561 930 30791 1*60537 161534 162333 949 163233 50 1 113077 925
39007 33247 468 3415S 448 671 838 919 353190 8.23 903 164641 165304 511 166703 16734 i 114615 115399 496 904 116817 117290
40047 237 82 590 745 4.1056 103 354 705 835 36116 57 547 653 37093 570 632 832 168353 16-9055 971 ^ 413 18743 73 120078 265 997 121628
7 9 .506 698 42150 489 584 849 74 44139 931 38597 600 90 39280 604 855 82 171274 682 172290 517 990 173761 82 9 123248 124693 125267 595 791 126156
428 589 634 45424 519 46291 47368 4*806*5 40098 161 78 245 304 440 9-1 992 999 174782 175187 176985 1776.29 17820 6 336 127221 728 128309 130172 132133
189 764 973 4/9097 575 758 897 959 99 41336 572 916 42437 43001 305 34 67 180524 39 781 914 181061 318 18265 7 246 728 905 133857 910 134038 95 202
50525 753 934 51030 528 756 936 68
.
613 41 44297 84*5 45256 352 451 967 183059 348 184722 88 135174 137264 457 760 139911 140199 287
52251 764 53865 54243 459 637 871 938 47533 48,111 736 903 49671 619 919 142437 597 144122 145534 14652-1
Po 50 zł.:
65030 191 357 574 709 53 56630 741 50043 513 41 681 796 51880 52126 858 147807
,
148473 844 149081 870 957
87042 4 19 892 58300 36 38 649 714 59005 144 274 1076 197 617 747 2043 347
92 53812 54262 55337 448 616 56247 f 150249 534 976 151002 530 780
649 942 5254 392 6333 692 7364 8466 980 994
786 821 57182 289 575 701 58162 468 i 152595 153620 58 154145 155330 981
60082 816' 781 61027 505 850 60161 528 642 59285 896 12307 13099 460 98 14975 15928 1631 i i 156057 426 158840 160151
159394 693
873 414 948 63591 721 59 809 960 64001 638 5*3 880 18594 20174 833 2.1374 2382
60084 151 220 447 513 678 799 977 l i 61 270 338 83 413 161171 635 162588
77 353 94 370 768 65273 819 66065 359 61227 539 61-7 741 6229*9 455 62 800 24112 313 753 25074 978 86 26519 60
I ! 885 163787 165362 467 166100 267
906 67048 110 49 326 405 779 854 63561 6*28 876 64112 39 50 599 65077 28135 236 31*6 27 679 29032 884 3046 3 i 167326 547
168796 169018 21 278 598
68001 164 270 373 69057 232 335 432 137 451 511 42 91 66234 54 633 67226 588 32948 33688 763 34122 35377 3655 7 i 170251 350 414 171819 172091 378 691
iS83 39205 640 42454 817 43100 572 87 \ 174200 549 175209 846 176059 356 70
383 474 882 68266 676 873 69148 52
70446 645 894 71129 376 565 602 272 7*56 66 878 45347 99 46266 47717 974 48497 4926
l 515 177448 757 178944 179343 449 845
73017 161 368 478 560 603 796 73053 505 5-0143 513-00 795 53761 54400 5542 ? 55 181564 715 888 182461 630 183524
70103 270 368 560 71124 5-15 72067
134 340 44 65 96 464 74086 669 75060 220 652 761 815 73204 952 74568 75266 670 884 59080 420 60623 61055 163 37 1 184391 635 48 836
1S7 276 861 433 62421 64303 67 67948 68432 50
67 596 769 Po 50 zł.:
76205 87 400 574 80 608 77320 65 508 86161 300 419 799 801 27 76101 320 567 619426 70281 996 71190 597 658 7249 i
73175 631 862 74540 75414 489 694 1581 3653 957 4125 305 753
78068 303 51 599 641 731 79151 333 70 J779 78771 873 901 79147 600 717
76676 77253 78036 79203 5279 6262 7096 328 49*0 940 8510 9204
993 80129 391 490 530 999 81065 367 453
80002 282 726 81363 425 87 82418 64 0 380 10023 199 433 64 4789 922 11104
.

80540 742 MS 81042 82041 328 36 62 88 531 628 955 82081 855 83614 84898
810:694 83447 555 84470 565 71 988 973 85824 30 86836 978 87021 710 816 768 83232 963 84437 853*68 871 8-6574 87 5 12546 763 867 87 14011 269 16019 1714*1
87567 674 88377 794 492 778 975 18438 19767 20055 21589 665
85596 .820 86184 213 345 934 93 87017 80 88086 382 554 716 39 89231 90 349 90
341 75 88026 675 96 930 59 89108 477 448 725 840 90142 91198 289 92581 97068 101 44 3 978 22945 23061 641 24198 757 25210
623 26274 3*89 415 773 928 57 27343
834 50 897. 90992 91684 894 97 92100 237 93093 539 99571
90470 626 91048 56 61 306 492 772 734 94-581 801 95270 328 410 887 96019 100796 843 101648 104261 105081 11 4 28192 29029 487 32273 33440 802 34707
807 106284 107884 108727 109041 35600 928 36798 37087
1833 937 92893 971 87 93006 224 48 354 967 98149 235 309 487 99251
110407 111495 74* 112904 113411 96 1 39101 849 40318 892 41476 734 888
904 94148 683 708 64 95181 261 420 605 i 101495 730 102222 745 103415 104161
10581*5 106057 263 799 906 107122 641 114866 946 115421 880 978 11693 6 42538 980 43038 669 992 44031 890
96114 475 998 97327 410 565 607 98465 | 45580 46821 47134 42 48080 643 498*58
117734 119048 219
611 90 843 938 93 99137 212 452 591 1759 108021 84 10-9287 399
120503 121615 1*22102 71 718 95 9 : 50531 32 896 51324 68 52136 851 57
100127 568 101211 591 722 956 67 76 110078 409 573 79 790 11106*8 79 243
123096 124546 51 125053 433 126458 89 1 53173 709 884 54232 727 56485 55845
.

102028 77 398 483 589 103024 61 92 179 840 981 112036 63 900 113080 570 608 57*873 58716 911 60636 61095 936 62401
1707 26 114792 115287 752 11603*8 191 128809 129808
284 355 69 425 52 964 104072 290 741
130276 891 996 132193 524 41 68 7 63545 675 64144 519 65164 437 543 79*1
105084 441 708 808 107569 108054 182 211 74 413 656 117158 661 118175 468
134,595 13535*6 970 137397 138908 19 66430 751 814 67407 39 649 68577 607
109215 423 637 723 119512 66 714 26
1400*63 92*6 141308 540 695 14287 8 937 70683 770 71012 486 72203 301 476
.

110082 302 111386 112134 239 517 89 1*20035 461 121121 122012 194 123214
514 628 752 954 124043 491 125184 285 144236 SIO 145101 67 545 607 146321 64 8 572 904 73274 603 75206
998 113439 114794 11500885 209 579 147265 732 1480*25 492 932
598 126047 65 110 620 875 107225 493 76436 627 77041 343 826 920 78038
967 116467 715 966 117525 642 118042 151-259 35*9 1533*08 554 613 1*5627 3 79182 400 80449 82204 618 84079 175
641 997 119083 140 452 549 514 128130 129489 712
130475 723 830 970 91 131259 739 842 15797*6 158567 159020
120417 35 97 804 961 121240 574 684 0 85143 897 998 87524 88659 823 31
160371 161359 162227 808 79 .92
132004' 783 123249 486 124333 814
976 132423 601 133089 487 740 65 924 1 89199 91951 92348 559 93597 693
134238 435 47 705 5*6 960 135535 13*6060 164609 714 960 165060 234 810 16059
135289 654 737 126789 972 127548 748 834 1*67407 168768 831 16944*5 94926 96245 97737 98375 743 100891
92 204 31*5 8*53 137257 81 320 590 138024
. 128033 516 35 .74 129293 399.688 96 785 170203 171697 174*6*21 821 958 17525 2 101368 737 102374 104075 78 297
130003 151 291 510 26 675 834 131085 139143 810 969
I 1403*64 141059 564 999 142227 305 503 177451 64 178-605 105172 560 106267 703 108243 109051
166 132225 438 931 69 133370 756 959 180375 181477 182781 183198 18467 7 561 110235 112303 113107 403
21 963 143164 661 79 74*6 874 144415
134502 663 746 135222 30 136013 44
145093 520 600 146102 495 701 147001 114002 998 115942 116*841 117060 358
436 548 694 780 137007 102 361 623
137 35*6 644 57 148*643 738 149734
IW-fe ciągnienie 556 723 841 118612 728 92 119000 321
138159 891 915 139108 316 734 150008 162 151109 272 88 40*6 4-2 581
140300 77 492 ,786 141425 606 142092 771
SECIWME WYGRAN 130580 121109 672 122179 12*4282 423
897 152141 395 15306*5 200 700 851 974 125121 304 128004 32 857 129103
"285 783 143547 144106 91 543 901 154102 40 277 681 94 155138 369 838 Zł. 20.000 na nr. 14539.
271 440 929 133*116 789 134280 438
145455 839 146258 147338754 148381 922 1*5*61.29 59*6 617 816 1573-98 158*664 Zł. 10.000 na nr. 36364.
136124 407 22 136104 873 920 137081
424 50 507 149133 82 571 669 838 789 159931
Zł. 5.000 na n -ry: 147161 184309.
Zł. 2.000 na n -r y : 64986 111789 17425 558 138106 992 139134 140596 858 141600
.150012 225 535 645 845 56 151117 7C 1-60245 355 949 161097 617 734 162522
,

839 152520 952 153061 113 491 549 92C 627 759 75 1633-66 164798 855 165*80*6 Zł. 1.000 na 111191 13426 7 142366 524 143701 145643 873 989 146301
n-ry:
136131 13*8090 145965 160797. 38 589 147793 803 150499 151114
87 92 154005 23 31 288 473 549 84 781 918 93 166032 167136 647 168001 6 202
155048 178 301 42 59 915 156213 85 751 375 601 169008 80
'
Zł. 500 na n-ry: 1748 3193 5459 1596 5 152259 387 475 536 153740 155643 969
157060 116 384 158110 33 506 53 691 170549 171204 467 685 976 172056 717 25529 60814 87972 100444 102518 11474 5 156203 450 525 157574 615 158851
767 159208 650 868 173001 129 84 768 801 174227 996 146674 147971 174732 175776 177219. 159366 724 160283 626 708 162662 729
160016 51 456 905 18 161634 823 85 175316 656 176408 766 9,20 177127 341 Zł. 400 na n-ry; 12368 28125 3293 4 164084 807 15 165942 166384 592 167366
162007 120 54 210 465 163487 674 801 590 702 28 1784,19 741 973 179151 397 33418 54519 56502 62116 71255 8968 4 168446 654 73 797 169051 324 170041 65
164315 433 572 757 165128262 337 455 630 806 99648 102163 108982 109241 11058 4 282 413 991 171240 173954 174161 238
806 51 75 936 94 166090 130 450 8:15 180791 838 79 181056 190 353 180220 148630 150*538 158*666 162167 16621 2 175124 176988 177256 363 67 179588 867
32 87 167585 736 168326 571 683 169135 760 843 183482 509 694 863 97 184328 174512. 68 182 216 907 183058 88 548 766 74
n 1R4.71-5 7A
300 92 851 Zt. 300 na n-ry: 3668 13291 1532

gera 26-30; tymotka czyszczona 45-55; iumn: nie­ DOWÓZ DO GDAŃSKA

bieski 9,75-10,50; żółty 11-12; rajgras angielski 90 dnia 13 kwietnia 1935 r. Bank Polski 88,25; Warsz. T. l'ab'- Cukru 30,50;
Giełdy
z .

do 110; koniczyna: żółta, odluszczona 60—15; biała W dniu wczorajszym dowieziono do Gdańska: Lilpop 10,95—11—10,9.5; Modrzejów 5,50—5,40; O stro­
;0 100; czerwona surowa 80—100; czerwona czysz­ pszenicy 45 ton; żyta 333 ton; jęczmienia 180 ton;
wiec serja b 20,25—20; Starachowice 17,15,
BTDGOSKA GIEŁDA ZBOŻOWO-TOWAKOWA czona 115—135; szwedzka 200-240; ziemniaki: ja­ owsa 90 ton; zboża strączkowego 40 ton. Tendencja: nieco mocniejsza.
dalne pomorskie 4,23—4,75; fabryczne za kg% O.IS%;
dnia 12 Kwietnia 1935 Papiery wartościowe
a r.
płatki ziemniaczane 11-11,50; makuch: lniany 18,25 | GDAŃSKA GIEŁDA PIENIĘŻNA
do 18,75; rzepakowy 13—13,50; kokosowy 15-16; r dnia 13 kwietnia 1935 r. 3 proo. poż. budowlana 45; 4 proc. poż. Inweet.
żyto 13.75—14,25; pszenica stand. 15,25-15,75; z
104; 5 proc. poż. konwersyjna 66,15—66—66,15; 6
jęczmień: brow. 18,?5—19,25; jednolity 17-17,50; wytłoki suszone 8—9; słoma żytnia: luzem 3,25— I Na
3,75; prasowana 3,50—4; siano nadnoteckie luzem wczorajszej giełdzie pieniężnej notowano:
proc. poż. kolejowa 61,25; 6 proc. poż. dolarowa
zbiorowy 16-16,75; owies .14—14,75; mąka żytnia: .

złoty 57,69—57,81: dolar 3.05!^—3.0714; marka nie­ 77,50; 4 proc. poż. premj. doi. 53,25; 7 proc. poż.
gat. IA 0—55 proc. wt. w .22,25-22,75; gal. IB 0— 8—9; śrut soja 19—19,50. m ie ck a
.

115y3- 117y2. stabiliz. 65,50—65,13—65,38; 8 proc. 1.. z. ziemskie

65 proc. wl. w. .20,75—21,25; gat. II 55 -70 proc. wł.
doi. 48,50; 5 proc. 1. z. m. Warszawy stare 68,25, no­
w. 15,75-16,25; razowa 0—85 proc. wł. w. 16—16,50; POZNAŃSKA GIEŁDA ZBOŻOWA Za dewizy płacono; we 59,38-59,63.
poślednia poniżej 70 proc. wl. w. 12,50—13; mąks. dnia 12 kwietnia 1935 Warszawa 57.68-57,79; Berlin 123.08 -123,32; No­ dla nieco słabsza; dla listów
pszennagat. IA 0 -20 proc. wł. w. 28 -30; gat. IB
z r. Tendencja: pożyczek
0—1!S proc. wl. w. 26,25—27,25; gat. 1C 0 -55 proc. Notowania bez zmian. wy Jo rk 3.0630 -3 .0690; Londyn 14,82-14,86. utrzymana.
Notowania powyższe rozumieją się w guldenach
wl. w. 25,55—26,50; gat. IP 0—60 proc. w t w. 24,50 Ogólne usposobienie: spokojne. gdańskich.
do 25,50; gat. IB 0 -65 proc. wl. w. 23,50-24,50; gat.
Dobrze w ła­
1IA 20-55 proc. Wt w. 21,50-22,50; gat. IIB 20 -

GDAŃSKA GIEŁDA ZBOŻOWA NOTOWANIA GIEŁDT WARSZAWSKIEJ jest oszczędzać, lepiej —

65 proc., wl; w. 21—22; gat- UD 45 -65 proc. wl. w.

19,75-20,75; gat. IIP 55 -65 proc. wł. w. 15,25-15,75;
z dnia 13 kwietnia 1935 r. z dnia 12 kwietnia 1935 r. ściwie lokować oszczędności, jeszcze le­
Ostatnie -otowania gdańskiej giełdy zbożowej: Dewizy 'b y oszczędności oprócz oprocen­
gat. IIIA .65^-70 proo, wl. w. 14,25—15,25; gat. IIIB B e lgja 89.90, 90.20, 89.60; B e rli n 213.20, 214.20, piej
70—75 proc. wł. w. 12,25—12,75; razowa 0-95 proc. pszenica 128 funt. kona. 9,55; żyto 120 funt. kons.
wl. w. 16,75-17,25; otręby żytnie wymial stand. 8,10—9,25; jęczmień* I jakości eksp. 13,00—11,60; 212.20; Hoiandja 358.00; 358,90, 357.10; Kopenhaga towania dawały możność wygrania pre-
10,50—11; otręby pszenne: miałkie stand. 10,50—11; średni wg, próby 10,40—10,75; 114—115 funt. eksp. 114,65, 115.20, 114,10; Londy n 25.66, 25.79, 25.53; No­
średnie stand, 10,50 -11; grube 11,25—11,75; otręby 10,10; 110-111 funt. eksp. 9,80; 105-106 funt. eksp ży Jork 5,3014, 5.3314, 5,2714; Nowy Jork telegr. mji, ale najlepiej oprócz tego wziąć
—

8,80; owies kons. 8,40-9 ,80; otręby: żytnie 6,20; ::,303/,, 5 ,333/0, 5,273/.; Paryż 34.98, 35.67, 34.89; Pra
czynny udział w budowaniu Państwa, a
-

jęczmienne 10,50-11,50; rzepak zimowy bez worka :a 22.16, 22.21, 22.11; Sztokh olm 132.40, 133.05, 131.75;
pszenne 7.25—7,50.
-

40-42; rzepik zimowy bez worka 38—37; mak

niebieski 33—36; gorczyca 33-7-35; siemię lniane 4 5 -
Notowania powyższe rozumieją, się w guldenach Szwajc a rja 171.69, 172.12, 171.26; Wiochy 44.10, 44.22, fewszystkie warunki zapewnia Premjo-
4": 29—32; 3W33; seradela 13- gdańskich za 100 kilo. 43.98; Hiszpanja 72.12, 72.88, 72.1Ł
peluszka 'wyka wa
Pożyczka Inwestycyjna
14,50; groch: polny 28-32; Wiktorja 32-37; Fol- Tendencja; mocniejsza Tendencja: niejednolita.
 SOBOTA, NIEDZIELA ,
DNIA 13-14 KWIETNIA 1953.

Pom yśl i za sta n ów się

Sft%ial szarad i rozryweh umysłowych

Nasz
apel liczniejszy
o udział w rozwią­ stety sporo błędnych i niezupełnych. Dobre
zywaniu zadań nie pozostał bez skutku. Za­ rozwiązania wszystkich zadań nadesłali pp.
Hanka Margolisówna z Warszawy, Leon Mi­
pewne przyczyniła się do tego i zapowiedź
lewski z Torunia, F. Chromiński z Toru­
rozlosowania aż dziesięciu książek opraw­
nych zamiast trzech broszurowanych. Tak nia, J. Hetlof z Podgórza, Papo, Iks-warum
przynajm niej sądzić możemy z listów kilku Jarski, Leon Walo z Torunia, W. Elbertowa
toruńskich szaradzistów. z
Gdyni, Wańczek z Gdyni, Marski z Sopo­
Zapewne niejeden Czytelnik naszego dzia­ tu, Jotef z Torunia, Zygmunt Kucharski z
łu zdziwi się, że nie znalazł czwartego za­ Podgórza.
powiedzianego zadania. Wypadło ono dla­ W losowaniu nagroda przypadła w u-

dziale Iks-warum z Torunia.

tego, że klisza obrazkowa nie była na czas p.
gotowa a w ostatniej chwili nie zdołaliśmy Powiększamy liczbę nagród!
już zmienić tekstu. Pozostajemy nadal przy trzech zadaniach
W drugiej wizytówce z Elizy zrobiono
jednak chcąc zachęcić jeszcze szersze ko­
—

Bizę, wskutek czego zabrakło nauczycielce ła do udziału w rozrywkowych konkurs-

muzvki: ostatniego ,,i".
sach podwajamy ilość nagród. W przysz­
Rozwiązanie zadań! łym tygodniu w Wielki Czwartek rozlosuje­
Szarada literowa: my zatem dwa komplety oprawnych mono-
,,Szarada'*
Logogryf obrazkowy zawierał rozwiąza­ grafij artystycznych, za rozwiązanie zadań,
które jak się zaraz przekonamy nie są
Apri­
- —

nie czytane od dołu do góry: ,,Prim a

wcale trudne.
lis".
A więc najpierw ,,pomorski" (jak wynika
Wizytówki: Bibljotekarz, nauczycielka
z wielu mórz na rysunku) rebus układu p.
muzyk (i), pomocnik aptekarski.
Wśród nadesłanych rozwiązań było nie­ M. Rossy z Tczewa:

Z ca łeg o Kra

ZNIESIENIE OPŁAT ROGATKOWYCH urzędu gminnego o zaopiekowanie się nią

NA WOŁYNIU. i trojgiem dzieci.
Celem przyjścia z pomocą rolnikom Wo­ POZNAN OBNIŻA TARYPĘ TRAM-
łyński Wojewódzki zarządził znie­
Urząd WAJOWĄ.
sienie na całym obszarze województwa o-
Rada Nadzorcza Poznańskiej Kolei Elek­
płat rogatkowych i opłat od postoju fur­
manek, a opłaty za spęd trzody i bydła na trycznej uchwaliła obniżyć taryfę tramwa­
targowice zostały zmniejszone do ceny ko­ jową z 25 gr. na 20, zatrzymując jedynie
sztów nadzoru weterynaryjnego i utrzym a­ 25-groszową cenę za bilety dalekodystan-
nia targowic. sowe z przesiadaniem. Poza tem utrzym a­
ne będą bilety 4-przystankowe w cenie 15
WYBUCH W MAGAZYNIE BRONL gr. Odpowiednio też będą obniżone ceny
W Wilnie w magazynie skonfiskowanej
biletów miesięcznych. Nowa taryfa wej­
dzie w życie z chwilą zatwierdzenia jej
broni przy ul. Sobocz 3 podczas segregacji
dowodów rzeczowych nastąpił wybuch. O- przez władze wojewódzkie.
becni przy segregacji st. przodownik Sta­
nisław Moczulski i posterunkowy Jan A-
HRABIA HERSZTEM OPRYSZKÓW.
leksa, szczęśliwym zbiegiem okoliczności Brzeźnie Kujawskim
W włamali się trzej
odnieśli tylko drobne okaleczenia. złodzieje do mieszkania Wojciecha Kosic-
jąc zawsze tę samą ilość kratek odczytać DZIELNA
kiego. Złodzieje skradli garderobę i sze­
Następne zadanie, które nadesłał nam SLĄZACZKA. reg bardziej wartościowych przedmiotów.
Iks-warum zdanie (oczywiście w kierunku wskazówki
z Torunia, również trudności Kosicki natychmiast zaalarmował
nie nastręcza: zegara).
W Rudzie Śląskiej zdarzył
się wypadek, policję,
który rzuca jaskrawe światło na która zorganizowała pościg.
^Nalęż^ znądeź^ierwsz^iterę^oguszęz^ jedna tylko wizytówka, z któ­
Wreszcie sprawę
Posterunkowi natknęli się
przenoszenia dzieci z polskich szkół do na oprysz-
rej odczytać mamy zawód osoby: szkół mniejszościowych. Mianowicie robot­ ków, wezwali ich do zatrzymania się, ci
Klaudyna Ewa Z. Pomorska. strzelać do
II Losowanie nagród odbędzie się w czwar­ nik Urbańczyk, należący do J. D. P niewła-.
jednak poczęli policjantów.
tek 18 bm. wieczorem, do tego czasu czeka­ dający językiem niemieckim, zmuszał swo­ Policja odpowiedziała ogniem- Dwaj
my zatem na rozwiązania. Węsław je dzieci, aby chodziły do szkoły niemiec­ złodzieje zdołali zbiec, trzeciego ujęto.
P, Alfred N. Za rebus dziękujemy, za­ kiej. Dzieci stanowczo sprzeciwiły się te­ I tu właśnie nastąpiła sensacja. Oka­
mu, wobec czego ojciec skatował je. Żona
mieścimy w przyszłym numerze. Nagrodę zało się, że ujętym opryszkiem jest Jan hra­
wniosła skargę o rozwód i zwróciła się do
prosimy odebrać w redakcji. bia Dąbski. Znaleziono przy nim część
skradzionej u Kosiekiego garderoby.
Hrabiego-bandytę osadzono w więzieniu,
Umili'ła d w a razF wspólników jego poszukuje policja.
Pośmiertne obrządy przyspieszyły zgon
W domu nr. 9 przy ul. Nowolipie w War ruszać i usłyszano jęki. Niesłychany strach
szawie mieszkała wraz z dziećmi 59-letnia padł na obecnych. Jedni rzucili się do u-
wdowa Tajgmanowa, handlarka. Onegdaj cieczki, inni natomiast zerwali przykrywa­
rano Tajgmanowa poczuła się bardzo niedo jącą kobietę zasłonę i stwierdzili, że leżąca
brze i w pewnej chwili dzieci spostrzegły, daje jeszcze Oznaki życia. Niezwłocznie
wezwano lekarza. Niestety, wszelka pomoc
iż leży ona bez ruchu na łóżku. Zbiegli sią
okazała się już spóźniona, gdyż śmierć na­
sąsiedzi, którzy wypełnili całą izdebkę han­
dlarki i doszli do wniosku, że istotnie wy­ stąpiła zaledwie na kilka minut przed przy­
zionęła ducha. Tajgmanowa ułożono na byciem lekarza.
Zdaniem lekarza, widok zapalonych
ziemi, zapalono świece i wśród wielkiego
podniecenia głośno opłakiw ano jej zgon.
świec oraz przeraźliwy krzyk lamentują­
O godz. 2-giej popołudniu uczestnicy cych prawdopodobnie tak podziałały na ko­
płaczliwych obrzędów zauważyli, że pod bietę, że przyśpieszyły zgon.
IKS WARUM 1prześcieradłem T ajgmanowa zaczęła sięjim

fakt znalezienia w sali operacyjnej wó­

M. G. EBERHARDT. 96)
zka, na którym Harrigan przywiózł Pio­
tra. To dowodziło, że zabrano stam­
CHIRURGA
go

OFIARA jakiś inny sposób. Ponieważ prze­

ciąganie trupa przez korytarze szpital­
tąd w

POWIEŚĆ SENSACYJNA ne było nie do pomyślenia, zrozumia­

i i zmie­ łem, że posłużono się innym wózkiem.
Aż nazbyt jasne
—

uzupełnił pro­ był drobny

—

szczupły mógł się

morderca przy­
ścić na wózku dodatkowo. Panna Blanc, Tym mianowicie, który
kurator Kenwood Ladd odpada bez
—

wiózł na drugie piętro w parę minut po

żadnej kwestji. Że też nikt nie zwrócił
na to uwagi od początku.
Brawo, brawo, panie O'Learyl
—
wykrzyknął reporter.
Proszę mi nie przypisywać
—
choć zatrzymała posługacza, pytając o
To doktór Harrigan wepch­
windę ciężarową, nie zajrzała pod prze­ dwunastej.
ścieradło. W pokoju ambulansowym u-
—
nął do kabiny wózek ze swoim pacjen­
brano szybko ciało murzyna w jego ła­ tem, prosząc mordercę o pomoc. Kiedy
w kilka chwil później złożono w win­

za chy i człowiek ,,w jasnym garniturze"

do podziemia kościoła i zo­ dzie ciało Piotra, morderca odjechał ze
wielkiej zasługi odparł uczciwie mój zaciągnął je
—

swoim wózkiem na oddział dla bied­

wrócił pośpiesznie do
przyjaciel. Miałem
—

nad policją tę stawiwszy tam ,

zabawił dwadzieścia minut.

szpitala, zdążył jeszcze przed przyby­ nych, gdzie
przewagę, że przystąpiłem do rzeczy na W ONNVPYŁ
świeżo, bez żadnych zgóry powziętych ciem karawaniarzy, którzy zabrali Pio­
Harrigan został zabity w chwili, kiedy
PIĘCIU wybra­
nie robiąc żadnych kwestyj- pani zaglądała z ociąganiem pod płótno
uprzedzeń i to mi ułatwiło zorjentowa- tra, ny ch KWIATÓW
na wózku, na którym spoczywaj trup
nie się w bardzo mętnym materjale. Więc Teuber zwiózł nadół dwa
—

murzyna. Odbyło się to tak cicho, że pa­ składa się na dosko­

Zresztą korzystałem z poprzedniej pra­ ciała? rzekłam z niedowierzaniem. — —

ni nie usłyszała żadnego szmeru. Lii- nały puder roślinny

cy policji i bezcennych spostrzeżeń pan­ Ależ, proszę pana, jak Lillian Ash usu­ 5 Fleurs. Forvfl.
lian Ash zobaczyła co się stało i pod
ny Keate. nęła z korytarza Teubera na tę chwilę, Miałki, dobrze przyle-
wpływem, powiedziałbym, panicznej ul­
Czując na sobie ciekawe spojrzenia kiedy morderca przenosił na wózek cia­ ga. nie szkodzi cerze,
rzekłam:
gi powzięła desperackie postanowienie rcda|qc |ej świeżość
ło Piotra?
4 wdzięk młodości, a'
Chciałabym jeszcze
—

wiedzieć, jak Myślałem, że pani—

wie odparł dyskrecji. —

przyiem posiada sub-

zamieniono ciała, To znaczy, że....
jakim sposobem? Nie zorjentow ałem
—

łagodnie O'Leary. —

teiny, naturalny i trwa­

Kiedy szłam na górę drugi raz, Teuber się, że pani nie wie tego, co my wszyscy Zgadła pani. Korek pochodził od
—

ły zapach kwiatów.
był w korytarzu, a Lillian Ash.... wiemy. Czy pani pamięta, co mówiłem, butelki z lekarstwem na astmę men­ ~ -

To była kwestja krótkiej

—

chwili. że gdyby murzyn nie umarł, nie doszło­ tol, kamfora i coś tam jeszcze. ,,Jasny

FORVIL
Podczas gdy morderca przenosił ciało by do mordów? garnitur", a właściwie szpitalny kitel z
Piotra na wózek i układał je pod wspól- Skinęłam głową. W gardle dusiło -

białego płótna okrywał barki... posługa­

nem prześcieradłem z murzynem, Lll- m nie nieznośnie. cza Teubera*
lian Ash wartowała w korytarzu. Piotr —

Ważną wskazówką był dla mnie Koniec*

 SOBOTA', NIEDZIELA ,
DNIA 13-14 KWIETNIA 1935. 13

Na nowe stanowisko do Kościerzyny

przeszedł p. stacz. Defa z Bydgoszczy
W tych dniach opuścił Bydgoszcz jąc różne mandaty w zarządach, p. nacz
przeniesiony na nowe stanowisko do Deja w r. 1931 podjął się reorganizacji
Kościerzyny długoletni prezes i organi­ówczesnego Tow. Powstańców i Woja­
zator Związku Powstańców i Wojaków i pod jego to kierownictwem po­
ków
Kat. O. K. VIII w Bydgoszczy p. nacz Izydor wstańcy zrzeszyli się w Związku Po­
Kalendarzyk rzym.
- .

Niedziela: Deja. wstańców i Wojaków O. K. VIII., two­

Sobota; Hermenegildy -

Justyna
W związku z przeniesieniem do Ko­ rząc dziś skonsolidowaną organizację.
Za pracę tem polu p. Deja odznaczo­
Sekcja Amatorska K. S. przy Fabryce ścierzyny, p. nacz Deja złożył również
na
PRZEWIDYWANY PRZEBIEG POGODY —
.

w dniu 13 kwietnia br. inż. St. Ciszewskiego i S-ka urządza w nie­ piastowany przez szereg lat mandat pre­ ny honorową
został odznaką komen-
:W zrost zachmurzenia aż do deszczów, dzielę, dnia 14 bm. o godz. 19 w ,,Strzelni­ zesa oddziału powiatowego Zw. Po­ dancbą P. W W ciągu .

swej 8-letniej
obfiszych południowej połowie kraju.
w cy" przedstawienie amatorskie sztuki lu­
Wojaków O. K. VIII. wstańców i przeszło pracy w Bydgoszczy p. nacz .

Skłonność do burz. Ciepło. Umiarkowane dowej pt. ,,Genowefa" w 6 odsłonach.

chwilami porywiste wiatry południowe i
W wiatr
południowo-zachodnie. górach
Ograniczenie ruchu kołowego na szo­
—
P. nacz Izydor Deja cieszył się w .
Deja owocnie pracował również dla do­
sie Bydgoszcz Koronowo Sępólno. W y ­ Bydgoszczy szeroką popularnością i u- bra Poczty Polskiej, to też oprócz uzna­
— —

dział Powiatowy komunikuje, iż na szosie znaniem. Z życiem nia władz przełożonych, a sympatji pod­
halny. powstańczem zżył
Dyżur lekarza kolejowego w niedzielę, w ojewódzkiej Bydgoszcz Koronowo
doczekał się awansu w po­
— -
—

się oddawna. Już w r. 1922 założył p. władnych —

dnia 14 bm. pełni dr. Kube, ul. Gdańska 36, Sępólno w km. 24,7 —25,2, 31,6 —32,2 i 38
staci przeniesienia go na wyższe stano­
tel. 18-40. 38,7 przystępuje się do odnawiana powło­ nacz. D eja pierwszą placówkę powstań­
—

Dyżur nocny aptek do dnia 14 bm. ki tłuczniowej, wskutek czego ruch kołowy czą w Terespolu na Pomorzu, a następ­ wisko do Kościerzyny. W r. 1930 otrzy­
włącznie pełnią: Apteka Piastowska, ulica będzie na tych odcinkach utrudniony. Pod­ nie przeniesiony służbowo do Bydgosz­ mał p. Deja srebrny Krzyż Zasługi za
Śniadeckich 49, tel. 36-82 i Apteka pod Or­ czas tej pracy utrzymywać się będzie ruch od pierwszej chwili swego poby­ dla poczty i
czy
—

pracę za
pracę społeczną.
łem, St. Rynek im. Marsz. Piłsudskiego 1, na torze letnim. Prace trwać będą od 15 do
tel. 98. 28 bm.
tu w naszem mieście patronował rozwo­ P. Deję znają również sportow­
nacz .

Z TEATRU MIEJSKIEGO Szybowcowy Klub Zw. Strzeleckiego jowi organizacji powstańczej. Piastu-
—

cy bydgoscy, jako niestrudzonego krę-

W sobotę ,,Poskromienie złośnicy" Szek- Okr. VIII w Bydgoszczy organizuje III kurs glarza i sympatyka wychowania fizycz­
teoretyczny szybowcowy w czasie od 6 do
spora. Korporacja Eksternia. Schadzka n a u­ —-

nego i przysposobienia wojskowego.

Ostatnia popołudniówka w okresie przed­ 16 maja br. Zgłoszenia na kurs przyjmuje kowa w niedzielę o godz. 10 w lokalu przy Wraz z rzeszą Jego przyjaciół i zna­
Sekretarjat Klubu codz. w
godz. 18—21
świątecznym wypełni melodyjna i dowcip­ ul. Marsz. F .ocha 39.
przy ul. Sienkiewicza 12. Korepetycje dla ekster-
jomych, wraz z powstańcami bydgoski­
na
operetka Falla ,,Róże z Florydy" po ce­ nistów w każdą środę, czwartek i piątek od
i Re­
nach zniżonych. Początek o godzinie 16-tej, Uroczysta Akademja sodalicyjna—

w mi żegnającemi swego prezesa —

godz. 17. W poniedziałki, w torki i soboty od

bilety w kasie teatru.
Miejsk. Kat. Gimn. żeńskiem. W związku dakcja nasza żegna p. nacz Deję, życząc
z jubileuszem 1900-lecia Dzieła Odkupienia, godziny 18 rozgrywki i lekcje szachowe. .

Ostatnie 3 przedstawienia Golgoty. ^

komitet I Kolo 6. Dnia 15 bm. o godz, —

mu na nowej placówce pomyślności w

350-lecia ruchu sodalicyjnego
Ulegając licznym prośbom dyrekcja tea­
oraz w
19,30 w lokalu I Komitetu przy ul. Dworco­
—

tru postanowiła wznowić przepiękne wido­ niedzielę Palmową odbędzie się staraniem pracy dla dobra i potęgi Państwa oraz
Sod. M arjańskiej Gimn. żeńsk. Akademja, wej 6 odbędzie się zebranie członków Koła. owoców działalności, jakie pozostawił
wisko religijne ,,Golgota" i to po cenach Beferat pt. ,,Spółdzielczość" wygłosi p. prof.
połączona z wieczorkiem artystycznym Po­ za sobą w Bydgoszczy.
niebywale niskich bo od 10 do 99 gr. Nieod
.

czątek 20. Podgórski. Sympatycy mile widziani.

wołalnie ostatnie te przedstawienia odbędą
o godz. Wstęp wolny. Przez higienę radość w życiu. W
Do­
— —

Legja w arszaw ska w Bydgoszczy.

—

się w nadchodzący poniedziałek, wtorek i okresie wiosennych remontów mieszkań

JKieonifti bifdńosfile
wiadujemy się, iż z okazji 15-lecia istnienia
środę. polecamy gorąco uwadze naszych Czytelni­
sekcji piłkarskiej O. P N. ,,Gwiazda" do ducha
REPERTUAR KIN. Leczyć
.

ków renomowaną firmę Waligórskiego przy

ADRIA: ,,Chłopcy z Placu Broni".
APOLLO: ,,Zgubny czar
BAŁTYK: ,,Stracony Ekspress"
z treściową".
KIUSTAL: ,,Svn marnotrawny".
MARYSIEŃKA: ,,Miłość Tarzana" i ,,Scam-
Bydgoszczy przybędzie drużyna ligowa ,,Le­ ul.
Gdańskiej, posiadającą stale na składzie
gja" z Warszawy, by rozegrać mecz pokazo­ pisałem jeszcze o Ubezpieczalniach Nie
.
wo
propagandowy. Do spotkania tego dru­ olbrzymi wybór
- wszelkiego rodzaju tapet, Społecznych. Nie sądźcie, drodzy Państw o,
i ,,Pre cz linoleum, cerat itp. Tapety poleca na obec­ że jestem zakamieniałym wrogiem tej in­
żyna piłkarska ,,Gwiazda" przygotowuje się
ny sezon F-a Waligórski po rekordowo ni­
intensywnie pod fachowem kierownictwem. skich cenach. stytucji, której nazwę złośliwość ludzka
Radzimy się przekonać. przefasenowala n a ,,Udręczalnię Społeczną".
Czyje zguby? W Zarządzie Miejskim
—

Stow. Pań Miłosierdzia św.

p a ralji
—

Oddz. Porz. Publ. znajdują się następujące Wcale nie! Ja jestem entu zjastą Ubezpie-
Wincentego a Paulo składa serdeczne po­
frpoło". znalezione przedmioty: świadectwo szkolne czalni. O ile miałbym pewne zastrzeżenia,
REW JA: .,Pogromcy Indjan" i rewja. na nazwisko
dziękowanie p. dyr. Stornie, za udzielenie 50 to tylko, co do wąskiego zakresu jej działa­
Janiny Smolarkówny, sikawka
bezpłatnych biletów do Teatru Miejskiego
ogrodnicza, portmonetka z zawartością, pa­ dla mieszkańców baraków nia. Ustawodawca, powołując do życia
Dwernickiego z
ra
spodni i pęk kluczy. Ponadto zgłoszono bezpieczalnię (prim o voto ,,Kasa Chorych")
mmKINO KRISTAL przyhłąkanego kanarka. Prawo własności okazji poświęcenia przez
ks. superiora dr.
Moskę świetlicy ofiarowanej przez Zarząd
m iał n a oku interes ciała, zdrowie fizyczne.

wyświetla należy zgłaszać w urzędzie przy ul. Grodz­ Suponuję przecież, je duch jest ważniejszy,
które Miejski Stowarzyszeniu. albo conajmniej z ciałem n a równi. Dlacze­
wspaniałe dzieło, zapamiętamy na
kiej 25, pok. 19.
Warszawska Fabryka Dywanów za­
całe życie, produkcji europejskiej Przypominamy o jutrzejszej wencie go mamy nie leczyć duszy społecznej?
—

1935 —

według słynnej powieści ŁUIS TREN* wielkanocnej Pań Miłosierdzia z Bielawek

KERA ,,Der verlorene Sohn" w języku
niemieckim i angielskim pod tyt.
w sali ,,Pod Lwem". Dochód przeznaczony
na święcone dla najbiedniejszych parafji.
Koncert religijny w Wielki Czwartek
—
kład ają c sklep fabryczny w Bydgoszczy przy Wszak są straszne niedomagania w dzie­
placu Teatralnym 6 (naprzeciw Teatru dzinie pojęć, zasad, myśli, moralności itp.
Miejskiego) ma za cel rzucenia na rynek Iluż to tabetyków politycznych trzebaby le­

najlepszych i bardzo trwałych dywanów, o czyć ,na koszt Ubezpieczalni. A ilu to zjelcza-
SYN MARNOTRAWNY w Teatrze Miejskim urządza w ramach II wzorach pięknych po cenach fabrycznych.
Kto nie skorzystał z taniej okazji niech to
łym politykom należy się już renta inw a­
(Der verlorene Sohn) tegorocznej Audycji Muzycznej Miejskie lidzka? A ci niedonoszeni genjusze, poro­
zaraz, bo obecnie przed świętami jest
W rolach głównych: Konserwatorium Muzyczne. Bilety sprzeda­ uczyni nieni mężowie stanu nie moglibyż znaleźć
słynny na cały świat alpinista je kasa Teatru Miejskiego.________________ olbrzymi wybór. opieki w żłóbkach dla niemowląt? Albo to
_______ ______

LUiS TRENKER opozycyjne małżeństwa partyjne, zawierane

MARJA ANDERGAŚT, MAR(AN MARS'H wbrew zdrowemu sensowi, nie mogłyby to

Najnowszy Tygodnik Fo*a,

Passepartout prócz urzędowyoh
Nadprogram:
Najnowsza
i
Kronika PATA

bilety bezpłatne
Wielkie zebranie informacyjne
uprzednio zasięgnąć wskazówek w poradni
świadomego m ałżeństwa? Iluż to ludziom,
nieważne.
o subskrypcji Pożyczki Inwestycyjnej ślepym na interes państwa, trzebaby zdjąć
Początek: 5,10.7 i 9, w niedzielę 3,10 5, 7 i 9,10 kataraktę z oczu? Leczyć przerost ambicji,
W związku z rozpoczęciem w dn. 10 Inwestycyjnej oraz przemówienia oko­ postępowy paraliż niejednej ,,postępowej"
bm. subskrypcji 3% Premjowej Pożycz­ licznościowe. M. in. przemawiać będzie doktryny, itd. itd.
nad­ p. prezydent miasta Barciszewski, pro­ Takiej Ubezpieczalni potrzeba.
Jnfowmator
dl a
pcxiijexdiajqci|cfir
ki Inwestycyjnej, odbędzie się w

chodzącą niedzielę o godz. tó,45 w Tea­

trze Miejskim w Bydgoszczy wielkie ze­
boszcz parafji farnej ks. kanonik Schulz,
prezes Fed. Z. O. O. mec. Sioda, dyrektor
Mam rację? 6

i legendy bydgoskie"
do !0 U dćos*ts5i| branie informacyjne. Na zebraniu tem, bydgoskiego oddziału Banku Gospodar­ ,,Podania
w Uniwersytecie Powszechnym
Odia**I TOOKiać. x mntd^asx*:ssiui w którem oprócz przedstawicieli władz stwa Krajowego Paprocki, red. Strąbski
od dn. 7. 10. 1934 i reprezentantów miejscowych organi- i inni.
W niedzielę, dn. 14 bm. o ffodz. 5 po połu­
(ważny r.). dniu wygłosi p. Zygmunt Malewski w Uni­
Na powyższe zebranie informacyjne
Toruń-W arszaw a: 2,37, 6,50, 8,05, 9,57 zacyj uczestniczyć będzie niewątpliwie wersytecie Powszechnym (Państw. Gimna­
13,55, 15,30, 18,01, 19,58, 21,26, tranz ytow y zainteresowane subskrypcją pożyczki organizatorzy zapraszają całe obywatel­ zjum Humanist.) odczyt pod tytułem: ,,Poda-
stwo m. Bydgoszczy i okolicy. n ia i legendy bydgoskie". Mało
23,16. miejscowe społeczeństwo wygłoszone —

znany ten
Tczew—Gdańsk —Gdynia: 0,40, (do La- dział regjonalizmu miejscowego ujmie pre­
zostaną referaty o znaczeniu Pożyczki
skowic), 3,56, 5,50 (do Laskowic), 7,35, 12,13, legent jako systematyczną całość, na którą
13,13, (do Laskowic), 17,17, 20,03, 20.10. złożą się najstarsze podania, mogące wyja­
Kościerzyna—G dynia: 8,13, 15,45.
N aklo -Pila: 0,01, 6,15, 10,49, 14,45, 19,46.
Święta W ielkano
śnić pochodzenie i najdawniejsze początki
Bydgoszczy, następnie średniowieczne, ludo­

piłkars
Unisław—Brodnica: 4,50, 8,11, 13,45, 16,10, we, klasztorne i inne, w których zachowały
21 55.
'

Inowrocław-Poznań: 2,21, 3,50, 6,20, 11,45,

w sporcie się ślady ruchu artystycznego w naszem

mieście, aż do nowszych, żyjących dziś je­

pewnych tradycjach i zwyczajach
13,40, 18,10, 20,40, 22,25.
Wągrowiec—Poznań: 5,00, 10.32, 13,26,
,,Polonia(i będzie miała twardy orzech do zgryzienia szcze w

bydgoskich oraz w naszem życiu kultural-

władz
18,54. W nadchodzące Święta Wielkiejnocy scowych wojskowych, sportowcy nem i
społecznem.
Inowrocław Karsznice Herby Nowe: czeka sensacja spor­
niełada wileńscy będą bardzo gościnnie podej­ Niezwykle ciekawy i poraź pierwszy w
- -

Bydgoszcz
2,21, 13,40. mowani i pomieszczeni w koszarach 62 taki sposób ujęty temat odczytu ściągnąć
towa. B. K. S. ,,Polonja" zaprosił mia­
gtesiwuraciei(Kmpiamie nowicie na Święta dwie drużyny piłkar­ p. p i wezmą udział w ,,Święconem" te­ winien liczne grono słuchaczów ze wszyst­
Nadmie­
.

kich sfer naszego społeczeństwa.

Restauracja i Cukiernia Berendt. Wyboro­ skie: Wojskowy Klub Sportowy ,,Śmi­ go pułku. Uroczyste powitanie gości nia się, że będzie to ostatni odczyt w tej
wa kuchnia, wyśmienite ciastka. kresowych i woj­
władze miejskie serji wykładów Uniwersytetu Powszech­
gły" z Wilna i F. C. ,,Victoria'' ze Schnei- przez
Najlepsza ofcałfa Kupnai demiihl. K. S. ,,Śmigły11, jako mistrz skowe z muzyką62p.p.iprzedstawicie­ nego. W stęp 20 groszy(
la klubu ,,Polonji" nastąpi na stadjonie
A, Mikołajski, Pomorska 7, tel. 1444 wykonu­ okręgu wileńskiego, znany jest dobrze
je starannie garderobę męską i damską.
Wybór materjałów c-ystei przędzy ang.
wśród sfer sportowych z zaciętych bo­ miejskim w pierwszy dzień Świąt Wiel­ Z plenarnych obrad Stowarzy­
stale na składzie. (2916
jów, staczanych w latach ubiegłych o kiejnocy o godz. 15. W powitaniu tem szenia Restauratorów
wejście do Ligi. Posiada on opinję dru­ winny również wziąć udział jak najszer­ Ostatnie zebranie
plenarne miesięczne
Zebrania żyny twardej i zaciętej, a ponieważ ,,Po-
sze
warstwy społeczeństwa, aby zado­ Stow. Restauratorów Bydgoszcz i
na miasto
Koło 4 w II Komitecie
—

dzielnicowym lonja" jest obecnie w dobrej formie, na­ kumentować swój sentyment do Armji okolicę odbyło się w lokalu p. Cymmera
BBWR. Z ebranie miesięczne odbędzie się leży spodziewać się bardzo ciekawej i polskiej i kresowego Wilna. (,,Pod Lwem") pod przewodnictwem preze­
W niedzielę, dnia 14 bm. o godz. 15 w Re Wr drugi zaś dzień Świąt Wielkiejno­ sa
p. Teodora Kocerki. Licznie zgrom adzo­
stauracji p. Kadowa w Brdyujściu. pełnej emocji gry. Spotkanie to poza nych członków Stowarzyszenia szczegółowo
-

Tow. Obywateli i Miłośników przedm. walorami sportowemi, posiadać będzie cy rozegra ,,Polonja" zawody piłkarskie zapoznał z nową ordynacją podatkową p.
Czyżkówko. Zebranie dnia 14 bm. o godz. 17 również specjalne znaczenie ze wzglę­ z sympatyczną drużyną niemiecką dyr. Tatarek z Tow. Kupców w Bydgoszczy,
lokalu p. Glapy, ul. Grunwaldzka 159. Re­
Spotkają się bo­ ,,Victoria" ze Sehneidemuhl, znaną już poczem zebrani wysłuchali sprawozdania
w
dów natury ogólnej.
ferat pt. ,,Praca społeczna na tle rzeczywi­ wiem w tym dniu sportowcy z dwóch w Bydgoszczy z występów w roku ubie­ p. Bolesława Nowaka z przebiegu i uchwał
stości polskiej" wygłosi p. Szwakowski. zjazdu restauratorów w Poznaniu.
Cech Cukierniczy w Bydgoszczy. Z e­
—

przeciwległych kresów
Bzeczypospolitej, głym. Drużyna ,,Victorji" w przeciwień­ W komunikatach Zarząd zapoznał zebra­
stwie do przyziemnego
branie członków odbędzie się w
poniedzia­ w dniu tym w itać będzie Bydgoszcz nie- systemu gry
nych z ostatniemi swemi pracami. M. in.
łek, dnia 15bm. godz. 13 w
o lokalu starsze­ ,,Polonji" posiłkuje się długiemi, górne-
tylko sportowców z kresowego Wilna -

Stowarzyszenie zwróciło się ponownie do

go Cechu p. Ganasińskiego przy ul. Jezui­ do którego całe polskie społeczeństwo mi podaniami, stwarzając co chwila władz w sprawie podatku za przebywanie
w lokalach publicznych po godz. 24-tej, kie­
ckiej. odnosi się ze specjalnym sentymentem groźne sytuacje pod bramką przeciwni­
Z miasta ka. Gra tej drużyny jest ostra lecz rując umotywowaną petycję do Minister­
ale witać nich będzie przedstawi­
—

w
Uroezyste zamknięcie 1-go roku wy­
-

granicach dozwolonych to też deli­ stwa, dalej do Zarządu Miejskiego z prośbą

starań w kierunku zaprowa­
^ w
cieli żołnierza
polskiego, który
—

kładów Uniwersytetu Powszechnego w B yd­ na o poczynienie

rubieżach katna i miękka ,,Polonja" będzie miała dzenia notowań bydgoskiej Rzeźni
goszczy odbędzie się jutrzejszej ^niedzieli o wschodnich pełni straż nad cen w

godz, 18 po ostatnim wykładzie niedziel­ bezpieczeństwem granic państwa. twardy orzech do zgryzienia. Miejskiej, do Starostwa Grodzkiego w spra­
nym w auli Państw. Gimn. Humanistycz­ Dzięki niezwykłej życzliwości miej"
wie. sprzedaży, piwa w kioskach i fcp*
nego przy ul. Grodzkiej,
 14 SOBOTA', NIEDZIEL'A ,
DNIA 13-14 KWIETNIA 1935.

interesować sieksiążką
Z

Inteligencja musi wiecej

życia Opieki Rodzicielskiej
szkole Mickiewicza B
W ostatnich dniach Opieka Rodzicielska
przy

Z ll-go dyskusyjnego zebrania Rady Artystyczno-Kulturalnei w Bydgoszczy przy szkole im. Mickiewicza ,,B" w Bydgo­
szczy d ała znów wyraz serdecznej troski
—

Niedawno Bydgoszczy
utworzona Nad referatem p. dr. Marczyńskiego
w
uwypuklili
wstrzymując referat,
się o szkołę. By zdobyć fundusze na najpotrze­
Rada Artystyczno-Kutluralna przystą­ wywiązała się obszerna dyskusja, w któ­ chwilowo od
wyciągnięcia ostatecznych bniejsze pomoce naukowe, Sekcja T eatralna
piła z zapałem do pracy, to też działalno­ rej głos m. in. zabierali pp.: inż. Lisiec­ konkluzyj, które miałyby wskazać środ­ Opieki Rodzicielskiej pod kierownictw em p.
ścią jej jak się to okazało podczas ki, dr. Piechocki, starosta Stefanicki, ki zaradcze Ciepłego wystawiła onegdaj w sali p. Ko­
depopularyzacji książki.
—

walskiego sztukę ludową p. t.: ,,Genowefa",

Tl-go zebrania dyskusyjnego, które się prof. Stopa, poseł Langner, prof. Taba- Kwestja ta będzie przedmiotem dalszej Całość, staran nie wyreżyserowana przez p.
odbyło ostatnio w Klubie Techników -

czyńskl, Chmielarska i Sfabrowska. dyskusji. Ciepłego wypadła udatnie, gdyż młodzi

—

zainteresowały się żywo sfery intelektu­ Pogłębiając poruszone przez p. d -ra Obradom, które niewątpliwie zapo­ amatorzy odtworzyli role z przejęciem i
alne miejscowego społeczeństwa. Marczyńskiego zagadnienia stosunku swadą.
czątkują działalność Rady Artystyczno- Publiczność to też młodzi a­
Tematem ostatniego zebrania dysku­ książki do inteligencji z punktu widze­ Kulturalnej na szerszym terenie, prze­ dopisała, am

torzy, rzęsiście oklaskiwani przez rodziny i

syjnego był interesujący i aktualny re­ n ia socjologicznego, czy społecznego, lub
wodniczył w imieniu prezydjum Rady znajomych -

czuli się uszczęśliwieni.

ferat p. d-ra Marczyńskiego, om aw iają ogólno-narodowego wreszcie mówcy p. dyr. W asilew ski.
—

ey jedną, z najbardziej drażliwych stron

1,,intymnego" życia naszych sfer intelek­
sprawę książki i ustosunko­
tualnych
O słuszny wymiar poborów
-

wania się inteligencji do słowa druko­

wanego. Bezpośrednim impulsem, któ­
ry skłonił referenta do obrania i opra­ Dawniej pojęcie p roletarjatu obejmowa­ 250 zł. miesięcznie i to już po kilku latach sjami ludzi, którzy nie m ają za sobą odpo­
ło warstwy robotnicze. Był proletarjat miej­ pracy w swoim zawodzie. wied nich szkół.
cowania tego był głośny
tem atu arty­ ski, rekrutujący się z fabryk dużych ośrod­
kuł b. wiceministra Jaroszyńskiego. ków przemysłowych, był proletarjat wiejski,
Rozbudzone potrzeby kulturalne, koniecz­ Jeżeli jednak w obecnych warunkach go­
ność jakiej takiej stopy życia stawia tych spodarki miejskiej człowiek z wyższemi stu­
P. dr. Marczyński z właściwą, mu który tworzyli małorolni i robotnicy rolni ludzi w sytuacji wprost tragicznej. Koniecz­ djami i fachowiec zarabia 290 zł. m iesięcz­
wielkiej własności rolnej.
wnikliwością, w głęboko ujętem opra­ ność wyżywienia rodziny, u b rania żony i a człowiek nie mający za sobą wyższych
nie,
cowaniu przedstawił sprawę czytelnic­ Proletarjat ten był przed wojną i jest dzieci zmusza ich do rezygnowania z najele-studjów naukowych 250 zł. czy 260 zł., to
twa w naszym kraju, omawiając zwłasz­
dzisiaj. Doszedł jednak do niego w okresie mentarniejszych potrzeb człowieka k ultural­
jest to przykład niezwykle rażący. Jeżeli
powojennym proletarjat inteligencji, prole­ nego. Rezygnuje się kolejno
-

przyjmiemy, że człowiek bez studjów rozpo­

z teatru, k i­
cza szczegółowo ostatnią ,,burzę" nad tariat urzędniczy i zawodów wolnych. na, wyjazdu odpoczynkowego, gazety co­ czął pracę zarobkową o 10 lat wcześniej od
książką i rolę inteligencji polskiej w oo- Dzisiaj tragiczna jest wprost sytuacja dziennej a wkońcu i z p rasy fachowej, po­ człowieka m ającego studja i zarabiał cho­
pularyzacji czytelnictwa naukowego. proletarjatu urzędniczego, sytuacja inteli­ trzebnej do utrzym ania poziomu swych wia­ ciażby tylko 100 zł. miesięcznie, to widzimy,
domości zawodowych i nie zrywania kon­ że przez te dziesięć lat zarobił już 12 tys. zł.
gencji. W obronie Inteligenta nie staje dzi­
Zdaniem prelegenta inteligencja,
—

siaj nikt. Nie stają w obronie jego żadne u-

taktu z nauką. wtedy, kiedy tamten zdobywał wiedzę za­
a w jej szerszempojęciu sfery intelektu­ mowy, któreby mówiły jaka powinna być Gdy kieszeń świeci jednak pustkami,
wodową i 10 lat kosztował kieszeń
przez te
alne społeczeństwa, w pierwszym rzę­ ojca conajm niej 15 tys. zł. Stracił więc 10
norma jego zarobku. Wiemy ile powinien za
trzeba rezygnować z bardzo wielu rzeczy, bo
dzie powołane są do nraey nad rozwo­ rabiać na godzinę wykwalifikowany dru­
dziecko jest zawsze milsze i droższe dla ser­
tys. zł., kosztował 15 tys. zł., czyli musi od­
robić prawie 30 tys. zł.
karz, czeladnik m u rarski, czy rzeźnicki. Wie ca rodzicielskiego od własnych naw et ambi-
jem czytelnictwa. Jeśli chodzi o inteli­ A teraz pytanie, kiedy to odrobi? Zara­
gencję polską rola posłannictw'a na
my ile musimy płacić robotnikowi wykwali­ cyj zawodowych. o 40 zł. m iesięcznie więcej od człowie­
biając
-

fikowa-nemu, a ile niewykwalifikowanemu.

tym odcinku pracy kulturalnej leży jesz­ Regulują te płace umowy zbiorowe, pilnuje Cicho i bez rozgłosu przyjęli urzędnicy ka bez studjów wyższych odrobi te 30 tys, *L
od dnia 1
cze w jej tradycji, stając się. jej natural­ tego inspektor pracy, a na wszelkie pogwał­ miejscy obniżkę swych poborów po 60 latach pracy, czyli w grobie. Fakt ten
cenie zarobków kwietnia o 10 proc. Kontraktowym ,,położo­ nie byłby jednak najgorszą stroną tego me­
obowiązkiem. Przeciw staw iając tych gałęzi pracy jest jedna no nóż na gardle" kazano podpisać, że zga­
nym
silna odpowiedź dalu. Gorzej jest, że człowiek ten będąc fa­
strajk. —

szereg wymownych cyfr świadczących o dzają się dobrowolnie na obniżkę poborów. chowcem i nie m ając możności dokształca­
poziomie czytelnictwa w innych kra­ Tylko inteligent nie ma takiej ochrony. Kto nie podpisał, naraził się na wypowie­ n ia się zawodowego równolegle z postępem
Zorganizowany słabo w bezsilne związki jest dzenie i w dalszej konsekwencji na nieod-
jach, Jak np. na Węgrzech, w Anglji, stale bity po kieszeni. I dzisiaj bodaj jedną i rozwojem techniki, stoi w miejscu, a więc
nowienie kontraktu. Podpisali więc wszyscy cofa się. A co gorsza, staje się malkotentero.
Niemczech, a naw'et Bosji, gdzie prze­ z najliczniejszych warstw, to warstwa pro­ i to
,,dobrowolnie". Proletary zacja urzę­
—

Zawiodła go k alk ulacja życiowa, że człowiek

ciętnie biorąc, wszelkie nakłady książek leta rjatu inteligenckiego. dników miejskich postąpiła o nowy duży
wykształcony zarabia więcej. Zaczyna żało­
uzyskują proporcjonalnie kilkanaście Przeglądnijmy te szeregi, spójrzmy na krok naprzód. Etatowi stracili 15 proc. do­ wać, że nie zatrzymano go n a poziomie niż­
razy większe nakłady niż w Polsce zarobki ludzi, którzy m ając matury zarabia­
—

datek, kontraktowym ucięto 10 proc. szego wykształcenia, bo wówczas miałby i

f). dr. M arczyński zobrazow'ał stan ją po 150 zł. miesięcznie. W niknijmy w ży­ Nie chcemy ruszać cyfr, nie chcemy po­ potrzeby mniejsze i potrafiłby lepiej zam­
cie
,,książki" w naszym kraju, nie ukrywa­ tów ludzi, którzy po ukończeniu uniwersyte­ dawać zestawienia p en sji miesięcznej ludzi knąć swój budżet domowy.
i politechnik zarabiają po 200 zł. czy z wyższemi studjami i szkołą średnią a pon- Znamy doskonale ciężkie położenie fina.n
jąc bynajmniej, iż poziom ten jest bar­ sowe iasta i wiemy, jak ciężko udało się
m
dzo niski. Wydania książek w Polsce zmontować budżet miejski zrównoważony.
uzyskują przeciętnie nakłady nie w'iele Niemniej jednak proporcja zarobków jest
wyższe od 1.500, gdy tymczasem liczba
osób zarabiających w Polsce ponad 1.000
Z tycia Organizacji Młodzieży dzisiaj w sferach urzędników miejskich nie­
sprawiedliwa.
czy nawet 2.000 zł
miesięcznie, więc
a lu­ Pracującej
w Bydgoszczy Przykłady ostatnich
tygodni wskazują,
nadużyć, przez uspraw­
że przez ukrócenie
dzi, dla których książki są bezwzględnie Organizacja Młodzieży Pracującej jak duże więzy łączą ich z miejscowem nienie administracji udałoby się może nic
dostępne przekracza cyfrę tę wielo­ mimo krótkiego swego istnienia na tere-'
—

ogniskiem OMP. sięgać do tego ostatniego środka, jakim

krotnie. Ilość wydań i nakładów ksią­ nie Bydgoszczy może wykazać się pięk­ Praca wewnętrzna mimo ubytku 100 jest proletaryzacja warstwy urzędników
m iejskich przez obcinanie poborów.
żek nie świadczy jednak jeszcze o czy­ nem! efektami w pracy. Liczne zastępy
wartościowych jednostek, bynajmniej
telnictwie, gdyż abnegacja w stosunku młodzieży, garnące się, do szeregów O. nie straciła na sile. W ostatnim czasie,
Usprawnijmy kontrolę, usprawnijmy ad­
m inistrację, bo niedobór budżetu domowego
do książki sięga jeszcze dalej: nie chce M. P znalazły tutaj nietylko godziwą i
.,
ze względu na rozrost organizacji, oka­ nie jest dobrym doradcą.
się nam często poprostu sięgnąć ręką miłą rozrywkę, lecz uczą się również być zała się konieczność zmiany lokalu, al­ Wiemy, że nie jest to problem prosty i
po książkę stojącą na półce. Tłómaczy- pełnowartościowymi obywatelami Pań­ bowiem tymczasowy okazał się za szczu­ łatwy do rozwiązania. Obniżki poborów do­
my się ,,automatyzmem" życiowym, gdy stwa. Szereg referatów na zebraniach pły i niewygodny. Nowy lokal, pięknie tknęły zastanowić
swem ostrzem wszystkich. Niemniej

tymczasem jest to spadek poziomu inte­ uświadamia członków, dając im w for­ jednak się warto nad tem, czy
położony nad śluzami (ul. Bielany 6) proporcje zarobków są zachowane. Ludzi,
lektualnego. mie przystępnej dużo wiedzy praktycz­
zaopatrzony jest w różne czasopisma, którzy za pracę swą obarczeni są dużą od­
n ej.
Wspominając o środkach napraw'y radjo, gry towarzyskie, ping pong i t. d. powiedzialnością, trzeba lepiej opłacać od
tego stanu rzeczy, prelegent wskazał na Z chwilą ustąpienia mrozów, t. j. Wychowanie fizyczne prowadzi się w tych, którzy m ają odpowiedzialność m niej­
szą.
konieczność wytworzenia ogólnej atmo­ z końcem lutego, wyjechała grupa O. M. kilku sekcjach sportowych.
Wymiar poborów powinien być wymie­
sfery czytelnictwa, chociażby naw et Piaków złożona z około 50-ciu członków Organizacja Młodzieży Pracującej rzany w zależności od odpowiedzialności, ją­
częściowo opartej na snobizmie, byle do ośrodka pracy w Grupie pod Grudzią­ stanęła więc na wysokości swego zada­ ka ciąży na danem stanowisku urzędnika —

tekutecznym. Tylko szeroka akcja spo­ dzem, następna partja w takiej samej nia, dając tem dowód, że swojemi zało­ czy to będzie profesor, naczelnik, inżynier,
łeczna może dźw'ignąć książkę na naież- prawie ilości udała się do obozu pracy żeniami ideologicznemi trafiła do poglą­ lekarz, referent, niższy urzędnik czy woźny.
|ie jej miejsce, a naturalny obowiązek w Biedrusku kolo Poznania. Liczne li­ Musi być słuszna i sprawiedliwa propor­
dów, jakie nurtują obecnie w pokoleniu
cja zarobków. Nad tem warto się zastano­
tej akcji ciąży na inteligencji. sty o treści bardzo serdecznej świadczą, j młodzieżowem. wić.

piens" Przybyszewskiego 1 zł, ,,Zarys

GI6d książki Zblazowany młodzieniec k upuje tedy za 30 je­
-

mowy. Wiesz co, Edek!

— —

zwierza się
hist. filozofji" Heinricha 1,50 zł, Wpada groszy ,,Historje naiwne", a jego towarzysz
—

den drugiemu chciałbym

-

strasznie mieć
mi w oczy Ejsmonda ,,Sztuka wymyślania" i o mniej startej wrażliwości, zapragnął po-
Sporo się mówi i pisze o tem, że obecnie, 50 gr. Za tak groszową sumę moż­
swoją bibljotekę, a w niej jak najwięcej
cena
"siąść na własność tom ,,Historyj niezwy­
—

książek o sławnych ludziach, np. tę o Gor-

w wieku radja i kinematografu, ludzie ma­ na posiąść tomik o tak wysoce praktycznej kłych" Obydwaj tedy zadowoleni opu­
ło. czytają, że książek nikt nie kupuje, że
.

gonowej dodaje, bo oto wpadła mu w oko

—

zawartości, rodzaj savoir-vivre'u ucz'ącego, szczają księgarnię. okładka ,,Sprawy Rity

jeśli ktoś wzbogaca swój księgozbiór, to ro­
,
czerwono-czarna
gdzie, kiedy, komu i jak najskuteczniej
—

Za chwilę jakiś nieco w leciech podeszły

Gorgon".
bi to wyłącznie kosztem bliźnich, nie odda­
nawymyślać. Książeczka ogromnie aktual­ zatwardziały przeciwnik małżeństwa ku­ dwóch miastach"
jąc im poprostu pożyczonych książek, n a ,,Powieść o starego
na -

warta przynajmniej pięć razy po 50 puje Balzaca ,,Kawalerskie gospodarstwo", kilku­

skutek czego poeci i pisarze muszą przy­ Taki bezcenny podręcznik Dickensa rozeszła się już podobno w
w nadziei zapewne, co nietrudno z miny wy­
groszy.
—

za - -

m ierz ać głodem itp. bezcen! egzemplarzach. Ale największem po-

Słyszy się jeszcze, że szerokie m asy przy­
sw ajają sobie wprawdzie w zadziwiającem
n astu
wnioskować, że jest to synteza ,,365-ciu obia­
wodzenierd cieszy się, jak m nie poinformo­
Ocalał jeszcze jeden egzemplarz, kupuję dów" pani Ćwierciakiewiczowej i kilku je­
wano, ,,Bydgoszcz i jej historja", po 25 gr.
go więc czemprędzoj. A tymczasem do szcze równie, praktycznych, pożytecznych
sztuka. W przeciągu jednej tylko godzi­ —

tempie najnowsze zdobycze kultury m ate­ księgarni wchodzi pannica o ustach Jak
rialnej, ale zato k ultura
bardziej upada.
podręczników na tem at przechowywania
ny poszło tego kilkadziesiąt, egzemplarzy.
duchowa coraz
róży kwiat" i nieco perkatym nosku. Z garderoby, walki z molami, trzep ania m a­
eczu p atrzy jej uległość i cichutka skarga: Ciekawy objaw, że podobno książki nau­
teracy itp. Już widzę jego rozczarowanie
,.Jego dotąd niem duszyczka roi..." kowe idą nawet lepiej, niż beletrystyka.
po przeczytaniu wspomnianego nabytku i
za­
—

a, a
Tymczasem życie od czasu do czasu
Widocznie obok głodu sen sacu obudził się
śmieję się ukradkiem.
daje ktam tym, w części tylko usprawiedli­ Dziewczę się, prosi o ,,Tyrana" Kleszczyńskiego.
że ,,Tyran" został rozchwyta- także w szerokich m asach głód wiedzy ści­
Jakiś młody sceptyk kupuje ,,Ucztę szy­
wionym, wyrzekaniom pesymistów. Okazuje
ny zaraz w pierwszych dniach, wobec tego derców" i na dodatek ,,Brunatną damę" słej. Głód książki przejawił się także dość
-

Dobiega właśnie końca 12-dniowy okres dziewczę m usi się zadowolić ,,Ucztą ko­ Wallace'a Pedagog o nędznym wyglądzie wyraziście wśród małych gazeciarzy: roz­
.

taniej książki. W ciągu tych kilku dni ruch chanków", a na dodatek bierze ,,Romans na cieszy się, że znalazł książkę Pestaiozzi'ego chwytują wprost małe 10-groszowe tomiki
w księgarniach był nadzwyczajny. Przez wsi" i ,,Miłość R enaty Jazłowieckfej" ,,Jak Gertruda uczy swoje dzieci". Nielet­ ,,Biblj. Legjonowej" z r. 1916-go. Biorę do
.

księgarnie bydgoskie przewinęły się już Inne, widocznie słabo uświadomione, ni ehłopczyna pożądliwie spoziera na ręki kilka tych książeczek i spoglądam na
tłumy i przewijają się nadal, choć tanie dni dziewczę, kupuje ,,Zagadnienia seksualne" ,,Dziewczę z kabaretu" i ,,Życie prywatne tytuły: ,,W ojna z 1792 r.", ,,Opisanie bitwy
dobiegają końca. Okazuje się zatem, że Forela. pięknej Heleny", ale ostatecznie skusiła go grochowskiej" i t. p.
książka jest tym masom potrzebna, że za­ Riwierze" Zienkowiczowej.
pomyślałem nie­ ,,Lulu Opuszczam księgarnię nieco ubawiona i
na
równo młodzi jak starzy tęsk nią za nią, tyl­ Zmieniają się czasy —

ko była za droga i nie stać ich było na jej

co melancholijnie młode p anienki
—

za­ Książki sensacyjne, jak się dowiaduję, głęboko rozradowana.

miast ,,Na wejście w świat" ks. Urbana czy­ kupuje przeważnie młodzież pozaszkolna, Szerokie m asy łak ną książki! Są jeszcze
kupno. Dopiero tani tydzień wydobył na
jaw ich tęsknotę i pozwolił ją choć w czę­ kobiercutają obecnie Forela, a zam iast ,,Na ślubnym łapiąc się oczywiście na, lep tytułu autor
bezkrytyczne, ale już rośnie w nich pra­
—

tegoż ks. U rbana studjują dla niej prawie nie istnieje. gnienie, aby za pośrednictwem książki roz­
— —

ści zaspokoić.
zapewne ,,Małżeństwo doskonałe" v an de Natomiast młodzież szkolna, obok lek­ szerzyć ciasny krąg dotychczasowej swej
Spraw a czytelnictwa należy do spraw Yelde'go. tury, zaleconej przez program, kupuje m a­ rzeczywistości. Głód wiedzy skłoni ich do
najżywiej mnie interesujących. aby tedy Zblazowany, z mocno przerzedzoną czu­ sowo i to przeważnie chłopcy powie­ szukania coraz obfitszej i coraz pożywniej­
-

— —

nasycić moją ciekawość, wchodzę do jednej pryną, złoty młodzieniec darem nie domaga ści podróżnicze i historyczne. szej duchowej strawy. Wszystko to prowa­
z większych księgarń naszego miasta. dzi k u lepszemu.
się ,,Czarnej Yenus" i ,,Kwiatu na ruinie".
~

Obserwuję dwóch m ałych chłopców w

Niektóre książki są istotnie za bezcen: gru­
Fascynujące te powieści rozeszły się kilka wieku szkolnym i mimowoli chwytam na­ Bardzo pocieszający objaw!—

by tom poczyj Or-Ota 50 gr, ,,Homo sa­ dni

temu, trzeba zamówić nowy transport. stępujący fragment ich przyciszone). roz­
-
 SOBOTA, NIEDZIELA*, DN IA 13—14 KW IETNIA 19S5. 15

,,Dziady z pod kościoła". 23.15 Wiadom. meteorol. ROZGŁOŚNIA TORUŃSKA

nych pośw. utworom Bacha i I-Iaendla. Wyk.: Lip­
Programy radiowe komunik, lotniczej. 23.20—24.00 Ork.
dla Jazzowa P. 8.30—9.25 Tr. z Warszawy. 9.25 Program na dz.
ska ork. symf. pod dyr. H Weisbacha. W progra­ .

bież. 9.30 Tr. z Krakowa. 11.25 -12.15 Tr. z Lipska.

mie Jerzy Fryderyk Haendel: Hymn żałobny (Na
ROZGŁOŚNIA TORUŃSKA 12.15 Płyty gramofonowe. 12.25—14.05 Tr. z Krako­
śmierć królowej Karoliny) na kw artet solowy, chór
Sobota. 13 Kwietnia wa i Warszawy. 14.05 Koncert życzeń radjoslu- —

6.30 Transm. z Warszawy. 7.45 Program na dz. mieszany i ork. w opracow. Maksa Seiferta. 12.15 chacz ma glos. 15.00 ,,Przejście z żywienia zimowe­
ROZGŁOŚNIA WARSZAWSKA bież. 7.50 Wskazówki praktyczne. 8.00 Tr. z W ar­ Przegląd teatralny. 12.25 Koncert z Krakowa. W -

go na letnie u bydła" pogad. roln. wygł. inż. W

—.

szawy. 11.57—13.55 Transm. z Warszawy, Krakowa przerwie około godz. 13.00 Teatr Wyobraźni nadaje
.

6.30 Pieśń
ranne wstają zorze".
,,Kiedy 6.33 Po­
i Lwowa. 13.55 Przegląd giełdowy. 14 .45 -16 .45 Tr. fragment słuchowiskowy p. t. ,,Jakób Jasiński", A. Skrzypek. 15.15 Utwory skrzypcowe (płyty). 15.35
budka do 6.36 Gimnastyka. 7.25 D. c. utworów skrzypcowych (płyty). 15.45—16.10
gimnastyki. 6.50, Krakowa i Warszawy. 16.45 Kwadrans romansów Mickiewicza, w oprać. A. Górskiego. 14.05 Muzyka z 16.40—19.00 Tr. z W ar­
z
Tr. z Warszawy i Lwowa.
Muzyka z ptyt. 7.15 Dziennik por. 7.45 Program na skrzypcowych w wyk. H Wojciechowskiej. Przy płyt. 15.00 Dwie piosenki w wyk. jodlerów (płyty). 19.00 Program na dz. nast. 19.08 Chopin
.

szawy.
—

dz. bież- 7-50 Wskazówki praktyczne. 8.00 Audycja fort. prof. I 15.22 ,,Przegląd rynków produktów rolnych", wygi.
dla szkół. 11.57 Sygnał czasu z Warsz. Obs. Astr.
Kurpisz-Stefanowa. 1) L. van Beetho-
.

koncert fortepianowy e-moli w wyk. A Brajlow­

St. Prus-Wiśniewski. 15.35 Pieśni ludowe w wyk.
.

ven: Romans G-dur. 2) Wagner-Wilhelmy: Romans

12.00 Hejnał z Krakowa, 12.03 Wiadom. meteorol. skiego z tow. ork. Filh. berlińskiej pod dyr. J Pru-
Polskiej Kapeli Ludowej pod dyr. St. Kazury 15.45
.

3) Svendsen: Romans G-dur. 17.00—18.30 Transm. z

12.05 Koncert z płyt. 12.50 Chwilka dla kobiet. 12.55 wera. (płyty). 19.45-21,00 Tr. z Warszawy. 21.00 Tr.
Poznania, Warszawy i Lwowa. 18.30 Muzyka popu­ Odczyt rolniczy z Poznania. 16.00 Koncert solistów. ze Lwowa i Warszawy. 21.45 Wiadom. sport, z
Dziennik ppłudn, 13.00 Koncert 13.45
Wyk.: J. Hupertowa (śpiew) i D. Danczowski (wio­
ze Lwowa. larna (pity). 18.40 życie kulturalne, artystyczne wszystkich rozgłośni P. R 22.00 Wiadom. sport, z
,,Nasz handel morski". 13.50 Wiad. o eksp. polsk. i naukowe na Pomorzu. 18.45 Polska muzyka popu­
.

lonczela -

t.r. ze Lwowa). Akomp. prof. L Urstein .

Pomorza. 22.05 Koncert reklamowy. 22 .15 -24 .00 Tr.

13.55 Przegląd giełdowy. 14.45 Koncert z Krakowa i larna (płyty).19.07 Program na dz. nast. 19.15 Me- w Warszawie i T. Seredyński we Lwowie. 16.40
Lwowa. 15.30 'Recytacje prozy (wesoła), Fragm ent ZAGRANICA
lodje cygańskie (płyty). 19.25 Wiadom. sport, z Po­ Recyt. prozy: ,,Fani Słowacka" Juljana Woła- -

z powieści T. T .Teża: ,,Historja o pra-pradziadku". Koncert portowy. 7.30 Praga. Kon­

.

morza. 19.30-24.09 Transm. z Warszawy. Bzynowskiego (fragm ent z książki ,,Słowacki). 17.00 6.35 Hamburg.
15.45 Koncert ork. smyczkowej P. B pod dyr. J Koncert zesp. salon. P Rynasa i Z. Ledermana. cert 9.30Brno. M uzyka 9.30
. .

poranny. organowa.
Ozimińskiego. 16.30 Skrzynka techn. omówi red. ZAGRANICA 17.40 Wierszyki J. Ejsmonda w recyt. M. Maszyń- organ. Bacha. 10.00 Brno. Melodie
—

IJpsk. Utwory
W Frenkiel. 16.45 Recital z Torunia 17.00 Odczyt z
Poznania. 17.10 Najnowsze nagrania z płyt. 17.50
17.30 Moskwa (Stalin). ,,Lakme" opera Deli-
-

sktego. Audycja dla dzieci młodszych. 17.50 ,,Urzęd­ wiosenne. 11.30 Lipsk. Hymn żałobny Haeudla. 12.00
besa. 18 .00 Koszyce. Ork. balalajkowa. 18.00 Lenin­ nicy 1 interesanci" (odczyt z cyklu ,,Kultura życia Praga. ork. ludowej. 12,55 Wiedeń. Muzyka
Koncert
,,0 białym niedźwiedziu" pogadanka -

przyrodni­ grad. ,,Carska narzeczona" opera Rlmskij-Korsa- codziennego"), wygł. J Krawczyńska. 18.00 Folklor lekka. 14.10 Hilrersum. ,,Pasja wg. św. Mateusza"
audy­
.

cza -

wygł. dyr. J żabiński. 18.00 ,,Wesoła

-

kowa. 18.15 Kolonja. Serenada Mozarta. 18.80 Mo- Ameryki Wyk.: J. Kay-Kuczyńska (sopran) i M. —J. S. Bacha. Dyr. Mengelberg. 15.50 Budapeszt.
cja dla dzieci" ze Lwowa. 18.30 przegląd wydaw­ machjnm. ,,S łynne etiudy koncertowe". 18.30 Moskwa Jonasówna (fortepian). Akomp. prof. L Urstein. Muzyka cygańska. 17.00 Bukąreszt. Muzyka rumuń­
wygł. prof. H Mościcki. 18.40 ,,życie kul­
.

nictw -

1.8.45 ,,życie młodzieży". 19.00 Program na dz. nast.

(Kom). Koncert Mozartowski. 18.30 Moskwa ska. 17,00 M. Ostrawa. ,,Five o'cłock muzyczny".
.

turalne 1 artyst. stolicy". 18.45 Imperio Argentina i

S. Witas
(WCSFS). Koncert symf. 19.15 Wrocław. Pieśni nie­ 19.08 Wiad. sport, lokalne. 19.13 Mało znane utwory 17.30 Moskwa CWCSPS). ,,Katarzyna Izmalłowa" —

(płyty). 10.07 Program na dz. nast. 19.15

-

mieckie. 19.25 Wiedeń. ,,Sprzedana Narzeczona -

francuskie (płyty). Obj. dr. Em. Elsnerówny. 19.45 opera Szostakowicza. 17,35 Wiedeń. Kwartet smycz­
,,Konkursy ogródków warzywnych" pog. roln. wygł. wskrzeszone dzieło ceza­
,,Podróżujemy": ,,Libja kowy Schumanna. 17,45 Koenigswust. Koncert roz­
—

inż. St. Krawczyńska. 19.25 Wiadom. sport, lokalne. op. Smetany. 20.10 Koenigswust. Wieczór u Pawła
rów", wygłosi R. Fajans (feljeton). 20.00 Muzyka
19.30 Wiadom. sport, 19.35 Recital
Llncke. 20.10 Lipsk. ,,Gasparone" operetka Mil- —

rywkowy. 17,50 Brno* Utw. Bacha i Haendla. 19,00

ogólnopolskie. loeckera. 20.15 Kolonja. Wesoła audycja. 20.25 Ra­ lekka. Wyk.: ork. P.R.pod dyr. St.Nawrota iM. Monachium. Wesoła audycja tyrolska. 19,00 Ham­
śpiewaczy A. Lenczewskiej-Sławińskiej. Przy for- dło Paris. Orzechowski (wibrafon). 20.45 Dziennik wiecz. 20.55
burg. ,,Stabat Mater Dolorosa" Pergolesego. 19.10
,,Maiwina" operetka Hahna. 20.30 -

tep. prof. L Urstein. 19.50 ,,Rola Prezydenta i Rzą­ ,,Jak pracujemy i żyjemy w Polsce". 21.00 ,,Na we­ Wiedeń. Utwory Jana t Józefa Straussów. 19,45 Pa­
Budapeszt. Wieczór Skandynaw. 21.00 Brno. Pieś­
.

du w nowej Konstytucji", wygł. p. St. Car, wicemar­ sołej lwowskiej fali" (tr. ze Lwowa). 21.30 ,,Co czy­
ni ludowe. 21.00 Praga. Ork. wojskowa. 21.00 Stock- rts P. T T Występ Yvette Guilbert. 20.00 Koenigs-
. .

szałek Sejmu R. P (przemówienie). 20.00 Wywiad tać" (katolicka powieść francuska), wygłosi J. E
holm. Dawna muzyka tan. 21.00 Monte Cenerl. Wie­ wusterhausec. ,,Johannespassion" Bacha. 20.00
. .
-
—

z Komisarzem. Premjowej Pożyczki Inwestycyjnej czór muzyki rosyjskiej. 22.20 Wiedeń. Koncert wie­
Skiwski (szkic liter.) 21.45 Wiadom. sport, ze
.
wszy­ Hamburg. Muzyka operowa. 20,00 Frankfurt. ,,Pol­
Anatolem Minltowskim. 20.15 Pogadanka muzyczna. stkich rozgłośni P. R 22.00 Koncert reklamowy. ska krew" Nedbala. Moskwa
czorny. 23.00 Koenigswust. ,,Prosimy do tańca" 23.15
.

operetka- -

20,00
20.20 Koncert symfon. z Filh. W arsz. W yk.: Ork.
.

22.51 Koncert w wyk. ork. symf. P R pod dyr. M.

Ijuksemburg. ,,Carmen" opera Bizeta. 24 00
—
. .

(Kom.). Koncert symf. 20,00 Kopenhaga. Melodje

Filh. Warsz. pod dyr. B W altera i H. Szeryng Mierzejewskiego z udz. J Czaplickiego (śpiew). Przy wspólćz. 20,05 Budapeszt. ,,Fijołek z M ontmartre"
.

Frankfurt. Koncert nocny. 24.00 Regionai. Muzyka

. —

(skrzypce). W programie utwory L. van Beethoye- fort. prof. L Urstein. 1) R. Strauss: ,,śmierć i
.
wy­ operetka Kalmana. 20,40 Brno. Muzyka lekka. 20,45
wyk. orkie­
X 1) Uwertura ,,Leonora" Nr. 8 taneczna.
na. zwolenie", poemat symf. wyk. ork., 2) G. Verdi: Monte Ceneri. Muz. religijna. 21,15 Brno. Koncert
-

stra, 2) Koncert skrzypcowy D-dur: a) Allegro ma ,,Pożegnanie Rodryga" z op. ,,Don Carlos" odśp. Bruksela franc.
14 kwietnia wiosenny. 21,15 Muzyka symf. 21,25
—

non troppo, b) Larghetto, c) Rondo wyk. z tow. -

Niedziela, z tow. ork. J Czaplicki, 3) J. Sibelius: Łabędź z Tu-

.

Beromuenster. Serenada Mozarta. 21,30 Bukareszt.

ork. H Szeryng, 3) Symfonja III-cia ,,Eroica": a) onella wyk. ork., 4a) G. Gadejski: Smutna jest
ROZGŁOŚNIA ,,Pod niebem Hiszpanii". 21,45 Stockholm. ,,Parsi-
—

WARSZAWSKA
.

Allegro eon brio, b) Marcia funebre, c) Scherzo, d) dusza moja, b) S. Rachmaninow: Już czas odśp. —

fal" opera Wagnera.

—

21,45 Kaunas. Wieczór Beet-

8.30 Sygnał 1 pieśń ,.Kiedy ranne wstają
wyk. orkiestra. W przer­
czasu
Finale Allegro molto z tow. ork. T. Czaplicki, 5) R. W agner: Uwert. do hovenowski. 22,10 Kopenhaga. Muzyka taneczna.
- -

wie: Dziennik wiecz. oraz ,,Jak pracujemy i żyje­ zorze" 8.33 Pobudka do gimnastyki. 8.36 Gimna­
op. ,,Lohengrin" wyk. ork. 23.00 Wiadom. mteorol. 22.30 Brno. M uzyka salonowa. 22,30 Kolonja. Kon­
.
—

styka. 8.50 Muzyka z plyt. 9 .15 Dziennik por. 9.25

my w Polsce". 22.30 Szkic liter. ,,Czasopisma dla komunik, lotn. 23 .05 -24 .00 Koncert orle. salon,
—

dz. bież. cert nocny. 23,00 Koenlgswnsterhansen. Prosimy do

Program 9.30 Nabożeństwo Krakowa.
wygł. J Kubacki. 22.45 ,,Loża Szyder­
na z
literackie" —

pod dyr. Zd. Górzyńskiego. tańca.

ców" pod kier. J Tuwima 11.30 Tr. z Lipska. Koncert z cyklu audycyj muzycz
nadaje audycję p. t.
.

platynowa
SER.JA ^\DOODBIORN!K
)LANAJWYBREDNIB1SZYCH

RADIOODBIORNIK
IDIAWYBREDNYCH)

J%rajoina SfabKiyfta 3tfomfetkcji D nm sftiel i

,,Jionfebpolu
zawiadamia, żc z dniem
1-go K wietnia 1935 r. zostaną
zaopatrzone składy detaliczne w konfekcję l e ż n i e
nasze

ijesienna. TTajeletłanfsse modele wie­

deńskie i iłrariisńie.(Palta wn^stżte. najj-
nni6nin(nieisxe x materiału Aiebltte^o.
opatentowany przez firmą uAiania letnie.
Tokalon. Przyczynia sią on "Waxustftano cenacft
ściśle jfaArucjenifcfi(. 1 j -- ----

do tego, że znakomity Puder

. ............

SENSACJA
Tokalon przylega pięciokrot­ G dynia ul.świętojańska40.
,
Chluba polskiej konfekcji
nie dłużej, niż wszystkie inne Bydgoszcz, RynekM.Piłsudskiego6.
KrńlewsKs Huta, ul.Wolności,
—

nasza konfekcja(
SEJZONU pudry. Ani śladu połysku na fcddż. PiaoWolności6,
no sie lub twarzy, naw et po
kikugodzinnym tańcu w dusz­
Najelegantsze francuski mają nej sali balowej, lub p rz eby wa­
obecnie wszystkie cerą o niu na wietrze i deszczu. ,,mato­ JCamiamia 'Cukiernia
wym” wyglądzie, świeżą, śliczną, Przekonaj sią sama, jaki m cu­
ut rzymaną bez p ołysku n osa downym wynalazkiem je st ,,Pod­ 3437
przez cały dzi eń, nie zależ nie od wójna Pianka ^Kremowa”. Jak
okoliczności. całkowicie odmiennym od wszyst­ Telef. 17-74. Srudzięds ul. Legionów 7.
Tajemnica polega na nowym kich innych pudrów je st Puder Naiuprzejmiej zawiadamiam W. Sz. P., że już
sposobie, w jaki najcieńszy puder Tokalon, ponieważ jest on jedy­ PRZYJMUJĘ ZAMÓWIENIA NA ŚWIĘTA i po­
wieku około 35 lat, potrzebna od 15 kwietnia do lecam znane ze swej dobroci i przystępnych cen
przesiewany przez potrójne, jed­ nym pudrem, opartym na tajem­ w

wabne sita, jest zmieszany z Pod­ nicy ,,Matowego Wyglądu”. O ile Gdyni do pomocy w odrabianiu zadań szkolnych TORTY. BABKI STRUCLE, MAZURKI i INNE. .

chce Pani mieć
wójną Pianką Kremową- Ten
ostatni sposób fabrykacji pudru— n ującą ce rą o
wynik kilkuletnich dociekań fran­ niech Pani kupi dziś jeszcze
cuskich chemików-został obecnie dełk o Pudru Tokalon.
cudowną, fascy­ 8,letniemu chłopcu i w gospodarstwie domowem. Żna* Staraniem mojem będzie wypiekiem swym zadowo­
matowym wyglądzie, jomość niemieckiego pożądana. Oferty z podaniem re* lić W. Sz, P. Upraszam o łaskawe WCZEŚNIEJ­
pu­ ferencji, odpisami świadectw, fotografją i podaniem żą* S ZE ZAMÓWIENIA. 'St. J*oixxaKcxiyfr.
danego wynagrodzenia kierować do ,,Gazety Morskiej'*
w Gdyni pod cyfrą 3466. 3465

PAPA DACHOWA
X dniem 19 kwietnia Uwaga! Wnmsśaf nieprzemakalna i odporna
na wpływy atmosferyczne
1 039 t .
przeniosłem swoją kancelarję do
9, H. W łaściciele JKieeucAomości Smolą dcstyl.. Lepnlk, Karbolmeum. Gudron. Papa bitu­
środek miczna szara i n erw W szelkie MATERJAŁY BUD0WIAH1
Długoletni, wypraktykowany wyrobu krajowego
.

uznany przez
Ministerstwo Spra w Wojskowych

która mieści
Gdyni się przy ul. Starowiejskiej 58,
99' Sumaier
fat*wąpftiCsecA
"

najtańszy preparat dla konserwacji dachów. Dachy papowe, blaszane itp.

I ,,9umofiif
iieleńsfti
STANEK
Hurtownia

GRUDZIĄDZ
i SKA
FflDACH0WEJPY
Materjalów Budowlanych
ul. Młyńska 16.
wyreperowane ,,Qumakitemu a smarowan e ra z na JO la t ,,Qumaterem,, s tają Tel. ran .
wprost Ogrodowej.
obok dworca kolejowego. sią niezniszczalne. ,,Qumater" I ,.Qumakit'" tworzą na dachu dość grubą po­ 2833
włoką jednolitą, nieprzepuszczalną, bardzo przylepną, silnie trzymającą sią
afr. Łfłwoardi Jttanissalu podłoża, która nie odpryskuje, nie pąka podczas najwiąkszycb mrozów, nie
ziewa sią w czasie najwiąksz. upałów i zawsze pozostałe elastyczna.
adwokat. Wszelkie informacje I kosztorysy udziela bezpłatnie
Przedstawiciel na Pomorze oraz wykonawca tychże robót wt HalaTargóww GdańsKu
Pod znakiem zaciekłych walk końcowych o wielką
Toruń, Starom Rynek 3 Teł. 7565,

J nagrodę Narodów.
—

WPROWADZIŁEM Dziś w sobotę o godz. 8.20 1864

Wszystkie walKi do rozstrzygnięcia.

MATERJAŁY MĘSKIE
Tornow Hanz Schwarz, Oliweira Grabowski,
— -

Benol Travaglini, St. Mars

- —

Móbus.

Materiały Bielskie! fabryki sukna Wszystkie walHi do rozstrzygnięcia.

na ubrania, płaszcze i spodnie ostatnie nowości
—

najsolidniejszych
Niskie cenytych artykułów wprowadząkażdego
fabrykantów.
w zdumienie gUSTAWMOLENDA I
.

Mój
modele
skład
sezonu
konfekcyjny zaopatrzyłem
bieżącego.
w najnowsze w
stale
NIEDOŚCIGNIONE
faK ości
wielki wybór
i cenie
w własnych składach fabrycznych:
Dykty wymiarów 220 i
suchoklejone
200x 120 cm.

Moja specjalsiaśds gotowe ubiory dla korpu*

Bydgoszcz, ul, Gdańska ii GDYNIA Toruń, ul. Szeroka ig. olszowe, sosnowe, dębowe i jesionowe
lentnych pań i panów. 2919
Poznań. Plac Sw. Krzyski
-

Świętojańska 18, Gdańsk, Kohlenmarkt 9 3231 fabryk

3 telefon 84
.
H11SSCHFELD, TCZEW 12-
od roku 1850,
OIKOS SP. AKC. LWÓW
PLAC BR. PI BRACKIEGO Istnieje od roku 1850. 3*26 Istnieje
(RYNEK) u
lasiepci: I Frajnt. Warszawa, Mirsialkowski 79. te'. 9S3?1.
 16 sobota; niedziela;dniais-u kwietnia1935.

Firma W. Maciejewski. Tczew

Zawsze wierna swej dewizie -
Niskie ceny -

Wysokie gatunki towarów.

POLECAM:

Płaszcze damskie, kom plety od skromnych do najwykwintniejszych. Ubrania męskie, P altoty wiedeńskie
fasony. Piękne tkaniny na płaszcze, kostjumy, komplety i suknie. Pierwszorzędne Bielskie mater-
^__________jały na ubrania i płaszcze m ęskie. Wykonuje paltoty i ubrania męskie na miarę.

Dywany -Chodniki*Serwety -

Firany -

Materiały meblowo -dekoracyjne.

Wsfbór imponujący. 349I Gatunki pierwszorzędne.
ca
ca UWAGA: Składy moje będą w niedzielę dnia14. bm. od godz. 13do18 otwarte.
IX!

Th. Betlewski, Gdańsk

niekosmetyku, który dajqc chwi-
lowq poprawę jej wyglądu nisz­
Rozlewnia koniaków francuskich
czy jq bezpowrotnie lecz odżywki
Jas Preunier Si Co i łi. Martin Jeune
chroniqcej skórę twarzy przed
więdnięciem i utrzymujqcym jq
w stanie wiecznie młodym. Takie-

mi odżywkami i kosmetykami sq:

PUDER i kRPM

L. czyn. F . 2/35. 3453 VII. K. 22/31. 3455

OrN WYWOŁANIE. Unruh Edmund, rolnik z Wy- PRZETARG PRZYMUSOWY.
DOMYCIA TWARDYSTOSUJCIE ZAMIAST MYDtA OTRA8KIABARID
szecina, Joanna Unruhowa z domu Tobold, żona
Idealna połowa nieruchomości, położonej na Ka­
rolnika z Wyszecina, zastąp, przez Państwowy miennej Górze w Gdyni i w chwili uczynienia
Bank Rolny dział, przez Oddział w Grudziądzu po­ wzmianki o przetargu zapisana w księdze grunto­
stawili wniosek
wywołanie zaginionego listu wej Kamienna Góra k. 185 na imię Jana Sierakow­
na

hipotecznego dotyczącego hipoteki z tytułu reszty skiego w Warszawie, ul. Próżna nr. 8 (u p. adw.
ceny kupna w kwocie 28.812,35 zł w złocie zapisa­ Barintowicza) zostanie w drodze egzekucji dnia 15
nej na nieruchomości Tcmpcz tom IV wykaz Ł. 50, czerwca 1935 o godz. 10-tej przed południem wy­
w dziale III pod I. b. wpisu 3 na rzecz wniosko­
dawców. Posiadacza
stawioną na przetarg w niżej oznaczonym Sądzie,
tego dokumentu wzywa się,
pokój nr. 33.
by najpóźniej na terminie w dniu 20 lipca 1935 r.
Cala nieruchomość składa się z parceli nr. 591
przed południem o godz. 10 w podpisanym Sądzie
mapa nr. 2 z willą piętrową murowaną i mieszkal­
pokój 1. 3) odbyć się mającym, swoje prawa zgłosił
i dokument ten przedłożył, w przeciwnym bowiem na
suteryna. Przeciętny dochód brutto 12.480,— zł
razie nastąpi unieważnienie dokumentu. rocznie. Obszar 8 a 56 mtr. kw.

NodsSe1935 luźna składzie Wejherowo, dnia 5 kwietnia 1935 r. Wzmiankę zapisano

o księdze
przetargu
w

Motocykle
Sąd Grodzki. gruntowej dnia 9 listopada 1931.
Niniejszem wzywa się wszystkich, których pra­
W.Katafias,Toruń,H.R,nek!5 3. E . 985/34. 3435 wa w chwili zapisania wzmianki o przetargu nie
JENER. REPR . E. SYKESI S*KA, WARSZAWA ,
Ś*TOKRZYSKA13. UCHWAŁA. sprawie upadłościowej nad
W były w księdze gruntowej uwidocznione, aby się z
J^ajstarszy skład vr Polsce części zamiennych i akcesoryj. Prospekty i cenniki na lądanie spadkiem zmarłej Otylji Pieschel Sąd Grodzki w niemi zgłosili najpóźniej w dniu przetargu przed
Grudziądzu powziął następującą uchwałę: W miej­ wezwaniem do wnoszenia ofert i prawa te upraw­
sce
zmarłego śp. Zygmunta Kucharskiego w Gru­ dopodobnili, gdyby wierzyciel im przeczył. W ra­
Do akt 787/34. 3457 zie niezastosowania się do powyższego wezwania,
.

dziądzu ul. H allera 14 mianuje się zarządcą masy

OBWIESZCZENIE b Seweryna Wachowiaka, prezesa Związku Rezerwi­ prawa te przy oznaczeniu najniższej oferty nie zo­
o przymusowej sprzedaży nieruchomości. FIRANY | b stów, z Grudziądza ul. Sienkiewicza. Zgromadze­ staną wcale uwzględnione, a przy rozdziale ceny
b nie wierzycieli zwołuje się na dzień 8 maja 1935 r. kupna dopiero po roszczeniu wierzyciela i innych
Komornik Sądu Grodzkiego w Koronowie, urzę­ przyjmuje do

dujący w Koronowie przy ulicy Cmentarnej nr. 7 godzina 11 w Sądzie Grodzkim w Grudziądzu po­ prawach.
prężenia
zasadzie art. 679 i 709 k. p. c. obwieszcza, że p kój nr. 2. Porządek obrad zebrania: 1) zatwierdze­ dnia 25 1935
na
Pralnia 19* nie nowomianowanego zarządcy masy, 2) sprawo­ Gdynia, marca r.
w dniu 28 maja 1935 r. o godzinie 10-tej w sali po­ i pra.sowalnia
Jadwiga Lew and owska zdanie zarządcy masy upadłościowej, ZI. 286. Sąd Grodzki.
siedzeń Sądu Grodzkiego w Koronowie pokój nr. b 3) badanie
t odbędzie się sprzedaż z publicznej licytacji nie­ Gdynia, Śląska 33, b zgłoszonych wierzytelności.
blok Kasy Eme rytaln ej. dnia 27 1935 AA'AAAlAAAAA
ruchomości, wiejskiej składającej się z zabudowa­
b Grudziądz, marca r.
Szlachetne
YY|YYY|YYY|YYb Zl. 314 -Gr. Sąd Grodzki. 4 b
nego gospodarstwa i to: domu mieszkalnego, bu­
dynku gospodarczego, stodoły, studni, pastwisk i tynki 4
4
GARDEROBĘ bb
rob położonej w Lucimiu-Wybudowanie, powiat
Dydgoszcz a zapisanej w księdze wieczystej Lucim
własnej
cia w
wytwórnido
każdej ilości.
naby*
Pole*
4
4
NAWIOSNĘ bb
\om III. wykaz L. 88 o powierzchni 13 ha 57 arów czyści,farbuje
camy również tynki myte, 4 b
1 09 mtr. kw. na nazwisko Walerji z Madzińskicłi- iodświeża
sztuczny granit we
wszyst* 4 b
Madurajskiej, żony rolnika
bydgoskiego.
z Lucimia powiatu

Czysty dochód jako podstawa podatku grunto­

REKLAMOWAsprzedai kichkolorach

dobroci naszej
znany ze

fabrykacji
swej 4S
42,
Pra lnia
GDYNIA
Chemiczna

33.
b
b

ty Szklane!
Do Ślaska

Wyrobów
również mar* ul.

wego wynosi 57 tal. i 22/100. Wartość użytkowa ja­ H u murki

nabycia
do lastrica —

biały,
4
4
Ceny bezkonkurenoyjn
b
b
ko podstawa podatku budynkowego wynosi 60 mk. zielony, YY|YYY|YYY|YY
,,Dąbrowę" Sp. Akc.
czarny, czerwony,

Wzmiankę o przetargu przymusowym nieruchomo­ żółty, serpentynacarara.sto*

ścizapisano w księdze wieczystej Lucim tom III pnielastricowe.Adres ,,ELE*
wykaz liczba dniu 1933 r. po rewelacyjnych niskich cenach Inowrocław
88 w 6 grudnia
nieruchomość bez żywego i m artwe­
WACJA" Gdynia, Abraha* -

Zdrój
Powyższa odbywa się w składzie firmy
m a 35 telefon 22*73.
Sezon od kwietnia.
go inwentarza została oszacowana na sumę zł. Biuro sprzedaży betonu
1 Kąpie*
le solankowe, jodo*bromo*
16.946,00. Sprzedaż zaś rozpocznie się od ceny wy­
JAN MALINOWSKI
Adamas. Poszukujemy re*
wołania t. j. 2/3 od we, kwasowęglowe. Dosko*
druga licytacja kwoty prezentantów . 2720
nałe w arunki lecznicze. Żró*
zł 11.297,34.
.

ToruA( ul. Szeroka 38. dło słono-gorzkie do picia.

Licytant przystępujący do przetargu powinien Mila
złożyć rękojmię w gotowiźnie w kwocie zł. 1.694,60 widziany, —

Informuje Zarząd. 3255

albo w takicli papierach wartościowych, bądź ksią­ kto czysto ubrany

żeczkach wkładkowych, instytucji, w których wol­
no umieszczać fundusze małoletnich, i że papiery Spiesz więc do firmy
Uboczna pisemna
wartościowe przyjęte będą w wartości % części ce­ Meble godz. wol­
H e hierowe i
Która z
pań w

ny giełdowej. Przy licytacji będą zachowane usta­

TĘCZA nych od zajęć podejmie się

wowe w arunki
licytacyjne, o ile dodatkowem pu-
za skromnem
wynagrodze­
Tapety
dobre najkorzystniej kupisz
blicznem obwieszczeniem nie będą podane do wia­ urządzenia składowe, okna
niem okazyjnych prac pi­
tylkouStanisława Dobrzyń* Farhiarma semnych (ewtl. stenotypi-
domości w arunki odmienne; że prawa osób trze­ skiegoBydgoszcz,Ul.Długa idrzwi, wszelkieprace stka, gdyż maszyna jest do
oraz

duży wybór
stolarskie wykonuje na i Chemiczna Pralnia dyspozycji) dJa akademika
cich nie będą przeszkodą do licytacji iprzysądzenia 32 wprost ul.Batorego. nie mie ckiego (nie za robku-
iejscu
jącego jeszcze). Ewentl. za­
m
własności na rzecz nabywcy bez zastrzeżeń, jeżeli —

niskie ceny
2690
Gdynia Świętojańska 35vis
miana za angielską (fran­
osoby te przed rozpoczęciem przetargu nie złożą poleca 3239 Gdynia, ul. Lipowa 11 a vis ,,Pagedu'* tel.2830,bo cuską) konwersację. Oferty
dowodu, że wniosły powództwo o zwolnienie nieru­ telefon 21 88 w język u niemi eckim pod
Dem tylko tam farbują, czyszczą
chomości lub jej części od egzekucji i że uzyskały Wysyłkowy Tapet W.L 559doWahriLohse

postanowienie właściwego Sądu, nakazujące zawie­ BYDGOSKA FABRYKA iodświeżają najkorzystniej. wGdańsku. 8473

szenie egzekucji: że w ciągu ostatnich 2-ch tygodni S. Stryszyk MEBLI BIUROWYCH

przed licytacją wolno oglądać nieruchomość w dni Bydgoszcz
powszednie od godziny 8-ej do 18-ej, akta zaś postę­ Motorówkę
powania egzekucyjnego
dzie.
można przeglądać w Są­ Długa 12. Telefon 1239.
OBUWIE na
W
całym
Gdyni
Pomorzu ipól*
MEBLE
pasażersko* sportową
osób wdobrym staniesprze­
na 20

Jednocześnie wzywa się organy władzy publicz­ kupująwszyscyzBydgoszczy, wyspie helskim dobrze za*
dam.OfertydoAdm. ,,Ga*
nej i instytucje publiczne powołane do zgłaszania Poznania, Torunia I Gdańska prowadzona bezkonkuren*
różnego rodzaju w solidnem zety Gdańskiej" Gdańsk,
zamieszkali w ODYMI tylko
należności z tytułu podatków i innych danin pu­ cyjna fabryka wód opaten*

pianina wykonaniu po cenach kon* Rynek Kaszubski 21, pod

blicznych, aby najpóźniej w terminie licytacji zgło­ w towanych, roczny dochód
kurencyjnych poleca nr. 2357 . 3476

siły zestawienie podatków i innych danin publicz­ wprost: z

fabryki poleca tanio 15—20 tys. złotych, obecna

nych, należnych
^
po dzień licytacji pod rygorem
B. Sommerfeld CENTRALI OBUWIA wartość

zł.Sprzedam
inwentarza

zpowodu
40 tys.
nie*
Gdańska
Zgubiony
utraty mogącego im służyć z ustawy pierwszeństwa ul. Świętojańska 62. 2653 Centrala Mebli
Koronowo, dnia 2 kwietnia 1935 porozumień rodzinnych od dowód osobisty na nazwi*
zaspokojenia. r.
Fabryka Pianin 1589
wł.Kazimierz Gabrielewicz. Gdynia Staromiejska 40,
zaraz.
Oferty do ,,Gazety sko Micha! Blukis zam. na
(—) Kantowicz, Bydgoszcz, ul. Śniadeckich 2. telef. 26*25. 2345
Komornik S ad u Grodzkiego w Koronowie. ul. 27 Grudnia 15.
Morskiej", Gdynia pod Westerplatte Gdańsk, unie*
lUja: Poznań, ,,O kazja". 346; ważnia się. 3474
 SOBOTA, NIEDZIELA ', DNIA' 18- U KWIETNIA 1935. 17

Na stół święconki
różnorodne wina
najkorzystniejsze
poleca
likiery
zakupów świątecznych Polecamy:
w

J. I. Oocrdcl
Jajka ozdobne,

Bydgoszczy nocne,
drażetki

zające,
wielka,
baranki,
wtaśc.: E. Matecki figury czekoladowe wszel*
nl. Długa io. Tel. 14 . Rok zał. 181r* kiego rodzaju, bonbonierki, kon*
fitury i czekolady codziennie świeże
Handel win i spirytualji, wina węgierskie, białe Ilik'u )IIICI(FABRYKA cukrów
i czerwone, bordeaux, wszelkie reńskie, południowe ,,LUI\ULLUj czekoladyikakao
BYDGOSZCZ
i szampańskie.
-

F I I Jei Poznań.
Gniezno, Inowrocław, Toruń, Grudziądz,
Specjalnoff wina węgierskie. Zaprzysiężony dostawca win mszalnych. hełmno, Chojnice. Tczew, Starogard, Gdynia, Łódź, Katowice
3430

F-ma
PIANINA fla święta wielkanocne Żyrandole, Żelazka
Br. Ziegielski wprost z fabryki, dlatego poleca
RADJA
BYDGOSZCZ, Plac Teatralny 2. najKorzystniej sprzedaje —

wy'śmienite
sęKacze, torty, mazurKi,
poleca O. Malewski znaKomitej jaKości
walizki, portfele skórzane, teki skórzane, FabryKa pianin Cukiernia Kucharskiego
St.Surma
piłki nożne, piłki gumowe, anodówki do F-a
radja, baterje kieszonkowe, wszelkie przy- Bydgoszcz Bydgoszcz koncesjonowana
bory dla palaczy, największy wybór ostrza Kraszewskiego 10. ul. Gdańska Gdańska 59. Bydgoszcz Telefon i*97-

do golenia i t. p. 3483
3427

(Okolę) małą kolejką. Tel. 2060 zamówienie dom. NISKIE CENYI

za Przyjmuje w

!Do święconego Na
i ) o
święconki polecamy znakomite
święta JZadyngus
W f ł J M H Jm sowieckie, węgier-
wina Wwliw rm skie i południowe
348* ó
Solsce 1 IM US'U 'W koniaWponowych
najlepsssepiwam
zniżonych cenach
Wody
rS
likiery
E H lfijK m

Reprezentacja Browaru Okocimskiego

BYDGOSZCZ, Jackowskiego 4-6 tel. 1505 FIGI daktyle owoce

wódki
,

DELIKATESY
kolońskie
wsze Ikie

oroocc południowe
Zegarhi, w wielkim wyborze

budziki, Ceny bezkonkurencyjne

BenonJagła
poleca
biżuterię,
po cenach konkurencyjnych
obrączki
Bydgoszcz
St. Zimoch H. Kaszubowski Sp.z0.0 .

ulica Marszałka Focha nr. 10.

ffr. (Bog
ul. Niedźwiedzia 7.
BYDGOSZCZ, ul. Długa 22, telefon 11-23. ul. dworcowa
Wszelkie reperacje sumiennie i tanio. (348i Telefon 1462 Telefon 1462
Telefon 16-48. 3480

Warszawska Fabryka Dywanów ,,DYWAN"

Największy magazyn
galanterji męsKiej
wykwintnej Najlepszą uciechą w domu jest Na Święta Wielkanocne
zaopatrzenie się na święta
skład fabryczny w Bydgoszczy w ogólnie znane

au, przy placu Teatralnym 6. —

i-rrs A. Nozdrzykowski poleca swój specjalny skład

w iniaki
pierwszorzędnych octów, oliwy
urządza Bydgoszcz, ul. Mostowa 6 i oleji jadalnych oraz najlepszej

WIELKA SPRZEDAŻ poleca na wiosnę: 34*8

stołowej musztardy S S 34S*
-

REKLAMOWA
kapelusze
Jiramaty
,,Strzelczyka win
JAN STELLMACH
do 1935 3fcosxułe oraz bogaty wybór zagr.
31-go maja r.
wierzchnie i sportowe ikraj.poleca Bydgoszcz, ul. Teof. Magdzińskiego I.
Ceny fabryczne i bajecznie niskie.
wszelkie Tel. io 8z (dawn. Kościelna)
Tak niskich cen na dywany Bydgoszcznie oraz artykuły męskie 3-ma ,,fżrzelcxpfi"
w idziała. 3487 ifliytfćos% c% Pomorska 1. Dla hoteli i
3479 ,
restauracyj ceny zniżone.
Największy wybór. Ceny bezkonkurencyjne.

MODELE Tapety
^
HLd Cukiernia i K-awiarnia
m
m R.STENZEL
BYDGOSZCZ, Telefon 343. Linoleum
wiosenne i letnie
Ceraty
poleca
w wielkim wyborze
poleca
święta swe znakomite wyroby.
Vna 3433 -

Chodniki
DE w
Meble
solidnem wykonaniu
Kursy Samochodowo
motocyklowe
KOCHAŃSKIEGO
-

Dywany
Konfekcja damska i męska Z.
BYDGOSZCZ, Stary Rynek im. M .

Piłsudskiego 23.
K.
wprost
poleca
Rejentowicz
z
fabryki
3 Maja 20 a tel. 11*85.
Dywaniki
wielkim
Bydgoszcz,
w wyborze
OBWIESZCZENIE.
Polecam na święta ul. Or. Emila Warmiń­ korzystnie poleca
Bydgoszczy Wydział Handlo­
Sąd Okręgowy w
skiego 15. 3238
po cenach
niebywałych wy postanowi! w dniu 30 marca 1935 r.: 1) ogłosić
upadłość firmy ,,Liga" Fab ryka czekolady i cu­
zegarki i wszelkiego rodzaju
kró w Spółki z ogr. odpow. w Bydgoszczy, ul. M ar­ Heble Nowe Kursy (wiosen*
biżuterję oraz obrączki ślubne. szałka Focha 16; 2) wezwać wierzycieli upadłej artystyczne najkorzystniej ne) dla zawodowych i
firmy, by zgłosili swe wierzytelności do dnia 15 mebli amatorów w związku
1935 r.; 3) wyznaczyć sędziego komisarza w kupisz
w fabryce
m aja Bydgoszcz, ul. Gdańska 12.

A.
z
motoryzacją kraju po

Ring
E. Bronikowski i Syn,
osobie sędziego S. O. Ossowskiego, a syndyka upa­ Telefon
zniżonych cenach. 1223
dłości w osobie adwokata Stanisława Domkego w Bydgoszcz, N aklelska 2084 1858

Bydgoszczy, 135, telefon 3158.

ulica nr. 21. sjoS
Bydgoszcz, Długa ZŁ ^69
18 SOBOTA, NIEDZIELA ,
DN IA 13-14 KWIETNIA 1935,
ttŁlłJillllS!

Jtowości mody!
W imponującej ilości przynoszą wszystkie nasze oddziały.
Tak materjały, konfekcja, firany, jak i drobiazgi m ody w szystko
w wytwornym, nowoczesnym guście i jakości na składzie w wielkim wyborze.
Cieszym y się pełnem zaufaniem naszej długoletniej klienteli.

Zaufania tego nigdy nie zawiedliśmy.

Odadsk
ttofhienmawkt

SUBSKRYPCJE Jta śwviąta poleca

99
3 0|0 Premiowej Pożyczki Inwestycyjnej
przyjmuje 3462
99 (łranboli wybór
Komunalna Kasa Osscsadności
KAISERA KAWA ŚWIĄTECZNĄ 'Cukrów, C%ekotad
2.00, 2.40,
i
2.80,
4.20 gid.
3.00, 3.20,
funt.
3.60,,4.00 powiatu Bydgoskiego 3464
i Jtlarcepanów
Sdania, Świętojańska26.
Bydgosscsy, ul. Gdańska
za

Dobra kawa 1.40i 1.60 gid.

w 10.
konsumcyjna za ft.

Wielki wybór Obligacjami PoiyctKi Narodowej można

fiftuKefk wielfcamocnycfk wpłacać 5Q%, reszta w 1 0 ratacb mieslęczn.
i jujeft

dla
Wszelkie
czekoladowych.
artykuły MAZURKA
pieczywa domowego Restauracja i Kawiarnia
Sultaniny
Znilone ceny za
. obecnie 0.80 i 1.00 G
. . za ft.
GDYNIA, ul.Świętojańska76
Pierwszorzędne potrawy i napoje
R od zyn ki 0.80 za funt
....................................

Obiady z 3 dań 1 zł. K uchnia warszawska.

Korynty ....................................0.65 M ,,

Cieple i zimne potrawy o każdej porze dnia.

Migdały słodkie 2.20 .

Migdały g órsk ie 2.20

.......................
,, ,,
Obsługa fachowa.
Sukada . 240 Szanowną publiczność zaprasza najserdeczniej
Mąka do plecsenia 0.15, 0.17 i 0,20
” ”

Droga IrenRo! JKatoswmttjian jfimmte*

Margaryna 0.65, 0.70i0.80
Winszujesz mi szczęścia i pytasz, jak się to stało, że ja, biedna stenotypistka,
. . .
,, ,,

Tłuascs kokosowy w tabl. 0.54

zostałam panią dyrektorową, że spędzam miodowe miesiące na Capri, że mam wła* Numer akt: VI. Km.
. .
,, ,,

3111/34. 3461
nc auto —

słowem, —

że jestem szęzęśliwa. Widzisz, moja droga, to wszystko wy*

Kalsora znakomite wina OBWIESZCZENIE O LICYTACJI RUCHOMOŚCI.
z własnego i bezpośredniego przywozu
gląda jak sen lub barwny film, a jednak jest prawdą. Poznałam Jerzego, mego obec*
nogo męża, gdy zostałam jego sekretarką. Już od pierwszego dnia zwrócił uwagę na Komornik Sądu Grodzkiego w Bydgoszczy, r e ­

Konserwy owocowe i jarzynowe. moją subtelną, matową cerę, na gładką skórę mojej bez piegów twarzy. Przyglądał wiru VI. Józef Szubartowski, m ający kancelarię
mi się tak długo rozkochanym wzrokiem, aż wreszcie oświadczył się. A przecież ta w Bydgoszczy, ul. Zduny nr. 13 na podstawie art.
Konserwy rybne. śliczna cera nie była moją zasługą: to skutek używania kremu, pudru i mydła 602 k. p. c. podaje do publicznej wiadomości, że
Oliwa stołow a pocenach zniżonych: Benignina D*ra Stenzla. Ten cudowny kosmetyk uszczęśliwił mnie i dlatego polecam dnia 15 kwietnia 1935 r. o godz. 10-tej w Bydgo­
obecnie Vjo fl. 0.60, '/.o ił. 0.40 g. ci go gorąco, jak również wszystkim moim przyjaciółkom. Całą tajemnicą tego czaro* szczy, Firma Hartwig, odbędzie się 1-sza licytacja
dziejskiego prcperatu jest to, że zawiera on ambrę, wyciąg z roślin krajów i Mórz ruchomości, składających się z pianina f-my
Południowych, który działa na cerę odżywczo, odmładza ją, czyni świeżą i powabną. ,,Bernhardt", 1 m aszyny do szycia f-my ,,Durkoppu
KAFFEE Twoja szczerze życzliwa nożna, oszacowanych na łączną sumę zł 600, Ru­

KAISERS
-.

3383 Stefa. chomości można oglądać w dniu licytacji w miej­

scu i czasie wyżej oznaczonym. ZL 104-8-K.
Bydgoszcz, dnia 25 marca 1935 r.
Komornik: ( -) J. Szubartowski.
Cis nte to* H. benignina x

Własna palarnia kawy w fidańsku-Wrzeszczu. Firm a Zjednoczone Cegielnie, inż. A. Krzywice

1 Ska, Sp. z ogr. por. w Bydgoszczy, dział, przez
Zarząd, zast. przez adw. Adama Michnika w Byd­
goszczy wniosła o wywołanie w ekslu in blanco
AŁ^JZYjłOZNANSKIjjrORUŃ podpisanego przez wnioskującą firmę jako akcep-
tantkę na blankiecie wekslowym do kwoty 5000 zł.
mistrz rxetnlcko-wadllniarski Posiadacza wyżej wymienionego weksla wzywa się,
ZIEMNIAKI Telefon 1685 Nowy Rynek 20 Telefon 1685 by najpóźniej w terminie wywoławczym,
czonym przed niżej podpisanym Sądem na dzień 28
wyzna­
poleca na święta i przyjmuje zamówienia, które uskutecznia się zaraz
sadzonki (rychłe) w dom.
czerwca 1935 o godz. 12 w południe sala nr. 30 pra­
wa swoje zgłosił, w przeciwnym razie dokum ent
i. Kaisekrone (na końcu lipca) Ma znsne ze iwi | pierwszorzędnej :akołcl I imaku zostanie umorzony. 3460
s. Rossfolla (ca i*go sierpnia)
wędliny, szynki gotow. i wędzone począwszy od 2 kg Bydgoszcz, dnia 4 marca 1935 r.
3. Dyr. Johannsen (w pól sierpnia) sztukę, karczki, boczki, polędwiczki, ozory. Zl. 504-8. Sąd Grodzki.
— — —

4. Niebieskie Oden w (w pól sierpnia)

oddaje też w mniejszych ilościach
,

Specjalność kiełbasy wielkanocne 344/432/35. 3449

czysto wieprzowe wyrabiane na sposób domowy - -

PRZETARG.

IWiechmann, Don. Radzyńp. Grndzladz ja 2

godzina 9,30 sprzedaje przy ul. 3 Ma­
16 kwietnia
przymusowymprzetargiem za gotówkę: kiera­
V. K. 58/31. 3418 MUMIINowoczesne HD ty, siewnik, wały transmisyjne, sieczkarnie.
UCHWAŁA. Na skutek cofnięcia wniosków Biuro (-) Brunon Duplicki, komornik sądowy w Toruniu,
2093/34 i 1659/34, 3450 matrymonjalne
PRZETARG.
wierzycieli
postępowanie, pośredniczy dyskretnie i z
przez popierających
uchyla się termin przetargu nieruchomości Gro­ powodzeniem. Szerokie Dnia 17 kwietnia 1935 r. o godz. 10-tej odbędzie
16 kwietnia godzina 10,30 sprzedaje przy ul. Ła­ no wo-Gronówko, Brzezinko, Olcsiek, Jud a Młyn stosunki także na terenie Się LICYTACJA 2 wybrakowanych koni 2 Batal-
ziennej w przechowaniu spedytora Kulwickiego oraz Gronówko, wyznaczony n a dzień 26 kwietnia w. m Gdańska. Proszę się jonu Strzelców. Miejsce licytacji plac przy Straży
przymusowym przetargiem za gotówkę: zegar, g ra­ 1935 r.
.

3418 zwrócić z
mofon, kanapę, fotele, kredens. pełnem zaufaniem Pożarnej w Tczewie.
Toruń, dnia 6 kwietnia 1935 r. pod: Gdynia skrytka pocz* Komendant Garnizonu; ( -) Kruk-Smlgla, ppłk- dypl.
(—) Brunon Duplicki, komornik sądowy w Toruniu. Zl. 234-9. Sąd Grodzki. towa nr. 108. 34S6 Zl. 233-9. 3*19

PŁASZCZE, UBRANIA
,2i w firmie
'Sk

M. (fuw%ywksbi, GdyniaTelefon
i
J5-S5.
oraz wszelkie artykuły męskie w największym wyborze, w naj-
lepszym gatunku tylko Specjalny dział' kapeluszy Goepperta i Hiickla. 25
 80B0TS, NIEDZIEITA, DNIA 13-11 KWIETNIA 1935. 1

4
J la jta

n
n ie

adeszły mięfósze partie specjalnie taniej

j
ft,ipujcs l *
w (Sa% m % e

Porcelany -Łmalji-Fajansu -SzkłaiKamionki

SaRAColJrS1yZmi01Nw yb oGr Pi-ieślicinych TOREBEK -DAMSKICH oraz TECZEK i WALIZEK

JfKeble SiosxttfżonHe (filftićumoiee Wó*IH dtiedęce JTucft-bierce

JEóibażelasne dSalonifti ftolororee Wó%ftidrabiniaste JLasfet -Parasole
JKaiernte mySciełone Zaftanftilatom* StoneiftiAulajnoći Jlifile -Mabastwn
JCeskanbt, Tinpczanii 9iVtonxnxusiiłe ll/ózfti dto laleft ifwducce -

fflatetu
349*
-
........... 11 UWAGA! Przy gotówce udzielamy 10? Rabatu! Rzetelna I fachowa obsługa!

DOM TOWAROWY BAZAR tczew,

PLAC Br. PIERACKIEGO O. TELEFON 1435*

PAŃSTWOWY BANK ROLNY

UKXJ(-( iXJWPOMC.KK*XXK..,|
PRZETARG Oddział Grudziądzu
.

sprzedaje gospodarstwo wzorowe (zabudowany

Starostwo Powiatow e Tucholskie 'R eferat Budo­ ośrodek) Białobłoty, położone w pow. grudziądzkim,
wlany) niniejszem ogłasza publiczny
semny na wykonanie prac remontowych
żenie dachu) przy Sądzie Grodzkim w Tucholi.
p rzetarg pi­
(przeło­ ff- PAGED woj. pomorskiegc w drodze ograniczonego ustnego
przetargu poprzedzonego składaniem ofert. Odle­
głość od m. Grudziądza 35 km, Jabłonowa 3 km, —

ferty opieczętowane z napisem:

O ,,Oferta na
PolsKa EKsportu
Agencja EKsportu Drewna od stacji kolejowej i poczty Bursztynowo l% km,
telefon na miejscu. Obszar ośrodka wynosi 72.39.29
J' przełożenie dachu przy gmachu Sądu Grodzkiego Sp.xo.o. 1255

należy składać do Starostwa Powiato­

Tucholi" Oddziałw Gdahłko. ha, z czego roli 64,7 ha, łąk 7,2 ha i nieużytków 0,5
w Centrala wGdyni. ha, przeważająca klasa gruntów IV-ta. Budynki
w
ego (Referat Budowlany) w Chojnicach. Do
o
ferty winien być dołączony dowód wpłacenia do GdańsK, HolzmarRt 24 kompletne, zasiewy 20,9 h a żyta, 1,3 ha pszenicy,
Kasy Skarbowej wadjum w wysokości 5% od ofe­ Adres telegraficznyi ,,PAGEDM 14,7 ha koniczyny i na pozostałej przestrzeni do­
Telefon 224 51 Code: Zebra 3 rd ft 4th Edition konywane są zasiewy jare. Inwentarze żywe. i
rowanej sumy. zbiorowy -

martwe od sprzedaży są wyłączone. Cena wywo-

Termin składania ofert upływa w czwartek, dnia ławcza zł. 90:000,- w'płata eonajmniej 25% ustalo­
Przeładunek i składowanie drewna
25 kwietnia 1935 r. o godzinie li-tej poezem rozpo­ wszelkiego rodzaju. nej ceny kupna. Reszta ceny zostanie rozłożona h a
cznie się rozprawa przetargowa. lat 20 lub 40 (według wyboru nabywcy) systemem
Bocznice kolejowe. Place wodne.
Druki ofertowe po opłaceniu 1 zł za ,
-

egzem­ Tartak sliprowy amortyzacyjnym przy oprocentowaniu plus

plarz oraz bliższe inform acje otrzymać można w %% dodatku na administrację w stosunku ro­
Starostwie Powiatow em Chojnickiem (Referat Bu­
Sprzedaż komisowa wszelkiego rodzą* cznym. Do udziału w przetarg u dopuszczeni będą
dowlany). ju drzewa tartego, budowlanego i dykty zawodowo wykształceni rolnicy (teoretycznie lub
Zastrzega się dowolny wybór oferenta. SKŁADNICE: praktycznie) posiadający obywatelstwo polskie, są­
downie niekarani, którzy zobowiążą się osobiście
Chojnice, d nia 8 kwietnia 1985 r.
GDYNIA GDAŃ5K-WRZESZCZ zarządzać gospodarstwem. Termin składania ofert
Za Starostę: u l, MorsKa 52. (langfuhr) Kasfanienweg 4 ubiega z dniem 10 maja 1935 roku ..do godziny
(-) Trzebiatowski, 12-tej. Szczegółowych wyjaśnień ud ziela Wydział
Agrarny P. B. R, w Warszawie, ul. Nowogrodzka
Zl. 232-9.
w z. Kierow nika Referatu Budowl'anego.
3420 unnnnumnmtmmnnmnnnnnnnnm 50, oraz Wydział Agrarny Oddziału P. B. R. w Gru-
dziądzu.
Zl. 307-Gr. 3 i36
Rodzeństwo Irena i Stefan Kentzerowie oraz Łu­
cja Boniakowska wnieśli o uznanie za zmarłego OBWIESZCZENIE.
ift
Franciszka Kentzera, ostatnio Postanowieniem podpisanego Sądu dnia 5
zamieszkałego w Hurtownia Drzewa ,,Polmat kwietnia 1935 r. (Ukł. 1/35) otwarto n ad
z

ajątkiem
Bydgoszczy. Wymienionego wzywa się by zgłosił m

się przed niżej podpisanym Sądem najpóźniej w B. Mundiale I S-ka kupca Konstantego Urbanowskiego z Tucholi po­
terminie wywoławczym, wyznaczonym n a dzień 26 stępowanie układowe po myśli art. 25 rozp. Prez-
oaździemika 1935 r. godz. 10 p. 80 w przeciwnym GdańsK R. P. z 24 października 1934 r. (Dz. U. R. P. 9.)
Gdynia Pełnienie czynności sędziego komisarza
razie nastąpi uznanie go za zmarłego. Wzywa się poz. 836).
Skwer Kościuszki 17- Schellmuhlerweg 9-
nonadto wszystkich, którzy mogliby udzielić ja­ Tel. 37633.
zlecono w Tucholi.
Sądowi Grodzkiemu Nadzorcą
kichkolwiek wiadomości o życiu lub śmierci zagi­
Tel. 8643-
sądowym zamianowano Stanisława Koprasa z Tu­
nionego, by tychże najpóźniej w wyznaczonym te r­ Wszelkie m aterjały budowlane i stolarskie. Dykty I forniery choli. Termin sprawdzenia wierzytelności wyzna­
czono n a 23 maja 1935 r. godz. 10 w Sądzie Grodz­
minie Sądowi udzielili.
3483 krajo w e i zagraniczne, Skrzynki wszelkiego rodzaju.
rv,
d nia 28
' kim w Tucholi.
1 Bydgoszcz, tego 1935 3458 ,. ,
r.
j
Sąd Okręgowy w Chojnicach,
r* Zl. 503-8. Sąd Grodzki.

Nebie
Panna
TORUŃ rzym. kat. przystojna, inte*
TCZEW MEBLE.
Piece- kaflowe ligentna posiadająca 4000 zł.
Dobre i tanie
Potrzebna
tylko dla znawców
pierwszorzędnie wyko*
białe i kolorowe gotówki pozna Pana urzę*
Pierwszorzędny dnika na etat. stanowisku f/f../ nane we własnych war,

GABINET cegły szamotowe od lat 30*38. Szezere oferty gospodyni- w wielkim wyborze sztatach poleca firma
posadzki terrakotowe proszę skierować
W
pod i w solidnem wy* 30O5
i płyty glazurowane ,,Sekret" do Dnia Pomorskie* kucharka konaniu po cenach St.Adamowicz
KOSMETYCZNY go, Toruń. 3394 od Osobiste zgłoszę* fabrycznych poleca w 6rudsiądxu.
polecają po najtańszych wózki dziecięce
zaraz.
nia ze świadectwami 5* ul. Toruńska 1*
nKAlOTECHNIKA" 3443 cenach
Zgubioną Gustaw
wraz
Otto Kahrau R telefon 193?
Heyer przyjmuje GRUDZIĄDZ
Wszelkie zabiegi w zakre* BRADA PICHERT książeczkę wojskową wy* Toruń, ul. Szeroką 6. |
Tel, Sienkiewicza 16.
Dostawa wolna do
sie nowoczesnej kosmetyki stawioną przez P. K. U. Restauracja Dworcowa 1693,
każdej miejscowości
Sp.so.o. Toruń unieważniam.
Racjonalne pielęgnowanie, Toruń, ul. Przedzamcze 7.
Świerk srebrzysty
-

Tczew. 3365
odmładzanie i udoskonalenie 3493 Leon Leski.
Chełmża, ul. Kolejowa 9,
urody- Usuwanie zmarsz*
czek, wągrów,pryszczy, bro* Choini(e,
Szosa Gdańska 3 9 .

SwierK Kol. modry Brunon tubka

dawek, kurzajek, zbędnego
owłosienia piegów, rozsze* P.T. Kanadyjski handel skór ,

Grudziądz, Pańska 3, tel. 19-80

rzonych por, lojotóku, trą* PrzyjmujedonauKi Publiczności podaję do łaskawej wiadomości, iż w po­ pospolity HURT DETAL
dziku, czerw, nosa i innych niedziałek dnia 15 bm. otwieram po porzaże nowo odre­ Jodła balsamiczna
niedokładności cery, Rady* upoważniona przez kurator* poeca
kalne usuwanie łupieżu. jum do prowadzenia kursów staurowaną ,, doug1asa Gobeliny
Przyciemnianie brwi i rzęs kroju, szycia, modelowania plusze
Sprzedaż kremów, mleczek z prawem wydawania świa* Drogerię i Magazyn Foto ślicznie
40*80 cm- wysokie,
rozrosłe
drzewka
dobrze
drele
i t. p .Porady bezpłatnie. 1814 dectw A. Ejmowa. Toruń, sprężyny
TORUn. Ul. Król. ladwigi 5. Sienkiewicza 3 3 33S7
zaopatrzone w świeży asortyment towarów. zakorzenione, sadzone z bry* gorty
łką, polecam z mojej szkół*
.

mieszk. 3. Specjalną uwagę zwracam na dział fotograficzny oraz trawy indyjskie

ki dlatego, że transport ko*
szpagaty oraz wszelkie
SpólniczKi nowocześnie urzedaone laboratorium leją jest drogi: poleca się przybory tapieerskie '
446
samoodebranie dostar*
ewtl.
Dom młodej, energicznej z go* łaskawe dalsze
tówką do prowadzenia inte* Prosząc o poparcie mojego przedsiębiorstwa pozostaję czę moją furmanką.
nowy, komfortowy, skła:
ze
resu towarów krótkich po*
z poważaniem 3443 Płaszcze
dem, 3.000 zł dochodu ro*
szukuje skład tytoniowy. Wiethmann kostjumy wykonuje facho*
cznieza 26,000, wpłataiS,000
sprzedam. Adres: ,,Dzień
Koc, Toruń, Prosta 37. 33S2 Adam Galdyński, Toruń Dom Radzyń wo, ceny niskie. K* Olszew­
ski (z Warszawy), Gru*
Pomorski" Toruń. 336q ul. Szeroka 9. Foto-Orogerja1Perlumerja Telefon 1875.
Za 7 pow Grudniąd* 3393 dziądz, Wybickiego nr. 47.
złotych
.

U w a g a I Na artykuły w opakowaniu zady mionem wielKa zniżKa cen. ro- 7- a*01

trw ałą ondulację
państwowo
DentystKa
uprawniona wykonuje
parową zakład Przybory Kupuję
dzielna,
szukuje
14 lat praktyki, po­ fryzjerski; Toruń,
Pomorzu lub w Chełmińska 69.
na
Szosa
3422
Filateliści tapieerskie maszyny do pisania w do*
brym i zepsutym stanie.
Poznańskiem miejscowości, jak:
GRUDZIĄDZ dnia i kwietnia Gru* Grudziądz, Murowa 6, 3 3 3 S
Węgiel
celem osiedlenia się. Naj* Skład
14 15 sprężyny,
dziądz, hotel ,,Królewski drut,
chętniej miasto powiatowe. z pokoje kuchnia wydzier­ Dwór" pokój przed*nr- 1 płótna,

drzewny Za 95 groszy
Zgłoszenia pod M. P do żawię. Toruń, Kościuszki 58 dreliczki, Kornel Stefka
.

Administracji ,,Dnia Pomor* łoży P, T. Zbieraczom pet*

Toruń.
3423 nomocnik Fir. Filatelja Byd* gobeliny,
skit-go" —

3298
bardzo
ciekawe trawa indyjska Borysław
bukowy parka krakowskich kielba* goszcz
i tanie wybory w monetach oraz pakuły
podaje do wiadomości, że
Zegary sek, duży mahandel, piwo
Licytacja po cenach zniżonych i bulka, niebywałe niskie ; znaczkach między ri.i9 najtaniej za wszelkie długi mojej żony

3439 zegarki polecają godz. Jednorazowa okazja. Małgorzaty, nie odpowia.

dobrowolna futra, maszyny
kraw eckiej, łóżek, pierzyn, platery oraz ślubne obrączki
ceny na wszel d e inne na*
poje i potrawy.
3300 Antoni Gehrmann dam i nie płacę. 3494
urządzeń a kuchennego lin* wyjątkowo tanio poleca BRACIA PKHERT RESTAURACJA BILARD!
dawn. Z. Balcerowicz
nych drobnych sprzętów Sp.zo.o. Okazyjnie
domowych po śp. Wilhel* KAZIMIERZ BIBIK GRZESZKOWIAK Codziennie spotkasz partne*
Skład Skór
Toruń. tel. 1627 j 1679 rzedam rat*
mie Brocku odbędzie się w Toruń, Stary Rynek 39, róg 3444 rów w Piwiarni Oko­ GRUDZIĄDZ, nowoczesne

Chełmże, tel. 14 Grudziądz, e, W ejherowo, Sobieskia*

poniedziałek 15. bm. godz. Szerokiej. Wykonuję wszel* cim sk ie), Grudziądz. ul. MisKiewicaa aa.
I2*ta Toruń, Strumykowa 13. ką reperację zegarków i bi* Chojnice, tel. 2:1 (3442 Plac 33 Stycznia 29. tel. 16*8, 3*09 ! 21 parten 3402
*w
3451 żuterji aa miejscu, Tel, 1392 Przyjdź, ą przekonasz się.
20 SOBOTA,NIEDZIELA,DNIA 13-14KWIETNIA1935.
uiiiiH'irwn-nninim11nu11tiiirnirwT- m i

ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ WZAJEHNYCI1 w poznaniu

ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ NA ZYCIEwpoznaniu
Prawno-publiczne Zakłady Ubezpieczeń majace na celu dobro publiczne, a nie osiąganie zysków.

Zawiadamiamy, że od dnia 1 kwietnia 1935 r. biura

DELEGATURY
ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ WZAJEMNYCH

ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ NA ŻYCIE

leszcza sie

W BYDGOSZCZY, ULICA GDAŃSKA Nr. 71

DELEGATU RA wszystkie sprawy ubezpieczeniowe mieszkańców

załatwia miasta Bydgoszczy i wszystkich miejsco­
wości w powiatach BYDGOSZCZ, SZUBIN, WYRZYSK, a od dnia 1 KWIETNIA br. w powia­
tach INOWROCŁAW i ŻNIN.

Wfttaslti o ubezpieczenie budynków i mienia ruchomego od ognia, ziem iopłodów od gradobicia

oraz wnioski o ubezpieczenie na tycie bezpłatnie spisuje nadal nasi inspektorzy w INOWROCŁAWIU,

KORONOW(E, SZUBINIE, NAKLE, WYRZYSKU i ŻNINIE. 3380

Okazyjnie Używaną
iKBPnrMkupisz i sprzedaż meble m aszynę do pisania ,,Re*

jak szafy, łóżka, stoły, ka* mington*4 duży, oraz a

kasy

Pierwszorzędna napy, leżanki oraz całe kom* ogniotrwałe sprzeda Pom.

piety, gabinety, sypialnie, Stowarzyszenie Rolniczo*

pracownia sukien, kostju*
jadalnie, salony, dyw any Handlowe, Toruń, Jęcz*
mów, okryć damskich. Ce, oraz
tapczany tylko : Dom mienna 10. 3446
ny dogodne Wykonanie
—

solidne. Oraz kursy kroju, Komisowy.

Toruń, Łazien*
szycia madalamu koncesjo*
na 9. 1813
Pierwszorzędny
nowane K, O. P. Warunki Salon KrawiecKi

HEBLE
dogodne. Toruń, Stary Ry*
nek deJanette w Toruniu ul.Szeroka42.1.p
231p.
.

2054
Tel. 1002 wl: Stefan Kezyk
mistrz krawiecki, abs, Aka*
Naprawę wszelkich wszelkiego rodzaju w soli demji kroju w Wiedniu

dnem wykonaniu k up i s* Wykonuje ubrania dla

W,Panów;kostiumyipłasz*
iiszTB Minom w
najkorzystniej
Fabrycznym Składzie
cze dla W. Pań pięknie
modnie i
uskutecznia szybko i tanio niedrogo, pod
Mebli pełną gwarancją. 3*06

Firma ..PEDAB1' Graiewski

ii
Wincenty
w

ul. Koszarowa
Toruniu,
15/17 /1039
Toruń, ul.
Obsługa
Prosta
rzetelna.
21.
9 0 0 PIANINA
wprost z
fabrykipoleca ta*

Konie niopo cenachfabrycznych

Również Pan
winien się przekonać, że
robocze, tanio na sprzedaż. T. BETTING I S-ka Koncert
i Liedtke, Toruń, Łazienna 1 4 .

LESZNO-Pozn.
najmodniejszy najtań* 3367
Niedziela i4*go Piwiarnia

szy krawat kupi najko* Fabryka fortepianów. Atitenrieba, Toruń, Prosta

rzytniej w fabryce Toruń, Przedstawicielstwo: 20. Smaczne obiady 90gr.

Św. Jakóba 16. Co tydzień
nowość. 1071 Najmodniejsze Yurustowska
Św.
-

Toruń, kolacje 50 gr. 344*

kapelusze
Ducha 14. 2665
Polowy
Samochody damskie wielki
wybór, po*
leeam oraz p rzyjmuję prze* Stemple
potrzebny
okres letni
od

z
1 majabr.na
własną fuzją,
ciężarowe do
przeprowa* róbki po cenach przystęp*
Do moczenia bielizny : H EN KO, soda do prania i bielenia.
rytownictwowykonujeszyb* warunki według ugody,zglo*
dzek i transportów nych. A i W. Dąbrowskie
. ko itanio. Pomorska wy* szenia pisem ne maj. Piw*

Przeprowadzki Toruń, Chełmińska 3. twórnia stempli,Piekut,To* nicep. Świerczynki, pow.

wyściełane wozy m eblowe Biuro

Warsztat mechaniczny Mieszkanie ruń,W.Garbary n. 3344 Toruń. 3426

Przechowywanie Wywiadowcze specjalnie reperacje rowe 7*pokojowe, komfortowe,

magazynowanie we włas* rów i A.Carski od

MEBLE
emaljowań słoneczne, bliskoparku
nych jasnych zdrowych Adamskiego.Toruń, Sukien,
nicza 4załatwia wszelkie Toruń,Grudziądzka77.3189 1.VII .

wynajmę. Zapyta*
składnicach
.

nią- Sienkiew'cza 13 m. 3.

różnego rodzaju w solidnem sprawy, także familijne.—

Zwózki 3251

wykonaniu po cenach kon* Dyskretna obserwucja, zbie*

wszelkie, końmy i samocho* ranie materjału. 7596
kurencyjnych poleca
ŚWIĘTA
dami wykonuje tanio
NA
—

najtaniej
Proszę żądać ofert!
ZenonKOWALEWSKI
TORUŃ, Nowy Rynek 18,
Noworodki Żelazo migdały, sultanki,koryntki,
telefon 1332 2662 żądajcie trunku przeciw* orzechy, fistaszki, daktyle,

LudwikSzymański - -

gruźliczego (szczepionki B
C. Polskie Tow arzystwo
.

i blachy figi, andruty do tortów,

rok zaloż. 1912

G.) opłatki do mazurków i

poleca tanio
Przeciwgruźlicze Toruń, do* wszelkie owoce po cenach

Toruń, Żeglarska
i tel. pry w. 1549.
3, tel. 1909
1408
MWiUt starcza za zwrotem kosztów

przesyłki,niezamożnym bez* P. Tarsm Toruń

najniższych
F-ma W.
poleca
Kochową
Instalacja urządzeń płatnie. W ydają lekarze i a* Tel. 2093 —

St.Rynek23 Toruń, ul.Szeroka42, tele*

sanitarnych kuszerki. 8347 fon 1633. 3470

Wapno da*
A. Szulc Toruń, Klo-
nowicza 40 tel. 1406
Ziemniaki
3098

Biuro
cement,
chową,
smołę,
kafle do pieców,
papę dyplom,
(Rok
mistrz ślusarski
załóż. 1920) DARMO! Pomiarowe
Podczas wizyty doktora
gips, oraz wszelkie inne Konstrukcje żelazne, okna, Parnass:a, rakoodporne, bombonierę oryginalną przeniosłem na ul.Szeroką
odsiew z uznanych
materjały budowlane po ce* drzwi, kraty, ogrodzenia, wo* zdrowe, ,,P iaseckiego"otrzymakażdy 17iwykonujęprojektypar* Jest pan wyczerpany nerwowo. Czy pan pif*?
nach najniższych hurtowo przez P. I. R. poleca do Nie.
dociągi, kanalizacje, centr.
siewu
przv zwrocie bonów kaso* celacyjne, pomiarykatastral*
i detalicznie poleca A oali pan dużo ?
2514
ogrzewania, samorodne spa* wychzazł.10.— .
ne, wyłączenia z
Reformy
M.Czubek i S-ka, wanie. Obsługa sumienna Majętność Morczyny Firmie W. Kochowef Rolnej. Czesław Ellmann, Wcale.

ToruA,ul. Piernikarska 3*7 i fachowa. Ceny konkuren* poczta Ostaszewo Toruń, ul. Szeroka 42, tele* mierniczy przysięgły, To* Może pan sią koęba ?
tel. II 1Ale gdzietam l Jestem żonaty.
ró g
Browarnej. Tel. 643 cyjne. 2935 3207 .
fon 1633. 3471 ruń, ul.Szeroka 17. 3270

OGŁOSZENI As ABONAMENT MIESIĘCZNY WYNOSI! UWAGI:

wiersz milimetrowy na stronie 7-łamowej 1 1 1 1 0-20 zj ,
.
W ekspedycji miejscowych agencyj
Z od no sz enie m do d o m u
( ,
. 2.50
2.80
zł
zł
Ogłoszenia drobne przyjmujemy wyłącznie za gotówkę. Najmniej­
w teltście na pierwszej stronie a,a . 1*00 z) . .
, , ,
.
............................................................

sze
ogłoszenie drobne Uczymy za 10 słów. Ogłoszenia drobne
w tekście na drugiej 1 trzeciej stronie ,a*.0.80zl , , ,
Przez pocztę z odnoszeniem do domu 2.89 zł
przyjmujemy jedynie do BO słów, powyżej liczymy według roz­ -

w tekście na dalszych stronach ,11 . 0.50 zl . . .

, ,
.
Pod opaską 4*50 zł miaru. Zastrzeżeń miejsca dla ogłoszeń drobnych nie przyjmu­
Drobne za słowo 15 gr. Pierwsze siowo i wyrazy tłustym dru­ W Gdańsku przez pocztę 2.32 gd;przez gońca
.
, gd ,
. 2.00
jemy, dla innych tylko wówczas, gdy za takie zastrzeżenie zosta­
kiem liczymy podwójnie. n z odbieraniem w administracjiwprost gd 1.75 nie zapłacona przewidziana w cenniku 20% nadwyżka.
, ,
.

4.00
Omyłki,
Za ogioszenia sądowe i urzędowe w drobnym składzie 25% drożej. Zagranicą gd ,
które zasadniczo nie zmieniają treści ogłoszenia, nie upoważniają
Dla poszukujących pracy i nekrologi 25% zniżki. W razie wypadków spowodowanych sitą wyższą (np. przeszkody do żądania zwrotu gotówki, ani też nie zobowiązują Administracji
Komunikaty 50 gr za wiersz. w zakiadzie, strajki)
Administracja nie odpowiada za niedostar­ do bezpłatnego powtórzenia ogłoszenia. Uzasadnione reklamacje
Za ogioszenia skomplikowane i z zastrzez. miejsca 20%nadwyżki. czenie pisma.
będą uwzględniane o ile zostaną wniesione do dni 8-miu od daty
W Gdańsku za wiersz milim. na stronie 7-łamowej 15 Jen. . .
ukazania się ogłoszenia, lub od daty otrzymania rachunku. Przy
4-łamowej 50 fen. Hedaktor sądowem ściąganiu należności rab at upada. Za terminowy druk
odpowiedzialny:
.. .. .. . .
., ,,

drobne za słowo 5 fen, tytułowe 10 fen. i przepisane miejsce ogłoszenia Administracja nie odpowiada.
-

. . .

Witold Mężntckl, Toruń. ul. Mickiewicza 34.

Redaktor odpowiedzialny za sprawy W. M. Gdańska: Wilbelm Grimsmann. Gdańsk, Kassubischer M arkt 41,
1. p. Redaktor odpowiedzialny na Bydgoszcz: Wacław Górnicki. Bydgoszcz
-

ul Mars*
Focha 12. Redaktor odpowiedzialny na Gdynię: Józef Dobrostańskl,
—

Gdynia, ul. Kujaw-ska. Redaktor odpow. na Grudziądz:

—

Wacław Gańeza, Grudziądz ul Sienkiewicza 9f) Berlńktnr ' '

odpowiedzialny na Tczew: Lubomskl Wacław, Tczew. ul. Kościuszki I. aktor

\Vydaivcai Pomorska Spółdzielnia Wydawnicza w Toruniu, Za ogłoszenia odpowiada Administracja. Czcionkami Pomorskiej Drukarni Rolniczej S. A, w Toruniu.