Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΜΑΡΤΥΡΙΟΥ ΣΤΟ ΙΣΛΑΜ

Δήμιοι και μελλοθάνατοι…τα θύματα του ισλαμικού

τζιχάντ

1
 Μια εικόνα… χίλιες λέξεις

ΜΑΡΤΥΡΑΣ (SHAHID) ΣΤΟ ΙΣΛΑΜ

Η έννοια «μαρτυρία (shahada)» στο Ισλάμ συνδέεται

στενά με την υποχρέωση του τζιχάντ ("αγώνας" για την πίστη.

Παραδοσιακά, στο Ισλάμ ο μάρτυρας (shahid), εντάσσεται σε

τρεις βασικές και διαφορετικές κατηγορίες:

(1) Μάρτυρας είναι αυτός που προσφέρει τη ζωή του για να

υπερασπιστεί το Ισλάμ και τη σουνιτική κοινότητα, από

εξωτερική επίθεση ή δίωξη από απίστους.

(2) Ο μάρτυρας μπορεί να ανήκει σε μια από τις διαφωνούσες

μειονότητες των Σιιτών, των οποίων η κρίσιμη ιστορική στιγμή

ήταν το μαρτύριο – φόνος του Ιμάμη Χουσεΐν, εγγονού του

προφήτη Μωάμεθ μαζί με μέλη της οικογένειάς του στις 10 του

2
ισλαμικού μήνα Muharram 61 AH, δηλαδή 9-10 Οκτ 680 μ.Χ.,

από άλλους μουσουλμάνους, στην Καρμπάλα (στο σημερινό

Ιράκ), που έκτοτε μνημονεύεται πάντα ως "Ashura", ή "η

δεκάτη", με τελετουργικά πένθους και πομπές.

Στην επέτειο της Ashura κάθε χρόνο, περιφερόμενοι άνδρες

Σιίτες χτυπιούνται με σπαθιά και αιματοβαμμένοι

διαμαρτύρονται για το φόνο του Χουσεΐν

3
 Ο εγγονός του Μωάμεθ και ιδρυτής του Σιιτισμού ιμάμης

Al-Husayn ibn Ali ibn Abi Talib

(3) Μάρτυρας θεωρείται αυτός που πεθαίνει υπερασπιζόμενος

τη δική του κατανόηση / ερμηνεία του Ισλάμ, σε σχέση με τα

«οιονεί καθιερωμένα» πρότυπα της πίστης, που έχουν

διατυπωθεί από τους ουλεμάδες (νομομαθείς- θεολόγους του

Ισλάμ) ή τους νομικούς και έχουν υποστηριχθεί από τα

διάφορα ισλαμικά κράτη, όπως π.χ. οι σούφι (Ισλαμιστές

μοναχοί και αιρετικοί) «μάρτυρες» του Μεσαίωνα που

δικάστηκαν και εκτελέστηκαν για αίρεση.

4
 Το αρχικό κείμενο για την κατανόηση του «μαρτυρίου»

σαν θρησκευτική υποχρέωση στο Ισλάμ είναι το Κοράνιο, το

οποίο ονοματίζει μάρτυρα τον επικεφαλής της τζιχάντ από

τους πρώτους άρρενες ακόλουθους του προφήτη, που έπρεπε

να εγκαταλείψει το σπίτι του στη Μέκκα, να μεταναστεύσει

μαζί με τον προφήτη Μωάμεθ στη Μεδίνα για να ξεκινήσει εκεί

τη νέα ισλαμική κοινότητα (ούμα), να αγωνιστεί για να

υπερασπιστεί τη νηπιακή ούμα από τις επιθέσεις των

παγανιστών και να συμμετάσχει στους αγώνες ενάντια στις

επαναστατικές φυλές της Αραβικής Χερσονήσου.

Το Τζιχάντ (ιερός πόλεμος κατά μία εκδοχή και κατ’ άλλη

ψυχοπνευματική τελείωση ορίζεται στο Κοράνιο με τρεις

τρόπους:

(1) αγώνας να εγκαταλείψεις το σπίτι, την οικογένεια και την

ιδιοκτησία, και να αποδημήσεις (από τη Μέκκα στη Μεδίνα)

(Hijra –Εγίρα) για να εξαπλωθεί η πίστη.

5
(2) αγώνας εναντίον των απίστων κατά τη διάρκεια της ζωής

του Προφήτη Μωάμεθ, όπως ήταν οι αγώνες κατά των

παγανιστών απίστων της Μέκκας, των «υποκριτών» και

άλλων (εβραϊκών και χριστιανικών φυλών) που απέρριπταν το

Ισλάμ, καθώς και εκείνων που δεν "διατήρησαν τη διαθήκη"

με την ούμα (ισλαμική κοινότητα) και με το Θεό, μετά τον

θάνατο του Προφήτη.

(3) αγώνας αυτών που μαρτυρούν την πίστη τους μέσω της

αυτοθυσίας του μαρτυρίου (witness of faith or self sacrifice fοr

martyrdom- δηλαδή οι ακραίοι μουσουλμάνοι που ζωσμένοι

εκρηκτικά αυτοεκρήγνυνται για να παρασύρουν στο θάνατο

δεκάδες δυτικούς πολίτες σε πλατείες Ευρώπης ή ΗΠΑ,

φωνάζοντας Αλλάχ ακμπάρ, δηλαδή ο Αλλάχ είναι ο

μεγαλύτερος Θεός, για δημιουργία εντυπώσεων και τυφλή

μαύρη προπαγάνδα.

Ιρακινός βομβιστής αυτοκτονίας, «μάρτυρας του Ισλάμ»,

ζωσμένος τα εκρηκτικά του

6
Ο αριθμός επιθέσεων «αυτοκτονίας» αυξήθηκε τρομερά το

2000

Ειδική ζώνη μέσης μεταφοράς εκρηκτικών

αυτοκτονίας

7
 Γυναίκες-καμικάζι, η θηλυκή διάσταση του τζιχάντ

Πυροδοτώντας τη ζώνη με τα εκρηκτικά που φορούσε,

επιλέγοντας έτσι να μη συλληφθεί ζωντανή, η γυναίκα που

σκοτώθηκε την 18 Νοεμβρίου 2015 στο Σεν Ντενί, στα βόρεια

προάστια του Παρισιού, άνοιξε μια νέα εποχή για τη Γαλλία

εντασσόμενη στη λεγεώνα των γυναικών-καμικάζι που

θυσίασαν τη ζωή τους για τον αγώνα τους ή την πίστη τους.

Τα ξημερώματα, ενώ οι αστυνομικοί των ειδικών

δυνάμεων γκρέμιζαν την πόρτα του διαμερίσματος όπου

βρισκόταν, μαζί με τέσσερις άνδρες, η νεαρή γυναίκα

προτίμησε να ανατιναχθεί. «Η κατήχηση (που τους γίνεται)

και η στρατολόγηση είναι τέτοιες που προτίμησε να

πεθάνει παρά να συλληφθεί», εξήγησε η ερευνήτρια Φατιμά

Λανέ, η συγγραφέας της έκθεσης «Γυναίκες καμικάζι, ο

8
γυναικείος τζιχάντ» που δημοσιεύτηκε από το Γαλλικό Κέντρο

Έρευνας για την Πληροφόρηση (CF2R).

Η αραβική ρίζα sh-hd έχει πολλαπλές σημασίες και η

κύρια της μορφή, shahada, σημαίνει "μαρτυρία της πίστης" (ο

πρώτος από τους πέντε πυλώνες της Ισλαμικής τελετουργικής

πρακτικής), αλλά σημαίνει επίσης και "μαρτύριο". Έτσι, ο

μουσουλμάνος που σκοτώνεται σε μάχη για την υπεράσπιση

της ούμα (ισλαμικής κοινότητας), ή αγωνίζεται μέχρι θανάτου

αντιστεκόμενος στη δίωξη της θρησκείας του Ισλάμ, είναι

ταυτόχρονα, ένας «μάρτυρας» ο οποίος, ως εκ τούτου,

"μαρτυρεί ή καταθέτει την πίστη του".

9
 Η Hadith Sira (χαντίθ), ή ιερή βιογραφία του προφήτη

Μωάμεθ, και η tafsir (η συλλογή των σχολίων του Κορανίου)

προμοτάρουν την έννοια μαρτύρων και μαρτυρίου, ορίζοντας

τις ανταμοιβές του μάρτυρα και περιγράφοντας την κατάσταση

του μαρτυρίου τόσο προεξάρχουσα και ελκυστική, ώστε ο

πολεμιστής που σκοτώθηκε στη μάχη να θέλει μόνο να πέσει

για να μπορέσει να ξαναεπιστρέψει και να σκοτωθεί και πάλι.

Η χαντίθ απαριθμεί τα προνόμια – οφέλη του μάρτυρα:

(1) οι αμαρτίες του θα συγχωρεθούν με την πρώτη εκροή του

αίματός του,

(2) θα του επιδειχθεί άμεσα η κατοικία του στον παράδεισο,

Μια κατοικία στον ισλαμικό παράδεισο

10
 Ο ορισμός του ισλαμικού παραδείσου σύμφωνα με το

Κοράνιο, σούρα 15, εδάφια 45-50

(3) θα ντυθεί το ένδυμα της πίστης,

(4) θα συντροφεύεται από ουρί (πανέμορφες καλλίγραμμες

παρθένες κοπέλες με μεγάλα,, προτεταμένα και ελκυστικά

στήθη / "σύζυγοι" που πάραυτα θα προσέλθουν για να

υπηρετήσουν… «πρόθυμα» τον μάρτυρα στον παράδεισο),

Μερικά «ουριά» στον ισλαμικό παράδεισο

11
Ουριά. Έργο του Leon Bonotte 1927

12
Oυριά πάνω σε καπάκι μεταλλικής ταμπακιέρας

13
 Ουρί του παραδείσου

Με τέτοιες αμοιβές στους μάρτυρες μπορεί να νικηθεί ποτέ

το ισλάμ;

(5) θα προστατευθεί από το μαρτύριο του τάφου,

(6) θα είναι ασφαλής από τον τρόμο της έσχατης κρίσης,

14
(7) θα τοποθετηθεί στο κεφάλι του το στέμμα της

αξιοπρέπειας, του οποίου ένα ρουμπίνι είναι καλύτερο από

όλον αυτόν τον κόσμο,

(8) θα είναι παντρεμένος με 72 συζύγους από τα πανέμορφα

ουρί (μια άλλη χαντίθ αναφέρει μόνο δύο: «το αίμα του

μαρτυρίου δεν θα έχει προλάβει να στεγνώσει επάνω στη

γη, όταν οι δύο σύζυγοι του θα σπεύσουν να τον βρουν και

να τον συναντήσουν τη στιγμή του θανάτου του»),

(9) Θα παρέμβει υπέρ 70 συγγενών του στον Θεό.

15
 Εδώ έγκειται και η μεγάλη ουσιώδης διαφορά ανάμεσα σε

έναν χριστιανό ιερομάρτυρα και έναν μουσουλμάνο. Ο πρώτος

οδηγείται στον θάνατο από τον δήμιό του, μόνο ένεκεν της

πίστης του χωρίς να περιμένει υλικές απολαβές, αμοιβή και

οφέλη. Αντίθετα, ο μουσουλμάνος μάρτυρας, όταν πεθαίνει για

την πίστη του, έχει στο μυαλό του το συμφέρον, τις υλικές

απολαβές, πιλάφια και όμορφα ουρί…

Η ανταμοιβή του παραδείσου για τον μουσουλμάνο

μάρτυρα είναι ελκυστική και υποσχόμενη, αλλά δεν είναι

16
σαφής ο ακριβής χρόνος της αμοιβής και η θέση του

παραδείσου. Οι μάρτυρες είναι "πλησίον" του Θεού και

τροφοδοτούνται από τους "καρπούς του παραδείσου", αλλά

δεν θα βρίσκονται στην πραγματικότητα στον παράδεισο μέχρι

την σωματική ανάσταση.

Υπάρχει στο Ισλάμ μια συμβιβαστική παράδοση που

προσπαθεί να επιλύσει την ενδιάμεση μοίρα των μαρτύρων

μετά το θάνατο και πριν την ανάσταση: Κατά την παράδοση

αυτή, οι «ψυχές» των μαρτύρων έχουν «σχήμα λευκών

πτηνών που τρέφονται με τους καρπούς του παραδείσου».

Παραλλαγές αυτής της παράδοσης των πτηνών είναι ότι οι

ψυχές των μαρτύρων είναι «σαν πτηνά μαζί με τον Θεό», ή

«μετατράπηκαν σε πράσινα πουλιά», ή «είναι στις κοιλιές

των πτηνών» ή είναι «στις καλλιέργειες πράσινων πτηνών»,

ή «φωλιάζουν σε χρυσές λάμπες που κρέμονται κάτω από

το θρόνο του Θεού και οι κατοικίες τους είναι κοντά στο

δέντρο του συνόρου».

Στη σύγχρονη εποχή, ο ορισμός του shahid (μάρτυρας)

έχει διευρυνθεί, ώστε να περιλαμβάνει οποιαδήποτε

προσωπική / ατομική "θυσία" για την αιτία του Θεού ή "δίκη"

που έστειλε ο Θεός με αποτέλεσμα θάνατο, όπως το να

πεθάνει κάποιος στο εξωτερικό, ή από επιδημία ή φυσική

καταστροφή, ή σαν νήπιο, ή να πνιγεί, για να προστατεύσει την

17
οικογένεια ή την περιουσία του, και τελικά την «προσπάθεια»

του τζιχαντιστή.

Η εκτεταμένη πολιτικοποίηση του Ισλάμ μετά από τη

δεκαετία του 1960 οδήγησε σε ιδεολογίες Σιιτικού μαρτυρίου,

που συνδέονται με το πολιτικό τζιχάντ της «επανάστασης»,

όπως στην περίπτωση των Αγιατολάχ Χομεϊνί, Ταλικάνι και

Μουταχχάρι στο Ιράν ή σε αντάρτικα κινήματα «αντίστασης»,

όπως στη Χιζμπολάχ στο Λίβανο.

Στην εποχή μας τα μοντέλα του σουνιτικού μαρτυρίου

έχουν επίσης διευρυνθεί και είναι εμπνευσμένα από τέτοιους

τζιχάντ ιδεολόγους και οργανισμούς, όπως τον Χασάν αλ-

Μπάννα και τον Σάγιντ Κουτμπ του αλ-Ικχουάν αλ-

Μασσλιμούν, ή τη «Μουσουλμανική Αδελφότητα» στην

Αίγυπτο, τον Abu al-Ala Mawdudi του Jamaat-i Islami στο

Πακιστάν, το Μπαγκλαντές και τη βόρεια Ινδία. και τη Χαμάς,

η οποία ίδρυσε και ονομάτισε με θρησκευτικό τρόπο την

παλαιστινιακή «ιντιφάντα» ως μια ολοκληρωμένη πολιτική

«αντίσταση» που εξειδικεύεται σε βομβιστικές επιθέσεις

μαρτύρων / αυτοκτονιών.

Τόσο οι σιιτικές όσο και οι σουνιτικές τζιχαντιστικές

ιδεολογίες του μαρτυρίου αποτελούν μέρος ενός πολυεθνικού

θρησκευτικού «αγώνα» κατά της ηγεμονίας της Δύσης (σαν

δύση εννοούν τα ευρωπαϊκά αποικιακά / μεταποικιακά

καθεστώτα όπως τη Γαλλία στη Βόρεια Αφρική, τη Ρωσία στο

18
Αφγανιστάν, το Σιωνιστικό Ισραήλ στην Αραβική Μέση

Ανατολή ή ενεργές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις στον σημερινό

μουσουλμανικό κόσμο, κυρίως τις Ηνωμένες Πολιτείες με την

μονομερή τους υποστήριξη και παρεμβάσεις υπέρ του Ισραήλ,

την πιο πρόσφατη στρατιωτική παρουσία τους στη Σαουδική

Αραβία και τις επιδρομές τους μετά την 11η Σεπτεμβρίου στο

Αφγανιστάν και το Ιράκ).

Οι σουνίτες και οι σιίτες τζιχαντιστές αντιλαμβάνονται

το καθήκον τους σαν αντίσταση στην «κοσμική» δημοκρατία

του δυτικού τύπου και εργάζονται για κυβερνήσεις που

προσανατολίζονται στη σαρία και την επανέγχυση των

ισλαμικών «αξιών» στην μουσουλμανική ούμμα (ισλαμική

κοινότητα) σε όλη τη Μουσουλμανική Μέση Ανατολή, τη

νοτιοανατολική Ευρώπη, την Κεντρική και Νότια Ασία και τη

Νοτιοανατολική Ασία.

19
 Σ’ αυτούς τους μεταμοντέρνους μουσουλμάνους

"μαχητές" για την πίστη και τους "μάρτυρες" για την ούμα

(ισλαμική κοινότητα) περιλαμβάνονται τώρα γυναίκες και

παιδιά, καθώς και οι πιο παραδοσιακοί ενήλικες άνδρες

"στρατιώτες" για το Ισλάμ. Οι «ανταμοιβές» γι 'αυτούς τους

τρυφερούς μάρτυρες φαίνεται να επικεντρώνονται στο πώς θα

τους θυμούνται σε αυτόν τον κόσμο μάλλον και όχι στους

παραδοσιακούς τρόπους αμοιβών του «παραδείσου». Είναι

πρόθυμοι να εξαντλήσουν τη ζωή τους, χρησιμοποιώντας τη

δύναμη της αδυναμίας τους, ενάντια σε αυτόν που θεωρούν

έναν ισχυρότερο, πιο άδικο και καταπιεστικό εχθρό…

ΠΗΓΕΣ:

Encyclopedia of World Religions: Encyclopedia of Islam.

Διάφορες ιστοσελίδες

20