Professional Documents
Culture Documents
Publicado por:
África International, Av. 4 de Fevereiro 32 - 11.º Andar. | Telefax: 244 222 311 503 | Telemovel: 244 923 31 32 33
| E-mail: pensador@snet.co.ao | Skype: petrovic8
KIKONGO
Lumingu lwantete kudisunzula
Lumingu lwazole Mono ye nkumbu ame
Lumingu lwatatu Nsonama zame
Lumingu lwaya Ekanda dyame
Lumingu lwataanu Ntuka zame(Myanzi)
Mfimpululu ye mbaninu ya nkubikilu
Lumingu lwasambanu Salu
Lumingu Esalu kyame yo luvatumuku
lwansambwadi (kyavyoka ye eki kikwiza-mpwa ya salu)
Salu yo luvatumuku lwa ndundilu ya
Lumingu lwanaana
kimvwama.
Lumingu lwavwa Ngikani ya kinkulu ye salu ya wana
Lumingu lwakumi Tuve yo tutumu (nsiku mya salu)
Mfimpululu ye mbaninu ya nkubikilu
Lumingu lwakumi
Vimpi ye zingu kyambote
yemosi
Lumingu lwakumi ye zole Vimpi wame yowu wa `nkangu
Maza yo mayeela mazunga; nkakidilu ye
Lumingu lwakumi ye tatu
ngukilu
Lumingu lwakumi ye ya VIH ye SIDA
Lumingu lwakumi ye
Fuku dya nzo ye edi dya `nkangu
taanu
Mfimpululu ye mbaninu ya nkubikilu
Mbandikisa
Lumingu lwakumi ye
Akweyi ozingilanga
sambanu
Lumingu lwakumi ye
Fuka ya nsi
nsambwadi
Lumingu lwakumi ye
Luzitu
naana
Lumingu lwakumi ye vwa Luveleleso
Lumingu lwamakumole Ntalu
LUMINGU LWANTETE LUMBU KYANTETE
4
LUMINGU LWANTETE LUMBU KYAZOLE
2. Bandula
5
LUMINGU LWANTETE
NZA DYANTANDU LUMBU KYATATU
NGOLA
Konso muntu wuna ye nkumbu andi.
E`mvivu mya Ngola mpe mina ye nkumbu zandi.
Enkumbu za `mvivu mya Ngola ezi:
6
LUMINGU LWANTETE LUMBU KYAYA
2. Soneka
K a
M m
W w
N n
L l
5. Masono mabandakana:
mb nd nt
mp nk nz
mf nl
mv ns
7
LUMINGU LWANTETE LUMBU KYATANU
1. Soneka
Nkumbu ame
Nkumbu ame Mpambu
Kyangala
Kyangala Mpambu
2. Nkumbu za akundi ame
8
LUMINGU LWAZOLE LUMBU KYANTETE
K Mayingi b luumbu
L Zola n kyangala
N Kyangala l ngiva
Z Bila m zola
M Ngiva z bila
B Luumbu k mayingi
9
LUMINGU LWAZOLE LUMBU KYAZOLE
K 1 T 3 D 5 8
U 7 N 9 A O V
B 2 4 L E 6 F
25
2. Soneka ye bandula.
Sono kwa yina? Tala embandu Tuula ezyongololo
Sono Ntalu
K 1
Bd 2
Mno
Klmno
Abs
11
LUMINGU LWAZOLE LUMBU KYAYA
Ditima
Nsaasa: Dyambu ditina maalu,
meso monadyo
Se dyame Lutonda.
Ngudi ame `Ntekwa. Nkumbu ame
Lukawu
Lukawu
Nsaasa: Konso muntu wuna ye
lukawu lwandi kavanwa kwa
nzambi; wawuna yi `nkayilu.
12
LUMINGU LWAZOLE LUMBU KYANTETE
3. Solola e`mvovo
D K A L A S
I A S U L A
T L A K U M
I U Z A W A
N Z U W A Z
A O T U Y I
L L A Z V L
W O Z F B A
13
LUMINGU LWATATU LUMBU KYANTETE
1. Buuku
3. Salu
Nkumbu: ________________________________________________
Mase: ____________________________________________________
Lumbu kya ngutuka: ____________________________________
Ntalu ya buuku: _________________________________________
14
LUMINGU LWATATU LUMBU KYAZOLE
2. Salu:
a) Bandula esinsu kya `nlembo waku wa `nsongi mu papela.
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
3. Salu kya kunzo.
a) Bandula esinsu ya `nkaka ozeye.
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
15
LUMINGU LWATATU LUMBU KYATATU
Akala Akento
__________ __________
16
LUMINGU LWATATU LUMBU KYAYA
2. Soneka:
Enkumbu aku: __________________________________________
E`mvu myaku: ___________________________________________
Enkumbu ya zunga kyaku: ______________________________
Enkumbu ya belo kyaku: ________________________________
Enkumbu ya vata dyaku: ________________________________
17
LUMINGU LWATATU LUMBU KYATAANU
1. Kanda dyame.
a) Wuna ye kanda?
__________________________________________________________________
b) Wantu kwa bena mu kanda dyaku?
__________________________________________________________________
2. Vova enkumbu ya:
Se dyaku: _______________________________________________
Ngudi aku: ______________________________________________
Mpangi zaku: ___________________________________________
18
LUMINGU LWAYA LUMBU KYANTETE
U K N O W L S
Z M U V P B T
E Y D F I NG A
ku ndambu ya se dyaku:
______________________________
4. `Nkumbu kwa ozyuwidi
o`nnwa mu vova enkumbu ya: Wantu akaka ba kanda dyame
Nkaaka wankento; Nkaaka wayakala.
Nkumbu `Nkumbu
19
LUMINGU LWAYA LUMBU KYAZOLE
20
LUMINGU LWAYA LUMBU KYATATU
Ntangwa
21
LUMINGU LWAYA LUMBU KYAYA
Lolonzi
Mono
Ngudi Se
1. Salu
a) Nki kina o`mfunu mpasi vo o`nti wakala ye zingu?
__________________________________________________________________
b) Yawu awonsono awaya, kweyi batuuka?
__________________________________________________________________
c) Soneka enkumbu za besikanda dyaku.
__________________________________________________________________
23
LUMINGU LWATANU LUMBU KYATNTETE
Ngudi
ame
1. Salu.
a) Bandula omalunzi mabandu kya ngudi aku.
_________________________________________________________________
24
LUMINGU LWATAANU LUMBU KYAZOLE
Malunzi ma se dyame
Se dyame
1. Salu.
a) Bandula omalunzi mabandu kya se dyaku.
__________________________________________________________________
25
LUMINGU LWATAANU LUMBU KYATATU
1. Salu.
a) Enkayi zaku, zakukingudi, besi kweyi?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
26
Mfimpulula
1. Salu kya mvutukila ye nsyamisa ya malongi.
1.1 Ntanga ya nkumbu aku.
1.2 Nsoneka ya `mvovo ya ye ya banza dimosi.
1.3 Ntanga ya `mvovo ye ya mabanza.
1.4 Nsoneka ya banza dimosi.
1.5 Ntanga ya banza dimosi.
1.6 Songa emazu.
1.7 Yikanesa omasono yo mazu mantete.
1.8 Nsonga ya ntalu ye zizi.
27
LUMINGU LWASAMBANU LUMBU KYANTETE
1. Salu
a) Kondwa kwa vata mpatu, nki a salu kya `nkaka ozeye sala?
__________________________________________________________________
b) Mu salu ozeye, nki a salu otoma zolanga?
__________________________________________________________________
28
LUMINGU LWASAMBANU LUMBU KYAZOLE
Mvatilu ya ntama
Muna ntama, `mvati wavatilanga mu matadi, `nti ye visi.
Muna nduta za`mvu, omuntu wayantika ovanga ensengwa
ye lekwa ya`nkaka mpasi vo kavatilanga. `Mfutu wa salu kya
mpatu yi wa dya yo vanga mambu ma`nkaka.
1. Salu.
a) Mu ntama omuntu aweyi kavatilanga e?
__________________________________________________________________
29
LUMINGU LWASAMBANU LUMBU KYATATU
1. Salu.
a) Owawu, aweyi wuvatilwanga e?
__________________________________________________________________
`N L O NG I O K
K Y `N K E D I
U `M U A T I D
N V U Z I N A
I E M A K U P
N D O P U K A
U I `N T I M I
30
LUMINGU LWASAMBANU LUMBU KYAYA
1. Salu.
a) Zaya e nzimbu zeto.
31
LIMINGU LWASAMBU LUMBU KYATAANU
Noona:
- Mpanga kala;
- Mono ngina dya (ntangu yayi)
- Mono yadya (ntangu yavyoka)
- Mono `ndya (ntangu yikwiza)
1. Salu.
a) Soneka noona kisonganga ntama, wawu ye ntangu yikwiza;
kayanesa e`mvovo mya noona yoyo mu mazu.
__________________________________________________________________
32
LUMINGU LWANSAMBWADI LUMBU KYANTETE
1. Salu.
a) Konso salu kina yo `mfutu e?
__________________________________________________________________
33
LUMINGU LWANSAMBWADI LUMBU KYAZOLE
`Nsadi
O`nsadi yandi ovatumunanga ensi, otunganga nzo, yamvu, nzila,
nzo zazulu yo vanga makalu. O`nsadi ovatanga dyambu dya
vaana madya munzo ya`mvimba, owukanga embevo, olonganga
tanga yo soneka kwa wana ye ambuta.
1. Salu
a) Aweyi kebokelelwanga o`ntungi wa nzo?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
34
LUMINGU LWANSAMBWADI LUMBU KYATATU
Madya
O`mvati wa mpatu yikutuvananga omadya.
Madya mayingi yikimvwama kya nsi.
Madya mambote ye mafwana mekutuvananga ovimpi.
Enzala zivananga yimbevo.
35
LUMINGU LWANSANBWADI LUMBU KYAYA
b) Nki otekanga?
__________________________________________________________________
36
LUMINGU LWANSAMBWADI LUMBU KYATAANU
1. Salu.
a) Muna ntama, akento nki basalanga?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
37
LUMINGU LWANAANA LUMBU KYANTETE
1. Salu.
a) Mwamu Ngola, nki a salu yivangwanga kwa wana?
__________________________________________________________________
38
LUMINGU LWANAANA LUMBU KYAZOLE
`Mfitu
1. Salu.
a) Vo ngeye obakidi enzimbu, aweyi okayanesenangazo?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Kya___la
39
LUMINGU LWANAANA LUMBU KYATATU
Wunkete
Salu yayingi yi salamanga munzo zeto, ne se: wunkete wa
`mvwatu myeto ye wa nitu zeto.
1. Salu.
a) Nki asalangani osadilanga mu velelesa enzo aku?
__________________________________________________________________
40
LUMINGU LWANAANA LUMBU KYAYA
41
LUMINGU LWAVWA LUMBU KYANTETE
`Nsiku wa salu
`Nsiku 2/2000
1. Salu.
a) Mu `nsiku myomyo ozeye omu Ngola, soneka ntalu ya
`nsiku wunwaninanga `nsadi.
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
42
LUMINGU LWAVWA LUMBU KYAZOLE
1. Salu.
a) Luzitu akweyi lutukanga?
__________________________________________________________________
43
LUMINGU LWAVWA LUMBU KYATATU
1. Vaana emvutu.
a) Wola kwa ovanganga kuna salu?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
44
LUMINGU LWAVWA LUMBU KYAYA
45
LUMINGU LWAKUMI
Mfimpulula
1. Soneka nkumbu.
__________________________________________________________________
2. Tanga nkumbu.
__________________________________________________________________
7. Zayidila sono.
__________________________________________________________________
1. Salu.
a) Aweyi tufwete vanga mpasi
vo omuntu kakala yo vimpi?
________________________________
________________________________
________________________________
47
LUMINGU LWAKUMI YE MOSI LUMBU KYAZOLE
Tezelo
1. Salu.
a) Soneka nkumbu ya lekwa yitezelwanga mu ntama.
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
48
LUMINGU LWAKUMI YE MOSI LUMBU KYATATU
1. Salu.
a) Ngeye ye kanda dyaku luna ye `nkanda wa mangwele?
__________________________________________________________________
1. Salu.
a) Aweyi tubokelelanga lekwa ya moyo yikututwasilanga
yimbevo?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
50
LUMINGU LWAKUMI YE MOSI LUMBU KYA TAANU
1. Salu.
a) Aweyi tufwete vangilanga owunkete wa nitu zeto?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
b) Nitu yizolanga
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
51
LUMINGU LWAKUMI YE ZOLE LUMBU KYANTETE
1. Salu.
a) Nki a yimbevo yituukanga mu maza malembi veleleswa?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
52
LUMINGU LWAKUMI YE ZOLE LUMBU KYAZOLE
1. Salu.
a) Aweyi omwenanga vo omaza mena mambote?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
53
LUMINGU LWAKUMI YE ZOLE LUMBU KYATATU
1. Salu.
a) Maza matoma lwakanga muna nzo aku?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
54
LUMINGU LWAKUMI YE ZOLE LUMBU KYAYA
1. Salu.
a) Pulupulu aweyi dikwizilanga muna muntu?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
b) Fukutila yi nki?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
55
LUMINGU LWAKUMI YE ZOLE LUMBU KYATAANU
56
LUMINGU LWAKUMI YE TATU LUMBU KYANTETE
- Vo nwatwa ensamba mu
ntumbu ya vaninwa kwa mun-
tu wa kimbevo kya Sida, on-
geye mpe osidi kyawu.
1. Salu
57
LUMINGU LWAKUMI YE TATU LUMBU KYAZOLE
58
LUMINGU LWAKUMI YE TATU LUMBU KYAZOLE
a) Vaanazyana embote
__________________________________________________________________
59
LUMINGU LWAKUMI YE TATU LUMBU KYATATU
Kudikeba
Kuditobolwela mu ntumbu
yabakwa kala ko.
60
LUMINGU LWAKUMI YE TATU LUMBU KYAYA
Mayeela ma `nkaka
1. Salu.
a) Soneka mayeela ma`nkaka mafwananene ye Sida.
Aweyi ofwete vanga vo bakamene kwa mayeela momo e ?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
61
LUMINGU LWAKUMI YE TATU LUMBU KYATAANU
Ntaninu ya Lukawu
1. Salu.
a) Ameyi mavanga mpasi vo omwana `nkento kalembi
wutilanga muna kinsweki?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
62
LUMINGU LWAKUMI YE YA LUMBU KYANTETE
Omavimpi yi nki
1. Salu.
a) Vana vakondele oluvuvamu nga valenda kala ye vimpi?
__________________________________________________________________
63
LUMINGU LWAKUMI YE YA LUMBU KYAZOLE
1. Salu.
a) Nki kitwasanga ekimbevo?
__________________________________________________________________
64
LUMINGU LWAKUMI YE YA LUMBU KYATATU
1. Salu.
a) Evata muna kala dyavelela, aweyi tufwete vanganga?
__________________________________________________________________
65
LUMINGU LWAKUMI YE YA LUMBU KYAYA
`Nkanda
1. Salu.
a) Nki yi `mfunu wa `nkanda?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
66
LUMINGU LWAKUMI YE YA LUMBU KYATAANU
Lufimpu
67
LUMINGU LWAKUMI YE TAANU
Nsoola ye nsingikilu
68
LUMINGU LWAKUMI YE TAANU LUMBU KYANTETE
69
LUMINGU LWAKUMI YE TAANU LUMBU KYAZOLE
70
LUMINGU LWAKUMI YE SAMBANU LUMBU KYANTETE
1. Salu.
a) Nki a nkumbu ya vata dyaku?
b) Omfumu wa vata weyi dyaka kebokelelwanga?
c) Nani yi Soba dya vata dyaku? Esalu kyandi nki?
d) Atwadisi a`nkaka banani?
71
LUMINGU LWAKUMI YE SAMBANU LUMBU KYAZOLE
Evata dyaku dina lukufi ye fulu kya luyaalu lwaku lwa Zunga?
EZunga kina ye mbongi ye mavata. Konso Zunga yovo vata
kina ye atwadisi andi.
Yi muna Zunga tuwananga emfumu ovo atwadisi a luyaalu.
1. Salu.
Vovela atwadisi a Zunga ovo a vata dyaku.
a) Soneka enkumbu ya mfumu yitalanga oluyaalu lwa Zunga
kyaku.
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
72
.
LUMINGU
DYA KWANZA LWAKUMI
DYANTANDU YE SAMBANU LUMBU KYATATU
NGOLA
1. Salu.
a) Soneka enkumbu za Zunga ya `Mvivu aku.
b) Soneka enkumbu za mavata ma Zunga kyaku.
c) Soneka enkumbu ya mfumu otuminanga embanza aku,
eZunga kyaku ovo evata dyaku.
73
LUMINGU LWAKUMI YE SAMBANU LUMBU KYAYA
AFIDIKA
1. Salu
a) Songa eNgola mu kalati kya Afidika.
__________________________________________________________________
74
LUMINGU LWAKUMI YE SAMBANU LUMBU KYATAANU
75
LUMINGU LWAKUMI YE NSAMBWADI LUMBU KYANTETE
`Nsinsa
Ngutuka
1. Salu
a) O`nsinsa wa ngutuka wuna ovovata dyaku e?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
76
LUMINGU LWAKUMI YE NSAMBWADI LUMBU KYATATU
Longo
1. Salu
a) Nga ongeye wuna wakwela?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
77
LUMINGU LWAKUMI YE NSAMBWADI LUMBU KYAYA
MPELA
1. Salu
a) Nki a nsungi yivuzwanga enguba?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
78
LUMINGU LWAKUMI YE NSAMBWADI LUMBU KYATAANU
Mfwilu
1. Salu
a) Wamona kala vana vezikilwa omuntu?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
79
LUMINGU LWAKUMI YE NAANA LUMBU KYANTETE
1. Salu.
a) Owunu kyaki, ngeye ozeye zitisa embuta?
__________________________________________________________________
b) Ekuma?
__________________________________________________________________
80
LUMINGU LWAKUMI YE NAANA LUMBU KYAZOLE
1. Salu
a) Omuvata dyaku muna ye mbuta za wantu e?
____________________________________________________________
81
LUMINGU LWAKUMI YE NAANA LUMBU KYATATU
1. Salu
a) Ngeye wumbuta avo wukindende? Wutoko avo wundumba?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
82
LUMINGU LWAKUMI YE NAANA LUMBU KYAYA
Ndongelo
1. Salu
a) Wasompa wina e?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
83
LUMINGU LWAKUMI YE NAANA LUMBU KYATAANU
Lufimpu
84
LUMINGU LWAKUMI YE VWA LUMBU KYANTETE
1. Salu
a) Aweyi ofwete vanganga muna tomesa efulu kyaku?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
85
LUMINGU LWAKUMI YE VWA LUMBU KYAZOLE
`Mfunu wa `nti
1. Salu
a) Nki yi `mfunu wa `nti?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
86
LUMINGU LWAKUMI YE VWA LUMBU KYATATU
Ngyokelo ya `mfuta
1. Salu
a) Ekuma ketulendi yokela `mfuta ko?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
87
LUMINGU LWAKUMI YE VWA LUMBU KYAYA
1. Salu
a) Aweyi tulenda kebelanga etiti ya nzo zeto?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
88
LUMINGU LWAKUMI YE VWA LAMBU KYATAANU
Tala
89
LUMINGU LWAMAKUMOLE MVUTUKILA YA MALONGI
1. Wawu:
a) Samuna enkumbu ya vata dyaku.
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
90
LUMINGU LWAMAKUMOLE
+ +
Tata Kyangala wuna ye nkombo tatu, mameme mole zole ye
nsusu yi mosi. Bulu yikwa kena yawu?
Mvutu: 3 + 2 + 1 = 6
Mvutu: 6 – 3 = 3
Mvutu: 2 x 8 = 16
Mvutu: 10 : 5 = 2
91