ΣΕΙΣΜΟΣ - Η ∆ΙΑΣΩΣΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΣΕ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΑ ΣΤΑ∆ΙΑ

4.1 Περίγραµµα της διασωστικής επιχείρησης

Για την καλύτερη οργάνωση των διασωστικών ενεργειών στο χώρο της
καταστροφής, µετά από ένα σεισµό, τις χωρίζουµε σε στάδια χωρίς φυσικά αυτά να είναι
εντελώς δεσµευτικά. Χρησιµεύουν για τη δηµιουργία ενός πλαισίου που σκιαγραφεί µια
αλληλουχία ενεργειών για µια αποτελεσµατική και ασφαλή επιχείρηση αλλά ανάλογα µε
τις συνθήκες µπορεί κάποια βήµατα να γίνονται ταυτόχρονα µε κάποια άλλα ή να
παραλείπονται. Πιο κάτω λοιπόν περιγράφεται συνοπτικά µια ακολουθία βηµάτων που
σχηµατίζουν το πλαίσιο της διασωστικής επιχείρησης συνέπεια ενός σεισµού ή άλλης
αιτίας που καταλήγει σε κατάρρευση κτιρίου και εγκλωβισµό ανθρώπων.

4.1.1 Βήµα 1ο - Οργάνωση σκηνής και έναρξη διαχείρισης του συµβάντος

1. Ασφάλεια σκηνής. Σε κάθε διασωστική επιχείρηση, πριν από οποιαδήποτε

άλλη ενέργεια, λαµβάνονται τα απαραίτητα µέτρα για να εξασφαλιστεί, στο µέτρο του
δυνατού, η ασφάλεια του προσωπικού στο πεδίο των επιχειρήσεων. Αυτά περιλαµβάνουν
µια πρώτη εκτίµηση και προσπάθεια εξάλειψης των κινδύνων που προέρχονται από
δίκτυα ηλεκτροδότησης, ύδρευσης, φυσικού αερίου, καταρρεύσεις κ.τ.λ. για την
προστασία όλων των εµπλεκοµένων. Σε αυτή τη φάση η κύρια ανάγκη είναι να
συγκεντρωθούν πληροφορίες αλλά κάποιες εργασίες µετριασµού του κινδύνου και
κάποιες ενέργειες διάσωσης µπορεί να χρειαστεί να εκτελεστούν ταυτόχρονα.

2. ∆ηµιουργία σηµείου διοίκησης και βάσης επιχειρήσεων που

συµπεριλαµβάνει και ιατρικό πόστο. Η λειτουργία τους περιγράφεται στο πέµπτο
κεφάλαιο: «∆ιαχείριση Συµβάντος».

3. Αναγνώριση του συµβάντος και ανάθεση εργασιών για ανάσυρση των

εντοπισµένων θυµάτων. Η αναγνώριση βασίζεται στις πληροφορίες και στην παρατήρηση
και περιλαµβάνει την έρευνα για αριθµό και τύπο κτιρίων που έχουν υποστεί ζηµιές,
µέγεθος ζηµιών, πληροφορίες για θύµατα, πρόσβαση και κατάσταση υποδοµών,
κινδύνους. Οι πληροφορίες που συγκεντρώνονται χρησιµοποιούνται για:

• Την επιλογή του κέντρου επιχειρήσεων και της βάσης επιχειρήσεων (αν δεν είναι
στον ίδιο χώρο).
• Την διαµόρφωση της πληγείσας περιοχής σε ζώνες καταστροφής.
• Την αρχική διαλογή των κτιρίων.

1
• Τον καθορισµό των απαιτούµενων µέσων διάσωσης (προσωπικό, υλικά).
• Τη δηµιουργία ενός πλάνου δράσης βασισµένο στις άµεσες ανάγκες, στις
ενδεδειγµένες µεθόδους έρευνας και διάσωσης και το διαθέσιµο προσωπικό και
µέσα για την υλοποίησή τους.
• Την ανάθεση αποστολών στους διασώστες.

Η αναγνώριση και η αξιολόγηση πρέπει να είναι συνεχής, ακριβής, γρήγορη,

σχολαστική και επιµελής και να εξασφαλίζει την ρεαλιστική εκτίµηση των αναγκών για την
αποτελεσµατικότερη και πιο γρήγορη αντιµετώπισή τους. Μπορεί να γίνει µε τους
ακόλουθους τρόπους:

α. Πληροφόρηση. Οι πληροφορίες συλλέγονται από τους τοπικούς φορείς και υπηρεσίες,

από τους κατοίκους, τους γείτονες, τους συγγενείς, τα θύµατα που απεγκλωβίστηκαν και
µπορεί να αφορούν τον τύπο και την χρήση των κτιρίων, την διαµόρφωση των χώρων,
τον εκτιµώµενο αριθµό ατόµων για διάσωση και περίθαλψη, την ηλικία τους, ειδικά
χαρακτηριστικά αν υπάρχουν και τους υπαρκτούς κινδύνους.
β. Παρατήρηση. Πραγµατοποιείται κατά το διάστηµα αναγνώρισης της πληγείσας
περιοχής/κτιρίου αλλά και στη συνέχεια και αφορά τις ζηµιές στα κτίρια, τους πιθανούς
χώρους επιβίωσης, τις δυνατές µεθόδους διάσωσης, το αρχικό σηµείο πρόσβασης και
εισόδου στην επικίνδυνη ζώνη, τους δευτερεύοντες κινδύνους λόγω κατάρρευσης των
κτιρίων και τους πιθανούς τρόπους αποφυγής και αντιµετώπισης τους. Εδώ µπορούµε να
ακολουθήσουµε τρεις βασικές αρχές: α)Κοίτα: ∆ες το συµβάν και κάνε µια επιµελή και
διεξοδική οπτική έρευνα, β) Άκου: Άκουσε όλες τις πληροφορίες από οποιαδήποτε πηγή
και αν προέρχονται και προσπάθησε να κρίνεις την αντικειµενικότητά τους και γ) Νιώσε:
Ανάλογα µε την εµπειρία του ο καθένας µπορεί να νιώσει την κρισιµότητα της κατάστασης
και να θέσει προτεραιότητες στην αντιµετώπιση των κινδύνων.

Η αναγνώριση είναι µια διαδικασία που βρίσκεται συνέχεια σε εξέλιξη µέχρι το

τέλος όλων των επιχειρήσεων. Κάθε µέλος µιας διασωστικής οµάδας και κυρίως οι
επικεφαλείς των οµάδων θα πρέπει να είναι σε θέση να εκτελέσουν µια αρχική
αναγνώριση και να συγκεντρώσουν τις απαραίτητες πληροφορίες για την έναρξη της
επιχείρησης. Όλες οι πηγές πρέπει να αξιοποιηθούν για την απόκτηση γνώσης σχετικά µε
τα θύµατα, την έκταση της καταστροφής και τους ενδεχόµενους κινδύνους.

4. Επικοινωνίες. Σηµαντικές για τον συντονισµό και τον έλεγχο των ενεργειών
έρευνας και διάσωσης.

2
4.1.2 Βήµα 2ο – Αρχική έρευνα, διάσωση και αποµάκρυνση επιφανειακών θυµάτων

• Κατά τη διάρκεια της αναγνώρισης της περιοχής.

• Μόνο εξωτερικά από τα κτίρια.

• Στην κορυφή και κάτω από σωρό ερειπίων.

Συνήθως σε αυτό το χρονικό σηµείο οι περισσότερες διασώσεις

πραγµατοποιούνται από τα άτοµα που ήταν στο σηµείο όταν κατάρρευσε το κτίριο
(συνεργάτες, γείτονες, συγγενείς, περαστικοί). Αργότερα έρχονται οι διασωστικές οµάδες
που πρέπει άµεσα να πραγµατοποιήσουν µια γρήγορη και ασφαλή αποµάκρυνση των
επιφανειακών θυµάτων και αυτών που µε µικρή προσπάθεια µπορούν να
απεγκλωβιστούν.

Οι διασώστες µετά την αποµάκρυνση των επιφανειακών θυµάτων προχωρούν

προς τα λιγότερο καταστραµµένα σηµεία των κτιρίων και απεγκλωβίζουν τυχόν
παγιδευµένα άτοµα. Είναι συχνό το φαινόµενο να υπάρχει καλή επαφή µε αυτά τα άτοµα
αλλά να µην είναι εύκολη η πρόσβαση σε αυτά γιατί για παράδειγµα έχουν φρακάρει τα
ανοίγµατα του κτιρίου (πόρτες, παράθυρα). Συνήθως ο εξοπλισµός των πυροσβεστικών
οχηµάτων από τους τοπικούς Σταθµούς είναι αρκετός για τον απεγκλωβισµό αυτών των
ατόµων. Αυτό απαιτεί πρόσθετα µέτρα ασφαλείας για όσους βρίσκονται στην σκηνή.

Από αυτήν τη φάση και µετά αρχίζουν σιγά-σιγά να εφαρµόζονται επαγγελµατικές

τεχνικές διάσωσης και πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην ασφάλεια των
διασωστών. Ο εντοπισµός των επιφανειακών θυµάτων διεξάγεται από την εξωτερική
περίµετρο ενός κτιρίου ή µιας περιοχής και προχωρά προς το κέντρο.

Όταν πολλά κτίρια και εγκαταστάσεις έχουν υποστεί ζηµιές είναι κρίσιµο για την
αποτελεσµατικότητα της όλης επιχείρησης να εφαρµοστεί µια αρχική διαλογή και εκτίµηση
αυτών ώστε να τεθούν οι πρώτες προτεραιότητες. Επίσης το διεθνές σύστηµα
σηµατοδότησης για τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης σε αστικό περιβάλλον αρχίζει
να εφαρµόζεται σε αυτό το στάδιο.

4.1.3 Βήµα 3ο - Αναζήτηση πιθανών χώρων επιβίωσης στα ερείπια για εντοπισµό
εγκλωβισµένων

• Χρησιµοποιώντας τη λίστα των επιβεβαιωµένα παγιδευµένων.

• Τύποι κτιρίων, ώρα καταστροφής, πληροφορίες από άτοµα που ξέρουν τους
χώρους ή ήταν παρόν όταν συνέβη το συµβάν.

3
• Μαρκάρισµα του χώρου επιχειρήσεων.

Όλοι οι χώροι και τα πιθανά κενά διαστήµατα που δηµιουργήθηκαν ως

αποτέλεσµα της κατάρρευσης και που µπορούν να διατηρήσουν ζωντανά θύµατα πρέπει
να ερευνηθούν για τον εντοπισµό πιθανών θυµάτων. ∆ιασωστικοί σκύλοι µε τους
χειριστές τους και οπτικοακουστικές συσκευές χρησιµοποιούνται για αυτήν την έρευνα.
Μόνο κατάλληλα εκπαιδευµένα άτοµα και σκύλοι µε τους συνοδούς τους πρέπει να
χρησιµοποιούνται πλέον σε αυτό το στάδιο της επιχείρησης.

Α) Μέθοδοι έρευνας και εντοπισµού

Η διαδικασία της έρευνας έχει στόχο:

1. Τον γρήγορο εντοπισµό ατόµων που αναµένεται να είναι σε µία περιοχή.

2. Την επιβεβαίωση ότι µια συγκεκριµένη περιοχή είναι «καθαρή» από άτοµα που
χρειάζονται βοήθεια για να απελευθερωθούν.

Μετά από το 1ο βήµα της αναγνώρισης, όπως είδαµε πιο πάνω, σε αυτή τη φάση
συγκεντρώνονται, διασταυρώνονται και αξιολογούνται πληροφορίες από ενοίκους του
κτιρίου, από συγγενείς των παγιδευµένων, από γείτονες κ.τ.λ.. Οι άνθρωποι αυτοί είναι
σκόπιµο να παραµένουν κοντά στο χώρο του ερειπίου σε όλη τη διάρκεια των
επιχειρήσεων διάσωσης ή σε χώρο που θα µας είναι εύκολο να τους βρούµε αν και όταν
θα χρειαστούµε πρόσθετες πληροφορίες (π.χ. όταν βρίσκουµε διάφορα αντικείµενα και
θέλουµε να µάθουµε από ποιο χώρο προέρχονται). Η έρευνα πρέπει να είναι επιµελής και
σχολαστική για να αποφεύγονται περιττές επαναλήψεις και χάσιµο χρόνου και τα
αποτελέσµατα της να αναφέρονται λεπτοµερώς στο επιχειρησιακό κέντρο. Αν για
παράδειγµα ελέγχουµε ένα συγκεκριµένο χώρο όπως ένα σχολείο, πρέπει να
εξακριβώσουµε τον ακριβή αριθµό των µαθητών και του προσωπικού που είναι παρόν, να
διαπιστώσουµε τον αριθµό αυτών που λείπουν και δεν ξέρουµε που βρίσκονται και να
ψάξουµε για τους τελευταίους προσδιορίζοντας την ακριβή τους θέση και αν είναι δυνατόν
και την κατάστασή τους. Οι πληροφορίες που ζητούνται αφορούν στα παρακάτω:

• Τον αριθµό των παγιδευµένων ατόµων.

• Τη θέση της κατοικίας των παγιδευµένων ατόµων µέσα στο κτίριο.

• Τη διαρρύθµιση του διαµερίσµατος.

• Την αναγνώριση τµηµάτων επίπλων που ανασύρονται από το κτίριο.

4
 Η θέση των εγκλωβισµένων µπορεί να πιθανολογηθεί ανάλογα και µε την ώρα
εκδήλωσης του σεισµού.

Σε περίπτωση που η θέση ενός θύµατος είναι γνωστή, επιλέγουµε την πιο άµεση,
σύντοµη και ασφαλέστερη διαδροµή για να το προσεγγίσουµε και να το απεγκλωβίσουµε.
Σε περίπτωση που η θέση ενός θύµατος είναι άγνωστη µπορούµε να ακολουθήσουµε
διάφορες τεχνικές για τον εντοπισµό του.
α) Έρευνα σε γραµµή

Ταυτόχρονα µε τη συλλογή πληροφοριών γίνεται µια αρχική αυτοψία και έρευνα των
ερειπίων για την ανεύρεση επιφανειακών θυµάτων καθώς επίσης και για τον έλεγχο του
τρόπου που κατάρρευσε το κτίριο και για τη νέα θέση που έχουν τα τµήµατά του στο
χώρο. Όλα τα παραπάνω αποτυπώνονται µε µια πρόχειρη σχεδίαση σε ένα απλό σχέδιο.

1. Ανάπτυξη των διασωστών σε µία γραµµή

2. Αργό σάρωµα της περιοχής

3. Τα µέλη της οµάδας παρατηρούν προσεχτικά τα ερείπια καθώς και τα ανοίγµατα

αυτών για τυχόν ύπαρξη ανθρώπινων σωµάτων. Ανά τακτά διαστήµατα φωνάζουν
ή/και χτυπούν µεταλλικά αντικείµενα για να προκαλέσουν την αντίδραση των
εγκλωβισµένων που διατηρούν τις αισθήσεις τους.

Είναι ιδανική µέθοδος για χώρους µε εµβαδό πολλών τετραγωνικών που έχουν
υποστεί ολική κατάρρευση. Επιτρέπει την γρήγορη αναγνώριση µεγάλων περιοχών χωρίς
ειδικό εξοπλισµό, την ανεύρεση κενών και περασµάτων και την ανεύρεση επιφανειακών ή
ελαφρά εγκλωβισµένων ατόµων. Ιδιαίτερα αποτελεσµατική κατά τη διάρκεια της ηµέρας.

β) Μέθοδος εντοπισµού ενταφιασµένων µε κλήση και αναµονή για ανταπόκριση

1. Τοποθέτηση διασωστών γύρω από όλη την περιοχή έρευνας και όχι πάνω από
15µ απόσταση ο ένας από τον άλλο.

2. Ο αρχηγός της οµάδας καλεί για παύση των εργασιών στην περιοχή και απόλυτη
ησυχία.

3. Πηγαίνοντας δεξιόστροφα κάθε διασώστης φωνάζει µε ή χωρίς µεγάφωνο ή κτυπά

κάποιο αντικείµενο που προκαλεί θόρυβο.

4. Όλοι οι διασώστες προσπαθούν να ακούσουν κάποιον ήχο και να προσδιορίσουν

το στίγµα του.

5
5. Αν κάποιοι διασώστες ακούσουν ήχο ανταπόκρισης δείχνουν προς την
κατεύθυνση της πηγής του. Το σηµείο πρέπει να επαληθευτεί τουλάχιστο µία φορά
από µια διαφορετική γωνία.

Αυτή η µέθοδος δεν είναι αποτελεσµατική για ανεύρεση αναίσθητων ατόµων και
δεν είναι ιδιαίτερα ακριβής. Παρόλα αυτά δεν χρειάζεται ειδικό εξοπλισµό και µπορεί να
χρησιµοποιηθεί και κατά τη διάρκεια της ηµέρας και της νύχτας.

γ) Εντοπισµός από εκπαιδευµένα σκυλιά

Ο σκύλος διάσωσης θεωρείται πολύ σηµαντικό "εργαλείο" έρευνας διότι µε την

οξεία όσφρησή του µπορεί σε ελάχιστο χρόνο να σαρώσει µεγάλη έκταση και να δώσει
ένδειξη ύπαρξης εγκλωβισµένου. Είναι ιδιαίτερα χρήσιµοι γιατί έχουν πιο εύκολη
πρόσβαση σε επικίνδυνα σηµεία ή σε χώρους που δεν µπορεί να πλησιάσουν οι
διασώστες. Επίσης δεν έχει σηµασία αν ψάχνει στα ερείπια κάποιον που είναι κουφός ή
αναίσθητος. Η όσφρησή του απλά τον οδηγεί να ακολουθεί την µυρωδιά στο πιο δυνατό
της σηµείο. Η έρευνα εκτελείται αν υπάρχει η δυνατότητα, από δύο οµάδες (ένα ζευγάρι
χειριστή µε το σκύλο του θεωρούνται µια οµάδα). Συγκεκριµένα, σε περίπτωση ένδειξης
(επιτυχής έρευνα) από την πρώτη οµάδα γίνεται επαλήθευση της ένδειξης από την
δεύτερη οµάδα.

Η χρήση όµως των διασωστικών σκύλων στην έρευνα για τον εντοπισµό
αγνοούµενων παρουσιάζει τα παρακάτω µειονεκτήµατα:

• Μπορούν να εργαστούν σε περιβάλλον µε συντρίµµια µόνο για 20-30 λεπτά κάθε

φορά και απαιτείται διπλάσιος χρόνος ξεκούρασης από τον χρόνο εργασίας.
Επίσης απαιτείται τουλάχιστον 6ωρη ξεκούραση σε κάθε 12ωρο.

6
 Εικόνα 4. ∆ιασωστικός σκύλος µε το συνοδό του σε έρευνα στα ερείπια.

• Είναι ζωντανοί οργανισµοί και µπορεί να είναι δύστροπα, κουρασµένα ή σε

υπερένταση.
• Οι ενδείξεις που µας δίνουν πρέπει να αποκωδικοποιηθούν σωστά.
• Η απόδοση µπορεί να διαφέρει ανάλογα µε τις ικανότητες του συνοδού σε
συνδυασµό µε τις ικανότητες του σκύλου. Απαιτείται τέλεια χηµεία µεταξύ τους.
• Επηρεάζονται από τις καιρικές συνθήκες.
• ∆ιάσπαση της συγκέντρωσης τους µε την παρουσία και άλλων έντονων µυρωδιών
στο χώρο. Αντιδρούν στην ανθρώπινη µυρωδιά και είναι πιθανό να ανταποκριθούν
στη δεξαµενή οσµών άλλων ατόµων που δεν είναι αγνοούµενοι.
• Σταδιακή µείωση της απόδοσης τους όταν χρησιµοποιούνται υπερβολικά.

δ) Χρήση ηχοεντοπιστικών συσκευών

Με την χρήση αυτών των συσκευών (γεώφωνα) υπάρχει η δυνατότητα να

εντοπιστούν ακόµη και ανεπαίσθητοι ήχοι ή δονήσεις που δηµιουργούνται από τους
εγκλωβισµένους. Είναι αρκετά αποτελεσµατικές µε την προϋπόθεση ότι ο παγιδευµένος
διατηρεί τις αισθήσεις του, και είναι σε θέση µε χτυπήµατα να παράγει ήχους που θα
βοηθήσουν στον εντοπισµό του. Απαραίτητη επίσης προϋπόθεση είναι η ανυπαρξία
άλλων θορύβων στο χώρο.

7
 Μπορούν να εντοπίσουν ήχους που προέρχονται βαθιά κάτω από τα ερείπια. Το
προσωπικό που χειρίζεται αυτές τις συσκευές πρέπει να είναι πολύ καλά εκπαιδευµένο
για να αναγνωρίζει, να ξεχωρίζει και να ερµηνεύει τους ήχους που ακούει.

Εικόνες 5 και 6. Χρήση γεώφωνων και κάµερας για έλεγχο των ερειπίων.

ε) Χρήση οπτικοακουστικών συσκευών

Οι ηλεκτρονικές κάµερες είναι ιδανικές για έρευνα µέσα από τεχνητά ή φυσικά κενά
για να δούµε την ακριβή θέση ενός ατόµου κάτω από µια πλάκα. Πέρα από το γεγονός ότι
µας επιβεβαιώνουν την ύπαρξη θύµατος, η ακριβής θέση και στάση του σώµατος του µας
εξασφαλίζει ότι δε θα τον τραυµατίσουµε κατά την προσέγγισή του. Οι πλέον σύγχρονες
κάµερες έχουν την δυνατότητα αµφίδροµης επικοινωνίας

Β) Αναζήτηση κενών στα κτίρια

• Αναγνώριση χαρακτηριστικού είδους κενού και έρευνα σε αυτό.

• Αναγνώριση και διαχείριση δευτερογενών κινδύνων γύρω από την περιοχή

καταστροφής.

• Αναφορά στο επιχειρησιακό κέντρο.

4.1.4 Βήµα 4ο - Αποµάκρυνση ερειπίων για πρόσβαση στον εγκλωβισµένο

Σε αυτό το στάδιο γίνονται όλες οι ενέργειες για την προσέγγιση του θύµατος όπως
η αποµάκρυνση µπαζών, επίπλων, χαλασµάτων, η δηµιουργία διαδροµής και

8
υποστύλωσής της µέχρι το σηµείο που βρίσκεται ο παγιδευµένος. Η πρόσβαση και η
αποµάκρυνση ερειπίων γίνεται µε τους παρακάτω τρόπους:

Α) Επιλεγµένη αποµάκρυνση ερειπίων

• Αποµάκρυνση ή ελαχιστοποίηση του προσωπικού που παραµένει στο κτίριο.

• Ελαχιστοποίηση κινδύνων.

• Αποµάκρυνση των ερειπίων από την κορυφή προς τη βάση.

Η χρήση ειδικών εργαλείων και τεχνικών για την αποµάκρυνση ορισµένου µέρους
των ερειπίων µπορεί να είναι απαραίτητη µετά τον εντοπισµό των θυµάτων. Σε αυτό το
στάδιο δεν χρησιµοποιούνται ακόµη βαριά µηχανήµατα αλλά όλες οι εργασίες γίνονται
χειρωνακτικά. Αν η ποσότητα των ερειπίων είναι πολύ µεγάλη και η αποµάκρυνσή τους
είναι χρονοβόρα σε τέτοιο βαθµό που να τίθεται σε κίνδυνο η επιβίωση του/των
παγιδευµένου, µπορεί να αποφασιστεί η επιλεκτική χρήση µεγάλων µηχανηµάτων αλλά
µετά από σοβαρό προβληµατισµό για την ασφάλεια της όλης σκηνής.

Β) Γενική αποµάκρυνση ερειπίων

• Συστηµατική αποµάκρυνση των ερειπίων µε την χρήση βαριών µηχανηµάτων.

• Επιθεώρηση των όγκων που µετακινούνται για τυχόν ύπαρξη ανθρώπινων

σωµάτων.

Αυτή η φάση διεξάγεται συνήθως όταν όλα τα γνωστά θύµατα έχουν ανασυρθεί
και έχει εξακριβωθεί η ταυτότητά τους. Παρόλα αυτά αν δεν υπάρχει η δυνατότητα να
φθάσουµε σε σηµεία του κτιρίου για τον εντοπισµό και την αποµάκρυνση παγιδευµένων
µε άλλο τρόπο µπορούµε να χρησιµοποιήσουµε βαριά µηχανήµατα για καθαρισµό
σηµείων που έχουµε εξασφαλίσει ότι δεν υπάρχουν παγιδευµένα άτοµα και στη συνέχεια
από τον καθαρό χώρο που άνοιξαν τα µηχανήµατα να αποκτήσουµε σηµεία πρόσβασης
και εισόδου στους χώρους του κτιρίου που δεν µπορούσαµε να ψάξουµε. Ιδιαίτερη
προσοχή χρειάζεται αφού είναι αυτονόητο ότι η χρήση αυτών των µηχανηµάτων στο χώρο
επηρεάζει την στατικότητα των ερειπίων και των χαλασµάτων.

Γενικές αρχές κατά την αφαίρεση και αποµάκρυνση ερειπίων

Κατά τη µερική ή ολική κατάρρευση µιας κατασκευής συνήθως κάποιο τµήµα από
οπλισµένο σκυρόδεµα, ατσάλι ή βαριά ξυλεία παραµένει ανέπαφο και στο χώρο που
πέφτει ή κάθεται, δηµιουργεί κενό που ενδέχεται να παρέχει προστασία στα άτοµα που
βρισκόταν στο σηµείο. Επίσης αντίστοιχη προστασία µπορεί να υπάρξει και από µεγάλα

9
έπιπλα. Η αφαίρεση και αποµάκρυνση των ερειπίων για τη διάσωση ανθρώπων µπορεί
να επιτευχθεί µε δύο τρόπους:

• Με την σχολαστική µετακίνηση όλων των κοµµατιών µέχρι να αποκαλυφθεί και

ελευθερωθεί ο παγιδευµένος.

• Με την κατασκευή τούνελ και την προσπάθεια να ενωθούν όλα τα κενά από το
αρχικό σηµείο εισόδου µέχρι το χώρο που βρίσκεται ο εγκλωβισµένος. Μεγάλη
προσοχή στην αντιστήριξη του διαδρόµου σε όλο το µήκος του.

Η πιθανότητα µιας εσωτερικής κατάρρευσης των ερειπίων κατά τη διάρκεια της

διάσωσης µπορεί να ελαχιστοποιηθεί µε το να εξασφαλισθεί η σταθερότητά και η
ισορροπία τους όσο γίνεται περισσότερο και µε το να βεβαιωθούµε ότι καθώς ένα τµήµα
των ερειπίων αποµακρύνεται το υπόλοιπο δεν αποκολλάται, δεν γλιστράει και δεν πέφτει.

Τα ερείπια πρέπει να αποµακρύνονται εντελώς έξω από το κατεδαφισµένο κτίριο

και όχι από τη µία πλευρά αυτού στην άλλη. Αυτό µπορεί να γίνει χειρωνακτικά και µε τη
χρήση µικρών κάδων. Σε πολύ περιορισµένους χώρους είναι πιο αποτελεσµατικό να
σχηµατίζεται µια ανθρώπινη αλυσίδα.

Προφυλάξεις

• Προσοχή όταν χρησιµοποιούνται αιχµηρά εργαλεία για την αποµάκρυνση των

µπαζών.

• Τα ερείπια δίπλα στα θύµατα θα αποµακρύνονται πάντα µε τα χέρια και από άτοµα
που φορούν γάντια εργασίας.

• Να αποφεύγεται η αναρρίχηση πάνω στα ερείπια εκτός και αν είναι εντελώς

απαραίτητο.

• Η απόσυρση των συντριµµιών να γίνεται µόνο όταν είναι βέβαιο ότι δε θα

προκληθεί πρόσθετη κατάρρευση.

• Χρήση µεγάλων χωµατουργικών µηχανηµάτων µόνο κάτω από την εποπτεία του
επικεφαλή της επιχείρησης.

• Για τη µετακίνηση µεγάλων κοµµατιών των χαλασµάτων απαιτείται καλός

συντονισµός µεταξύ των διασωστών και του χειριστή του µηχανήµατος.

10
4.1.5 Βήµα 5ο - Παροχή πρώτων βοηθειών και σταθεροποίηση του παγιδευµένου

Παρέχονται οι απαραίτητες πρώτες βοήθειες στο θύµα, του χορηγείται λίγο νερό
και σταθεροποιείται η κατάσταση του. Βασικό µέληµα εδώ θα πρέπει να είναι και η
ψυχολογική στήριξη του παγιδευµένου η οποία λογικά ξεκινά από την στιγµή που έχουµε
την πρώτη επαφή-έστω και λεκτική- µαζί του. Αν δεν είναι χρονοβόρο και επικίνδυνο
µπορεί σε αυτό το στάδιο να έχει πρόσβαση στο θύµα και µέλος του ιατρικού ή
παραϊατρικού προσωπικού της οµάδας διάσωσης.

Εικόνα 7. Σταθεροποίηση θύµατος πριν την απελευθέρωσή του.

4.1.6 Βήµα 6ο - Απεγκλωβισµός και αποµάκρυνση του παγιδευµένου

Μεγάλη προσοχή χρειάζεται για να εξασφαλιστεί ότι το θύµα δε θα υποστεί

περαιτέρω τραυµατισµούς καθώς θα διέρχεται από στενά περάσµατα ή/και από
επικίνδυνα σηµεία (σίδερα που εξέχουν, κοφτερές επιφάνειες καταστρεµµένου
σκυροδέµατος κ.τ.λ.). Σταθεροποιούµε το θύµα σε φορείο αν αυτό είναι δυνατόν και το
αποµακρύνουµε σε ασφαλή σηµείο όπου παραδίδεται σε ιατρικό προσωπικό.

4.2 Συνεχής και διαρκής επιχείρηση

Έχοντας πάρει τις πρώτες αποφάσεις και αφού έχουν αναπτυχθεί οι πρώτες
διασωστικές οµάδες, οι επικεφαλής πρέπει να συνεχίσουν την αναγνώριση και την
συγκέντρωση πληροφοριών για τον επαναπροσδιορισµό των αναγκών, των

11
προτεραιοτήτων και την πρόσθετη ή επόµενη διάθεση και ανάπτυξη των πηγών που
φθάνουν στο συµβάν.

Οι διασώστες που αναπτύσσονται σε ένα γκρεµισµένο κτίριο πρέπει να

παρατηρήσουν προσεκτικά τον τρόπο που αυτό κατάρρευσε. Η αποτελεσµατικότητά τους
κρίνεται κυρίως από το αν είναι ικανοί να αναγνωρίσουν και να εκµεταλλευθούν τα κενά
που σχηµατίζονται σε αυτό κατά το πέσιµο. Η προσπάθεια παρατήρησης του κτιρίου ή
των παρακείµενων κτιρίων πρέπει επίσης να είναι συνεχής µιας και έτσι εξασφαλίζεται η
διαρκής αναγνώριση πιθανών σηµείων που υπάρχουν εγκλωβισµένοι και διατηρείται ένα
ικανοποιητικό επίπεδο ασφαλείας αφού αναγνωρίζονται πιθανά προβλήµατα στην
σταθερότητα των ερειπίων.

4.3 Ρόλοι των µελών της διασωστικής οµάδας κατά τα διάφορα στάδια της
επέµβασης σύµφωνα µε την Εγκύκλιο ∆ιαταγή 116 Α.Π.Σ. (Παράρτηµα ∆΄)

4.3.1 Άφιξη – Αρχική εκτίµηση

Α) Οδηγοί οχηµάτων

• Τοποθετούν τα οχήµατα σε κατάλληλα σηµεία ώστε να µπορούν να αναπτυχθούν

όλα τα απαραίτητα µέσα έρευνας και διάσωσης, να µπορούν να αναχωρήσουν
εύκολα και να µην εµποδίζουν την άφιξη τυχόν επιπλέον ενισχύσεων.
• Αναλαµβάνουν την ανάπτυξη και τοποθέτηση των στοιχείων φωτισµού του χώρου
του συµβάντος αν χρειάζεται.
• Οριοθετούν κατόπιν υποδείξεως του Υπεύθυνου Ασφαλείας το χώρο στάθµευσης
και τις ζώνες εργασίας µε κορδέλες ασφαλείας, κώνους και φωτισµό.

Β) Επικεφαλής οµάδας
• Πραγµατοποιεί µια πρώτη αυτοψία και συλλέγει πληροφορίες σχετικά µε το/α
κτίριο/α και τους πιθανούς εγκλωβισµένους (αριθµό και θέση).
• Εκτιµά την ανάγκη για εξωτερικά βαριά µηχανήµατα νωρίς, και ζητά κινητούς
γερανούς, φορτωτές κ.τ.λ. µεγάλης χωρητικότητας και δυνατότητας.
• Καταστρώνει σχέδιο επιχειρησιακής δράσης (έρευνας αρχικά και διάσωσης στη
συνέχεια), και καθορίζει τους τρόπους µε τους οποίος θα εκτελεστούν οι βασικές
διασωστικές ενέργειες.
• Καθορίζει τον αρχικό χώρο συγκέντρωσης των θυµάτων για την παροχή πρώτων
βοηθειών και από εκεί την περαιτέρω διακοµιδή τους.
• Καθορίζει το δίκτυο µεταφοράς (δρόµοι για είσοδο και έξοδο από την περιοχή της
κατάρρευσης), σε συνεργασία µε την αστυνοµία.

12
• Αν από τις αρχικές εκτιµήσεις φανεί ότι η αντιµετώπιση της κατάστασης απαιτεί
χρόνο πέρα του ωραρίου της διασωστικής οµάδας µεριµνά για το χωρισµό του
προσωπικού σε οµάδες εναλλασσόµενης εργασίας.
• Σε συνεργασία µε τον υπεύθυνο υλικών µεριµνά για διοικητική µέριµνα στο χώρο
του συµβάντος (τροφή, νερό) και αιτείται ιατρική κάλυψη.
• Ασχολείται µε τον υπολογισµό και προσδιορισµό του κινδύνου στο θέατρο των
επιχειρήσεων. Μερικοί κίνδυνοι που σχετίζονται µε καταρρεύσεις κτιρίων είναι:
πιθανότητα δεύτερης κατάρρευσης, έκρηξη µε φωτιά εξαιτίας κατεστραµµένων
γραµµών φυσικού αερίου και δικτύου ∆ΕΗ, πτώσεις δοµικών υλικών, τοξική
ατµόσφαιρα κ.α.
• Είναι υπεύθυνος για την άρση των επικινδυνοτήτων και την ασφάλεια των
διασωστών και των εγκλωβισµένων. Αυτό µπορεί να περιλαµβάνει το κλείσιµο
όλων των παροχών (φυσικό αέριο,
• ηλεκτρικό, νερό). Αν δεν είναι δυνατόν να ασφαλιστούν όλοι οι κίνδυνοι, η διοίκηση
πρέπει να ειδοποιήσει και να ενηµερώσει όλο το διασωστικό προσωπικό της
επιχείρησης για τους κινδύνους που ενυπάρχουν στον τόπο του συµβάντος.
• Αποµακρύνει όλους τους πολίτες και το µη σηµαντικό διασωστικό προσωπικό
(Εθελοντές, ΕΚΑΒ, κλπ.)
• Συνεργάζεται µε προσωπικό άλλων φορέων για την άρση των επικινδυνοτήτων,
(∆ΕΗ, ∆ΕΠΑ, µηχανικοί ΟΑΣΠ, χειριστές βαρέων µηχανηµάτων).

Οµάδα υποστήριξης
Γ) Υπεύθυνος Υλικών
• ∆ιενεργεί αυτοψία στο χώρο µε σκοπό να προσδιορίσει το βέλτιστο µέρος
δηµιουργίας ενός χώρου τοποθέτησης εξοπλισµού και εργαλείων που θα
χρειαστούν στην επιχείρηση σε περίπτωση που τα οχήµατα δεν µπορούν να
πλησιάσουν. Ο χώρος αυτός θα πρέπει να είναι απαλλαγµένος από κινδύνους π.χ.
δεύτερης κατάρρευσης.
∆) Υπεύθυνος Επικοινωνιών
• Κατανέµει τα µέσα επικοινωνίας στα µέλη της οµάδας
• Σους ενηµερώνει για υποστηρικτικές συχνότητες (προς διευκόλυνση της
επικοινωνίας των µελών της οµάδας µόνο).

13
4.3.2 Εκτίµηση της περιοχής –έρευνα για επιφανειακά θύµατα

Α) Επικεφαλής οµάδας
• Εκτελεί αυτοψία προκειµένου να προσδιορίσει τις προτεραιότητες επέµβασης,
κάνοντας µια πρώτη διαλογή – Triage στα κτίρια, συλλέγοντας τις παρακάτω
πληροφορίες:
• Πληροφορίες των περίοικων που σχετίζονται µε τα πιθανά θύµατα, που γνωρίζουν
την χρήση και τους ενοίκους του κτιρίου καθώς και των πρώτων ανταποκριτών στο
συµβάν (π.χ. περαστικοί). Κατά τη µέθοδο αυτή συγκεντρώνονται,
διασταυρώνονται και αξιολογούνται πληροφορίες από µη παγιδευµένους ενοίκους
του κτιρίου, από συγγενείς των παγιδευµένων ή από γείτονες. Οι
πληροφοριοδότες αυτοί είναι σκόπιµο να παραµένουν κοντά στο χώρο του
ερειπίου καθ' όλη τη διάρκεια διεξαγωγής των επιχειρήσεων διάσωσης. Οι
πληροφορίες που ζητούνται αφορούν στα παρακάτω: στον αριθµό των
παγιδευµένων ατόµων, στη θέση της κατοικίας των παγιδευµένων ατόµων µέσα
στο κτίριο και στη διαρρύθµιση του διαµερίσµατος
• Η χρήση του κτιρίου καθώς και η ώρα της ηµέρας. Από τη χρήση του κτηρίου
µπορούν να προκύψουν συµπεράσµατα για την πληθυσµιακή του πυκνότητα τη
συγκεκριµένη µέρα και ώρα.
• Εξετάζεται ο τύπος του κτιρίου (σε συνεργασία µε µηχανικό) και τι υλικά
εµπλέκονται µε σκοπό να προσδιοριστούν δυσκολίες στην πρόσβαση, ο τύπος της
κατάρρευσης και ο έλεγχος πιθανών δοµικών κινδύνων.
• Ο µηχανισµός της κατάρρευσης (δηλαδή το είδος αστοχίας του κτιρίου µπορεί να
δώσει πληροφορίες για την ύπαρξη και τον τύπο των δηµιουργούµενων κενών
που θα επέτρεπαν την επιβίωση εγκλωβισµένων
• ∆ιαθέσιµα µέσα έρευνας και διάσωσης. Εξετάζει αν το συγκεκριµένο κτίριο απαιτεί
προσωπικό και πόρους έρευνας και διάσωσης πέρα των ήδη διατιθέµενων (π.χ.
βαρέα ανυψωτικά µηχανήµατα για την πρόσβαση σε χώρους κενών
• Εξετάζεται η γενική στατική - δοµική κατάσταση του κτιρίου για το αν οι
επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης µπορούν να προχωρήσουν και να διεξαχθούν
µε τη µικρότερη δυνατή προσπάθεια υποστήριξης του κτιρίου.
• Σχεδιάζει και ηγείται της αρχικής επιφανειακής έρευνας.
• Συνεργάζεται µε τυχόν υπάρχοντα στο χώρο µηχανικό για τον προσδιορισµό της
γενικής στατικής – δοµικής κατάστασης του κτιρίου.
• Ελέγχει τα µέλη της διασωστικής οµάδας πριν την έναρξη των επιχειρήσεων για τη
χρήση των προβλεπόµενων Μ.Α.Π.

14
• Ενηµερώνει τα µέλη της οµάδας για τους κινδύνους που ενυπάρχουν στο κτίριο και
την ευρύτερη περιοχή.
Β) Μέλη διασωστικής οµάδας
• Ακολουθούν το σχέδιο του επικεφαλής και διεξάγουν αρχική έρευνα για τον
εντοπισµό επιφανειακών θυµάτων.
4.3.3 Αποµάκρυνση των επιφανειακών θυµάτων

Α) Επικεφαλής οµάδας
• Καταγράφει τον αριθµό και τη θέση των ανασυρµένων επιφανειακών θυµάτων.
• Συλλέγει περαιτέρω πληροφορίες από τα πρόσφατα ανασυρµένα επιφανειακά
θύµατα αν αυτό είναι δυνατό για πιθανά λοιπά εγκλωβισµένα θύµατα.
• Καταστρώνει σχέδιο επέµβασης σε περίπτωση µη επιφανειακών εγκλωβισµένων.
Β) Μέλη διασωστική οµάδας
• Αποµακρύνουν τα τυχόν επιφανειακά θύµατα γρήγορα και µε ασφάλεια.
• Μεταφέρουν αυτά στο χώρο αρχικής συγκέντρωσης θυµάτων και τα παραδίδουν
στον αρµόδιο φορέα παροχής πρώτων βοηθειών και διακοµιδής τους στο
νοσοκοµείο (Ε.Κ.Α.Β.).
4.3.4 Έρευνα στα κενά

Α) Επικεφαλής οµάδας
• Χωρίζει την περιοχή σε τοµείς έρευνας ανάλογα µε το προσωπικό και τον
εξοπλισµό έρευνας που διαθέτει η οµάδα.
• Υποδεικνύει στην οµάδα έρευνας τους χώρους πρώτης προτεραιότητας σύµφωνα
µε τις πληροφορίες του.
• ∆ίνει οδηγίες για τις ερευνητικές µεθόδους που θα χρησιµοποιηθούν (ποιά, πού,
πως).
• Εκτελεί ή δίνει εντολή εκτέλεσης των προειδοποιητικών ηχητικών σηµάτων
Β) Οµάδα έρευνας
• Αρχική έρευνα µε φωνές και έρευνα όπου υπάρχει δυνατότητα έρευνας µε φυσικό
τρόπο.
• Έρευνα µε διασωστικούς σκύλους.
• Έρευνα µε ακουστικά ηλεκτρονικά µέσα (γεώφωνα).
• Έρευνα µε οπτικά ηλεκτρονικά µέσα (κάµερες).
• Έρευνα µε θερµικές κάµερες.
• Σήµανση των χώρων που έχουν ερευνηθεί

15
4.3.5 Επιλεκτική µετατόπιση ερειπίων

Α) Επικεφαλής οµάδας
• Σχεδιάζει τον τρόπο προσέγγισης, απεγκλωβισµού και ανάσυρσης των ατόµων
που έχει εντοπίσει η οµάδα έρευνας.
• Επιλέγει ποιά µέθοδος απεγκλωβισµού είναι προσφορότερη σε κάθε µια
περίπτωση
• Ενηµερώνει την οµάδα διάσωσης για τη θέση των εγκλωβισµένων και τους εξηγεί
το σχέδιο δράσης.
• Αποφασίζει την κλήση ενισχύσεων σε υλικά και προσωπικό καθώς και δοµικά
µηχανήµατα που θα χρειαστούν ανάλογα την µέθοδο διείσδυσης αν η επιχείρηση
είναι πέρα από τις δυνατότητες της οµάδας.
• Επιβλέπει την διεξαγωγή των επιχειρήσεων αναπροσαρµόζοντας το σχέδιο
επέµβασης ανάλογα µε τα νέα δεδοµένα που προκύπτουν κατα την διαδικασία
διείσδυσης.
• Εκτελεί ή δίνει εντολή εκτέλεσης των προειδοποιητικών ηχητικών σηµάτων
• Πραγµατοποιεί την τελική σήµανση του κτιρίου µετά το πέρας των επιχειρήσεων.
• Κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων επιβλέπει την οµάδα και αξιολογεί τα νέα
δεδοµένα για την ασφαλή διεξαγωγή των επιχειρήσεων.
• Ενηµερώνει την οµάδα για τυχόν κινδύνους κατά τη διείσδυση (ανάλογα µε τη
χρησιµοποιούµενη µέθοδο) προτείνοντας τρόπους αντιµετώπισης των.
• Επιθεωρεί το προσωπικό για χρήση του ατοµικού προστατευτικού εξοπλισµού.
• ∆ιεξάγει έλεγχο της ατµόσφαιρας σε κάθε νέο χώρο που προκύπτει από την
διαδικασία διείσδυσης.
• Ενηµερώνει την οµάδα διάσωσης για τυχόν νέους κινδύνους που µπορούν να
αναπροσαρµόσουν το σχέδιο επέµβασης.
• Ελέγχει την ασφάλεια των εγκλωβισµένων κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων.
• Οριοθετεί τον χώρο εργασίας και τις επικίνδυνες περιοχές µε κορδέλες σήµανσης.
Β) Μηχανικός
Εάν κι εφόσον υπάρχει στο συµβάν.
• Ελέγχει το κτίριο από στατικής πλευράς.
• ε συνεργασία µε τον Επικεφαλής προτείνει δροµολόγιο εισόδου στο κτίριο.
• ∆ίνει οδηγίες για τυχόν αναγκαία υποστύλωση στο κτίριο πριν την είσοδο σε αυτό
των διασωστών
• Επιβλέπει τις εργασίες άρσης των δοµικών επικινδυνοτήτων σε όλα τα στάδια της
επιχείρησης απεγκλωβισµού.

16
Γ) Οµάδα διάσωσης
• Εκτελούν τις επιχειρήσεις διείσδυσης απελευθέρωσης και ανάσυρσης των
εγκλωβισµένων.
• Χρησιµοποιούν τα κατάλληλα µέσα κι εργαλεία για την περάτωση των
επιχειρήσεων αυτών.
• Ενηµερώνουν σε κάθε φάση των επιχειρήσεων τον υπεύθυνο ασφαλείας και τον
επικεφαλή για την πορεία των εργασιών και τυχόν νέα δεδοµένα ή δυσκολίες που
προκύπτουν.
• ∆ηµιουργούν ζωτικό χώρο γύρω από τον εγκλωβισµένο καθώς και δίοδο
πρόσβασης για την παροχή πρώτων βοηθειών από Ιατρό πριν την µετακίνηση του
θύµατος.
• Είναι υπεύθυνοι για την ανάσυρση και τη µεταφορά του θύµατος στον αρχικό χώρο
συγκέντρωσης θυµάτων για την παροχή πρώτων βοηθειών από το ΕΚΑΒ και την
διακοµιδή τους σε νοσοκοµείο.
• Πραγµατοποιούν τη σήµανση του χώρου στον οποίο επιχειρούν.
∆) Ιατρός (Ιατρός καταστροφών του Ε.Κ.Α.Β.)
• Είναι υπεύθυνος για την υγεία και την παροχή πρώτων βοηθειών στους
διασώστες.
• Παρέχει πρώτες βοήθειες στα εγκλωβισµένα άτοµα από τη στιγµή που θα τα
προσεγγίσουν οι διασώστες µέχρι την τελική ανάσυρση και µεταφορά τους στο
χώρο αρχικής συγκέντρωσης θυµάτων.
Ε) Οµάδα Υποστήριξης
• Καταγράφει και παρακολουθεί τα χρησιµοποιούµενα υλικά εργαλεία και µέσα που
χρησιµοποιούνται.
• Είναι υπεύθυνη για τη ∆ιοικητική υποστήριξη της οµάδας.
• Είναι υπεύθυνη για την διατήρηση των επικοινωνιών των µελών της οµάδας και
µεταξύ της οµάδας και των λοιπών φορέων.
4.3.6 Γενική απόσυρση ερειπίων

Η φάση αυτή διεξάγεται αφού έχουν ανασυρθεί όλα τα εγκλωβισµένα θύµατα από
ένα κτίριο που έχει καταρρεύσει. Αν παρόλα αυτά κατά τη διάρκεια µαζικής αποκοµιδής
ερειπίων µε µεγάλα µηχανήµατα οι χειριστές η ο επικεφαλής διαπιστώσουν την ύπαρξη
νεκρών ατόµων η επιχείρηση σταµατά κι αρχίζει ξανά επιλεκτική αποκοµιδή ερειπίων για
ανάσυρση των νεκρών.

17
Α) Επικεφαλής οµάδας
• Έχοντας αξιολογήσει τις πληροφορίες και τα αποτελέσµατα της έρευνας καθώς και
συνεκτιµώντας τις συνολικές διασώσεις εκτιµά αν οι επιχειρήσεις σε αυτό το χώρο
έχουν φτάσει στο τέλος.
• Προτείνει την µαζική αποκοµιδή των ερειπίων µε χρήση βαρέων µηχανηµάτων.
• Ενηµερώνει τους ιδιώτες για το έργο που πρόκειται να γίνει.
• Παρακολουθεί την πορεία εργασίας αποκοµιδής των ερειπίων και σε περίπτωση
που έχει ενδείξεις περαιτέρω ύπαρξης νεκρών θυµάτων διακόπτει τις εργασίες
διατάσσοντας έναρξη των εργασιών επιλεκτικής αποκοµιδής ερειπίων για
ανάσυρση όλων των θυµάτων.
• Με το πέρας των προγραµµατισµένων εργασιών διενεργεί αυτοψία.
• ∆ιατάσει τελική επαναληπτική έρευνα του χώρου.
• Σηµατοδοτεί τον χώρο µετά το πέρας όλων των εργασιών.
• Είναι υπεύθυνος για την ασφάλεια του προσωπικού κατά τη διάρκεια των
εργασιών γενικής αποκοµιδής των ερειπίων.
• Οριοθετεί την περιοχή εργασίας των βαρέων µηχανηµάτων µη επιτρέποντας το
προσωπικό να εισέλθει σε αυτή.

Β) Οµάδα έρευνας
• Μετά την τελική αποκοµιδή των ερειπίων διεξάγει µια τελευταία έρευνα (µε
διασωστικούς σκύλους) πριν αποσυρθεί η οµάδα από το χώρο.

Με την τελική αποκοµιδή ερειπίων και έρευνα µε διασωστικούς σκύλους τελειώνει

ο κύκλος επιχειρήσεων στα κτίρια που έχουν καταρρεύσει.

18