Professional Documents
Culture Documents
Funkcijas Robeža Lapa PDF
Funkcijas Robeža Lapa PDF
Uzdevumu
risinājumu paraugi.
11. nodarbība
1. piemērs. Izmantojot bezgalīgi lielu, bezgalīgi mazu un ierobežotu funkciju īpašības,
aprēķināt robežas
a) lim(arctg 5 x + 3 x ) ; b) lim x ⋅ 6 x ; c) lim (2 x + 9 x ) ;
x →∞ x →∞ x → −∞
3
x 10
d) lim sin 2 x ⋅ 3 − x ; e) lim ; f) lim .
x →∞ x →0 cos x x →3 (x − 3)2
a) lim(arctg 5 x + 3x ) = [arctg 5x – ierobežota funkcija, 3x – bezgalīgi liela funkcija, kad
x →∞
x3
e) lim = [ x 3 – bezgalīgi maza funkcija, kad x → 0 , lim cos x = cos 0 = 1 ≠ 0 ; –
x →0 cos x x →0
10 1
= [ ( x − 3) – bezgalīgi maza funkcija, kad x → 3 ,
2
f) lim – bezgalīgi
x →3(x − 3) 2
(x − 3)2
liela funkcija, kad x → 3 ; konstantes un bezgalīgi lielas funkcijas reizinājums ir
bezgalīgi liela funkcija] = ∞ .
⎛ 1
⎞ 1
⎜ x +1 ⎟
b) lim ⎜ 2 − 3 ⎟ = 2 − 3 = 2 − 3 + ∞ = 2 − ∞ = −∞ ;
+0
x → −1+ 0
⎝ ⎠
⎛ 1
⎞ 1
⎜ x +1 ⎟
lim 2 − 3 ⎟ = 2 − 3 = 2 − 3 −∞ = 2 − 0 = 2 .
−0
x → −1− 0⎜
⎝ ⎠
1 1 π
c) lim arctg = arctg = arctg(+ ∞ ) = ;
x→4+0 x−4 +0 2
1 1 π
lim arctg = arctg = arctg(− ∞ ) = − .
x→4−0 x−4 −0 2
3 − 6x − x3
3. piemērs. Aprēķināt robežu lim .
x →∞ 2 x 3 + 5 x 2 − 1
3 6x x 3 3 6
− 3 − 3 − 2 −1
3 − 6x − x3 ⎛∞⎞ 3 3 0 − 0 −1 1
lim 3 = ⎜ ⎟ = lim x 3 x 2 x = lim x x = =− .
x →∞ 2 x + 5 x − 1
⎝ ∞ ⎠ x →∞ 2 x 5 1 2+0−0
2
5x 1 x →∞ 2
3
+ 3 − 3 2+ − 3
x x x x x
9x 4 + 2x − 3
4. piemērs. Aprēķināt robežu lim .
x →∞
x2 + 3 4 + x6
9x 4 + 2x 3 9x 4 + 2x 3
− 2 − 2
9x 4 + 2x − 3 ⎛ ∞ ⎞ x2 x = lim x4 x
lim = ⎜ ⎟ = lim =
x →∞
x + 4+ x
2 3 6
⎝∞⎠ x → ∞
x 2 3
4+ x 6 x → ∞
4 + x 6
+ 1+ 3
x2 x2 x6
2 3
9+ 3 − 2
x x 9+0 −0 3
= lim = = .
x →∞
4 1 + 3
0 + 1 2
1+ 3 6 +1
x
(2 x − 3)4
4
⎛ 2x − 3 ⎞
⎜ ⎟
lim 2
(2 x − 3)
4
⎛∞⎞
= ⎜ ⎟ = lim 2 x 4
= lim ⎝ x ⎠
=
( )
x →∞ x + 8 ( x − 7 )(2 x + 5) ( )
⎝ ∞ ⎠ x→∞ x + 8 (x − 7 )(2 x + 5) x→∞ ⎛ x 2 + 8 ⎞⎛ x − 7 ⎞⎛ 2 x + 5 ⎞
⎜⎜ 2 ⎟⎟⎜ ⎟⎜ ⎟
x4 ⎝ x ⎠⎝ x ⎠⎝ x ⎠
4
⎛ 3⎞
⎜2 − ⎟
= lim ⎝ x⎠
=
(2 − 0)4 16
= = 8.
x →∞ ⎛ 8 ⎞⎛ 7 ⎞⎛ 5 ⎞ (1 + 0 )(1 − 0 )(2 + 0 ) 2
⎜1 + 2 ⎟⎜1 − ⎟⎜ 2 + ⎟
⎝ x ⎠⎝ x ⎠⎝ x⎠
2 x 2 + 3x − 2
6. piemērs. Aprēķināt robežu lim .
x → −2 x 2 + x − 2
2 x 2 + 3x − 2 ⎛ 0 ⎞
lim = ⎜ ⎟ = [skaitītāju un saucēju sadalīsim reizinātājos: 2 x 2 + 3 x − 2 = 0 ,
x → −2 x 2 + x − 2
⎝0⎠
−3+5 2 1 −3−5
D = 3 2 − 4 ⋅ 2 ⋅ (− 2 ) = 9 + 16 = 25 , x1 = = = , x2 = = −2 , tātad
4 4 2 4
⎛ 1⎞
2 x 2 + 3 x − 2 = 2⎜ x − ⎟( x + 2 ) ; x 2 + x − 2 = 0 , pēc Vjeta teorēmas x1 = −2 , x 2 = 1 , līdz
⎝ 2⎠
⎛ 1⎞
2⎜ x − ⎟( x + 2)
2⎠ 2 x − 1 2 ⋅ (− 2) − 1 5
ar to x 2 + x − 2 = (x + 2 )(x − 1) ] = lim ⎝ = lim = = .
x → −2 ( x + 2 )( x − 1) x → −2 x − 1 − 2 −1 3
x 2 − 7 x + 12
7. piemērs. Aprēķināt robežu lim .
x →3 x 3 − 27
lim
x 2 − 7 x + 12 ⎛ 0 ⎞
= ⎜ ⎟ = lim
(x − 3)(x − 4) = lim x − 4 = 3 − 4 = − 1 .
x →3 x − 27
3
⎝0⎠ x → 3 ( )
(x − 3) x 2 + 3x + 9 x→3 x 2 + 3x + 9 32 + 3 ⋅ 3 + 9 27
2 x − 10
8. piemērs. Aprēķināt robežu lim .
x →5
3x + 1 − 4
2 x − 10 ⎛0⎞
= ⎜ ⎟ = lim
(2 x − 10)( 3x + 1 + 4 ) = lim
(
2( x − 5) 3x + 1 + 4
=
)
lim
x →5
3 x + 1 − 4 ⎝ 0 ⎠ x →5 (
)( 3x + 1 + 4)
3x + 1 − 4 x →5 3x + 1 − 16
=
( =
)
2 3 ⋅ 5 + 1 + 4 2(4 + 4 ) 16
= .
3 3 3
2x − 8 − 4x
9. piemērs. Aprēķināt robežu lim .
x →1 x 2 − 5 x + 4
2x − 8 − 4x ⎛ 0 ⎞
= ⎜ ⎟ = lim
(
2x − 8 − 4x 2x + 8 − 4x
= lim
)(
4 x 2 − (8 − 4 x )
=
)
)( ) ( )
lim 2
x →1 x − 5 x + 4
(
⎝ 0 ⎠ x→1 x 2 − 5 x + 4 2 + 8 − 4 x x →1 (
x − 1)( x − 4 ) 2 + 8 − 4 x
4x 2 + 4x − 8 4( x − 1)( x + 2) 4( x + 2 )
= lim = lim = lim
x →1
(x − 1)(x − 4)(2 + 8 − 4x ) x →1
(x − 1)(x − 4)(2 + 8 − 4x ) x →1
(x − 4)(2 + 8 − 4x )=
4(1 + 2 ) 4⋅3
= = = −1 .
(1 − 4)(2 + 8 − 4 ⋅1 ) − 3⋅ 4
2x + 7 − 1
10. piemērs. Aprēķināt robežu lim .
x → −3
3− 6− x
2x + 7 − 1
⎛0⎞
= ⎜ ⎟ = lim
(
2x + 7 − 1 2x + 7 + 1 3 + 6 − x
=
)( )( )
lim
x → −3
3− 6− x ⎝0⎠ x → −3
(
3 − 6 − x 3 + 6 − x 2x + 7 + 1 )( )( )
= lim
(2 x + 7 − 1)(3 + 6 − x ) = lim (2 x + 6)(3 + 6 − x ) = lim 2(x + 3)(3 + 6 − x ) =
x → −3
(9 − (6 − x ))( 2 x + 7 + 1) x→−3 (9 − 6 + x )( 2 x + 7 + 1) x→−3 (x + 3)( 2 x + 7 + 1)
= lim
(
2 3+ 6− x ) = 2(3 + 6 − (− 3) ) = 2(3 + 3) = 12 = 6 .
x → −3
2x + 7 + 1 2 ⋅ (− 3) + 7 + 1 1+1 2
⎛ 3 24 ⎞
11. piemērs. Aprēķināt robežu lim⎜ − 2 ⎟.
x→4 x − 4 x − 16 ⎠
⎝
⎛ 3 24 ⎞ 3( x + 4 ) − 24 3 x + 12 − 24
lim⎜ − 2 ⎟ = (∞ − ∞ ) = lim = lim =
x→4 x − 4 x − 16 ⎠ x → 4 ( x − 4 )( x + 4 ) x → 4 ( x − 4 )( x + 4 )
⎝
3x − 12 3(x − 4 ) 3 3 3
= lim = lim = lim = = .
x→4 (x − 4)(x + 4) x → 4 (x − 4)(x + 4) x → 4 x+4 4+4 8
⎛ x2 ⎞
12. piemērs. Aprēķināt robežu lim⎜⎜ − x ⎟⎟ .
x →∞ x + 1
⎝ ⎠
x
−
⎛ x 2
⎞ x − x( x + 1)
2
x −x −x −x
2 2
lim⎜⎜ − x ⎟⎟ = (∞ − ∞ ) = lim = lim = lim = lim x =
x →∞ x + 1 x →∞ x +1 → ∞ x +1 → ∞ x +1 → ∞ x 1
⎝ ⎠ x x x
+
x x
−1 −1
= lim = = −1 .
x →∞ 1 1+ 0
1+
x
= lim
(
x2 + 9 − x2 − 2 ) = lim
11 ⎛ 11 ⎞
= ⎜ ⎟ = 0.
x →∞
x2 + 9 + x2 − 2 x →∞
x2 + 9 + x2 − 2 ⎝ ∞ ⎠
(
14. piemērs. Aprēķināt robežu lim 4 x 2 + 6 x − 2 x .
x →∞
)
( )
lim 4 x 2 + 6 x − 2 x = (∞ − ∞ ) = lim
( 4x 2
+ 6x − 2x )( 4x 2
+ 6x + 2x )=
x →∞ x →∞
4x 2 + 6x + 2x
6x
4x + 6x − 4x
2 2
6x ⎛∞⎞ x
= lim = lim = ⎜ ⎟ = lim =
x →∞
4x + 6x + 2x
2 x →∞
4x + 6x + 2x ⎝ ∞ ⎠
2 x → ∞
4x + 6x 2x
2
+
x x
6 6 6 6 3
= lim = lim = = = .
x →∞
4x 2 + 6x x →∞
6 4+0 +2 4 2
+2 4+ +2
x2 x