You are on page 1of 140

‫ضارينةييَن جةاللةددينآ رؤمى‬

‫ِريَظةبةرآ طشتى و سةرنظيسةر‬


‫موئةيةد تةيب‬

‫‪)324( :‬‬ ‫ذمارا وةشانآ‬ ‫‪‬‬


‫‪ :‬ضارينةييَن جةاللةددينآ رؤرمى‬ ‫ناظيَ ثةرِتووكيَ‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬جةاللةدينآ رؤمى‬ ‫شاعر‬ ‫‪‬‬
‫وةرطيَران ب شعر و شرؤظةكرن‪ :‬تةحسني ئيرباهيم دؤسكى‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬نةمجةددين بريى‬ ‫بةرط‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬تةحسني ئيرباهيم دؤسكى‬ ‫دةرهيَنانا ناظةرِؤكآ‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬شيَروان ئةمحةد تةيب‬ ‫سةرثةرشتكارىَ ضاثيَ‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬ئيَكآ ‪2102 -‬‬ ‫ضاث‬ ‫‪‬‬
‫‪ )011( :‬دانة‬ ‫ترياذ‬ ‫‪‬‬
‫‪ )2104( :‬ل ريَظةبةريا كتيَبخانيَن طشتى ل ثاريَزطةها دهوكآ‪.‬‬ ‫ذمارا سثاردنيَ‬ ‫‪‬‬
‫‪ - )Matris( :‬تركيا‬ ‫ضاثخانة‬ ‫‪‬‬

‫© مافيَن ضاثكرنآ دثاراستى نة‬

‫دهؤك‪ /‬جادا مازى ‪ /‬تاخآ ئاشتى ‪ /‬ئاظاهيآ سثرييَز‬


‫‪www.spirez.org‬‬ ‫‪www.spirez.com‬‬
‫ضارينةييَن جةاللةددينآ رؤمى‬

‫وةرطيَران ب شعر و شرؤرظةكرن‬

‫تةحسني ئيرباهيم دؤسكى‬

‫‪6102‬‬
‫ئـــهز و تـــو‬

‫ئه ز و تو نارێ حوبباا یاهك ساهنائین‬


‫ساااهمائێ یاااهك تهجاااهلالیا ناااهقائین‬
‫مه بیست و دو دهلیا داناه ئاهڤینێ‬
‫كااو ئااهم هااهردو بااهرێ دارا بااهقائین‬

‫ئه ز و تاو تااو و روهنیناه ئاهوه ڕۆژ‬


‫چ دهرد و كول ههبن مه ههر ئهوه ناۆژ‬
‫مه بیست و دو دهلی داناه زهمیناێ‬
‫ژ وێ شهمسا حهقه ئاهو هاهردو تیارۆژ‬

‫تهحسین دۆسكى‬
‫‪2214‬‬

‫‪5‬‬
6
‫پێشگۆتن‬

‫د ڤێ كتێبا ل بهر دهست دا مه كۆمهكا هلبژارتى یا چارینهیێن شااعرێ ناڤارار‬


‫جهاللهددینێ رۆمى ب شعر وهرگێڕاینه سهر زمانێ كوردى‪ ،‬و د بن هاهر چارینهیاهكێ‬
‫دا شرۆڤهیهكا كورت دانایه؛ دا خوانارهڤان باشاتر د ڕاماناا وێ ب اههت‪ ،‬هاهر چهناره‬
‫دبت شرۆڤهیا مه گهلهك جاران یا سهرڤه ساهرڤه بات‪ ،‬و ئاهم گااهلهك كاویر ب نااو‬
‫مهعنایێ ڤه نهچووبین‪ ،‬دا ‪-‬ژ الیاهكى ڤاه‪ -‬گاۆتن گهلاهك درێاژ ناهبت‪ ،‬و ‪-‬ژ الیاهكێ‬
‫دى ڤه‪ -‬دا خوانرهڤان د ڤهكرنا ئالۆزیێن شااعرى دا پتار یاێ ئاازاد بات‪ ..‬و ماه ڤیاا‬
‫ڤاااان چاریناااهیان ب شاااعر وهرگێاااڕین‪ ،‬باااۆ هنااارێ دا خوانااارهڤان تاماااهكا زێااارهتر ژێ‬
‫وهرگرت‪ ،‬ژ بهر كو دهمێ شعر ب شێوهیێ پهخشانێ دئێته وهرگێڕان‪ ،‬یان شرۆڤهكرن‪،‬‬
‫ئهو ئێك ژ مهزنترین سالۆخهتێن خۆ ژ دهست ددهت‪ ،‬كو لێكئینان و مۆسیقهیه‪.‬‬
‫ئااهو چارینااه كااو هژمااارا وان دوسااهده ژ ناڤبااهرا نێزیكااى دوهاازار چارینهیانااه‬
‫هاتیناه هلبااژارتن و وهرگێاڕان‪ ،‬و دباات كورتییااهك ژ هازر و بۆچااوونێن شاااعرى ژ وان‬
‫بێته وهرگرتن‪ ،‬و ل دهمێ وهرگێڕانێ مه زێره خۆ وهستانرییه كو هنرى ژ مه بێات و‬
‫تبیعهتێ وهرگێڕاناێ دهسات بارهت ئاهم ناڤاهرۆكێ ب تماامى وهرگێاڕین‪ ،‬و ژ باشاییا‬
‫ئێغباال ماه ئاهو نێزیكییاا ماهزن یاا د ناڤباهرا زماانێ كاوردى و رارساى دا هاهى‪ ،‬و‬
‫هژمارا مهزن یا پهیڤێن ههڤپشك د ههردو زمانان دا‪ ،‬هاریكارهكێ زێره بوو باۆ ماه‬
‫كو ئهم بشێین پتر خۆ نێزیكى دهنگ و ئاوازێن ڤى شاعرێ مهزن بكهین‪ ،‬و هیڤییاا‬
‫من ئهوه ئهز شیابم هنارهك ساهركهرتنێ د ڤاێ دهلیڤاهیێ دا ب دهسات خاۆ باێ م‪ .‬و‬
‫حهتا تێ ههشتنا مااه بااۆ زمان و ڕامانێن جهاللهددینێ رۆمى پتار یاا دورسات بات‪،‬‬
‫ژ بهر دهساتێ ماه یاێ كاورت د زماانێ رارساى دا‪ ،‬مفایاهكێ ماهزن ماه ژ وهرگێڕاناا‬
‫عهرهبى یا (د‪ .‬عیسا عهلى ئهلعاكووب) بۆ چارینهیێن رۆمى دیتییه‪.‬‬

‫‪7‬‬
‫ل دووماهییا ڤێ پێش ۆتنێ من دڤێت بێژم‪ :‬تشتێ ئاهز پتار پالارایم كاو بااهر‬
‫ب خوانرنا بهرههمێ رۆمى ڤه بچم‪ ،‬و هنرهكێ ژێ وهرگێڕم‪ ،‬شعرا محهماهد ئقباالێ‬
‫الهۆرى بوو‪ ،‬دهمێ من دیوانا وى (أرمغاان حاااز) وهرگێڕایاه ساهر زماانێ كاوردی‪،‬‬
‫من دیت ئاهو ل پتار ژ جهاهكى (وهحیاا خاۆ یاا شاعرى) ژ ڤاى شااعرى وهردگارت‪ ،‬و‬
‫ئاشكهرا دكهت كاو خوانارنا باهیتێن وى جیهاناهكا بهرررههاا ل باهر مرۆڤاى ڤهدكاهت‪،‬‬
‫وهكى ‪-‬بۆ نموونه‪ -‬دهمێ دبێژت‪:‬‬

‫وهكى رۆمى م باناگ دایاه ل صاهحنێ‬


‫ژ وى رێر بوومه سررا رووح و مهعنێ‬
‫ئاااهوى پێچایاااه رتناااا ساااهردهمێ خاااۆ‬
‫ئااه ژى دێ پااێچم ژ چاااخێ خااۆ رتنااێ‬

‫هیڤیاارارم خواناارهڤان مفااا و خۆشااییێ ژ خواناارنا ڤ اان چارینااهیان ببیناات‪ ..‬و‬


‫خودێ هاریكارێ مه ههمییان بت‪.‬‬

‫دهۆك ‪2214 / 8 / 31‬‬

‫‪8‬‬
‫جهاللهددینێ رۆمى‬

‫جهاللهددینێ رۆمى‪ ،‬ناڤێ وى یێ دورست محهماهده‪ ،‬كاوڕێ محهماهدێ كاوڕێ‬


‫حوسێنێ خهطیبى یێ بهل ییه‪ ،‬و هاهر چهناره ئاهو رارساه و ناه رۆمییاه ژى‪ ،‬باهلێ‬
‫ئهو ب ناسناڤێ (رۆماى) دئێتاه ناساین‪ ،‬ژ باهر كاو وى پترییاا ژییاێ خاۆ ل وهالتاێ‬
‫رۆمێ بربوو سهرى‪ ،‬و مرنا وى ژى ههر ل وێرێ بوو‪.‬‬
‫ل ساااال ‪ 624‬مشااهختى (بهرانبااهر ‪ 1227‬زایینااى) ل باااژێڕێ بااهل ێ‪ ،‬ئااهوێ‬
‫دكهرته باكوورێ ڕۆژئاڤایا كابولێ (پایتهختا ئهرغانستانا نوكه) جهاللاهددین هااتبوو‬
‫سااهر دنیااایێ‪ ،‬و بااابێ وى ئااهوێ دگااۆتنێ‪( :‬سااول انێ زانایااان) ئێااك ژ زانااایێن‬
‫شریعهتى یێن مهزن بوو ل وهالتێ خۆ‪ ،‬هاهر وهساا وى دهساتهكێ درێاژ د تهصاهوورێ‬
‫ژى دا ههبوو‪ ،‬هێشتا رۆمى نهبوویه دهها ساال‪ ،‬مالباتاا وان ب مشاهختى ژ باهل ێ‬
‫دهركااهرتن و بااهر ب وهالتااێ حیاااازێ ڤااه چااوون‪ ،‬و پشااتى كرنااا حااهجێ ئااهو چوونااه‬
‫شامێ‪ ،‬و رۆمى چهنرهك ژ زارۆكینییا خۆ ل دیمهشقێ بۆرانر‪ ،‬پاشى ماال وى چاوو‬
‫باژێڕێ ئهرزهناانێ‪ ،‬و پشتى چااهنار سالهكان ژ وێارێ ژى چووناه وهالتاێ رۆماێ‪ ،‬و‬
‫ل باژێڕێ قوونیایێ ئاكناى بوون‪ ،‬ئهوا دهماهكێ درێاژ بوویاه پایتاهختا ساهلاووقیێن‬
‫ترك‪.‬‬
‫ل قاوونایاایااێ بابێ وى محهمهد بههائهددین بوو ساهیرایهكێ ناڤارار و نێزیاك‬
‫ژ سول انێ وێ (عهالئهددین كهیقوبادێ ئێكێ)‪ ،‬و ژ باهر شاارهزاییا وى د زانیناێن‬
‫شریعهتى دا ناو و دهن ێن وى بهالڤبوون‪ ،‬و ل سهر دهستێ وى‪ ،‬و دهساتێ گهلاهك‬
‫زانایێن دى كوڕێ وى جهاللهددین رێرى زانینێن شهرعى بوو‪ ،‬و ناو و دهن اێن وى‬
‫ژى بهالڤبوون‪ ،‬لهو دهمێ بابێ وى ل ساال ‪ 628‬مرى‪ ،‬ئهو ل جهێ وى بوو ساهیرا‪،‬‬
‫و دهرس دان‪.‬‬

‫‪9‬‬
‫پشااتى بااابێ خااۆ ل ساااال ‪ 628‬و حااهتا ساااال ‪ 642‬ئااهو ب دانااا دهرسااان ڤااه‬
‫مژوی بوو‪ ،‬و ناو و دهن ێن وى ب زانینێن وى سهر دهمى بهالڤبوون‪ ،‬ب تایباهتى‬
‫زانینااا رقهااێ حهنااهرى‪ ،‬و ل وى دهمااى هااهمییێ ئااهو بااۆ وهرگرتنااا رااهتوایێ جهااێ‬
‫لێزڤڕینا خهلكى بوو‪ ،‬و ل ساال ‪ 642‬گوهۆڕینهكا مهزن د ژیانا وى دا چێبوو پشتى‬
‫وى چاو شێخ شهمسهددینێ تهبریزى كهرتین‪ ،‬ئهوێ بهرێ وى ژ (الیێ علمى) دایه‬
‫(الیێ تهصهوورێ)‪.‬‬
‫شێ ێ وى یێ تهبریزى كارهكێ زێره لێ كر‪ ،‬و ئێكا هنر ژێ چێ كار كااو ئاهو‬
‫ژ زانا و مورتى و رهقیههكێ مهزن ببته عاشق و شهیرایهكێ مهست‪ ..‬ل شوینا ئاهو‬
‫ل حهلهقا راهقییان ڕوینات‪ ،‬و دهرساێ برهتاه وان‪ ،‬و راهتوایان باهالو بكاهت‪ ،‬ئاهوى‬
‫قهستا حهلهقێن سهماعێ كر‪ ،‬و خۆشییا خۆ د سهمایێ و گوهرانا نایێ دا دیات‪ ..‬و‬
‫پشتى سهرهاتییهكا دویر و درێژ و ههڤڕكییهكا دژوار د گهل خویانى و بیانییان‪ ،‬ئاهو‬
‫ل سهر ڤێ ڕێكا خۆ یا نوى ما و مار بوو‪ ،‬حهتا طهریقهتهكا نوى یا صاووریاتییێ‬
‫دامهزرانرى‪ ،‬ئهو طهریقهتا ب نااڤێ (مهولاهوى) هاتییاه نیاساین‪ ،‬وهك پالاران باۆ‬
‫ناسااناڤێ (مااهوالنا) ئااهوێ جهاللااهددینێ رۆمااى ژ الیااێ دویكااهرتییێن وى ڤااه پااێ‬
‫دهاته نیاسین‪.‬‬
‫مرنا رۆمى ل باژێڕێ قوونیایێ بوو ل ساال ‪ 672‬مشهختى ‪ 1273‬زاییناى‪ .‬و‬
‫(مهثنهوى) ههر وهسا دیوانا وى‪ ،‬ئهوا وى ب ناڤێ شێ ێ خۆ (شهمسێ تاهبریازى)‬
‫ب ناو كرى‪ ،‬ناڤرارترین بهرههمێ وى یێ شعرییه ب زمانێ رارسى‪.‬‬

‫‪12‬‬
‫(‪)1‬‬
‫شااهڤا كااهیفێ وهره هااهردهم ب خۆشااى‬
‫درێااژ باات تااا قیامااهت بااۆ تااه ئااهو ژى‬
‫ژ شااه كلێ دۆسااتى ئاااگر ماان ل بیااره‬
‫وهره گهر بستهیى ئهى غوصصهنۆشى!‬

‫ئاهى شااهڤا كااهیف و شاادییێ‪ ،‬هااهردهم ب خێاار و خۆشااى تاو بااۆ مااه وهره‪ ،‬ئااهز‬
‫هیڤى دكاهم كاو عاهمار و ژییاێ تاه حاهتا ڕۆژا قیاماهتێ درێاژ ببات‪ ،‬ژ باهر شاهك و‬
‫صوورهتێ دۆستى یێ دهالل ئاگرهكێ هلكرى د بیردانكا من دا ههیه‪ ،‬ڤێاا ئهى ئاهو‬
‫رااڕا ل دهمااێ ڤااهخوارنێ د گااهروویا مرۆڤااى دا دمیناات‪( ،‬مهبهساات پااێ نهخۆشااییه)‬
‫ئهگهر تو بسته دكهى كانێ وهره‪ ،‬دا ببینى چاوا ئهز ب خۆشییا شاهڤا گههشاتنێ دێ‬
‫ته سوژم!‬

‫(‪)2‬‬
‫وهغااهرڤانۆ! ژ بااۆ كیڤااه تااو دێ چااى‬
‫بچااى كیڤااه دلااێ ماان بااۆ تهیااه جااى!‬
‫وه كاااى وێ ماساااییا دوورى ژ باااهحرێ‬
‫دوڕا بهحرێ ب لێڤ هشكى دبه چى‬

‫ئهى وهغهرڤان! ته ل بهره كیڤه بچى‪ ،‬و ساهرهرێ باۆ كیاژ جهاى بكاهى هاهما‬
‫ههڕه‪ ،‬تو كیڤه دچى ههڕه‪ ..‬جهێ ته یاێ دورسات هاهر د دلاێ مان دا دێ مینات‪ ،‬و‬
‫تو ژێ دهرناكهڤى‪ ،‬و بزانه دهمێ تو ژ مان دویار دكاهڤى تاو وهكاى وێ ماساییێ یاى‬
‫ئااهوا ژ ئاڤااا دهریااایێ دویاار دكااهڤت‪ ،‬و نهشااێت ئێاارى بژیاات‪ ،‬چااونكى لێااڤ دێ لااێ‬
‫هشك و زوها بن‪ ،‬و هن ى بال ههر وێ دوڕ و مرارییێن دهریایێ ههبن‪ ،‬ماا دوڕێان‬
‫گرانبها دێ چ مفایى گههیننه وێ ماسییێ یا لێڤین وێ دهشك بن !‬

‫‪11‬‬
‫(‪)3‬‬
‫ماااه دانایاااه ل ڤاااى وارى ب مهساااتى‬
‫ل بهنرا یارى چاو و پاێ ماه بهساتى‬
‫ب مهقصوودێ كو ئیلال دێ گههم یاان‬
‫مه سهر ژى وهك دلى دێ چت ژ دهستى‬

‫ل ڤێرێ‪ ..‬ل بهر دهرێ یارێ خۆ‪ ،‬ماه ب مهساتى دانایاه‪ ،‬ل هیڤییاا دیتناا وى‬
‫چاااو و پیااێن مااه دگرێراینااه‪ ،‬یااان ئااهز دێ گههمااه مهخسااهدا خااۆ‪ ،‬و ماارادا خااۆ دێ‬
‫حاس كهم كو دیتنا دۆستییه‪ ،‬یان ژى د ڕێكا وى دا سهرێ من دێ چت كانێ چاوا‬
‫دلێ من چوویه‪.‬‬

‫(‪)4‬‬
‫ته ئاواز بێ ل طاهبعێ ڤاى دلاێ مان‬
‫ب خۆشى ئهو شهو و ڕۆژێ ته بێاتن‬
‫ئهگهر ئاواز ته كاز باوو خهساتهمه ئاهز‬
‫ته ئاواز وهك نهى و نهیشهككهرێ بن‬

‫هیڤااى و دوعایااا ماان ژ خااودایێ مااهزن ئااهوه دهنااگ و ئاااوازێن تااه ‪-‬ئااهى یااار‪-‬‬
‫ههمى گاڤان وهسا بێن وهكى دلێ من دخوازت‪ ،‬و ئهو ب شاهو و ڕۆژان ب خۆشاى‬
‫و شادى بێن و ژ ته ب ههنه مه‪ ،‬چونكى باش بزانه ههر جارهكا ئاوازێ ته یێ شرین‬
‫كز و كێم و الواز بوو‪ ،‬هن ى ئهز ژ قههران دا دێ نهخۆش و خهسته بم‪ ،‬هیڤییا مان‬
‫ئهوه ئاوازێن تاه هاهر دهم دخاۆش و شارین بان‪ ،‬وهكاى دهن اێ ناایێ و تاماا لهڤاهنێ‬
‫شهكرێ‪.‬‬

‫‪12‬‬
‫(‪)5‬‬
‫ههمیشه مهست و رسوا بات ئهڤینارار‬
‫ههمیشااه دیاان و شااهیرا باات ئااو بێاازار‬
‫ب هشیارى ههمى تشت غوصصاهنه ماه‬
‫ب مهستى لاێ چ بێاتن باۆ مهیاه یاار‬

‫دوعایا من ژ خودێ ئهوه ههردهم عاشاق و ئهڤینارار مهسات و رساوایێ عشاقێ‬


‫بات‪ ،‬دین و بێزار و بێقهرار و شهیرایێ ئهڤینێ بات‪ ،‬دهماێ ئاهم ژ مهساتییا عشاقێ‬
‫دهشاایار بااین‪ ،‬هااهر تشااتهكێ ئااهم داعااویرین ئااهو د گااهروویا مااه ڕا دمیناات و ناچتااه‬
‫خوارێ‪ ،‬بهلێ گاڤا مهستییا عشقێ خۆ ل ساهرێ ماه دا هاهر چاى تشاتێ دئێات باال‬
‫بێت‪ ،‬ئهو ل بهر مه یێ خۆشتڤییه‪.‬‬

‫(‪)6‬‬
‫ئهگهر عهمرێ ته چوو عهمرهك دى یێ ههى‬
‫باااهقا ناچااات راااهنائێ گاااهر بكاااهن طاااهى‬
‫عشاااااق ئاڤاااااا حهیاتێیاااااه باااااره نااااااو‬
‫ب ههر قهطرێ تو دێ عهمرهك جودا بهى‬

‫ئهگهر ئهو عهمرێ ل ڤێ دنیایێ بۆ ته هاتییهدان چاوو و خالصابوو‪ ،‬عاهمرهكاێ‬


‫دى ته ههیه ئهو خالص نابات‪ ،‬و ئهگاهر راهنائێ (كاو ئاهو دنیایهیاه) بپاێچن و ئاهو‬
‫بچت و نهمینت بهقائهكا دى د دویڤ دا ههیه مرن ژێ ناگرت‪ ،‬و ههر دێ مینات‪ ،‬و‬
‫عشق و ئهڤینا حهقیقى ئاڤا ژیانێیه یا زێنریبوونا ههر و هاهر ددهتاه مرۆڤاى‪ ،‬ڤێااا‬
‫تو قهست بكێ و باره نااو‪ ،‬و بزاناه كاو هاهر چپكاهكا ڤاێ ئااڤێ عاهمرهكاێ جاودا و‬
‫سهرب ۆ دێ دهته ته‪ ،‬ڤێاا خۆ ژێ نهده پاش‪.‬‬

‫‪13‬‬
‫(‪)7‬‬
‫ب تهنها یین م ابن چوو مه رورصهت‬
‫د دهریایااا كااو ساااح نااا خویااا كااهت‬
‫شهڤه و كهشتى ل بن عهوره و دچاین ئاهم‬
‫خودایه رهض و تهوریقا ماه دێ دهت‬

‫حهیف و م ابن رورصهت ژ دهساتێ ماه دهركاهرت‪ ،‬و دهلیڤاه چاوو و ناهما‪ ،‬و‬
‫ئااهم شااهیاارادل ب تنێ یێن ماینه د دهریایهكا وهسا بهرررههاا دا كاو لێاڤ و باهرئاو‬
‫ژ چو جهان ڤه ل باهر چااڤێن ماه ئاشاكهرا ناابن (مهخساهد پاێ دهریایاا ئهڤینێیاه)‪،‬‬
‫شااهڤا ڕهشااه و دنیااا عااهوره و ئااهم د نیڤااا ڤااێ دهریااایێ دا ل سااهر پشااتا كهشااتییێ‬
‫دچین‪ ،‬و هیڤییا مه ب تنێ ب خودێ ههیه كو ئهو ب قهناى و چاكییاا خاۆ د گاهل‬
‫مه بكهت‪ ،‬و مه ب سالمهتى دهرباس بكهت‪.‬‬

‫(‪)8‬‬
‫د خاااهونێ دا م دى ئاااهو سااااقى زیباااا‬
‫ب ده سااتێ خااۆ دگێااڕا جااامێ صااههبا‬
‫م گااۆتێ چااونكى بااۆ وى تااو خااوالمى‬
‫تاااو هێژایاااى ژ باااۆ ماااه ببیاااه ساااهیرا‬

‫من د خهونا خۆ دا ساقى و مهی ێڕێ جوان دیت‪ ،‬پهرداغێ مهیێ د دهساتى دا‬
‫بوو‪ ،‬من گۆته خهیاال وى‪ :‬مادهم تو خوالم و مهی ێڕێ دلبهرێ یاى‪ ،‬تو یێ ژ هاهژى‬
‫هنرێ یى كو بۆ مه ببیه سهیرا‪ ..‬یهعنى‪ :‬ئهم ل وێ ڕێزێینه كو خوالمینییا خاوالمێ‬
‫وێ بكهین!‬

‫‪14‬‬
‫(‪)9‬‬
‫ئاااهڤى ناااارێ ئاااهڤینێ دل ژ ماااه پاااات‬
‫لهوا ههر شهو دكهین قهستا خهرابات‬
‫د گااااهل ئااااههلێ خااااهراباتێ دڕوونااااین‬
‫تنێ ئاهو ماه دناسان هاهر دهم و كاات‬

‫ئهڤى ئاگرێ عشقێ ئهم سۆتین و دلێ مه پات‪ ،‬و ئێكا هنر ژ مه چێ كار كاو‬
‫ئهم ههر شهو قهستا مهی انهیا عشقێ بكهین‪ ،‬و ل وێرێ تێكهلی مهستێن ئاهڤینێ‬
‫ببین‪ ،‬حهتا مهسهله گههشتییه وى حهددى كو ههما بهس ئهو ماه بنیاسان‪ ،‬و ژ بلاى‬
‫وان كهسێ دى مه نهنیاست‪.‬‬

‫(‪)12‬‬
‫ژ باااۆ مااان بێاااژه ئاااهى باااایێ ساااحارا‬
‫تااه دى ئااهو سااۆتییێ شااهیرا ل وارا‬
‫دلاااێ پاااڕ ئااااگر و ساااهودا تاااه دیتاااه‬
‫شاااههیرێ ئااااگرێ باااهر ساااۆژێ جاااارا‬

‫ئهى بایێ ل سهرێ سحارا دئێت‪ ،‬بۆ من بێژه كاانێ دهماێ تاو ب ناك ماه ڤاه‬
‫هاتى ته ئهو سۆتییێ شهیرا د ڕێكا خۆ دا دیت یان نه ئهوێ دلێ وى تاژى ئااگر و‬
‫سهودا باووى ژ عشاقێ ب ڕاساتى عشاق ئاهو ئااگرێ دژواره یاێ كاو خاۆ باهران ژى‬
‫دسۆژت‪ ،‬ڤێاا پاا تاو چ دبێاژى باۆ دالن چااوا ئاهو دێ خاۆ ل باهر وى گارن‪ ،‬و پاێ‬
‫شههیر نابن !‬

‫‪15‬‬
‫(‪)11‬‬
‫تااو سااهیرا گااهر د خااهو دا مااه نااهبینى‬
‫حهتا ساالهك دى ماا دێ ماه ببیناى‬
‫شهڤێ! ههر جارهكا تو ساهح كهیاه ماه‬
‫د گااهل طاڤااا مااههێ تااو مااه دبینااى‬

‫سهیرایێ من! ئاهم ژێاك دویار بوویناه‪ ،‬و ئهگاهر ئێارى تاو ماه د خاهونا خاۆ دا‬
‫نهبینى‪ ،‬حااهتاا سالهكا دى قهت تو مه نابینى‪ .‬و ئاهى شاهڤا ڕهش! هاهر دهماهكا تاو‬
‫ب نك ماه ڤااه ساهح بكهى‪ ،‬تو بێى طاڤه هاهیڤێ ماه ناابینى‪ ،‬و هاهر جاار تاو دێ‬
‫مه د ناو ڕۆناهییا ههیڤێ دا بینى‪.‬‬

‫(‪)12‬‬
‫ئاااهوێ مه هاااا ناااابتن باااۆ تاااه بهراباااهر‬
‫ژ ماهااا خااۆ ددهى توحفااا بااۆ شااهڤ هر‬
‫شهرهق گهر چ ب ڕوویێ سۆره لێ تاو‬
‫دكهى شههماته ههمیا ب وى ڕوویێ زهر‬

‫ئهى ئهوێ مهها گهشا شهڤێ بۆ دێمی ته نابته بهرابهر! تو ب ماهها دێماێ خاۆ‬
‫گهلهك تشتێن پڕ بها و عنتیكه ددهیه شهڤ هرێن خاۆ‪ ،‬ئاهوێن د گاهل دێماێ تاه یاێ‬
‫گهش شهڤبێرییێ دكهن‪ ،‬و هاهر چهناره ئاهو شاهرهقا ل ڕهخ و ڕویاێن عهسامانى دیاار‬
‫دكهت ڕویێن وێ دسۆرن ژى‪ ،‬بهلێ تو ب ڕویێ خۆ یێ زهر ڤاه هاهمى خوشاكۆكى و‬
‫دهاللییان شههمات دكهى‪ .‬یهعنى‪ :‬تاو وان دكاوژى‪ ،‬و چاویێ ژێ نااهێلى‪ ،‬كاا چااوا‬
‫دهمێ مهلك د یارییاا شاهترناێ دا دمارت‪ ،‬هاهر بهركاهكێ دى یاێ هاهبت دمارت و‬
‫نامینت‪.‬‬

‫‪16‬‬
‫(‪)13‬‬
‫عهمر بۆرى و نهدى مه ب چاڤى یهك جاار‬
‫نه چاڤێن تهى خومارى‪ ،‬ئو نه گاولزار‬
‫د ناو خهلكى نهماى تاو وهك وهراایێ‬
‫دهمااهك دووره ل مااه ونرایااه روخسااار‬

‫عهمرێ مه ههمى بۆرى و جارهكا ب تنێ مه گولزارا ته یاا ب خاهم ناهدیت‪،‬‬


‫و چاڤێن ته یێن نێرگزى ژى‪ ،‬ئهوێن مهستى تێرا و مهستییێ ژ خۆ ددهن! تو وهكاى‬
‫وهرایێ د ناو خهلكى دا نهماى و هاتییه ڤهشارتن‪ ،‬و ئهڤه دهمهكێ گهلاهكێ دویاره‬
‫ڕویێ ته یێ گهش ل مه ونرا بوویه و مه ئهو نهدیتییه‪.‬‬

‫(‪)14‬‬
‫تااویى دۆساات و ژ بااۆ تااه ئااهز قااهرینم‬
‫جهاااێ پاااێ خاااۆ بااارانى باااۆ زهمیااانم‬
‫د دینااااااێ عاشااااااقى دا مااااااا رهوایااااااه‬
‫ب تاااه خاااهلكى ببیااانم‪ ..‬تاااه ناااهبینم!‬

‫ئهى دۆستێ مه یێ خۆشتڤى! تو بۆ مه دۆستى‪ ،‬و ههردهم ئهم بۆ ته ههڤالین‪،‬‬


‫ههر جههكێ ته قهسات كارێ دا پییاێ خاۆ لاێ بارانى ئاهز دێ لاێ بماه عاهرد‪ ،‬دا تاو‬
‫پییاێ خااۆ ل ساهر باارانى! ئاهرێ ڤێاااا ماا د دیاان مهزهاهبێ عاشااقى دا دورساته ئااهز‬
‫عالهمێ ههمییێ ب ته ببینم و ئهز ته ب خۆ نهبینم !‬
‫نه‪ ..‬ئهڤه تشتهكێ دورست و ڕهوا نینه!‬

‫‪17‬‬
‫(‪)15‬‬
‫ب تهقلیاارێ م نهرسااا خااۆ بااۆ خااۆ باار‬
‫نهدى ئهو مه ئاو گوهارارى ماه باۆ كار‬
‫نه هێژاى وێ دبووم‪ ،‬ئو پێڤه مهشغوول‬
‫وهكى ئهز ژێ ڕهڤیم من نوو خۆ ناسكر‬

‫من ژى ‪-‬وهكى ههر كهسهكى‪ -‬ب تهقلیر و چاڤلێكرن نهرسا خاۆ باۆ خاۆ بار‪ ،‬و‬
‫ماان ئااهو بااۆ خااۆ هلبااژارت‪ ،‬ڕاسااته ماان ئااهو ب چاااو ن اهددیت‪ ،‬بااهلێ هااهردهم ماان‬
‫گوهرارییا وێ دكر‪ ،‬و من دهن ێ وێ دبهیست‪ ،‬ههر چهنره ئهز و ئهو هێژایاى ئێاك‬
‫و دو نااهبووین ژى‪ ،‬بااهلێ ئااهز یااێ پێڤااه موژوی ا بااووم‪ ،‬و ماان خزمااهتا وێ دكاار‪ ،‬و‬
‫دهمێ ئهز ژێ ڕهڤیم و من دهستێن خۆ ژێ شویشتین‪ ،‬ژ نوى ئهز رحهت بووم و مان‬
‫ب دورستى خۆ نیاسى‪.‬‬

‫(‪)16‬‬
‫گااههێ ماان گااۆت ژ نهرسااێ ڕا ئااهمیرم‬
‫گاااههێ نالیناااه ماااه باااۆ وێ ئهسااایرم‬
‫ئااه وا چااووى چااوو ژ ئااهڤرۆ وێڤااهتر وێ‬
‫قاااهبوی ناكاااهم‪ ،‬نهرسااانزم و راااهقیرم‬

‫هنرهك جاران من مهدحێن خۆ دكرن و دگۆت‪ :‬ئهز ئهمیرێ نهرسا خۆماه‪ ،‬ئاااهز‬
‫دشێمه وێ و ئهو نهشێته من‪ .‬و هنرهك جاران ژى نالناال من بوو كو ئهز د دهساتێ‬
‫نهرسااێ دا ئێ ساایر و بهلااهن ازم‪ ،‬ئااهڤا چااووى چااوو‪ ..‬ژ ئااهڤرۆ پێاارا ئااهز ئێكاااار‬
‫نهرسااێ قااهبوی ناكااهم‪ ،‬نااه ب ئااهمیرى و نااه ب ئێ ساایرى‪ ،‬ئااهز دێ بمااه مرۆڤااهكێ‬
‫نهرسنزم (موتهواضع) و ههژار‪ ،‬و دێ دهستان ژ نهرساێ شاۆم‪ ،‬دا باهرێ خاۆ بارهمێ‬
‫كانێ مهسهله دێ چ لێ ئێت!‬
‫‪18‬‬
‫(‪)17‬‬
‫م دل دانااااااا ل سااااااهر ڕێیااااااا بااااااهالیێ‬
‫ڤااهكر بااهس بااۆ تااه دل حااهتتا حااهتایێ‬
‫وهكاااى بێناااا تاااه باااۆ مااان باااایى ئیناااا‬
‫مه دل بهخشیش و ههم شوكرانه دایاێ‬

‫ئهى خۆشتڤییێ من! پێ همهت ئهڤینا ته من دلێ خاۆ داناا ساهر ڕێكاا باهال و‬
‫نهخۆشییان‪ ،‬و من بۆ ته ب تناێ دلاێ خاۆ هاهر و هاهر ڤاهكر‪ .‬و دهماێ باایێ ساهرێ‬
‫سحاران بێهنا ته یا خۆش د گهل خۆ بۆ من ئیناى‪ ،‬مان ژ كاهیفان دا دلاێ خاۆ وهك‬
‫بهخشیش و شاباش دایێ‪.‬‬

‫(‪)18‬‬
‫ئااهوێ خااهو هااهر ژ چاااڤێ مااه بارى هااهر‬
‫دڤێاات محااراب ب ڕۆنااركان بباات تااهڕ‬
‫ب باااێ ده ن اااى د نااااو ئااااڤێ هالنااارم‬
‫ئااهوا زێااره دكااه ل ئاڤااا مااه شااهككهر‬

‫ئااهو كهسااێ خااهوا شااهڤان ژ چاااڤێن مااه ڕهڤاناارى‪ ،‬كااو خۆشااتڤییێ مهیااه ئااهوێ‬
‫دهردێ هیارانێ دایه مه‪ ،‬دیاره داخوازا وى ب ڤاێ هیاراناێ ئاهوه محراباا ماه‪ ،‬كاو‬
‫ئهو جهێ پیرۆزه یێ ئهم ب تنێ بۆ پهڕستنێ لێ دمینینه‪ ،‬ههردهم ژ ڕۆنركێن چاڤێن‬
‫مه یا تهڕ بت‪ ،‬ئهوى ئهز ب بێ دهن ى گرتم و هاڤێتمه د نااو وێ ئااڤێ دا یاا كاو‬
‫شرینییهكا زێرهتر ددهته ئاڤا مه!‬

‫‪19‬‬
‫(‪)19‬‬
‫وهكى باهحرێ كاو زڤاڕى ل دۆر ماه ئاهو ذات‬
‫ل مه ڕهوشهن دكر وى هاهر چ ذهررات‬
‫وه كاااى ماااۆمێ ل ڕێیاااا عشاااقێ ساااۆتم‬
‫ژ بۆنا بۆ مه یهك بن جوملاه ئاهوقات‬

‫دهمێ ئهو ذاتێ حهق وهكى دهریایێ ژ ههمى الیاان ڤاه دۆر ل ماه گرتاى‪ ،‬هاهر‬
‫دنركهكا ل دهور و بهرێن ماه هاهبت‪ ،‬وى ژ باهر جوانییاا خاۆ ئاهو ل باهر ماه گاهش و‬
‫روهن دكر‪ .‬ئهز ل سهر ڕێكا عشقێ وهكى شهمالكێ ساۆتم‪ ،‬باۆ هنارێ دا هاهمى دهم‬
‫بۆ مه و ل بهر مه وهكى دهمهكێ ب تنێ لێ بێن‪.‬‬

‫(‪)22‬‬
‫ب ئااااااهل اران ل ئااااااهووهل دهلالناااااارم‬
‫ب غوصصاان ئاااخرى وى ئاهز حهالناارم‬
‫دبێااااااژى مۆرییااااااا ڤینااااااا ئااااااهویمااااااه‬
‫وهكى تهو بوومه ئهو وى شاهممرانرم‬

‫ل دهساااپێكێ ئاااهوى ماااهحبووبى ب هااازاران خۆشاااى و قاااهناییێن ناااازك ئاااهز‬


‫نازداركرم و دهلالنرم‪ ،‬بهلێ ل دویمااهییێ هاهر وى ب هازاران تاهحلى و نهخۆشاییان‬
‫ئهز حهالنرم و بشارتم! تو دبێژى ئهز ئهو مۆریكم یێن كو د نااو تازبیێن ئاهڤینا وى‬
‫دا ههین‪ ،‬چاوا وى دڤێت ئهو وهسا وهردگێاڕت‪ .‬و دهماێ ئاهز تێكارا بوویماه ئاهو‪ ،‬و‬
‫عشقا وى وه ل من كرى كو ئهز ژێ جودا نهبم‪ ،‬وى ئهز گرتم و هاڤێتم‪.‬‬

‫‪22‬‬
‫(‪)21‬‬
‫م ده سات لێاران ژ داساتانا یاهكى خاۆش‬
‫ب بێ حشمهت و ههم بێ رووح و بێ هۆش‬
‫دلااااێ وى دل ژ مااااه حاصاااا گوهااااۆڕا‬
‫چ شهكلێ حهز كرى سهر مه كره پاۆش‬

‫ژ بهر داساتان و ساهرهاتییا كهساهكى ماه دهساتێن خاۆ خاۆش لێاران‪ ،‬و وهكاى‬
‫مرۆڤهكێ خۆ ڕانهگرت و رح و هشێن وى د سهرى دا نهبن كهیفا ماه گهلاهك هاات‪،‬‬
‫و د حاس و ئهناامێ وێ چهنرێ دا دلێ وى شیا دلێ ماه ب وهاۆڕت‪ ،‬و چ ڕهناگ‬
‫و شهكلێ وى حهز كرى وى ئهم پێ گوهاڕتین‪ ،‬و ئهو ڕهنگ ب سهر ماه دا پۆشاى و‬
‫ئینا خوار!‬

‫(‪)22‬‬
‫م گۆ‪ :‬كى دێ ژ مه رووحێ بلنر كهت‬
‫ئهوه یاێ كاو ل دهساپێكێ رحاێ ددهت‬
‫گااههێ چاڤااان ل مااه تااارى دكااهت ئااهو‬
‫گههێ وهك بازى بۆ نێچیارێ ڤهدكاهت‬

‫من گۆت‪ :‬ئهرێ ئهو كییه دێ شێت رحاا مان بلنار كاهت بهرساڤ‪ :‬ئاهوێ ڤاێ‬
‫چهنرێ دكهت ههر ئهوه یێ ل سهرى رح دایاه مان‪ ،‬ئاهو هنارهك جااران چاڤاان ل ماه‬
‫تارى دكهت‪ ،‬و ڕێكێ ل بهر مه بهرزه دكاهت‪ ،‬و هنارهك جااران ژى ئاهو چااڤێن ماه‬
‫بۆ نێچیرێ وهكى یێن بازى خۆش و ڕوهان دكاهت‪ ..‬یاهعنى‪ :‬هیرایاهت و ضاهاللهت‬
‫ههر د دهستێ وى دایه‪.‬‬

‫‪21‬‬
‫(‪)23‬‬
‫ژ بااا عشاااقێ ماااه نیناااه یاااار و هاااۆگر‬
‫نه دهسپێكێ‪ ..‬ناه ئاهووهل و ناه ئااخر‬
‫د دل دا بانااگ دكااهت جااانێ مااه ئاااواز‬
‫د ڕێیااا عشااقێ كسااالنى تااه بااۆ كاار‬

‫هااهڤااال و هااهماارهمااێ مه یێ ههردهم عشقا دورساته‪ ،‬و ژ عشاقێ پێڤاهتر ناه‬


‫ل دهسااپێكێ‪ ،‬و نااه ل دویماااهییێ مااه ههڤالااهكێ دى نینااه‪ .‬د دل و هناڤێاات مان دا‬
‫ئاااوازهك ههیااه گااازى مان دكااهت و دبێااژت‪ :‬ئااهرێ بااۆچى تااو د ڕێیااا ئهڤینااراییێ دا‬
‫كسالنییێ دكهى‬

‫(‪)24‬‬
‫خااهمێ دهرمانااه (ال حهولااه وه ال) هااهر‬
‫ژ دێااوى كااو دهمااا هاتااه مااه یهكسااهر‬
‫ئااهوێ (ال حهولااه ال) غااهم ین بكااهت وى‬
‫پتر (ال حهوله) دێ قههرێ كهته ساهر‬

‫دهرمانێ خهم و كۆڤانان یێ ههردهم ئاهوه مارۆو بێاژت‪( :‬ال حاول و ال قاو ال‬
‫بالله)‪ ،‬هاااهر دهمهكا خااهم ژ شهی انى هات و هێڕش كهره سهر ماه‪ ،‬و ئاهو كهساێ‬
‫ژ ڤێ گۆتنێ خهم ین ببت‪ ،‬و پێ نهخۆش بت‪ ،‬ئهو گۆتنه قاههر و كااۆڤاااانان پااتااار‬
‫ل وى زێره دكهت‪.‬‬

‫‪22‬‬
‫(‪)25‬‬
‫دلااۆ هشاایار بااه حااهتتا كااو نااهئێت خااهم‬
‫نهكاااه دۆساااتینییا یاااێ كاااو نهماااهحرهم‬
‫ببااااااه قااااااانع ب گژنیااااااژ و ب نااااااانى‬
‫تو نانێ خۆ نهده ب ههر تشتێ عالهم‬

‫ئهى دل‪ ،‬هشیار به! و دا كو خهم و كۆڤان نهئێنه ته تو ههڤالینى و دۆستینییا‬


‫وى كاهساى ناهكاه یێ بیانى بت ژ ته‪ ،‬و یێ نێزیك نهبت بۆ ته‪ ،‬تو ب پرتهكا ناانێ‬
‫ترسااى و هناارهك گژنیااژان قااانع ببااه‪ ،‬و طهمااهعییا تشااتهكێ دى نهكااه‪ ،‬و تااو نااان و‬
‫گژنیژا خۆ نهده ب ههر تشتهكێ د ڤاێ عالاهمێ دا هاهبت‪ ،‬یاهعنى‪ :‬تاو ب هاهژارییا‬
‫خۆ‪ ،‬خۆ ژ ههر كهسهكى بێ منهت بكه‪ ،‬دا وهكى سولتانان بژى‪.‬‬

‫(‪)26‬‬
‫حهتا خۆ باهرزه كاهت عاشاق ل خاهلوهت‬
‫گهلااهك ڕێیااا دداناات ئااهو ب حكمااهت‬
‫ژ باااهر وى تشاااتێ عالاااهم لاااێ دبینااات‬
‫شهڤا وهصلێ ل وانا تاێ ب زهحماهت‬

‫دهمااێ عاااشااق دكااهراتاه خهلوهتێ ئهو گااهلااااهك ڕێیاان ب شاارهزایى ددانات‪،‬‬


‫(د بناخهیى دا هاتییه‪ :‬ئهو ب هاریكارییا ستێران گهلاهك ڕێیاان ددانات)‪ ،‬و ژ باهر‬
‫وى تشتێ خهلك ل شهڤا وهصلهتێ ژ وان دبینت‪ ،‬ئهو شاهو ل باهر وان گهلاهك یاا‬
‫نهخۆش و ب زهحمهته‪ ،‬ژ بهر هنرێ عاشق كارى بۆ هنرێ دكهت كاو ئاهو وێ شاهڤێ‬
‫ل بهر وان ڤهشێرت‪ ،‬و نههێلت ئهو پێ بحهسییێن!‬

‫‪23‬‬
‫(‪)27‬‬
‫ئاااااهزم ذهرره ژ باااااۆ مااااان ڕۆژ لقاااااائى‬
‫برینااااارارێ خاااااهمم عاااااهینى دهوائاااااى‬
‫رڕینااه ماان ل پااهى تااه بااێ پااهڕ و ریااش‬
‫ئاااهزم كاااا ئاااو ژ باااۆ مااان كاااههروبائى‬

‫ئهز ئاهو دناركم یاا ل باهر ڕۆناهییاا ڕۆژێ ئاشاكهرا دكاهت‪ ،‬و تاو باۆ مان ڕۆژا‬
‫لیقائێ یى‪ .‬ئهز برینرارێ خهم و كۆڤانامه و تاو باۆ مان دهرماان ب خاۆیى‪ .‬مان باێ‬
‫چهنگ و پهڕ رڕینه ل دویڤ ته‪ ،‬ئهز قرش و كامه و تاو ئاهو ساتركى (لصاقهیى) یاا‬
‫قارشاان ب نك خۆ ڤه دكێشت ژ بهر وێ هێزا كارهبێ یا تێرا ههى‪.‬‬

‫(‪)28‬‬
‫ژ یااااارى ڕا تااااو بێااااژه ڕۆنااااركا تااااهڕ‬
‫كاااو گاااولزار و بهاااارا مااان ئاااهوه هاااهر‬
‫شاااهڤا شاااهڤبێرییا ماااه تاااه ل بیااار باااێ‬
‫نهسهحكه باێ ئاهدهبیا باێ ساهر و باهر‬

‫ئهى ڕۆنركا تهڕ‪ ،‬ی اكو تو خۆش ژ چاڤێن مه دوهریێى! تو بێژه یارێ مه‪ ،‬یێ‬
‫كو ئهوه ئهو گولزار و بهارا ئهم هاهردهم لاێ تهماشاه دكاهین‪ ،‬بێاژێ‪ :‬ئهگاهر شاهڤهكێ‬
‫شهڤێن مه یێن وهصلهتێ هاتناه بیارا تاه‪ ،‬دهماێ ماه پێكڤاه شاهڤبێرى دكارن‪ ،‬هیڤاى‬
‫دكهم تو هزرا خۆ د وێ بێ ئهدهبى و بێ سهروبهرییێ دا نهكه یاا كااو ماه د گاهل تااه‬
‫دكر!‬

‫‪24‬‬
‫(‪)29‬‬
‫ل ناڤ ۆیااا خااۆ سااهحكێ تااه ههیااه جااان‬
‫ل كاااۆهێ خاااۆ ب اااهڕیێ تاااه ههیاااه كاااان‬
‫حهزا ڤان ‪ -‬صووریۆ ‪ -‬گاهر تاه هاهبیتن‬
‫د خۆ دا نه ل جههك دى دێ گههى وان‬

‫باارا! د ناڤ ۆیااا تااه دا رحااهك ههیااه تااو سااهح بكاای و لااێ ب ااهڕیێ‪ ،‬و د ناااو‬
‫چیایێ ته دا (یهعنى‪ :‬لهشێ ته دا) كانهكا تژى زێڕ و مهعرهن ههیه‪ ،‬وێ ل بهر خاۆ‬
‫بهرزه نهكه‪ ،‬ڤێاا ئهى صوورییێ ڕهڤهنر‪ ،‬ئهگهر تو حهز بكهى ڤێ رحێ و ڤاێ كاانێ‬
‫ب دهست خۆ بێ ى‪ ،‬تو سهح بكه د خۆ ب خۆ دا ناه كاو جهاهكێ دى یاێ دویار‪ ،‬تاو‬
‫دێ وان بینى‪.‬‬

‫(‪)32‬‬
‫ژ حالێ باێ نهصایبان باێ خهباهر باووى‬
‫ئهوێ ئاگر ژ دوور ژى ڤاه ناهدى تاووى‬
‫چ دهوعوایاااه دكاااهى كاااو عاشاااقى تاااو‬
‫عشق كانێ و كا یێ ناو و دهنگ چووى‬

‫تو ئهوى یێ ته چو خهبهر ژ حالێ بهختڕهشێن عشقێ نههاهى‪ ،‬و تاو ئاهوى یاێ‬
‫ته خۆ ژ دویر ژى ڤه ئاگرێ عشقێ نهدیتى‪ ،‬بهلكى تو تهنا و رحهت یێ ڕوینشاتى‪،‬‬
‫ڤێاااا ئهڤااه چ دهعوایااا ژ قهسااتایه تااو دكااهى دهمااێ تااو دبێااژى‪ :‬ئااهز عاشااقم ! كااانێ‬
‫عشق‪ ..‬و كانێ ئهو كهسێ ناو و دهن ێن وى چووین و ناڤرار بووى عشق ب باێ‬
‫دهن ى خودانى دكوژت‪ ،‬نه كو وى ناڤرار دكهت!‬

‫‪25‬‬
‫(‪)31‬‬
‫ب چااااڤێ خاااۆ ببیااانن چااااڤێ ماااهرتوون‬
‫قهسا وهكههو نهههى بۆ گوها دهنێ هوون‬
‫چ خوونااااااا نێرگاااااازان ڕشااااااتى باااااازانن‬
‫ژ چاڤێ من رهواناا ڕشاتى ئاهو خاوون‬

‫هوین ب چاڤێن خۆ بهرێ خۆ بره چاڤێن ئهوى عاشقێ ماهرتوون باووى‪ ،‬دا كاو‬
‫هوین عشقا دورست بزانن و بنیاسن‪ ،‬و هوین گوها برهنه وێ نوكته و قهسا بێ وێناه‬
‫و چو وهكههو باۆ نههاهین‪ ،‬ئاهوا دبێاژت‪ :‬چ خویناا ژ وان چااڤێن نێرگاز ڕشاتى‪ ،‬ئاهو‬
‫خۆش و رههوان یا ژ چاڤێن من ڕشتى‪.‬‬

‫(‪)32‬‬
‫چییاااه خاااه م كاااو ل بیااارا خاااۆ بئیناااین‬
‫ل دل ناكااهین‪ ،‬ل ئاااخێ دێ ڕهشااینین‬
‫وهكاااااى باهیڤاااااهكا باااااێ كاكلاااااه ئاااااهو‬
‫نااهدانت سااهر‪ ،‬ئااهوێ دێ ژێ دهرینااین‬

‫ما خهم چییه حهتا كو ئاهم وێ ل بیارا خاۆ بیناین ئاهم خاهمێ ب دلاێ خاۆ دا‬
‫ناكهین‪ ،‬و دلێ خۆ ژێ تژى ناكهین‪ ،‬بهلكى ئهم دێ وێ ل ئااخێ كاهین و ڕهشاینین‪،‬‬
‫دا زهعێ ببت‪ ،‬خهم وهكى باهیڤهكا بێ كالكله‪ ،‬یاا ڕزییاه‪ ،‬ئهگاهر ئاهو ساهرى ل باهر‬
‫مااه نااهدانت‪ ،‬و تهساالیم نااهبت‪ ،‬ئااهم دێ كااالكال وێ (ئهصاالێ و بناخااهیێ وێ) ژێ‬
‫دهرێ ین!‬

‫‪26‬‬
‫(‪)33‬‬
‫گهلااهك ماان تهجروبااه كاار دلبااهرێ خااۆ‬
‫نه شێلى كر چو سهی و لههیهكێ جاۆ‬
‫ئاااهنى جاااارهك گااارێ مااان ژێ نهدیتاااه‬
‫ل ژین و مرنێ سهرمالێ مه ئاهو باوو‬
‫ئهو خۆشتڤییێ من دلێ خۆ دایێ‪ ،‬من گهلاهك جااران جهڕبانارن‪ ،‬باهلێ ژ باهر‬
‫دلااێ وى یااێ ررههااا ئااهو قااهت تێااك نااهچوو‪ ،‬وهكااى وێ جۆیااا زهالل یااا چااو لااههى و‬
‫لێمشێن دژوار ژى نهشێن وێ شێلى بكهن‪ ،‬و من قهت نهدیت ئاهو جارهكاا ب تناێ‬
‫ژى ژ كهرباان دا ئهنییا خااۆ بكاهتاه گرێ‪ ،‬لاهو ماه بڕیاار دا ساهرمالێ ماه ل ژیان و‬
‫مرنێ ههر ئهو بت‪.‬‬

‫(‪)34‬‬
‫زهمان بێ دهنگ دكاهت ڤاێ دهناگ و دۆرێ‬
‫پاااهزى‪ ،‬گاااورگێ راااهنائێ تێ تاااه تاااۆرێ‬
‫غااوروورا هااهى د قااارێ هااهر كهسااێ دا‬
‫ئهجهل لێ وا دبهت یهك یهك ب دۆرێ‬
‫ئهو قهرهبالغ و دهنگ و دۆرێ تو د ناو خاهلكى دا دبیناى‪ ،‬ڕۆژهك دێ ئێات‬
‫زهمان وی ههمیێ ناهێلت‪ ،‬و دێ وێ ههمییێ بێ دهنگ كهت‪ ،‬دهماێ خاودانێن وى‬
‫دهنگ و دۆرى دمرینت‪ ،‬و دهمێ گورگێ رهنائێ باهرددهتاه ساهر كاهرێ پاهزى‪ ،‬و ئاهو‬
‫وان دئێ ته تۆڕا خۆ! سهح كه خهلكى چهوا هاهمى دغاارلن‪ ،‬و غاوروور یاا كهرتییاه‬
‫سهرێ ههمییان‪ ،‬بهلێ ئاهو غاورووره چاو مفاایى ناگههینتاه وان‪ ،‬ژ باهر كاو نێزیكاه‬
‫لههییا ئهجهلێ ب دویڤ وان دا بێت‪ ،‬و ئێك ئێكاه دۆرا برناا هاهر كهساهكى ژ وان‬
‫بینت‪ ،‬و هن ى غوروورا وان وان خالص ناكهت‪.‬‬

‫‪27‬‬
‫(‪)35‬‬
‫ساااه رێ گۆپاااالێ مووساااایێ پاااهزێ ماااه‬
‫چ تشااتێ هااهى ژ بااۆ وى دبتااه لوقمااه‬
‫نااه ساافرا دهعااوهتێ هااێال نااه یااا شااهڕ‬
‫نه ههر عهقلهك دكهت ڤێ نوكتێ رههماه‬

‫ئهو مووسایێ پهزێ مه دهااژۆت‪ ،‬و لاێ بوویاه شاڤان‪ ،‬گۆپالاهكێ د دهساتى دا‬
‫ههى عاهجێبتر ژ گۆپاالێ مووساایێ ئسارائیلییان‪ ،‬چاونكى ئهگاهر گۆپاالێ مووساایێ‬
‫ئساارائیلییان بااهس مااار داعااویرا باان‪ ،‬گۆپااالێ مووسااایێ ئوممااهتا مااه هااهر تشااتهكێ‬
‫بكهرته بهر دادعویرت و ناهێلت! نه ئهو سفرا كهیف و شاهییێ دهێلات‪ ،‬و ناه سافرا‬
‫شهڕ و جهن ى‪ ..‬بهلێ نه ههر عهقلهكێ ههبت د ڤێ گۆتنا من دگههت!‬

‫(‪)36‬‬
‫ئااااهڤینا تااااه نااااه هێال تاااارك و تااااازى‬
‫ئااهزم باااهنیێ ئااهوى شاااههیر و غاااازى‬
‫ئااااهڤینا تااااه دبێااااژت‪ :‬كااااهس نااااههێلم!‬
‫دبێتێ حهق‪ :‬بهسه ئهو لهعب و بازى‬

‫عشااق و ئااهڤینا تااه كهرتااه د هااهمى دالن دا‪ ،‬و وێ نااه دلااێ تركااهكى نااه یااێ‬
‫عهرهبهكى نههێال ئهگهر نهچووبته تێرا‪ ،‬و ئهز خوالم و بهنییێ شههیرێ عشقا تهمه‪،‬‬
‫و یێ وى غازى ژى یێ غهزایێ بۆ عشقا ته دكهت‪ ،‬ئاهڤینا تاه ب شاانازى دبێاژت‪:‬‬
‫ئهز دلێ كهسهكى ناهێلم ئهگهر وى نهئێ مه بان دهساتێ خاۆ‪ ،‬و حاهقی دبێاژت‪ :‬ئاهى‬
‫دل بال ته بهس بت ئهو یارى و تڕانه!‬

‫‪28‬‬
‫(‪)37‬‬
‫ب دوڕڕا باااااوهرێ هااااهچیێ كااااڕى نااااان‬
‫ب تشتێ قهلپ ئهوى دا مهناهم و كان‬
‫وهكااااى نااااهمروودى دل نااااهدا خااااهلیلى‬
‫ئاااهوى الرهیباااه دا باااوو پێشاااییێ جاااان‬

‫هااهچى كهسااێ ب دوڕ و گهوهااهرا باااوهرییێ نااان كااڕى‪ ،‬یااهعنى‪ :‬دنیااا ب دینااى‬
‫كڕى‪ ،‬ئهو وهكى وییه یێ كان و مهناهما خۆ دایه ب تشاتهكێ قاهلپ و بێ ێار‪ ،‬تاو‬
‫سااهح بكااه نااهمروودى دا ڤااێ چهنااری بزانااى‪ ،‬دهمااێ وى دلااێ خااۆ نهدایااه ئیبااراهیم‬
‫پێغهمبهرى‪ ،‬وی ئێكا هنر ژ خۆ چێكر كو خودێ پێشییهكێ ل سهر وى زال بكاهت‪،‬‬
‫حهتا وێ پێشییێ ئهو كوشتى‪.‬‬

‫(‪)38‬‬
‫دوكێااا نیشاااانه كاااو دل بوویاااه ساااهودا‬
‫تو سهحكێ ئهو چهوا یاا بوویاه پهیارا‬
‫چ پااااێال هااااه ى ژ خااااوینێ یااااا د دل دا‬
‫عهجهب ما ئهو دله‪ ،‬یان بوویه دهریا‬

‫ئهو دوكێال ژ دلێ مه بلنر دبت نیشانهكا ئاشكهرایه هنرێ دگاههینت كاو دلاێ‬
‫مه ژ بهر عشقێ سهودا بوویه‪ ،‬تو بهرێ خۆ باره دوكێلاێ چاهوا یاا ژ دلاێ ماه پهیارا‬
‫بووى‪ ،‬چ پێلهكا ههبت ژ خوینێ شلقا خۆ یاا ل دلاێ ماه ددهت‪ ،‬لاهو دلاێ ماه قاهت‬
‫دهمااهكى رحااهت و تااهنا ناباات‪ ،‬ت او دێ بێااژى ئهڤااه نااه دلااه مااه هااهى‪ ،‬بااهلكى ئااهو‬
‫دهریایهكا تژى پێله‪.‬‬

‫‪29‬‬
‫(‪)39‬‬
‫خاااه یاال دۆساااتى هنااارى بێتاااه باااا ماااه‬
‫تهماشااه دێ ژ عااهماارى باات مهرامااه‬
‫ماااارادا دل وهكااااى مااااه هاتااااه دهسااااتى‬
‫ل نك مه ستریه هن ى شوبهى خورمه‬

‫هنرى شهكلێ دۆستێ مه د خهیالێ دا بێته نك مه‪ ،‬تهماشه و سێران دێ بته‬


‫ئارمااانم مااه ژ ع اهماارێ خااۆ‪ ،‬ژ خااۆ ئهگااهر مااه ماارادا دلااێ خااۆ حاص ا كاار‪ ،‬و ئااهم‬
‫گههشتینه هیڤییاێ‪ ،‬و ئاهم ب ڕاساتى ناه كاو د خاهیالێ دا گههشاتینه دۆساتێ خاۆ‪،‬‬
‫هن ى ل نك مه سترى دێ وهكى خورمێ یا شرین بت‪ ،‬بهلكى شرینتر ژى‪ .‬مهعنا‪:‬‬
‫ئهم د خهما چو نهخۆشییان نابین‪.‬‬

‫(‪)42‬‬
‫چ یااێ قورچااهك ڤااهخوارى ژ مهشاارهبێ مااه‬
‫دبت مهسات و ل باهر ڕۆژه شاهبێ ماه‬
‫ئااه وێ چااووى و ژ ڕێیااا مااه ڕهڤااى ژى‬
‫ب گوهكێشااى دزڤااڕت مهزهااهبێ مااه!‬

‫ههچى كهسێ رڕهكا ب تنێ ژى ژ كانیكا مه یا شارین ڤاهخوارى‪ ،‬و تاام كربتاه‬
‫وێ مهیا عشقێ یاا ماه تاامكرییێ‪ ،‬ژ باهر خۆشاییا وێ ئێكساهر ئاهو دێ مهسات و‬
‫سااهرخۆش باات‪ .‬و شااهڤا مااه ل بااهر وى دێ وهكااى ڕۆژێ گااهش و روهاان باات‪ .‬و ئااهو‬
‫كهسێ نههاتییه سااهر ڕێكا مه‪ ،‬و ژێ ڕهڤى بت ژى‪ ،‬هاهر ڕۆژهك دێ ئێات ئاهو دێ‬
‫ژ گوهى ڤه ئێته كێشان‪ ،‬و ئێته ئینان بۆ سهر مهزههبێ مه‪.‬‬

‫‪32‬‬
‫(‪)41‬‬
‫ژ عااهدهم مهركااهبێ مااه عشااقه هااهڤال‬
‫مه شهو یا ڕهوشهنه ههردهم ژ ویصال‬
‫دهو و لێڤێ ماه حاهتا صاوبحێ عاهدهم‬
‫ناااه زوهاناااه ژ ماااهیا باااۆ ماااه حاااهالل‬

‫هێشتا ژ زهمانێ عهدهمێ وهره‪ ،‬بهرى ئهم بێیناه د هاهبوونێ دا‪ ،‬ئاهو مهركاهب‬
‫و پێڕهها ئهم لێ سویاربووین و مهپێ دایه ڕێ‪ ،‬ئهى ههڤال! ههر عشق و ئهڤینارارى‬
‫بوو‪ .‬لهو تو دبینى شاهڤا ماه هاهردهم یاا گهشاه‪ ،‬ژ باهر وێ خۆشاییا ئاهم ژ ویصاالێ‬
‫دبینین و سهح دكهین‪ .‬و ژ وێ مهیا كو د مهزههبێ مه دا حاهالل لێڤاێن ماه دتاهڕن‬
‫ههر ژ نوكه و حهتا ئهم دگههینه سپێرهیا عهدهمێ‪ ،‬یهعنى‪ :‬حهتا ئهم دمرین‪.‬‬

‫(‪)42‬‬
‫چ زوى تااالع مااه بااوو دوورى و ررقااهت‬
‫ژ بهر چ مه دكر ئهو جهنگ و وهحشهت‬
‫ئهگااهر ئااهز یااێ خاارابم دێ رحااهت بااى‬
‫وه گهر باشم ژ بیر ناكهى تو صوحبهت‬

‫تااالع و ئێغباااال مااه یااا ڕهش چ زوى ژێكڤااهبوون و ریااراق بااۆ مااه نڤیسااى‪ ،‬و‬
‫حوكم پێ ل سهر مه دا‪ ،‬و دهمێ ئهم ژێكڤهبووین ژ نوى مه زاناى كاو ئاهو جاهنگ و‬
‫كویڤیبوونا د ناڤبهرا مه دا ههى تشتهكێ زێره بوو‪ ،‬ئهگهر ئاهز یاێ خاراب بام پشاتى‬
‫ئهز چوویم تو دێ ژ من رحهت بى‪ ،‬ژ خۆ ئهگهر ئاهز یاێ بااش بام تاو ب خۆشاى دێ‬
‫بیرهاتنێن ههڤالینییا مه ئینییه بیرا خۆ‪.‬‬

‫‪31‬‬
‫(‪)43‬‬
‫ئاااهڤین و عشااااقه ڕێیااااا قاصاااارێ مااااه‬
‫عشاااااقزادهینه عشاااااقه والااااارێ ماااااه‬
‫د ناڤااااا چااااادرا مااااه خااااۆ ڤهشااااار وێ‬
‫شااهرم كاار وێ ژ طااهبعێ كاااررێ مااه‬
‫عشق ڕێك و ڕێبازا قاصرێ مهیه (د بناخه دا پێغهمبهرێ مه)‪ ،‬ئهم زارۆكاێن‬
‫عشقێینه و عشق بۆ مه وهكى دهیبابانه‪ ،‬عشقێ ئهوا بۆ مه وهكى دهیكێ خۆ د ناو‬
‫چادرا مه دا ڤهشارت‪ ،‬خۆ ڤهشارت چونكى ئهو ژ بهر تیبعهتێ مه یێ كارر شاهرم ژ‬
‫خۆ دكهت‪.‬‬

‫(‪)44‬‬
‫هااااه چى گاڤااااا ماااارن هاتااااه ڕێیااااا ماااان‬
‫جاااهنازێ مااان ل باااهر یاااارێ م دانااان‬
‫ئهگاااه ر لێڤاااا مناااا پۆسااایره وى گااارت‬
‫كرم زێنرى نهبێن‪ :‬وهى ئاهو چ كاارن!‬
‫ههچى گاڤا مرن هاته د ڕێكا من دا و ئهز مارم‪ ،‬هاوین جاهنازێ مان هل ارن و‬
‫بیاانن و براننااه بااهر مااهحبووبێ ماان‪ ،‬ئااهگااهر وى لێڤااێن ماان یااێن پۆساایره و هشااك‬
‫ماچیكرن‪ ،‬و ژ بهر ماچیكرنا وى ئهز جارهكا دى زێنرى بووم و رح هاته سهر لهشێ‬
‫ماان‪ ،‬هااوین عااهجێب رتى نااهبن‪ ،‬و نااهبێژت‪ :‬ئهڤااه چ كااارهكێ عهجێبااه پهیاارا بااووى!‬
‫چونكى نهرهسا وى وهكى رحێیه بۆ من‪ ،‬و دهمێ ئهو ب سهر كهلهخێ مان دا دئێات‬
‫دبت ئهز پێ زینرى ببم!‬

‫‪32‬‬
‫(‪)45‬‬
‫حااهتا كااهن ى ژ دوور دێ سااهحكهیه مااه‬
‫ددهم چااارێ و عشااق بااێ چارهیااه مااه‬
‫كیااه جااان كێمتاارین طفلااێ مهیااه ئااهو‬
‫كیاااه دل ئاااهو غاااهریب ئاوارهیاااه ماااه‬
‫حاهتاا كهن ى تو دێ ب ڤى ڕهن ى سهرهدهرییێ د گهل مه كهى‪ ،‬و دێ ژ دویر‬
‫ڤه بهرێ خۆ دهیه مه‪ ،‬و تو نائێیه نك مه ئهز ئهوم یاێ چارهیاان باۆ هاهر تشاتهكى‬
‫دبینم‪ ،‬بهلێ عشقا ته ئهز حێبهتى كریمه لهو ئاهز چاو چارهیاان باۆ وێ ناابینم‪ ،‬كییاه‬
‫رح ئهو كێمترین زارۆكێ ماهیااه ل باهر ماه‪ ..‬و كییاه دل ئاهو غاهریب و ئااوارهیێ‬
‫مهیه‪.‬‬

‫(‪)46‬‬
‫لهشااێ ئاااخى ژ مااه نااوورا رهلااهك بااوو‬
‫بزاڤاااا وى حهسهدكێشاااا مهلاااهك باااوو‬
‫ررشاااته گههاااا حهساااووده ژ پاكییاااا ماااه‬
‫ل بهر دێوى مه پیسى گهها گهلهك بوو‬
‫لهشێ مه یێ كو ژ ئاخێ چێبووى نوورا رهلهكێ ههمییێ بوو‪ ،‬لاهو دهماێ ئاهو‬
‫ب باازاو كااهرتى‪ ،‬و چاااالكى ژێ پهیاارا بااووین‪ ،‬ئااهو چهنااره بااۆ ئهگااهرا هناارێ كااو‬
‫ملیاكهت حهسهدێ پێ ببهن‪ ،‬و هنرى هنر ئهم ئهو مرۆڤه دعهجێبین‪ ،‬هنرهك جااران‬
‫ملیاكهت حهسویریایاێ ب پاقاژیایاا مااه دبهن‪ ،‬و هنرهك جااران ژى دێاو و شاهی ان‬
‫ژ پیساتییا مه دحێبهتینه‪ ،‬و ئهو وێ دبینن تشتهكێ گهلهك مهزن‪.‬‬

‫‪33‬‬
‫(‪)47‬‬
‫ئااهوێ دایااه تااه نهخشااێ تااه ب تااهنها‬
‫تاااه ناهێلااات ب تاااهنها نیڤاااى ساااهودا‬
‫د ماااااال نهخشااااهیێ دا كااااو دلااااه ئااااهو‬
‫دداناااات ئااااهو دوسااااهد یااااارێ د زیبااااا‬
‫ئاهو خودایێ كووى ب تنێ ئهو نهخاشاێ تاه هاهى دایاه تاه‪ ،‬كاو قاالبێ لهشاێ‬
‫تهیه‪ ،‬ئهوێ دل دكهرتاه نیڤاێ‪ ،‬و باۆ دبتاه ساهنتهر‪ ،‬ئاهو تاه ناهێلتاه ب تناێ د نیڤاا‬
‫سهودا و عشقێ دا‪ ،‬ئهو د خانییێ ڤى نهخش و نی ارێ ته دا‪ ،‬كو دله‪ ،‬دوساهد یاار‬
‫و ههڤالێن جوان و خوشكۆك دێ دانت‪ ،‬و ل بهر ته شرین كهت‪.‬‬

‫(‪)48‬‬
‫حاااهبیبێ كاااو ساااهرێ زولفاااێ پهریشاااان‬
‫ئو لێڤا شوبهى لهعلێ شهككهرهرشاان‬
‫ئااهوى گااۆ‪ :‬مااا په شااێمانى ژ ریراقااێ‬
‫پهشااێمانى چییااه سااهد جااا پهشااێمان‬
‫ئهو خۆشتڤییێ من‪ ،‬ئهوێ سهرێ زولفاا وى پاهریشاان‪ ،‬و داو داو‪ ،‬و لێڤاێن‬
‫وى سۆر وهكى لهعلێ‪ ،‬یێن ب گۆتنێن شرین قهنر و شهكرێ بهالو دكاهن‪ ،‬وى گۆتاه‬
‫من‪ :‬ئهرێ ما تو ژ وێ ریراقێ یێ پهشێمانى یا مه دایه ته ئهز دبێاژم‪ :‬پهشاێمانى‬
‫چییه ! نه جارهكێ بهلكى سهد جاران ئهز یێ ژێ پهشێمانم!‬

‫‪34‬‬
‫(‪)49‬‬
‫ژ مهینۆش اى سااهرێ ماان بااوو پهریشااان‬
‫دكهت لێڤا ته یا قهنر شهككهرهرشاان‬
‫وهكاااى سااااقییێ ماااهخفى دا ماااهیا خاااۆ‬
‫هااهمى سااڕ بوونااه رسااوا بوونااه نیشااان‬
‫سااهرێ ماان ژ بااهر ڤااهخوارنا مااهیێ مهساات و پهریشااانه‪ ،‬و لێڤااا تااه یااا وهكااى‬
‫قهنرێ ‪-‬ئهى خۆشتڤى‪ -‬شهكرێ باهالو دكاهت‪ ،‬دهماێ مهی اێااڕێ ڤااهشارتى هااتى و‬
‫ب نهێنى مهیا خۆ دایه مه‪ ،‬ههمى سڕ و نهێنییێن ڤهشاارتى ل باهر ماه ئاشاكهرا و‬
‫رسوا بوون‪ ،‬و وهكى نیشانێ كهرتنه بهر چاڤان‪.‬‬

‫(‪)52‬‬
‫وهره تاااو راااهردى وهك ڕۆژا موناااهووهر‬
‫وهره بهرگ و گولستان بێ ته مان زهر‬
‫جهاااان باااێ تاااه هاااهمى تاااۆز و غوبااااره‬
‫مه بێ ته ژین و بهزماه سااره كاا وهر‬
‫ئهى خۆشتڤى! وهره‪ ،‬تو وهكى ڕۆژا گهش یێ ئێكانه و رهردى‪ ،‬وهره پشتى تاو‬
‫چووى بهرگێن گوالن و گولستانا ماه هاهمى زهربوویاه‪ ،‬و پاائییزا ب ساهر دا هااتى‪،‬‬
‫ئهو جیهانه ئهگهر تو تێرا نهبى‪ ،‬ههمى یا تژى تۆز و غوبااره‪ ،‬یاا تارییاه‪ ،‬بێاى تاه‬
‫ژیان و بهزمه و مهجلسێن مه ههمى دسار و بێ تامن‪ ..‬كانێ زوى وهره!‬

‫‪35‬‬
‫(‪)51‬‬
‫ل باااااژێڕى دگااااهڕیێم ئااااهز وهكااااى بااااا‬
‫ژ گااهڕڕێ خااهو چااهوا دێ ئێتااه چاڤااا‬
‫جهاااێ هاااهر تشاااتهكى عهقلاااه دبینااات‬
‫ژ سهرخۆشى ئهدهب‪ ..‬تهمییز‪ ،‬ئهرێ كا‬
‫ئهز ل باژێڕى وهكى باى دگهڕیێم؛ دا ته ببینم‪ ،‬ژ باهر هااتن و چووناا باهردهوام‬
‫ئهرێ چاوا خهو دێ ئێته چاڤێن مه عهقله ههر تشتهكى دبینت و جهاێ وى دزانات‬
‫و ڤێ دكهڤت‪ ،‬و چونكى ئهم دسهرخۆشین ماه عاهق نهمایاه‪ ،‬ڤێااا چااوا دێ جهاێ‬
‫تااه زانااین و ڤااێ كااهڤین و تااو چ هاازر دكااهى مرۆڤااێ سااهرخۆش باات مااا ئااهدهب و‬
‫ڤاڤارتنا جها و تشتان دێ ل نك ههبت !‬

‫(‪)52‬‬
‫ژ ڤینااااا تااااه دلااااێ ماااان وهك رهبابااااه‬
‫دلاااێ ساااۆتى چ پارچاااا هاااهى كهباباااه‬
‫ژ دهردێ مااه ئهگااهر بااێ دهن ااه دلاارار‬
‫د صاااهمتێ دا ههناااه دوساااهد جهواباااه‬
‫ژ بهر عشق و ئهڤینا ته ههردهم دلێ من دنالت‪ ،‬تو دبێژى ئاهو رهباباه ئااوازان‬
‫دهاڤێاات‪ ،‬و دلااێ ماان یااێ سااۆتى هااهچى پارچااهیا تێاارا هااهى یااا براژتییااه‪ ،‬و ئهگااهر‬
‫دلرارێ مه د دهر حهقا ڤى دهردێ مه دا یێ بێ دهنگ بات‪ ،‬د وێ باێ دهن ییاا وى‬
‫دا دوسهد مهعنا و جهواب ههنه‪.‬‬

‫‪36‬‬
‫(‪)53‬‬
‫دزاناااى كاااا چ گاااۆت دهن اااێ ڕهباااابێ‬
‫ل پااه ى ماان یااێ دخااوازت ڕێ بااال بااێ‬
‫ژ بااۆ ڕێیااا دورساات دێ چااى ب شاشااى‬
‫ب پسااایارێ تاااو دێ بیناااى جاااهوابێ‬
‫ئهرێ تو دزانى دهمێ ئاواز ژ رهبابێ ڤهدپهشایان‪ ،‬وێ ب ڕێكاا وان چ دگاۆت‬
‫و چ دگههانر وێ دگۆت‪ :‬ئهوێ چوونا ل ڕێكا دورسات ب اوازت باال ب دویاڤ مان‬
‫بكهڤت‪ ،‬چونكى ئهگهر تو ل دویڤ سهرێ خۆ قهساتا ڕێكاێ بكاهى دێ خهلاهت باى‪،‬‬
‫پسیارێ بۆ خۆ بكه دا بهرسڤا دورست بزانى‪.‬‬

‫(‪)54‬‬

‫ب لااهز هااات ئااهو گااهرم ئااو عاشااقانه‬


‫ژ بااااغێ ڕاساااتییێ وى زڤاااڕى جاناااه‬
‫ب ساااهر دا جوملاااه قاااازى ئیااارۆ هااااتن‬
‫د ڤااااێ بااااۆ كااااۆپى وا ئاڤااااا ژیانااااه‬
‫ئهو ب لهز و گاهرم و عاشاقانه هاات‪ .‬ژ نااو بااغێ ڕاساتییێ رحاا وى ل وى‬
‫زڤااڕى ڤااه‪ ،‬و دهمااێ ئااهو هاااتى هااهمى قااازى لااێ كۆمبااوون دا مفااایى بااۆ خااۆ ژ وى‬
‫وهرگرن‪ ،‬وان ههمییان ئاڤا ژیانێ بۆ پهرداغێ خۆ دڤیا‪.‬‬
‫مهخسااهدا وى ئااهوه بێااژت‪ :‬علمااێ شااریعهتى (یااێ قازییااان) ب تنااێ رایااره‬
‫ناكهت‪ ،‬بهلكى دڤێت علمێ حهقیقهتێ ژى د گهل دا ههبت‪ ،‬ئاهو علماێ ل ناك وان‬
‫كهسان ههى یێن دلێن وان چووینه ناو باغێ ڕاستییێ‪.‬‬

‫‪37‬‬
‫(‪)55‬‬
‫وهره لاااهز كاااه ب باااێ كاااارى نهڕویناااه‬
‫خااهو و خااوارن ئااهوێ ئااهناام دمینااه‬
‫رهبابێ دهناگ ژ نااو ئاههلێ ساهماع تاێ‬
‫ژ حاااااه لقا واصاااااالن تاااااو ڤهنهمیناااااه‬
‫تو وهره هۆسا بێ كاار نهڕویناه خاوارێ‪ ،‬ژ باهر كاو دهماێ تاو دمینییاه باێ كاار‬
‫ئهناامێ وێ دێ ئهو بت تو بهر ب خهو و خوارنێ ڤاه بچاى‪ ،‬و ئاهو تشاتهكێ بااش‬
‫نینه‪ ،‬هنرى ئههلێ سهماعێنه‪ ،‬كو ئههلێ حهلاهقا زكریناه‪ ،‬دهن اێ رهباابێ (مهخساهد‬
‫پێ دهن ێ ڤیانا حهقیقییه) ژ نك وان ڤه دئێت‪ ،‬ڤێاا تو وهره و خۆ ژ حهلهقا وان‬
‫واصالن دویر نهكه و ژێ ڤهنهمینه‪.‬‬

‫(‪)56‬‬
‫ئاااهوێ كاااو تاااو درهناااگ هااااتى كوتاااابێ‬
‫وهكااى وان زارویااان لااهز بااۆ تااه نااابێ‬
‫ئهگاااهر خاااه لكى ماااراد حاسااا ناااهكربت‬
‫ئهڤااه ب دهسااتێ تهیااه‪ ..‬ب ااره رهبااابێ‬
‫ئهى مریرێ تو درهنگ هاتییه سهر ڕێكاا ماه و ژ ناوى تاه قهساتا كوتتاباا ماه‬
‫(خوانرن هها مه) كرى‪ ،‬ئهگهر زارۆكێن خوانرن ههێ لاهز كار تاو چااو ل وان نهكاه‪،‬‬
‫چونكى ئهوا بۆ وان چاێ دباات بااۆ ته چێ نابت‪ ،‬پاهروهردهیا وان هاهر ژ ساهرى وهره‬
‫ل ڤێرێ بوویه‪ ،‬لهو یا ئهو زارۆ دزانن تو نزانى! و ئهگهر خهلك چووبن و مارادا خاۆ‬
‫ژ ڤاێ ژیااانێ حاسا نااهكربت‪ ..‬ئهڤااه تشااتهكه ب دهساتێ تهیااه‪ ،‬ئهگااهر تااه بڤێاات تااو‬
‫دشێى وهكى وان نهكهى‪ ،‬تو دهست بهاڤیژه رهبابێ‪ ،‬دێ مرادێ حاس كهى‪.‬‬

‫‪38‬‬
‫(‪)57‬‬
‫خااهم و هاازران چااو نینااه هێااز و تابااهك‬
‫ههبت هنرى نهى و گۆشت و شهرابهك‬
‫ژیانااااا هااااه ر بمینااااات هااااوین بنۆشااااان‬
‫وهكى گول ههر باال تاهڕ بات عهناباهك‬
‫چاو هێااز و طاقااهت باۆ خااهم و هاازر و خیااالن ناباات هناارى كاو ناااى و گۆشااتێ‬
‫براشتى (كاهباب) و شاهراب هاهبت‪ ،‬ڤێااا هاوین وهرن ژیاناا ئهباهدى و هاهر بمینات‬
‫ب وازن و شهرابا وێ ڤهخۆن‪ ،‬و بال لێڤاا عاهنابا (ساۆرا) هاهوه هاهمى گاڤاان وهكاى‬
‫گولێ ژ وێ شهرابێ یا تهڕ بت‪ .‬یهعنى‪ :‬كانێ چاوا لێڤا گولێ دڤێات هاهمى گاڤاان‬
‫ب ئاڤێ یا تهڕ بت دا گاهش بمینات‪ ،‬دڤێات لێڤاا هاهوه ژى هاهمى گاڤاا ب شاهرابا‬
‫ژیانا ئهبهدى یا تهڕ بت؛ دا بمینت گهش‪.‬‬

‫(‪)58‬‬
‫م دل ئیاااارۆ وهكااااى هااااهر ڕۆژ خهرابااااه‬
‫نهكه هازرێ‪ ..‬تاو دهسات پااڤێ رهباباه‬
‫ههنه سهد ڕهناگ نڤێاژ و ساهجره باۆ یاێ‬
‫د محرابااااا جااااهماال دۆسااااتى دا بااااه‬
‫ئهڤرۆكه وهكى ههر ڕۆژهكا دى یا ژییێ خۆ‪ ،‬ئاهزێ د حالاهكێ خاراب ڕا دباۆرم‪،‬‬
‫و تو د ڤێ چهنرێ دا نهكهڤه چو هزر و گومانان‪ ،‬تو دهست بره رهبابێ‪ ..‬و تاو بزاناه‬
‫كو ئهو كهسێ ههردهم د محرابا ئهڤینا یاارێ خاۆ دا بات‪ ،‬ب ساهدان ڕهن اێن نڤێاژ و‬
‫روكووع و سوجوودان دێ وى ههبن‪.‬‬

‫‪39‬‬
‫(‪)59‬‬
‫ژ بااۆ مهسااتێ مااه حاجااهت نااه شااهرابه‬
‫طهرهب یا ههى مه بێ چهنگ و رهبابه‬
‫ب بێ ساقى‪ ،‬و یار و موطرب و ناهى‬
‫ئااهزێ مهسااتم‪ ،‬وهكااى مهسااتێ خهرابااه‬
‫ژ بۆنا كو ئهز مهسات بابم‪ ،‬مان چاو ههوجاهیى ب شاهرابێ نیناه‪ ،‬سهرخۆشاى و‬
‫طهرهبا من ژ ئهڤینا ههوه‪ ،‬بێى كو چهنگ و رهباب ل نك مه بێنه ژهناین‪ ،‬ئاهز باێ‬
‫مهی ێڕ و یار و دهن بێژ و نایێ ئهزێ مهست و سهكرانم‪ ،‬وهكاى مهسات و ساهكرانێ‬
‫خهراباتێ (مهی انهیێ)‪.‬‬

‫(‪)62‬‬
‫قاااهدهح نیناااه ل ڤێااارێ‪ ..‬لاااێ شاااهرابه‬
‫ل ڤااى ساان ى دوكێ ا نینااه و كهبابااه!‬
‫ره باباااااا عشاااااقێ راااااهریاده ژ عشاااااقێ‬
‫نااااهبێژه ئااااهو هااااهما دهن ااااێ رهبابااااه‬
‫ل ڤێرێ‪ ..‬د ڤێ حهلهقهیێ دا‪ ،‬شهرابا ههى بهلێ جاام و قاهدهح نائێناه گێاڕان‪،‬‬
‫یهعنى‪ :‬بێى ڤهخوارن مهستى پهیرا دبت‪ ،‬و دوكێ ژ ڤى سن ێ من دا بلنر نابات‪،‬‬
‫بااهلێ سااۆتنى تێاارا ههیااه‪ ،‬و ئااهو یااێ هاتییااه براشااتن‪ ،‬رهبابااا عشااقێ ژ زهحمااهت و‬
‫دژوارییا عشقێ ههوار و راهریاده‪ ،‬باهلێ هشایار باى‪ ،‬هازر نهكاهى هاهما ئاهو ناالین‬
‫دهن ێ رهبابێیه! نهخێر‪ ،‬ئهو ههوارا عشقێ ب خۆیه‪.‬‬

‫‪42‬‬
‫(‪)61‬‬
‫خاااودایێ ماااه هاااهرێ پیااارۆز باااتن‪ ،‬یاااار‬
‫موخالف بووین د ههر تشتى ده ههر جار‬
‫ئاااهزم باااهختێ تاااه یاااێ خاااهو نااااگریتن‬
‫تاااویى باااهختێ مناااێ نابیتاااه هشااایار‬

‫ئهى خۆشتڤییێ من‪ ،‬مهزنى و پیرۆزیى بۆ خودایێ مه بات یاێ ب ڤاى ڕهن اى‬
‫ئهم داین‪ ،‬كاو د هاهمى تشاتان دا ئاهم وهكاى ئاێ ناهبین‪ ،‬ئاهز ئاهو باهختێ تهماه یاێ‬
‫ههمى گاڤاان ژ باهر نالیناا عشاقێ خاهو نائێتاه چاڤاان‪ ،‬و تاو ئاهو باهختێ مناى یاێ‬
‫ههمى گاڤان د خهو!‬

‫(‪)62‬‬
‫كو خهو هااتى ل ناك ماه جهاا ناهدیبوو‬
‫ژ ئااااو و ئااااگرى چااااڤێ تاااژى باااوو‬
‫ڤیاااااا بچتاااااه دلاااااى دى زیبهقاااااه ئاااااهو‬
‫ژ خۆ لهش‪ ..‬خربهیێ وهك كاڤلى بوو‬
‫دهمێ خهو هااتى دا جهاهكى باۆ خاۆ ل ناك ماه ببینات‪ ،‬وێ چاو جهاا ناهدیتن‪،‬‬
‫چونكى دهمێ وێ قهستا چاڤێن ماه كارى‪ ،‬وێ دیات ئاهو ژ ئاڤاا ڕۆنارك و ساۆتنییا‬
‫عشقێ دتژینه‪ ،‬و گاڤا ئهو چووى دا قهستا دلى بكهت‪ ،‬وێ دیات دل وهكاى زیباهقێ‬
‫خۆ ناگرت و هاهر نازم و بلنار دبات‪ ،‬ژ خاۆ گاڤاا ئاهو چوویاه لهشاى‪ ،‬وێ دیات لاهش‬
‫وهكى كاڤلى خرابهیه‪.‬‬

‫‪41‬‬
‫(‪)63‬‬
‫خااهوێ! داخااواز تااه گااهر ئاڤااا حهیاتااه‬
‫ل نك مه كار ته ئیشهو هات و باته‬
‫ئهگااهر هناارى مویااا سااهر تااه هااهبن ژى‬
‫دزڤاااڕى بێاااى بمینااات یاااهك ل باااا تاااه‬
‫ئهى خهوێ‪ ،‬ئهگهر ته ژیان بڤێت و تو حاهز بكاهى ب ههییاه ئاڤاا حاهیاتێ‪ ،‬تاو‬
‫خۆ نێزیكاى مه نهكه‪ ،‬چونكى ئهو كار و داخوازا تاه ئاهو شاهڤه ل ناك ماه ب جهاا‬
‫نائێت‪ ،‬و ئهگهر هنرى مویێن ساهرى ساهر ب تاه ڤاه هاهبن‪ ،‬تاو دێ زڤڕییاه ڤاه بێاى‬
‫سهرهكێ ب تنێ ژى ژ وان سهران بمینته ب تهڤه‪.‬‬

‫(‪)64‬‬
‫باااره سااااقى ژ باااۆ وهصااا و صاااهوابێ‬
‫ئاااهوێ ماااهیا ناااه دیتى ئااااخ و ئااااابێ‬
‫ئااهزێ لااهش خهسااته نیاانم دل نهساااخم‬
‫چییااه شااهربهت بااره مااه تااو شااهرابێ‬
‫ئهى ساقى‪ ،‬ژ بۆ كو ئهم د ڕێكا دورست ڕا ب ههینه ئارماناێ‪ ،‬تاو وێ ماهیێ‬
‫بره مه یا كو چو مرۆڤان (ئهوێن ژ ئاخ و ئاڤێ چێبووین) نهدیتى‪ ،‬ئهز نه مرۆڤاهكێ‬
‫لهش نهساخ و دهردهمهنرم دا تو شهربهت و دهرمانان برهیه من‪ ،‬دلێ مان ژ عشاقێ‬
‫یی نهساخه لهو دڤێت تو شهرابێ برهیه من‪.‬‬

‫‪42‬‬
‫(‪)65‬‬
‫شهڤه‪ ..‬سن ى عهجاهب ساۆژ و كهلیناه‬
‫م گاااۆ‪ :‬ڕۆژه‪ ..‬ساااهره هێاااژ ئهووهلیناااه‬
‫وهكى ئێكن ل نك عشقێ شهو و ڕۆژ‬
‫چاااو جاااارا چااااڤێ عشاااقێ نهدڤهبیناااه‬
‫شهو یاا گههشاتییه ماه‪ ،‬و سان ێ ماه ب ڕهن اهكێ عاهجێب یاێ دساۆژت‪ ،‬و‬
‫كهلینا دئێتێ‪ ،‬و ژ بهر ساۆتنا سان ێ مان یاا ژ مان ڤاه هێشاتا ساهرێ ڕۆژێیاه‪ ،‬و‬
‫ئهڤه تشاتهكێ عاهجێب نیناه‪ ،‬چاونكى شاهو و ڕۆژ ل باهر عشاقێ وهكاى ئێكاه‪ ،‬چاو‬
‫جاران تو نابینى چاڤێن عشقێ دڤهكری بن‪ ،‬ههمى گاڤان ئهو دگرتینه‪.‬‬

‫(‪)66‬‬
‫د گااهل تااه رهلااهكێ سااهحكێ طااهرهب دا‬
‫عهجااهب نینااه مرۆڤااهك ببتااه سااهودا‬
‫حااااه تا ساااااخم دباااام بهنااااره ژ بااااۆ تااااه‬
‫ژ تااه داخااواز هااهبت یااان نهبتااه پهیاارا‬
‫تو سهحكهیێ كو عهسمان و رهلاهك ژ باهر عشاقا تاه ب كاهیف و خۆشاینه‪ ،‬و‬
‫طهرهبا گههشاتییێ‪ ،‬ڤێااا یاا عاهجێب نیناه مرۆڤاهكێ وهكاى مان ب تاه سهوداساهر‬
‫ببت‪ ،‬هنرى ئهزێ ساخ بم ئهز دێ بهنرهیێ تهبم‪ ،‬چ تو ڤێ داخوازێ ژ من بكهى یان‬
‫نهكهى!‬

‫‪43‬‬
‫(‪)67‬‬
‫تااو ئیشااهو پااهردهیێ یااهكاار ههلینااه‬
‫حااهتا یااهك مااوى ژ دو كااهونا نهمینااه‬
‫دوهااى بهحسااێ دل و جااانى تااه كربااوو‬
‫ئااهون كوشااتى ل بااهر تااه‪ ..‬هااا ببینااه‬
‫ئهو شهڤه دهمێ ئهم دگههینه ئێاك هاهر پاهرده و حیااباهكێ د ناڤباهرا ماه دا‬
‫ههبت تو ڕاكهڤه و ههلینه‪ ،‬و خااۆ ل بااهر ماه ئاشكهرا بكه‪ ،‬حهتا موییاهكێ ب تناێ‬
‫ژ ههردو گهردوونان ل بهر مه نهمینت ڤهشارتى‪ ،‬و تهجهللییا ته بۆ مه یا تمام بت‪،‬‬
‫دوهى دهمێ مه بهحسێ عشقا خۆ دكار تاه بهحساێ دلاێ مان و رحاا مان دكار‪ ،‬هاهر‬
‫وهكى ته دخواست كو تو وان بۆ خۆ ببهى‪ ،‬ئهڤه ئهو ههردو كوشتییێن تهناه‪ ،‬و كاهرهم‬
‫كه ئهو یێن ل بهر دهستێ ته و ته چهوا دڤێت وان وهسا لێ بكه!‬

‫(‪)68‬‬
‫ئاهوێ سااڕ زانااى تااێن مهسااتانه ئیشااهو‬
‫د گااهل یااارى د خااهلوێ دانااه ئیشااهو‬
‫ژ ڤاااێ ڕێكاااێ تاااو ڕاباااه ئاااهى بیاااانى‬
‫ل ڤێ ارێ یااێن غااهریب ئیزانااه ئیشااهو‬
‫ئااهو كهسااێن سااڕ زانااى و ئاشااكهراكرى ئااهو شااهڤه ب ڕهن اێ مهسااتان هاتن اه‬
‫حوضوورێ‪ ،‬و ئهو ب تنێ د گهل یارێ خۆ یێن كهرتینه خاهلوێ‪ ،‬ڤێااا تاو ئاهى ئاهو‬
‫كهسێ غهریب ژ ڤێ چهنرێ‪ ،‬ڕابه ژ ڤێرێ هااهڕه‪ ،‬یااێان وهكاى ته بیاانى ئاهو شاهڤه‬
‫ل ڤێرێ جهێ نهخۆشییێنه‪.‬‬

‫‪44‬‬
‫(‪)69‬‬
‫تااو ئیشااهو هااهر ژ بۆنااا هااهڤڕیێ خااۆ‬
‫شهڤێ حهى بینه حهتتا سهحكهیێ چوو‬
‫دبااێن‪ :‬رتنااه د خااهو باات چێتااره‪ ..‬لااێ‬
‫تااااویى رتنااااه و باشااااه نااااهنڤى تااااو!‬
‫ئهى یار! بۆ دلێ ههڤالێن خۆ ئهو شهڤه تو نهنڤه و بمینه هشایار‪ ،‬دا كاو ئاهو‬
‫ب صوحبهتا ته كهیف ۆش ببن‪ ،‬تو د گهل وان شهڤێ ساخ كه‪ ،‬و بمینه حاهتا كاو تاو‬
‫هنر ببینى شهو چوو و بوو ڕۆژ‪ ،‬دئێته گۆتن كو هنرى رتنه (ئهو تشتێ مارۆو پاێ‬
‫دئێتااه جهڕباناارن) یااا نڤسااتى باات و ژ خااهو ڕانااهبت باشااتره‪ ،‬بااهلێ هااهر چهنااره تااو‬
‫رتنهیى لێ یا باشتر و چێتر ئهوه ههردهم تو یا هشیار بى و چو جاران نهنڤى!‬

‫(‪)72‬‬
‫تاااه گولناااار خاااادمێ ڕوویاااه‪ ..‬ناااهڕازێ‬
‫بهااار تااه رهونااهق و بوویااه‪ ..‬نااهڕازێ‬
‫خوماااار و نێرگااازا خوین اااوار هلاااۆ تاااو‬
‫مه ئیشهو عشرهت و هۆیه‪ ..‬ناهڕازێ‬
‫گولهنار ل بهر ڕویێ ته یێ ساۆر وهكاى خاوالم و پهپویكاناه‪ ،‬نهنڤاه‪ .‬بهاار ئاهو‬
‫رهونهق و بێهنه یا ژ نك ته ڤه دئێت‪ ،‬نهنڤاه‪ .‬ئاهى دلباهرا چااو مهسات و نێرگاز و‬
‫خوین وار‪ ،‬ئهو شهڤه مه پێكڤه عشرهت و هاى و هۆیه‪ ،‬ڕابهڤه تو نهنڤه!‬

‫‪45‬‬
‫(‪)71‬‬
‫تاااه مه هاااا ڕۆنااااهى و خێااازه‪ ..‬ناااهڕازێ‬
‫وهكاااى چاااهرخێ وهره ڕێااازه‪ ..‬ناااهڕازێ‬
‫ماااه هشااایارى چرایاااێ عالهماااه تاااهو‬
‫چاااااراى ئیشاااااهو بپاااااارێزه ناااااهڕازێ‬

‫مهها گهش ڕۆناهى و خهم و خێزا تهیه‪ ،‬نهنڤاه‪ .‬وهره وهكاى چاهخ و رهلاهكێ‬
‫بكهڤااه ڕێاازێ و دهورانااان ڤااهده‪ ،‬نهنڤااه‪ .‬هشاایارییا مااه بااۆ عالااهمێ هااهمییێ چاارا و‬
‫ڕۆناهییه‪ ،‬ڤێاا ئهو شهڤه تو چرایى نهڤهمرینه و بپارێزه و نهنڤه‪.‬‬

‫(‪)72‬‬
‫خااهوێ ئااه ى دل تااو سیهااا ڕۆژا نهبینااه‬
‫وهكاااى هاااه یڤا ژ ڕۆژێ دوور دمیناااه‬
‫خۆ پااڤێ تاارییێ وهك ساهت و دهلاوێ‬
‫ب ئااهڤرازێ ڤااه بااهلكى بێااى ههلینااه‬
‫ئهى دلێ من‪ ،‬ئهگهر تو د ڤیانا خۆ دا یێ ڕاست ۆ بى‪ ،‬سیهاا ڕۆژان دڤێات تاو‬
‫خهوێ نهبینى‪ ،‬وهكى كا چاوا ههیڤ ژ بهر ریراق و دویركهرتنا ژ ڕۆژێ سیها شاهڤان‬
‫دمینته هشیار و نانڤت‪ ،‬و ئهگهر ته بڤێت تو د ناو خاهلكى دا بلنار بباى‪ ،‬و باهرى‬
‫ژ خۆ برهى تو وهكى سهتلێ خۆ بهاڤێژه بناێ بیارێ‪ ،‬باهلكى پشاتى هن اى دهساتهك‬
‫بێت و ته سهرئهڤراز بلنر بكهت‪.‬‬

‫‪46‬‬
‫(‪)73‬‬
‫بااااهرى‪ ،‬ناگههااااا ددهت تااااایێ نااااهباتێ‬
‫بااهلێ‪ ..‬ناگه هااا دزێاات ئاڤااا حااهیاتێ‬
‫شههنشاهاااااا ناگاااااه هێ خێااااارێ دئینااااات‬
‫بااره سااهر مصاا هرایى تااو صااهالتێ‬
‫چهقێ دار و بارى ب خارلهتى ڤاه تاه هنار دیات شاین باوو و باهر ژ خاۆ دا‪ ،‬و‬
‫ئاڤا حهیاتێ ژى ته هنر دیت ب خارلاهتى ڤاه باۆ ئێكاى ژ جهاهكى زا‪ ،‬و شاهنشاهاا‬
‫ژى ب خارلااهتى ڤااه خێاار و بهرهكااهتێ ددهت‪ .‬ڤێاااا تااو صاالوهتان بااره سااهر رحااا‬
‫پێغهمبهرى!‬

‫(‪)74‬‬
‫ئاااهمین عاشاااق‪ ..‬ئاااهوه ڕێكاااا ناااهجاتێ‬
‫رحاااه خضااار و عشاااق ئاڤاااا حاااهیاتێ‬
‫هاااهوار باااۆ یاااێ باااهرات یاااارى ناااهدایێ‬
‫خهبااهر حااه یوانى كااا ژ كانااا نااهباتێ‬
‫ئهم عاشقین‪ ،‬و عشق ڕێكاه باۆ ڕزگااربوونێ‪ ،‬رحاا ماه وهكاى خاررى هاهرمانێ‬
‫دخوازت‪ ،‬و عشق ئاڤا حهیاتێیه یا زێنریبوونا ههر و ههر ددهته خودانى‪ ،‬و ههوار باۆ‬
‫وى كهسى یێ عشق نهنیاسى و یارێ وى بهراتهك نهدایێ‪ ،‬مهتهال وى وهكى مهتهال‬
‫حهیوانییااه مااا ئااهو چ دزاناات د ناااو نااهباتى ژى دا كااان و مهناهمااهك ههیااه‪ ،‬كااو‬
‫نهیشهككهره (لهڤهنێ شهكرێیه)‪.‬‬

‫‪47‬‬
‫(‪)75‬‬
‫ژ ناااااووحى گهمیاااااه میراتاااااا ناااااهجاتێ‬
‫دگااااهڕیێتن ل ناااااو بااااهحرا حااااهیاتێ‬
‫ژ وێ باااااهحرێ ناااااهباتێ شاااااینه دهر دل‬
‫بهلێ وهك دل جها و ڕهنگ ما ل وا تێ‬
‫ژ نووحى گهمى مایه وهك میرات بۆ ڕزگاربوونا ژ توورانا ڤێ دنیاایێ‪ ،‬و ئاهو‬
‫گهمى یا نووحى بۆ مه هێالى ل ناو بهحرا ژیانێ دچت‪ ،‬ژ وێ بهحرا ژیاانێ ناهبات‬
‫و شینكاتى د دلى دا شین بووینه‪ ،‬بهلێ ئهو شینكاتى وهكى دلاى ڕهن اى و جهاا و‬
‫جیههتان نانیاسن‪.‬‬

‫(‪)76‬‬
‫ماااه كااار ریغاااان ژ باااهر ریغاااانێ ساااۆتم‬
‫نااااه ئاااااخفتم ئااااه وى دیسااااانێ سااااۆتم‬
‫ژ ڤاااان دۆر و رهخاااا هاااهمیا كااارم ئاااهز‬
‫ئاه چااووم نیڤاێ ل نیااڤ دیاوانێ سااۆتم‬
‫مه ژ بهر عشقا ته ههوار و ریغان ڕاهێالن و ئهز سۆتم‪ ،‬مه خۆ بێ دهناگ كار‬
‫ژى ههر ئهز سۆتم‪ ،‬من خاۆ ژ ڕهخ و دۆران دا پااش و ئاهز چووماه نیڤاێ‪ ،‬ماه گاۆت‬
‫بهلكى ل وێرێ بێمه پاراستن‪ ،‬بهلێ ل نیڤێ ژى ئهز ههر سۆتم!‬

‫‪48‬‬
‫(‪)77‬‬
‫دلى هاڤێتمه غهوغایێ‪ ..‬ڕهڤاى و چاوو‬
‫وهكى رح هات‪ ،‬ژ سهودایێ ڕهڤى و چوو‬
‫ژ مااااه ئاااااگر دهمااااا كااااو زوهرهیااااێ دى‬
‫بهرێ وێ قهت نهما ل نایێ‪ ،‬ڕهڤى و چوو‬
‫دلى ئهز هاڤێتمه د ناو قهرهبالغ و دهنگ و دۆران دا (یهعنى‪ :‬د ناو ئااگرێ‬
‫عشااقێ دا) و ئااهو ڕهڤااى و چااوو‪ ،‬و گاڤااا رح د هااهوارا ماان هاااتى‪ ،‬ئااهو ژى ژ بااهر‬
‫سۆتنییێن عشقێ دا ڕهڤى و چوو و ئهز هێالمه ب تنێ‪ ،‬و ستێرا زوهاره یاا گاهڕۆك‬
‫(ئااهوا ژ بااهر جااوانى و گهشاااتییا وێ د ئااهدهبێ رارسااى دا بوویااه نیشااانا كااهیف و‬
‫خۆشییێ) دهما هاتى و ئهو ئاگر دیتى یێ ژ بهر عشقێ بهربوویه مه‪ ،‬ناى و چهنگ‬
‫هاڤیتن و بهرێ وێ نهما ل كهیفێ‪ ..‬و ئهو ژى ڕهڤى و چوو‪.‬‬

‫(‪)78‬‬
‫صاااه با هاااات گاااول دداناااه مهیڤاااهخوارا‬
‫ئهڤینرار هات و مهى كار جاامێ یاارا‬
‫كهسااااادهك دا عااااه تارا سااااونبوال تااااهڕ‬
‫ڕژاناااار وێ نێرگاااازێ خوینااااا شاااایارا‬
‫بایێ صهبایێ یێ رحهت دهما هاتى گهلهك ڕهن ێن گوالن ب ساهر ساهرێ وان‬
‫كهسان دا كرن یێن مهیێ دنۆشان‪ ،‬و خۆشاتڤى دهماێ هااتى جاامێن ئهڤیناراران تاژى‬
‫مهى كرن‪ ،‬و سونبولێن دلبهرێ یاێن تاهڕ (كینایهتاه باۆ كاهزى و بساكان) ئاهوێن باۆ‬
‫دلااى دبنااه دهرمااان‪ ،‬باازارا عااهتاران ئااهوێن دهرمانكااان دررۆشاان هااێال بااێ رهواج‪ ،‬و‬
‫چاڤێن دلبهرێ یێن نیرگزى و مهست خوینا هشیار و عهقلراران ڕژانر‪.‬‬

‫‪49‬‬
‫(‪)79‬‬
‫ل دل اااااهرمى ده ماااااا بااااااران دباااااارى‬
‫ل خااااااانى وى پهنایااااااه خۆڤهشااااااارى‬
‫ب خۆشااى وهردهكااێ چااهن ێ خااۆ دا بااهر‬
‫ژ ئاااااڤێ كااااو رحااااا وێ دایااااه بااااارى‬
‫دهمێ ل مرۆڤێ دل هرم (مهخسهد پێ ئهوه یاێ ب دنیاایێ ڤاه مژویا ) بااران‬
‫دبارى‪ ،‬ئهو ژ بهر دڕهڤى و دچوو د خاانى ڤاه و خاۆ ڤهدشاارت‪ ،‬یاهعنى‪ :‬یاێ ئامااده‬
‫نهبوو وێ كهرهمێ وهرگارت‪ ،‬باهلێ ئاهو وهردهكاا قاهدر و بهاایێ ئااڤێ دزانات هن اى‬
‫چهن ێن خۆ ڤهدكرن و دچوو خاۆ ددا باهر باارانێ‪ ،‬ژ باهر كاو خاودی رحاا وێ ژ ئااڤێ‬
‫دایه‪.‬‬

‫(‪)82‬‬
‫چ ڕۆژه ئاااااااه ڤرۆ كاااااااو ڕۆژا دوتایااااااااه‬
‫ل مااااه ئیاااارۆ ژ ڕۆژێاااان دى جودایااااه‬
‫ژ بااۆ خااهلكى ژ چااهرخێ گازییااهك تااێ‬
‫ددهت مااااژده ‪ ..‬كااااو ڕۆژ ڕۆژا ئهوایااااه‬
‫ئهڤارۆ چ ڕۆژهكاا عاهجاێاباه‪ ،‬كااو ڕۆژ تاێارا ل بااهر چاڤێن مااه دوناه‪ :‬ئاهو ڕۆژا‬
‫ل عهس امانى و ڕۆژا دێمااێ خۆشااتڤییێ مااه‪ ،‬ئهڤرۆكااه ژ بااهر ڤااى كااارێ عااهجێب كااو‬
‫خۆشتڤى دێمێ خۆ نیشا مه داى‪ ،‬ڕۆژهكا جودایه ژ ههر ڕۆژهكا دى یا ههبت‪ ،‬دهناگ‬
‫و گازییااهك ژ چااهرخا رهلاااهكێ بااۆ خااهلكێ عاااهردى دئێاات‪ ،‬و دبێژتااێ‪ :‬مزگینییاااا‬
‫خۆشییێ ل ههوه بت‪ ،‬ئهڤرۆ ڕۆژا ههوهیه‪ ،‬یا عهرد تێرا بۆ ههوه روهنتر لێ هاتى‪.‬‬

‫‪52‬‬
‫(‪)81‬‬
‫م كاار تهوبااه كااو هناارى جااان هااهبت ماان‬
‫نااهچم كااهچڕه و چااو جااا بااۆ ڕێیااهكا دن‬
‫بهلێ ههر جارهكاا زڤاڕیم چاهپ و ڕاسات‬
‫چهپ و ڕاست یار ل بهر چاڤێ م تێتن‬
‫من تهوبه كر و گۆت‪ :‬هنرى رح د لهشێ من دا بمینت‪ ،‬ئهز ژ سهر ڤێ ڕێكاێ‬
‫النادهم‪ ،‬و خوار ناچمه چو ڕێكهكا دى‪ ،‬بهلێ ههر جارهكا ئهز ل ڕاست و چاهپێن خاۆ‬
‫زڤڕیم‪ ،‬ئهز دبینم ئهو تشت لێ ههنه یاێن مان ب ناك خاۆ ڤاه دكێشان‪ ،‬كاانێ چااوا‬
‫خۆشتڤى یارێ خۆ دكیشت‪.‬‬

‫(‪)82‬‬
‫شهماال كاو ل ڤاى خاانى ماه هاهى كاا‬
‫ل بهر چاو بوو‪ ،‬نهاا ئاهو یاا د دل دا‬
‫خااه یاال وێ چ خااۆش ڕوونشااته ناااو دل‬
‫نهچوویه ئهو ژ دل‪ ،‬نه‪ ..‬ههر ل دل ما‬
‫كانێ ئهو شهمالكا د ڤى خانى دا ههى‪ ،‬یا كو بۆ مه هاتییه داناان دا شاهڤێن‬
‫مه روهن بكهت ئهو بهرى نوكه ل بهر چاڤێن مه بوو‪ ،‬بهلێ نوكه پشتى ئهو چاووى‬
‫ئهو یا د دلێ مه دا ئاكناى بووى‪ ،‬خهیال و صاوورهتێ وێ چهنار خاۆش د دلاێ ماه‬
‫دا ڕوینشتییه و ژێ دهرناكهڤت‪ ،‬و ئااهگااهر ئاااهو ب لااهشێ خاۆ ڤاه چووبات ژى ئاهو‬
‫ب ڕامان و خهیاال خۆ ڤه نهچوویه و ههر یا د دلێ مه دا‪.‬‬

‫‪51‬‬
‫(‪)83‬‬
‫مهها نه ل ژێار و ناه ل ژۆره ئاهرێ كاا‬
‫رحا نه ل نك مه نه ل دووره ئهرێ كا‬
‫نااااهبێژه یااااا ل ڤێاااارێ یااااان ل وێاااارێ‬
‫جهانه‪ ..‬و یێ ناهبت كاۆره ئاهرێ كاا‬
‫ئهرێ ئهو ههیڤا گهش یا كو نه ل نزمییێ و نه ل بلنرییێیه كانێیه ئهورێ ئهو‬
‫رحا نه ل نك مه و نه دوور ژ مه كاااناێایه ل كیڤهیه نهبێژه من‪ :‬ئهو ل ڤێرێ یاان‬
‫ل وێرا ههیه‪ ،‬نه‪ ..‬ئهو جیهاان ههمییاه‪ ،‬باهلێ پاا كاا ئاهو كهساێ كاۆره ناهبت و ڤاێ‬
‫چهنرێ ئاشكهرا ببینت‬

‫(‪)84‬‬
‫چااهوا خااهم تااێ ههنااه خااهم ین ناازانن‬
‫ههنااه دلشاااد‪ ،‬و هااهم دوورى خااودانن‬
‫ههنااه پااڕ بێ هبااهر دێ چاان چااهپ و ڕاساات‬
‫ههنه دێ بێن (من) و (مه) و نهزانن!‬
‫هنرهك كهس ههنه دخاهم ینن‪ ،‬باهلێ نازانن كاانێ باۆچى و چااوا خاهم دگههتاه‬
‫وان‪ ،‬و هنرهك كهس هاهنه ددلشاد و كهیف ۆشن‪ ،‬و ئهو ددویرن ژ ژێارهرێ خۆشاییێ‬
‫و كهیفێ كو خودێیه‪ ،‬و گهلهك كاهس ههناه باۆ الیاێ ڕاساتێ دچان‪ ،‬و گهلاهك كاهس‬
‫ههنه بۆ الیێ چهپێ دچن‪ ،‬و ئهو ژ چهپ و ڕاستێ دبێ هبهرن‪ ،‬و هنرهك هاهنااه یاێن‬
‫د ئاااخفتنێن خااۆ دا گهلااهك جاااران دبێااژن‪( :‬ماان) و (مااه)‪ ،‬و ئااهو ب خااۆ (ماان) و‬
‫(مه) ژێك جودا ناكهن!‬

‫‪52‬‬
‫(‪)85‬‬
‫هلااۆن ڕابااوو خااودان عاازز و سااهعادهت‬
‫هلۆن ڕاباوو ژ ساهر عشاقێ غهراماهت‬
‫هلاااۆن ڕاباااوو خاااودانێ باااهژن و باااالێ‬
‫هلاااۆن ئاااهڤرۆ ل ماااه ڕاباااوو قیاماااهت‬
‫گهلى دۆسات و هاهڤاالن! هلاۆن خاودانێ ساهررهرازى و كهیف ۆشاییێ ڕاباوو ڤاه‬
‫(كو خۆشتڤییێ مهیه)‪ ،‬هلۆن ژ سهر عشقێ خهراماهت ناهما‪ ،‬یاهعنى‪ :‬عاشاق هاتناه‬
‫ئازادكرن ژ داناا بااجێ‪ ،‬هلاۆن خاودانێ باهژن و باالێ ڕاباوو و هاتاه باهر چااڤێن ماه‪،‬‬
‫هلۆن ئهڤرۆكه ژ بهر ڕابوون و هاتنا وى عهرد هژیا دێ بێژى قیامهت ل مه ڕابوو!‬

‫(‪)86‬‬
‫سااااویارێ غااااه یبێ بااااۆرى و دا غوباااااره‬
‫غوباااااره هێااااژ وهلااااهو بااااۆرى سااااواره‬
‫نهسهحكه ڕاست و چاهپ ساهحكه باهرا خاۆ‬
‫زهالمااێ چااووى بااهقائێ و تااۆز ل واره‬
‫سویارێ غهیبێ‪ ،‬ئهو مرۆڤێ خودایێ یێ باۆ ماه هاتییاه هناارتن‪ ،‬باۆرى و چاوو‬
‫بااهلێ ئااهو غوبااارا وى ل دویااڤ خااۆ ڕاكاارى هێشااتا نهچوویااه‪ ،‬غوبااارا وى هێشااتا یااا‬
‫مااای‪ ،‬هااهر چهنااره ئااهو ب خااۆ یااێ چااووى ژى‪ ،‬یااهعنى‪ :‬كارلێكرنااا وى پشااتى وى‬
‫مایااه‪ ،‬تااو سااهح نهكااه الیااێ ڕاسااتێ و الیااێ چااهپێ‪ ،‬نااه‪ ..‬سااهحكه بااهراهییا خااۆ‪ ،‬دا‬
‫ڕاسااتییێ ببینااى‪ ،‬ئااهو زهالم یااێ چوویااه جیهانااا هااهرمان و نااهمرییێ بااهلێ تااۆزا وى‬
‫(شوینوارێن وى) ل ڤێرێ مایه‪.‬‬

‫‪53‬‬
‫(‪)87‬‬
‫دگاااۆتن شاااهش جهاااهت ناااوورا خودایاااه‬
‫هااهواره خااهلكى ئااهو نااوورا چهوایااه‬
‫بیااانى ڕاساات و چااهپ سااهحكر ل وێاارێ‬
‫دگاااۆتن‪ :‬ئاااهو نهظاااهر هاااۆ نارهوایاااه‬
‫دگااۆتن‪ :‬هااهر شااهش جیهااهتێن دنیااایێ ژ نااوورا خااودێ گهشاابووینه‪ ،‬و خااهلكى‬
‫ههوار و گازییه‪ :‬ئهرێ ئهو نوور ب خۆ چییه كهساێ بیاانى و ناهزان ب ڤای گاۆتنێ‬
‫ڕاست و چهپ بهرێ خۆ ددا مهسهلێ‪ ،‬بهلێ وان (یێن زانا) گۆتێ‪ :‬ئهو باهرێ ۆدانا‬
‫هۆسااا و یااا ب ڤااى ڕهن ااى ل ڕاساات و چااهپێ یااا دورساات و رهوا نینااه‪ ،‬دڤیاات تااو‬
‫بهرانبهر خۆ و بێ الدان بهرێ خۆ برهى‪.‬‬

‫(‪)88‬‬
‫خاااراب و باشاااى وهك ڕۆژێناااه هاااهردو‬
‫ساااوبه دێ ئێااات خرابییاااێ نهكاااه تاااو‬
‫رهوا نیناااااااه د عشاااااااقێ دا خیاناااااااهت‬
‫ل ڕێكێ ڕاست ئه دێ چم خوار نهچه تو‬
‫خرابى و باشى ههردو وهكى ڕۆژێ دروهان و ئاشاكهرانه و كاهس تێارا ناكهرتاه‬
‫گومانێ‪ ،‬و مادهم سوباهى دێ ئێات‪ ،‬و جزایاێ هاهر تشاتهكى تێارا دێ ئێتاهدان‪ ،‬تاو‬
‫خرابییێ نهكه‪ ،‬د مهزههبێ عشقێ دا خیانهت تشتهكێ رهوا نینه و یێ خرابه‪ ،‬و ئهز‬
‫ل سهر ڤێ ڕێكێ ڕاست دێ چم‪ ،‬ڤێاا تو ژى وهكى من بكه‪ ،‬و خۆ خوار نهكه‪.‬‬

‫‪54‬‬
‫(‪)89‬‬
‫چماااا عشاااقا تهیاااه حاااهكیم و ئوساااتاد‬
‫ئااهڤینا تااه لهطیفااه ئهص ا و بنیاااد‬
‫ئهگااااهر عشااااقا نهخۆشااااه بااااۆ دسااااۆژم‬
‫ئهگااهر یااا خۆشااه ئااهو بۆچییااه رریاااد‬
‫بۆچى عشاقا تاه هناره عاهقلى و شاارهزاییێ ددهت‪ ،‬دێ بێاژى ئاهو ساهیرایهكێ‬
‫حهكیم و شارهزایه بۆچى بناخه و بنیااتێ ئاهڤینا تاه هناره یاێ نازكاه ئهگاهر عشاق‬
‫تشااتهكێ نهخۆشااه پااا بااۆچى ئااهز ژ بااهر خۆشااییا وێ دسااوژم و ئهگااهر ئااهو تشااتهكێ‬
‫خۆشه پا بۆچى ژ بهر وێ هنره قێژى و ههوار ژ من دهردكهڤن‬

‫(‪)92‬‬
‫چ دۆكیلاااه دلاااى ساااۆتن ناااهبت گاااهر‬
‫چ بێهنه گهر نهسۆژت عوود سهراسهر‬
‫چ بااوون و هااهم نهبوونااه عاشااقى هااهى‬
‫چما پهروانه سۆت و كهیفاه وێ هاهر‬
‫ئهگهر چو سۆتن د دلى دا نهبن‪ ،‬پا ئهڤه چ دۆكێله ژ سن ى دهردكهڤت ئهگاهر‬
‫داركاااێ ب وورێ نهئێته سۆتن پا ئهڤه چ بێهنه دئێت عاشاقهكێ وهكاى مان ئااهڤااااه‬
‫چ بوون و نهبوونه وى ههى و بااۆچااى بهالتینك ب شاهمالێ دساوژت و وێ كاهیف‬
‫ب ڤێ چهنرێ دئێت‬

‫‪55‬‬
‫(‪)91‬‬
‫ئاااه زێ دیااانم‪ ،‬ژ دیناااى خاااهو خهطایاااه‬
‫ئااه وێ دیاان مااا چ زاناات خااهو چهوایااه‬
‫خااودا قااه ت نانڤاات یااێ پاكااه ئااهو ژێ‬
‫ئه وێ دین بت ژ باۆ وى خاهو نهمایاه!‬
‫ئهز ژ بهر عشقا حهقیقى یێ دین و شهیرامه‪ ،‬و ئهوێ وهكى مان بات خاهو باۆ‬
‫وى چێ نابت و خهلهتییه‪ ،‬چونكى دینێ عشقێ نزانات كاانێ خاهو چییاه و چاوایاه‪،‬‬
‫خودا كو مهحبووبێ مه یێ حهقیقییه چو جااران نانڤات‪ ،‬و ئاهوێ ئهڤینارارێ وى بات‬
‫دڤێت ئهو ژى نهنڤت‪ ،‬چونكى خهو بۆ وى نابت‪.‬‬

‫(‪)92‬‬
‫ل هناراو شااهككرێ ماێش تااێن ب غااهوغا‬
‫ب واناااا شاااهككرێ نیناااه چاااو پاااهروا‬
‫ئاااهوى طاااهیرێ كاااو دادا ساااهر چیاااایى‬
‫ژ بااۆ وى زێااره هى یااا كێمااى مااا دا‬
‫جههكى ئهگهر شهكر لێ ههبت‪ ،‬ماێش ب بڤاێن و قاهرهبالغ ڤاه تاێن و داددهناه‬
‫سااهر‪ ،‬بااهلێ شااهكرێ چااو منااهت ب وان نینااه‪ ،‬و ئااهو چااویێ ژ شاارینییا شااهكرێ كااێم‬
‫ناكااهن‪ ،‬و بااهرێ خااۆ بااره وى طااهیرى ئااهوێ دئێاات و داددهتااه سااهر چیایااهكی بلناار و‬
‫مهزن‪ ،‬دهمی ئهو دئێت و دچت ئهرێ ئهو تشتهكى ژ مهزنییا چیاایى كاێم یاان زێاره‬
‫دكهت‬

‫‪56‬‬
‫(‪)93‬‬
‫جهێ لاێ باى خاهم و جاهنگ و جهرایاه‬
‫نقاااۆ باااى باااۆ ماااه دهریاااا ماااه وهرایاااه‬
‫ئهگااهر ڕاسااتبێژى بااۆ تهینااه‪ ..‬ئهگااهر نااه‬
‫چهپێ ته ڕاست ل بهر چاڤێ مه مایاه‬
‫ئهى خۆشتڤییێ مه‪ ،‬ژ بهر دلڕهقییاا تاه د دهر حاهقێ ماه دا‪ ،‬هاهر جهاهكێ تاو‬
‫لێ بى خهم و جهنگ و جهرا ل وێرێ دێ ههبن‪ ،‬بهلێ ئهگاهر تاو بێاى د دهریایاا ماه‬
‫دا نقۆ ببى ژى‪ ،‬دێ بینى دهریایا مه هاهمى وهرایاه‪ ،‬ئهگاهر تاو د گاهل ماه كهساهكێ‬
‫ڕاست ۆ بى ئهم ب ههمى ڤه دێ بۆ ته بین‪ ،‬و ئهگهر تو یێ ڕاست ۆ نهبى ژى چهپێ‬
‫ته (خوارییا ته) دێ ل بهر مه ڕاستى بت‪.‬‬

‫(‪)94‬‬
‫ئااهوى نااارێ كااو ساااده یااێ تااو خااوارى‬
‫دهاللتاار بااوو ژ سااهد نااهخش و ن ااارى‬
‫ژ نااارێ شااههوه تێ كااو صاااس و ساااده‬
‫تو سهحكێ چهنر ن ار دێ كهڤنه كارى‬
‫ئهو ئاگرێ ساده (مهخسهد پێ عشقا حهقیقییه ئهوا بێ وێنه) یاێ تاو خاوارى‪،‬‬
‫تاااازهتر و دهاللتاااره ژ ساااهد ناااهخش و نی اااارێن جاااوان و دهالل‪ ،‬و ئااااگرێ خۆشاااى و‬
‫شههوهتێ ئهوێ صارى و ساده تو باش ساهحكێ چهنار ناهخش و نی اارێن جاوان ژێ‬
‫دهردكهڤن !‬

‫‪57‬‬
‫(‪)95‬‬
‫جهااێ دل لاااێ هاااهبت ماااه دلباااهره ئاااهو‬
‫جهااێ بااهرقێ ڤااهدا مااه گهوهااهره ئااهو‬
‫ههچى زێڕێ (ئهلهساتو) ئاو (باهال) لاێ‬
‫ل كیڤاااه بااات ل ماااه زێاااڕێ زهره ئاااهو‬
‫ههچى جهێ دل لێ ههبت‪ ،‬ئهو جها ل بهر ماه یاێ خۆشاتڤییه‪ ،‬و هاهچاى جهاێ‬
‫بهرقا جوانییا لێ ڤهدا‪ ،‬ئاهو جهاا ل باهر ماه گهوهاهرهكا ب قاهدر و بهایاه‪ ،‬و هاهچى‬
‫زێڕێ مۆرا (ألسات) و (بلى)یاێ ل ساهر هاهبات‪ ،‬ئاهو زێاڕ ل باهر ماه زێڕهكاێ زهر و‬
‫صارییه‪ ..‬و مهخسهد ب مۆرا (ألست و بلى)یێ ڤیاناا ئهزهلییاه ل وێ ڕۆژا خاودێ‬
‫گۆتییه مرۆڤان‪( :‬ألست بربكم قالوا بلى) دهمێ مرۆڤان مهحبووبێ خۆ یێ حاهقیقى‬
‫تێرا نیاسى‪.‬‬

‫(‪)96‬‬
‫ب ئهناارازى عشااق نااه هااات سااهرێ مااه‬
‫عهجهب كو بار مهزنتر بوو ژ كهرێ مه‬
‫جهااااێ حوساااانا جااااهماال دلبااااهرى لااااێ‬
‫نااه ئااهم‪ ..‬هێژایااه بااۆ مااه دلبااهرێ مااه‬
‫ئهو عشقا كهرتییه سهرێ ماه ژ قایارا ماه ناهبوو‪ ،‬ژ ماه ماهزنتر باوو لاهو ئاهم‬
‫سهوداسهر كرین‪ ،‬و ئهڤه چهنر تشتهكێ عهجێبه كو ئهو بارێ ل كهرێ ماه هاتییاهكرن‬
‫ژ تاقهتا وى زێرهتر بوو! و ههر جههكێ حوسنا جهماال مهحبووبێ مه لاێ هاهبت ئاهم‬
‫قهساات دكااهینێ نااه چااونكى ئااهم هێااژاى وێ حوساانێینه‪ ،‬بااهلكى چااونكى ئااهو هێااژاى‬
‫مهیه!‬

‫‪58‬‬
‫(‪)97‬‬
‫ئهوێ باۆ مهجلساا ماه حوسان و زیناهت‬
‫ژ ڤێرێ چوو‪ ..‬نزانم كیڤاه دویار كاهت‬
‫بااااااهژن سااااااهرۆ بلنااااااره قامااااااهتا وى‬
‫كو ئه و ڕابوو‪ ..‬ل مان ڕاباوو قیاماهت‬
‫ئهو مهحبووبێ ههمى گاڤان ماهجلس و دیواناا ماه ب هاهبوونا وى یاا خاۆش و‬
‫ب ڕهوش‪ ،‬ژ ڤێارێ چااوو و ژ دهسااتێ مااه دهركااهرت‪ ..‬ئاهز ناازانم ئااهو كیڤااه چوویااه و‬
‫بۆچى ژ مه دویر كهرتییه‪ ،‬باهژنا وى وهكاى دارا كااژێ یاا ڕاسات و بلنار باوو‪ ،‬گاڤاا‬
‫ئهو ڕابووى و ژ بهر چاڤێن مه چووى‪ ،‬قیامهت ل مه ڕابوو!‬

‫(‪)98‬‬
‫دلاااێ وه داباااوو تاااهممووزێ حاااهرارهت‬
‫ژ سااهرما وه زڤسااتان سااارییێ ددهت‬
‫ب ساااهد چاااهن ا گاااهرم ساااڕ ناگاااههیتن‬
‫غوبااارا وێ جهانااا تااۆز وه لااێ كااهت‬
‫دلااێ هااهوه یااێ ژ ئااهڤینێ گااهرم حااهرارهت و گااهرمى دابااوو مااهها تیرمااههێ یااا‬
‫شاریاى‪ ،‬و ئهو سهرمایا دژوار یاا زڤساتان ددهت ژ ساهرمایا هاهوهیاه‪ ،‬دهماێ هاوین‬
‫سارییێ د دهر حهقا مه دا ب كاردئینن‪ ،‬گهرم و سهرمایێ ئهگهر ساهد چاهنگ و پاهڕ‬
‫پێڤه ههبن ژى و پێ بفڕن‪ ،‬ئهو نهشێن ب ههنه تۆزا وێ جیهانا گهرم و سار یاا تاۆزا‬
‫ههوه لێ كهرتى!‬

‫‪59‬‬
‫(‪)99‬‬
‫ژ مااه چاڤااا رهلااهك چهناار كریااه بینااا‬
‫د دهسااتێ حااهق ده ئااهو گۆپالااه مینااا‬
‫چ ذهررا هاااهى ئهگاااهر ببتاااه نههن اااهك‬
‫دبااان وهك ماسااااییا كهرتییااااه دهریااااا‬
‫ئااهو رهلهكا هنره بهرررهها یا كااو چاڤێن مه دبینت و قهتره دكهت‪ ،‬ب هاهمى‬
‫مهزنى و بهرررههییا خۆ ڤه ئهو د دهستێ خودایێ حهق دا وهكاى گۆپالهكییاه‪ ،‬و هاهر‬
‫دنركهكا ل ڤێ عالهمێ ههى یا كاو ب چااو نهئێتاه دیاتن‪ ،‬ئهگاهر هنارى نههن اهكى‬
‫مااهزن بباات ژى‪ ،‬ئااهو دێ وهكااى ماسااییهكا بچویااك لااێ ئێاات دهمااێ دكهرتااه ناااو‬
‫دهریایهكا مهزن‪.‬‬

‫(‪)122‬‬
‫نااهبیتن دهس مااه نهیشااهككهر دباات دهس‬
‫شااه رابا عاشااقى ئاااخر مااه تااێ كااهس‬
‫قوبااادێ صهرشااكێن تێتااه صااهرا ماان‬
‫ساالێمان دێ ژ بااۆ مااه بیتااه ئاصااهس‬
‫ئهگااهر دهس مااه نااهبت ژى‪ ،‬نهیشااهككهر دێ بااۆ مااه بتااه دهس‪ ،‬و دووماااهییێ‬
‫شهرابا عاشقى ههر دێ ئێتاه د لاهپێ ماه دا‪ ،‬قههرهماناهكێ وهكاى قوباادى یاێ ڕێازا‬
‫نااهیار و دوژمنااان دشااكێنت دێ ئێتااه صااهرا مااه و خااۆ دهتااه باان چااهن ێ مااه‪ ،‬و‬
‫مهلكهكێ وهكى سولهیمانى مهزن‪ ،‬دێ بۆ مه بته وهزیرهكێ وهكى ئاصفى!‬

‫‪62‬‬
‫(‪)121‬‬
‫سااااها تااااه جهنشااااین و خانهیااااه ماااان‬
‫زولاااف بهنااارا دلاااێ دیواناااهیاااه مااان‬
‫ههنه پاهروان و ماۆم ل هاهر جهاى باهس‬
‫ناااه وهك وێ مۆماااهیا پهروانهیاااه مااان‬
‫ئهى خۆشتڤى! ل بهر سیبهرا تاه خاانى و جهاێ ڕوینشاتنا مناه‪ ،‬زولفاا تاه ئاهو‬
‫قهیره یا دلێ منێ شهیرا پێ دئێته گارتن‪ ،‬پهرواناه و شاهمال ل هاهر جهاهكى ههناه‪،‬‬
‫بهلێ ئهو نه وهكى وێ مۆمێنه یا كو باۆ مان پهرواناه ب خۆیاه‪ .‬و ماۆم كینایهتاه باۆ‬
‫مهعشووقى‪ ،‬و پهروانه بۆ عاشقى‪ .‬مهعنا‪ :‬من مهعشووق و عاشق ههردو ئێكن‪ ،‬و‬
‫نه دژێكاودانه!‬

‫(‪)122‬‬
‫چ ڕۆژا تاااااااه ببیااااااانم ئهینییاااااااه ماااااااه‬
‫ل بهر ظللێ تاه هاهر ڕۆ خۆشاییه ماه‬
‫ل ماه چاه رخ و هازارێن دى ب كاین بااێن‬
‫كو عشقا یار د دل بت خهم چییه مه‬
‫ههر ڕۆژهكا ئهز ته تێرا ببینم‪ ،‬ئهو ڕۆژ ل بهر مه دێ ڕۆژهكا پیارۆز بات وهكاى‬
‫ڕۆژا ئهینییێ‪ ،‬و ل باهر سایبهرا تاه هاهر ڕۆژ ڕۆژێان خۆشاییێنه ل باهر ماه‪ ،‬و ئهگاهر‬
‫چهرخ و رهلهك و هاازار چااهرخاێان دى یێن وهكى وێ د گهل ماه ب كاین باێن و تاه‬
‫ژ بهر چاڤێان مه ببهن ژى‪ ،‬ئهو بۆ مه خهم نینه هنرى عشاقا تاه ‪-‬ئاهى یاار‪ -‬د دلاێ‬
‫مه دا بت‪.‬‬

‫‪61‬‬
‫(‪)123‬‬
‫باهلێ‪ ،‬ده ساات و پای و چاااڤێن تهنااه دو‬
‫ئااهما یااار تااه د دل دو باان ئهڤااه نااۆ!‬
‫خاااودا ماااهعبووده ئهلحاااهق یاااار بههاناااه‬
‫نهكااه دو دا نااهبى رهللااه و جااوهى تااو‬
‫بااهلێ‪ ..‬ڕاسااته تااه دو دهساات و دو پااێ و دو چاااو ههنااه‪ ،‬بااهلێ ئهڤااه هناارێ‬
‫ناگههینت كو دڤێت د دلێ ته دا دو یار ژى ههبن‪ ،‬نه‪ ..‬ته دلاهكێ هاهى دڤێات یاار‬
‫ژى ته ئێك بت‪ ،‬و خودایێ مهزن مهعبوود و مهحبووبێ حهققه و ئهو ئێكه‪ ،‬و ئهو‬
‫یار و مهحبووبێن مهجازى ههمى هێاهتن ئهم باۆ خاۆ دگارین‪ ،‬ڤێااا هشایار باى‪ ،‬وه‬
‫نهبت ته دو یار ههبن‪ ،‬ئهگهر ناه‪ ..‬تاو دێ وهكاى رهللاه و جوهییاان لاێ ئێاى ئاهوێن‬
‫عیسا و عوزهیر كرینه شریك بۆ خودێ د ڤیانێ دا‪.‬‬

‫(‪)124‬‬
‫شااااهڤا ئیشااااه و رح و جااااانێ شااااهڤایه‬
‫جهااااێ هیڤااااى و مااااراد و حاجهتایااااه‬
‫شاااهڤا ئینعاااام و بهخشاااین و عاااهطایێ‬
‫شاااهڤا باااه س یاااێ موناجااااتێ خودایاااه‬
‫ئهو شهڤه كو شهڤا ویصالێیه‪ ،‬رح و جانه باۆ هاهمى شاهڤێن ساالێ‪ ،‬شاهڤهكه‬
‫جهێ هنرێیه كو هیڤى و مراد و ههوجاهیى تێارا باۆ ماه بقاهتییێن‪ ،‬شاهڤا قاهناى و‬
‫دان و كهرهمێیه‪ ،‬ئهو شهڤه یا كو دڤێت باهس مارۆو موناجاتاا خاودێ تێارا بكاهت‪،‬‬
‫چونكى خۆشتڤییێ عهطابهخش ههر ئهوه‪.‬‬

‫‪62‬‬
‫(‪)125‬‬
‫حااهتا عهرشااى ژ عشااقێ ئاهااه واصاا‬
‫ژ شهوقا ڕوى د سان ى دایاه غولغاول‬
‫رحێ جهوزێ ماهیا وى دایاه دهسات خاۆ‬
‫زولااااف زنایااااره كهتیااااه گااااهردهنا دل‬
‫ژ بهر عشقێ ئاها و نالین هنر بلنربووینه حهتا كاو گههشاتینه باهر عهرشاى‪ ،‬و‬
‫ژ بهر شهوقا ڕوییێ گهش دهنگ و دۆرهكێ مهزن د سان ى دا ههیاه‪ .‬رحاێ جاهوزه و‬
‫گۆسكێ مهیا عشقێ یێ دایه دهستێ خۆ و ڕاكرى و ئهو وى بهالو دكهت‪ ،‬و زولفاا‬
‫مهحبووبى یا بوویه ئهو زنایر یا كو دلى دئێ ته قهیرێن خۆ‪.‬‬

‫(‪)126‬‬
‫وهكااى هااهیڤێ دلااى ئیشااهو طهلااهب بااوو‬
‫شااهبیهى زوهرهیااێ یااارێ طااهرهب بااوو‬
‫ژ بااااهر لێڤااااا ئااااهوى رح هاتااااه لێڤااااێ‬
‫تو هش به! بهس خودێ زانى چ شهب بوو‬
‫ئهو شهڤه‪ ،‬دهمێ ئهم گههشتینه یارێ خۆ‪ ،‬دلێ مه وهكى ههیڤێ ڕاناوهساتت‪،‬‬
‫و خۆ دهالڤێت و ب نك وى ڤه دچت‪ ،‬و ئهو وهكى ستێرا زوهرهیێ لێ هاتییه‪ ،‬كاو‬
‫نیشاانا كهیفێیااه‪ ،‬و بااهرى رحااا مااه ب ههتااه لێڤااا وى‪ ،‬نێزیااك بااۆ رحااا مااه ب ههتااه‬
‫لێڤێن مه (حهركا مه) و دهركاهڤت‪ ..‬ڤێااا هاهما هاش باه و خاۆ باێ دهناگ بكاه‪،‬‬
‫بهس خودێ دزانت كانێ ئهو چ شهو بوو!‬

‫‪63‬‬
‫(‪)127‬‬
‫مرن كا ئهى لهشێ كاو هاهى تاه ئاهو جاان‬
‫كااورر نینااه هااهبت ئااهو ڕهن ااه ئیمااان‬
‫وهلااهو خهسااته كاارى ڤااان ژن صاافاتان‬
‫بااهلێ هیممااهت بلناارى وهك زهالمااان‬
‫ئهى لهشێ ته ئهو ڕهن ه رحه ههى‪ ،‬ته كانێ مرن تو ناامرى‪ ..‬و ئاهو كاوررا‬
‫ب ڤى ڕهن ى ئیمان و باوهرى تێرا ههبت‪ ،‬ئهو نه كورره‪ ،‬و ههر چهنره ڤاان كهساێن‬
‫صفهت ژن ب ڤى كارێ خۆ تو ناهخۆش و خهساته كارى ژى‪ ،‬باهلێ خاهم ناكاهت‪ ،‬تاو‬
‫خودان هیممهتهكا بلنرى‪ ،‬و سالۆخهتێن ته یێن زهالمانه‪.‬‬

‫(‪)128‬‬
‫نهكااه هاازرێ كااو كوشااتم دهور و دهوران‬
‫ئهزم كوشتى ب چهشمێ ئاابێ حاهیوان‬
‫عهجاااهب نیناااه ناااهیار جاااانى ناااههێلت‬
‫عهجهب ئهو بوو كو كوشتم جانێ جانان‬
‫تو قهت هزرێ نهكه كو زهماانى و دهور و دهواناێ ئاهز كوشاتیمه‪ ،‬ناهخێر‪ ..‬ئاهز‬
‫ب وى چاڤى یێ هاتیمه كوشتن یێ كو ئاڤا حهیاتێ تێرا‪ ،‬كاو چااڤێ یاارێ مناه‪ ،‬و‬
‫ئهگهر نهیارهك بێت و رحا مرۆڤى بكوژت و نههێلت‪ ،‬ئهڤاه تشاتهكێ عاهجێب نیناه‪،‬‬
‫بهلێ یا عهجێب ئهوه ئهو چهنره د گهل من چێبوو‪ ،‬دهمێ جانێ جانان (كو دلبهره)‬
‫ئهز كوشتیم و رح ژ من ستانرى‪.‬‬

‫‪64‬‬
‫(‪)129‬‬
‫ژ چاااڤێ خااوین و خااهم بااۆ وى قهرینااه‬
‫خهوێ داخواز نهكاه وى خاهم چاو نیناه‬
‫ناااهزانێ عشاااقێ هاااازره كاااو نیهایااااهت‬
‫ئهوێ یا هاهى ئاو ئاهو گاۆتن وه نیناه!‬
‫تو خهوێ ژ وى چاڤى نهخوازه یێ ههمى گاڤان خوین و خهم (ڕۆنارك) باۆ وى‬
‫ههڤال بت؛ چونكى ئهوى خهو و نڤستن چو جاران نابت‪ .‬نهزانێ عشاقێ هازر دكاهت‬
‫ئهڤێ چهنرێ (نهنڤستنا عاشقى) دویمااهى باۆ ههیاه‪ ،‬باهلێ ئاهو ژ ناهزانینا خاۆ ڤاێ‬
‫هزرێ دكهت‪ ،‬چونكى ئهو گۆتنه وه نینه‪.‬‬

‫(‪)112‬‬
‫خاااهیاال دلباااهرێ ئیشاااهو وهكاااو هاااات‬
‫ڤیاااا باااۆ دل د لاااهش دا داناااه بنیاااات‬
‫دهما دل دیت چ زوى خهنااهر كشاانرێ‬
‫ته زهنر و بازۆ خۆش بن ههردهم و كات‬

‫ئااهو شااهڤه دهمااێ خااهیال و صااوورهتێ دلبااهرێ هاتییااه نااك مااه‪ ،‬وى حااهزكر‬
‫جههكى بۆ دلى د لهشێ من دا برانت‪ ،‬دهمێ ئهو گههشتییه دلاێ ماه هاهر زوى وى‬
‫خهناهرهك ل دلى دا‪ ،‬ههر وهكى وى گۆتییێ‪ :‬تو ب كێر مه نائێى! ئیناا ژ باهر وى‬
‫كارێ وى كرى من گۆتێ‪ :‬وهى زهنر و باسكێن ته دخۆش بن!‬

‫‪65‬‬
‫(‪)111‬‬
‫وهكى دیاتم ئاهوى لێكاران ڤاه دو دهسات‬
‫دگۆ‪ :‬تهوباه شاكانر و زڤاڕى باوو مهسات‬
‫وهكااااى شیشااااێیه تااااهوبا مااااه ههمیشااااه‬
‫ب زهحمهت چێ دبت ئو زوى ته دى شكهست‬

‫دهمێ دلبهرێ دیتاى جارهكاا دى ئاهز بووماه مهسات و سهرخۆشاێ عشاقێ‪ ،‬وێ‬
‫ههردو دهستێن خۆ لێكرانه ڤه‪ ،‬و گۆت‪ :‬دیسا تهوبا خۆ شاكانر و ل ماهیێ زڤاڕى و‬
‫مهسهتبوو! من گۆت‪ :‬تهوبا ماه هاهمى گاڤاان وهكاى شیشاێیه‪ ،‬گهلاهك ب زهحماهت‬
‫ئهو دئێته چێكرن‪ ،‬بهلێ ب ساناهى و زوى دئێته شكانرن!‬

‫(‪)112‬‬
‫چ راااێال باااۆ ئاااهڤینا تاااه م كااار‪ ..‬چاااوو‬
‫خهما بێ ته كو خوارى من ژ خاۆ باوو‬
‫ژ بااۆ دهردێ تااه دهرمانااهك نااهدى ماان‬
‫كییاااه دێ دهت بریناااێ چارهیاااا خاااۆ‬

‫ههچى رهنر و رێال من پێ همهت ئهڤینا ته كرى چوو و چو رایره نهدا مان‪ ،‬و‬
‫ههچى خهم و نهخۆشییا دویر ژ ته گههشتییه من یا ژ خۆ بوو‪ ،‬چو مفا تێارا ناهبوو‪.‬‬
‫و هنرى ئهز ل دهرمانهكى گهڕیام بۆ وى دهردى یێ ته دایه من‪ ،‬مان ئاهو ناهدیت‪ ،‬و‬
‫وهسا دیاره كو ئهو برینه یا بێ چاره و دهرمانه‪ ،‬لهو كهسهك نینه بشێت چارهیاهكێ‬
‫برهتێ‪.‬‬

‫‪66‬‬
‫(‪)113‬‬
‫ئااااهوێ تااااهوبا دلااااێ وى كریااااه ئاساااان‬
‫ل وى چاو گهشكرن ئهز دامه كوشتن‬
‫شكهساااتیمه وهكاااى زولفاااا تاااه گاااهر چ‬
‫ئه دێ كاهم یاا كارى تاهوبێ ژ باۆ مان‬

‫ئااهوێ تااهوبا دلااێ وى ‪-‬د دهر حااهقا مااه دا‪ -‬وهكااى ئاساانى ڕهقكاارى‪ ،‬هااهر وێ‬
‫(تهوبێ) چااڤێن وى گاهش و روهنكارن‪ ،‬حاهتا ئاهز ب دهساتێ وى دایماه كوشاتن! و‬
‫ئهگهر چ ئهز وهكى زولفا ته یا پهریشان یێ شكهستیمه ژى‪ ،‬باهلێ ئاهز دێ وێ كاهم‬
‫یا تاهوبااێ د گااهل ماان كرى‪ ،‬دهمێ ئهز ب دهساتێ تاه دایماه كوشاتن‪ .‬یاهعنى‪ :‬ئاهز‬
‫ب خۆ دێ خۆ كوژم!‬

‫(‪)114‬‬
‫رحااااا ماااان ڕوو كااااره جااااانێ جهااااانێ‬
‫وهكى قیبلێ باهر و ڕوویاێ خاوه داناێ‬
‫خودانێ عهرشى هۆ طبعاهت ب مان دا‬
‫كااو وى ئااهو چهنااره حهزكریااه لااهوانێ‬

‫رحا من بهرێ خۆ دا جانێ جیهاانێ‪ ،‬كاو خۆشاتڤییێ مهیاه‪ ،‬وهكاى قیبلاێ رحاا‬
‫مه ئهو بۆ خۆ كره ڕووگهها و بهر و ڕوویێ خۆ داناه وى‪ .‬خاودانێ عهرشاێ بلنار ئاهو‬
‫طبعهته یێ دایه من‪ ،‬وى ئهو چهناره حهزكرییاه و ڤیاناا وى ئێ ساتییه دلاێ مان‪،‬‬
‫لهو من ئهو كر یا من كرى‪ .‬مهعنا‪ :‬ئهز د ڤیانا خۆ داب ۆ وى یاێ ب خاۆ ناهبووم‪،‬‬
‫و ئهو تشتهك بوو ل سهر من هاتییه نڤیسین‪.‬‬

‫‪67‬‬
‫(‪)115‬‬
‫كااو جااانى شااهربهتا ڤااى الى ڤااهخوارى‬
‫ژ دۆباااا باااااغێ ڕووزیبااااى ڤااااهخوارى‬
‫دگاااۆتى بااااغى‪ :‬خویناااا وى ڤاااهخۆ تاااو‬
‫وهكى خویناا ماه وى هاێالى ڤاهخوارى‬

‫دهما كاو جاانێ ماه شاهربهتا ئاهڤینى ژ ڤاى الیاى ڤاه (كاو الیاێ مهحبووبییاه)‬
‫ڤهخوارى‪ ،‬و پێ مهستبووى‪ ،‬و ژ دۆبا باغێ وى یارى ڤهخوارى یێ ڕوویهكێ تاازه و‬
‫جااوان هااهى‪ ،‬وى باااغى گۆتااه ڕوویااێ وى‪ :‬تااو ژى خوینااا وى ڤااهخۆ كااانێ چاااوا وى‬
‫خوینا مه (مهیا مه یا سۆر) ڤهخوارییه‪.‬‬

‫(‪)116‬‬
‫بیاااانى باااوو ژ ماااه یاااارێ رح و جاااان‬
‫نهما دین بوو مه ئهو عهقلێ كو دهرمان‬
‫ئااااهمیر گااااه ناا دداناااان كاااااڤال‪ ..‬لااااێ‬
‫ژ بهر گاهناێ ماه كاڤا بوویاه وێاران‬

‫یارێ مااه ئاااهوێ وهكى رح و جانى بۆ مه ههڤال‪ ،‬وهكى كهساهكێ بیاانى نوكاه‬
‫ژ مه دویر كهرت‪ ،‬لهو ئهو عهقلێ مه ههى یێ كو وهكى دختاۆر و دهرماانى باۆ ماه‪،‬‬
‫نوكه دین بوو و بۆ مه نهما‪ .‬عهدهت ئهوه میر و مهزن گهناینهیێن خۆ دباهن د نااو‬
‫كاڤالن دا ڤهدشێرن‪ ،‬بهلێ كاڤلێ مه (مهخسهد پێ دله) هن ى وێران بوو دهمێ ماه‬
‫گهناینهیا خۆ (ڤیانا یارێ خۆ) تێرا هل رتى!‬

‫‪68‬‬
‫(‪)117‬‬
‫ژ باااۆ ساااررا شاااهڤه ڕێباااهر‪ ،‬هاااهڕێ تاااو‬
‫كو ونرایه و چو غهیرا چاو نه لێ بوو‬
‫خااهوێ چاااو گرتنااه و عشااقه پااڕى دل‬
‫حهتا صاوبحێ خاوهیێ راهرمانى یاارۆ!‬

‫ژ بۆ دیتنا سرر و نهێنییان شهڤه بۆ ته ڕێباهر‪ ،‬لاهو تاو قهسات بكاه شاهڤێ‪ ،‬و‬
‫وێ وهك ههڤال بۆ خۆ بزانه‪ ،‬ژ بهر كو ئهو یا ونرایه و چاڤێ ئهغیاران ڤێ ناكهڤان‪،‬‬
‫ل شهڤێ چاڤێن خاهلكى ژ خاهوێ تاژى دبان و دئێناه گارتن‪ ،‬و دلاێ ماه تاژى عشاق‬
‫دبت‪ ،‬لهو ئهم قهستا یارى دكهین‪ ،‬و دبێژینێ‪ :‬ئهى یار‪ ،‬حهتا ساپێره دهاهلێت ئاهمر‬
‫و رهمان یێن تهنه!‬

‫(‪)118‬‬

‫د باغى گاهر هاهبن ماه ساهرو و گاولزار‬


‫ئهون عهكسا قاهد و ڕوویاێ تاه دلارار‬
‫ب وى ئااهلالهێ باااوهرى تااه پااێ هااهى‬
‫ژ مه ئیرۆ ڕههاهك قاهت نیناه هشایار‬

‫ئهگهر د باغێ مه دا دارێن وهكى ساهرۆیێ دبلنار و گاولزارێن ب خاهم هاهبان‬


‫ژى‪ ،‬ئااهو ڕهن ڤااهدانا بااهژن و ڕویااێ دلاارارێ مهنااه‪ ،‬و ئااهز ب ناااڤێ خااودێ یااێ تااه‬
‫باوهرى پێ ههى سوینر دخۆم كو ڕهههكا ب تنێ ژى د لهشێ مه دا ژ باهر عشاقا تاه‬
‫ئهڤرۆ نهمایه هشیار‪ ،‬بهلكى ئهو ههمى دمهست و بهناكرینه!‬

‫‪69‬‬
‫(‪)119‬‬
‫ئااااهزم كۆهااااا و صااااهدایێ گۆتنااااا یااااار‬
‫ئاااهزم ناااهقش و نهقشااابهنره م دلااارار‬
‫وهكاااى قفاااال كاااو دهن اااێ وێ ژ مفتاااێ‬
‫تااه هاازره قااهى ژ ماان هاتییااه گۆتااار‬

‫ئهز وهكى وى چیاییمه یێ دهنگ لێ دئێته ڤاهدان‪ ،‬و ئاهو دهن اێ ل ناك مان‬
‫ڤهددهت گۆتنا خۆشتڤییه‪ ،‬یهعنى‪ :‬ئهو گۆتنا ئاهز دبێاژم هاهر ئاهو گۆتناه یاا خۆشاتڤى‬
‫دبێژت‪ .‬ئهز نهقشم و نهقشبهنرێ من (ئهوێ ئهز نهقشكریم) دلرار ب خۆیه‪ ،‬مهتاهال‬
‫من وهكى مهتهال وێ قفلێیه یا دهن ێ كلیلێ ژێ دئێت‪ ،‬تاو هزر دكاهى ئاهو دهن اێ‬
‫ژ من دئێت دهن اێ مناه ناهخێر! ئاهو دهن اێ خۆشاتڤییه كاانێ چااوا دهن اێ قفلاێ‬
‫دهن ێ كلیلێیه‪.‬‬

‫(‪)122‬‬
‫مااهها عیااره و خااهلك زیاار و زبااهر بااوو‬
‫كو دا سهحكهت چ یێ صاحب نهظهر بوو‬
‫چ دهن ااه تااێ ژ طااهبال ب شااهڕ و شااۆر‬
‫طهب لێرا‪ ،‬كو ئهو سهیرا یێ كهڕ باوو‬

‫ئهو مههه مهها جهژنێیه‪ ،‬و خاهلك هاهمى ناحاهویێن‪ ،‬ئاهو ل ژێار و ژۆرن‪ ،‬و‬
‫دئااێن و دچاان‪ ،‬دا كااو هااهچیێ خااودان دیااتن باات سااهح بكااهت‪ ،‬ئهڤااه چ دهن ااه ژ وێ‬
‫دهۆلێ دئێت یا كو قهرهبالغ و شهڕ و شۆڕ ژێ دپهشات ئاهوا دهاۆل لێارا و دهن اێ‬
‫وێ بلنر كر؛ چونكى سهیرا یێ كهڕه و دهنگ ناچنێ!‬

‫‪72‬‬
‫(‪)121‬‬
‫خرابتار باوو ژ گاۆتێ خاهم تاه ئاهى جااان‬
‫جهگهر سۆت و لهش‪ ،‬و ڕهنم بۆ دلى دان‬
‫چ تشتێ ههى ب خوارنێ كێم دبت‪ ..‬لاێ‬
‫ژ ته خهم چهنر مه خوارن زێرهتر ماان‬

‫ئهى رح و جانێ من! خهما تاه خرابتار باوو ژ وێ گاۆتنێ یاا ماه گاۆتى‪ ،‬ئاهوێ‬
‫خهمێ جهگهر و لهشێ ماه ساۆت‪ ،‬و ڕهنام و زهحماهت دا دلاى‪ ،‬هاهچى تشاتێ هاهى‬
‫دهمێ مرۆو ژێ دخۆت كێم دبت‪ ،‬ب تنێ خهمێن ته نهبن‪ ،‬چهنار ئاهز ژ وان ب اۆم‪،‬‬
‫ئهو زێرهتر لێ دئێن!‬

‫(‪)122‬‬
‫ئااهوى هێژایااێ بااار قهناار و شااهكهر بااوو‬
‫ژ قهنرا خاۆ ژ مهساتێى بێ هباهر باوو‬
‫م گااۆتێ‪ :‬بااارهكێ ژ قهناارێ‪ ..‬دگااۆ‪ :‬نااه‬
‫نهزانى وى كو ئهو (نه) نهیشهكهر بوو‬

‫ئااهوى خۆشااتڤییێ هێااژا بااارێ وى یااێ تااژى قهناار و شااهكر بااوو‪ ،‬بااهلێ ژ بااهر‬
‫مهستییێ وى ئاگهها ژ شرینییا خۆ نهبوو‪ ،‬و یێ ژێ بێ هبهر بوو‪ ،‬من گاۆتێ‪ :‬كاانێ‬
‫بارهكێ ژ وێ شرینییا خۆ بره من‪ ،‬وى گۆت‪ :‬نه‪ ..‬و وى نااهدزانااى كااو ئهو (ناهیا)‬
‫ژ دهڤى دهركهتى ل بهر من وهكى شهكرێ بوو‪.‬‬

‫‪71‬‬
‫(‪)123‬‬
‫خااااهما تااااه دل ژ ماااان بهتاااار كااااره ژار‬
‫دلێ تاهى ڕهق ژ مان باوو زێاره بێازار‬
‫ته ئاهز هاێالم‪ ..‬خاهما تاه ئاهز ناههێالم‬
‫ژ تااه بهتااار خاااهما تااه باااوو وهراااادار!‬

‫دلێ من چهنر یێ ژار و رهبهن بوو‪ ،‬خهما ته ئاهو پتار ژار كار‪ ،‬و دلاێ تاه یاێ‬
‫ڕهق و بێ رهحم پتر ژ من بێزار بوو و خۆ ژ من دا پاش‪ ،‬ته ئهز هێالم و تو چووى‪،‬‬
‫بهلێ خهما ته ما و ئهز نههێالم‪ ،‬ب ڕاساتى خاهما تاه وهراادارتر باوو ژ تاه چاونكى‬
‫وێ ئهز نههێالم!‬

‫(‪)124‬‬
‫ڕهشااه ڕۆژه ئ او عااهورى چاااو كاارن تااهڕ‬
‫ئاااهوى گریاااه ژ باااۆ كاااو ب ڕناااژن پاااهڕ‬
‫كاااااه نین و یاااااارى و لاااااهعبا طفااااااالن‬
‫ژ گریاااا ده یاااك و ئێشاااا بابییاااه هاااهر‬

‫ڕۆژ یا ڕهش و تژى تهن اڤییاه‪ ،‬و عاهور یاێ شاۆڕ بوویاه هناراڤى ماه ‪ ،‬و وى‬
‫چاڤێن خاۆ ب ڕۆناركان یاێن تاهڕكرین‪ ،‬بااران یاا ژێ دباارت‪ ،‬ئاهو عاهور ڤاێ گرییاێ‬
‫دكهت بۆ هنرێ دا پهڕێن گول و كولیلكان گهش بابن و ب ڕناژن‪ ،‬و كاهنین و یاارى و‬
‫لهییزتنا زارۆكان ئاهناامێ گرییاا دهیكاا واناه‪ ،‬و بهرهاهمێ وێ زهحمهتێیاه یاا باابێ‬
‫وان ههر دبینت‪.‬‬

‫‪72‬‬
‫(‪)125‬‬
‫ژ چهرخێ چااو گهلاهك خاوینڕێژترن تاه‬
‫ژ رمحاااان تیااارێ چاڤاااان تیژتااارن تاااه‬
‫ساااڕا باااۆ ماااه تاااه گاااۆتى بێاااژه ڤاااه كاااا‬
‫گااارانن گوهاااا ماااه و ئاااهو راااهرترن تاااه‬

‫چاڤێن ته گهلهك ژ چهرخا شهو و ڕۆژان پتر خوینێ دڕێاژن‪ ،‬و ئاهو تیارێن كاو‬
‫ژ موژویالنكێن چاڤێن ته دئێنه مه ژ ڕمێن ڕمبازان تیژترن‪ ،‬ئهو ساڕ و نهێنییاا كاو‬
‫ته د گوهێ مه دا گۆتى‪ ،‬كانێ جارهكا دى ب دهن هكێ بلنر بۆ مه بێژه ڤه‪ ،‬چاونكى‬
‫ئهو رهرترن تو بۆ مه بێژى‪.‬‬

‫(‪)126‬‬
‫شاااه هێ ئاخاااا پییاااان تاجاااا ساااهره وى‬
‫ریراقاااا وى ژ مرناااێ زێاااره ماااان دى‬
‫ئهڤااه ڕوویااێ زهره ماان‪ ..‬گااۆ‪ :‬هااهڕه تااو‬
‫وهكااى زێااڕێ زهره‪ ،‬گللااه چییااه چااى !‬

‫ئهو شاهێ ئاخا ل بن پیێن وى تاجا سااهر ساهرانه! ریاراق و دویركاهرتنا ژ وى‬
‫ل بهر من ژ مرنێ زێرهتر و نهخاۆشتره‪ ،‬بۆ دیاركرنا نهخۆشییا خۆ ژ بهر ریراقێ‪ ،‬من‬
‫گۆتێ‪ :‬بهرێ خۆ برێ ئهڤه ڕویێ من ژ بهر ڤیانا ته زهربوویه‪ ..‬وى گۆته مان‪ :‬كاانێ‬
‫ههڕه‪ ،‬ڕویێ ته وهكى زێڕى ههمى گاڤان یاێ زهره‪ ،‬و ئاهو ژ ناوى زهرنهبوویاه‪ ،‬ڤێااا‬
‫ئهڤه چ گلله و گازنرهنه تو دكهى !‬

‫‪73‬‬
‫(‪)127‬‬
‫چیااێ ظاااهر و باااطن خێااره یااان شااهڕ‬
‫ئهوه حاوكمێ حاهق و كاارێ موقاهددهر‬
‫دبێاااژت مااان قاااهدهر گاڤاااا دكاااهم كاااار‪:‬‬
‫ب ته قهت نینه ئاهو كاارێ دبات هاهر‬

‫چ تشتێ ههى‪ ،‬یێ ئاشكهرا بات یاان یاێ ڤهشاارتى‪ ،‬خێار بات یاان شاهڕ‪ ،‬ئاهو‬
‫حوكمێ خودایێ حهقه‪ ،‬و كارهكێ موقهددهره ژ الیێ وى ڤه‪ ،‬و هاهر جارهكاا ئاهز كاار‬
‫و تهدبیرهكێ دكااهم‪ ،‬قااهدهر دبێژته ماان‪ :‬خاااۆ زهحمهت ناااهده‪ ،‬ئاهو تشاتێ چاێ دبات‬
‫ب منه نه ب تهیه!‬

‫(‪)128‬‬
‫ژ بااااه زما عشااااقێ تااااێ بڕیارهكااااا دى‬
‫ئااااهڤێ بااااادێ ههیااااه خااااهممارهكا دى‬
‫چ علماااێ وان كااارى حاصااا ژ دهرساااێ‬
‫دبااات كاااارهك‪ ..‬عشاااق كریارهكاااا دى‬

‫ژ بهزم و ئاههن ا عاشقان بڕیارهكا دى دئێت‪ ،‬جودا ژ وێ یاا مهجلساا زانایاان‬


‫ددهت‪ ،‬و ئااهڤێ مااهیا عشااقێ مهی انهیااهكا دى یااا جااودا ههیااه ئااهو لااێ دئێتااهدان و‬
‫بااهالڤكرن‪ ،‬و هااهچى علمااێ زانایااان ژ دهرسااێن مهدرهسااێ وهرگرتااى دبتااه كااارهك و‬
‫تشتهك‪ ،‬و عشق دبته كارهكێ دى‪.‬‬

‫‪74‬‬
‫(‪)129‬‬
‫ههوهساارارن ب وهصااال تااه هاازار كااهس‬
‫حهتا وهصلێ بارهى تاو چاڤناهرم ئاهس‬
‫چیااێ بااوو واصاالێ تااه ئااهو رحااهت بااوو‬
‫چیێ نه‪ ..‬حالێ ئهو تێرا بهساه باهس‬

‫ب هاازاران خااهلك سهوداسااهرێن وهصااال تهنااه‪ ،‬و ماارادا وان گههشااتنا تهیااه‪ ،‬و‬
‫حااهتا تااو بڕیااارێ ددهى و ئێااك ژ وان ب ههینییااه خااۆ ئااهز وهكااى هااهر ئێكااێ دى‬
‫چاڤهڕیێ بڕیارا تهمه‪ ،‬و ههچییێ ته ب وهصلێ كهرهم د گهل كر ئهو گههشته مارادێ‬
‫و رحهت بوو‪ ،‬و ههچییێ ته ژ خۆ دویار كاار‪ ،‬ئاهو حالێ نهخۆشێ ئاهو تێارا‪ ،‬كاو یاێ‬
‫ژ ته دویره‪ ،‬ئهو بهسى وییه‪.‬‬

‫(‪)132‬‬
‫دلااى كااو ل بااه زمێ بیاارا خااۆ ل تااه ئینااا‬
‫ژ دهسااتێ ساااقى ج اام هاڤێاات شااكێنا‬
‫ژ وێرێ ئهو نه هشیار و نه مهست چوو‬
‫به لێ نااو دا كاو بوویاه ئێاك ژ دیناا‬
‫دهماااا دلێ ماه ل مااهجالااس و بهزما طهرهبێ بیرا خۆ ل تاه ئینایهڤاه‪ ،‬ئاااهوى‬
‫ژ خهم و قاههران دا جاماا ماهیێ ژ دهساتێ سااقى كێشاا و ل عاهردى دا و شاكانر‪،‬‬
‫پاشى ژ وێ مهجلسێ دهركهڤت و چوو نه یێ هشیار و نه یێ مهست‪ ..‬بهلێ تشتێ‬
‫چێبووى ئهو بوو ناو و دهن ێن وى د ناو خهلكى دا ب دیناتییێ چوون!‬

‫‪75‬‬
‫(‪)131‬‬
‫كاااو یاااارێ تاااه د گاااهل دوژمااان بمیناااه‬
‫د گااه ل وى یااارى ئێاارى تااو نهڕوینااه‬
‫ناااااه خۆ وى هن ڤیناااااێ كاااااو ب ژههاااااره‬
‫بكااه ژ مێشااا ل نااك مااارى ڕهڤینااه‬

‫ههچى گاڤا كو ته دیت یارێ ته ههڤالینییا دوژمنێ ته كار‪ ،‬و د گاهل وى ماا‪،‬‬
‫ئێرى تو د گهل وى یاارى نهڕویناه خاوارێ؛ چاونكى چاو خێار د وى دا نابات‪ ،‬و ئاهو‬
‫هن ڤینێ ژههر د نااو دا هاهبت‪ ،‬باال یاێ شارین ژى بات وى ناهخۆ؛ چاونكى دێ تاه‬
‫كوژت‪ ،‬و ئهو مێشا هن ڤینى یا دچته نك مارى ژێ بڕهڤاه و هن ڤیناێ وێ ناهخۆ‪،‬‬
‫چونكى تو نزانى بهلكى هنرهك ژههر ژ مارى گههشتبتێ!‬

‫(‪)132‬‬
‫پییاااێ چوویاااه گولساااتانێ ب مهساااتى‬
‫ئهوى دهستێ چنین گول ژێ ب دهستى‬
‫ل باااهر وان مرناااێ داڤاااا خاااۆ كاااو داناااا‬
‫بڕى ئهو ده ست و پاێ هاێال شكهساتى‬

‫ئهو پییێ ب مهستى چووى و قهستا گولساتانا جاهمالێ كارى‪ ،‬و ئاهو دهساتێ‬
‫ب نااك گااولێن وێ گولسااتانێ ڤااه درێااژ بااووى و ئااهو چنااین‪ ،‬گاڤااا ڕۆژا ئهجااهال وان‬
‫هات و مرنێ داڤێن خۆ ل بهر ڤهدان‪ ،‬ئهو ههمى رایرێ وان ناكهت‪ ،‬ئاهو دهسات دێ‬
‫ئێته بڕین‪ ،‬و ئهو پێ دێ ئێته شكهستن‪.‬‬

‫‪76‬‬
‫(‪)133‬‬
‫مااااااه ڕۆژا دایااااااه دهر دۆرا تااااااه دۆران‬
‫د گهل ساقى و شهراب و جام و دهوران‬
‫دهمااااا هاااااتى تهجااااهلالیێ ب ئحسااااان‬
‫م جان دا ههر وهكى مووسه بنى عمران‬

‫ل وی ڕۆژا ماه قهسااتا تااه كارى‪ ،‬و مااه ل درهو و بااهرێن تاه دۆر گرتااى‪ ،‬و ئااهم‬
‫ماینه د گهل ساقى و شهراب و جام و دهورانێ‪ ،‬هن ى تو هاتى و ژ قهناییا خۆ ته‬
‫تهجللى كر‪ ،‬و دهما مه تو دیتى ئێكسهر مه جانێ خۆ ژ دهست دا و ئاهم كاهرتین و‬
‫دل رتى بووین‪ ،‬كا چاوا مووسایێ كوڕێ عیمرانى ل طوورێ دل رتى بوو دهماێ تاه‬
‫خودێ بۆ چیایى تهجهلال كرى‪.‬‬

‫(‪)134‬‬
‫ل نااك تااه ئااهز نهڕوونشااتم چااو گاڤااان‬
‫و بێ ته كاو باژیم قاهت نیناه ئیمكاان‬
‫ژ ڤاااى كاااارێ هاااه ساااهرگهردانهمه ئاااهز‬
‫نااه كاااره‪ ..‬دهردهكااه بااۆ نینااه دهرمااان‬

‫ژ ئێغباال من یا ڕهش ئهز گاڤهكا ب تناێ ژى ل ناك تاه نهڕوینشاتیمه‪ ،‬و كاو‬
‫ئهز بشێم بێى ته بژیم‪ ،‬ئهڤه قهت نابت‪ ،‬ناێ ژ ڤاى كاارێ عاهجێب ئاهزێ حێباهتى و‬
‫سهرگهردانم‪ ،‬و ئهڤه نه ههما كارهكێ ب ساناهییه‪ ..‬ئهو دهردهكێ بێ دهرمانه‪.‬‬

‫‪77‬‬
‫(‪)135‬‬
‫شهڤێ گهر ته ههیه ب ههیڤا خۆ ئیماان‬
‫ته ئهو چوونا ب لهز دێ بیته نوقصان‬
‫شهڤێ ڕوى دا من و هۆسا عوزر خواست‬
‫چ كهم ئهز گهر نهبت عشقێ چو پایان‬

‫من گۆته شهڤێ‪ :‬ئهگهر تاااه باوهرى ب عشقا مههێ ههبت‪ ،‬یاهعنى‪ :‬ئهگاهر تاو‬
‫د عشقا دلبهرا خۆ دا یا ڕاست ۆ باى‪ ،‬ئاهو چووناا تاه یاا ب لاهز ئاهوا دبتاه ئهگاهرا‬
‫ونرابوونا مههێ‪ ،‬نیشانا كێماسییا تهیه‪ ..‬شهڤێ بهرێ خۆ دا مان و ب ڤاى ڕهن اى‬
‫عوزرا خۆ ڤهخواست و گۆت‪ :‬ئهگهر عشقێ چو دووماهى بۆ نهبن ماا ئاهز چ بكاهم و‬
‫گونهها من چییه‬

‫(‪)136‬‬
‫وهلاااهو باااێ داوییاااه ڕێ پااااڤێ گاڤاااان‬
‫ژ دوورێ سااااهحكرن كاااااره نهمااااهردان‬
‫بكااااه حاصاااا حااااهیاتا دل ژ ڤااااێ ڕێ‬
‫دخااااوازیتن حااااهیاتا جساااامى حااااهیوان‬

‫ههر چهنره ئهو ڕێیا مه‪ ،‬كو ڕێیا عشقێیه‪ ،‬یاا باێ دووماهییاه ژى‪ ،‬باهلێ تاو‬
‫گاڤێن خۆ ب ناك ڤاه بهااڤێژه‪ ،‬چاونكى ڕاوهساتانا د جهاا دا‪ ،‬و ساهحكرنا ڕێكاێ ژ‬
‫دویر ڤه كارێ مرۆڤێن نهمهرد و ب كێرنههاتییه‪ ،‬وهره قهساتا ڤاێ ڕێكاێ بكاه و تاو‬
‫ژیانا دلێ خۆ پێ ب دهست خۆ بێ ه‪ ،‬و باال خاهما تاه ژیاناا لهشاى ناهبت‪ ،‬چاونكى‬
‫حهیاتا لهشى داخوازا حهیوانانه‪.‬‬

‫‪78‬‬
‫(‪)137‬‬
‫دبێااااژن‪ :‬داوییااااا عشااااقێیه تهسااااكین‬
‫شهڕ و شاۆڕا ئاهول دێ بیتاه تاهمكین‬
‫باااه رێ دساااتارى یاااێ ژێاااره رحاااا ماااه‬
‫بهرێ ژۆر بێ قهرار ڤى صوورهتى ببین‬

‫دبێژن‪ :‬ههر چهنره دهسپێكا عشاقێ یاا تاژى نهخۆشاییه‪ ،‬باهلێ دووماهییاا وێ‬
‫رحااهتى و تهناهییااه‪ ،‬دهسااپێكا وێ خااودان ناحااهویێت و قااهرار ڤااێ ناكااهڤت‪ ،‬بااهلێ‬
‫دووماهییا وێ خۆجهى و موكمییه‪ ..‬بهلێ ئهو چهنره یا وهساا نیناه‪ ،‬چاونكى دلاێ‬
‫عاشقى وهكى بهرێ بنى یێ دستارییه‪ ،‬و وێنه و دیماهنێ ماهحبووبى باهرێ ساهرییه‪،‬‬
‫ههردهم قهرار ڤێ ناكهڤت و وى دهێرت!‬

‫(‪)138‬‬
‫ب تاااه خۆشاااه جهاااان جاااان و جهاااانى‬
‫بااارین خۆشاااه كاااو درباااى تاااو بااارانى‬
‫ژ خاااااۆ ئاخاااااا كاااااهرا تاااااه كیمییایاااااه‬
‫نهخۆشااااى خۆشااااییه گاڤااااا تااااه ئااااانى‬

‫ئهو جیهانه ب ته یا خۆشه‪ ،‬چونكى تو رحاى و تاو جیهاان هاهمیى‪ ،‬و ئهگاهر‬
‫ئهو برینا د لهشێ مه دا چێ دبت ژ ئهناامێ وێ دربێ بت یێ تو ددانى‪ ،‬ئهو بارین‬
‫ل بهر دێ یا خۆش بت‪ ،‬ژ خۆ ئهو تشتێ حهكیمان دگۆتێ‪ :‬مهعارهنێ كیمیاایێ‪ ،‬یاێ‬
‫تشت پێ دئێنه گوهاڕتن‪ ،‬ههر ئهو ئاخه یا د دهستێ دا‪ ،‬گاڤاا تاو دهساتێ خاۆ دكهیاه‬
‫ئاخێ‪ ،‬ئهو دبته كیمیا‪ ..‬و ههر نهخۆشییهكا ههبت‪ ،‬ئهگهر تاو ب ههینییاه ماه دی یاا‬
‫خۆش بت‪.‬‬

‫‪79‬‬
‫(‪)139‬‬
‫نهكاااه هااازرێ كاااو عاااهردى نیناااه هۆشاااه‬
‫وهكااى كێڤریشااكێ ئااهو چاڤااان دپۆشااه‬
‫كاااهرێ تاڤێااات وهكاااى دیااازا كهالنااارى‬
‫خااهلك دا كااو بزاناات ئااهو ب جۆشااه‬

‫تو قهت هزر نهكه ئهو عهردێ ئهم ل سهر پشتێ دژین یاێ مارى و ئاهو یاێ باێ‬
‫ههست و هۆشه‪ ،‬ناه‪ ..‬باهلێ ئاهو وهكاى كێڤریشاكێیه چااڤێن خاۆ دگارت و ئاهو ناهیا‬
‫نڤستییه‪ ،‬ئهو عهرده وهكى وێ قازانێیاه ئاهوا ئااگر ل بان كاهل دئێتاێ‪ ،‬و جاار جاار‬
‫كهرتێ ژ خۆ دهاڤێت دا خهلك بزانن كو ئهو یا ب كاهلین و جۆشاه‪ ،‬و ناهیا ساار و‬
‫مرییه‪.‬‬

‫(‪)142‬‬
‫هاااهچى دهروێشاااه خۆشاااكانرن ل بالاااه‬
‫ناااااهبێژه وى هااااازر وههااااام و خهیالاااااه‬
‫بلناااارتر دێ باااات ژ كااااهون و مااااهكانى‬
‫جهاااێ باااۆ تاااازهڕوى كاااو بوویاااه مالاااه‬

‫هنرى مرۆڤێ دهروێشه ئهو ههرگاو خۆشكانرن و تهواضاوع یاا ل ساهر هازرێ‪،‬‬
‫لهوا ئهو خۆ مهزن ناكهت‪ ،‬ڤێااا تاو هازر نهكاه ئاهو تشاتێ ئاهو هازرێ تێارا دكاهت‬
‫وههم و خهیال و تشتهكێ بێ بناخهیه‪ ،‬نه‪ ..‬ئهو مرۆڤێ ڕویێ وى تازه و خوشكۆك‬
‫ماال ئهو بۆ خۆ ددانت‪ ،‬ئهگهر چ د چاڤێن خهلكى دا یا نزم و بی بها ژى بت‪ ،‬بهلێ‬
‫ب ڕاستى ئهو ژ گهردوون و جهى ژى بلنرتره‪ ،‬چونكى ئارمانم ژێ ئاخرهته‪.‬‬

‫‪82‬‬
‫(‪)141‬‬
‫كییه یێ بۆ ساهماعێ ئاهو شاهرهس باوو‬
‫كییه یێ كو ئهگهر چوو جها تهلهس بوو‬
‫نهێنااااى هاااااات و چاااااوو دا كاااااو بااااازانن‬
‫كو ئهو زهوق و سهماع نه ژ ناى و دهس بوو‬

‫ئهو كییه یێ بۆ دیوان و ئاههن ا سهماعێ بوویه شاهرهس و بلنارى ئاهو كییاه‬
‫یااێ كااو ئهگااهر ژ ناااو دیااوانێ دهركااهرت دیااوان خااراب و بااێ بهااا دمیناات ئااهو ئ اهو‬
‫مهحبووب باوو یاێ ب نهێناى ڤاه هااتى پاشاى ب نهێناى ڤاه چاووى‪ ،‬دا كاو خاهلك‬
‫باازانن كااو زهوق و بهااایێ ڤ اێ سااهماعێ نااه ژ دهن ااێ وێ ناااى و دهرااێ بااوو ی اا ژێ‬
‫دهات‪ ،‬بهلكى ژ وى خۆشتڤى بوو یێ لێ ئاماده بووى‪.‬‬

‫(‪)142‬‬
‫ئهوى سهركێشێ كو جان پێشى صهس بوو‬
‫دزانت بهحرى‪ ،‬عالهم شوبهى كاهس باوو‬
‫ئهڤینااارارێ تاااه باااێ دهس چاااوو ساااهمایێ‬
‫چ كهت ئیشهو ههمى جها ناى و دهس بوو‬

‫ئهوى سهركێش و پێشڕهوێ كو جانێ خۆ ل پێشییا صهرێ داناى‪ ،‬باش دزانات‬


‫كااو تااو دهریااایى و عالااهم هااهمى وهكااى وێ كهرێیااه یااا ب سااهر دهریااایێ دكااهڤت‪ ،‬و‬
‫ئهڤینرارێ ته بێ دهس و ناى ڕادبااتااه رهقص و سهمایێ‪ ،‬و ماا ئاهو شااهڤااااه ئااااهو‬
‫چ بكهت‪ ،‬و چاوا ڕانهبتاه ساهمایێ و هاهمى تشات و جهاا ژ كاهیفان دا یاێن بوویناه‬
‫ناى و دهس‬

‫‪81‬‬
‫(‪)143‬‬
‫ئهزم مهستێ كو نهقشێ جامه وى عشاق‬
‫سااویارێ پێرههااێ لیاامااه وى عشااق‬
‫ماااهزن كااااره ئاااهڤینا مااااهێ مااان‪ ،‬لاااێ‬
‫ئااهزم بهناارێ ئااهوێ غوالمااه وى عشااق‬

‫ئااهزم ئااهو مهساات و سهرخۆشاام یااێ كااو عشااق نهخشااهیااێ پااهرداغێ وى یااێ‬
‫ڤهخوارنێیه‪ ،‬یهعنى‪ :‬ئاهز مهساتێ ماهیا عشاقێمه‪ ،‬و ئاهزم ساویارێ وى ههساپى یاێ‬
‫لیاام و لغاڤێ وى عشاق‪ ،‬ئاهڤینا ماهحبووبێ مان یاێ وهكاى ماههێ گاهش كاارهكێ‬
‫مهزنه‪ ،‬بهلێ ئهز بهنییێ وى سهییریمه یێ عشق خوالم و خزمهتكارێ وى‪.‬‬

‫(‪)144‬‬
‫عشق هات تهوبه شوبهى شیشهیێ شكهسات‬
‫كییه وێ چێكهتن گاڤا كهت ژ دهسات‬
‫جااهبارهك هااهر هااهبت وێ دێ عشااق باات‬
‫عاایالج نینااه ڤااهبت ئااهو ئاو بباات بهساات‬

‫گاڤا عشق هاتى و گههشتییه ماه‪ ،‬ئێكاا هنار ژ ماه چێكار كاو ئاهم تاهوبا خاۆ‬
‫وهكى شیشێ بشكێنین‪ ،‬و شیشه گاڤا ژ دهستێ مرۆڤاى كاهڤت‪ ،‬و شكهسات‪ ،‬كییاه‬
‫دێ شێت جارهكا دێ وێ چێكهتهڤه ئهگهر جاهبارهك باۆ شكهساتنا شیشاهیێ هاهبت‬
‫ههر دێ عشق بت یێ كو ئهو شكانرى! و چو عیالجاێن دى باۆ تاهوبێ نیانن‪ ،‬دڤێات‬
‫كو ئهو ههر ڤهببت (بشكێت) و جارهكا دى بێته بهستن (جهبركرن)!‬

‫‪82‬‬
‫(‪)145‬‬
‫دهما هات بهر دهرێ من دلباهرێ مهسات‬
‫ئاااهوى دا جاماااهیا لاااهعال ماااهیێ دهسااات‬
‫حااااه تا زولفااااێ ببیاااانم ئااااهز‪ ..‬و ب اااارم‬
‫مه ڕوى تهو چاڤن و چاو ژى ههمى دهست‬

‫دهمااا مااهحبووبێ ماان یااێ مهساات و سااهكران هاتییااه بااهر دهرێ ماان‪ ،‬ئااهوى‬
‫ئێكسهر دهستێ خۆ هاڤێته جاما ماهیا ساۆر یاا وهكاى لاهعلێ‪ ،‬ڤێااا حاهتا كاو ئاهز‬
‫زولفا وى ببینم و دهستێ خۆ بهاڤێژمێ‪ ،‬ڕوییاێ مان هاهمى بووناه چااو‪ ،‬و چااڤێن‬
‫مه ههمى بوونه دهست!‬

‫(‪)146‬‬
‫تااه بااان ێ خااۆش ژ كااهیوانێ منااه تااێ‬
‫تااه بێهنااا خااۆش ژ بوسااتانێ منااه تااێ‬
‫بهێلااه كااو بچاات‪ ..‬لااێ كیڤااه دێ چاات‬
‫ئااهوه یااێ كااو ژ دل و جااانێ منااه تااێ‬

‫ئهو دهن ێ خۆشێ ته ئهوه یێ ژ بورجا كهیوانا (زوحاهال) مان دئێات‪ ،‬و ئاهو‬
‫بێهنا ته یا خۆش ئهوه یا ژ باغ و بیستانێ من دئێت‪ ،‬بهێله ئهو بچات‪ ..‬باهلێ ماا‬
‫ئهو دێ كیڤه چت‪ ،‬و چاوا دێ شێت ژ من دویركهڤت ئاخرى ئاهو ئاهوه یاێ ژ نااو‬
‫دل و رحا من دئێت‪.‬‬

‫‪83‬‬
‫(‪)147‬‬
‫ئااااهزێ حااااوررم نااااهبێژه كااااانێ پااااهیمان‬
‫وهكى زولفا تاه ساۆزا باووى پهریشاان‬
‫نهكااه بهحسااێ شااهكرلێڤا خااۆ یااا تااهنگ‬
‫وه یااا وى ئاااگرێ هااهى تااه د لێڤااان‬

‫ئهز یێ ئاازادم هاهچییا مان بڤێات ئاهز بكاهم‪ ،‬و تاو ناهبێژه‪ :‬كاانێ ئاهو ساۆز و‬
‫پااهیمانێن تااه داینااه مااه‪ ،‬چااونكى سااۆز و پااهیمانێن مااه ژى وهكااى سااهرێ زولفااا تااه‬
‫پااهریشااان و پرتپاارت بووینااه‪ ،‬و تااو قااهت بهحسااێ وێ لێڤااا خااۆ یااا تااهنگ و وهكااى‬
‫شهكرێ نهكاه‪ ،‬هاهر وهساا بهحساێ وى ئااگرى (ساۆراتییێ‪ ،‬یاان كاهربێ) یاێ ل ساهر‬
‫لێڤێن ته ههى نهكه‪.‬‬

‫(‪)148‬‬
‫م گۆتااه دل‪ :‬دلااه جااهیحوون ژ بااهر وى‬
‫د گهل ته یار گوهاۆڕى ترشاه وى ڕوى‬
‫دلاااێ مااان گڕناااژى و گاااۆتى‪ :‬وه نیناااه!‬
‫شهكر كهن ى تاه دى كاو بوویاه ترشاى‬

‫من گۆته دلێ خۆ‪ :‬ژ بهر ریراقێ دل وهكى ڕویبارێ جهیحوونێ لێهات‪ ،‬هاهمى‬
‫گاڤا یێ هاره‪ ..‬و مهحبووبێ ته د گهل ته یێ هاتییه گوهاڕتن‪ ،‬و ترش باووى‪ ،‬دلاێ‬
‫من گڕنژى و گۆته من‪ :‬نهخێر‪ ،‬وه نینه وهكاى تاو دبێاژى‪ ،‬یاارێ مان شاهكره و شاهكر‬
‫چو جاران ترش نابت!‬

‫‪84‬‬
‫(‪)149‬‬
‫حااااهبیبێ وى وه صااااف ناباااات جااااوانى‬
‫ژ دل پڕساااى دهماااا كاااو هاتاااه خاااانى‬
‫كراسااێ خااۆ ئااه وى هلاارا‪ ..‬دلااى گااۆت‪:‬‬
‫ژ باااهر خویناااا م دههماااهن تاااه هالناااى‬

‫خۆشااتڤییێ ماان ئااهوێ جااوانى و دهاللییااا وى قااهت نائێتااه وهصاافكرن‪ ،‬دهمااا‬


‫هاتییااه خااانى پساایارا حااالێ دلااى كاار‪ ،‬و وى ژ بااهر نااهپاقژییا جهااى دههمااهنێن خااۆ‬
‫هلران‪ ،‬دلى گۆتێ‪ :‬ژ بهر خوینا من ئهوا هاتییه ڕێاتن و جهاا پیساكرى تاه دههماهنا‬
‫خۆ یا هلراى!‬

‫(‪)152‬‬
‫چ ذهررا هاااهى ل نااااو بااااى و هاااهوایى‬
‫تو باش سهحكێ وهكى مه بوو ههوایى‬
‫هاااهمى سهرگهشاااتهنه باااۆ چااااڤێ ڕۆژێ‬
‫چ ئهو ذهرره ب خهم بن یان ب شاایى‬

‫چ ذهررهكا د ناو باى دا ل هاهوا دئێتاه دیاتن‪ ،‬ئهگاهر تاو بااش ساهحكهیێ دێ‬
‫بینى ئهو ژى وهكى مه یا بوویه ههوایى (عاشق و ئهڤینارار)‪ ،‬ئاهو ذهرره چ ب خاهم‬
‫بن یان ب كهیف و شاهى بن‪ ،‬سهرگهشته و حێبهتیێن چاڤێ ڕۆژێنه‪ ،‬لهوا ئهو ل بهر‬
‫تاڤا وێ دئێنه دیتن‪ ،‬و ههردهم دئێن و دچن‪.‬‬

‫‪85‬‬
‫(‪)151‬‬
‫چ دلاارارهك ظهریفااه‪ ..‬و گوننههااه ئااهو‬
‫چ زیبااا و لهطیفااه‪ ..‬و گوننههااه ئااهو‬
‫چ عااهیبا وى ههیااه كااو ژێ دكااهن ڕهو‬
‫ژ عهیبا یێ عهریفه‪ ..‬و گوننههاه ئاهو‬

‫خۆشااتڤییێ ماان چ دلاارارهكێ دهاللااه‪ ،‬هااهمى عااهیبا وى هااهى ‪-‬ل نااك وان‪-‬‬
‫ئهڤهیه! و چ یارهكێ تاازه و نازكاه‪ ،‬و هاهمى عاهیبا وى ئهڤهیاه! ئاهرێ چ عاهیب وى‬
‫ههیه حهتا ئهو هنره ژێ بڕهڤن و كهربا خۆ بهاڤێنێ ئاخرى ئهو ژ عهیبان یێ دویره‪،‬‬
‫و ههمى عهیبا وى ئهڤهیه!‬

‫(‪)152‬‬
‫دهمااااا تێتااااه ویصااااالێ‪ ،‬باغااااه ڤێاااارێ‬
‫دهماااا چوویاااه ریراقاااێ‪ ،‬داغاااه ڤێااارێ‬
‫عشاااق كهڤناااه ل جیهاااانێ و ب پۆشاااه‬
‫ڤهشااارتى بێتااه بااهرچاو‪ ،‬الغااه ڤێاارێ‬

‫ههر جارهكا خۆشتڤى بێت و ب ههته مه‪ ،‬ئهو جهه ههمى ل بهر ماه دبتاه بااغ‬
‫و بهحهشاات‪ ،‬و گاڤااا ئااهو ژ مااه دویاار كااهڤت و هااهجرهتا مااه كاار‪ ،‬ڤێاارێ جهااێ داخ و‬
‫ساااۆتنێیه باااۆ ماااه‪ .‬عشاااق تشاااتهكێ كهڤناااه د ڤاااێ دنیاااایێ دا‪ ،‬و ئاااهو هاااهردهم یاااێ‬
‫پهردهپۆشكرى و ڤهشارتییه‪ ،‬و ههر جارهكا تشتێ ڤهشارتى هاته بهرچاو سااوحاباهت‬
‫‪-‬ل ڤێرێ‪ -‬دێ بته تشتهكێ بێ مفا و لهغو‪.‬‬

‫‪86‬‬
‫(‪)153‬‬
‫باازان ئااهى بهنااره ئااهو شاااهێ ل شااهرقه‬
‫ئااهزهل عااهورێ تااژى دوڕ دایااه بهرقااه‬
‫ئاااااه وى تشاااااتێ دبێاااااژى تاااااو قیاساااااه‬
‫عاااهیانى ئاااهو دبێاااژت‪ ..‬ڤایاااه رهرقاااه‬

‫ئااهى عهباارێ غار ا و نااهزان! تااو بزانااه كااو مااهحبووبێ مااه شاهااا و سااول انێ‬
‫ڕۆژههالتێیه‪ ،‬و ئهو عهردێ تژى دوڕ و گهوههر بت (یێ تژى بااران بات) د كاهڤن دا‬
‫برویسی لێ ڤهددهت‪ ،‬و باران ژێ دبارت‪ ..‬ئهو تشتێ تو دبێژى‪ ،‬و ئهو دهلیلاێن تاو‬
‫بۆ خۆ دئینى‪ ،‬ل سهر قیاسێ دئاڤاكرینه‪ ،‬بهلێ ئهو تشتێ ئهو دبێژت‪ ،‬یاێ ئاڤاكرییاه‬
‫ل سهر دیتنێ‪ ،‬یا ته قیاسه و یا وى نهصصاه‪ ،‬و ئهڤهیاه راهرق و جاودایى د ناڤباهرا‬
‫ته و وى دا‪.‬‬

‫(‪)154‬‬
‫ئاااهوه هنااارى باااژیم مااان ئااایش و كااااره‬
‫د داڤاااان دا م ئاااهو صاااهیر و شاااكاره‬
‫ئااااهوه ڕۆژا ماااان و ماااان ئااااهو ژیانااااه‬
‫ئااهوه ماان راحااهت و ماان ئااهو قااهراره‬

‫هنرى ئهز د ڤێ ژیانێ دا بم‪ ،‬ئیش و كارێ من ئهوه (ڤیاناا وییاه) و ئاهز دێ‬
‫كارى بۆ هنرێ كهم كو ئهز وى نێچیر بكهم و بێ مه داڤێن خۆ‪ ،‬چونكى ڕۆژا مان و‬
‫ژیانا من ئهوه‪ ،‬و راحهت و قهرارا من ژى ههر ئهوه‪.‬‬

‫‪87‬‬
‫(‪)155‬‬
‫دلااااۆ دهردێ ئااااهوى دهرمانااااه بااااۆ تااااه‬
‫ب ااۆى تااو وێ خااهمێ رهرمانااه بااۆ تااه‬
‫تااو چهناار پێشااڤه بچااى بااۆ ئااارهزوویێ‬
‫صاهیێ نهرساێ بارهى‪ ،‬قورباناه باۆ تاه‬

‫ئهى دلێ من‪ ،‬دهردێ خۆشتڤییێ ته دهرمانه بۆ ته‪ ،‬و كو تو وێ خهمێ ب اۆى‬
‫یا ژ وى دگههتاه تاه‪ ،‬ئهڤاه رهرماناه باۆ تاه‪ ،‬الزماه وێ چهنارێ بكاهى‪ ،‬و هنارى تاو‬
‫پێشااڤه بچااى دا ب ههییااه هیڤااى و ئااارهزوویێ‪ ،‬بااۆ تااه باشااه‪ ،‬و هناارى تااو صااهیێ‬
‫ناهراساێ یاێ هااار بكوژى‪ ..‬ئهو وهكى دانا قوربانییه بۆ تاه دێ تاه ژ گونناههێ پااقژ‬
‫كهت‪.‬‬

‫(‪)156‬‬
‫ژ تااه دووره نهظااهر‪ ..‬ئ او ئااهو بههانااه‬
‫ته صوورهت ڤى دهمى د چاڤێ مه دانه‬
‫نااه ئههلااه ئااهو كااو ڕوویااێ تااه ببیناات‬
‫چااهوا دوور باات ژ تااه و شااێرینه جانااه‬

‫دیتنا ماه یاا ژ تاه دویاره‪ ،‬یاهعنى‪ :‬تاو ب ههیكاهلێ خاۆ ڤاه ناه ل باهر چااڤێن‬
‫مهیى نوكه‪ ،‬و ئهڤه ب تنێ هێاهتاه! چاونكى ب ڕاساتى تاو یاێ ژ ماه دویار نیناى‪،‬‬
‫بهلكى صوورهتێ ته ههمى گاڤان یێ د چاڤێن مه دا‪ ،‬بهلێ چاونكى چااڤێن ماه ناه‬
‫ههژى هنرێانه تاه ببینن تو یێ ژێ دویركهرتى! و ماا چااوا چااڤێن ماه دێ ژ خاهیاال‬
‫ته دویركهڤن و ئهو جانێ مهیه و جان یێ شرینه ل بهر مرۆڤى‬

‫‪88‬‬
‫(‪)157‬‬
‫ماااارن ژینااااه بااااۆ ئااااه هلێ دادى و ژیاااان‬
‫رحا پاك دێ ب مرناێ ئێتاه تاهمكین‬
‫خااهما زێناارى ئااهوه ئااهو دێ ماارت هااهر‬
‫لیقایااه ئااهو ماارن‪ ،‬نااه زڤاارى و كااین‬

‫مرن بۆ وان كهسێن خودان دادى و دین بن ژیانه‪ ،‬چونكى رحێن وان دپااكن‪ ،‬و‬
‫ئهو رحا پاك بت ب مرنێ ل جهێ وێ یێ دورست دئێتهدانان‪ ،‬خهما مرۆڤێ زێنارى‬
‫ئهوه كو ئهو ههر دێ مرت‪ ،‬بهلێ پا مارن دیاراره (لیقائاه) دبتاه ئهگاهرا هنارێ مارن‬
‫ب ههته مرادا مهزن‪ ،‬و ئهو نه زڤراتى و كهرب و كینه‪.‬‬

‫(‪)158‬‬
‫ئهگااااهر زێااااڕه ئهگااااهر زێڕینااااه هشاااایار‬
‫ئااهوه هه سااپێ بهااا وى هاتییااه خااوار‬
‫چ یاااااێ نااااااهچوو خاااااهراباتێ نااااااهمێره‬
‫ئااهوه مێاار یااێ ل وێاارێ روونتااه خااار‬

‫مرۆڤێ هشیار و عاق چ زێڕ ب خۆ بت‪ ،‬یاان ژى یاێ ب زێاڕى تاماراى بات‪،‬‬
‫ئهوه ههسپهكێ باشه‪ ،‬بهلێ پا بهایێ وى یێ هاتییه خوارێ‪ ،‬و ههر كهساهكێ نهچتاه‬
‫مهی انهیا عشقێ ئاهو ناهمێره‪ ،‬و مێارێ دورسات ئاهوه یاێ بچات و ل وێارێ ڕوینتاه‬
‫خارێ‪.‬‬

‫‪89‬‬
‫(‪)159‬‬
‫ساااتێر و ڕۆژ ئاااهوه باااهدرا مهیاااه ئاااهو‬
‫ئاااهوه بااااغ و سهراصاااهدرا مهیاااه ئاااهو‬
‫ئاهوه ماه ڕووگههاا و صاهبر و مااه ڕۆژى‬
‫رهماااهزان و شاااهڤا قاااهدرا مهیاااه ئاااهو‬

‫ستێر و ڕۆژا مه ئهوه‪ ،‬و ههیڤا چاردهشهڤییا مه ژى ههر ئهوه‪ ،‬باغ و بیساتان‬
‫و ساان ێ كۆچااك و سااهرایا مااه ئااهوه‪ ،‬ئااهوه ڕووگههااا و صااهبرا مااه‪ ،‬ئااهوه ڕۆژى و‬
‫رهمهزان و شهڤا مه یا ب قهدر‪.‬‬

‫(‪)162‬‬
‫ژ ساااان ى شااااوعلهیا عشااااقێ دچیااااتن‬
‫ژ گااااه رما وى بریناااارار تێتااااه دیااااتن‬
‫چ یااااا دختااااۆرى گااااۆتى ژێ بكااااه ڕهو‬
‫ماااهى و شاااهكرا د لێڤاااان دا ناااهبیتن‬

‫ئاگرێ چرا و شوعلهیا عشقێ ژ سان ێ ماه دچات‪ ،‬و ژ باهر گاهرما وى چرایاى‬
‫سن ێ مه دبته برینرار‪ ،‬ههر تشتهكێ دختۆر بێژتاه تاه گوهاا ناهدێ‪ ،‬وهساا تاێ ناهبت‬
‫ئهو بێژته ته‪ :‬دهرمانێ ته ئهوه تو مهى و شهكرا د لێڤاێن ماهحبووبێ خاۆ دا ڤاهخۆى‬
‫و ب ۆى‪ ،‬هن ى تو گوهێ خۆ برێ‪ ،‬و ب گۆتنا وى بكه!‬

‫‪92‬‬
‫(‪)161‬‬
‫سهرى دانام چ جهاا‪ ،‬مهسااووده مان ئاهو‬
‫ل ههر شهش جیههتان مهعبووده من ئاهو‬
‫گاااول و بلبااا ساااه ماع و بااااغ و شااااهر‬
‫بههانه ئاهو هاهمى مهقصاووده مان ئاهو‬

‫هااهر جههكێ ئاااهز سهرێ خۆ لێ برانم یێ ئهز بۆ دچماه ساوجرێ هاهر ئاهوه‪ ،‬و‬
‫ل ههر شهش الیان مهعبوودێ من ههر ئهوه‪ ،‬گول و بلب و سهماع و باغ و شاهر‪..‬‬
‫ئااهو هااهمى مااهحبووبێن مااهجازى ب تنااێ هێاااهتن‪ ،‬ئهگااهر نااه‪ ..‬مهخسااهدا مااه یااا‬
‫حهقیقى ههر ئهوه‪.‬‬

‫(‪)162‬‬
‫د دل دا ماااان ئااااهوه باااااطن و ظاااااهر‬
‫د لهش دا جان و خوین ئهو بوو م ئاخر‬
‫ل ڤێاارێ نینااه جهااا بااۆ كااورر و ئیمااان‬
‫مه بێ وى قهت وجوودهك نیناه حاازر‬

‫یێ ڤهشارتى و یێ ئاشكهرا د دلاێ مان دا هاهر ئاهوه‪ ،‬و ئااخرى د لهشاێ مان‬
‫ژى دا جان و خوین ههر ئهوه‪ ،‬ل ڤێرێ چ جها نهمایه بۆ كورر و ئیماانێ‪ ،‬ئاهز و ئاهو‬
‫یێن بووینه ئێك! و بێى وى ههما مه چو ههبوون نینه‪.‬‬

‫‪91‬‬
‫(‪)163‬‬
‫ئهگاااهر دلااارار ژ ماااه چاااهرمى گاااورێتن‬
‫ئاااه ناااابێژم ژ وى ئاااهو دهرده تێاااتن‬
‫ههمى كهس دوژمنن تهنها ئهوه دۆسات‬
‫گلااااه بااااۆ دوژمنااااى چاااااوا دبیااااتن‬

‫ئهگاهر خۆشااتڤى چاهرمى ژ لهشااێ ماه ڤهكااهت و ب اورێتن‪ ،‬ئااهز گازناارهیان ژێ‬
‫ناكهم‪ ،‬و ئهز نابێژم ئهو دهرده ژ وى گههشته من‪ ،‬چونكى بهس ئهو دۆساتێ مناه و‬
‫ژ بلى وى ههر كهسهكێ دى دوژمنێ منه‪ ،‬و ما چااوا دێ چاێ بات مارۆو گازنارهیا‬
‫یارێ خۆ بۆ دوژمنێ خۆ بكهت !‬

‫(‪)164‬‬
‫ل نااك عشااقێ بڕوینااه عشااقه گهوهااهر‬
‫ب وازه وى كهسێ دێ بۆ تاه بات هاهر‬
‫نااهبێژه جانااه یااێ بااۆ جااانى خااهم باات‬
‫حهرام كه وى ل سهر خۆ نان بتن گاهر‬

‫تااو ل نااك عشااقێ ڕوینااه خااوارێ‪ ،‬و بااال عشااق هااهردهم ههمنشااینێ تااه باات‪،‬‬
‫چونكى عشقه گهوههر بۆ رحا ته‪ ،‬و تو وى كهسى ب وازه یێ كو هاهر و هاهر دێ باۆ‬
‫ته بت‪ ،‬یێ عشقا وى بهردهوام بت‪ ،‬نه كو دهم دهمى بت‪ ،‬و ئهو كهسێ بۆ جاانێ تاه‬
‫خهم و كۆڤان بت‪ ،‬تو نهبێژه وى ئهو جانه‪ ،‬و تو وى ل سهر خۆ حهرام بكه ئهگهر خۆ‬
‫ئهو بۆ ته وهكى نانى ژى بت‪.‬‬

‫‪92‬‬
‫(‪)165‬‬
‫جهانااه نیااڤ جه هااا و تااو شااوبهى كااانى‬
‫ب تااه جیهااان نوییااه ئهصاالێ جهااانى‬
‫ئهگااهر عالااهم تااژى شااوعله و چاارا باات‬
‫دڤااااهمرن بااااێ تااااه ئه ساااابابێ چرانااااى‬

‫جیهان ههمى بێ ته وهكى نیڤ دنركا جههییه‪ ،‬و تاو وهكاى كاناا مهعارهنایی‪،‬‬
‫جیهان ههردهم ب ته یا نوییه‪ ،‬و تو ئهص و بناخهیێ جیهانێ یى‪ ،‬ئهگهر عالاهم یاا‬
‫تژى شوعله و چرا ژى بت‪ ،‬تو نهبى رایره ناكهت‪ ،‬چاونكى ئهگاهرا گهشابوونا چرایاان‬
‫تویى‪ ،‬مهعنا‪ :‬بێى ته ئهو گهشاتییێ نادهن‪.‬‬

‫(‪)166‬‬
‫دهرێ وهصاالێ ل ماان مااهحبووبى بهسااته‬
‫ب زۆرێ وى دلااێ ماان كاار شكهسااته‬
‫ئاااهز و ئاااهو دل ل بهنااارێ دێ بمیناااین‬
‫ژ بهر كو یار دلێ شكهستى دخوهساته‬

‫مهحبووبێ ماان دهرگااههااێ وهصلێ ل بهر مان یاێ دائێ ساتى و گرتاى‪ ،‬و وى‬
‫ب زۆر و تهعراییا خۆ دلێ من شكانر‪ ،‬ڤاێااااا ئااااهز و ئاااااهو دلاااێ شكهساتى دێ‬
‫ل هیڤى و بهنرا وى مینین‪ ،‬چونكى ئهو دلێ شكهستى دخوازت‪.‬‬

‫‪93‬‬
‫(‪)167‬‬
‫ئاااهوێ زكااارێ تاااه ماااانع باااۆ تهماشاااا‬
‫تاااه باااه رقا ڕوو نیقاباااا دێااام و سااایما‬
‫ب بهحسااێ لێڤااێ مااهحروومم ژ لێڤااێ‬
‫حیاابه ئهو بهحس مه ل پێشاى لێڤاا‬

‫ئهى ئهو خۆشتڤییێ زكرێ مه بۆ ته دبته مانع و ئاستهنگ كاو ئاهم تهماشاایى‬
‫ته بكهین‪ ،‬و ئهى ئهو خۆشتڤییێ بهرق و ڕۆناهییا دێم و سیمایێ ته بوویه پهرده كو‬
‫ئهم ژ بهر وى نهشێین دێم و سیمایێ ته ببینین‪ ،‬هنرى ئهم بهحساێ شارینییا لێڤاێن‬
‫ته دكهین‪ ،‬و پێڤه مژوی دبین ئهم بێبار بووین ژ وان لێڤان‪ ،‬و ئهو باهحااساااێ ئاااهم‬
‫ژ وان لاێاڤاان دكهین یێ بوویه حیااب و پهرده ل پێشییا مه كو ب ههینه وان‪.‬‬

‫(‪)168‬‬
‫ئهگااااهر كهشاااافا حااااهبیبى تااااه مااااراده‬
‫هاااهڕه نااااو كااااكلێ قاااهلپى تاااو الده‬
‫ئهوه ذاتاێ حیاااب و پاهرده وى ل باهر‬
‫د خااااۆ دا غهرقااااه دو عالااااهم د وا ده‬

‫ئهگااهر مااراد و هیڤییااا تااه ئااهو باات تااو حۆشااتڤى ببینااى و كهش اف بكااهى‪ ،‬تااو‬
‫ئێكسهر قهستا نیڤا كاكلێ بكه و قهلپى ژ بهر چاڤێن خۆ الده‪ ،‬خۆشاتڤى ئاهو ذاتاه‬
‫یێ گهلهك پهرده و حیااب ل بهر ههى وى ژ چاڤان دپارێزت‪ ،‬ئاهو د خاۆ ب خاۆ دا‬
‫نقۆ بوویه‪ ،‬و ههردو عالهم د وى دا نقۆ بووینه‪.‬‬

‫‪94‬‬
‫(‪)169‬‬
‫مه دى مهستهك ژ ڕێ هات و گاهها ماه‬
‫ژ ڤااى دهسااتى كهتااه دهسااتێ دى جامااه‬
‫ژ ناگهها ئهو ژ دهستێ مه كهت و شكهست‬
‫دبێت‪ :‬چ بكهم د ناو مهستا ده مامه!‬

‫مه هنر دیت عاشقهكێ مهست ژ ڕێكێ هات و خۆ ب مه ڕا گههانر‪ ،‬و كاهتااه‬
‫بهزما ماه‪ ،‬ئااهو بهزما جام تێرا د ناڤبهرا مه دا دهاته گێڕانارن‪ ،‬و ئاهو ژ دهساتهكى‬
‫د چوو د دهستهكێ دى دا‪ ،‬پاشى مه هنر دیت ب خارلهتى ڤه ئهو جام ژ دهستێ مه‬
‫كهرت و شكهست‪ ،‬و گاڤا ئهو شكهستى وێ گۆت‪ :‬چ بكهم ئهز‪ ،‬چو ب مان نیناه‪..‬‬
‫ئهز یا كهرتیمه دهستێن هنرهك مهستێن بێ هۆش‪ ،‬لهو حالێ من دێ ئهڤه بت!‬

‫(‪)172‬‬
‫دلێ من بۆ دلاێ تاه ‪-‬جاان‪ -‬ههیاه راهاا‬
‫ژ بهحسااا وێ ههیااه د دل دا م ئاگاهااا‬
‫ماااه دل وهك ئاڤاااهكا صاااارى و زهاللاااه‬
‫وه گهر صارى بتن ئاو عهكسه بۆ ماها‬

‫ئهى رح و جان! ڕێكاهك ژ دلاێ ماه باۆ دلاێ تاه ههیاه‪ ،‬و مان د دل دا هاهمى‬
‫گاڤان ئاگههى ژ بهحس و لێ هڕیانا وێ ڕێكێ ههیه‪ ،‬دلێ من وهكاى ئاڤاهكا صاارى‬
‫و زهاللااه‪ ،‬و ئهگااهر ئاااو یااا صااارى و زهالل باات ئااهو دێ بتااه عااهكس و ئایینااه بااۆ‬
‫ڤهگوهاستنا دێمێ ههیڤا عهسمانى‪ ،‬ئهو دێ تێڕا ئاشكهرا كهت‪.‬‬

‫‪95‬‬
‫(‪)171‬‬
‫چ جااانێ كااو نیاسااێ ڕێااك و ڕههااا بااوو‬
‫دزاناات هااهر چ هااات ژ بارهگههااا بااوو‬
‫چ تاوانااااه ددهى چااااهرخ و كااااوڕێ وێ‬
‫ژ دهورا خۆ چهرخ یاا باێ گونههاا باوو!‬

‫هااهر رحااهكا ڕێااك ب باااش نیاسااى‪ ،‬و ب دورسااتى د مهسااهلێ گاههشاات‪ ،‬دێ‬
‫زانت كو ههر چ تشتێ بێت ئاهو ژ بارهگاهها بلنار دئێات‪ ،‬لاهو ئاهو گوناههێ نائێ تاه‬
‫ستویێ كهسێ دى‪ ،‬و ئهڤه چ تاوانه تو بۆ چهرخا رهلهكێ و كاوڕێ وێ (كاو مرۆڤاه)‬
‫پال ددهى‪ ،‬ما تااو ناازانااى كاااو چهرخ یا بهرپڕس نینه خاۆ ژ وێ زڤڕیناێ ژى یاا ئاهو‬
‫د چهرخا خۆ دا پێ دزڤڕت !‬

‫(‪)172‬‬
‫چ وێناااااێ ئێكااااا ێ باشاااااتر ژێ بئیناااااى‬
‫ئهوى مهعشووق ژ بۆ خاۆ تاو ناهبینى!‬
‫دلااى ڤاااال بكااه ژ هااهر صااوورهتێ هااهى‬
‫حااهتا صااوورهتێ بااێ صااوورهت ببینااى‬

‫ئهگهر ته ڤیا وێنهیهكى (صوورهتهكى) بۆ خاۆ بیناى یاان باۆ خاۆ بكهیاه دلباهر‪،‬‬
‫یااهعنى‪ :‬ئهگااهر تااو بااۆ خااۆ ل دلبااهرهكى گااهڕیاى دا دلااێ خااۆ باارهیێ‪ ،‬ڤێاااا تااه دیاات‬
‫وێنهیهكی باشتر ژ وى ههیه یێ تاه باۆ خاۆ ئینااى‪ ،‬تاو ئاهوى (یاێ ئێكاێ باشاتر ژێ‬
‫ههى) بۆ خۆ نهكه مهعشووق‪ ،‬ب یێ كێم رازى نهبه! تو دلێ خۆ ژ ههر صاوورهتهكێ‬
‫هااهبت ڤاااال بكااه‪ ،‬عشااقا خااۆ نااهدێ‪ ،‬حااهتا تااو وى صااوورهتێ باێ صااوورهت ببینااى‪،‬‬
‫یهعنى‪ :‬وى خۆشتڤییێ باهرى ژ صاوورهت و دیتناێ (كاو خودێیاه)‪ ،‬وى باۆ خاۆ بكاه‬
‫خۆشتڤى‪ ،‬چونكى چو خۆشتڤییێن باشتر ژ وى تو نابینى‪.‬‬

‫‪96‬‬
‫(‪)173‬‬
‫تااه گااۆتى‪ :‬حااال چییااه كااا ماان ببینااه‬
‫سهرێ ل سهر دهستى من سهر یێ ب ئهڤینه‬
‫مااه تشااتهك یااێ دگااهڕیێت د سااهرى دا‬
‫چ یاااێ خۆشاااه‪ ،‬باااهلێ نااااڤێ وى نیناااه!‬

‫ته پسیارا حالێ من كر و گۆت‪ :‬حالێ ته چییه ههوجهیى ڤێ پسیارێ نینه‪،‬‬


‫ههما بهرێ خۆ بره من تو دێ حالێ من زانى‪ ،‬سهرێ من ژ ئهڤینێ یێ سهودایه‪ ،‬و‬
‫من ئهو یێ دانایه سهر دهستێ خۆ‪ ،‬تشتهك د سهرێ من دا یێ دگهڕیێت و ئاهز یاێ‬
‫پێ دحهسیێم‪ ،‬ئهو گهلهك یێ خۆشه‪ ،‬باهلێ ئاهز نازانم چ نااڤى برانماه ساهر چاونكى‬
‫ئهو یێ بێ ناڤه‪.‬‬

‫(‪)174‬‬
‫چ هژماااارا خاااهطایێ باااۆ ماااه دێ دهى‬
‫خرابنااااڤى‪ ،‬ئاااهڤینى‪ ،‬مهساااتییا ماااهى‬
‫تو ئهى دۆستێ مه مهقصوودێ زهماانى‬
‫گله چوو‪ ..‬تو ههبى ههر تشتهكێ ههى‬

‫هااهچى رهقااهم و هژمااارا گونااهها هااهبت تااو بااۆ مااه پااال ددهى‪ ،‬خرابناااڤى باات‪،‬‬
‫ئهڤینرارى بت‪ ،‬مهستییا ب مهیێ بت‪ ..‬ئهڤێ ههمیێ تو دئێ ییه ستویێ مه‪ ،‬ئاهى‬
‫دۆستێ كاو ماه تاویى مهقصاوود ژ زهماانى‪ ،‬دهماێ گللاه و گازنارهیان چاوو و ناهما‪،‬‬
‫ههما مه تو ههبى ههر تشتهكێ ههبت یێ مهیاه‪ ،‬ئێارى ماه ههوجاهیى ب گازنارهیان‬
‫نینه‪.‬‬

‫‪97‬‬
‫(‪)175‬‬
‫ژ باااۆ چ رتناااه كاااه ت نیڤاااا دلاااێ تاااهنگ‬
‫ژ بۆ چ عشقێ قهد خوار كر وهكى چهنگ‬
‫دلااێ ماان هااهى د قالااب دا شااهو و ڕۆژ‬
‫ژ بهر وى ئهو د گهل من ههر دكهت جهنگ‬

‫بۆچى و ژ بهر چ رتناه كهتاه دلاێ تاهنگ و تاژى خاهم و باۆچى عشاقێ باهژنا‬
‫زراو و بلنر وهكاى ئاامیرهتێ چاهن ێ خاوار كار ئاهو دلاێ مان د قاالبێ لهشاى دا‬
‫ههى‪ ،‬شهو و ڕۆژان ژ بهر وى شهڕ و جهن ان د گهل من دكهت‪.‬‬

‫(‪)176‬‬
‫حااهبیبى گااۆ‪ :‬رااالن ژى زێنرییااه مااا !‬
‫دژیاات بااێ جااان و جااانێ ویمااه چاااوا‬
‫دهمااا كااو ئااهز گااریم گااۆ‪ :‬یااا عااهجێبتر‬
‫ئااه زم وى چاااو و وى گریااه ژ چاڤااا!‬

‫خۆشتڤییێ من بهحسێ من كر و گۆت‪ :‬ئهرێ ماا خوناه ئاهو ژیاناا راالن كاهس‬
‫ژى پێ دژیت ژیانه نه‪ ،‬ئهو نه ژیانه‪ ،‬چونكى ئهز رحاا وى‪ ،‬و ئاهز یاێ ژێ دویارم‪،‬‬
‫ڤێاا چاوا ئهو بێ رح دژیت و گاڤا من ژ بهر ڤێ گۆتنا وى كریه گرى‪ ،‬وى گۆت‪:‬‬
‫تشتێ ژ ڤێ ژى عهجێبتر ئهوه چاوا ئهو دكهته گرى‪ ،‬و ئهزم چاڤێن وى و ئاهزێ ژێ‬
‫دویرم‪ ،‬ڤێاا چاوا ئهو دشێت بكهته گرى !‬

‫‪98‬‬
‫(‪)177‬‬
‫بزانااه كااو دهروون تااه شااكهرته ئااو غااار‬
‫ههیه ل پشت وێ عهجایب سووك و بازار‬
‫هااهرێكى كااارهك و یااارهك بااۆ خااۆ گاارت‬
‫نهااانى یاااره مااه‪ ،‬ئااهو چ عهجااهب یااار‬

‫تو بازانه كو جههكێ كااویااار و تااارى وهكى شكهرتێ د هناڤا تاه دا هااهیااااه‪ ،‬و‬
‫ل پشت وێ شاكهرتێ ساووك و بازارهكاا عاهجێب ههیاه‪ ،‬ل وێ ساووكێ هاهر ئێكاى‬
‫یااارهك و كااارهك بااۆ خااۆ گرتییااه‪ ،‬بااهلێ ئااهو یااارێ مااه بااۆ خااۆ گرتااى یااێ نهێنااى و‬
‫ڤهشارتییه‪ ،‬ئهم نهشێین وى ببینین‪ ،‬وهى پا ئهو یارهكێ عهجێبه!‬

‫(‪)178‬‬
‫ژ ته خۆشتر هاهبت ‪-‬حاشاا‪ -‬ماه یاارهك‬
‫وه یاااا باشاااتر ژ دیااارارا تاااه كاااارهك‬
‫د هاااهردو عالاااهما یاااار ماااه بهساااى تاااو‬
‫ژ وێ ناااوورا تهیاااه هاااهر گولعاااوزارهك‬

‫كو یارهكێ خۆشتر ژ ته مه ههبت‪ ،‬حاشا! ههر وهسا كو كارهكێ باشاتر ژ دیتناا‬
‫وهجهێ ته و دیرارا ته ل بهر مه ههبت‪ ،‬ههما بهسى مهیه كو ل سهر دنیایێ و ل بن‬
‫دنیاایێ تاو یاار و خۆشاتڤییێ ماه باى‪ ،‬و هاهر گولعاوزارهك (یاارهكێ ماهجازى) یااێ‬
‫ههبت ئهو ژ نوورا تهیه‪ ..‬یهعنى‪ :‬تویى ئارماناا ڤهشارتى د پشت ڕا‪.‬‬

‫‪99‬‬
‫(‪)179‬‬
‫د دل دا هنااارى صاااوورهت وى ههبیتاااه‬
‫گااااهلۆ دلشااااادهكێ وهك ماااان دبیتااااه‬
‫نهشااێم وه لالهااى بااێ شااادى بااژیم ئااهز‬
‫بهیست من خهم ههیه لێ مان نهدیتاه‬

‫هنرى صوورهت و وێنهیێ وى د دل من دا ههبت‪ ،‬ئهرێ ما كهسهكێ وهكى من‬


‫دلشاد و كهیف ۆش دێ ههبت نه‪ ..‬ژ بهر ڤێ چهنرێ ئهز ب خودێ كهمه دلاێ مان‬
‫ههردهم یێ خۆشه و بێ دلشادى ئهز نهشێم بژیم‪ ،‬چونكی ئهو د دلێ مه دایه‪ .‬و من‬
‫گوها لێ بوویه كو خهم و كۆڤان د دنیایێ دا ههنه‪ ،‬بهلێ جارهكا ب تنێ ژى من ئهو‬
‫نهدیتینه‪.‬‬

‫(‪)182‬‬
‫ژ ڕۆژا چاااو ب ڕوویااێ تااه كااهتى ماان‬
‫خهمێ یهك دهم ناهكر ئاهو بێتاه گارتن‬
‫ژههاار باات بادهیااا بااێ تااه ڤااهخوم ئااهز‬
‫ناااهمینم گاااهر م ژیااان باااێ تاااه بڤێاااتن‬

‫ئهڤااه ژ وێ ڕۆژێ وهره یااا چاااڤێن ماان تێاارا ب ڕویااێ تااه كااهرتین‪ ،‬خااهمێ‬
‫نههێالیه جارهكا ب تنێ ئهو بێنه گارتان‪ ،‬خاهمێ خاهو ژێ ڕهڤانرییاه‪ ،‬و ئاهو هاهردهم‬
‫ب گرینه‪ ،‬ڤێاا ئهو مهیا ئاهز باێ تاه ڤاهخوم ژههار بات باۆ مان‪ ،‬و ئاهز ناهمینم هاهر‬
‫جارهكا من بڤێت بێ ته بژیم!‬

‫‪122‬‬
‫(‪)181‬‬
‫وجاااوودا ڤاااین ناااه رح بااات باااۆ نهژیناااه‬
‫ئااااااهڤینا نااااااازك و چهناااااارا شاااااارینه‬
‫د ناڤا لاهش دهیاه‪ ،‬یاا ژ دهرڤهیاه‪ ،‬یاان‬
‫ل پێشى شهمسێ حاهق تاهبریز دمیناه‬

‫ئهو ههبوون و وجوودا عشق باۆ وێ رح ناهبت ئاهو ناه قاهت ژی نیناه؛ چاونكى‬
‫عشق و ئهڤایان گاهلهك یا نازك و شرینه‪ ،‬ئهرێ ئهو د ناو لهشى ب خۆ دایه‪ ،‬یاان‬
‫ئهو ژ دهرڤاهى لهشاییه‪ ،‬یاان ژى ئاهو ل باهر سان ێ شهمساێ تاهبرێزى‪ ،‬كاو شهمساا‬
‫حهققه‪ ،‬دئێته دانان‬

‫(‪)182‬‬

‫هاااهبوونا تاااه وهلاااهو پشاااكهك بمینااات‬


‫نااهرس دێ بوتپهرسااتێ بااۆ تااه ئیناات‬
‫م گرتااى تااه بااوتێ وههمااێ شااكانر ژى‬
‫بااااوتێ ڕزگارییااااا ژ وههمااااێ دمیناااات‬

‫ئهگهر پشكهكا بچویك ژى ژ ههبوونا ته د دلاێ تاه دا بمینات‪ ،‬نهرساا تاه دێ‬
‫ڕهن هكێ بوتپهڕێسییێ ل باهر تاه شارین كاهت‪ ،‬مان گرتاى تاو شایاى خاۆ ژ پهرساتنا‬
‫صهنهمێ وههمێ بپارێزى ژى‪ ،‬پهڕستنا صهنهمێ ڕزگارییا ژ وههمێ ئهوا دێ ل ناك‬
‫ته پهیرا بت دێ مینت‪.‬‬

‫‪121‬‬
‫(‪)183‬‬
‫م گاااۆ كاااى باااوو ساااتهم دایاااه تاااه ناااایێ‬
‫كو بێ ئهزمان بكهى ڤێ ئاهاا و ئاایێ‬
‫ئاااهوێ گاااۆتى‪ :‬ژ لێڤاااا دووركاااهتم ئاااهز‬
‫نهشێم لهو ئاه ز باژیم باێ ناال و وایاێ‬

‫ماان گۆتااه نااایێ‪ :‬ئااهرێ ئااهو كااى بااوو زولاام و سااتهم ل تااه كاارى‪ ،‬حااهتا ب ڤااى‬
‫ڕهن اااى ئاهاااا و ئااااى باااێ ئاااهزمان ژ تاااه دهركاااهڤن وێ گۆتاااه مااان‪ :‬ئاااهز ژ لێڤاااێن‬
‫خۆشتڤییێ خۆ یێن وهكى شهكرێ دویركهرتم‪ ،‬لهوا تو دبینى ئهز نهشاێم باێ ناالین و‬
‫ئاى و واى بژیم‪.‬‬

‫(‪)184‬‬

‫چ یارێ كو سترى و گاول دیات یهكساان‬


‫وهكى ئێك بن ل باهر زنناار و قورئاان‬
‫نااه الزم تااو خااهما وى جااارهكێ ب ااۆى‬
‫كهرێ لهن ه ل نك وى ههسپێ رههوان‬

‫ئهو یارێ دیتنا وى بۆ تشتان یا خهلهت و ڤاژى بت‪ ،‬وهكى كاو گاول و ساترى‬
‫ل نك وى یاهكسان بن‪ ،‬یان ژى ل نك وى زننار (ئهو كهمهرا قهشه ل ناڤتهن ا خۆ‬
‫گرێردهن‪ ،‬و ئهڤه ئیشارهته بۆ دینێ رهالن) و قورئاان وهكاى ئێاك بان‪ ،‬الزم نیناه تاو‬
‫خهما وى یارى ب ۆى‪ ،‬یهعنى‪ :‬ڤیانا وى بهاڤێژه‪ ،‬چونكى ل نك وى كاهرێ لاهنگ‬
‫و لهغهر وهكى ههسپێ خۆش و رههوانه‪.‬‬

‫‪122‬‬
‫(‪)185‬‬
‫دلاااااێ خهساااااته‪ ،‬دهماااااێ مێرانییێیاااااه‬
‫ژ عشاااقێ جهاااا ناااه یاااێ بییانییێیاااه‬
‫چ تشااتێ عااهقلى تێاارا كاار تهصااهرروس‬
‫بهێلااااااااه دهم ده مااااااااێ دیناتییێیااااااااه‬

‫ئهى دلاێ نسااخ! نوكاه دهم دهماێ مێرانییێیاه‪ ،‬ناه یاێ الوازى و خۆباهردانێ و‬
‫سستییێیه‪ ،‬و ژ بهر ههبوونا عشقێ ل ڤێرێ چو جها بۆ بیانییان نهمایه‪ ،‬ڤێااا هاهر‬
‫تشتهكێ بكهرته بن حوكم و تهصاهررورا عاهقلى‪ ،‬تاو وى بهێلاه‪ ،‬چاونكى دهم دهماێ‬
‫دیناتییا عشقێیه‪.‬‬

‫(‪)186‬‬
‫هااااهڕه عااااهقلۆ ل ڤێاااارێ عاااااقلى كااااا‬
‫مویااهك بااى جهااا ژ بااۆ تااه نینااه ئیاااا‬
‫هاااااه الت ڕۆژ و چرایاااااێ مابتاااااه هااااا‬
‫ل بااه ر تاااڤێ دمیناات ڕویااس و رسااوا‬

‫ئهى عهق ! تو ههڕه و نهمینه ل ڤێرێ‪ ،‬چونكى عاقلرارى ل ڤێرێ نینه‪ ،‬ئهگاهر‬
‫تو مویهكێ زراو ژى بى‪ ،‬ڤێ جارێ جهێ ته ل ڤێرێ ناكاهت‪ ،‬هاهڕه‪ ..‬ڕۆژ هاهالت‪،‬‬
‫و پشتى هاهالتنا ڕۆژێ هاهر چرایاهكێ بمینتاه ها ‪ ،‬ل باهر تااو و ڕۆناهییاا وێ دێ‬
‫شهرمزار و رسوا بت‪.‬‬

‫‪123‬‬
‫(‪)187‬‬
‫شههه ئهو عشاقه وى رایاهت ناه پهیارا‬
‫كیتابااا حهققااه وێ ئایااهت نااه پهیاارا‬
‫چ یێ تیرهك ژ ڤى صهییادى ڤێ كاهت‬
‫ژ وى خوین دێ چت و جهرحهت نه پهیرا‬

‫ئهو عشقه شاههكه بهلێ ئاال و رایهتا وى یا ئاشاكهرا نیناه‪ ،‬و ئاهو كیتاباهكا‬
‫حهققاااه باااهلێ ئایاااهتا وێ یاااا ئاشاااكهرا نیناااه‪ ،‬و هااااهچى عاشاااقهكێ تیااارهك ژ ڤاااى‬
‫نێچیرڤانى ڤێ كهت‪ ،‬خوین دێ ژێ ڕژت بهلێ چو برین ل وى پهیرا نابن‪.‬‬

‫(‪)188‬‬
‫نه شهیرایێ ههوهس بت كهس ههیه ما‬
‫ههیه یێ كاو د ساهر دا مایاه ساهودا‬
‫سااهرێ داڤااا ئااهوێ زهوقااا ددهت شااهوق‬
‫هاااهبوونا وێ ههیاااه و نابیتاااه پهیااارا‬

‫ئهرێ ما كهسهك ههیه شهیرایێ ههوهس و ڤینێ نهبت ئهرێ ما كهسهك ههیه‬
‫كو عشق و سهودا د سهرى دا نهبت نهخێر‪ ،‬كهس نینه سهرێ وى یان دلاێ وى یاێ‬
‫ڤاال بت ژ عشقێ‪ ،‬و سهرێ وێ زهوقێ یا شاهوق ژی پهیارا دبات هاهبوون باۆ ههیاه‪،‬‬
‫بهلێ ههبوونهكا نه بهرچاو‪ ،‬چونكى ئهو ب خۆ ل بهرچاو پهیرا نابت‪.‬‬

‫‪124‬‬
‫(‪)189‬‬
‫نه مهستێ وێ مهیێ مه یاا كاو حاهمرا‬
‫مااهیا مااه یااا د ناااو پااهرداغێ سااهودا‬
‫تاااو یاااێ هااااتى ماااهیا مااان دا بڕێاااژى‬
‫ئهزم ئهو مهستێ كو وى مهى نه پهیرا‬

‫ئهز مهست و سهرخۆشێ وێ ماهیێ نیانم یاا كاو ڕهن اێ وێ یاێ ساۆر‪ ،‬باهلكى‬
‫ماهیا ماه یاا ئاهم پاێ ساهرخۆش باووین ئاهو مهیاه یاا كاو د نااو پاهرداغێ سااهودایێ‬
‫(ئهڤینێ) دا ههى‪ ،‬تو یێ هاتى دا كو وێ مهیێ بڕێاژی یاا كاو ماه مهسات دكاهت‪..‬‬
‫بهلێ تو نهشێى وێ چهنرێ بكهى‪ ،‬چونكى ئهز ژ وێ مهیێ مهست بوویمه یا پهیارا‬
‫نابت‪ ،‬و ب دهست نائێتهگرتن‪.‬‬

‫(‪)192‬‬

‫شاااهرابا جاااانى ئیشاااهو ماااه موداماااه‬


‫مااه ساااقى پادشاااهه و مااهى قهوامااه‬
‫طهرهب تێكرا ل نك مه یا جهمابووى‬
‫گااهلى ئااههلێ دالن خااهو یااا حهرامااه‬

‫ئهو شهڤه‪ ،‬مودام (مهى) شهراب و ڤهخوارنا رحا مهیه‪ ،‬ئاهو شاهڤه سااقى و‬
‫ماهی ێڕێ مااه پادشاهااا ب خۆیاه‪ ،‬و مااهیا مااه بااهژن و باالیاا خۆشااتڤییه‪ .‬ژ بااهر ڤااێ‬
‫چهنرێ كهیف و خۆشى (طهرهب) ههمى یا ل نك مه كۆمبووى‪ ،‬ڤێااا ئاهو شاهڤه‬
‫گهلى عاشق و ئاههلێ دالن! هشایار بمیانن و ناهنڤن؛ چاونكى خاهو ل ساهر هاهوه یاا‬
‫حهرامه!‬

‫‪125‬‬
‫(‪)191‬‬
‫مه گۆ‪ :‬ڕۆژا مه نینن ‪-‬ئهى شهڤێ‪ -‬شاهب‬
‫د عشااقێ دا و عشااقێ نینااه مهزهااهب‬
‫عشااق بااهحره نااه لێڤااه وێ نااه ساااح‬
‫غااه ریقێ وێ پااڕن بااێ نااال و یااارهب‬

‫مه گۆته شهڤا تارى‪ :‬د مهزههبێ عشاق و ئاهڤینێ دا‪ ،‬و عشاقێ چاو مهزهاهب‬
‫نینن! ڕۆژا مه ههر یا گهشه‪ ،‬و چو شهو بۆ وێ نیانن‪ ..‬یاهعنى‪ :‬چاو رهسااد نهشاێن‬
‫خۆشییا ئهڤینا مه تێك برهن‪ ،‬و عشق بهحرهكا بێ بنه‪ ،‬چو لێڤ و ساح بۆ نیانن‪،‬‬
‫د ڤێ بهحرێ دا گهلهك كهس ههنه نقۆ دبن‪ ،‬بێى نالیناهك ژ وان بێات یاان ژى ئاهو‬
‫ههوار بكهن و بێژن‪ :‬یا رهب!‬

‫(‪)192‬‬
‫ب ڤاااااێ ئاهاااااا م قاااااانع ناااااابتن ئاهاااااا‬
‫وهلااهو ئاااخ باام نااه قااانع نااابتن شاهااا‬
‫ژ بااۆ هااهر الیااى ساااجر باام وهكااى سهااا‬
‫ڤهشاااارتن هیچاااه قاااانع ناااابتن ماهاااا‬

‫ئاها و نالین ب ڤێ ئاها من قانع نابت‪ ،‬و خۆ ئهگهر ئهز خۆ بكهماه ئاخاا بان‬
‫پییان ژى‪ ،‬شاهێ مه یێ خۆشتڤى قانع نابت‪ ،‬و ئهگهر ئهز وهكى سیبهرێ سارێ بۆ‬
‫ههر الیهكى ببهم ژى‪ ،‬خۆڤهشارتن پێ نهڤێت‪ ،‬چونكى مهها شهڤا مه ب ڤێ چهنرێ‬
‫قانع نابت‪.‬‬

‫‪126‬‬
‫(‪)193‬‬
‫كچكبااااوون بااااۆ مااااه زنیێ كێمااااى نابااااه‬
‫ئاااو زارۆكاااى ژ كاااهمالێ تاااێ حساااابه‬
‫ئهگااهر بااابى وهكااى زارۆى قهسااه گااۆت‬
‫كهسااااێ عاقاااا دزانیااااتن كااااو بابااااه‬

‫بچویكاتى نابته كێماسى بۆ مهزنییێ‪ ،‬مهخساهد‪ :‬خاۆ بچاویككرن و تهواضاوع‬


‫بۆ مرۆڤێ مهزن نابته كێماسى‪ ،‬و زارۆكینى ههر چهنره تشتهكێ بچویكه ژى‪ ،‬باهلێ‬
‫ئهو ژ كهمالێ تێته هژمارتن؛ چاونكى ئاهو ڕێكاا كهمالێیاه‪ ،‬و ئهگاهر جاارهكێ بااب‬
‫دهڤێ خۆ ب ئاخفتنێ خوار بكهت‪ ،‬و وهكى زارۆكێ خۆ باخڤات‪ ،‬ئاهو ب وێ چهنارێ‬
‫بچویك نابت؛ چونكى ههر كهسهكێ ب عهق بت دزانت كو ئهو هاهر باباه‪ ،‬یاهعنى‪:‬‬
‫ئهگاااهر ماااهزنێ خاااهلكى خاااۆ بینتاااه ڕێااازا كهساااێ بچویاااك و الواز ژ وان‪ ،‬ل ناااك‬
‫عهقلراران ئهو ههر دێ مینت مهزن و ئهو بچویك نابت‪.‬‬

‫(‪)194‬‬
‫تااااه بااااۆ الو و جوانااااان حهساااارهته ڕوو‬
‫ژ بۆنااااااا زاهرانااااااه قیبلااااااه ئااااااهبروو‬
‫م خااۆ عوریااان كااره ژ جوملااه صاافاتان‬
‫نقۆڤااانێ تاااه دا ئاااه ز باام ل نااااو جاااۆ‬

‫ڕوییێ ته یێ زیبا حهسرهت و كوال دلێ الو و جوانێن دهالله‪ ،‬و ئهبروویێن تاه‬
‫یێن وهكى محرابان قیبله و ڕووگههن بۆ زاهر و خوداپهڕێسان‪ ،‬من خۆ ژ وان هاهمى‬
‫سااالۆخهتان ڕویااس كرییااه یااێن كااو مرۆڤااى ب عااهردى ڤااه گرێااردهن‪ ،‬دا ئااهز بشااێم‬
‫نقۆڤانییێ د ناو جۆ و ڕویبارێ ته یێ شرین و زهالل دا بكهم‪.‬‬

‫‪127‬‬
‫(‪)195‬‬
‫ریاااا و شاااههوهتێ گاااهر تاااو بااارى دوو‬
‫بزاناااه كاااو ب ڤاااێ بێااازار دكاااى خاااۆ‬
‫ئهگهر نه‪ ..‬ههر تو دێ بینى ب عهیانى‬
‫ژ كیڤااه هاااتى ئااو دێ كیڤااه چااى تااو‬

‫ئهگهر هاهردهم تاو برهیاه ب دویاڤ ریماهتى و خۆشای و شاههوهتێن خاۆ ڤاه‪ ،‬تاو‬
‫بازانااه كااو تاو دێ ب ڤى كارى خۆ الواز و بێازار كاهى‪ ،‬و تاو نهشاێى ئارمانااا خاۆ‬
‫ب تمااامى ب دهساات خااۆ ڤااه بینااى‪ ،‬و ئهگااهر تااو خااۆ ژ ڕیمااهتییێ برهیااه پاااش‪ ،‬و‬
‫شههوهتێن ئهرزان ب پشت گوهاا ڤاه بهااڤێژى‪ ،‬تاو ب ڕهن اهكێ ئاشاكهرا و باهرچاو‬
‫دێ بینااى و زانااى كااانێ تااو ژ كیڤااه هاااتى و دێ كیڤااه چااى‪ ،‬و ئارماناااا تااه ژ ڤااێ‬
‫ژیانێ چییه‪.‬‬

‫(‪)196‬‬
‫دهما كهرتییه ناو لهش گهوههرێ جاان‬
‫ئهوى چار طهبعێ راسر بووناه جیاران‬
‫تااارى ڕهن اااێ ئاااهڤێ تلیاااێ ددهت ڤاااێ‬
‫خااودا‪ ،‬پااارێزه مااه ژ ههڤسااوى خرابااان‬

‫دهما گهوههرا رحێ یا ب بها ژ بلنریێ هاتى و كهرتییه د نااو قاالبێ لهشاى‬
‫دا ئاهوێ ژ ئااخااێ چاێابااووى‪ ،‬ئهو بوو جیرانا چار طهبعێن خاراب و راسار یاێن كااو‬
‫د لهشى دا ههین‪ ،‬ئهو ژى‪( :‬ئاو و ئاخ و ئااگر و با)نااه‪ ،‬ڤێااا وان كاار ل پاكییاا‬
‫رحااێ كاار‪ .‬و د ئیشااییێ تاارى دا ئهگااهر تلییااهك یااا خااولیكى و خااراب باات پشااتى‬
‫دهمهكى ڕهن ێ خۆ یێ كرێت ددهته وێ تلییێ یا ب ڕهخ خۆ ڤه‪ ،‬ڤێاا ئهى خودا تو‬
‫مه ژ جیران و ههڤسوییێ خراب بپارێزه‪.‬‬

‫‪128‬‬
‫(‪)197‬‬
‫ههیااه ژ دهرڤااهیى كااورر و دینااى صااهحرا‬
‫ئهمێ ل وێ ناڤهڕاستێ بووینه ساهودا‬
‫ل وێاارێ كااورر و ئیسااالمێ نااهما جهااا‬
‫وهكااى عااارس گههشااتێ سااهر ئااهوى دا‬

‫ژ دهرڤهیى كوررێ و دینى جههكێ بهرررهها وهكى صهحرایێ ههیاه‪ ،‬ل وى جهاى‬
‫ئهم یێن بووینه عاشق و سهودا‪ ،‬ل وى جهاى چاو جهاا باۆ ئیساالمێ و كاوررێ نیناه‪،‬‬
‫لااهوا هااهر عاررااهكێ گههشااته وى جهااى‪ ،‬و ئاشااكهرا ژ وى مااهقامى خهبااهر دا‪ ،‬دێ‬
‫ئێته كوشتن‪..‬‬
‫و ئهڤه ئیشارهته بۆ مهقامێ (وحر الوجود)ێ ئاهوێ حاهلالجى ب پاهیڤا (أناا‬
‫الحق) خهبهر ژێ داى‪ ،‬و خۆ پێ هێژایى كوشتنێ كرى‪.‬‬

‫(‪)198‬‬
‫قهسااێ دێ بااۆ تااه بااێ ئااهزمان ڤااهگێڕم‬
‫ژ هاااهر گوهااارارهكى دێ وێ ڤهشاااێرم‬
‫تناااێ تاااو دێ بهیساااى وێ قهساااا مااان‬
‫د ناااو خااهلكى ده گااهر چ وێ دگێااڕم‬

‫ئاخفتنێ ئهز بێ ئهزمان دێ بۆ تاه بێاژم‪ ،‬و ئاهز دێ وێ گاۆتنێ ڤهشاێرم دا چاو‬
‫گوهراران گوها لێ نهبت‪ ،‬ب تنێ تو دێ ڤێ گۆتنا من بهیسى‪ ،‬هاهر چهناره ئاهز دێ‬
‫وێ ئاخفتنێ ئاشكهرا د ناو خهلكى دا ئینم و بهم‪ ،‬یهعنى‪ :‬خهلكى دێ گوها ل وێ‬
‫ئاخفتنا من بت یا ئهز بۆ ته دبێژم‪ ،‬بهلێ ئهو تێ ناگههن و چویێ ژێ نزانن‪.‬‬

‫‪129‬‬
‫(‪)199‬‬
‫كییه دبێاژت‪ :‬ئاه وێ زێنارى مار و چاوو‬
‫وه یااا ڕۆژا ئومێاارا مااه باار و چااوو‬
‫ناااااهیارێ (ڕۆژ)ه لاااااه ورا وى ل باااااانى‬
‫دو چاو گرتن‪ ،‬و گۆتى‪ :‬ڕۆژ مر و چوو‬
‫ئهو كییه دبێژت‪ :‬ئهو مرۆڤێ پاك یێ ههر و ههر د دلێ ماه دا زێنارى‪ ،‬مار و‬
‫چوو و نهما ئێرى وى ژ بیرا خۆ ببه ئهو كییه دبێژت‪ :‬بێ هیڤى به چاونكى د گاهل‬
‫چوونا خاۆ وى ڕۆژا هیڤاى و ئومێارێن تاه بار‪ ،‬و ئاهو ناهما ئاهو كهساێ ڤاێ گاۆتنێ‬
‫بێژت‪ ،‬ئهو نهیارێ ڕۆژێیه لهوا ئهو دچته سهر بانى و ل بهرانبهر ڕۆژێ ڕادوهساتت و‬
‫ههردو چاڤێن خۆ دگرت‪ ،‬و دبێژت‪ :‬ڕۆژ یا مرى و چووى و نهمایه‪ ،‬و دنیا تارییه!‬
‫ئهڤااه ئیشااارهته ژ شاااعرى بااۆ شااێ ێ وى شهمسااێ تااهبرێزى‪ ،‬دهمااێ هناارهك‬
‫كهسان پیالنهك دژى وى گێڕاى‪ ،‬و ئهو بێ ساهر و شاوین كارى‪ ،‬و گۆتییاه شااعرى‪:‬‬
‫ئهو چوو و نهما ئێرى وى ژ بیر بكه‪.‬‬

‫(‪)222‬‬

‫مااهى و خااهمرا ژ بااۆ خااهلكى حهرامااه‬


‫ژ بااااۆ دهروێشااااى جااااانێ بهردهوامااااه‬
‫نااهبێژه ساااقى‪ :‬بهسسااه كااار تمااام بااوو‬
‫مه كا ده ساپێك و كاانێ ماه خیتاماه‬

‫ئهو مهیا كو ژ بۆ خهلكى حاهرام‪ ،‬باۆ دهروێشاێ قهلهنارهر یاا حهاللاه؛ چاونكى‬
‫ئهو بۆ وى رح و جانهكێ بهردهوامه‪ ،‬ڤێاا تو ئهى ساقى و مهی ێڕێ مه (مهخساهد‬
‫بێ مهحبووبه) نهبێژه‪ :‬بهسه‪ ،‬كار تمام بوو و چاو ژێ ناهما! ناه‪ ..‬هێشاتا ماه باهزما‬
‫طهرهبێ دهست پێ نهكرییه‪ ،‬ڤێاا كهن ى ته بڕیارا ب دووماهى هاتنا وێ دا‬

‫‪112‬‬
‫پاشبهند‬

‫(‪)41‬‬
‫غهزهلێن‬
‫جهاللهددینێ رۆمى‬

‫‪111‬‬
112
‫(‪) 4‬‬
‫شههێ من هات‬

‫شههێ من هات شههێ من هات ب هملینن دهر و بانه‬


‫بپاااارێزن تااا و دهساااتان ژ باااهر ئاااهو مااااهێ كهنعاناااه‬
‫كو جانێ جاانێ جاانى هاات ناههێال باۆ رحاێ ناڤاهك‬
‫ل پێش اى وى رحااێ كااارهك نااهمااا‪ ..‬دێ بیتااه قوربانااه‬
‫ل ڕێیا عشقێ ونراماه دهماا ئاهو هاتاه مان غهرلاهت‬
‫چیامااه بوومااه ئااهو كایااا ل بااهر پااێ ههسااپێ سااولتانه‬
‫ئهگااهر چ تركااه تاجیكااه ژ وى ئااهو عهبااره نێزیكااه‬
‫ژ چاڤاان دووره هاهر چهنااره د ناڤاا لااهش ده ئاهو جانااه‬
‫گهلى یاران مه هات بهخته وهرن دا ئهم برهین رهخته‬
‫سولهیمان هاته سهر تهختاه عاهزل كاهن دێاوێ شاهیتانه‬
‫چما تو هۆ ل جها مایى چما باێ دهسات و پاێ پاایى‬
‫بكاااه پڕساااێ ژ هودهاااود كاااا گاااهلۆ قهسااارا ساااولیمانه‬
‫بكااه ل وێاارێ موناجاااتێ تااو بێااژه ساارر و حاجاااتێ‬
‫دزانیاااااتن ساااااولهیمانێ ماااااه جوملاااااه زارێ طهیراناااااه‬
‫قهسااه ئااهى بهنااره وهك بایااه دلااێ ژێ حێبااهتى مایااه‬
‫بهلێ ئهو لاێ دكاهت راهرمان‪ :‬ل هاهو بیناه پهریشاانه‬

‫‪113‬‬
‫(‪) 0‬‬
‫ته دیتییه عاشقێ قانع‬

‫تااه یااهك عاشااق دیی اه قااانع ب وێ ڤینااا كاارى سااهودا‬


‫ته یهك ماساى دییاه رازى ببات كاو ئاهو ل نااو دهریاا‬
‫ته نهقشهك دیتییه جارهك ڕهڤای بات ئاهو ژ نهققاشاى‬
‫تااه وامااق دیتییااه عااوزرێ ڤااهخوازت جااارهكێ ژ عااهذرا‬
‫كااو ریرقااهت دى ئهڤیناارار ناڤهكااهى خااالى ژ مااهعنایێ‬
‫بااهلێ مااهعنا كااو وهك مهعشااووقى باات حاجااهت چییااه ب ئهسااما‬
‫تو دهریایى ئهزم ماسى چهوا حهزكهى تاو ساهحكه مان‬
‫بكااه رهحمااێ بكااه شاااهى كااو بااێ تااه هااهر ئااهزم تااهنها‬
‫ئاااهیا شاهنشاااههێ قااااهر چماااا رهحماااا تاااه یاااا كێماااه‬
‫دهمااا كااو تااو نااه حاضاار بااى ژ مااه ئاااگر دچاات باااال‬
‫دهماااا ئااااگر ببینااات تاااه ل دهر گۆشاااێ دڕوینااات ئاااهو‬
‫ژ ئاااگر یااێ چنااى یااهك گااول ددهت وى ئااهو گولااهك رهعنااا‬
‫عهزابه ئهو جهان بێ ته نهبت ئهو بێ تاه یاهك لهحظاه‬
‫ب جااانێ تااه مااه جااان بااێ تااه ددهت ئااازار و ئهشااكهناا‬
‫خااهیال تااه شااوبهى سااولتانى د ناڤااا دل ده جهااا دانااى‬
‫دهما هات وهك سولهیمانى كهته نااو (مساار األقصاى)‬
‫هزار شوعله و چرا هلبوون و مهساار وا موناهووهر كار‬
‫بهحهشت و حهوضێ كهوثهر بوو جهاێ ملیاكاهت و حاوورا‬

‫‪114‬‬
‫تهعالهلالها تهعالهلالها د چهرخێ چهنار هاهییڤ هااتن‬
‫تااژى ئااهیوانێ حااوورن لااێ نااه بااۆ هااهر چاڤااهكێ ئااهعما‬
‫خنێكا هاهر چ طاهیرێ كاو ل نااو عشاقێ ماهقام داناا‬
‫ل سااهر قااارى مااهقامێ كااێ ههیااه لااێ پااا ژ با عااهنقا‬
‫خنێكااا طااهیرێ رهببااانى شههنشههااا شهمسااێ تااهبریزى‬
‫كو شهمسه ئهو بهلێ نه ل وا جهێ كاو ل ماهغرب و شاهرقا‬

‫‪115‬‬
‫(‪) 3‬‬
‫تو دزانى چ دبێژیتن رهباب‬

‫تاااااااو دزاناااااااى چ دبێاااااااژیتن رهبااااااااب‬


‫ژ ئاااهوا ڕۆنااارك و ڤاااى جاااهرگێ كاااهباب‬
‫پووسااتهكێ ڤاااال ژ گۆشااتى مایااه ماان‬
‫لااااااهو دنااااااالم د ریااااااراق و د عااااااهزاب‬
‫دارى هااااهم گااااۆتى ژ تاااااكێ كهسااااكم‬
‫زیاان شكهساات و ل مااه پرتپاارت بااوو ركاااب‬
‫ئااااهم غااااهریبین د ریراقااااێ دا شااااههان‬
‫گوهااااا باااارێرن مااااه ( لااااى اللااااه ماااا ب)‬
‫ئاااهم ژ حاااهق ئاااهووهلى هاتیناااه جهاااان‬
‫ئااو ب نااك ڤااه دێ بكااهین ئااهم ئاانقالب‬
‫جهرهساااا قاریلاااهیێ دهن اااه ماااه هاااهر‬
‫یااان وهكااى رهعااره دهمااا هاااتى سااهحاب‬
‫ئااااهى مسااااارر دلااااى نااااهده چااااو جهااااا‬
‫دا نااااااهبى خهسااااااته د داڤااااااا ئاتاااااا اب‬
‫تاااه گهلاااهك ماااهنزل گوهاڕتیناااه بااازان‬
‫ژ دهمااااا نوطفااااه حااااهتا بوویااااه شااااهباب‬
‫تااااو سااااهه كااااه دا ب ئاسااااانى بااااژى‬
‫هاااهم ب ساااااناهى بچااااى تااااو ب ثااااهواب‬

‫‪116‬‬
‫تاااو ب ساااهختى وهكاااى وى وى ب اااره‬
‫ئاااااااهووهل و ئااااااااخره‪ ،‬بكاااااااه ئنت ااااااااب‬
‫خااۆش كڤااان كێشااا و هاڤێتااه مااه تیاار‬
‫كهرتاااه قاااهلبێ عاشاااقا و كااار ئضااا راب‬
‫تاارك و رۆمااى و عااهرهب گااهر عاشااقن‬
‫هاااهڤزمانن ئاااهو ب ڤاااى باااان ێ صاااهواب‬
‫با ددهت نال و ئهنینا و دبێاژت تاه وهره‬
‫دا بچاااین حااااهتتا ئااااهوێ جۆیااااا ب ئاااااب‬
‫بااهرێ ئاااو بااووم و نوكااه بوومااه هااهوا‬
‫دا كهسااااێ تێهنااااى رههاكااااهم ژ سااااهراب‬
‫ئهو نوطوق بایاه كاو ئااو بوویاه باهرێ‬
‫لاااێ دبااات ئااااو چاااى دهماااا داناااا نقااااب‬
‫ئااهو ژ دهرڤااهى جهااهتان بااان ى ددهت‪:‬‬
‫جهااااهتى پێلااااه بكااااه بااااۆ مااااه مااااهتاب‬
‫عاشااااقۆ! كێمتاااار نهبااااه ژ پهروانااااهیێ‬
‫مااااااا ژ ئاااااااگر دكااااااهتن ئااااااهو ئاتناااااااب‬
‫شاهاااا ل بااااژێڕه ژ باااهر كونااارى چاااهوا‬
‫وى بكااااهم كاڤاااا و ئااااهز پااااێلم خااااهراب‬
‫چااى كااهرێ دیناااتى هاااتێ لااێ ده تااو‬
‫دارێ گااااااااااایى دا بزڤڕیتااااااااااه لوباااااااااااب‬
‫ل دلاااێ وى كاااو ب اااهڕیێم كاااا بهاااا !‬
‫(‪)1‬‬
‫حااهق ژ كااارر ڕا دبااێ‪( :‬ضاارب الرقاااب)‬
‫ااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااا‬
‫(‪ )1‬مهخسهد ژ ڤاان هاهر ساێ ماالكێن دویمااهییێ ئهڤهیاه‪ :‬یاارێ ماه ل باژێڕییاه ڤێااا‬
‫چاوا ئهز ژ بهر وان كونرێن ل باژێڕى دخوینن (ئهو رهسادێن دبێژن‪ :‬یارێ ته نهمایاه)‬

‫‪117‬‬
‫باژێڕى بهێلم دا كاڤ ببت نه‪ ،‬ئاهز وه ناكاهم‪ ،‬و مهتاهال ڤاان كوناران وهكاى مهتاهال‬
‫وى كهرییه یێ دین دبت‪ ،‬و ههر كهرهكێ ته دیت دین بوو‪ ،‬تو وى دارى لاێ باره یاێ‬
‫بۆ لێرانا گایان دئێته ب كارئینان‪ ،‬دا ئهو ل عهقلێ خۆ بزڤڕت‪ ،‬و ئهگاهر ئاهز ل دلاێ‬
‫وى ب هڕیێم دا وى قانع بكهم كو یارێ مان یاێ مایاه ل بااژێڕى‪ ،‬ئهڤاه تشاتهكێ باێ‬
‫بهایه‪ ،‬خودێ دهمێ بهحسێ كارران دكهت‪ ،‬دبێژت‪ :‬هاوین ل ساتویێ وان بارهن‪ ..‬لاهو‬
‫دڤێت ئهز ل ستویێ وى رهسادى ب هڕیێم‪ ،‬دا لێ برهم‪ ،‬ناه ل دلاێ وى‪ ،‬دا وى قاانع‬
‫بكهم!‬

‫‪118‬‬
‫(‪) 1‬‬
‫نهكهڤه ‪ ..‬ڕێیا ب خوونه‬

‫نهكهڤااه‪ ..‬ڕێیااا ب خوونااه‪ ،‬تااه ل پااێش و ل بااهره‬


‫دزێ ئینساااااانا ژ یاااااێ زێااااارى پتااااار بووناااااه‪ ،‬وهره!‬
‫ههكاااه ئامانااااه ئاااهوا عاااهق و هشاااا كاااو بااارزن‬
‫دێ چ كهن ئاهو ب كهساێ بوویاه ژ خاۆ باێ خهباهره‬
‫نهكه كاسر خوهیێ خۆ تو وهكى خهصمى وى ناهزان‬
‫خهلكى زێاڕ قهصاره ئاو نهرساا تاه وهكاى زێاڕێ زهره‬
‫قاصاارێ رهببااى دبێااژت كااو ماارۆو مهعرهنااه‪ ،‬لااهو‬
‫ژ ئااهوا زێااڕ ههیااه ئ او زیااڤ‪ ،‬و ههیااه پااڕ گ اهوهااهره‬
‫خۆ بناسه و ژ خۆ هشیار به باهلێ پاا دێ چ كاهى‬
‫تاااه دزێ دهسااات ساااڤكه‪ ،‬ئاااو ل ڕییاااێ وى حاااهذهره‬
‫سااهحهرا تارییااه گااهر چ بااهلێ ئااهو ڕۆژه حسااێب‬
‫چاااى كهساااێ ساااهحكهته ڕۆژێ دباااتن وهك ساااهحهره‬
‫رح و جااان پااێ نهرهسااا صااوبحهگهها مهسااته دباان‬
‫صوبحێ باهر چاونكى ل ڕۆژه و هاهڤال وێ نهظاهره‬
‫دا كو خۆشرل بى بۆ خۆ زێڕێ رحێ كۆم كه گهلاهك‬
‫تااه چ زێااڕێ هااهى و زیااڤ دێ بتااه مااارێ سااهقهره‬
‫بۆ خودێ كاا شاهڤهكێ باێ خاهو و خاوارن تاو باژى‬
‫ب سااهدا شااهو تااه ب هشاایارى قهتاناارن ژ خااوه ڕه‬

‫‪119‬‬
‫ژ هااهمى ذهررهیااێ ئاااخێ و ژ بااهر دهردێ سااهرى‬
‫ئاها و رهریاد و ههوار تێن تاه باهلێ گوهاا یاێ كاهڕه‬
‫ل ڕوییێ خاۆ تاو باهالو كاه ساهحهرێ خووناا دلاى‬
‫زادهڕێ خوونااااا دلااااه بااااۆ تااااه ئااااو ئاهااااا سااااهحهره‬
‫ژ ئومێااارێ دلاااى پاااڕ كاااه ب صاااهرایێ باهلیناااه‬
‫كااااو دلااااێ پاااااكێ تااااه ئایینهیااااه ڕۆژ و قهمااااهره‬
‫موئنساااێ ئهحماااهدێ مورساااهل ل دناااێ كییاااه ببێاااژ‬
‫شهمسااێ تااهبریزه شههنشاااهه كااو ( حاارى الكباار)ه!‬

‫‪122‬‬
‫(‪) 5‬‬
‫زڤڕى مهها ڕۆژییێ‬

‫سااهناهقێ سااول انى هااات‬ ‫زڤااااااڕى مااااااهها ڕۆژییااااااێ‬


‫ساااافرا رح و جااااانى هااااات‬ ‫دهساااااتى ناااااهده خۆشاااااییێ‬
‫دهسااتێ طهبیعااهت دبهساات‬ ‫جان ژ قهطیعاهت ڤهڕهسات‬
‫لهشااااكهرێ ئیمااااانى هااااات‬ ‫قااهلبێ ضااهاللهت شكهساات‬
‫دهسااااااتى ب تاااااااالن ددات‬ ‫لهشاااااكهرێ (والعادیاااااات)‬
‫ناااهرس ب ئاااهرغانى هاااات‬ ‫ژ ناااااااارێ (والموریاااااااات)‬
‫مووسااااا دهمااااا هااااات بااااوو‬ ‫(البقاااااار ) ڕاساااااات بااااااوو‬
‫چاااونكى ب قورباااانى هاااات‬ ‫كوشاااااااتى ب وى ڕادباااااااوو‬
‫ژیناااااه ژ باااااۆ جاااااانێ ماااااه‬ ‫ڕۆژییاااااااه قورباااااااانێ ماااااااه‬
‫جااان كااو ب مێڤااانى هااات‬ ‫لهشاااااى ب قورباااااان بااااارهن‬
‫حیكماااااه ژ وى تێناااااه پاااااڕ‬ ‫عاااااهورهكێ خۆشاااااه صاااااهبر‬
‫روهناااى ژ عهسااامانى هاااات‬ ‫ل ڤااااااێ مااااااهها بێنفرههااااااا‬
‫رووحااااااااااا ل معراجییااااااااااه‬ ‫نهرسااااێ كااااو موحتاجییااااه‬
‫جاااان ژ باااۆ جاناااانى هاااات‬ ‫هاهر دهمااا زیناران شكهساات‬
‫دل رااااااڕى چااااااوو ئاساااااامان‬ ‫پااااااهردهیێ تااااااارى دڕاناااااار‬
‫دوباااااره ئااااو ثااااانى هااااات‬ ‫چاااونكى رریشاااته باااوو ئاااهو‬

‫‪121‬‬
‫وهریسااااى ئااااهو هلكشااااانر‬ ‫زووكااااااا ژ چاااااااال لهشااااااى‬
‫یووساااافێ كااااهنعانى هااااات‬ ‫ل ساااهر دهڤاااێ بیااارێ گاااۆ‪:‬‬
‫قهبوولاااااه عیساااااێ دوعاااااا‬ ‫كااااو ژ كااااهرێ خااااۆ ڕهڤااااى‬
‫مائیاااااره و خاااااوانى هاااااات‬ ‫دهسااتى بشااۆ تااو ژ رهلااهك‬
‫تااااو چااااو نااااهبێژه و نااااهخۆ‬ ‫دهساااات و دهڤااااا تااااو بشااااۆ‬
‫بااااۆ كااااهڕ و الالنااااى هااااات‬ ‫سااااهحكه قهسااااه و پااااارییێ‬

‫‪122‬‬
‫(‪) 6‬‬
‫دهما كو ئهز مرم‬

‫دهما كاو ئاهز مارم ئاو سانرریك مان باوو رهواناه‬


‫نهكه هزرێ كو دهردێ من ژ چاوونێ ئاهو جهاناه‬
‫ل سهر من تو نهكهى ب رى ئو بێژى‪ :‬وهى م اابن‬
‫م اااابن كاااو بكهڤیاااه طهلهاااهیا دێاااوێ عهواناااه‬
‫نااهبێژه‪ :‬چااوو ریراقااێ‪ ،‬گااهر جااهنازێ ماان ببینااى‬
‫ویصال و ههم موالقاتاه ماه ئاهو چااخ و زهماناه‬
‫وهكاااى تاااه ئاااهز ساااپارتم گاااۆڕى ناااهبێژه وهداعاااه‬
‫كو قاهبره پاهردهیێ كاهرتى ل ساهر بااغێ جیناناه‬
‫ئهگاااهر چاااوونێ ببیناااى تاااو ئاااهوێ هااااتن بناساااه‬
‫غورووبااا ڕۆژ و هااهیڤێ مااا ژ بااۆ وا بااوو زیانااه‬
‫ل بهر ته ئهو غورووبه لێ ب ڕاساتى بات شاورووقه‬
‫لهحر وهك حهبسه لێ پا ئاهو خهالصاا رووح و جاناه‬
‫چ تۆڤه هاتییه چانرن ل عهردى ئو نهشین باووى‬
‫ژ بااۆ تااۆڤێ مرۆڤااى پااا چییااه تااه ئااهو گومانااه‬
‫چااهوا دهلااوا تااه داهااێالى تااو دێ هلكێشااى ڤاااال‬
‫ژ بۆناااا یووسااافێ جاااانى چماااا چاااالێ ریغاناااه‬
‫كو دهو ته گرت ژ ڤى ئاالى ل ئاالێ دى ڤهكاه وى‬
‫تااه دهن ااێ هاااى و هااۆیێ دێ گههیتااه المهكانااه‬

‫‪123‬‬
‫(‪) 7‬‬
‫‪ ..‬ئو ئهو درهو بوو‬

‫دبێژن‪ :‬شاهێ عشقێ كا وهرا ئو ئهو درهو بوو!‬


‫دبێژن بۆ شاهڤا تاه ساپێره كاا ئاو ئاهو درهو باوو!‬
‫دبێژن‪ :‬بۆچییه تو خاۆ دكاوژى باۆ عشاق و ڤیناێ‬
‫ئهگهر لهش بوو رهنا نینه بهقا‪ ،‬ئاو ئاهو درهو باوو!‬
‫دبێاااژن‪ :‬رۆناااركا باااێ رایاااره باااۆ عشاااقێ ناااهڕێژه‬
‫وهكى چاو بهسته بوو نینه لقا‪ ،‬ئو ئهو درهو باوو!‬
‫دبێااژن‪ :‬گااهر كااو دهركااهرتین ژ دهورانااا زهمااانى‬
‫ژ وى ئالى مه رح ناچت ڤه‪ ..‬نا‪ ،‬ئو ئهو درهو باوو!‬
‫هاااهچى یاااێن كاااو ژ تاااهخمینێ نهڕهڤیناااه دبێاااژن‪:‬‬
‫خهیالااه یااا كاارى پێغهمبااهرا‪ ،‬ئااو ئااهو درهو بااوو!‬
‫ههچی یێن كو نهچووینه ڕاساتهڕێیا حاهق دبێاژن‪:‬‬
‫بهنى نینن چو ڕێ بۆ نك خودا‪ ،‬ئو ئهو درهو باوو!‬
‫دبێاااژن‪ :‬عاااالمێ ساااررا دلاااى ساااررا نهباااهرچاو‬
‫قه نادهت بهنرهیى بێ واس هیا‪ ،‬ئو ئهو درهو بوو!‬
‫دبێااژن‪ :‬ناڤهكااهت سااررا دلااى بااۆ بهناارهیى ئااهو‬
‫ژ لوطفێ بهنرى نابهت بهر سهما ئو ئهو درهو باوو!‬
‫دبێژن‪ :‬ئهو كهسێ طهبع و سورشتێ وى ژ ئاخاه‬
‫ژ عهسااامانى ڕه نابااات ئاشااانا ئاااو ئاااهو درهو باااوو!‬
‫ژ هێلینااا ئااهڤێ ئاااخێ ‪-‬دبێااژن‪ -‬ئااهو رحااا پاااك‬
‫ب چهن ێ عشقێ ناچت بهر ههوا‪ ،‬ئو ئهو درهو بوو!‬

‫‪124‬‬
‫دبێااااژن‪ :‬ئارتابااااا حااااهق ژ بااااۆ باااااش و خرابااااا‬
‫ل سهر كارى جزا ناادهت ئاهوا‪ ،‬ئاو ئاهو درهو باوو!‬
‫خۆ كهڕ كه تو نهكاه ئااخفتنێ گاڤاا یاهكى گاۆت‪:‬‬
‫قهسه بێ حهرس و دهنگ نابت ئهدا‪ ،‬ئو ئهو درهو بوو!‬

‫‪125‬‬
‫(‪) 8‬‬
‫من دهیك بهختهوهره‬

‫ماان دهیااك بهختااهوهره بااابێ منااه ئااههلێ كااهرهم‬


‫رااهرهحێ پااس رااهرهحێ پااس رااهرهحێ پااس رهرهحااهم‬
‫سهحكه بهگلهربهگێ شادییێ كو ئهو هاات ب خوهشاى‬
‫تااااژى باااااژێڕ و بیابانااااه سااااوپا طااااهب و عااااهلااااهم‬
‫گهر ب ڕاستى گورگى هاتم یووسفێ ڕوومههاا دبات‬
‫گاااهر بكهڤماااه چالاااهكێ ئاااهو دێ بتاااه بااااغێ ئیااارهم‬
‫ئاااهو كهساااێ دل ژ باااهخیلى بوویاااه ئاسااان و كاااهڤر‬
‫ئهو ل نك من دێ بته حاتاهم ژ باهر جاوود و كاهرهم‬
‫ئاخ د دهست من دا دبیته زێڕ و زیڤێ صااس و خاام‬
‫مااا چااهوا دێ بیتااه رتنااه بااۆ مااه ئااهو زێااڕ و دهرهم‬
‫صهنهما مان بێهناا خاۆش گاهر ژ وێ ببتاه باهالو‬
‫دێ ژ خااۆش بێهنااا خااۆ جااانى ئێ تااه نیڤااا صااهنهم‬
‫خاااهم ژ كاااهیفا دا مااار و كاااو (جبااار اللاااه عااازاك)‬
‫ما چهوا ئهو شیر هاهبیت و نهگههیتاه ساتۆیێ خاهم!‬
‫دێ گرت ئهو ب ستهم ههرچى دلێ كو حاهز بكاهت‬
‫جوملااه دادى ببنااه خااادم وى ژ بااۆ ظااولم و سااتهم‬
‫ئهو چ خاله وى ل دێماى كاو ئهگاهر جاهلوه بكاهت‬
‫ژ ههوهساارارییێ خااال وى دێ بتااه غااهیب ژ عااهدهم‬
‫من ژ بۆ وى گۆتى‪ :‬گهر ئهز قصصهتێ پاێلم ئاهرێ‬
‫دێ تهمام و شاهرحهكێ باۆ دهى ئاهوى گاۆتى‪ :‬نهعاهم‬

‫‪126‬‬
‫(‪) 9‬‬
‫ئهى دلێ صافى نهفهس‬

‫ئااهى دلااێ صااارى نهرااهس ثاباات قااهدهم‬


‫(جئااااات لكااااای تنااااا ر خیااااار األمااااام)‬
‫سااااهر نهدانااااه تااااو ژبلااااى الیااااێ دلااااى‬
‫ل پاااهڕێ عشاااقا ئاااهزهل شاااوبهى قهلاااهم‬
‫ئااااهز ژ كااااهیف و دادییااااا تااااه رهقصاااایم‬
‫هلفڕیمااااااااه ئاساااااااامانى وهك عهلااااااااهم‬
‫ئاااهز باااهنى كیڤاااه تاااو دێ چاااى رهقصاااى‬
‫ئاااااالییێ ڤاااااهكرى‪ ،‬مهیااااارانا عاااااهدهم‬
‫ئااهز بااهنى تااو بێااژه ئااهو عااهدهم چییااه‬
‫كهڤناااه گوهاااا دێ زاناااتن حاااهررا قیااارهم‬
‫یااێ غهریبااه عشااقێ ئااهزمان و لوغااهت‬
‫وهك عااهرهب كااو كهرتییااه ناڤااا عهجااهم‬
‫ڕاباااه ساااهر خاااۆ گوهاااا بااارێره قصصاااهتێ‬
‫تااو ژ بهناارهى بااهس نااه زێااره ئاو نااه كااهم‬
‫گوهااا بااره حااهررا غااهریب‪ ،‬ئ او قصصااهتا‬
‫كو غهریب هااتى‪ ،‬كهساێ ئاهو گاۆتى هاهم‬
‫ژ ڕویاااێ وى یووسااافى ئاااهو بیااار و چاااال‬
‫ڕهوشاااهن و خۆشاااه وهكاااى بااااغێ ئیااارهم‬
‫قهساارهكا ب باغ اه ئ او راغااه ئااهو حااهبس‬
‫جهنناااهت و ئهیواناااه ساااالۆخهت حاااهرهم‬

‫‪127‬‬
‫هاااهر وهكاااى تاااهقنا تاااو پاقێژییاااه ئااااو‬
‫كااو خهلااهك چێاابن ل سااهر وێ دهم ب دهم‬
‫هااهر وهكااى شااهو عااهورێ كااو ڕۆژا صااوبێ‬
‫سااهرههلینت ناگههااا ژ ناااو چااالێ خااهم‬
‫وهك شااهرابا یااێ عااهرهب ڤااهخوار و گااۆت‬
‫(صااااااا علاااااااى دنتهاااااااا و ارتسااااااام)‬
‫ژ طااهرهبا سااانا تااژى خااوارى و نااهقص‬
‫وى بااااهرێ خااااۆ دا رهلااااهكا موحتهشااااهم‬
‫بااۆ دهڤااێ ماان ئااهى عااهق نهبااه حهسااویر‬
‫(قاااااار شااااااهر اللااااااه وعاااااار الاااااانعم)‬
‫گاااااهر چ دار ئاڤااااااا نهاااااانى ڤااااااهدخۆت‬
‫(بااااااان علااااااى شااااااعبته مااااااا كااااااتم)‬
‫هااااهر چییااااا عااااهردى ژ عهساااامانى دزى‬
‫ئاااااااهو دزڤڕینااااااات بهااااااااران دهم ب دهم‬
‫گاااهر شاااوپهى تاااو بااارزى یاااان گهوهاااهرێ‬
‫وهر عهلااهم هلاارهى تااو یااان ڕاكااهى قهلااهم‬
‫چوو شهو و هات ڕۆژ و صوبحا تاه گههشات‬
‫(سااااوس یاااارى النااااائم ماااااذا احااااتلم)‬

‫‪128‬‬
‫(‪)42‬‬
‫نهكهى وه بكهى!‬

‫بهیست من كو دكهى عهزما سهرهر ئهمما نهكهى وه بكهى‬


‫تو دێ باۆ خاۆ گارى یاارهك دی اهر ئاهمما نهكاهى وه بكاهى‬
‫غاااهریباااى تاااو ل جیهاااانێ چ ههوجاااهى غوربهتاااهك نوویاااه‬
‫تاه قهصااره كیاژ بریناارارێ جهگاهر ئااهمما نهكاهى وه بكااهى‬
‫ژ ماااه دێ ڤاااهدزى خاااۆ تاااو نهچاااه ناااك یاااێ بیاااانى ڤاااه‬
‫ڤهشارتى دێ ل غهیرى كهى نهظهر ئهمما نهكهى وه بكاهى‬
‫چ وهعره بوو ته دایه مه چ سوینر بوو كو ته ئهو خوارى‬
‫ته سوینر و عشوه یا كهرتییه باهر ئاهمما نهكاهى وه بكاهى‬
‫ئاااهرێ كاااا عههااار و ساااۆزا تاااه ب بهنااارهى ڕا گرێااارایى‬
‫تااه پااهیمانا بااهرێ یااا دایااه سااهر ئااهمما نهكااهى وه بكااهى‬
‫ئااااهوێ تاااااه بارهگاااااا بااااااالتر ژ مهعااااارووم و ماااااهجوودێ‬
‫ژ حهددێ تهو وجوودێ چوویه دهر ئاهمما نهكاهى وه بكاهى‬
‫ئاااهوێ تاااه دۆزهخ و جهنناااهت غاااوالمێ ئاااهمر و راااهرمانێ‬
‫بهحهشااتا مااه تااو دێ كهیااه سااهقهر ئااهمما نهكااهى وه بكااهى‬
‫ل ناڤاااا شاااهككهرساااتانا تاااه ئاااێمن باااووم ژ ژههااارێ ئاااهز‬
‫تااو وێ ژههاارێ دكااهى ناڤااا شااهكهر ئااهمما نهكااهى وه بكااهى‬
‫ئهرێ ما ته نه بهس بوو كو ماه جاان باوو مهنقاهل و ئااگر‬
‫ژ هیارانێ مه ڕوو یاێ بوویاه زهر ئاهمما نهكاهى وه بكاهى‬
‫وهكااى ڕوویااێ خااۆ ڤهدكێشااى ژ دهردى مههااا ساایههڕوویه‬
‫تااه قهصااره كااو بغااهیرتین قهمااهر ئااهمما نهكااهى وه بكااهى‬

‫‪129‬‬
‫مااه لێااڤ هشااكن دهمااا كااو تااه ب لێڤااا ئااهم نااهئاخفتین‬
‫ته چاڤێن مه ب رۆنكاا كرناه تاهر ئاهمما نهكاهى وه بكاهى‬
‫وهكااااى تااااه طاقااااهتا قهیاااارا ئهڤینااااراران نااااهبت بااااۆچى‬
‫دكهى بۆ دههشاهتێ عاهقلى مهقاهر ئاهمما نهكاهى وه بكاهى‬
‫تااو حاااهلوایێ ناااهده وى یاااێ ب تاااایێ دهردهمهنااار باااوویى‬
‫ب وێ ئێشااێ پتاار دێ دهیااه بااهر ئااهمما نهكااهى وه بكااهى‬
‫ژ ڤااێ حوساان و جااهماال تااه مااه دیااره یااێ حااهرام خااواره‬
‫ددهى ‪-‬جانااا‪ -‬جزایااێ دز بهصااهر ئااهمما نهكااهى وه بكااهى‬
‫ڤهكێشااه خااۆ تااو ئااهى دۆسااتۆ نااه گاڤااا گوراات و گۆیانااه‬
‫چما تاڤێى گهڕا عشاقێ تاو ساهر ئاهمما نهكاهى وه بكاهى‬

‫‪132‬‬
‫(‪)44‬‬
‫گوهـ بدهن نوكتا نهئێته زاركرن‬

‫گوهااااا باااارهن نوكتااااا نهئێتااااه زاركاااارن‬


‫یااا ژ رااههمێ دهركااهتى دا تااێ ب ااههن‬
‫د دلااااااێ كااااااهڤرێ مرۆڤااااااى ئاااااااگرهك‬
‫ههیااه پااهردهى دسااوژیت ژ سااهر و باان‬
‫وهك دساۆژن پااهرده تێتااه رااههمێ باااش‬
‫قصصهتا خضرى و علماێ (مان لارن)‬
‫هاااهم د ناڤاااا جاااان و دل پهیااارا دبااان‬
‫صوورهتێ ناوو ناوو ژ وێ عشاقا كاهڤن‬
‫وهك دخااوینى (والضااحى) ڕۆژێ ببااین‬
‫كانێ زێڕ بین وهك دخوینى (لم یكان)‬

‫‪131‬‬
‫(‪)40‬‬
‫خوزیكا وى دهم و چاخى‬

‫خوزیكاااااا وى دهم و چااااااخێ ل ئاااااهیوانێ ئاااااهز و تاااااو‬


‫ب دو نهقش و ب دو صوورهت ب یهك جانى ئهز و تاو‬
‫ب دهناااگ و ڕهن اااى طاااهیر و بااااغ ددهن ئاڤاااا حاااهیاتێ‬
‫ل وى چاااااخ و زهمااااانێ تێینااااه بوسااااتانى ئااااهز و تااااو‬
‫كااااهواكب تااااێن ژ عهساااامانى ژ بۆنااااا سااااهحكهنه مااااه‬
‫ماااهها خاااۆ دێ خویاااا كاااهین باااۆ ب نیشاااانى ئاااهز و تاااو‬
‫ئهز و تو باێ ئاهز و تاو دێ ل ساهر زهوقاى گاههین یاهك‬
‫خااااوهش و ڤاااااال ژ خوراراتااااا پهریشااااانێ ئااااهز و تااااو‬
‫ژ بااال جوملااه طااووطییێن رهلاهك تااێن شااهككهرین زار‬
‫دكااهن قهسااتا مااهقامێ لااێ ب كااهیف دانااى ئااهز و تااو‬
‫عااهجێبى هااهر ئااهوه كااو ئااهم ل یااهك كااوناێ دژیاان لااێ‬
‫نوكااه ئاااهم یااێ ل عیاااراق و هاااهم خوراسااانێ ئاااهز و تاااو‬
‫ب یاااهك نهقشاااى ل ڤێرێیناااه ب نهقشاااهك دى ل وێااارێ‬
‫د نااااو بااااغ و بهحهشااات و شهككهرساااتانێ ئاااهز و تاااو‬

‫‪132‬‬
‫(‪)43‬‬
‫گۆ ئهو كییه ل بهر دهرى‬

‫گۆ‪ :‬ئهو كییه ل بهر دهرى من گۆ‪ :‬ته ئهو غوالماه‬


‫گۆتى‪ :‬چ كاره ههى وى من گۆ‪ :‬داخواز ساهالمه‬
‫گۆ‪ :‬تا كاهن ى دمیناى مان گاۆ‪ :‬حاهتا ڤاهخوینى‬
‫گۆ‪ :‬دێ كهلى حاهتا كاهى مان گاۆ‪ :‬حاهتا قیاماه‬
‫دهعوا عشقێ مه كر ههم سوونرا ماهزن ماه خاواره‬
‫ژ بااهر عشااقێ نااهما ماان نااه ملااك و نااه شااههامه‬
‫گاااۆتى‪ :‬باااۆ ڤاااێ دهعاااوایێ قاااازى شااااهر دڤێاااتن‬
‫من گۆ‪ :‬ڕوویێ زهر و ههم رۆنرك باۆ وى عهالماه‬
‫گااۆ‪ :‬شاااهرهك نااه عهدلااه ژ بااهر چاااو تااه خااهرابن‬
‫مااان گاااۆ ژ دادییاااا وه عاااهدلن ئاااهو باااێ خهراماااه‬
‫گۆتى‪ :‬ههڤال ته كى بوون من گۆ‪ :‬خهیاال شااهى‬
‫گۆ‪ :‬مه ب چ ڤهخوانرى مان گاۆ‪ :‬ب بێناا جاماه‬
‫گااۆتى‪ :‬ئنیااهت چییااه تااه ماان گااۆ‪ :‬وهرااا و یااارى‬
‫گۆتى‪ :‬چ ژ من دخوازى من گۆ‪ :‬لوطفا كو عاماه‬
‫گۆ‪ :‬كیژ جهه ته خوهشتر من گۆ‪ :‬ساهرایێ قهیصاهر‬
‫گۆ‪ :‬ته چ دى ل وێارێ مان گاۆتى‪ :‬ساهد كهراماه‬
‫گاااۆتى‪ :‬چماااا ڤاالیاااه مااان گاااۆ‪ :‬ژ باااهر ڕێ اااران‬
‫گۆتى‪ :‬ئهو ڕێ ر كیناه مان گاۆتى‪ :‬ئاهو مهالماه‬
‫گااۆ‪ :‬ئێمنااى ل كوویااه ماان گااۆ‪ :‬د زوهاار و تااهقوا‬
‫گااۆتى‪ :‬زوهاار چ بااوو چ ماان گااۆ‪ :‬ڕێیااا سااهالمه‬
‫‪133‬‬
‫گۆتى‪ :‬ل كوویه ئارهت من گاۆ‪ :‬ل ناك ڤیناا تاه‬
‫گاااۆتى‪ :‬ل ور چاااهوایى مااان گاااۆ‪ :‬دهر ئساااتقامه‬
‫بێرهنگ به چونكى گهر ئهز نوكتێن ئاهوى ڤاهگێڕم‬
‫دێ دهركااهڤى ژ ناااو خااۆ تااو نااامینی ل بااا مااه‬

‫‪134‬‬
‫(‪)41‬‬
‫د گهل نایا جهاللهددینێ رۆمی‬

‫ئهو پارچه شعره هنرهك‬


‫ژ دهسپێكا مهثنهوییا رۆمى یا ناڤراره‬

‫گوهاااا باااره ناااایێ حكایاااهت دێ بكاااهت‬


‫ژ ریراقااااێ ئااااهو شااااكایهت دێ بكااااهت‬
‫ئاااااااااهو ژ وێ ڕۆژا ژ دارساااااااااتان باااااااااووم‬
‫دهن اااااااێ نالیناااااااا ژن و مێاااااااران باااااااووم‬
‫ئااااهز دخااااوازم ساااان هكێ دیتاااای ریااااراق‬
‫دا كااااو بێااااژم شااااهرحێ دهردێ ئشااااتیاق‬
‫هااهر كهس اێ كااو دووركااهڤی ات ژ ئهصاالێ خ اۆ‬
‫هاازره هااهر گاااو و دهمااان وی وهصاالێ خ اۆ‬
‫ل هاااااهمی وار و جهاااااان نالێناااااه مااااان‬
‫دل ۆش و تاهو دلناهخۆش هاهڤڕێناه مان‬
‫هااااهر كهساااای هاااازره كااااو ئااااهو یااااارێ منااااه‬
‫لااااااێ نااااااهزانی سااااااڕڕ و ئهساااااارارێ منااااااه‬
‫گااهر چ ئااهو س اڕ ماان ژ نااالینێ نااه دوور‬
‫ل اێ گوه اا و چاڤ اان نااهدی كانێی اه نااوور‬
‫رح ژ الشااای ناااێ ناااه یاااا مهساااتووره قاااهت‬
‫كااو ببیناات‪ ..‬مااا كهس اێ دهسااتووره قااهت‬

‫‪135‬‬
‫ئاااااگره بااااان ێ نااااهیااااێ بااااا نینااااه ئااااهو‬
‫یااێ نااهبت ئااهو ڕهنااگ ئاااگر‪ ،‬نینااه ئااهو‬
‫ئااااااااگرێ عشاااااااقێیه هلبوویاااااااه ناااااااهیاااااااێ‬
‫كااااااهلییا عشااااااقێیه بهربوویااااااه مااااااهیااااااێ‬
‫بۆ كهساێ دوور باووی ژ یااری یااره ناهی‬
‫بااۆ مااه هااهر پاااهرده هالناارن كاااره ناااهی‬
‫كااااێ وهكاااای وێ ژههاااار و تریاااااق دیتییااااه‬
‫كاااێ وهكااای وێ یاااار و موشاااتاق دیتییاااه‬
‫بۆ مه نهی بهحسێ ڕییا پڕ خاوون دكاهت‬
‫بهحسێ عشق و قصصهتا مهجنوون دكهت‬
‫نینه ئاهو هاۆش باۆ كهساێ باێ هاۆش ناهبت‬
‫بااااۆ زمااااانی كااااا بكااااڕ گااااهر گااااۆش نااااهبت‬
‫ب اۆ خااهما مااه كااار دكااهن ڕۆژ ب اێ دهم ای‬
‫هاااهڤڕییاااا ڕۆژاناااه ئاااهو دهرد و خاااهمی‬
‫دهم كاااو باااۆری بێاااژه وی باااێ تااارس‪ :‬هاااهڕه‬
‫باااۆ ماااه تاااو ئێكاناااهیاااێ هاااهر پااااك‪ :‬وهره‬
‫یااێ ژ ئاااڤێ تێ اره هااهچیێ حااووت نااهبی‬
‫یااا درێاااژه ڕۆژ ل باااهر یاااێ قاااووت ناااهبی‬
‫حاااالێ كامااا قاااهت نزانااات پیساااێ خااااو‬
‫دێ كوتااا كااهیان گۆتنااا خاۆ ‪ ..‬ئاو ‪ ..‬سااالو‬
‫بهنااااارێ بشاااااكێنه حاااااهتا ئاااااازاد باااااژی‬
‫مااا ب اۆ مااالی هااهر تااو دێ مین ای بااهنی‬

‫‪136‬‬
‫تاااااو ئهگاااااهر باااااهحرێ بكاااااهیاااااه طاساااااهكێ‬
‫ماااا دێ كاااهت تێااارا تاااه غاااهیاااری ڕۆژهكاااێ‬
‫ماااا تااارارێ چااااو حهریصاااان پاااوڕ دبااات‬
‫گهر صاهدهس قاانع ناهبت تاێ دوڕ دبات‬
‫هااهر كهس اێ جلكااهك دڕانااری ب عشااقهكێ‬
‫ئااهو بااهری بااوو‪ ،‬پااك بااوو ژ هااهر عااهیبااهكێ‬
‫خۆش بی ئهی عشاقا پاڕی ساهودایێ ماه‬
‫ئااهی طااهبیبااا جوملااه دهرد و دایااێ مااه‬
‫ئااااهی دهوایااااێ نااااهخوهت و نامووسااااێ مااااه‬
‫تااااو یاااای ئااااهرالطوون و جالینووسااااێ مااااه‬
‫لهش ژ بهر عشقێ ژ ئاخێ چاوو رهلاهك‬
‫بهر ب رهقصێ چوو چیا چوست و چهلهك‬
‫عشااااق د جااااانێ طااااووره لااااهورا عاشااااقا‬
‫طاوورێ مهسااته و ‪( ..‬خاار موسای صااعقا)‬
‫گااهر د گااهل ی اارێ خ اۆ مابامااه ب تن اێ‬
‫دا وهكااااااای ناااااااایێ ڤاااااااهگێڕم گاااااااۆتنێ‬
‫یاااێ ژ هاااهڤااازارێ خاااۆ جاااارهك باااوو جاااودا‬
‫بااااێ زمانااااه گااااهر هااااهبن وی سااااهد نااااهوا‬
‫گول ئهگهر چوو ئو گولستان هشك و مار‬
‫مااا ژ گااولالبێ تااه بێهنااهك سااهح دكاار‬
‫جوملاااااه مهعشاااااوقن و عاشاااااق پاااااهردهیاااااه‬
‫عاشاااااقێ مریاااااه و مهعشاااااووق زنااااارهیاااااه‬

‫‪137‬‬
‫گهر نه عشق با ل عاشاقی چاڤاران كاری‬
‫دابتاااه وهك طاااهیرێ چاااهن ێ وی باااڕی‬
‫پااااێش و پاشاااای دێ چااااهوا باااام هۆشاااارار‬
‫گهر ل پاێش و پااش ناهبات مان ناوورێ یاار‬
‫عشاااق دخاااوازت گۆتناااا مااان ئاااهو ببااات‬
‫بااااێ خهبااااهر ئایینااااه بێااااژه دێ چ باااات‬
‫ئاییناااااا تاااااه زانااااای باااااۆ ناااااادهت خهباااااهر‬
‫چاااونكی دێماااێ وێ تاااژی ژهن اااا ل ساااهر!‬

‫‪138‬‬

You might also like