Chöông 4.

Maïch Ñieän Ba Pha

4.1 Nguoàn Vaø Taûi Ba Pha Caân Baèng (3ÞCB)
1. Kyù Hieäu Hai Chæ Soá (H 4.1)

H 4.1

Uab  Ua  Ub  Uba (4.1)

a. Uab = AÙp qua ab
Uab  Uac  Ucb (4.2)

b. Iab = Doøng töø a ñeán b Iab  Iba (4.3)

c. Zab = TTTÑ noái a vôùi b Zab  Zba (4.4)

! Khoâng caàn CQC Uab  ZabIab (4.5)

1
2. Nguoàn AÙp 3ÞCB (NA3ÞCB) laø 1 boä ba NA sin
coù cuøng AHD, cuøng taàn soá, nhöng leäch pha 120o
töøng ñoâi moät (H 4.2). Ta chæ xeùt thöù töï thuaän.

a) H 4.2 b)

Uax  Upa ! Chæ caàn bieát Uax

Uby  Upa  120 Uby  Uax  120
(4.6) 
Ucz  Upa  240 Ucz  Uax  240 2
3. NA3ÞCB Ñaáu Sao (Y) (H 4.3)

a) b)

Up  AHD pha
H 4.3 !
Ud  AHD daây
a. AÙp pha = (Uan, Ubn, Ucn); AÙp daây = (Uab, Ubc, Uca)

b. Quan heä giöõa AÙp pha vaø AÙp daây

Ud  3Up 
  (4.7)
  Uab  Uan 3 30

Uab nhanh pha 30 so vôùi Uan  3
4. NA3ÞCB Ñaáu Tam Giaùc ()(H 4.4)
AÙp daây = AÙp pha
= (Uab, Ubc, Uca)
H 4.4

Ud  Up (4.8)

5. Taûi 3ÞCB ñaáu Y (H 4.5a) hoaëc  (H 4.5b)

Z p  TT pha
Z p  Rp  jX p
Z p  Z p j

a) H 4.5 b) 4
 4.2. Heä Thoáng 3Þ Y-Y CB (H 4.6)

1. Ñònh Nghóa. H 4.6

Z p  Rp  jX p
a. (Uan, Ubn, Ucn) = AÙp Pha Nguoàn Z p  Z p j
b. (Uab, Ubc, Uca) = AÙp Daây Nguoàn Zd  Rd  jX d 5
c. (UAN , UBN , UCN )  AÙp Pha Taûi.

d.(UAB , UBC , UCA )  AÙp Daây Taûi.

e. (U aA , U bB , U cC )  Suït AÙp Treân Ñöôøng Daây

f. (I na , I nb , I nc )  Doøng Pha Nguoàn

g. (I AN , I BN , ICN )  Doøng Pha Taûi

h. (I aA , IbB , I cC )  Doøng Daây

! Taát caû aùp vaø doøng treân ñeàu coù THÖÙ TÖÏ THUAÄN,
vaø chæ caàn bieát 1 trong 3. Ví duï:

Uca  Uab   240 ; UBN  UCN 120 ; I bB I aA  120

6
2. Giaûi Maïch 3Þ (H 4.6) treân cô sôû Maïch 1Þ (H4.7)

Z p  Rp  jX p
Z p  Z p j
Zd  Rd  jX d

H 4.7
Uan
a. Doøng I na  I aA IAN  (4.9)
Zp  Zd

b. AÙp UAN  ZpIAN ; UaA  Z dI aA; UAB  UAN 3 30 (4.10)

Neáu ñaët UAB  Ud ; UAN  Up ; IaA  Id ; IAN  Ip

(4.11)
thì Ud  3 Up ; Id  Ip (Taûi Y ) 7
3. Coâng Suaát, Toån Hao, vaø Hieäu Suaát (CS, TH, HS)

a. CS do taûi 3Þ tieâu thuï

P  3Up Ip cos j ; Q  3Up Ip sin j ; S  3Up Ip (4.12)

P  3Ud Id cos j ; Q  3Ud Id sin j ; S  3Ud Id (4.13)

P  3Ip2 Rp ; Q  3Ip2 Xp ; S  3Ip2 Zp (4.14)

b. TH Treân Ñöôøng Daây 3Þ

Pth  3 Id2 Rd ; Qth  3 Id2 Xd (4.15)

c. CS do Nguoàn 3Þ phaùt ra

PP  P  Pth ; QP  Q  Qth ; SP  PP2  QP2 (4.16)

8
 d. HS Taûi Ñieän

P P
%   100   100 (4.17)
PP P  Pth

Rp
! %   100 (4.18)
Rp  Rd

4. Tính CSTD, CSPK, CSBK baèng CS Phöùc

a. S  3UAN IAN  3Zp Ip2  P  jQ (4.19)

b. Sth  3UaAIaA  3Zd Id2  Pth  jQth (4.20)

c. Sp  3UanIna  PP  jQP (4.21)
9
4.3 Heä thoáng 3Þ Y-  CB, Zd = 0 (H 4.8)

H 4.8
a) b)
1. AÙp: Uab  Uan 3 30 ; UAB  Uab (4.22)
UAB
2. Doøng: IAB  ; IaA  IAB 3   30 (4.23)
Zp
! Neáu ñaët U AB  U d  U p ; IaA  Id ; I AB  I p

thì U d  U p ; Id  3I p (TAÛI ) (4.24)

10
4.4. Heä thoáng 3Þ Y-  CB, Zd  0 (H4.9a)

a) H 4.9 b)
B1. Bieán Taûi  (Zp) thaønh Taûi Y (Zp/3)  (H4.9b)

U an I aA
B2. I na  I aA  I AN  ; I AB   30 (4.25)
Z p /3 + Zd 3

B3. UAN  (Zp /3)IAN ; UaA  ZdIaA ; UAB  UAN 3 30 (4.26)
11
4.5. Heä thoáng 3Þ Y-Y KCB, Zn = 0 (H 4.10a)

a) H 4.10 b)
B1. Taùch maïch 3Þ thaønh 3 maïch 1Þ ñoäc laäp (H4.10b)
U an
B2 I na  I aA  I AN  ... (4.27)
Zd  Z AN

B3 I Nn  I AN  I BN  ICN (4.28)
12
4.6. Heä Thoáng 3Þ Y-  KCB, Zd = 0 (H 4.11)

B1. Uab  Uan 3 30 (4.29)

B2. UAB  Uab (4.30)

UAB
B3. IAB  (4.31)
ZAB
B4. IaA  IAB  ICA (4.32)

H 4.11

! CS trong heä thoáng 3Þ KCB ñöôïc tính treân töøng PT.

Treân H 4.11, CS phöùc do nguoàn 3Þ phaùt ra laø:

SP  Sna  Snb  Snc  UanIna  UbnInb  UcnInc

 ( Pna  jQna )  ( Pnb  jQnb )  ( Pnc  jQnc )  PP  jQP
13
4.7. Heä Thoáng 3Þ CB Vôùi Nhieàu Taûi Ñaáu //. (H4.12a)

H 4.12
 Coù n taûi ñaáu SS; moãi taûi ñaáu Y hoaëc

 Taûi k ñöôïc xaùc ñònh bôûi

 Hoaëc TGTT ( Rpk , X pk , Z pk , Z p ) ( H 4.12b)

 Hoaëc TGCS ( Pk , Qk , Sk , Sk ) ( H 4.12c) 14

1. Baøi Toaùn 1. Bieát Uan , Zd , vaø Zpk

B1. Bieán ñoåi Y  roài tính Z ptñ cuûa n taûi

B2. Tính I aA roài duøng Coâng Thöùc Chia Doøng

2. Baøi toaùn 2. Bieát Ud  UAB vaø Sk . Tính laàn löôït:

B1. P   Pk ; Q   Qk ; S  P 2  Q2 (4.33)

B2. Id  IaA  S/ 3U d (4.34)

B3. P  3I 2 R ; Q  3I 2 X (4.35)
d d d d d d

B4. PP  P  Pd ; QP  Q  Qd ; SP  PP2  QP2 (4.36)

B5. U ab  U dP  SP / 3 Id ; cos j P  PP /SP (4.37)
15
4.8. Heä thoáng 3ÞCB vôùi taûi laø ñoäng cô 3Þ (H 4.13)

H 4.13

 ÑC3Þ laø 1 Taûi Ñieän 3Þ coù HSCS = cosj vaø bieán

CS Ñieän Vaøo P1 thaønh CS Cô Ra P2

 HS cuûa ÑC3Þ laø   P2 / P1 (4.38)

P2
! Id  (4.39)
3Ud cos j 16