Π. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ - ΕΡΜΗΣ Ο ΤΡΙΣΜΕΓΙΣΤΟΣ (Βy Krasodad) PDF

ΠΑΝΤΕΛΗ Κ.
ΙΩΑΝΝΙΔΗ
Ιστορικού - Συγγραφέα
ΠΑΝΤΕΛΗ Κ. ΙΩΑΝΝΙΔΗ
Ιστορικού - Συγγραφέα
ΕΡΜΗΣ
Ο ΤΡΙΣΜΕΓΙΣΤΟΣ
Ο ΙΔΡΥΤΗΣ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ ΤΟΥ ΜΟΝΟΘΕΪΣΜΟΥ
9.000 π.Χ.
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1997
Ο Ερμής, ο Ορφέας και η Ευρυδίκη, Ανάγλυφο
που κοσμούσε το βωμό των 12 θεών στην Αγο
ρά των Αθηνών του 5ου αιώνα π.Χ.
(Εθνικό Μουσείο Νεάπολης Ιταλίας).
ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ
Στο έργο αυτό, κάνω κατ’ έννοια μετάφραση ορισμένων

κεφαλαίων και εδαφίων του πανάρχαιου έργου «ΕΡΜΗΣ Ο
ΤΡΙΣΜΕΓΙΣΤΟΣ».
Η έκδοση είναι εκλαϊκευμένη, επειδή αποβλέπει στη
μόρφωση του λαού μας ως προς το περιεχόμενο του έρ
γου.
Στόχος επίσης του ανά χείρας έργου είναι η προβολή ό
χι του όλου έργου του Ερμή, αλλά της πραγματικής προ
σωπικότητας του ως άνω μέγιστου Έλληνα σοφού της μα
κρινής αρχαιότητας και των θεϊστικών του διδασκαλιών,
βάσει των οποίων εδραιώθηκε η πίστη των λαών όλης της
γης ως προς την ύπαρξη της υπερτάτης δύναμης που κυ
βερνά τον κόσμο, που οι άνθρωποι Θεό την έχουν ονομά
σει.
Ο συγγραφέας
Copyright: 1990 Για την Ελληνική Έκδοση
«ΔΙΟΝ»
ΕΚΔΟΣΕΙΣ
ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ 39
ΤΗΛ. 265.042
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 546 21
nioorPA<pm
_______ ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ · ΕΚΔΟΣΕΙΣ
I. ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ - Θ. ΨΑΡΡΑΣ Ο.Ε.
ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ 242, Τ.Κ. 546 28 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
ΤΗΛ: 254.116 · FAX: 253.274
’DION’ Publications, 39 Fiiikis Eterias str.

546 21 Thessaloniki
Phone: 031-265.042
Π ΕΡ ΙΕΧ Ο Μ Ε Ν Α σελ.
Αντί προλόγου................................................................................... 3
Η προσωπικότητα του Ερμή............................................................... 9
ΤΟΜΟΣ ΠΡΩΤΟΣ............................................................................ 15
Ιο Κεφάλαιο....................................................................................... 17
2ο Κεφάλαιο....................................................................................... 26
3ο Κεφάλαιο....................................................................................... 31
4ο Κεφάλαιο....................................................................................... 33
5ο Κεφάλαιο....................................................................................... 37
6ο Κεφάλαιο....................................................................................... 41
7ο Κεφάλαιο....................................................................................... 44
8ο Κεφάλαιο....................................................................................... 45
9ο Κεφάλαιο....................................................................................... 48
10ο Κεφάλαιο..................................................................................... 51
11ο Κεφάλαιο..................................................................................... 59
12ο Κεφάλαιο..................................................................................... 65
ΤΟΜΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ......................................................................... 73
13ο Κεφάλαιο..................................................................................... 75
14ο Κεφάλαιο..................................................................................... 83
15ο Κεφάλαιο.................................................................................
16ο Κεφάλαιο..................................................................................... 86
17ο Κεφάλαιο..................................................................................... 91
ΤΟΜΟΣ ΤΡΙΤΟΣ..................................................................................103
Πρώτη διδαχή του Ερμή προς τον Τ α τ................................................. 105
Δεύτερη διδαχή του Ερμή προς τον Τ α τ............................................... 105
Τρίτη διδαχή του Ερμή προς τον Τ α τ.................................................... 108
Τετάρτη διδαχή (Προσθήκη).................................................................110
Πέμπτη διδαχή του Ερμή προς τον Τ α τ................................................. 111
Έκτη διδαχή του Ερμή προς τον Τατ και Άμμω να.............................. 115
Έβδομη διδαχή του Ερμή προς τον Τ α τ............................................... 116
Όγδοη διδαχή του Ερμή................................................................... 119
Εννάτη διδαχή................................................................................... 120
Δέκατη διδαχή του Ερμή προς τον Τ α τ.............................................. 121
Ενδέκατη διδαχή του Ερμή προς τον Τ α τ............................................. 122
Δωδέκατη διδαχή.............................................................................. 125
Δεκάτη τρίτη διδαχή............................................................................ 125
Δεκάτη τετάρτη διδαχή του Ερμή προς τον βασιλέα Άμμωνα - Δία . . . 125
Δεκάτη πέμπτη διδαχή του Ερμή προς τον Αμμωνα - Δ ία ................... 126
Δεκάτη έκτη διδαχή του Ερμή προς τον βασιλέα Αμμωνα - Δ ία ........ 127
Δεκάτη έβδομη διδαχή του Ερμή προς τον Άμμωνα - Δ ία ................. 127
Δεκάτη ογδόη διδαχή ....................................................................... 128
Δεκάτη εννάτη διδαχή του Ερμή....................................................... 129
Εικοστή διδαχή ............................................................................... 131
Εικοστή πρώτη διδαχή.........................................................................132
Εικοστή δεύτερη διδαχή....................................................................... 132
ΤΟΜΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ........................................................................ 135
Η βασίλισσα Ίσις σύζυγος του Οσΐρι διδάσκει στον υιο της Ώρο θεωρίες
του Ερμή του Τρισμέγιστου..................................................................137
Διάλογος Ισις - Ωρου....................................................................... 137
Δεύτερος διάλογος Ισις - Ωρου........................................................... 153
Τρίτος διάλογος Ισις - Ώ ρου............................................................ 159
Τέταρτος διάλογος Ισις - Ωρου............. 163
Η διάδοση και η εδραίωση της θρησκείας του Μονοθεϊσμού
σ5όλη την γ η ...................................................................................... 171
Γ ίτ α .................................................................................................. 171
Τ ά ο .................................................................................................... 174
Σιντοϊσμός........................................................................................ 177
Βίβλος............................................................................................... 178
Kabalah............................. 180
Η εγκυρότης των βιβλίων του Ερμή......................................................184
I Ιαράρτημα..........................................................................................185
ΕΡΜΗΣ
Ο ΤΡΙΣΜΕΓΙΣΤΟΣ
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΕΚΔΟΤΗ
Οχ εκδόσεις μας συνεχίζοντας τχς δχκές τους προσπάθεχες

στην αναζήτηση για την ενημέρωση και την έκφραση του
σύγχρονου ανθρώπου, προχωρούν στην έκδοση συγγραμμάτων με
θέμα την μελέτη και την έρευνα της Αρχαίας Ελληνχκής Σοφίας,
έτσι όπως φθάνει σ' εμάς, μέσα από την μυθολογία, την
ιιαράδοση καχ την Ιστορία.
Μι την πίστη ότχ συμβάλλουμε στην μορφοποίηση του
οΜάιιιωιου της Ιστορίας της πατρίδος μας αναδεΐκνύοντας τον
•»··Λ ι' κ»μΛ ι ης φιιλής μας στχς συνεχδήσεχς όλων των ανθρώπων.
Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΡΜΗ
Κατά την αρχαία παραδόση ο Ερμής γεννήθηκε στη

Κυλλήνη της Αρκαδίας από την κόρη του βασιλέα της Πε-
λοποννήσου Άτλαντα Μαία και το Δία.
Σύζυγός του φέρεται η κόρη του βασιλέα των Αθηνών
Κέκροπα, Έρση, υιός του δε ο Τατ όπως τον ονομάζουν οι
Αιγύπτιοι, ή Κέφαλος όπως τον σημειώνουν οι Έλληνες.
Στενά πρόσωπα του περιβάλλοντος του Ερμή φέρονται
ο βασιλέας της Πελοποννήσου Άτλας, η γυναίκα του
Πλειώνη, οι εφτά θυγατέρες τους, η Αλκιώνη, η Μερόπη, η
Κελαινώ, η Ηλεκτρα, η Στερόπη, η Ταϋγέτη και φυσικά η
μητέρα του Μαία, ο τότε Έλληνας αυτοκράτορας των Ελ
λήνων Κρόνος, η γυναίκα του Μα Ρέα Κυβέλη Αφροδίτη,
τα παιδιά του Κρόνου και της Ρέας, ο Ήλιος, ο Διόνυσος
και η Δήμητρα, τα παιδιά της θείας του Ταϋγέτης, ο Ίμε
ρος και ο Λακεδαίμων, και πολλές άλλες διάσημες προσω
πικότητες του τότε Ελληνικού κόσμου.
Η προσωπικότητα του Ερμή έχει παραμείνει σήμερα
στην περιοχή του μύθου.
Όμως είναι καιρός τώρα να παρουσιασθεί ο μεγάλος
αυτός σοφός της μακρινής αρχαιότητας στην πραγματική
του μορφή.
Οι Ρώσσοι επιστήμονες της Ακαδημίας Επιστημών της
Μόσχας γράφουν τ ’ ακόλουθα:
«Οι αρχαίοι θεοί ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο Ερ
μής, ήταν σύμβολα φυσικών δυνάμεων. ’ Ενας τέτοιος θεός
ήταν και ο Ερμής, τον οποίο οι αρχαίοι Αιγύπτιοι τον ονό
μαζαν Θωδ, και τον σημειώνουν ως θεό των γραμμάτων».
Γράφουν σχετικά οι Ρώσσοι επιστήμονες: «Ο Ερμής εί
ναι ένα συμβολικό όνομα που αντιπροσωπεύει συγχρόνως
ένα θεό κι έναν άνθρωπο. Ως θεός είναι ο πλανήτης Ερ-
10
μής. Ως άνθρωπος είναι ένας μεγάλος μύστης, θεματοφύ-

λακας απόκρυφων παραδόσεων. Οι Έλληνες μαθητές των
Αιγυπτίων, το ονόμαζαν Τρισμέγιστο. Οι χρονολογικές α
ναγραφές του καταλόγου του Μανέθωνα, τον τοποθετούν
στην εποχή των θεών (9.000 π.Χ.).
«Οι Αιγύπτιοι απέδιδαν στον Ερμή σαράντα δύο βιβλία
αφιερωμένα στην απόκρυφη γνώση» (2). Γράφει και ο Schy-
re χαρακτηρίζοντας την προσωπικότητα του Ερμή ως συμ
βολική.
Οι Έλληνες τον σημειώνουν ως αγγελιοφόρο του Δία:
«...Ερμή που σ’ έχω μηνυτή, πήγαινε και ειπές της νύφης
Καλυψώ την καθαρή βουλή μου, ο αδάμαστος Οδυσσέας
στην πατρίδα να γυρίσει» (3). Γ ράφει σχετικά με τον Ερμή
κι ο Όμηρος.
Οι αρχαίοι Γαλάτες τον Ερμή τον σημειώνουν ως ηγεμό
να των δρόμων. Τον προσωνομάζουν «Μέρκουρη»:
«Πάντων των θεών τον Ερμή σέβουσι, και πολλαί εν Γα-
λατεία εισίν εικόνες αυτού. Τούτων τεχνών επιτηδευμά
των και οδών ηγεμόνα νομίζωσι» (4). Γ ράφει ο Ιούλιος Καί-
σαρ στ’ απομνημονεύματά του.
Στην πραγματικότητα ο Ερμης υπήρξε γενικός γραμμα
τέας του Έλληνα αυτοκράτορα Κρόνου, σύμβουλος του
Δία και σύμβουλος και του Διόνυσου και καθηγητής του:
«Όσιρις (= Διόνυσος), ο εκάστου έθνους ηγεμών και κα-
θηγητής ο Ερμής ο Τρισμέγιστος» (5). Γ ράφει ο Κύριλλος ο
Αλεξανδρεύς ιστορώντας την περίπτωση.
Ο Ευσέβιος, τον Ερμή τον σημειώνει ως αντιβασιλέα του
Κρόνου στην Αίγυπτο και ως γραμματέα του:
«Ελθών δε ο Κρόνος χώραν άπασαν της Αίγυπτου έδω-
κε Θεώ Θωρ, ίνα βασιλεία αυτού γίνεται».
Προελθών Κρόνος Ερμή τω Τρισμέγιστα) σύμβουλον και
βοηθόν χρώμενος. Ούτως γαρ ην αυτώ γραμματεύς» (6).
Γ ράφει σχετικά ο Ευσέβιος.
Ο Αρτεμίδωρος τον προσονομάζει «ΤΡΙΣΜΕΓΙΣΤΟ»:
«Παρ’ Έλλησι άνδρες σοφώτατοι ου μόνον δις αλλά
ι ρ ε ι ς - ό τι γαρ ο Ερμής ο Τρισμέγιστος επικαλούμενος τρί-
ιον ή λθ ε εν κόσμω εαυτόν, καθώς αι ιεραί αυτού και θαυ-
μπυιαί β ίβ λ ο ι διαγορεύωσι» (7).
ο > ιο β α ίο ς δίνει επίσης έντονες εικόνες ως προς την
it|«μιω ιιικόιηια του Ερμή:
11
«Τας κρυπτός νομοθεσίας του Θεού παρ’ Ερμή μαθόν-

τες, τεχνών και επιστημών και επιτευγμάτων απάντων ει-
σηγηταί της ανθρωπότητος εγένοντο και νομοθέται» (8).
«Ο δε γε του διδασκάλου του ημετέρου λόγος εχύθη α-
νά πάσαν την οικουμένην, πείθων Ελλήνων τε ομού και
βαρβάρων κατά έθνος» (9).
«Δύο μεν και τεσσαράκοντα Ερμή γεγόνασι Βίβλοι, ων
τας μεν τριάκοντα εξ την πάσαν Αιγύπου περιέχοντα φιλο
σοφίαν εκμανθάνουσιν, τας δε λοιπάς εξ οι παστοφόροι Ια
τρικής ούσας. Και τα μεν Αιγυπτίων ως εν βραχεί φάνας
τοιαύτα, Ινδών δε φιλοσοφίαν» (ίο).
Γ ράφει ο Στοβαίος ιστορώντας ότι όλες οι φιλοσοφικές,
επιστημονικές και ιατρικές γλώσσες των Αιγυπτίων και
των Ινδών ήσαν επιτεύγματα του Ερμή του Τρισμέγιστου.
Κατά το Στοβαίο, ο Ερμής είχε γράψει σαράντα δύο βι
βλία από τα οποία τα τριάντα έξι περιείχαν τις φιλοσοφι
κές και κοσμογενικές του γνώσεις, τα έξι δε τις ιατρικές.
Αυτά τα βιβλία διαδόθηκαν σ’ όλον τον κόσμο, κΤ από ε
κείνα άντλησαν τις γνώσεις τους οι θρησκευτικοί ηγέτες
των Περσών ο Ζαρατούστρας, των Εβραίων ο Μωϋσής,
των Ελλήνων ο Ορφέας, των Ινδών οι Βραχμάνες και ο
Βούδας, των Κινέζων ο Λάο Τσε κ.τ.λ.
Ό λοι αυτοί οι θρησκευτικοί ηγέτες λαών δεν υπήρξαν
οι δημιουργοί των δογμάτων τους αλλά απλώς μαθητές
και εισηγητές της μονοθεϊστικής Ελληνικής θρησκείας της
εποχής του Ερμή του Τρισμεγίστου, η περίοδος της ο
ποίας τοποθετείται την έννατη χιλιετηρίδα π.Χ. (ΐΐ).
Οι φιλοσοφικές, θρησκευτικές και ιατρικές γνώσεις του
Μωϋσή ήσαν κΤ αυτές επιτεύγματα του Ερμή του Τρισμέ
γιστου, τα στοιχεία των οποίων τα διδάχτηκε ο Μωϋσής
στην Αίγυπτο.
Η δημιουργία του κόσμου όπως την διηγείται ο Μωϋσής
στην Εβραϊκή Βίβλο στο κεφάλαιο της Γένεσης, είναι κι αυ
τή η κοσμογονία του Ερμή του Τρισμέγιστου, όπως θα δια
πιστωθεί στα επόμενα κεφάλαια του ανά χείρας έργου:
«Τα ρητά των βιβλίων του Ερμή τα εδανείσθησαν κΓ ο
Ορφέας και ο Μωϋσής» (12).
Γ ράφει και ο Schyre ιστορώντας την περίπτωση:
Ο Εβραϊκής καταγωγής Αμερικανός Ιεροκήρυκας Η.
Halley, γράφει επίσης τ ’ ακόλουθα:
«Ποιος έγραψε στη Βίβλο τον ύμνο της δημιουργίας του
12
κόσμου; τον εχρησιμοποϊησε ο Μωϋσής στη Βίβλο, αλλά

δίχως αμφιβολία ο ύμνος αυτός έχει γραφεί πολύ ενωρίτε-
ρα. Φαίνεται πως ο Μωϋσής εχρησιμοποϊησε στοιχεία προ
γενεστέρων εποχών» (13).
Στην Καινή Διαθήκη αναφέρεται ότι ο Μωϋσής είχε δι
δαχθεί όλη τη φιλοσοφία των Αιγυπτίων:
«Και εδίδάχθη ο Μωϋσής πάσαν την φιλοσοφίαν των Αι
γυπτίων».
Γράφει σχετικά η Καινή Διαθήκη (14).
Ο Κύριλλος ο Αλεξανδρεύς γράφει κΓ αυτός ότι στον
καιρό της Αντιβασιλείας του Ερμή στην Αίγυπτο είχε αξιο-
ποιηθεί η γη της με αρδευτικές διώρυγες κι είχε διαμερι-
σθεί η χώρα σε κλήρους, και ότι τότε διδάχτηκαν στην Αί
γυπτο από τους Έλληνες η αριθμητική, οι λογισμοί
(= ’Αλγεβρα), η Γεωμετρία, η Αστρονομία και τα γράμματα
και τότε θεσπίστηκαν εκεί νόμοι χρηστότητας:
«Τον ημέτερον Ερμήν ακούει την τε Αίγυπτον εις λήξιν
και κλήρον άπασαν τεμείν... και διώρυγας τεμέσθας ταις ε-
παρδεύσασι και νόμους θείνας... και κατάλογον της των ά
στρων επιστολής... και πρόσγε και αριθμούς και λογι
σμούς και γεωμετρίαν και αστρονομίαν και την γραμματι
κή παραδούνε (15).
Γράφει ο Κύριλλος ο Αλεξανδρεύς εξιστορώντας όλα τα
ως άνω γεγονότα.
Ο Σουΐδας σημειώνει τον Ερμή ως τον δημιουργό της
Θρησκείας της τριαδικής θεότητας:
«Ούτος ο σοφός ήκμασε προ του Φαραώ. Εκέκλητο σε
τρισμέγιστος, διότι περί τριάδος εφθέξατο, ειπών εν τριά-
δι μίαν είναι θεότητα» (16).
Ο Ερμής έχει χαρακτηρισθεί από την ανθρωπότητα ως ο
ισχυρότερος νους της γης.
Στην Ελληνική παράδοση αναφέρεται ως ψυχοσώστης,
ως γραμματέας του Κρόνου, ως αντιβασιλέας του στην Αί
γυπτο, ως σύμβουλος του αυτοκράτορα θεοβασιλέα Δία
και ως σύμβουλος και καθηγητής του Διονύσου.
Στην Αιγυπτιακή παράδοση αναφέρεται ως διδάσκαλος
του Ό σιρι (= Ήλιος - Σείριος - Διόνυσος) και ως θεός των
γραμμάτων.
ΣΓ α ρ χ α ία Ινδικά κείμενα αναφέρεται ως διδάσκαλος
ι ων θεών και ως πρώτος στους κλάδους της επιστήμης και
ι ης θ ε ο σ ο φ ία ς και σεβαστός στους Ασούρας, (17) με τον τι-
ιΛμ "Ιη>ιγασπάτι».
13
Στην παράδοση των Κινέζων αναφέρεται ως σύμβουλος

της μεγάλης Μητέρας βασίλισσας της Δύσης Βάγκ Μου,
ως διαδόσας εκεί τη θρησκεία του Μονοθεϊσμού με τον τί
τλο Φου Χι και ως εκπολιτιστής των κινέζων:
«Πριν έλθουν οι Ουράνιοι Βασιλείς, οι άνθρωποι στην
Κίνα ζούσαν σαν τα ζώα. Σκεπάζονταν με δέρματα ζώων,
τρέφονταν με ωμό κρέας, και δεν ήξεραν τον πατέρα των...
...όταν ήλθε ο Φου Χι με τη βοήθεια μιας πολύ μορφωμέ
νης βασίλισσας, έμαθε στο λαό το γάμο, τη μουσική, τα
γράμματα, τη ζωγραφική και το πως να καλλιεργούν το με
ταξοσκώληκα» (18).
Στ’ αρχαία Ιαπωνικά κείμενα ο Ερμής επιζεί ως θεός
Thor.
Έτσι τον ονόμαζαν τον Ερμή και οι αρχαίοι Γερμανικοί
λαοί της Ευρώπης, Thor.
Στην εβραϊκή παράδοση ο Ερμής αναφέρεται ως Ά -
βραμ.
Όμως Άβραμ, εκείνος τον οποίον η Εβραϊκή βίβλος
«Καβάλα» σημειώνει ως διδάσκοντα στους Αιγύπτιους τη
φιλοσοφία και την αστρονομία, δεν είναι φυσικά ο Αβραάμ
της Βίβλου ο οποίος έζησε και έδρασε το 1800 περίπου
π.Χ., αλλά ο Ερμής ο Τρισμέγιστος, ο Έλληνας σοφός της
εποχής των λεγομένων θεών, ο οποίος έζησε k l έδρασε το
9.000 π.Χ.
Ο Αβραάμ της Εβραϊκής βίβλου ήταν απλώς συνώνυμος
του Ερμή του Τρισμεγίστου, τον οποίο οι Κάρες και οι Φρύ-
γες της Μικράς Ασίας τον προσωνόμαζαν «IMBRAMO».
Η νήσος Ίμβρος φέρεται ότι φέρει τ ’ όνομα του Ιμβρά-
μου Ερμή.
Τέλος οι θρησκείες των Κινέζων, των Ιάπωνων, των Ιν
δών, των Αιγυπτίων και των Εβραίων, έχουν τη ρίζα τους
στην Ελληνική θρησκεία του Μονοθεϊσμού του Ερμή. (9)
Ο θάνατος του Ερμή έχει περιβληθεί από την αρχαία πα
ράδοση με το θρύλλο της ανάληψής του στους ουρανούς.
Γράφει ο Στοβαίος διηγούμενος την περίπτωση, και το
ότι ο Ερμής άφησε όλα τα περισπούδαστα φιλοσοφικά και
επιστημονικά έργα του στον υιό του Τατ - Κέφαλο.
«Ούτος μεν τοις συγγενείς θεοίς δορυφορείν, προστα-
χθείς ανέβαινε στα άστρα. Αλλ’ ην αυτών διάδοχος και πα-
ραλήπτωρ των μαθητών του ο υιός του Τατ». (20)
Σε μια πνευματική έξαρση, ο Ερμής βέβαιος ότι το σύμ-
14
παν το κυβερνά ένας παντοδύναμος Νους - Θεός, γονάτι

σε μπροστά στον άγνωστο ως προς την ουσία της ύπαρξής
του Θεό, και με όλη τη δύναμη της ψυχής και της καρδιάς
του προσευχήθηκε με κατάνυξη τ ’ ακόλουθα:
«Ανοιγήτω μοι πας μοχλός του κόσμου. Πάσα η φύσις
προσδεχέτω του ύμνου μου την ακοή».
Ανοϊγηθι γ η ’ τα δένδρα μη σείεσθαι' υμνεί μέλλω τον
της κτίσεως κύριον και το παν και το εν.
Ανοϊγηθι ουρανοί' άνεμοι σταθήτε* ο κύκλος ο αθάνα
τος προσδεξάτω μου τον λόγον. Μέλλω γαρ υμνείν τον
κτίσαντα τα πάντα' τον πήξαντα την γην και ουρανόν κρε-
μάσαντα.
Αι δυνάμεις αι εν εμοί υμνείται το εν και το παν.
Γνώσις αγία, φωτισθείς υπό σου, δια σου το νοητό φως
υμνών χαίρω εν χαρά».
Έτσι είχε υμνήσει ο δημιουργός της θρησκείας του μο
νοθεϊσμού και της τριαδικής θεότητας Ερμής ο Τρισμέγι
στος τον Άναρχο.
Ένα γιγαντιαίο πνεύμα, μυηθέν στα της δημιουργίας
του κόσμου από θεία αποκάλυψη, γονατιστό μπροσά στ’ ό
ραμα του Άγνωστου Θεού είναι εν όψει.
Τον μυθοποίησε η μετά την εποχή του ανθρώπινη ά
γνοια. Στο ανά χείρας έργο έγινε μια προσπάθεια ν ’ απο
δοθεί η πραγματική μορφή του πρύτανη αυτού της Αρ
χαίας Σοφίας.
Είχε παρουσιασθεί στον κόσμο σε μια υλιστική εποχή.
Οι άνθρωποι λάτρευαν τη φύση στις εκδηλώσεις της. Δεν
είχαν την ιδέα της ύπαρξης ενός Νου - Θεού, κυβερνήτη
δημιουργού του σύμπαντος.
Ο Ερμής είχε αφωσιωθεί ολόψυχα στην έρευνά του, και
βέβαιος πως η πανκυρίαρχη αυτή δύναμη υπάρχει, ρίχθη-
κε με όλες του τις ψυχικές δυνάμεις να παρουσιάσει στην
ανθρωπότητα τη μεγαλειώδη υπόστασή της.
Είχε ένα νοερό διάλογο με το Δημιουργό.
Τον πήρε νοερά στα θεία πεδία, και του αποκάλυψε τη
φύση και τη δημιουργία στη μεγαλειώδη έκτασή τους.
Τον έκανε σκεύος του* του έδωσε την ευλογία' τον ενέ
πνευσε, τον φώτισε, και του έδωσε την εντολή να υψώσει
ιην ανθρωπότητα από το ψυχικό σκοτάδι προς το θείο
φως.
Ας ιδούμε όμως το τι λέει για όλα αυτά ο ίδιος ο Ερμής,
ιΗίως ια διηγείται στο έργο του που ακολουθεί.
ΤΟΜΟΣ ΠΡΩΤΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Ποιμανδρής: Η θεία αποκάλυψη
Εδάφ. 1. ΕΡΜΗΣ, απολογούμενος:

Καθώς συλλογιζόμουν μια μέρα το θέμα της
δημιουργίας των όντων, με τις δυνάμεις μου με
τέωρες σα να είχα πάθει βαρύ ύπνο ή σωματικό
κάματο, με τις αισθήσεις μου παράλυτες, άκου-
σα ένα υπερμεγέθες απεριόριστο ον να με καλεί
ονομαστικά λέγοντάς μου:
— Τι θέλεις να ιδείς, να μάθεις και να γνωρί
σεις Ερμή;
— Συ ποιος είσαι; του είπα.
Εδάφ. 2. — Είμαι ο Ποιμάνδρης, ο αυθεντικός νους. Ξέ
ρω αυτό που θέλεις να μάθεις, και θα σου το δ ι
δάξω* θα σου συμπαρασταθώ παντού για να σε
βοηθήσω. Μου απάντησε.
Εδάφ. 3. ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη.
— Θέλω να μάθω για τα όντα* να εννοήσω τη
φύση* να γνωρίσω το Θεό.
ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ στον Ερμή:
— Το ξέρω ότι αυτό θέλεις να μάθεις και θα
σε διδάξω.
Εδάφ. 4. ΕΡΜΗΣ απολογούμενος:
— Λέγοντάς μου αυτά ο Ποιμάνδρης, άλλα
ξαν μονομιάς οι ιδέες μου και αμέσως μου απο
καλύφθηκε όλη η φύση. Είδα τότε μια θέα πλημ
μυρισμένη από φως και καταγοητεύθηκα. Ύστε
ρα από λίγη ώρα είδα ένα κατωφερές σκοτάδι
18
γεννημένο μερικά, φοβερό και στυγνό σε σπει-

ροειδές σχηματισμό. Είδα επίσης να μεταβάλ-
λεται το σκοτάδι εκείνο σε μια υγρά φύση αφάν
ταστα ταραχώδη, από τα βάθη της οποίας έ
βγαινε πυρωμένος καπνός, κι άκουσα κι’ έναν α
νεκλάλητο σπαρακτικό ήχο και μια άναρθρη
βοή σε φωνή πυρός.
Εδάφ. 5. Από τα φωτεινά εκείνα πεδία είδα να ξεχύνεται
στη φύση Λόγος Άγιος, κι από την υγρά φύση
να ξεπηδά προς τα ύψη ένα κούφιο, δραστικό ο
ξύ και άκρατο πυρ. Είδα επίσης τον ελαφρό αέ
ρα ν’ ακολουθεί το πνεύμα που επλανάτο στη
γη κρεμασμένος σ’ αυτό καθώς ανέβαινε από τη
γη καί τα νερά της προς το πυρ...
Εδάφ. 6. ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ προς Ερμή:
— Εννόησες Ερμή όλη αυτή τη θέα;
ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη:
— Θέλω να τη γνωρίσω καλά.
— Λοιπόν Ερμή, το φως εκείνο που είδες εί
μαι εγώ, ο Θεός σου, ο προϋπάρχων της εμφανυ
σθείσης από το σκότος υγράς εκείνης φύσης* ο
δε φωτεινός Λόγος που είδες να ξεχύνεται από
τα φωτισμένα πεδία προς την υγρά εκείνη φύση
που βγήκε από το Νου μου, είναι ο υιός μου' ο
Νους είναι ο Πατέρας Θεός.
Αυτοί οι δύο, πατέρας και υιός, δεν ξεχωρί
ζονται ο ένας από τον άλλο, η δε ένωσής τους
είναι η ζωή.
— Ευχαριστώ (για όλα αυτά που μαθαίνω).
— Τώρα νοήσε αυτό το φως και γνώρισε το:
Εδάφ. 7. ΕΡΜΗΣ απολογούμενος:
— Λέγοντάς μου αυτά ο Ποιμάνδρης με κύτ-
ταζε κατάματα. Τότε εγώ άρχισα να τρέμω. Ύ
στερα σαν συνήλθα ένιωσα το φως εκείνο στην
αναρίθμητη δύναμή του, και τον κόσμο απεριό
ριστα γεννημένο πλημμυρισμένο από πυρ μεγά
λης έντασης...
19
Εδάφ. 8. Καθώς όμως με είδε έτσι έκπληκτο ο Ποιμάν-

δρης, μου είπε:
— Είδες Ερμή με το νου σου το αρχέτυπο εί
δος, το προϋπάρχον της απέραντης αρχής;
— Τα στοιχεία όλης αυτής της φύσης από
που προήλθαν;
— ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ: Από το θέλημα του Θεού.
Με το λόγο του κοσμοποιήθηκε όλη αυτή η φύ
σης και τα γεννήματα των ψυχών της.
Εδάφ. 9. Ο δε Νους - Θεός, αρσενοθήλυκος όντας, ζωή
και φως υπάρχων, εγέννησε άλλο δημιουργό
Νουν, από πυρ και πνεύμα. Αυτός ο δεύτερος
Νους δημιούργησε τους διοικητές του αισθη
τού κόσμου που περικλείεται σ’ επτά κύκλους, η
διοίκηση των οποίων καλείται Ειμαρμένη.
Εδάφ. 10. Στα κατωφερή στοιχεία ξεπήδησε ο του Θεού
Λόγος στο καθαρό της φύσης δημιούργημα, ε
νώθηκε με το δημιουργό νου που είναι ομοού-
σιος με τον πατέρα, και δημιουργήθηκε από τα
κατωφερή στοιχεία η ύλη.
Εδάφ. 11. Ο δε δεύτερος δημιουργός Νους ο περικλείων
τους επτά κύκλους και τις δίνες των ριζών τους,
μαζί με το λόγο έστρεψε τα δημιούργήματά του,
k l άρχισαν να περιστρέφονται από μία αόριστη
αρχή προς ένα απέραντο τέλος, η δε περιφορά
καθώς το θέλησε ο Νους δημιούργησε από τα
κατωφερή στοιχεία ζώα άλογα χωρίς λόγο, ο α
έρας δημιούργησε πετεινό και τα νερά υδρόβια
πλάσματα. Κι όταν χώρισε η γη από τα νερά της
δημιουργήθηκαν όπως το θέλησε ο Νους ζώα
τετράποδα, ερπετά και άγρια και ήμερα ζώα.
Εδάφ. 12. Ο δε πατέρας όλων ο Νους, ζωή και φως υπάρ
χων, γέννησε άνθρωπο όμοιο μ’ αυτόν. Περι
καλλής δε καθώς ήταν, επειδή είχε τη δική του
μορφή, τον αγάπησε σαν παιδί του και του έδω
σε την εξουσία όλων των δημιουργημάτων του.
Εδάφ. 13. Ο δε άνθρωπος (ο δεύτερος θεός) κατανοήσας
την πύρινη κτήση της δημιουργίας, θέλησε κι
20
αυτός να δημιουργήσει... Και αφού έμαθε την

ουσία της δημιουργίας θέλησε να διανοίξει την
περιφέρεια των κύκλων, για να κατανοήσει το
κράτος που κάθονταν επάνω στο πυρ.
Εδάφ. 14. Κι ως εξουσιαστής του θνητού κόσμου και των
αλόγων ζώων, βλέποντας τη μορφή του στα νε
ρά θέλησε να κατοικίσει εκεί, και μόλις το σκά
φθηκε αυτό, το θέλημά του ενεργοποιήθηκε, και
κατοίκησε την άλογο μορφή της φύσης. Αυτή δε
τον αγκάλιασε, περιπλέχτηκε μαζί του στην ύ
λη, κι έσμιξε μ’ αυτόν (κι έγινε ο άνθρωπος της
γης)·
Εδάφ. 15. Γι’ αυτό πέρα από τ ’ άλλα ζώα της γης, ο άν
θρωπος είναι διπλός θνητός ως προς το σώμα,
αθάνατος όμως ως προς τον ουσιώδη άνθρωπο.
Όμως αν και είναι ουσιωδώς αθάνατος κι έχει
την εξουσία όλων των δημιουργημάτων, ο άν
θρωπος πάσχει ως θνητός στο σώμα, υποκύ-
πτοντας στη μοίρα του.
Εδάφ. 16. ...Αυτό είναι το κρυφό μυστήριο, Ερμή... Η φύση
αφού έσμιξε με τον άνθρωπο έκανε αυτό το
θαύμα, γιατί έχει την αρμονία των επτά φύσεων
που είναι από πνεύμα και πυρ. Ύστερα {ο δεύτε
ρος θεός) δημιούργησε άλλους επτά ανθρώ
πους που έχουν τη φύση των κύκλων του...
Εδάφ. 17. Η γη ήταν θηλυκή, είχε δε και οχευτικά. Από το
πυρ πήρε την πυρά κι από τον αιθέρα το πνεύ
μα, κι έτσι δημιουργήθηκε το είδος του ανθρώ
που της. Ο άνθρωπος δημιουργήθηκε από ζωή
και φως. Από μεν τη ζωή πήρε την ψυχή, από δε
το φως το νουν. Και βρίσκεται στον αισθητό αυ
τό κόσμο και θα βρεθεί ως το τέλος της περιό
δου.
Εδάφ. 18. ’Ακούσε τώρα Ερμή και το λόγο που ποθείς. Ό
ταν η ώρα της περιόδου ήλθε και λύθηκε ο σύν
δεσμος των πάντων, κατά βούληση του Θεού ό
λα τα ζώα που ήσαν στην αρχή αρσενοθήλυκα
ξεχωρίσθηκαν σε αρσενικά και θηλυκά και ο θε
ός μόλις έγινε αυτό είπε: «Αυξάνεσθε και πλη-
21
θύνεσθε εν πλήθει όλα τα δημιουργήματα και

τα κτίσματα, κι ας αναγνωρίσει ο καθένας τον ε
αυτό του αθάνατο και τον αίτιο του θανάτου έ
ρωτα και όλα τα όντα».
Εδάφ. 19. Η πρόνοια μέσω της ειμαρμένης και της αρμο
νίας έκαμε τις μίξεις και τις γενέσεις και πλη-
θύνθηκαν κατά γένη τα πάντα. Και όποιος εν-
νοήσε την αποστολή του, τράβηξε το δρόμο του
περιουσίου αγαθού, όποιος δε αγάπησε από
πλάνη προς τον έρωτα όχι την ψυχή του αλλά
το σώμα του, αυτός θα παραμείνει στο σκοτάδι
πλανώμενος, πάσχοντας αισθητά τα του θανά
του.
Εδάφ. 20. ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη:
— Γιατί θεωρούνται τόσο αμαρτωλοί οι άν
θρωποι; Ό τι κάνουν το κάνουν από άγνοια. Και
αφού αμαρτάνουν γΓ αυτό, γιατί να στερηθούν
την αθανασία;
— Δεν κατάλαβες καλά Ερμή τα όσα σου απο
κάλυψα.
— Τα έχω εννοήσει και σ’ ευχαριστώ γ ι’ αυτό.
— Εάν τα έχεις εννοήσει τότε ειπέ μου γιατί
είναι άξιοι του θανάτου όσοι βρίσκονται στο θά
νατο;
— Γιατι τα σώματά τους σκεπάσθηκαν από το
στυγνό σκότος, από το οποίο η υγρά φύση δη
μιούργησε το σώμα στον αισθητό κόσμο από
τον οποίο τροφοδοτείται ο θάνατος.
Εδάφ. 21. Ορθά τα κατάλαβες όλα αυτά Ερμή. Ειπέ μου ό
μως και κάτι άλλο, γιατί όποιος εννοήσει τον ε
αυτό του προχωρεί στον αγαθό δρόμο του Θε
ού;
— Γιατί τον άνθρωπο ο Θεός τον έχει δη
μιουργήσει από φως και ζωή.
22

— Μπράβο Ερμή* γιατί φως και ζωή είναι ο
Θεός και πατέρας σας, κι από αυτά τα στοιχεία
δημιουργήθηκε και ο άνθρωπος. Και εάν το πι
στεύει ο άνθρωπος ότι έχει δημιουργηθεί από
φως και ζωή, τότε ασφαλώς θα προχωρήσει
προς ζωή.
— Αλλά πως και με ποιο τρόπο θα προχωρή
σει ο άνθρωπος προς τη ζωή;
— Ο προικισμένος με νουν άνθρωπος ας ανα
γνωρίσει τον εαυτό του.
— Δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι νουν;
— Χαίρω γιαυτό που λες. Γιατί εγώ ο νους θα
είμαι στο πλευρό των αγίων, των αγαθών, των
καθαρών, των ελεήμονων και τω ευσεβών και η
παρουσία μου στο πλευρό τους, θα τους γίνει
στην ύστατη ώρα βοήθεια, κι αμέσως θα τα γνω
ρίσουν όλα και τον πατέρα θα τον αισθανθούν
με αγάπη, και θα τον ευχαριστήσουν, θα τον ευ
λογήσουν και θα τον υμνήσουν στρέφοντας
προς αυτόν την ψυχή τους. Και πριν παραδώ
σουν το σώμα τους στο θάνατο θα ιδούν στις αι
σθήσεις τους όλα τα έργα τους.
Εγώ όμως ο Νους - Θεός που θα είμαι την ώρα
εκείνη κοντά τους, θα αποκλείσω από το βιβλίο
της ζωής τους τις κακές κι αισχρές πράξεις
τους περικόπτοντας από την ταινία της ζωής
τους τις άσχημες θύμησές τους.
Εδάφ. 23. Στους ανοήτους όμως και στους κακούς, πονη
ρούς, φθονερούς, πλεονέκτες, φονιάδες και α
σεβείς, θα σταθώ μακριά τους. Αυτούς θα τους
παραλάβουν οι τιμωροί δαίμονες που θα τους
προσβάλλουν με την οξύτητα του πυράς για να
τσακίσουν τις αισθήσεις τους.
— Ό λα αυτά που μου δίδαξες είναι καλά. Αλ-
23
λά πες μου πως θ’ ανεβούν οι αγαθές ψυχές

προς τα άνω;
— Πρώτα, όταν έλθει η ώρα του θανάτου, το
υλικό ανθρώπινο σώμα θα παραδοθεί στην αλ
λοίωση και τον αφανισμό. Το ήθος του ανθρώ
που θα παραδοθεί στο δαίμονα ανενέργητο, οι
αισθήσεις του σώματος θα επανέλθουν στις πη
γές τους για να γίνουν μέρη ενέργειας και ο θυ
μός και η επιθυμία θα ριχθούν στην άλογο φύ
ση.
Εδάφ. 25. Έτσι η ψυχή του ανθρώπου θα εξορμήσει από
τη γη προς τα άνω με τη βοήθεια της αρμονίας
και θα δώσει: στην πρώτη ζώνη, την αυξητική
και μειωτική ενέργεια, στη δεύτερη ζώνη, τη μη
χανή των κακών έξεων και το δόλο ανενέργητο,
στην τρίτη ζώνη την επιθυμία της απάτης ανε-
νέργητη, στην τέταρτη ζώνη την προφάνεία της
αρχοντιάς απλεονέκτητη, στην πέμπτη ζώνη το
ανούσιο θράσος και την προπέτεια της τόλμης,
στην έκτη ζώνη τις κακές αφορμές του πλούτου
ανενέργητες και στην έβδομη ζώνη θα δώσει το
ενεδρεύον ψεύδος.
Εδάφ. 26. Και τότε γυμνή η ψυχή του ανθρώπου από τις ε
νέργειες της αρμονίας θα φθάσει στην όγδοη
ζώνη με τις δικές της δυνάμεις, και θα υμνήσει
μαζί με τις εκεί ψυχές τον πατέρα, και θα δεχθεί
τα συγχαρητήριά τους.
Έτσι, ισότιμη πλέον η ψυχή με τις εκεί ψυχές
οι οποίες θα την υποδεχθούν και θα τη συγχα
ρούν, θα ενωθεί μαζί τους και θα ακούσουν ό
λες μαζί τον ύμνο των υπεράνω της ζώνης των
ψυχών προς το Θεό. Και τότε όλες μαζί o l ψυ
χές θα υψωθούν προς τον πατέρα και θα συγ-
χωνευθούν εκεί μαζί του...
Και τώρα που τα είδες, τάκουσες και τα έμα
θες όλα αυτά, κατέβα Ερμή πίσω στη γη και γ ί
νου εκεί οδηγός στους άξιους γιατί χάρη σε σέ
να θα σωθεί το ανθρώπινο γένος.
Εδάφ. 27. ΕΡΜΗΣ, απολογούμενος:
24
— Αυτά μου αποκάλυψε ο Ποιμάνδρης που εί

χε μπει στο είναι μου. Κι εγώ αφού ευχαρίστησα
και ευλόγησα τον πατέρα όλων, υψώθηκα απ’
αυτόν, δυναμώθηκα, διδάχθηκα τα πάντα τα
της φύσης στη μεγίστη θέα, κι άρχισα να κηρύτ
τω στους ανθρώπους το κάλλος της ευσέβειας
και της γνώσης ως ακόλουθα: «Άνδρες γηγε
νείς που παραδοθήκατε στον ύπνο στο μεθύσι
και στην αγνωσία του θεού, ξυπνήστε, παύσατε
την κραιπάλη θελγόμενοι από την κτηνώδη αυ
τή ευχαρίστησή σας».
Εδάφ. 28. Εκείνοι με άκουσαν και με περικύκλωσαν ομαδι
κά, και εγώ τους είπα. «Γιατί άνδρες γηγενείς
παραδοθήκατε στον θάνατο αφού έχετε εξου
σία στην αθανασία; Μετανοήστε όσοι βρίσκε-
σθε στην άγνοια’ απαλλαγείτε από το φωτεινό
σκοτάδι’ μεταλάβατε της αθανασίας’ εγκατα-
λείψατε την φθορά.1».
Εδάφ. 29. Από τους ακροατές μου εκείνους άλλοι άρχισαν
να φλυαρούν και να απέρχονται, ακολουθώντας
τον δρόμο του θανάτου, άλλοι δε πέσανε στο
γόνατά μου και με παρακαλούσαν να συνεχίσω
να τους διδάξω. Εγώ τους είπα να σηκωθούν όρ
θιοι και γενόμενος καθοδηγός του γένους μας,
άρχισα να τους διδάσκω το πως, με ποιό τρόπο
μπορούν να διασωθούν. Κι εκείνοι άκουσαν
τους σοφούς λόγους μου, ετράφησαν με το πο
τό της Αμβροσίας, και καθώς άρχισε ο ήλιος να
δύει τους παρεκάλεσα να ευχαριστήσουν τον
θεό και ν ’ αποσυρθούν ο καθένας στα σπίτια
των.
Εδάφ. 30. Εγώ δε, την ευεργεσία του Π'οιμάνδρη την κατέ
γραψα στο είναι μου, και πληρωθείς όπως το ή
θελα, ένιωσα πως ο ύπνος του σώματός μου έγ ι
νε αληθινή όραση, η σιωπή μου εγγύηση του α
γαθού, και η εκφορά του λόγου μου γέννημα α
γαθών.
Αυτά μου συνέβησαν όταν διδάχτηκα νοερά
τους αυθεντικούς λόγους του Ποιμάνδρη, κι έ
γινα θεόπνευστος.
25
Γι’ αυτό κάνω από τα βάθη της ψυχής μου

προς το Θεό πατέρα αυτή την προσευχή:
Εδάφ. 31. Ά γιο ς ο Θεός ο πατέρας όλων*
Ά γιο ς ο Θεός, η βουλή του οποίου εκτελείται
από τις ίδιες του τις δυνάμεις*
Ά γιο ς ο Θεός, εικόνα του οποίου είναι όλη η
φύση*
Ά γιο ς ο Θεός που είναι ο ισχυρότερος από
κάθε άλλη δύναμη*
Ά γιο ς ο Θεός που υπερέχει κάθε υπεροχής*
Ά γιο ς ο Θεός ο καλύτερος των επαίνων, δε
ξου τις λογικές κι αγνές θυσίες μου που βγαί
νουν από τα βάθη της καρδιάς και της ψυχής
μου, ανεκλάλητε, άρρητε, φωνούμενε από τη
σιωπή.
Εδάφ. 32. Οδήγησε με στον ορθό δρόμο για να μη λαθέψω
στη θεία γνώση, ενέπνευσέ με, δυνάμωσέ με,
και δώσε μου τη χάρη να φωτίσω τους στην ά
γνοια ευρισκόμενους αδελφούς του γένους
μας, Υιούς δε δικούς σου.
Γι αυτό πιστεύω και μαρτυρώ ότι προς τη ζωή
και το φως προχωρώ.
Ας είσαι ευλογημένος πατέρα* ο άνθρωπος
σου θέλει ν’ αγιασθεί μαζί σου γιατί του παρδω-
σες κάθε εξουσία στη γη.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ
2
Λόγος Καθολογικός
(σελ. 32-39)
Εδάφ. 1. ΕΡΜΗΣ: Κάθε κινούμενο ω Ασκληπιέ, δεν κινεί

ται σε κάτι, και από ποιον κινείται;
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Μάλιστα* κινείται.
ΕΡΜΗΣ: Και δεν είναι ανάγκη το πράγμα στο
οποίο κινείται εκείνο το κάτι να είναι μεγαλύτε
ρο του κινούμενου;
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Είναι ανάγκη.
ΕΡΜΗΣ: Ά ρα το κινούν είναι ισχυρότερο του
κινουμένου.
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Ισχυρότερο είναι...
Εδάφ. 2. ΕΡΜΗΣ: Μεγάλος λοιπόν είναι ο κόσμος και με
γαλύτερο σώμα απ’ αυτόν δεν υπάρχει και στα
θερός, και γεμάτος με πολλά μεγάλα σώματα
που υπάρχουν σ’ αυτόν. Ο δε κόσμος είναι σώ
μα;
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Σώμα είναι.
ΕΡΜΗΣ: Και κινούμενο;
Εδάφ. 3. ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Μάλιστα.
ΕΡΜΗΣ: Πόσο μεγάλος πρέπει να είναι ο τό
πος στον οποίον κινείται ο κόσμος, και ποιάς
φύσης; Δεν πρέπει να είναι ο τόπος μεγαλύτε
ρος από τον κόσμο που δέχεται, για να μην εμ
ποδίσει την κίνησή του;
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Παμμέγιστος πρέπει να είναι ω
τρισμέγιστε.
Εδάφ. 4. ΕΡΜΗΣ: Και ποιας φύσης πρέπει να είναι ο τό-
27
πος; Ενάντιας φύσης. Ά ρα Ασκληπιέ, και του

σωματικού κόσμου ενάντια φύση είναι το ασώ-
ματο. Ά ρ α ο τόπος (ο χώρος) είναι ασώματος,
το δε ασώματο πρέπει να είναι κάτι το θεϊκό, ή ο
θεός. Και το θεϊκό δεν είναι γεννητό, αλλά αγέ-
νητο.
Εδάφ. 5. Εάν λοιπόν είναι θεϊκό, είναι ουσιώδες* εάν δε
είναι ο θεός και ανούσιος είναι και νοητός. Και
νοητός είναι για μας, όχι όμως καί για τον εαυτό
του.
Το νοητό υποπίπτει στην αίσθηση του ανθρώ
που, όχι όμως και στον θεό...
Εδάφ. 6. Ο τόπος είναι νοητός ως τόπος, όχι όμως και ως
θεός. Εάν νοηθεί ο τόπος ως θεός τότε πρέπει
να θεωρηθεί ως καθολική ενέργεια. Κάθε κινη
τό σώμα δεν κινείται σε κινητό τόπο, αλλά σε α
κίνητο...
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ, πως όμως ω Τρισμέγιστε τα γήι
να σώματα κινούνται μαζί μ3 αυτούς που τα κι
νούν; Μας έχεις ειπεί, ότι οι σφαίρες των πλα-
νωμένων (άστρων) κινούνται από τις σφαίρες
των απλανών.
ΕΡΜΗΣ: Αλλά η κίνηση αυτή (των πλανητών)
δεν είναι συγκίνηση, αλλά αντικίνηση. Δεν κι
νούνται ομοιόμορφα οι πλανήτες με τα απλανή
(άστρα) αλλά με παράλληλες ενάντιες κινήσεις,
η δε ενάντια αυτή κίνηση δημιουργεί την ισσο-
ροπία των κινήσεων (των άστρων).
Εδάφ. 7. Έτσι οι σφαίρες των πλανητών κινούνται αντί
θετα προς την κίνηση των απλανών, και δεν
μπορεί να γίνει αλλέως... Βλέπεις το πως κι-
νούντι οι αστερισμοί των δύο Αρκτών (της Με
γάλης και της Μικρής) ούτε ανατέλλουν, ούτε
δύουν, κινούνται δε περιστροφικά γύρω το ίδιο
κέντρο. Κινούνται λοιπόν ή είναι ακίνητοι οι α
στερισμοί αυτοί η στέκονται ακίνητοι;
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Κινούνται ω τρισμέγιστε.
ΕΡΜΗΣ: Και ποια είναι η κίνησή των ω Ασκλη
πιέ;
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Περιστρέφονται γύρω από το ί
διο κέντρο των.
28
ΕΡΜΗΣ: Η κίνηση αυτή δεν είναι παρά περι

στροφή γύρω από ένα σταθερό κέντρο. 'Ετσι
προκύπτει ότι η ενάντια κίνηση γίνεται ακίνητη
από την άλλη ενάντια κίνηση...
Εδάφ. 8. Κάθε λοιπόν κίνηση στον κόσμο κινείται σε στά
ση από τη στάση...
Έτσι γίνεται και με την κίνηση του κόσμου,
και κάθε υλικού ζωντανού όντος που κινείται
στον κόσμο. Ένα άψυχο σώμα δεν μπορεί να κι
νήσει ένα έμψυχο, το έμψυχο όμως σώμα κινεί
το άψυχο...
Εδάφ. 9. ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Πως το λες αυτό ως Τρισμέγιστέ;
Τα ξύλα, τις πέτρες, και τα άλλα άψυχα δεν τα
κινούν σώματα;
ΕΡΜΗΣ: Ό χι Ασκληπιέ. Τα σώματα αυτά που
διαλύονται δεν τα διαλύουν εξωσώματα. Τα ά
ψυχα δεν μπορούν να κινήσουν άψυχα. Αυτά
διαλύονται από εσωτερικές αιτίες που ενερ
γούν από μέσα προς τα έξω.
Εδάφ. 10. ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Στο κενό κινούνται;
ΕΡΜΗΣ: Κανένα από τα όντα δεν είναι άδειο
λόγω της ύπαρξής του. Γιατί δεν θα υπήρχε εάν
δεν ήταν γεμάτο...
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Οι κάδοι, τα κεραμίδια, μια σκά
φη, ένα λαγήνι δεν είναι άδεια σώματα;
Εδάφ. 11. ΕΡΜΗΣ: Αλλοίμονο' πλανάσε Ασκληπιέ. Δεν εί
ναι σώμα ο αέρας; Κι αυτός ο αέρας δεν πληρεί
το σύμπαν; Αυτά που τα λές άδεια, πρέπει να τα
λές, κοίλα. Κι’ αυτό γιατί όλα αυτά είναι γεμάτα
από αέρα, και όχι άδεια.
Εδάφ. 12. ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Αναντίρρητος είναι ο λόγος σου
ω Τρισμέγιστε, αλλά τον τόπο στον οποίο κι
νείται το παν πως να τον ονομάσουμε;
ΕΡΜΗΣ: Ασώματον ω Ασκληπιέ.
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Το ασώματο τι είναι;
ΕΡΜΗΣ: νους, που περιέχεται εξ ολοκλήρου
στον εαυτό του. Και είναι ελεύθερος από σώμα,
απλανής, απαθής, αναφής, βρίσκεται στον εαυ
τό του, είναι ο σώστης των όντων, το αγαθόν το
I
29
οποίο ακτινοβολεί σαν ακτίνες, η αλήθεια, το

αρχέτυπο του πνεύματος και της ψυχής.
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Ο θεός τι είναι;
ΕΡΜΗΣ: Είναι ο μη υπάρχων από κανένα, εν
τούτοις είναι ο αίτιος της ύπαρξης όλων των όν-
των.
Εδάφ. 13. Στο σύμπαν δεν υπάρχει θέση για το μη ον... τα

πάντα έρχονται στην ύπαρξη από τα υπάρχοντα
όντα' γιατί πράγματα που δεν υπάρχουν δεν εί
ναι δυνατό να έλθουν στην ύπαρξη και αντίθετα
τα όντα που υπάρχουν στη φύση δεν είναι δυνα
τόν να μην υπάρχουν.
Εδάφ. 14. Ο θεός δεν είναι νους, αλλά, είναι όμως ο αίτιος
της ύπαρξης του Νου. Δεν είναι και πνεύμα αλ
λά ο αίτιος της ύπαρξης του πνεύματος. Ούτε
φως είναι, αλλά είναι ο αίτιος της ύπαρξης του
φωτός. Τον θεό πρέπει να τον σεβώμεθα με δύο
προσηγορίες που του αρμόζουν και με καμμια
άλλη, ούτε των άλλων λεγομένων θεών ανθρώ
πων ή δαιμόνων έστω και αν είναι λίγο αγαθοί,
είναι στον Νουν, γιατί αγαθός είναι μόνον ο θε
ός και μόνον. Γιατί και το σώμα και η ψυχή δεν
έχουν θέση στο αγαθό, ει μη μόνον ο θεός.
Εδάφ. 15. Τόσο μεγάλο είναι το μέγεθος του αγαθού, όσο
είναι όλα τα όντα και τα σωματικά και τα ασώμα-
τα και αισθητά και νοητά. Αυτό είναι το αγαθό,
αυτός είναι ο θεός. Μην ονομάσεις το αγαθό κά
πως αλλοιώς, γιατί ασεβείς...
Εδάφ 16. Το αγαθό δεν νοείται από όλους* γ ι5αυτό και ο
θεός δεν νοείται από όλους. Από άγνοια και
τους άλλους θεούς, και ανθρώπους τους προ
σονομάζουν μερικοί αγαθούς, που δεν μπορούν
ούτε να είναι ούτε να γίνουν. Γ ιατί ο θεός είναι
αναλλοτριώτατος και αχώριστος... και αγαθός
όχι κατά τιμήν, αλλά κατά φύσιν. Μια είναι η φύ
ση του θεού το αγαθόν, και ένα γένος από το ο
ποίον πηγάζουν όλα τα γένη. Γ ιατί ο θεός πάν
τοτε δίνει και τίποτε δεν παίρνει. Ώ στε ο θεός
είναι το αγαθόν, και το αγαθόν ο θεός.
30
Εδάφ. 17. Η άλλη προσηγορία είναι η του πατέρα, γιατί ε-

ποίησε τα πάντα. Γι’ αυτό και η παιδοποιΐα θεω
ρείται η ευσεβεστάτη αρετή, μεγάλο δε ατύχη
μα είναι για τον λογικό άνθρωπο η ατεκνία του,
να μην κάνει παιδιά. Ο Άτεκνος θεωρείται μετά
τον θάνατό του «καταραμένος» δικάζεται από
τους δαίμονες και η τιμωρία του είναι σκληρή*
γιατί καταδικάζεται από τους κριτές του δαίμο
νες με την τιμωρία να μην ενσαρκωθεί σε αν
θρώπινο σώμα γυναίκας και άνδρα. Γι’ αυτό, Α
σκληπιέ έναν τέτοιον άνθρωπο είναι να τον λυ
πάσαι* να τον πονέσεις για τη συμφορά του...
3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Ιερός λόγος
(σελ. 44-46)
Εδαφ. Η δόξα των πάντων είναι ο Θεός, και θειον και

φύση θεία. Αρχή των όντων ο θεός και νους και
φύση και ύλη κι όλα αυτά με σοφία εις δείξιν ό
λων. Αρχή το θειον και φύση και ενέργεια και α
νάγκη και τέλος και ανανέωση.
Υπήρχε σκότος άπειρο στην άβυσσο και νερό
λεπτό και πνεύμα λεπτό νοερό με τη δύναμη
του θεού βρισκόμενα στο χάος.
Κι έλαμψε φως άγιο και στερεώθηκαν σε άμ
μο τα υγρά στοιχεία, καί όλοι οι θεοί άρχισαν να
επιμελούνται την ένσπορο φύση.
Εδάφ. Αδιόριστα δε καθώς ήταν τα πάντα και ακατα
σκεύαστα, ξεχώρισαν τα ελαφρά στοιχεία εις ύ
ψος και τα βαρέα θεμελιώθηκαν σε υγρή άμμο.
Με την ενέργεια του πυράς, τα στοιχεία δια-
μερίστηκαν και κρεμάσθηκαν στ’ όχημα του
πνεύματος.
Και φάνηκε ο ουρανός σε κύκλους επτά μαζί
με τους θεούς τους και τις ιδέες τους σε κάθε ά
στρο, και τακτοποιήθηκαν τα στοιχεία και περι
τύλιξαν το περικύκλιο με αέρα και μπήκε σε κυ
κλικό δρόμο οδηγούμενο από θείο πνεύμα.
Εδάφ. Κι ανέλαβε ο κάθε Θεός με τις δικές του δυνά
μεις να κάνει ότι του είχε προσταχθεί (από το
Θεό).
32
K l έγιναν θηρία τετράποδα και ερπετά και έ

νυδρα και πτηνά, και κάθε σπορά έσπορος και
χόρτος και κάθε είδους άνθη και παντός είδους
χλόη.
Κι έσπερναν το σπέρμα της παλιγγενεσίας
και της γένεσης των ανθρώπων με τη συνέργεια
της φύσης και πλήθος ανθρώπων για νάχουν τη
δεσποτεία όλων των κάτω του ουρανού αγαθών
και να αυξηθούν σε αύξηση και να πληθυνθούν
σε πλήθη και σε κάθε σάρκα έσπερναν και ψυ
χή-
Εδάψ. 4. Κι άρχισαν οι άνθρωποι να ζουν και να μελε
τούν τη μοίρα των δρόμων και κύκλων των Θε
ών και να σοφίζονται τεχνουργήματα και τις γε-
νέσεις της έμψυχης σάρκας και τη σπορά του
καρπού και κάθε άλλη τέχνη, ξέροντας ότι είναι
θνητοί και ότι θ5 ανανεωθούν λόγω φυσικής α
νάγκης και σχεδίων του θεού...
Γιατί κάθε κοσμική σύγκρουση ανανεώνεται
σαν φύση που εκτελεί θείες επιταγές.
4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Διδασκαλίες του Ερμή στον υιό του Τατ

(σελ. 49-53)
Εδάφ. 1. Ο Θεός δημιούργησε τα πάντα* κι όχι βέβαια με

τα χέρια, αλλά με το Λόγο του.
Ό λα τα όντα τα δημιούργησε η θέλησή του...
Το σώμα του Θεού δεν είναι χειροπιαστό. Ο Θεός
δεν είναι ορατός ούτε μετρητός ούτε έχει δια
στάσεις. Με κανένα σώμα άλλο δεν μοιάζει. Δεν
είναι ούτε πυρ ούτε νερό, ούτε αέρας, ούτε
πνεύμα. Αγαθός καθώς είναι θέλησε να κοσμή
σει και τη Γη...
Εδάφ. 2. ΓΓ αυτό έστειλε τον άνθρωπο στη Γη που είναι
ζώο αθάνατο, ζώο θνητό.
Ο κόσμος των ζώων θα είναι αιώνια ζώο. Ο
άνθρωπος έχει πάρει το χάρισμα από το Θεό
και του Λόγου και του Νου. Και γΓ αυτό ο άν
θρωπος γνώρισε το δημιουργό του και τον θαύ
μασε.
Εδάφ. 3. Και τον μεν λόγο ω Τατ τον χάρισε ο Θεός σ’ ό
λους τους ανθρώπους όχι όμως και τον Νουν...
ΤΑΤ στον Ερμή:
— Γιατί πατέρα ο Θεός δε χάρισε σ’ όλους
τους ανθρώπους Νουν;
ΕΡΜΗΣ στον Τατ:
— Ο Νούς ω Τατ είναι ένας άθλος* και τον ά
θλο τον περνούν μόνον οι επίλεκτες ψυχές.
34
Εδάφ. 4. TAT στον Ερμή:

— Και που τον ίδρυσε τον άθλο αυτό πατέρα;
— Κρατήρα μεγάλο γέμισε και τον έστειλε
στους ανθρώπους με κήρυκα και με την εντολή
να τους πει: «Βαπτισθήτε σ’ αυτόν τον κρατήρα
όποιοι από σας πιστεύουν ότι μια μέρα θα ξανα-
γυρίσουν στο δημιουργό τους...».
Και όσοι μεν δέχθηκαν το κήρυγμα και βαπτί-
στηκαν στον κρατήρα του Νου, αυτοί έγιναν τέ
λειοι άνθρωποι μια και δέχθηκαν τον νουν' όσοι
όμως δεν δέχθηκαν το κήρυγμα αν και είναι λο
γικοί δεν εννόησαν τι έκαναν' αμάρτησαν.
Εδάφ. 5. Οι αισθήσεις αυτών των (αμαρτωλών) ανθρώ
πων έμειναν παραπλήσιες με τις αισθήσεις των
αλόγων ζώων. Σ’ αυτούς τους ανθρώπους φω
λιάζει στο είναι τους η οργή και ο θυμός... Δεν
θαυμάζουν τα άξια της θέας, αλλά τις ηδονές
και την όρεξη, πιστεύοντας ότι είναι τα μόνα α
γαθά της ζωής. Ό σοι όμως από τους ανθρώ
πους μετέσχον της δωρεάς του Θεού, αυτοί παι
δί μου Τατ είναι αθάνατοι αντί να είναι θνητοί.
Ένιωσαν την ουσία των πραγμάτων της γης και
του ουρανού, υψώθηκαν, είδαν ή γνώρισαν το α
γαθό, ένιωσαν πως τ ’ αγαθά των αμαρτωλών
της γης είναι μια συμφορά, και περιφρονώντας
τα προετοιμάζουν με καλές πράξεις την άνοδό
τους προς τον ένα και μοναδικό Θεό...
Εδάφ. 6. Αυτή είναι ω Τατ η επιστήμη του Νου, η κατα
νόηση του Θεόυ' γιατί ο κρατήρας του Νου
στον οποίον βαπτίστηκαν οι άνθρωποι ήταν
θείος.
— Κι εγώ θέλω να βαπτιστώ σ’ αυτόν το θείο
κρατήρα πατέρα.
— Εάν δεν μισήσεις πρώτα το σώμα σου, παι
δί μου, δεν μπορείς ν ’ αγαπήσεις τον εαυτό σου.
Αν όμως αγαπήσεις τον εαυτό σου και νου θα έ
χεις και έχοντας νου θα μεταλάβεις τα της επι
στήμης.
35

— Γιατί τα λες αυτά πατέρα;
— Γ ιατί είναι αδύνατο παιδί μου και τα δύο να
τα έχεις, και τα θνητά και τα θεία, και το σωματι
κό και το ασώματο, στα οποία βρίσκονται το
θνητό και το θειον. Και τα δύο αυτά δεν μπορείς
να τα προσκυνήσεις μαζί.
Εδάφ. 7. Η εκλογή του καλύτερου θα επιφέρει στον άν
θρωπο την αποθέωση και την ευσέβεια προς
τον θεό. Απεναντίας η εκλογή του κατώτερου
θα επιφέρει τον αφανισμό του ανθρώπου...
Εδάφ. 8. Γι’ αυτό παιδί μου... τα σώματα των ανθρώπων
θα περάσουν διαδοχικά πολλούς χορούς δαιμό
νων και δρόμους για να τραβήξουν προς τα θεία
πεδία. Γ ιατί το αγαθό και απέραντο είναι και α
τελές και άναρχο, σ’ εμάς δε δίνεται η δυνατό
τητα να το γνωρίσουμε και να το πλησιάσουμε...
Τα φαινόμενα πράγματα παιδί μου τέρπουν, για
τ ’ αφανή όμως δυσπιστούμε. Τα κακά πράγματα
είναι φανερά, το αγαθόν όμως είναι αφανές
στους φανερούς γιατί δεν είναι μορφή ούτε τύ
πος... κι είναι αδύνατον να φανεί το ασώματο
στο σώμα.
Εδάφ. 9. Η Γένεση δεν δίνει την αρχή του αγαθού, αλλά
αυτού του πράγματος που θέλουμε να γνωρί
σουμε. Ας πάρουμε την αρχή, και ας οδεύσουμε
ταχύτατα παντού. Ο δρόμος για τον άνθρωπο
που αφήνει τα παρόντα πράγματα και ερευνά
για τα αρχαία, θα είναι δύσκολος. Τα φαινομενι
κά πράγματα τον ευχαριστούν* για τα αφανή
δυσπιστεί. Ωστόσο τα φανερά είναι κακά, ενώ
το αγαθό είναι αφανές. Γ ιατί το αγαθό δεν είναι
τύπος η μορφή. Και για μεν τον εαυτό του το α
γαθό είναι όμοιο, για τους άλλους όμως είναι α
νόμοιο.
Εδάφ. 10. Αυτή είναι η διαφορά του ομοιου και του ανο
μοίου. Η Μονάς είναι η αρχή και η ρίζα του παν
τός. Χωρίς αρχή δε γίνεται τίποτε. Η Αρχή δεν
36
είναι έργο κανενός αλλά του εαυτού της. Η αρ

χή είναι μονάς που περιέχει κάθε αριθμό, καμία
δύναμη δεν την περιέχει* γεννά κάθε αριθμό, δε
γεννήθηκε δε ποτέ από άλλο αριθμό.
Εδάφ. 11. Κάθε γεννημένο είναι ατελές και διαιρετό, και
αυξάνεται και ελαττούται. Στο τέλειο τίποτε δε
γίνεται απ’ όλα αυτά. Το αυξανόμενο αυξάνεται
από τη μονάδα και φθείρεται από την ίδια του
την αρρώστεια, γιατί δεν μπορεί να μπει στη μο
νάδα.
Αυτή είναι ω Τατ κατά το δυνατό διατυπούμε-
νη η εικόνα του Θεού, την οποίαν αν ιδείς και εν
νοήσεις με τα μάτια της ψυχής και της καρδιάς
σου, πίστεψέ με παιδί μου ότι θα βρεις το δρόμο
προς τα επάνω ή μάλλον αυτή η πίστη σου και η
εικόνα του θα σε τραβήξει προς τα επάνω όπως
τραβά η μαγνητική πέτρα τον σίδηρο.
Q ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Διδασκαλίες του Ερμή στον υιό του Τατ

(σελ. 60-65)
Εδάψ- 1. Κι αυτόν το λόγο θα στον πω ω Τατ για να μη

μείνεις αμύητος ως προς το μεγάλο όνομα του
Θεού. Νόησε λοιπόν, το πως αυτό που είναι αφ-
νές στους πολλούς θα γίνει σε σένα φανερό.
Κάθε γεννητό φαινόμενο εφάνη ήδη* το αφανές
όμως όχι* και δε χρειάζεται να φανερωθεί γιατί
είναι αιώνιο κι όλα τα άλλα πράγματα αυτό τα
φανερώνει.
Αυτό όμως μένει αφανές και είναι αιώνιο και
φανερώνοντας δε φανερώνεται, γεννά, αυτό το
ίδιο είναι αγέννητο και δεν είναι στη φαντασία'
η φαντασία είναι γέννημα των γεννητών* δεν ε ί
ναι η φαντασία Γένεση.
Εδάψ 2. Ο δε ένας είναι αγέννητος και αφαντασίαστος
και άφαντος. Φαίνεται μόνο στη φαντασία εκεί
νων που επιλέγει αυτός για να φανερωθεί.
Συ παιδί μου Τατ ευχήσου πρώτα στον Κύριο
και πατέρα για να ελεηθείς απ’ αυτόν, για να
μπορέσεις να εννοήσεις το θεό έστω και για να
λάμψει στο νου σου μία και μόνον ακτίνα του’
γιατί μόνο με το νου βλέπει κανείς το αφανές
γιατί κι αυτή η μία ακτίνα αφανής καθώς είναι
είναι δυνατό να γίνει νοητή με το νου.
Άφθονος στις δωρεές του καθώς είναι ο Κύ
ριος, φαίνεται σ’ όλον τον κόσμο* μπορείς να
τον εννοήσεις* και παίρνοντας τις δωρεές του
μπορείς και την εικόνα του να ιδείς. Εάν δε σου
38
είναι αφανής, πως θα είναι δυνατό να τον ιδείς

με τα μάτια σου;
Εδάφ. 3. Εάν λοιπόν θέλεις να δεις το Θεό νόησε τον ή
λιο, το δρόμο της σελήνης και την τάξη των ά
στρων. Ποιος είναι αυτός που κρατά αυτήν την
τάξη; Και όλη αυτή η τάξη είναι περιορισμένη
σε αριθμό και τόπο.
Ο ήλιος είναι ο μεγάλος θεός μεγαλύτερος α
πό τους θεούς των άστρων του που τον υπακού-
ουν σα σε βασιλέα και κυρίαρχό τους.
Κι αυτός (ο ήλιος), ο αφάνταστα μεγαλύτερος
από τη γη και τις θάλασσες της ανέχεται γύρω
απ’ αυτόν μικρότερα αστέρια. Και κάθε ένα από
αυτά τα αστέρια δεν κάνει τον όμοιο και ίσο
δρόμο καθώς είναι στον ουρανό;
Ποιος είναι εκείνος που έχει χαράξει το δρό
μο όλων αυτών των ουρανίων σωμάτων που κι
νούνται στον ουρανό; Ποιος ακόμη είναι εκεί
νος που όρισε τον τρόπο της κίνησής τους και
το μέγεθος τους;
Εδάφ. 4. Στον Αστερισμό της Άρκτου που περιστρέφε
ται γύρω από τον άξονά του και που συμπεριφέ-
ρεται στο σύμπαν ποιος έδωσε τ ’ όργανο πλεύ
σης;
Ποιος είναι εκείνος που όρισε τα όρια των θα
λασσών και ποιος είναι εκείνος που στερέωσε
τη γη στον ουρανό;
Για όλα αυτά παιδί μου Τατ υπάρχει ο ποιη
τής και δεσπότης τους. Είναι αδύνατο να υπάρ
χουν και να εξασφαλίζεται η ασφάλεια τους χω
ρίς τον ποιητή τους.
Κάθε τάξη είναι ποιητής’ μόνον η ατοπία και
η αμετρία είναι αποίητες, αλλά όχι κι αδέσπο
τες παιδί μου...
Εδάφ. 5. Μακάρι παιδί μου εάν είνάι δυνατό να γίνεις κι
εσύ πτηνό, να πετάξεις, στον αέρα να υψωθείς
υπεράνω της γης στον ουρανό, για να ιδείς από
εκεί τη στερότητα της γης, των ωκεανών της, τα
πλάτη των ποταμών, τα ρεύματα του αέρα, τη
σφοδρότητα του πυράς, την οξύτητα των ά-
39
στρων, το δρόμο του ουρανού, την ταχύτητα...

Παιδί μου τι μεγαλειώδης θα ήταν αυτή η θέα
η ευτυχισμένη βλέποντας σε μια ροπή το ακίνη
το διακινούμενο, καί τον αφανή φαινόμενο για
όσα κάνει!...
Αυτή παιδί μου είναι η τάξη του κόσμου κι αυ
τός είναι ο κόσμος της τάξης.
Εδάφ. 6. Εάν δε θέλεις να δεις και το τι γίνεται στη γη και
στο βυθό της, νόησε παιδί μου το πως δημιουρ-
γείται ο άνθρωπος στα σπλάχνα της μάνας του
και του δημιουργήματος του την τέχνη, και μά
θε ποιος είναι ο δημιουργός αυτής της καλής
και θείας του ανθρώπου εικόνας. Ποιος έχει πε
ριγράφει τα μάτια, ποιος τρύπησε τις μύτες και
τ ’ αυτιά, ποιος άνοιξε το στόμα, ποιος τέντωσε
και δέσμευσε τα νεύρα, ποιος οχέτευσε τις φλέ
βες, ποιος στερέωσε τα κόκκαλα, και ποιος πε
ριέβαλλε τη σάρκα με δέρμα; Ποιος ξεχώρισε
τα δάχτυλα και τις βάσεις πλατύνας, ποιος διά-
νοιξε τους πόρους τη σπλήνα εκτείνας, την καρ-
δία κάνοντάς την πυραμοειδή, ποιος πλάτυνε
το ήπαρ, τον πνεύμονα σηραγγώσας και την
κοιλία ευρύχωρη ποιήσας;...
Εδάφ. 7. Για δες παιδί μου πόσες τέχνες προήλθαν από
μια ύλη και πόσα έργα σε μια περιγραφή. Κι όλα
είναι περικαλή και μετρημένα κι ενδιαφέροντα.
Ποιος τα έκαμε όλα αυτά; Ποια μητέρα, ποιος
πατέρας ει μη ο αφανής Θεός με το θέλημά του;
Εδάφ. 8. Αγάλματα και εικόνες θα υπήρχαν χωρίς αγαλ-
ματοποιούς και ζωγράφους; Κι όλο αυτό το σόμ
παν με τα εντός αυτού έργα έχουν γίνει χωρίς
δημιουργό;
Αυτή την τυφλότητα και την πολύ ασέβεια,
αυτή την αγνωμοσύνη ποτέ να μην την εστερνη-
σθείς ω Τατ. Μην αποστερείς από το δημιουργό
τα δημιουργήματά του...
Εδάφ. 9. Με αναγκάζεις να μιλήσω τώρα τολμηρότερα.
Αυτή είναι η ουσία, το να γεννάς πάντοτε να δη
μιουργείς. Και όπως χωρίς τον ποιούντο είναι α
δύνατο να γίνει κάτι, έτσι κι ο θεός δημιουργεί
40
πάντοτε στον Ουρανό, στον αέρα, στη γη, στο

βυθό, σ’ όλο τον κόσμο, στο παν του παντός,
στο ον και στο μη ον.
Τίποτε δεν υπάρχει εκεί όπου δεν είναι αυ
τός. Και τα όντα αυτός είναι και τα μη όντα. Και
τα μεν όντα τα φανέρωσε, τα δε μη όντα τα κρα
τά στον εαυτό του.
Εδάφ. 10. Αυτός ο Θεός ο άριστος των ονομάτων, αυτός ο
αφανής που είναι φανερώτατος, που είναι θεα
τός μόνο στον νου, αυτός ο ορατός στα μάτια,
αυτός ο ασώματος, ο πολυσώματος μάλλον δε
παντοσώματος, υπάρχει, κι έχει όλα τα ονόματα
γιατί όλα αυτά τα ονόματα είναι τ ’ ονομά του,
και μαρτυρούν ότι είναι ένας, είναι ο πατέρας
και γ ι’ αυτό όνομα δεν έχει γιατί είναι ο πατέ
ρας όλων.
ΓΥ αυτό Θεέ μου ποιος θα σ’ ευλογήσει; Και
που να στρέψω το βλέμμα μου για να σε ευλο
γήσω; Επάνω; Κάτω; Μέσα; Έξω; Γιατί δεν υ
πάρχει ούτε τρόπος ούτε άλλος τόπος γύρω α
πό σένα. Τα πάντα είναι στο είναι σου, τα πάντα
από σένα προέρχονται, πάντοτε δε κάνεις και
τίποτε δεν παίρνεις, γιατί όλα τα έχεις και δεν
υπάρχει τίποτε που να μην το έχεις.
Εδάφ. 11. Πότε να σε υμνήσω; Δεν μου είναι δυνατό θεέ
μου να καταλάβω ούτε την ώρα σου ούτε το
χρόνο σου.
Και για ποιο να σε υμνήσω; ΓΓ αυτά που συ
δημιούργησες ή γΓ αυτά που δε δημιούργησες;
ΓΓ αυτά που μας φανέρωσες ή γ ι’ αυτά που μας
απέκρυψες;
Και πως να σε υμνήσω εσένα; ως τον εαυτό
μου; ως έχων κάτι δικό μου ή ως άλλον κανένα;
Συ είσαι* συ υπάρχεις* συ είσαι ότι κάνω κι ότι
λέγω* συ είσαι πάντοτε και κανένας άλλος δεν
είναι εκτός από σένα.
Συ είσαι κάθε γενόμενο και μη γενόμενο. Ως
νους είσαι ο πατέρας μας’ και ως δημιουργός εί
σαι ο θεός μας.
Η λεπτότερη ουσία της ύλι^ς είναι ο αέρας’
του αέρα είναι η ψυχή, καί της ψυχής ο νους'
του νου είναι δε ο Θεός.
6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Ερμής στον Ασκληπιό

(σελ. 8-10)
Εδάφ. 1. ΕΡΜΗΣ: Το αγαθό ω Ασκληπιέ δεν υπάρχει πα

ρά μόνο στο θεό, ή μάλλον το αγαθό είναι ο θε
ός, αιώνια δε ουσία του είναι να δώσει (στο σόμ
παν) κάθε κίνηση και γένεση... και όταν λέγω α
γαθό, πάντοτε αιώνια αγαθό είναι.
Γιατί ο θεός δεν στερείται από κάθετι που ε
πιθυμεί για να το επιθυμήσει μια που είναι ολο
κληρωμένος χορηγός και βρίσκεται στην αρχή
των πάντων και κατά συνέπεια δεν υπάρχει λό
γος για να γίνει κακός αδικώντας τα όντα του
που υπάρχουν. Δεν υπάρχει για τον θεό κάτι το
ωραίο που θα τον κάνει να το αγαπήσει, κά
ποιος ανώτερος του για να τον πολεμήσει και
κάποιοι σοφώτεροι για να τους ζηλέψει.
Εδάφ 2. Αφού λοιπόν ο θεός στερείται από πάθη, δεν μέ
νει τίποτε άλλο ειμή να είναι αγαθός. Το αγαθό
δεν είναι δυνατό να υπάρχει σε καμμιά άλλη ι
διότητα. Κοι στα όντα δεν μπορεί να υπάρχει το
αγαθό, γιατί κάθε γεννητό είναι γεμάτο πάθη,
μια που η γένεση είναι πάθος. Και όπου υπάρχει
το πάθος δεν υπάρχει αγαθό, όπως όπου υπάρ
χει η νύκτα δεν υπάρχει η μέρα και αντίστροφα.
Μ’ όλα αυτά, επειδή η ύλη υπάρχει και στις
αρχέτυπες ιδέες, παίρνει μέρος κι αυτή στο α
γαθό.
Ο κόσμος επίσης είναι καλός ως προς την λει-
42
τουργϊα των παραγωγών του, δεν είναι όμως

και αγαθός γιατί είναι κινητός και παραγωγός
παθητικών όντων.
Εδάφ. 3. Ο άνθρωπος κατά σύγκριση τοποθετείται ανά
μεσα στο κακό και στο καλό. Εδώ στη γη το κα
λό είναι το ελάχιστο μόριο του κακού. Στη γη εί
ναι αδύνατο να υπάρχει αγαθό χωρίς κακό. Ώ
στε το αγαθό υπάρχει μόνον στον θεό.
Στους ανθρώπους δεν υπάρχει αγαθό, αλλά
μόνο ο τίτλος του. Κι’ αυτό γιατί στα υλικά σώ
ματα δεν υπάρχει θέση για το αγαθό' γιατί δεν
το χωρεί. Το σώμα του ανθρώπου είναι κυκλω
μένο από κακία, πόνους, ταλαιπωρίες, θλίψεις,
επιθυμίες, οργή, απάτες και δόξες και το κακό
είναι ότι οι άνθρωποι το κακό το εμπιστεύονται
ως αγαθό. Εδω στη γη βασιλεύει η Γαστριμαρ
γία που είναι χορηγός όλων των κακών. Το αγα
θό απουσιάζει από την γη.
Εδάφ. 4. Εγώ χρεωστώ χάρη στο Θεό που με φώτισε για
να ασχοληθώ με τη γνώση του αγαθού, με το
στοιχείο αυτό που δεν υπάρχει στον κόσμο αυ
τό. Γίατί ο κόσμος είναι πλημμυρισμένος από το
κακό, ενώ ο θεός του αγαθού... ΓΓ αυτό μπορώ
να τολμήσω να πω, Ασκληπιέ, ότι η ουσία του
θεού είναι το αγαθό, το καλό, το ωραίο, που όλα
αυτά δεν κατανοούνται από τον κόσμο. Κι αυτό,
γιατί ότι υποπίπτει στην όραση του ανθρώπου,,
είναι είδωλο' σκιαγραφία* και ότι δεν υποπίπτει
στις αισθήσεις μας είναι η ουσία του αγαθού.
Και όπως τα μάτια του ανθρώπου δεν μπορούν
να ιδοϋν τον θεό, έτσι δεν μπορούν να ιδούν και
το αγαθό.
Εδάφ. 5. Εάν μπορείς να εννοήσεις τον θεό, μπορείς να
γνωρίσεις και το αγαθό και το καλό... όπως Α
σκληπιέ εννοείς τον θεό εννόησε και το καλό
και το αγαθό. Γιατί η χάρη αυτή δεν έχει δοθεί
στα άλλα όντα, παραμένουν δε αχώριστα στον
θεό. %
Ό ταν αναζητάς τον θεό, αναζητάς το καλό.
43
Ένας δε είναι ο δρόμος που θα σε οδηγήσει

στον θεό, η ευσέβεια.
Εδάφ. 6. Κατά συνέπεια όσοι δεν το ξέρουν και δεν παίρ
νουν τον δρόμο της ευσέβειας, αυτοί θεωρούν
τον άνθρωπο αγαθό... Ντυμένοι το κακό, πι
στεύουν ότι αυτό είναι το αγαθό... και αγωνίζον
ται για να μην το χάσουν, να το κρατήσουν και
να το αυξήσουν.
Αυτό, Ασκληπιέ είναι το αγαθό του ανθρώπου
που δεν μπορεί να το αποφύγει, το κακό. Και το
χειρότερο είναι ότι το έχει ανάγκη το κακό και
δεν μπορεί να το αποφύγει.
( ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Κηρύγματα του Ερμή

(σελ. 81-82)
Εδάφ. 1 . Που πάτε ω άνθρωποι μεθυσμένοι από τον ά

κρατο λόγο της αγνωσίας;
Σταθείτε* ξυπνείστε’ κυττάξτε ψηλά με τα μά
τια της καρδιάς σας, γιατί η κακία της αγνωσίας
έχει κατακλύσει όλη τη γη, και φθείρει την κλει
σμένη στο σώμα σας ψυχή, μη μπορώντας να
προσορμισθείτε στο λιμένα της σωτηρίας.
Εδάφ. 2. Μην παρασύρεστε από τα πολλά ρεύματα. Ό
σοι μπορείτε τραβήξτε προς το λιμένα της σω
τηρίας... Ζητείστε οδηγό για να σας οδηγήσει
στην πόρτα της γνώσης, εκεί που φεγγοβολά το
λαμπρό ανέσπερο φως όπου κανείς εκεί δε με
θά αλλά όλοι είναι ξύπνιοι, κι αναζητούν το θεό
που δεν είναι ορατός στα μάτια, αλλά στο νου
και στην καρδιά... Πετάξτε το χιτώνα που φορεί-
τε, το ύφασμα της αγνωσίας* το στήριγμα της
κακίας* το δεσμό της φθοράς* το σκοτεινό περί
βολο* το ζώντα θάνατο* τον αισθητό νεκρό* τον
περιφόρητο τάφο* τον ένοικο ληστή που όποιον
φιλά μισεί, κι όποιον μισεί φθονεί...
Εδάφ. 3. Τέτοιος σκοτεινός είναι όποιος φορεί τον εχθρι
κό αυτό χιτώνα που σε τραβά προς τον εαυτό
σου για να μη δεις την ομορφιά της αλήθειας,
το εγκείμενο αγαθό.
Μισείστε την κακία αυτή* νιώστε την επιβολή
της, γιατί σας επιβουλεύεται* σας αναισθητο-
ποιεί τις αισθήσεις που σας τις έχει αποφράξει
με πολλή ύλη και σας τις έχει γεμίσει με τη μιση
τή ηδονή για να μη μπορείτε ν ’ ακούσετε και να
δείτε ότι πρέπει.
Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Διδασκαλίες του Ερμή ως προς το ότι

δεν υπάρχει στην ουσία θάνατος, αλλά απλώς
πλανώμενοι λόγω αγνοίας οι άνθρωποι
το θάνατο απώλεια τον θεωρούν
(σελ. 87-89)
ΕΡΜΗΣ στον Τάτ:

Εδάφ. 1. Τώρα παιδί μου θα σου πω κάτι για την ψυχή και
το σώμα, και με ποιο τρόπο δρα η αθάνατη ψυχή
στη σύσταση του σώματος και στη διάλυσή του,
που τη μεταβολή αυτή ο άνθρωπος τη λέει θά
νατο.
Ο θάνατος δεν είναι καταστροφή' είναι ένα
νόημα αθάνατης προσηγορίας. Κάτω από το
προσωπείο του θανάτου, κρύπτεται ο αθάνατος
άνθρωπος* η αθανασία...
Τίποτε παιδί μου δε χάνεται στον κόσμο* για
τί ο κόσμος είναι ο δεύτερος θεός που γέννησε
ο πατέρας’ είναι ζώο αθάνατο* είναι αδύνατο να
πεθάνεί ένα μέρος από το αθάνατο ζώο. Ό λα
τα πράγματα στον κόσμο είναι μέρη του αθάνα
του ζώου και φυσικά και ο άνθρωπος που είναι
το μόνο λογικό ζώο στον κόσμο, ως μέρος του
αθάνατου ζώου - κόσμου είναι αθάνατος.
Εδάφ. 2. Πρώτος των πάντων είναι ο θεός. Είναι αιώνιος,
αγέννητος, και δημιουργός όλων.
46
Δεύτερος θεός είναι ο γεννηθείς από τον αιώ

νιο θεό των πάντων κατ’ εικόνα αυτού. Απ’ αυ
τόν γεννήθηκε και μ5 αυτόν συνέχεται, και τρέ
φεται και αθανατίζεται αιώνιος όντας κι αυτός
ως αθάνατος, όμως το αιώνιο αυτό δεύτερο ζώο
διαφέρει από τον αιώνιο θεό του συμπάντος.
Γιατί αυτός δε γεννήθηκε από άλλη δύναμη.
Ο πατέρας είναι αιώνιος, και είναι το παν.
Ο Δεύτερος Θεός - Κόσμος από τον πατέρα
γεννήθηκε και είναι αθάνατος κι αυτός.
Εδάφ. 3. Τα πάντα στον κόσμο ο πατέρας θεός τα σωμα
τοποίησε σε ογκώδη υλικά σφαιροειδή σώματα
που είναι κι αυτά αθάνατα, γιατί προέρχονται α
πό αιώνια ύλη. Έχουν δε τα σώματα αυτά κι ι
δέες (ψυχές) τις οποίες ο πατέρας εγκατέσπει-
ρε στις σφαίρες και τις έκλεισε εκεί σαν σε ανά
κτορο, θέλοντας να τις κοσμήσει γιατί είναι δη
μιουργήματα του, και περιέβαλλε με αθανασία
τα σώματά τους για να μη διαλυθούν στην ύλη...
Γιατί η ύλη είναι μεν αθάνατη, υπόκειται όμως
στις μεταβολές, στην αύξηση και στη μείωση,
που ο άνθρωπος θάνατο τις θεωρεί.
Εδάφ. 4. Αυτή η αταξία μόνο στα επίγεια ζώα γίνεται.
Γιατί τα ουράνια σώματα μία και μόνον τάξη έ
χουν, όπως την όρισε την τάξη αυτή η αρχή του
πατέρα. Κρατείτε δε η τάξη αυτή σε κάθε περί
πτωση αδιάλυτη, η δε διάλυση αυτή αποκαθί-
σταται στα αδιάλυτα σώματα, δηλαδή στα αθά
νατα. Έτσι γίνεται στέρηση της αίσθησης και ό
χι απώλεια του σώματος.
Εδάφ. 5. Το δε τρίτο ζώο ο άνθρωπος που έχει δημιουρ-
γηθεί κατ5εικόνα του κόσμου, έχοντας νουν κα
τά βούληση του πατέρα, παρά πάντα τα επίγεια
ζώα έχει όχι μόνο συμπάθεια προς το δεύτερο
θεό, αλλά και την έννοια του πρώτου θεού. Και
τον μεν δεύτερο θεό τον αισθάνεται το σώμα,
τον δε θεό πατέρα τον νιώθει ως ασώματο, ως
νου.
— Αυτό το ζώο δεν χάνεται, πατέρα;
47
— ΕΡΜΗΣ στον Τατ:

— Έ χε πίστη παιδί μου και νόησε τι θα πει θε
ός, τι κόσμος, τι ζώο αθάνατο και τι διαλυτό, και
νόησε ότι ο μεν κόσμος έγινε από το θεό και σ’
αυτόν μένει, ο δε άνθρωπος από τον κόσμο έγι-
νεν και σ’ αυτόν μένει. Αρχή, περιοχή και σύ
σταση όλων αυτών είναι ο θεός.
Q ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Δ ιδ αχές του Ερμή προς τον διάσημο γιατρό

Ασκληπιό τον φερόμενο από την αρχαία
παράδοση ως θεό
(σελ. 96-100)
Εδάφ. 1. Χθες, ω Ασκληπιέ, σου ιστόρησα τον τέλειο λό

γο. Τώρα θεωρώ αναγκαίο να σου ιστορήσω το
λόγο της αίσθησης.
Η αίσθηση και η νόηση έχουν διαφορά η μία
από την άλλη* γιατί η μεν αίσθηση είναι υλική, η
δε νόηση ουσιώδης.
Εγώ φρονώ ότι και τα δύο αυτά, και η αίσθη
ση και η νόηση είναι ενωμένες και αδιαίρετες.
Στ’ άλλα όντα η αίσθηση ενώνεται με τη φύ
ση, στο δε άνθρωπο με το νου.
Η νόηση διαφέρει από το νου, όσο ο θεός από
το θεϊκό.
Η νόηση είναι αδελφή του λόγου ή όργανο α
νάμεσα τους. Και ούτε ο λόγος εκφωνείται χω
ρίς νόηση, ούτε η νόηση χωρίς λόγο.
Εδάφ. 2. Η αίσθηση και η νόηση είναι συμπεπλεγμένες
στον άνθρωπο. Χωρίς αίσθηση δεν μπορείς να
νοήσεις, κι ούτε να αισθανθείς χωρίς νόηση...
Εδάφ. 3. Ο Νους γεννά όλα τα νοήματα. Και είναι τα νοή
ματα αγαθά μεν όταν ο άνθρωπος πάρει τα
σπέρματά τους από το θεό, και το αντίθετο, εί-
49
ναι πονηρά όταν τα πάρει από τους δαίμονες.

Κανένα μέρος του κόσμου δεν υπάρχει χωρίς
δαίμονες. Οι δαίμονες είναι θείοι δοκιμαστές*
δοκιμάζουν τον άνθρωπο, σπείρουν μοιχείες,
φόνους, πατροτυπίες, ιεροσυλίες, ασέβειες και
αγχόνες. Ανοίγουν δρόμους προς τους γκρε
μούς και κάνουν πολλά δαιμόνια έργα...
Εδάφ. 4. Του θεού τα σπέρματα είναι ολίγα, αλλά μεγά
λα, καλά και αγαθά. Είναι η σωφροσύνη, η αρε
τή και η ευσέβεια. Η ευσέβεια είναι η γνώση του
θεού, ο δε άνθρωπος που γίνεται γνώστης των
αγαθών αυτών δέχεται την θεία νόηση και όχι
των πολλών άλλων.
Γι’ αυτό οι άνθρωποι της ανώτερης νόησης
δεν είναι αρεστοί στον όχλο. Του προκαλούν
τον γέλωτα θεωρώντας τους ως ανοήτους.
Τους μισεί και καμμιά φορά τους σκοτώνει.
Εδάφ. 5. Ας ξαναγυρίσω στην διδασκαλία της αίσθησης.
Η αίσθηση και η νόηση θεωρείται από τον άν
θρωπο ως ενωμένες. Ο κάθε άνθρωπος δεν α
πολαμβάνει την νόηση, γιατί υπάρχουν δυο κα
τηγορίες ανθρώπου, οι υλικοί και οι ουσιώδεις.
Οι υλικοί είναι συνδεδεμένοι με την κακία παίρ
νοντας το σπέρμα της από τους δαίμονες οι ου
σιώδεις είναι συνδεδεμένοι με το αγαθό και έ
χουν σωθεί από τον θεό... Γιατί ο κόσμος, Α
σκληπιέ, έχει την αίσθηση και την νόηση όχι
σαν τις ανθρώπινες, αλλά ισχυρότερες και α-
πλούστερες.
Εδάφ. 6. Πραγματικά η αίσθηση και η νόηση του κόσμου
είναι μια και μόνη, συνίσταται δε στο να γεννά
τα πάντα, και μετά να τα διαλύει στο είναι του,
και να τα μεταμορφώσει, όντας όργανο του θε
ού και της βούλησής του... γεννά τα πάντα ο κό
σμος με τις ενέργειές του, και τα διαλύει για να
τα ανανεώσει, και σαν καλός γεωργός σπέρνει
την ζωή με τις μεταβολές που ενεργεί η κίνησή
του, δίνοντάς την ανανέωση.
Όντας ταυτόχρονα τόπος και δημιουργός
ζωής, ζωογονεί τα πάντα.
50
Εδάφ. 7. Τα σώματα είναι κατασκευασμένα από ύλη, από

νερό, αέρα και πυρ. Είναι σύνθετα, άλλα πολυ
σύνθετα, άλλα 5ε απλούστερα. Και τα μεν πρώ
τα είναι βαρύτερα, τα δε δεύτερα ελαφρότερα.
Εδάφ. 8. Ο πατέρας είναι ο θεός του κόσμου, κι ο κόσμος
είναι του κόσμου. Κι ο μεν κόσμος είναι υιός του
θεού, τα δε του κόσμου είναι του κόσμου. Ο κό
σμος στολίζει τον εαυτό του με ποικιλία γενέσε-
ων χωρίς διακοπή στη ζωή, με ακόπιαστη ενέρ
γεια* συνθέτει τα στοιχεία της φύσης, και τα
κτοποιεί την τάξη τους...
Όλων των ζώων η αίσθηση και η νόηση μπαί
νει στο είναι τους με την εισπνοή.
Εδάφ. 9. Ο θεός δεν είναι αναίσθητος και ανόητος όπως
νομίζουν μερικοί. Αυτοί βλασφημούν. Ό λα τα
πράγματα στον κόσμο, Ασκληπιέ, είναι έργα
του θεού. Κι άλλα μεν ενεργούνται από τα σώ
ματά τους, άλλα δε κινούνται από την ψυχή και
το πνεύμα που τα ζωοποιεί.
Εδάφ. 10. Αν έχεις γνώση ω Ασκληπιέ όλων αυτών, θα γ ί
νουν αλήθειες* εάν όμως όχι, θα τα θεωρήσεις
ως αδύνατο να γίνουν. Γιατί για να τα εννοήσεις
πρέπει να τα πιστεύεις. Γιατί η λογική δεν φθά
νει ως την αλήθεια, όμως ο νους είναι μεγάλος,
οδηγούμενος δε από την λογική, φθάνει ως την
αλήθεια,..
Για τους ανθρώπους που έχουν το χάρισμα
του θεού να τα εννοήσουν όλα αυτά, είναι άξιοι
πίστης. Για αυτούς όμως που δεν τα εννοούν,
μένουν απίστευτα: Αρκούν όλα αυτά, Ασκληπιέ,
για σήμερα.
1 0 ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Το κλειδί της διδασκαλίας του Ερμή

(σελ. 113-126)
Εδάφ. 1. ΕΡΜΗΣ στον Ασκληπιό.

Χθες, Ασκληπιέ, το'λόγο μου τον είχα αφιε
ρώσει σ’ εσένα. Σήμερα θα τον αφιερώσω στον
Τατ, σαν επιτομή στις γενικές θεωρίες που του
ανέπτυξα.
Ο θεός πατέρας και το αγαθό έχουν την ίδια
φύση κι ενέργεια. Και της μεν φύσης ίδιον είναι
η αύξηση με τα υλικά και κινητά... πράγματα, τα
δε ακίνητα είναι υλικά και ανθρώπινα.
Εδάφ. 2. Ενέργεια του θεού είναι η θέλησή του, η δε ου
σία του είναι το να θέλει να είναι πάντοτε... ο
Κόσμος και ο ήλιος στην ουσία είναι κι αυτοί πα
τέρες στον κύκλο τους, όχι όμως και το αγαθό
των ζώων ούτε της ζωής* κι αν δίνουν ζωή, τη
δίνουν αναγκαζόμενοι από το αγαθό θέλημα
του θεού που χωρίς αυτόν ούτε γίνεται τίποτε
ούτε και είναι δυνατό να γίνει.
Εδάφ. 3. Αίτιος δε παιδί μου είναι ο πατέρας και των τέ
κνων και της σποράς και της τροφής, χρησιμο
ποιώντας τον ήλιο.
Εδάφ. 4. ΤΑΤ στον Ερμή:
...Γέμισες πατέρα την ψυχή μου με την ωραιό
τερη θέα, και μου σεβάστηκε η ακτινοβόλα θέα
την ασφάλεια των ματιών του νου μου.
52

Όπως η φλογερή ακτίνα του ήλιου πλημμυ-
ρεί και μυεί τα μάτια, έτσι παιδί μου κάνει και η
αγαθή θέα εφόσον δέχεται την επιρροή αυτής
της νοητής λαμπηδόνας που είναι οξυτέρα, α
βλαβής όμως και γεμάτη αθανασία.
Εδάφ. 5. Την αισθάνεσαι αυτή την ωραιότερα θέα όπως
την αισθάνθηκαν και την έτυχαν οι πρόγονοί
μας βασιλείς, ο Ουρανός και ο Κρόνος.
Μακάρι πατέρα αυτή τη λαμπρή θεία θέα να
την εννοήσουμε και εμείς...
ΕΡΜΗΣ προς Τατ:
Μακάρι παιδί μου...
Τώρα όμως ατονούμε' δεν μπορούμε να φθά-
σουμε την όψη εκείνη. Δεν μπορούμε να ιδούμε
την ομορφιά του αγαθού εκείνου την άφθαρτη
και ακατανόητη... Η γνώση της είναι θεία σιωπή,
και κατάργηση όλων των αισθήσεων.
Εδάφ. 6. Όποιος εννόησε την ομορφιά αυτού του αγα
θού, δεν θα θελήσει να εννοήσει τίποτε άλλο,
ούτε και να ειδεί, ούτε να ακούσει γ ι’ αυτή την
ομορφιά' γιατί θα έχει χάσει τις αισθήσεις του,
θα γίνει αδρανής.
Και όλα αυτά γιατί η ομορφιά εκείνη αγκαλιά
ζει με το φως της και τον νού του και την ψυχή
του* του σηκώνει το σώμα του και το μεταβάλ
λει σε ουσία. Αλλά, παιδί μου Τατ, μια ψυχή εν
σαρκωμένη στο σώμα ενός ανθρώπου, που θα
ειδεί την ομορφιά αυτού του αγαθού, δεν μπο
ρεί να παραμείνει σε σώμα ανθρώπου* γιατί θα
έχει αποθεωθεί.
Πως μπορεί ν ’ αποθεωθεί κανείς πατέρα;
ΕΡΜΗΣ στον Τατ;
Δεν άκουσες αυτά που σου δίδαξα στα Γενικά
ότι όλες οι ψυχές του κόσμου προέρχονται από
μία και μόνον ψυχή, από την ψυχή του σύμπαν-
τος;
Οι ψυχές κινούνται σ’ όλον τον κόσμο σκορπι-
53
σμένες παντού. Αυτών των ψυχών οι μεταβολές

είναι πολλές. Κι άλλων μεν οι μεταβολές είναι
ευτυχείς, άλλων δε το ενάντιον.
Αυτές είναι οι άτυχες ψυχές. Ερπετώδεις
στην αρχή μεταβάλλονται σε ένυδρες, οι ένυ
δρες σε χερσαίες, κι οι χερσαίες σε πετεινές, σε
αέριες, σε ανθρώπους, οι δε ανθρώπινες έχον
τας αρχή αθανασίας σε δαίμονες μεταβάλλον
ται (υπηρέτες του θεού).
Αυτός είναι ο χορός (το κύκλωμα) των θεών.
Οι χοροί δε των θεών είναι δύο' ο ένας είναι
των πλανωμένων, και ο άλλος των απλανών.
Εδάφ. 8. Αυτή είναι η τέλεια τάξη της ψυχής. Μπαίνον
τας η ψυχή στο σώμα του ανθρώπου εάν γίνει
κακή δεν απολαμβάνει την αθανασία, κι ούτε
μεταλαμβάνει του αγαθού αλλά επιστρέφει
στον κύκλο. Αυτή είναι η καταδίκη της κακής
ψυχής, είναι η αγνωσία, γιατί δε γνωρίζει τη φύ
ση των όντων ούτε το αγαθό, αλλά τυφλή κα
θώς είναι δουλεύει σώματα μοχθηρά...
Εδάφ. 9. Το εναντίον, αρετή της ψυχής είναι η γνώση.
Γιατί ο Νους και αγαθός και ευσεβής και θείος
είναι.
ΤΑΤ στον Ερμή. Ποιος είναι αυτός ο ενάρετος
πατέρα;
Αυτός που δε μιλά πολλά καί δεν ακούει πολ
λά. Γιατί όποιος ακούει δυο λόγους και δυο ακο
ές, σκιαμαχεί.
Ο πατέρας θεός και αγαθός ούτε λέγεται ού
τε ακούεται, εν τούτοις βρίσκεται στις αισθή
σεις όλων μας...
Η αίσθηση γίνεται στον επικρατούντα. Η γνώ
ση είναι το τέλος της επιστήμης, η επιστήμη δε
είναι το δώρο του θεού.
Ποιος είναι ο υλικός θεός πατέρα;
Είναι ο καλός κόσμος* δεν είναι όμως ο κό
σμος αυτός αγαθός γιατί είναι υλικός κι ευπά-
θητος.
54
Δε γεννήθηκε ποτέ' υπάρχει αιώνια, γεννά

αιώνια, και είναι κινητός, και κάθε υλική κίνηση
είναι γένεση.
Εδάφ. 11. Η νόηση κινεί την υλική κίνηση... γιατί ο κόσμος
είναι σφαίρα, δηλαδή, κεφαλή, κι επάνω από
την κεφαλή δεν υπάρχει κάτι το υλικό. Ο Νους
είναι κεφαλή κινούμενη κυκλικά, κι είναι ενωμέ
νος με τον υμένα της κεφαλής που είναι και έ
δρα της ψυχής...
Κάθε ζώο είναι κατασκευασμένο από ύλη και
νου...
Εδάψ. 12. Κι ο μεν κόσμος είναι το πρώτο ζώο, ο άνθρω
πος δε το δεύτερο ζώο μετά τον κόσμο, και παρ’
όλα τ ’ άλλα ζώα έχει ψυχή και είναι αγαθός λό
γω της θείας φύσης του, και κακός γιατί είναι
θνητός...
Εδάφ. 13. Έτσι λοιπόν κινείται η ψυχή του ανθρώπου' ο
νούς μπαίνει στο λόγο, ο λόγος στην ψυχή, η
ψυχή στο πνεύμα, και το πνεύμα εισχωρεί στις
φλέβες, στις αρτηρίες και στο αίμα του Ζώου,
κι’ ενεργοποιεί το σώμα του βάζοντάς το σε κί
νηση.
Γι’ αυτό και ορισμένοι σφάλουν νομίζοντας
πως η ψυχή είναι σώμα κατά φύση. Δεν είδαν ό
τι όταν μπαίνει στην ψυχή το πνεύμα, τότε το αί
μα παγώνει, αδειάζει τις φλέβες και τις αρτη
ρίες, και τότε το ζώο χάνεται. Αυτός είναι ο θά
νατος του σώματος.
Εδάφ. 14. Από μια αρχή άρχισαν τα πάντα παιδί μου, η δε
αρχή τους αρχίζει από το ένα και μόνο.
Και η μεν αρχή κινείται για να ξαναγίνει, ενώ
το εν και μόνο δεν κινείται.
Τρία λοιπόν είναι τα πρόσωπα, ο αγαθός πα
τέρας θεός, ο κόσμος και ο άνθρωπος. Και το
μεν κόσμο τον έχει ο θεός, το δε άνθρωπο τον έ
χει ο κόσμος. Και γίνεται ο μεν κόσμος υιός του
θεού, ο δε άνθρωπος υιός του κόσμου κι εγγο-
νός του θεόυ.
Εδάφ. 15. Ο θεός δεν τον αγνοεί τον άνθρωπο' τον γνωρί
ζει καλά και θέλει να γνωρισθεί μαζί του. Γι5αυ-
55
τό η σωτηρία του ανθρώπου είναι η γνώση του

θεού. Αυτή είναι η ανάβαση στον Όλυμπο (στα
θεία πεδία).
Η ψυχή είναι αγαθή αλλά όχι πάντοτε. Γίνε
ται κακή από ανάγκη.
ΤΑΤ, στον Ερμή:
— Πως το λες αυτό ω Τρισμέγιστε;
— ΕΡΜΗΣ, στον Τατ:
— Παρατήρησε την ψυχή ενός μικρού παι
διού, παιδί μου, όταν δεν έχει σκεφθεί να χωρί
σει από το εγώ της. Το σώμα στο οποίον ανήκει
έχει ακόμη μικτό όγκο, και δεν έχει ακόμη ανα
πτυχθεί. Είναι ωραία από κάθε πλευρά γιατί δεν
έχει θολώσει από τα πάθη του σώματος και εί
ναι εξαρτημένη ακόμη από την ψυχή του κό
σμου. Ό ταν όμως αποκτήσει τον κανονικό της
όγκο γεννά στον εαυτό της την λήθη που είναι
κακή.
Εδάφ. 16. Αυτό συμβαίνει σ’ αυτούς που βγαίνει η ψυχή α
πό το σώμα. Ανατρέχει η ψυχή στον εαυτό της,
το πνεύμα συστέλλεται στο αίμα και η ψυχή στο
πνεύμα, ο Νους μόλις ελευθερωθεί από τα ενδύ-
ματά του (από το σώμα) γίνεται καθαρός γιατί έ
χει θεία φύση. Παίρνει τότε πύρινο σώμα, και
περιπολεί σ’ όλο τον κόσμο αφήνοντας την ψυ
χή στην κρίση και στην αντάξιό της δίκη.
Πατέρα, γιατί λες ότι ο νους χωρίζεται από
την ψυχή και η ψυχή από το πνεύμα, λέγοντας
πως το μεν ένδυμα του νου είναι η ψυχή, της δε
ψυχής το πνεύμα;
Εδάφ. 17. Γιατί η σύνθεση των ενδυμάτων αυτών παιδί

μου γίνεται μόνο στο γήινο σώμα.
Είναι αδύνατο να εδραιωθεί ο νους γυμνός
στο σώμα, ούτε και το σώμα, έχει τη δύναμη να
βαστάξει τέτοια αθανασία και τέτοια αρετή. Το
σώμα έχει πάρει ως περίβολο την ψυχή, η δε
ψυχή όντας θεία υπηρετεί το πνεύμα που διοι
κεί το ζώο.
56
Εδάφ. 18 . Ό ταν ο νους απαλλαγεί από το γήϊνο σώμα ντύ

νεται το δικό του φυσικό πύρινο χιτώνα που δεν
μπορούσε να τον έχει κατοικώντας στο γήινο
σώμα, γιατί η γη δεν το αντέχει το πυρ... ο νους
είναι οξύτατος όλων των θείων νοημάτων, κι ως
οξύτατο στοιχείο σώμα έχει το πυρ. Ο νους εί
ναι ο δημιουργός των πάντων, κι ως όργανο στη
δημιουργία του χρησιμοποιεί το πυρ. Και ο μεν
(θεός) είναι ο δημιουργός των πάντων ο δε νους
μόνον των ανθρώπων της γης. Γυμνός καθώς εί
ναι από πυρ ο νους που είναι ενσωματωμένος
στους ανθρώπους, αδυνατεί να δημιουργήσει
έργα θεού.
Εδάφ. 19. Η ανθρώπινη ψυχή όταν είναι ευσεβής είναι δαι
μόνια και θεία. Μετά την απαλλαγή της από το
σώμα... όλη νους γίνεται, ενώ η ασεβής ψυχή
κολασμένη ζητά μετά την έξοδό της από το σώ
μα να ενσαρκωθεί σε νέο ανθρώπινο σώμα, κι ό
χι σε σώμα άλλου ζώου. Ά λλο κατώτερο σώμα
ζώου δε χωρά στην ψυχή του ανθρώπου, και ού
τε είναι και θεμιτό να ενσαρκωθεί σε σώμα αλό
γου ζώου η ανθρώπινη ψυχή. Γιατί ο νόμος του
θεού τη φυλάει από τέτοια πτώση.
Εδάφ. 20. ΤΑΤ στον Ερμής:
Πως κολάζεται πατέρα η ανθρώπινη ψυχή;
Και ποια κόλαση παιδί μου είναι μεγαλύτερη
από την ασέβεια; Ποιο πυρ έχει τόση φλόγα όση
η ασέβεια;... Δε βλέπεις πως κραυγάζει η ασε
βής ψυχή; «Καίομαι, καίομαι φωνάζει, πως ν ’ α
παλλαγώ η κακοδαίμονη από τα κακά που μ’ έ
χουν τυλίξει; Ούτε βλέπω, ούτε ακούω».
Αυτές είναι οι φωνές της κολασμένης ψυχής
κι όχι αυτό που λεν άλλοι, που συ δοξάζεις παι
δί μου, ότι η κακή ψυχή μόλις βγει απ’ το σώμα
γίνεται θηρίο πράγμα που είναι μεγάλη πλάνη.
Εδάφ. 21. Έτσι λοιπόν κολάζεται η κακή ψυχή. Ο νους
που την κυβερνούσε όταν γίνει δαίμων ντύνεται
το πύρινο σώμα του, και σπεύδει στην υπηρεσία
του θεού* μπαίνει και κατοικεί στην ασεβή ψυχή
57
και τη μαστιγώνει με το μαστέγιο των αμαρτημά

των της* αυτή η κατάσταση αναγκάζει τις ασε
βείς ψυχές να προβούν σε φόνους, βρισιές και
βλασφημίες και άλλες πράξεις βίας με τις ο
ποίες αδικούν τους ανθρώπους. Απεναντίας
μπαίνοντας ο νους στις ευσεβείς ψυχές, τις ο
δηγεί στο φως της γνώσης.
Αυτές οι ψυχές δεν χορταίνουν ποτέ τους να
υμνούν το θεό και να κάνουν καλά έργα στο κό
σμο, μιμούμενες τον πατέρα θεό.
Εδάφ. 22. ΓC αυτό παιδί μου ευχαριστείτε το θεό, κι ευχη
θείτε για να μας δώσει καλό νουν...
Αυτή είναι η κοινωνία των ψυχών’ κοινωνούν
οι μεν θείες ψυχές με τις ψυχές των ανθρώπων,
των ανθρώπων κοινωνούν με τα άλογα ζώα, ο
δε θεός κοινωνεί με το σύμπαν γιατί είναι ο κα
λύτερος των πάντων.
Έτσι ο κόσμος υπόκειται στο θεό, ο άνθρω
πος στον κόσμο, και τ ’ άλογα ζώα στον άνθρω
πο.
Οι ενέργειες του θεού λαμποκοπούν σαν α
κτίνες. Του κόσμου οι ακτίνες είναι η φύση, και
του ανθρώπου οι τέχνες και οι επιστήμες...
Εδάφ 23. Αυτή είναι η διοίκηση του παντός εξαρτημένη α
πό την φύση του ενός και διοικουμένη από το
νου...
Εδάφ. 24. Πολλές φορές εξάπτεται ο νους της ψυχής. Ε
κείνη την ώρα ούτε βλέπει ούτε ακούει η ψυχή*
στέκεται σαν άλογο ζώο. Τόση είναι η δύναμη
του νου. Γιατί ο νους δεν ανέχεται νοθρές ψυ
χές* τις αφήνει προσαρτημένες στο σώμα... Τέ
τοιες ψυχές νουν δεν έχουν και είναι ανάρμο
στο στον άνθρωπο να έχει τέτοια ψυχή. Γιατί ο
άνθρωπος είναι θειο ζώο και δε συγκρίνεται με
τα άλλα επίγεια ζώα, αλλά με τους ουράνιους
θεούς.
ΓΓ αυτό μπορεί να τολμήσει να πει κανείς ότι
ο πραγματικός άνθρωπος είναι τουλάχιστον ι
σοδύναμός τους.
58
Εδάφ. 25. Κανένας από τους ουράνιους θεούς δεν κατέ

βηκε ποτέ στη γη εγκαταλείποντας τα όρια του
ουρανού. Ο άνθρωπος και στον ουρανό ανεβαί
νει, και μετρά τον ουρανό, και γνωρίζει και τα
ύψη και τα ταπεινά και πολλά άλλα μανθάνει α
κριβώς, και το μεγαλύτερο κατόρθωμά του είναι
το ότι χωρίς να εγκαταλείψει τη γη προχωρεί
προς τα ύψη. Είναι δε τόσο το μέγεθος της έ
κτασής του, ώστε πρέπει να τολμήσουμε να
προσαγορεύσουμε το μεν άνθρωπο επίγειο
θνητό θεό, το δε ουράνιο θεό αθάνατο άνθρω-
πο...(21).
11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Ο Νους στον Ερμή

(σελ. 147-157)
Εδάφ. 1. Κατέχεις τώρα το λόγο τρισμέγιστε Ερμή, και

θυμίσου τα όσα σου έχω αποκαλύψει.
ΕΡΜΗΣ στο Νου:
Είπαμε πάρα πολλά και διάφορα για τα πάντα
και για το Θεό, αλλά εγώ την απόλυτη αλήθεια
δεν την έμαθα. Γι’ αυτό Δέσποτα θέλω διασαφή
σεις.
ΝΟΥΣ στον Ερμή:
Εδάφ. 2. 'Ακούσε λοιπόν παιδί μου πως έχει ο Θεός και
το παν.
Πρώτα είναι ο Θεός, ύστερα ο κόσμος, ο χρό
νος και η γέννηση.
Ο Θεός γεννά τον αιώνα, ο αιών γεννά τον κό
σμο, ο κόσμος το χρόνο κι ο χρόνος τη γέννηση.
Του Θεού η ουσία είναι το αγαθό, το καλό, η
ευδαιμονία και η σοφία’ του αιώνα είναι η ταυ
τότητα του κόσμου, η τάξη και του χρόνου η με
ταβολή, η γένηση, η ζωή και ο θάνατος.
Η ενέργεια δε του Θεού είναι ο νους και η ψυ
χή’ του αιώνα η διαμονή και αθανασία* του κό
σμου η αποκατάσταση και η αυτοαποκατάστα
ση, του χρόνου η αύξηση και η μείωση, της δε
γέννησης η ποιότητα και η ποσότητα.
Ο αιών είναι στο Θεό, ο κόσμος στον αιώνα, ο
χρόνος τερματίζεται στον κόσμο, και η γέννηση
στο χρόνο.
60
Εδάφ. 3. Η πηγή των πάντων είναι ο Θεός, η ουσία είναι ο

αιών, ύλη ο κόσμος, δύναμη του Θεού ο αιών,
έργο δε του αιώνα, ο κόσμος που έγινε κάποτε
και συνεχώς γίνεται από τον αιώνα. Γι5αυτό ού
τε θα φθαρεί ποτέ. Και τίποτε δε χάνεται στον
κόσμο, γιατί ο κόσμος εμπεριέχεται στον αιώ
να.
ΕΡΜΗΣ στο Νου:
Του Θεού η σοφία ποια είναι;
ΝΟΥΣ στον Ερμή:
Είναι το αγαθό, το καλό, η ευδαιμονία, κάθε
αρετή και ο αιών. Ο αιών κοσμοποιεί την αθανα
σία και τη διαμονή στην ύλη.
Εδάφ. 4. Η γέννηση της αθανασίας εξαρτάται από τον
αιώνα, όπως ο αιώνας εξαρτάται από το Θεό.
Η γέννηση και ο χρόνος είναι και στον ουρα
νό και στη γη. Είναι διφυείς. Και στο μεν ουρανό
είναι αμετάβλητοι και άφθαρτοι στη γη δε μετα
βλητοί και φθαρτοί. Και του μεν αιώνα η ψυχή
είναι ο Θεός, του κόσμου ο αιών, της δε γης ο
ουρανός. Και ο μεν Θεός είναι στο νου, ο νους
στην ψυχή, και η ψυχή στην ύλη. Ό λα δε αυτά
γίνονται με τον αιώνα. Ό λο αυτό το σώμα όπου
τα πάντα είναι σώμα του, είναι πλήρες νου και
Θεού’ εντός του μεν πληρεί, εκτός δε περιλαμ
βάνει ζωοποιόν το παν, εκτός μεν, αυτό το με
γάλο τέλειο ζώο τον κόσμο, εντός δε όλα τα
ζώα. Και στο μεν ουρανό μένει η ταυτότητά
τους, κάτω δε στη γη μεταβάλλει τη γέννηση...
Εδάφ. 5. ΝΟΥΣ, στον Ερμή.
Τον κόσμο τον κρατά ενωμένο η ανάγκη η
πρόνοια, η φύση, ή κάτι άλλο, όλα αυτά δε είναι
η ενέργεια του Θεού, η δύναμη του οποίου είναι
ανυπέρβλητη. Δεν μπορείς να τον παραβάλεις
με τις δυνάμεις ούτε των θείων (= των θεών
των επτά κοσμικών κύκλων ή των ανθρώπων).
Ερμή, μην παραβάλλεις τα Άνω και τα Κάτω με
τον Θεό, γιατί θα αποξενωθείς από την Αλή
θεια. Δεν υπάρχει {στη φύση) τίποτε το όμοιο
προς το ανόμοιο παρά μόνον στον Θεό, και σε
61
κανένα άλλον. Υπάρχει κάποιος άλλος δημιουρ-

γός Ζωής, αθανασίας, η μεταβολής; Ο Θεός δεν
στέκεται αργός, γιατί αν γίνονταν κάτι τέτοιο,
όλο το Σόμπαν θα ήταν αδρανές...
Εδάψ. 6. Ό λα στον κόσμο γίνονται αιώνια με τάξη σε κά
θε τόπο, όχι γιατί ο Θεός είναι εγκαταστημένος
εκεί, αλλά δημιουργεί παντού, επειδή είναι αιώ
νια ενέργεια. Ο Θεός δεν εξαρτάται από τα δη-
μιουργήματά του. Αυτά βρίσκονται στο είναι
του Θεού.
Είδες χάρη σ’ εμένα τον κόσμο υποκείμενο
στη θεωρία σου. Νόησε δε και το κάλος του.
Σώμα ακήρατο και όχι παλαιότερο δεν υπάρ
χει, πάντοτε δε θα μείνει ακμαίο, νέο και α
κμαιότερο.
Εδάφ. 7. (στίχος 1-5) Ιδέ τώρα και τους υποκείμενους ε
πτά κόσμους στολισμένους με αιώνια τάξη και
με αιώνιους δρόμους... τα πάντα πλημμυρισμέ
να από φως, φωτιά δε πουθενά...
Εδάφ. 8. Ό λα δε είναι γεμάτα ψυχές και πάντοτε κινού
μενα, άλλα μεν στους ουρανούς, άλλα δε στη
γη. Και ούτε δεξιά ή αριστερά, ή αριστερά και
δεξιά, ούτε άνω κάτω, ούτε κάτω και άνω υπάρ
χει, κι όλα αυτά είναι γεννητά φιλάτε Ερμή, και
δε χρειάζεσαι τώρα εμένα για να τα μάθεις για
τί σώματα είναι, και ψυχή έχουν και κινούνται.
Εδάφ. 9. Στη φύση οι κινήσεις των σωμάτων είναι πολλές
και ανόμοιες στο σύνολό των όμως είναι ε
νιαίες. Είναι αδύνατο λοιπόν να υπάρχουν πολ
λοί δημιουργοί στη φύση, γιατί αν υπήρχαν πολ
λοί, τότε η τάξη που παρατηρείται στο σύμπαν
δεν θα υπήρχε...
Αλλά και εάν υπήρχαν πολλά δημιουργοί,
ποιος από αυτούς θα την συντηρούσε την τάξη;
Η ύλη και η ψυχή του κόσμου, δεν είναι μια;
Εδάφ. 10. Νόησε λοιπόν, ότι όλα τα σώματα έχουν τη σύ
στασή τους από ύλη και ψυχή, κι είναι κι αθάνα
τα και θνητά κι άλογα και λογικά. Ό λα τα ζώντα
σώματα είναι έμψυχα, τα δε μη ζώντα είναι μό
νον η ύλη...
62
Εδάφ. 11. Το ότι υπάρχει ένας δημιουργός που δημιουρ

γεί όλα αυτά τα όντα, είναι ολοφάνερο. Πράγ
ματι, η ψυχή, η ζωή και η ύλη, είναι ένα και το
αυτό. Ποιος λοιπόν είναι ο Δημιουργός, ειμή ο
ένας και μόνον Θεός;
Και όταν πιστεύεις ότι ο κόσμος είναι ένας, ο
ήλιος ένας, η Σελήνη είναι μια, και η δραστηριό
τητα μια, θα πιστεύσείς ότι ο Θεός είναι πολλα
πλούς;
Εδάφ. 12. Τα πάντα στον κόσμο τα δημιουργεί ο Θεός.
Που το παράδοξο στο ότι ο Θεός χορηγεί στον
κόσμο την Ζωή, την ψυχή, την αθανασία και την
μεταβολή, όταν και συ, Ερμή, κάνεις διάφορες
πράξεις, βλέπεις, μιλάς, ακούεις, οσφραίνεσαι,
πιάνεις, περπατάς, σκέπτεσαι, αναπνέεις, και ό
χι άλλος; Εάν στερηθείς των εκδηλώσεών σου
αυτών, δεν θα παύσεις να υπάρχει ως Ζωντανό
ον;
Έτσι και ο Θεός θα έπαυε να υπάρχει εάν ε-
στερείτο των ειπωθέντων ως άνω ενεργειών
του.
Εδάφ. 13. Εάν λοιπόν αποδειχθεί ότι συ δεν μπορείς να
ζήσεις χωρίς τις ως άνω δραστηριότητες σου,
τότε πρέπει να παραδεχθούμε την ατέλεια του
Θεού. Αποδείξαμε όμως ότι ο Θεός ποτέ δεν μέ
νει αργός, είναι τέλειος, και αιώνια δημιουργεί.
Εδάφ. 14. Εάν, Ερμή, θέλεις να τα νοιώσεις όλα αυτά τα
έργα, σκέψου το τι μεσολαβεί σε μια γέννηση (ε
νός βρέφους)... Γιατί εάν ο Θεός αποχωρίζον
ταν από τα δημιουργηματά του, θα γκρεμίζον
ταν το σύμπαν’ δεν θα είχε ζωή. Κι αφού το σόμ
παν είναι γεμάτο ζωή, και η ζωή είναι ενιαία, γ ί
νεται φανερό ότι ο Θεός υπάρχει και από αυτόν
δημιουργούνται τα πάντα. Γιατί ο θάνατος
(στον οποίον υπόκεινται τα ζώντα όντα) δεν εί
ναι χαμός, αλλά διάλυση του σώματός τους.
Εδάφ 15. Η εικόνα του Θεού είναι ο αιών* του αιώνα ο κό
σμος, του κόσμου ο ήλιος, του ήλιου ο άνθρω
πος, τη δε μεταβολή των πραγμάτων οι άνθρω-
63
ποι θάνατο τη νομίζουν* γιατί το σώμα διαλύε

ται και η ζωή στην αφάνεια πέφτει...
Εδάφ. 16. Παντόμορφος είναι ο κόσμος, όχι γιατί έχει
στον εαυτό του τις μορφές, αλλά γιατί μεταβάλ
λεται στον εαυτό του. Μια λοιπόν που ο Κόσμος
είναι παντόμορφος, τι μπορεί να είναι αυτός
που τον εποίησε; Να θεωρηθεί άμορφος, αυτό
θα ήταν παράλογο. Αν τον θεωρήσουμε παντό
μορφο, τότε θα πρέπει να μοιάζει με τον κόσμο.
Εάν τον θεωρήσουμε ως μορφή, τότε πρέπει να
είναι κατώτερος του Κόσμου.
Πρέπει λοιπόν να δώσουμε στον Θεό μια μορ
φή, για να μην μας μείνουν απορίες στη συζήτη
σή μας αυτή.
Ο Θεός μια και μόνο μορφή έχει, αλλά δεν εί
ναι ορατή στα σωματικά μας υλικά μάτια, γιατί
είναι ασώματος ιδέα, αλλά εκδηλώνεται με τα
σώματα.
Εδάφ. 17. Και μην απορείς Ερμή όταν λέμε ότι η ιδέα είναι
ασώματος, διότι είναι η Ιδέα ενός λόγου. Στους
ζωγραφικούς πίνακες παριστάνονται οι κορυ
φές των βουνών με προεξοχές, ενώ είναι ίσες ο
μαλές. Νόησε και το εξής, ότι όπως ο άνθρωπος
δεν μπορεί να ζήσει χωρίς ζωή, έτσι και ο Θεός
δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς να δημιουργεί α
γαθά έργα. Αυτή περίπου είναι η Ζωή και η κίνη
ση του Θεού, είναι να κινεί, να βάλει σε ενέρ
γεια το σύμπαν, και να του δώσει Ζωή.
Εδάφ. 18. Νόησε λοιπόν ότι τα πάντα είναι στο Θεό... Νόη
σε τα περιέχοντα τα πάντα, και νόησε ότι από το
ασώματο τίποτε δεν είναι ταχύτερο και δυνατό
τερο, αυτό δε είναι απεριόριστο και ταχύτερο
και δυνατότατο.
Εδάφ. 19. Νόησε τώρα και τον εαυτό σου, και δώσε εντο
λή στο νου σου να πάει στις Ινδίες* αλλά πριν το
καλοσκεφθείς συ αυτό, ο νους σου θα έχει φθά-
σει ήδη στις Ινδίες* γιατί για το νου ο χρόνος δε
μετρά.
Διέταξε τον επίσης να πορευθεί στους Ωκεα
νούς της γης* κι5εκεί θα φθάσει ακαριαία, και ό-
64
χι σα να φαίνεται ότι ταξιδεύει από τόπο σε τό

πο αλλά σα να ευρίσκεται εκεί.
Διέταξε τον να υψωθεί και στον ουρανό* κι ας
μην έχει φτερά. Δεν θα τον σταματήσει κανένα
εμπόδιο, ούτε του ήλιου το πυρ ούτε ο αιθέρας
ούτε η δίνη ούτε και των άλλων άστρων τα σώ
ματα. Τα πάντα θα τα δρασκελίσει, και θ’ ανα
πτυχθεί μέχρι του εσχάτου σώματος* κι αυτό α
κόμη το έσχατο σώμα αν το θελήσει θα το σπά
σει, και θα ιδεί και τον έξω από το έσχατο σώμα
χώρο.
Εδάφ. 20. Ίδες λοιπόν τι δύναμη έχεις; Κι εσύ μεν μπορείς
να το επιτύχεις αυτό, ο Θεός γιατί όχι;...
Εδάφ. 21. Εάν κλείσεις την ψυχή σου στο σώμα και την τα
πεινώσεις και πεις: «Δεν καταλαβαίνω’ δεν μπο
ρώ* φοβούμαι τη θάλασσα* στον ουρανό δεν
μπορώ ν ’ ανέβω* δεν ξεύρω ποιος ήμουν και
ποιος είμαι, τότε πως θα μπορέσεις να εννοή
σεις το Θεό; Το ν ’ αγνοείς το θείο είναι τέλεια
κακία. Απεναντίας το να μπορέσεις να γνωρί
σεις, να θελήσεις και να ελπίσεις, είναι ο δρό
μος που θα σε φέρει κατ' ευθείαν στο Θεό. Και
τότε ο Θεός θα είναι μαζί σου παντού, στην ε
γρήγορση, στον ύπνο, στον πλου και στον δρό
μο, και τη νύκτα και την ημέρα...
Εδάφ. 22. Μα θα πεις: ο Θεός είναι αόρατος. Και ποιος εί
ναι φανερότατος από το Θεό; Γι’ αυτό ο Θεός
δημιούργησε τα πάντα, για να τον βλέπεις πάν
τοτε και παντού.
Κανένα πράγμα δεν είναι αόρατο, ούτε τα α-
σώματα. Ο Νους φαίνεται στο νου και ο Θεός
στη δημιουργία.
12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Δ ιδ αχές του Ερμή προς τον Τατ για τον Νουν

(σελ. 174-183)
Εδάφ. 1. Ο Νους ω Τατ είναι ουσία του Θεού...

Δεν είναι κάτι το ξέχωρο από το Θεό, αλλά
βγαίνει από αυτόν κι απλώνεται στο σύμπαν ό
πως το φως του ήλιου.
Για τους ανθρώπους, ο νους είναι ο Θεός
τους* γΓ αυτό και ορισμένοι άνθρωποι είναι Θε
οί, και η ανθρωπιά τους είναι κοντά στο Θεό. Ο
Αγαθός δαίμων τους ονόμασε, τους μεν Θεούς
αθάνατους ανθρώπους, τους δε ανθρώπους
θνητούς θεούς. Ως προς τα άλογα ζώα: είναι α
πλά η φύση.
Εδάφ. 2. Εκεί που είναι η ψυχή είναι και ο Νους. Κι όπου
είναι η ζωή, εκεί είναι η ψυχή. Στα άλογα ζώα, η
ψυχή είναι χωρίς νουν. Ο Νους είναι ο ευεργέ
της των ανθρώπων* κατεργάζεται για τις ψυχές
το αγαθό...
Κάθε ψυχή που ενσαρκώνεται, μπαίνει στη
λύπη και στην ηδονή, πράξεις κακές γΓ αυτήν.
Κι αυτό, γιατί το σώμα είναι σύνθετο.
Στο σύνθετο σώμα όπου μπαίνει η ψυχή, κο
χλάζει η λύπη και η ηδονή.
Εδάφ. 3. Σ’ όσες ψυχές επιστατεί ο Νους, φέγγει σ’ αυ
τές το φως αντιπράττοντας στις λύπες και τις η
δονές όπως αντικάνει ο γιατρός στο άρρωστο
σώμα... Η ηδονή είναι η αιτία της ψυχικής αρρώ-
66
στειας, η δε αρρώστεια της ψυχής είναι η αθεΐα

και η δόξα... στοιχεία από τα οποία προέρχον
ται όλα τα κακά και κανένα αγαθό.
Ο νους αντιπράττοντας στις αρρώστιες αυ
τές τις ψυχής, την περιποιείται όπως ο γιατρός
περιποιείται την υγεία του σώματος.
Εδάφ. 4. Ό σες ανθρώπινες ψυχές δεν έτυχαν κυβερνή
τη Νου, πάσχουν όπως πάσχουν τ ’ άλογα ζώα’
δε χορταίνουν με τις κακές πράξεις.
— Εδώ πατέρα κινδυνεύει ν ’ ανατραπεί ο λό
γος της μοίρας, όπως μου τον δίδαξες. Γιατί κο
λάζεται ο μοιχός, ο ιερόσυλος κι άλλοι που κα
τεργάζονται το κακό, αφού ότι γίνεται γίνεται α
πό μοιραία ανάγκη;...
ΕΡΜΗΣ στον Τατ.
Εδάφ. 6. Για την κακία και την Ειμαρμένη, τα είπαμε τώ
ρα ο λόγος μας είναι για τον Νουν, και τι μπορεί
να κάνει ο Νους στα ζώντα όντα.
Εδάφ. 7. Ό λοι οι άνθρωποι πάσχουν από την μοίρα των
οι λογικοί όμως που τους κυβερνά ο Νους, α
παλλαγμένοι από την κακία δεν πάσχουν σαν
τους άλλους' όντες απαλλαγμένοι από τις συνέ
πειες της μοίρας αν και δεν είναι κακοί, εντού
τοις πάσχουν κΓ αυτοί.
ΤΑΤ, στον Ερμή.
— Τι λες πατέρα, ο μοιχός, ο φονιάς και όλοι
άλλοι, δεν είναι κακοί;
ΕΡΜΗΣ:
Ο λογικός άνθρωπος παιδί μου δεν θεωρείται
ως κακός γιατί εμοιχεύθη, αλλά γιατί έχει το πά
θος της μοιχίας, ο φονιάς θεωρείται κακός γιατί
έχει το πάθος του φόνου. Είναι αδύνατο να δια-
φύγει κανείς τις καταστάσεις της μεταβολής
και της γένεσης. Ο λογικός άνθρωπος έχει την
δυνατότητα ν’ αποφύγει την κακία.
Εδάφ. 8- Γ’ αυτές τις καταστάσεις άκουσα τον αγαθό δαί
μονα να μου λέγει ότι αν τα είχε γράψει στα βι
βλία του τα όσα έχει διδάξει προφορικά, θα είχε
67
ωφελήσει το γένος των ανθρώπων, γιατί μόνον

αυτός ως πρωτόγονος που ήταν και ως γνωρί
ζοντας τα πάντα, είχε διατυπώσει τους αληθι
νούς θεϊκούς λόγους.
Αυτόν τον πρωτόγονο αγαθό δαίμονα ακόυ
σα να μου λέγει ότι το σύμπαν είναι ένα και προ
πάντων τα νοητά σώματα, και ότι όλοι ζούμε με
την δύναμη καί την ενέργεια του αιώνα, και ότι
ο νους του (του Αγαθού δαίμονα) είναι αγαθός.
Έτσι στα νοητά όντα διαστάσεις δεν υπάρχουν.
Ό τι είναι η αρχή όλων των όντων και ότι είναι η
ψυχή του Νου, και ακόμη ότι ο νους μπορεί να
κάνει ότι θέλει.
Εδάφ 9. Συ, Τατ, νόησε τον λόγο μου ως προς την Ειμαρ
μένη.
— Δώσε μου πατέρα σαφείς εξηγήσεις. Έ λε
γες ότι τ ’ άλογα ζώα υπόκεινται στην ορμή της
φύσης τους. Αυτές οι ορμές είναι πάθη ή μήπως
και ο νους συνεργεί στις ορμές και τότε οι ορ
μές είναι πάθη, κι αν είναι έτσι, τότε κι ο Νους
δεν είναι πάθος που ενισχύει τα πάθη;
Εδάφ. 11. ΕΡΜΗΣ στον Τατ:
— Μπράβο παιδί μου' έχει δίκιο που με ρω
τάς’ όλα τα ασώματα, όπως ο νους που είναι
κλεισμένα στο σώμα, έχουν πάθη... Τα ασώματα
κινούνται από τον νουν η κίνηση δε είναι πάθος'
πάσχουν και τα δύο και το κινόν και το κινούμε
νο' το ένα ως άρχον, το δε άλλο ως αρχόμενο'
όταν όμως ο νους απαλλαγεί από το σώμα α
παλλάσσεται και από το πάθος.
Εδάφ 12. ΤΑΤ στον Ερμή:
— Σαφέστατα μου τα εξήγησες αυτά πατέρα.
ΕΡΜΗΣ στον ΤΑΤ:
— Έτσι είναι παιδί μου' ο Θεός παρά πάντα
τα θνητά ζώα χάρισε στον άνθρωπο τον νουν
και το λόγο που είναι ισότιμα της αθανασίας.
Αυτά τα δύο στοιχεία θα οδηγήσουν τον άνθρω
πο στη χορεία των θεών.
68
TAT στον Ερμή:

Εδάφ. 13. — Τα άλλα ζώα δε χρησιμοποιούν τα δυο αυτά
αγαθά, το λόγο και τον νουν;
— Ό χ ι παιδί μου. Χρησιμοποιούν μόνο φωνή,
χωρίς λόγο. Κι ο λόγος διαφέρει πολύ από τη
φωνή. Ο λόγος είναι κοινός σ’ όλους τους αν
θρώπους...
— Αλλά πατέρα και στους ανθρώπους, ο λό
γος δεν είναι διάφορος κατά έθνος;
— Ναι διάφορος είναι όπως και οι άνθρωποι,
ο λόγος όμως είναι ένας κατά έθνος, διερμηνεύ
εται όπως π.χ. στην Αίγυπτο, στην Περσία, στην
Ελλάδα κ.λπ... ο Θεός έδωσε ψυχή στο σώμα,
νου στην ψυχή, και λόγο στον νουν.
Εδάφ. 14. Ο Λόγος είναι εικόνα και νους του Θεού* το σώ
μα είναι εικόνα της Ιδέας και η Ιδέα της ψυχής.
Της ύλης το λεπτότερο στοιχείο είναι ο αέ
ρας, του αέρα η ψυχή, της ψυχής ο νούς, και του
νου ο Θεός. Κι ο μεν Θεός φροντίζει για όλα, ο
νους για την ψυχή, η ψυχή για τον αέρα, κι ο αέ-
ας για την ύλη. Και η πρόνοια και η φύση είναι
όργανα του κόσμου και της τάξης της ύλης...
Εδάφ. 15. Σ5όλα τα σύνθετα σώματα υπάρχει ίδιος αριθ
μός για το κάθε ένα. Χωρίς αριθμό σύνθεση η
διάλυση σωμάτων δεν γίνεται, οι δε ενάδες τον
αριθμό γεννούν, αυξάνουν και διαλύουν τα σώ
ματα και τα επαναφέρουν στον εαυτό των. Η ύ
λη όμως είναι μία, το δε σύμπαν είναι η εικόνα
του Θεού. Είναι ενωμένο το σύμπαν με τον Θεό,
κρατά την τάξη με το θέλημα του πατέρα...
Εδαφ. 16. Νεκρά πράγματα ούτε έγιναν, ούτε υπάρχουν,
κι ούτε θα υπάρχουν στον κόσμο. Ο κόσμος εί
ναι θείο ζώο. Πως μπορεί παιδί μου, στο Θεό
του σύμπανΥος που είναι γεμάτος ζωή να υπάρ
χει νεκρό σώμα; Η νεκρότης είναι φθορά και η
φθορά απώλεια. Και πως μπορεί να φθαρεί το ά
φθαρτο ή να χαθεί κάτι από το Θεό;
69

— Πατέρα, δεν πεθαίνουν τα ζώα που είναι
μέρη του θείου;
— Όχι* δεν πεθαίνουν' αλλά τα σώματά τους
επειδή είναι σύνθετα, διαλύονται. Η διάλυσή
τους όμως δεν είναι θάνατος, αλλά κράματος
διάλυση. Διαλύονται δε όχι για να χαθούν, αλλά
για να ξαναγίνουν νέα, επειδή νόμος της ζωής
είναι η ενέργεια όχι η κίνηση. Τι υπάρχει στον
κόσμο ακίνητο παιδί μου;
— Δεν σου φαίνεται πατέρα ότι η γη είναι ακί
νητη;
— Ό χ ι παιδί μου' είναι αεικίνητη. Θα ήταν γ ε
λοίο να πιστεύσει κανείς ότι η γη, η τροφός των
πάντων, η φυτεΰουσα και γεννούσα τα πάντα,
είναι ακίνητη.
Το ακίνητο σώμα είναι αργό* δε δημιουργεί
τίποτε... Το κινούμενο ζει. Το σύμπαν είναι αμε
τάβλητο' τα μέρη του είναι μεταβλητά’ όχι
φθαρτά.
Η γέννηση είναι ζωή' και η μεταβολή δεν ε ί
ναι θάνατος, αλλά λήθη. Έτσι έχουν τα πράγ
ματα ως προς την ύλη, τη ζωή, το πνεύμα, την
ψυχή και τον νουν, από τον οποίον κάθε ζώο δη-
μιουργήθηκε.
Εδάφ. 18. Κάθε τι που υπάρχει στον κόσμο χωρίς εξαίρε
ση κινείται είτε μειωμένο είτε αυξανόμενο, ότι
δε κινείται ζει. Κάθε ζωντανό ον δεν είναι ανάγ
κη να παραμείνει το αυτό. Ο κόσμος παραμένει
στο σύνολό του αμετάβλητος, αλλά τα μέρη του
από τα οποία αποτελείται είναι πάντοτε μετα
βλητά. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι αυτά χάνον
ται ή φθείρονται. Γιατί και η γέννεση δεν είναι
ζωή, αλλά αίσθηση. Η ζωή το πνεύμα, η ψυχή
και ο Νους, πράγματα από τα οποία έχει συστα-
θεί κάθε Ζωντανό ον, είναι αθάνατα.
Εδάφ. 19. Γι’ αυτό κάθε ζώο είναι αθάνατο, προπάντων δε
70
ο άνθρωπος που είναι δεκτός και στο Θεό ως

συνουσιαστικός του. Σ’ αυτό και μόνο ζώο, στον
άνθρωπο μιλά ο Θεός, τη μεν νύκτα με όνειρα,
την δε ημέρα με σύμβολα. Μ’ αυτά προλέγει ο
Θεός τα μέλλοντα...
Εδάφ. 20. Κάθε άλογο ζώο φυτεύεται κατά τόπους στον
κόσμο' τα ένυδρα στα νερά, τα χερσαία στη γη
και τα πετούμενα στον αέρα* ο δε άνθρωπος τα
χρησιμοποιεί όλα αυτά, τη γη, τα νερά, τον αέ
ρα, το πυρ, δρα δε και στον ουρανό.
Ο Θεός τα χρησιμοποιεί όλα' γιατί είναι ενέρ
γεια και δύναμη και δεν είναι εύκολο να εννοή
σει κανείς το Θεό, παιδί μου.
Εδάφ. 21. Αν θέλεις όμως να τον δεις και να τον θεωρή
σεις, δες την τάξη του κόσμου και την ευκοσμία
της* δες την ανάγκη των φαινομένων και την
πρόνοια των γεγονότων kol των γιγνομένων'
δες την ύλη που είναι γεμάτη ζωή και το Θεό κι
νούμενο μ’ όλα τα αγαθά και καλά...
— Εάν είναι ενέργεια από ποιον ενεργούνται;
Από άλλο Θεό;
— Παιδί μου όλα τα μέρη του κόσμου, ο ουρα
νός, τα νερά, η γη, ο αέρας, η ζωή, η αθανασία,
το αίμα, η ανάγκη, η πρόνοια, η φύση, η ψυχή
και ο νους είναι μέρη του Θεού, και ότι έξω από
τον Θεό τίποτε δεν υπάρχει.
— Στην ύλη είναι όλα αυτά πατέρα;
— Ό χ ι’ η ύλη παιδί μου δεν είναι θεότης. Εί
ναι απλώς ένας σωρός εάν δεν ενεργοποιηθεί.
Κι αν ενεργοποιείται από ποιον ενεργοποιείται;
Είπαμε ότι όλες οι ενέργειες είναι μέρη Θεού.
Από ποιον ζωοποιούνται όλα τα ζώα; Από ποιον
αθανατίζεταί το αθάνατο; Από ποιον μεταβάλ
λεται το μεταβλητό; Η ύλη τη λες ή σώμα ή ου
σία. Ό λα αυτά είναι ενέργειες του Θεού. Και
της μεν ύλης ενέργεια είναι να μεταβληθεί σε υ-
71
λικότητα, των σωμάτων σε σωματότητα και της

ουσίας σε ουσιότητα. Κι όλα αυτά και το παν εί
ναι ο Θεός.
Εδάφ. 23. Στο σόμπαν δεν υπάρχει τίποτα που δεν ανήκει
στο Θεό. Γύρω κι έξω από το Θεό δεν υπάρχει
τίποτε' ούτε μέγεθος, ούτε τόπος, ούτε ποιο-
της, ούτε σχήμα, ούτε χρόνος' γιατί όλα αυτά
βρίσκονται στον κόλπο του Θεού.
Στο σύμπαν απλώνεται μόνο ο Θεός, κι όλα τα
του σύμπαντος είναι δικά του.
Αυτόν το λόγο προσκύνα και λάτρευε παιδί
μου, Τατ.
ΤΟΜΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ
13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Η επί του όρους απόκρυφος ομιλία του Ερμή

προς τον υιό το Τατ, ως προς την παλιγγενεσία
(σελ. 200-209)

— Πατέρα, στα γενικά μου μίλησες για το
Θεό με αινίγματα, κι όχι φωτεινά. Μου είπες ότι
ο άνθρωπος δεν πρόκειται να σωθεί πριν από
την παλιγγενεσία (22).
Κατεβαίνοντας από το βουνό σε παρεκάλεσα
να με ενημερώσεις ως προς το νόημά της' και
μου είπες ότι θα το κάνεις αυτό όταν απαλλο
τριωθώ (23) από τον κόσμο. Είμαι έτοιμος* τώρα
συ την άγνοια που είχα ως προς το θέμα, ανα-
πλήρωσέ την... Γιατί δεν ξέρω ω Τρισμέγιστε α
πό ποιά μήτρα γεννήθηκε ο άνθρωπος και από
ποιο σώμα.
— Παιδί μου, η παλιγγενεσία είναι σοφία νοε
ρή' και η σπορά είναι το αγαθό της.
Τατ στον Ερμή:
— Και ποιος την έσπειρε τη σπορά πατέρα;
Αυτό δεν το γνωρίζω, κι απορώ.
— Η Θέληση του Θεού παιδί μου.
76
TAT στον Ερμή:

— Και ο γεννηθείς από τη θεία σπορά έγινε
ποταπός κι άμοιρος της νοερής του ουσίας;
— Ο γεννημένος από το Θεό είναι άλλος’ εί
ναι ο υιός του Θεού που έχει συσταθεί απ’ όλες
τις δυνάμεις της δημιουργίας, από το παν του
παντός.
— Για αινίγματα μου μιλάς πατέρα. Δε μιλάς
σαν πατέρας με υιό. Φαίνεται πως δε με θεω
ρείς της γενιάς σου.
— Αυτό το γένος παιδί μου δε διδάσκεται’ α
πό το Θεό μνημονεύεται.
Εδαφ. 3. ΤΑΤ στον Ερμή:
Αδύνατα μου τα λες όλα αυτά και βεβιασμέ
να. ΓΓ αυτό έχω το δικαίωμα να σου αντιμιλή
σω* φαίνεται πως δεν είμαι από το πατρικό μου
γένος. Μη με φθονείς όμως πατέρα, γιατί είμαι
γνήσιος υιός σου. Αποκάλυψέ μου τον τρόπο
της παλλιγενεσίας.
— Τι να σου πω παιδί μου; Δεν έχω τίποτε άλ
λο να σου πω, παρά ότι βλέπω στο είναι μου μια
άπλαστη θέα γεννημένη από τη θέληση του Θε
ού’ βλέπω τον εαυτό μου ότι ήλθα σε αθάνατο
σώμα’ δεν είμαι ο πρώτος Ερμής’ γεννήθηκα
τώρα νοερά. Αυτό το πράγμα όμως δε διδάσκε
ται, ούτε και στο πλαστό στοιχείο μου που το α
μελώ γιατί είναι σύνθετο. Τώρα είμαι άλλος Ερ
μής. Συ όμως παιδί μου, βλέπεις τώρα με τα μά
τια σου το σώμα μου σε δράση. Όμως τώρα δε
θεωρούμαι με τα μάτια.
— Σε όχι λίγη μανία και οίστρο φρενών μ’ έρ-
,^ριξες πατέρα . Χάνω τώρα τον εαυτό μου, δεν
ΐο ν βλέπω.
— Μακάρι παιδί μου να έχει γίνει αυτό’ να έ-
77
χεις έλθει σε κατάσταση ονειροπόλου χωρίς ύ

πνο.
— Λέγε μου πατέρα, ποιος θα είναι ο γενε
σιουργός της παλιγγενεσίας;
— Ο υιός του Θεού* ένας άνθρωπος που θα
έλθει με το θέλημα του Θεού (24).
— Τώρα πατέρα μ’ έφερες σε αφασία* έχασα
τις πρώτες μου σκέψεις. Βλέπω το μεγαλείο
σου και το χαρακτήρα σου.
— Ψέμα είναι κι αυτό παιδί μου. Αυτό το σώ
μα μου που βλέπεις είναι θνητό, και κάθε ημέρα
αλλάζει, με τον καιρό μετατρέπεται σε αύξηση
και μείωση, σαν ψέμα.
— Ποιο λοιπόν είναι το αληθινό, ω Τρισμέγι
στε;
— Το μη διοριζόμενο* το αχρώματο* το ασχη
μάτιστο’ το αμετάτρεπτο* το γυμνό* το φαινομε
νικό* το καταλυτικό στο είναι σου* το αναλλοίω
το * το αγαθό* το ασώματο.
~~ Μ’ έκανες σοφό πατέρα. Τώρα φράχθηκαν
οι αισθήσεις μου από αυτά τα νοήματά σου.
— Έτσι έχουν τα πράγματα παιδί μου. Αυτά
που βλέπουμε στα άνω σαν πυρ, και στα κάτω
σα γη, υγρό, νερό και αέρα, είναι αισθητά. Πως
όμως θα εννοήσουμε με τις αισθήσεις μας το μη
σκληρό, το μη υγρό, το ασφίγγωτο, το μη διαδυ-
όμενο, το μόνο δυνάμει θεία νοούμενο;
— Είμαι αδύνατος να το εννοήσω αυτό πατέ
ρα.
— Μη το λες αυτό παιδί μου. Προκάλεσε τον
78
εαυτό σου και θα σου έλθει η γνώση' θέλησε και

θα γίνει* κατάργησε τις αισθήσεις του σώματός
σου. Αυτή είναι η γέννεση της θεότητας στο εί
ναι μας. Καθάρισε λοιπόν τον εαυτό σου από τις
άλογες τιμωρίες της ύλης.
— Έχω κι εγώ στο είναι μου τιμωρούς πατέ
ρα;
— Ό χ ι ολίγους παιδί μου* πολλούς και φοβε
ρούς.
— Δεν τους ξέρω εγώ αυτούς τους τιμωρούς
πατέρα.
— Ακούσε παιδί μου ποιοι είναι οι τιμωροί
που βασανίζουν τους ανθρώπους.
Πρώτη είναι η άγνοια, δεύτερη η λύπη, τρίτη
η ακρασία ( = ακράτεια), τετάρτη η επιθυμία,
πέμπτη η αδικία, έκτη η πλεονεξία, έβδομη η α
πάτη, ογδόη ο φθόνος, έννατη ο δόλος, δέκατη
η οργή, ενδέκατη η προπέτεια ( = η αυθάδεια),
δωδέκατη η κακία. Αυτοί είναι οι τιμωροί του ε
αυτού μας και πολλοί άλλοι που μας κάνουν να
πάσχουμε αισθητικά. Αυτά τα κακά είναι πολύ
μακριά από τον ελεήμονα Θεό, όταν τα νικήσου
με όλα αυτά τα πάθη, τότε θα έλθει η παλιγγενε
σία του ανθρώπου.
Εδάφ. 8. Ας είσαι παιδί μου ευοίωνος, γιατί τότε θα έλθει
σε μάς το έλεος του Θεού. Χαίρε λοιπόν παιδί
μου, πάρε θεία δύναμη δυναμώσου... γιατί ήλθε
σ’ εμάς η γνώση του Θεού, κι έτσι θα εξοστρακι-
σθεί η άγνοια. Ήλθε η γνώση της χαράς κι ερ-
χομένη η χαρά, η λύπη θα εξαφανιστεί...
Εδάφ. 9. Καλώ τώρα την εγκράτεια που είναι η γλυκυτέ-
ρα δύναμη* ας την προσλάβουμε ασμενέστατα,
γιατί αυτή θα εξοστρακίσει την ακράτεια. Καλώ
τώρα την καρτερία που είναι η αντίθετη της επι
θυμίας. Αυτός ο βαθμός παιδί μου είναι το έδρα-
σμα της δικαιοσύνης... Καλώ την κοινωνία που
79
είναι η πολέμια της πλεονεξίας, και την αλήθεια

για να εξοστρακίσει το φθόνο. Κι όπου μπαίνει η
αλήθεια, μπαίνουν μαζί της όλα τα αγαθά και το
φως και η ζωή* εξοστρακίζεται το σκοτάδι, και
ξεριζώνονται όλοι οι τιμωροί.
Εδάφ. 10. Γνώρισες τώρα παιδί μου τον τρόπο της παλιγ
γενεσίας. Κατόπιν θα έλθει η Δεκάδα, και η
πνευματική μας γέννεση θα συντεθεί. Θα έχει
φύγει και η Δωδεκάδα, και θα αποθεωθούμε στη
γέννεση. Και όποιος έτυχε του ελέους της κατά
Θεόν γέννεσης, εγκαταλείποντας την σωματική
αίσθηση, θα γνωρίσει τον εαυτό του και τα συνι-
στάμενα από την θεία δύναμη και θα ευχαριστη
θεί.
— Γνώρισα τώρα τον τρόπο της παλιγγενε
σίας... τώρα δεν τα βλέπω τα πράγματα με τα
μάτια του σώματός μας, αλλά με τα μάτια του
νού. Στον ουρανό νιώθω πως είμαι τώρα πατέρα
και στη γη, και στα νερά και στον αέρα. Νιώθω
πως είμαι και στα ζώα, στα φυτά και στα σπλά
χνα της γέννησης και πριν από την σ’ αυτά γέν
νησή μου.
Το σκήνωμα αυτό από το οποίο βγήκαμε έχει
συσταθεί από τον Ζωοφόρο κύκλο των δώδεκα
αστερισμών μιας ενιαίας φύσης παντομόρφου Ι
δέας που μπορεί να πλανέψει τον άνθρωπο. Σ’
αυτή τη πλάνη αχώριστες η μια από την άλλη,
σα τιμωρία, είναι αχώριστη η προπέτεια με την
οργή, που είναι δύσκολο να τις διαχωρίσει κα
νείς.
Έτσι μπορούμε να παραδεχθούμε ότι οι τιμω
ρίες αυτές θα αποσυρθούν από τον άνθρωπο, ό
ταν θα καταδιωχθούν από την Δεκάδα των δυ
νάμεων. Γιατί, παιδί μου Τατ, η Δεκάδα είναι
που γεννά την ψυχή, εκεί δε, στη Δεκάτη μονά
δα είναι ενωμένη η Ζωή με το φως, η μονάδα
του πνεύματος.
Και κατά συνέπεια η μονάδα περιέχει την δε-
80
κάτη μονάδα, και αντίστροφα η Δέκατη την μο

νάδα.
— Πατέρα, βλέπω τα πάντα, και τον εαυτό
μου στον νουν.
— Αυτή είναι η παλιγγενεσία. Και σ’ αυτήν
την κατάσταση ο διάβολος φεύγει από μέσα
μας...
— Ειπέ μου πατέρα, το σώμα μας αυτό που έ
χει συσταθεί από διάφορες δυνάμεις, θα διαλυ
θεί κάποτε;
— Ας είσαι ευοίωνος παιδί μου... Το αισθητό
φυσικό μας σώμα απέχει πολύ από τον ουσιώδη
εαυτό μας που είναι η ψυχή μας.
Το σώμα είναι διαλυτό, ενώ η ψυχή είναι αδιά
λυτη. Το πρώτο είναι θνητό" το δεύτερο είναι α
θάνατο. Δεν ξέρεις παιδί μου ότι είσαι Θεός,
υιός Θεού όπως κι εγώ;
— Θα ήθελα πατέρα ν’ ακούσω τη θεία σου
ευλογία προς το Θεό...
— Ησύχασε παιδί μου* θα την ακούσεις' ό
μως αυτή η προσευχή δε διδάσκεται δημόσια.
Κρύπτεται στη σιγή* και λέγεται όχι σε συγκεν
τρώσεις, αλλά στην ύπαιθρο, στο βουνό και κα
τά μόνας. Σε οποιοδήποτε τόπο και χρόνο και
αν είσαι, γονάτισε μπροστά στο όραμα του ά
γνωστου Θεού, προσκύνα, και ειπές προς τον ά-
χραντο αυτή την προσευχή που μου την ενέ-
πνευσε ο Ποιμάνδρης, ο της αυθεντίας νους:
Εδάφ. 17. «Πάσα φύσις κόσμου προσδεχέτω του ύμνου
μου την ακοή. Ανοίγησθι γη* ανοιγήτω μοι πας
μοχλός όμβρον* τα δένδρα μη σείεσθε' υμνείς
μέλλω τον της κτίσεως κύριον και το παν και εν.
Ανοίγητε ω ουρανοί* άνεμοί τε σταθείτε* ο κύ-
81
κλος του Θεού ο αθάνατος προσδεξάτω μου τον

λόγον.
Μέλλω γαρ υμνεΐν τον κτίσαντα τα πάντα*
τον πήξαντα την γην και ουρανόν κρεμάσαντα
και επιτάξαντα εκ του ωκεανού το γλυκύ ύδωρ
εις την οικουμένην, εις διατροφήν και κτισιν
πάντων των ανθρώπων...
Εδάφ. 18. Αι δυνάμεις αι εν εμοί, υμνείτε το εν και το παν.
...Γνώσις αγία, φωτισθείς από σου δια σου το
νοητόν φως υμνών, χαίρω εν χαρά νου...
Πάσαι αι δυνάμεις υμνείται συν εμοί το Θεό*
και συ εγκράτεια ύμνει. Δικαιοσύνη μου, το δί
καιον ύμνει δ ι’ εμού, κοινωνία η εμή, το παν ύ-
μνει δι’ εμού. Ύμνει αλήθεια την αλήθειαν, το α
γαθόν αγαθόν. Ύμνει ζωή και φως εφ’ υμών εις
υμάς χωρεί η ευλογία.
Ευχαριστώ σοι πάτερ, ενέργεια των δυνάμε
ων. Ευχαριστώ σοι Θεέ, δύναμις των ενεργειών
μου. Ο σου Λόγος δ ι5εμού υμνεί σε. Δ ι1εμού δέ-
ξου το παν λόγω λογικήν θυσίαν.
Εδάφ. 19. Ταύτα βοώσιν αι δυνάμεις αι εν εμοί, το παν υ-
μνούσι* το σον θέλημα τελούσι. Συ βουλή από
σου επί σε (25)...
Εδάφ. 20. Συ ει ο Θεός, ο σος άνθρωπος ταύτα βοή...».
— Πατέρα, έναν τέτοιο ύμνο θέλω τώρα κι ε

γώ να πω στο Θεό.
— ’οχι όμως άσκοπα.
— Με το νου μου πατέρα θα πω αυτόν το ύ
μνο μου:
«Γενεάρχα της γενεσιουργίας, εγώ ο Τατ,
σου στέλνω τις λογικές μου θυσίες. Θεέ μου συ
είσαι ο πατέρας* συ είσαι ο Κύριος* συ ο Νους.
Δέξου αυτές τις λογικές θυσίες προς εσένα,
γιατί θέλημά σου είναι να γίνει αυτό».
— Παιδί μου κάνε αυτόν τον ύμνο στον Θεό,
και θα γίνει δεκτός...
— Σ’ ευχαριστώ πατέρα...
— Χαίρω παιδί μου' γιατί εκαρποφόρησαν τ ’
αγαθά της αλήθειας, τ ’ αθάνατα γεννήματα που
τα έμαθες από εμένα...
14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Ερμής στον Ασκληπιό (26)

(σελ. 222-226)
Εδάφ. 1. Επειδή ο υιός μου Τατ, κατά την απουσία μου, υ

περβολικός καθώς ήταν, ήθελε να μάθει τη φύ
ση των όντων, σα νεότερος υιός μου που μόλις
μυήθηκε στη γνώση για τα καθέκαστα, αναγκά
σθηκα να του πω περισσότερα πράγματα ως
προς τη φύση του κόσμου, για να του γίνει ευκο-
λοπαρακολούθητη η θεωρία μου.
Ως προς το κυριότερο όμως κεφάλαιο που
του ανέπτυξα κάπως κρυπτογραφικά λόγω της
νεότητάς του, σε σένα θα το αναπτύξω με τις
πιο βαθιές και μυστικότερες ερμηνείες του, για
τί είσαι ένας ισχυρός επιστήμονας της φύση.
Εδάφ. 2. Τα φαινομενικά πράγματα έγιναν και γίνονται.
Τα γεννητά όμως δεν έγιναν από το είναι του,
αλλά από άλλον...
Υπάρχει γ ι’ αυτά κάποιος δημιουργός όλων
αυτών των δημιουργημάτων, είναι ο αρχαιότε
ρος* ο αγέννητος..
Εδάφ. 3. Αυτός είναι ο άριστος, ο μόνος σοφός και δη
μιουργός των πάντων, και δεν υπάρχει άλλος
αρχαιότερος από αυτόν.
Είναι ο άρχων και του πλήθους και του μεγέ
θους, και της διαφοράς των γινομένων και όλης
της δημιουργίας. Και τα κάνει όλα αυτά αιώνια,
για να γίνει ορατός από τη δημιουργία του.
84
Εδάφ. 4. ...Από την πολυλογία και τη ματαιολογία καθώς

έχουμε τώρα απαλλαγεί, πρέπει να εννοήσουμε
δύο πράγματα* το γινόμενο και το δημιουργό
του. Καμιά άλλη δύναμη δε χωρεί στη μέση...
Εδάφ. 5. Όλα αυτά νόησέ τα κι άκουσέ τα Ασκληπιέ.
Μην απορρήσεις λέγοντας, μήπως είναι κάτι α
πό τα επάνω ή από τα κάτω, το θείο ή το μετα
βλητό... Δύο είναι τα πάντα, το γινόμενο και το
δημιουργικό* και το να υπάρχει διάσταση στο έ
να από το άλλο είναι αδύνατο* δεν μπορεί να υ
πάρξει δημιουργός χωρίς το γινόμενο. Και τα
δύο αυτά και ο δημιουργός και η δημιουργία, ε ί
ναι το ίδιο πράγμα...
Εδάφ. 6. Εάν ο δημιουργός δεν είναι τίποτε άλλο ειμή
μόνον μέσο δημιουργικό απλό και σύνθετο, τό
τε η δημιουργία του θα δημιουργεί από μόνη
της. Γιατί η Γένεση είναι δημιούργημα του δη
μιουργού που είναι αδύνατο να εννοήσουμε το
γινόμενό του. Τότε το γινόμενο γίνεται από άλ
λον. Χωρίς τον δημιουργό όμως δεν γίνεται τ ί
ποτε και δεν μπορεί να υπάρξει, γιατί όταν χω
ρίσουμε το ένα από το άλλο (τον δημιουργό από
την δημιουργία του) θα χάσει ο δημιουργός τη
φύση του λόγω της στέρησης της δημιουργίας
του.
Εάν παραδεχθούμε σαν δυο όντα τον δη
μιουργό και το δημιούργημά του, και πάλιν είναι
ενωμένοι, το μεν δημιουργό ως προηγούμενο,
το δε δημιούργημά του ως επόμενο. Έτσι ο μεν
προηγούμενος είναι ο Θεός δημιουργός, το δε
επόμενο η δημιουργία του.
Εδάφ. 7. Έτσι όμως ο άφοβος που θα κάνει τέτοιες σκέ
ψεις ταπεινώνει τον Θεό* του αφαιρεί την δόξα
του να δημιουργεί αλλά για τον Θεό υπάρχει η
δόξα της δημιουργίας, γιατί αυτός είναι που δη
μιουργεί τα πάντα...
Εδάφ. 8. Στο ζωγράφο είναι δυνατό να δημιουργήσει ου
ρανούς, θεούς, γη, θάλασσα, ανθρώπους και ά
λογα και άψυχα* στο Θεό δεν είναι δυνατό να τα
δημιουργήσει και ζωοποιήσει όλα αυτά;
85
Α! πόση άνοια και άγνοια έχουν οι άνθρωποι

για την ύπαρξη του Θεού...
Εδάφ. 9 Ο θεός ένα και μόνο πάθος έχει, το αγαθό. Ο δε
αγαθός ούτε υπερήφανος είναι, ούτε αδύνατος.
Η ικανότητά του είναι να δημιουργεί τα πάντα,
κάθε δε γεννητό πράγμα, από τον θεό έχει γ ί
νει.
Εδάφ. 10. Για δες πως ο γεωργός σπέρνει τη γη σιτάρι,
κριθάρι και άλλα, και πως φυτεύει το αμπέλι τη
μηλιά κι άλλα δένδρα... Έτσι και ο Θεός, στον
ουρανό σπέρνει την αθανασία, στη γη μεταβο
λές και στο σύμπαν ζωή και κίνηση. Κι όλα αυτά
είναι μικρογραφία των πολλών δημιουργημά
των του...
Ό λα στη φύση συνοψίζονται σε δύο πράγμα
τα* στο Θεό και στη γένεση.
16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Ασκληπιός προς τον Βασιλέα Ά μμω να

Θεωρία για τον Θεό, την ύλη, την κακία,
την ειμαρμένη, τον ήλιο, την Νοητή ουσία,
την θεία ουσία, τον άνθρωπο και τα επτά άστρα)
(σελ. 232 - 238)
Εδάφ. 1. Σου έστειλα ω βασιλέα ένα κορυφαίο υπόμνημα

επιστέγασμα όλων των υπομνημάτων, που τα α-
νασκευάζει σε πολλά σημεία. Θα διαπιστώσεις
και ορισμένες ασυμφωνίες ως προς τους προγε
νέστερους λόγους μου.
Ο Ερμής ο διδάσκαλός μου συνδιαλεγόμενος
με εμένα, πολλές φορές μπροστά και στον υιό
του, Τατ, έλεγε κάποτε ότι εκείνοι που θα διαβά
σουν τα βιβλία μου θα νομίσουν ότι το περιεχό
μενό των είναι απλούστατο και σαφές, ενώ τα
νοήματα είναι σκοτεινά και εγκλείουν κρυμμένη
την σημασία των λόγων μου.
Εδάφ. 2. Αντίθετα ο λόγος μου ερμηνευόμενος στην πα
τρική μας γλώσσα, κρατά σαφή την σημασία
των. Εάν σου είναι δυνατό, ω βασιλέα, κράτα τα
κείμενα μας ανερμήνευτα, για να μην έλθουν
στη γνώση των Ελλήνων τέτοια μυστήρια, γιατί
η υπερήφανη και χαλαρή φράση των θα τα απο
χρωματίσει και θα αφανίσει τα νοήματα της σε
μνής και στιβαράς γλώσσας μας (της κρυπτο
γραφικής γλώσσας)...
87
Εδάφ. 3. Θ’ αρχίσω τον λόγο μου εδώ επικαλούμενος το

δεσπότη και ποιητή πατέρα, τον ένα όντα και
τον όντα στο παν. Όλων το πλήρωμα είναι ένα
και βρίσκεται στο εν. Ω βασιλέα, εάν κανείς λύ
σει το ένα, θα τα χάσει όλα* όμως ποτέ δεν παύ
ει να υπάρχει το εν' γιατί αν συμβεί κάτι τέτοιο,
το πλήρωμα του ενός θα λυθεί.
Εδάφ. 4. Το πυρ, το νερό και η γη, τα τρία αυτά στοιχεία,
προέρχονται από μία ρίζα* απ’ αυτήν εξαρτών-
ται, αυτή δε είναι και το ταμείο της ύλης. Και τα
στοιχεία αυτά, αναδίδουν τη χορηγία που αντα-
πολαμβάνει την ύπαρξή της άνωθεν.
Εδάφ. 5. Ο δημιουργός συνδέει τον ουρανό με τη γη, με
τον ήλιο που παίρνει τη δημιουργική του ουσία
από τη θεία ενέργεια την οποία απορροφά, τη
μετατρέπει σε ύλη και την εξάγει γύρω από αυ
τόν τραβώντας τα πάντα προς τον εαυτό του
και τα πάντα τα αποδίδει στους πάντες χαρίζον-
τάς τους άφθονο φως. Ο ήλιος είναι ο χορηγός
όλων των αγαθών όχι μόνο στον ουρανό αλλά
και στον αέρα, στης γης τα κατώτατα βάθη και
στην άβυσσο...
Εδάφ. 6. Εάν υπάρχει νοητή ουσία, αυτή η ουσία είναι το
φως του ήλιου και μπορούμε να πούμε ότι το
φως του είναι απόρροια της ουσίας του.
Τώρα από που απορρέει η ουσία αυτή, μόνον
ο ίδιος ο ήλιος το ξέρει, γιατί την έχει στον εαυ
τό του από φύση.
Εδάφ. 7. Η θέα του ηλίου δεν είναι στοχασμός, αλλά αυ
τή η λαμπρή του όψη που φωτίζει όλον τον υ
περκείμενο και υποκείμενο κόσμο. Είναι ένας α
γαθός ηνίοχος που ασφαλίζει τον κόσμο με τα
γερά του φρένα, καθώς οδηγεί στο σύμπαν το
άρμα του για να μη κινηθεί άτακτα. Τα χαλινά
ρια του ήλιου είναι όλο ζωή, ψυχή, πνεύμα, αθα
νασία και γένεση...
Εδάφ. 8. Μ’ αυτόν τον τρόπο δημιουργεί αιώνια τους αν
θρώπους θεούς, απονέμει την αιώνια διαμονή...
και ζωοποιεί το παν στα νερά, στη γη και στον α-
88
έρα, δημιουργώντας τις γενέσεις και τις μετα

βολές και ζωοποιώντας τα ζώα του κόσμου...
Εδάφ. 9. Ο ήλιος μεταποιεί και μεταμορφώνει γένη γε
νών και είδη ειδών, ανταλλασσόμενα στη μετα
ξύ τους μεταβολή. Δημιουργεί τη διαμονή και
τη μεταβολή. Και το μεν αθάνατο μέρος της δη
μιουργίας αυτής μένει αδιάλυτο, το δε θνητό
μέρος διαλύεται. Αυτή είναι η διαφορά του αθα
νάτου προς το θνητό.
Εδάφ. 10. Όπως το φως του ήλιου είναι πυκνό, έτσι και η
ζωογονία είναι πυκνή και αδιάλειπτη και σε τό
πο και σε χορηγία.
Γύρω από τον ήλιο υπάρχουν πολλοί χοροί
δαιμόνων (27) και διάφορες στρατιές που συγ
κοινωνούν με τους αθάνατους θεούς, και είναι
όχι μακριά απ’ αυτούς. Ό λοι αυτοί οι δαίμονες
επιβλέπουν την εκτέλεση των όσων διατάζουν
οι αθάνατοι, δημιουργούν θύελλες και καταιγί
δες και μεταβολές πυράς και σεισμούς, ακόμη
δε και λιμούς και πολέμους, πολεμώντας την α
σέβεια.
Εδάφ. 11. Αυτή είναι η τιμωρία που επιβάλλουν οι θεοί

στους ασεβείς.
Η ιδιότητα των θεών είναι να κάνουν το καλό,
των ανθρώπων είναι να είναι ευσεβείς και των
δαιμόνων είναι να τιμωρούν την ανθρώπινη κα
κία που προέρχεται από την πλάνη τους ή την
τόλμη τους ή την ανάγκη, στοιχεία που τα ονο
μάζουν Ειμαρμένη ή την άγνοια. Ό λα όμως αυ
τά, η πλάνη, η τόλμη, η ανάγκη και η άγνοια
συγχωρούνται από το θειον, η ασέβεια όμως ό
χι-
Εδάφ. 12. Σωτήρας και τροφοδότης παντός γένους είναι ο
ήλιος. Και όπως ο νοητός κόσμος περιέχει τον
αισθητό κόσμο πληρώντας αυτόν με ποικιλία
ογκωδών σωμάτων και παντόμορφες ιδέες, έτσι
και ο ήλιος ογκώνει τις γενέσεις και τις ισχυρο
ποιεί και όταν αποκάμουν οι γενέσεις αυτές, τις
υποδέχεται στον εαυτό του.
89
Εδάφ. 13. Υπό τον ήλιο τάχθηκαν στον κύκλο του, οι χοροί
των διαμονών. Κάθε χορός δαιμόνων υπηρετεί
το άστρο του. Και είναι οι δαίμονες αυτοί, άλλοι
μεν καλοί άλλοι δε κακοί από τη φύση τους. Ου
σία των δαιμόνων είναι η ενέργεια.
Εδάφ. 14. Οι δαίμονες αυτοί έχουν την εξουσία των πραγ
μάτων που γίνονται στη γη. Εργάζονται στις πό
λεις και στα έθνη και σε κάθε άνθρωπο. Ξεση
κώνουν και ερεθίζουν τις ψυχές των ανθρώπων
εγκαταστημένοι στα νεύρα τους, στα μυαλά
τους, στις φλέβες τους, στις αρτηρίες των και
στον εγκέφαλό τους, φθάνοντας και μέχρι τα
σπλάχνα τους.
Εδάφ. 15. Μόλις γεννηθεί ένας άνθρωπος κι αποκτήσει
ψυχή, τον παραλαμβάνουν οι δαίμονες που θα
είναι τη στιγμή εκείνη σε υπηρεσία σε κάθε ά
στρο. Αυτοί διαιρούν την ψυχή σε δύο μέρη και
τη στρέφουν προς τις μοιραίες ενέργεις. Μόνον
το λογικό μέρος της ψυχής δεν υποτάσσεται
στους δαίμονες. Αυτό στρέφεται προς το θεό.
Εδάφ. 16. Ολίγοι άνθρωποι είναι οι εκλεκτοί' το λογικό
τους λάμπει σαν ακτίνα ήλιου. Αυτούς τους πα
ρατούν οι δαίμονες, γιατί σε μια θεία ακτίνα κα
νένας δαίμονας δεν είναι ικανός ν ’ αντισταθεί.
Ό λοι οι άλλοι, οι κακοί, άγονται και φέρονται
από τους δαίμονες και υποκύπτοντας στις ενέρ
γειες τους πλανά ο ένας τον άλλο.
Αυτήν την ενέργεια και τη συνεργασία δαιμό
νων και κακών ανθρώπων, ο διδάσκαλός μου ο
Ερμής ο Τρισμέγιστος, Ειμαρμένη την ονόμασε.
Εδάφ. 17 . Ο νοητός κόσμος εξαρτάται από το Θεό, ο δε αι
σθητός εξαρτάται από το νοητό.
Ο Ή λιος με τον νοητικό και αισθητικό του κό
σμο, χορηγεί στο σύμπαν του τα αγαθά της
θείας δημιουργίας.
Γύρω από τον ήλιο κινούνται οκτώ πλανήτες
(σφαίρες) εξαρτώμενοι απ’ αυτόν, ένας απλα
νής, έξι πλανώμενοι και ένας ο περίγειος. Απ’
αυτές τις σφαίρες εξαρτώνται οι δαίμονες, κι
90
απ’ αυτούς τους δαίμονες εξαρτώνται οι άνθρω

ποι. Έτσι τα πάντα από το θεό εξαρτώνται.
Εδάφ. 18. Ο πατέρας όλων είναι ο Θεός, δημιουργός είναι
ο ήλιος και ο κόσμος είναι όργανο της δημιουρ
γίας.
Και το μεν ουρανό τον κυβερνά η νοητή ου
σία, οι δε δαίμονες υποτεταγμένοί στο θεό κυ
βερνούν τους ανθρώπους.
Αυτή είναι η των θεών και των δαιμόνων
στρατιά.
Εδάφ. 19. Τα πάντα στη φύση τα δημιουργεί ο Θεός, μόρια
δε του Θεού είναι τα πάντα.
Ο Θεός δημιουργεί αιώνια* δεν έπαυσε ποτέ
να δημιουργεί, γιατί αυτός ο ίδιος είναι άπια
στος και Θεός καθώς είναι, ούτε τέλος έχει ούτε
και η δημιουργία του έχει αρχή ή τέλος.
“I ( ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Λόγος ιερός του Ερμή του Τρισμέγιστου

προς τον βασιλικό γιατρό Ασκληπιό διασω θείς
στα αρχεία του Βατικανού
(Περιλήψεις ορισμένων εδαφίων)
Εδάφ. 1. ΕΡΜΗΣ στον βασιλέα Άμμωνα.

— Υπάρχουν ω βασιλέα και Ασώματα σώμα
τα.
ΑΜΜΩΝ, ποιά είναι αυτά Ερμή;
ΕΡΜΗΣ, στον βασιλέα παρόντος του Τατ.
Ορισμένα σώματα δεν σου φαίνονται ότι είναι
ασώματες παραστάσεις;
ΕΡΜΗΣ στρεφόμενος προς τον υιό του.
Έτσι έχουν τα πράγματα Τατ.
ΑΜΜΩΝ στον Ερμή:
— Ως θείες τις έννοιες τις παραστάσεις αυ
τές Ερμή.
— Ασώματα υπάρχουν και άλλα, όπως οι Ι
δέες. Δεν νομίζεις ότι οι Ιδέες αυτές είναι φαι
νόμενα που παρουσιάζονται και στα έμψυχα όν
τα, και στο άψυχα;
— Καλά τα είπες αυτά. Γιατί οι ασώματες ι
δέες είναι αντανακλάσεις ιδεών του Νοητού κό
σμου και του αισθητού προς τον νοητό.
92
ΕΡΜΗΣ στρεφόμενος προς τον Άμμωνα:

— Γ ι’ αυτό, βασιλέα, προσκύνα τα αγάλματα,
γιατί έχουν μέσα στο σώματων ιδέες ενσαρκω
μένες μέσα στο είναι των, που έχουν την προέ
λευσή των από τον νοητό κόσμο.
ΑΜΜΩΝ, στον Ερμή.
— Ας είναι αρκετά τα όσα είπαμε εδώ. Αυτά
τα ιερά λόγια, θα τα συνεχΐσουμε αύριο. Γιατί έ
χουμε φιλοξενουμένους που πρέπει να τους πε-
ριποιηθούμε.
α) Προφητεία για την πτώση του πολιτισμού
Εδάφ. 26. ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ στον Ερμή:

— Μου μιλάς για την λατρεία των αγαλμά
των, ω Τρισμέγιστε.
ΕΡΜΗΣ στον Ασκληπιό:
— Ναι, γ ι’ αυτά σου ομιλώ Ασκληπιέ. Συ βέ
βαια δυσπιστείς* δεν φαίνεται να πιστεύεις
στην ιερότητα των αγαλμάτων. Όμως και αυτά
είναι προικισμένα με ψυχή* με ζωική πνοή' και
κάνουν θαύματα* και προλέγουν το μέλλον.
Δεν ξέρεις Ασκληπιέ ότι η Αίγυπτος είναι η
χώρα στην οποία διαβιβάζονται οι ενέργειες
των ουρανίων δυνάμεων, ότι η γη μας είναι ο να
ός του Κόσμου;
Επειδή όμως οι σοφοί άνθρωποι πρέπει να
ξεύρουν κάτι για ότι πρόκειται να συμβεέ στο
μέλλον, πρέπει να ξέρεις ότι θα έλθει ο καιρός
που θα αποδειχθεί ότι μάταια οι Αιγύπτιοι τίμη
σαν τους θεούς το)ν ευσεβώς.
Οι θεοί της θα εγκαταλείψουν την γη' θα ξα-
ναγυρίσουν στους ουρανούς.(Εννοεί τους θε
ούς της γης* τους τότε κοσμοκράτορες Αρείους
- Έλληνες) θα φύγουν από την Αίγυπτο. Η χώρα
μας που υπήρξε η έδρα των Αγίων λειτουργιών,
θα μείνει χήρα από τους θεούς της. Ξένοι λαοί
θα πλημμυρίσουν την χώρα μας. Τα θρησκευτι-
«λΐ
κά μας έθιμα θα εκλείψουν, και θα θεσπισθούν

νέοι νόμοι που θα απαγορεύσουν τα θρησκευτι
κά μας έθιμα’ την λατρεία προς τους θεούς μας.
Η αγιότατη γη μας, η πατρίδα των βωμών μας
θα σκεπασθεί από τάφους* από νεκρούς. Η ιστο
ρία της Αιγύπτου θα γίνει ένας θρύλος* ούτε και
οι Αιγύπτιοι θα την πιστεύουν και από αυτήν
δεν θα μείνει τίποτε άλλο, εκτός από πέτρες
που θα διηγούνται τα ιερά της κατορθώματα.
Οι Σκύθες ή οι Ινδοί, ή κάποιοι άλλοι όμοιοι
των βάρβαροι, γείτονες μας, θα εγκατασταθούν
στην Αίγυπτο.
Έτσι χωρίς τους θεούς της και τους δικούς
της ανθρώπους η Αίγυπτος θα γίνει μια έρημος.
Γι’ αυτό θα δεηθώ στον ποταμό μας Νείλο’
και θα του εμπιστευθώ αυτό που θα ακολουθή
σει στο μέλλον. Κύματα αίματος θα πλημμυρί
σουν τις όχθες του. Τα νερά του θα μολυνθούν
από τα αίματα των νεκρών. Κανείς δεν θα μπο
ρέσει να αναγνωρίσει τους κατοίκους της ως Αι
γυπτίους, γιατί θα μιλούν ξένη γλώσσα’ γιατί
θα είναι άτομα ξένης φυλής.
{Ο Ασκληπιός ακούοντας τα λόγια αυτά του
Ερμή, κλαίει).
ΕΡΜΗΣ, στον Ασκληπιό:
— Μην κλαίς. Ασκληπιέ* γιατί πρόκειται να α
κούσεις χειρότερα πράγματα. Γιατί τον καιρό ε
κείνο οι άνθρωποι κουρασμένοι από τη ζωή θα
παύσουν να βλέπουν τον κόσμο σαν αντικείμε
νο θαυμασμού. Το σόμπαν θα παύσουν να το α
γαπούν. Τότε θα προτιμά ο κόσμος το σκοτάδι
από το φως, ο δε θάνατος θα τους είναι προτι
μότερος από την ζωή.
Κανείς δεν θα σηκώσει το βλέμμα του προς
τον ουρανό, ο ευσεβής άνθρωπος θα θεωρηθεί
χαζός, ο δε ασεβής σοφός, ο εγκληματίας ως
καλός άνθρωπος. O l διδασκαλίες για την αθα
νασία και την ψυχή θα τύχουν της ειρωνείας
των και η θρησκεία θα θεωρηθεί ως έγκλημα.
Θα συνταχθούν νέοι νόμοι...
Οι κακοποιοί θα σπρώχνουν τους ανθρώπους
94
στις ληστείες, στους πολέμους, και στις απάτες.

Τότε η γη θα χάσει την ισορροπία της. Ο ου
ρανός δεν θα φωτίζεται από τα άστρα (λόγω
των νεφών που θα σκεπάζουν την ατμόσφαιρα
της γης) κάθε τίμια φωνή θα σιωπήσει, οι καρ
ποί της γης θα σαπίζουν, η γη θα παύσει να εί
ναι γόνιμη και οι αναθυμιάσεις θα μολύνουν την
ατμόσφαιρα της γης.
Εδάφ. 26. Αυτό, Ασκληπιέ θα είναι το γήρας του κόσμου, η
ασέβεια, η αταξία, η σύγχυση των αξιών.
Και όταν όλα αυτά θα συμβούν, τότε ο Κύριος
πατέρας ο πρώτος θεός, ο δημιουργός του δεύ
τερου θεού, του Κόσμου, θα επαναφέρει τον κό
σμο στο δρόμο του για να βάλλει τέρμα στην
πλάνη και στην διαφθορά, με κατακλυσμούς, με
το πυρ, και με τις αρρώστιες που θα στείλλει
στη γη.
Κατόπιν ο θεός θα επαναφέρει τον κόσμο
στην πρώτη ομορφιά του. Τότε ο θεός θα δοξά
ζεται και οι άνθρωποι θα ζουν στο εξής με ευλο
γίες και ύμνους.
Αυτή η αναγέννηση του κόσμου, θα γίνει σε
χρόνο που θα ορισθεί από τη θέληση του αιώ
νιου, άναρχου θεού.
β) Διδαχή για τον θάνατο
Εδάφ. 27. Ερμή, στον Ασκληπιό.

Τώρα Ασκληπιέ θα σου ομιλήσω για τον θάνα
το. Γιατί ο φόβος του θανάτου είναι ένα μαρτύ
ριο για τους ανθρώπους επειδή δεν ξέρουν την
αλήθεια.
Ο θάνατος είναι αποτέλεσμα της αποσύνθε
σης του ανθρωπίνου σώματος λόγω εργασίας,
η βίας' τότε το σώμα του ανθρώπου πεθαίνει.
Δεν υπάρχει λοιπόν ζήτημα άξιο ανησυχίας*
γιατί οι άνθρωποι τον φοβούνται τον θάνατο λό
γω αγνοίας ή απιστίας.
Εδάφ. 28. Με τον θάνατο μόλις η ψυχή του ανθρώπου εγ-
95
καταλείψεί το σώμα που είχε, έρχεται στην κυ

ριότητα του δαίμονα (του θεϊκού οργάνου) που
θα την κρίνει για να διαπιστώσει την αξία της.
Τότε εάν αποδειχθεί ότι είναι ευσεβής και δί
καια, ο κριτής δαίμονάς της θα την εγκαταστή-
σει στον τόπο που πρόκειται να εγκατασταθεί
και που της αξίζει. Εάν αποδειχθεί ότι ήταν διε-
φθραμένη γεμάτη ελαττώματα και ατέλειες κα
τά τον βίο της στη γη, την τινάζει προς τα κάτω
μέρη παραδίδοντας την στη διάθεση των ανε
μοστροβίλων, στο πυρ, και στα νερά για να τι
μωρηθεί αιώνια. Εκεί σε μια τέτοια κατάσταση
θα βρεθεί η αμαρτωλή ψυχή παρασυρόμενη στα
κύματα της ύλης ανάμεσα γης και ουρανού. Η α
θανασία που είχε θα της αψαιρεθεί, και η κρίση
της θα είναι αιώνια.
Πρόσεξε λοιπόν, Ασκληπιέ, το τι πρέπει να
φοβούνται οι άνθρωποι και να πάρουν τα μέτρα
των, για να μην υποστούν αυτή τη κακή μοίρα.
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ, στον Ερμή.
— Ώ σ τε τα σφάλματα των ανθρώπων δεν τ ι
μωρούνται μόνον από τους νόμους των ανθρώ
πων;
ΕΡΜΗΣ, στον Ασκληπιό.
— Κάθε άνθρωπος είναι θνητός. Και όσοι από
τους ανθρώπους κατά την διάρκεια του βίου
των στη γη, δεν κρατούν τους νόμους της φύ
σης των, υπόκεινται μετά τον θάνατό των σε αυ
στηρές ποινές’ κολάζονται ανάλογα προς τα
εγκλήματα που έχουν κάνες εάν δεν έχουν τ ι
μωρηθεί από τους ανθρώπινους νόμους. Γιατί ο
Θεός τις ξέρει όλες τις πράξεις που έχουν κάνει
ζώντας στη γη και οι τιμωρίες των θα είναι ανά
λογες με τα σφάλματά των.
Εδάφ. 29. ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ, στον Ερμή:
Ποιοι ω Τρισμέγιστε είναι άξιοι μεγάλων κυ
ρώσεων;
ΕΡΜΗΣ, στον Ασκληπιό:
Ό σοι έχουν καταδικασθεί από τους νόμους
των ανθρώπων και (αυτοκτονούν) πεθαίνουν α-
96
πό βίαιο θάνατο και όχι από φυσικό θάνατο,

πράγμα που μαρτυρά ότι δεν εξεπλήρωσαν στη
γη το αντίτιμο των εγκλημάτων των.
Όλως αντίθετα, ο δίκαιος άνθρωπος δικαιώ
νεται με το να είναι θεοσεβής* λάτρης του πατέ
ρα θεού. Γιατί ο θεός τους προφυλάγει τους δι
καίους ανθρώπους από κάθε κακό.
Αλήθεια, ο πατέρας μας και κύριος του Σύμ-
παντος αποκαλύπτεται σε όλους μας και φωτί
ζει τον άνθρωπο με γνώσεις που ανήκουν στον
Νουν. Τότε ο άνθρωπος διώχνει από την ψυχή
του το σκότος της πλάνης, και ολόφωτος μέσω
του νου του με τον νουν του θεού, η λατρεία και
η αγάπη προς τον θεό, τον απολυτρώνει τον άν
θρωπο από την θνητή του φύση και του δίνει
την βέβαια σταθερή ελπίδα για την αθανασία.
γ) Διδαχή για τον χρόνο, τον χώρο και τον κόσμο
Εδάφ. 30. ΕΡΜΗΣ στον Ασκληπιό:

Η κίνηση στον κόσμο, ω Ασκληπιέ, είναι η ζωή
της αιωνιότητας, ο δε τόπος στον οποίον κινεί
ται η ζωή, είναι η αιωνιότητα της ζωής.
Ο κόσμος είναι αιώνιος. Δεν πρόκειται να
παυσει να κινείται, ποτέ, ούτε και να καταστρα
φεί: γιατί η αιωνιότητα της ζωής τον προστα
τεύει καί τον περιβάλλει.
Ο κόσμος δίνει ζωή σε όλα τα όντα που έχει.
Ο τόπος που ζουν τα όντα του κόσμου, είναι
υποκείμενο της θείας διακυβέρνησης του ή
λιου.
Η κίνηση του κόσμου πηγάζει από διπλή ε
νέργεια* από μια πλευρά ο κόσμος παίρνει ζωή
εξωτερική, από την αιωνιότητα. Από την άλλη
πλευρά ζωογονείται ο κόσμος από τα όντα που
έχει. Έτσι ο κόσμος διαφοροποεί τα πάντα που
περιέχει στον εαυτό του βάσει σταθερών και
καθορισμένων χρόνων, χάρη στην ενέργεια του
ηλίου τους και από την κίνηση των άστρων του.
Γιατί ο κανονικός κύκλος του χρόνου είναι προ-
97
σχεδιασμένος από τους νόμους του θεού.

Ο χρόνος στη γη μαρτυρείται από την ατμο
σφαιρική κατάσταση* με τις διαδοχές των θερ
μών και των ψυχρών εποχών, ο δε χρόνος του
ουρανού μαρτυρείται από την κατά περιόδους
επαναφοράς των άστρων στις ίδιες θέσεις των.
Ο κόσμος είναι το δοχείο του χρόνου, η δε κί
νηση του χρόνου, είναι που κρατά την ζωή στον
κόσμο.
Ο χρόνος διατηρείται με σταθερούς κανόνες.
Στην τάξη αυτή του χρόνου ωφείλεται η ανανέ
ωση των πάντων στον κόσμο, και η επιστροφή
των εποχών.
Τα πάντα υπόκεινται σ’ αυτούς τους νόμους,
γ ι’ αυτό και δεν υπάρχει τίποτε το στάσιμο, το
σταθερό, το ακίνητο και το γεννημένο, στον ου
ρανό και στη γη.
Ο θεός έχει όλες αυτές τις ιδιότητες, που εί
ναι η δικαιοσύνη. Γιατί η δικαιοσύνη υπάρχει
στο είναι του θεού και μέσω του εαυτού του δια-
χέεται η δικαιοσύνη στον κόσμο. Γιατί ο θεός ε ί
ναι συγκεντρωμένος πλήρως στον εαυτό του
και είναι πλήρης και τέλειος.
Ο θεός είναι επίσης σταθερά ακίνητος και κα
μιά ώθηση έξω από αυτόν δεν υπάρχει για να
τον σπρώξει να τον μεταθέσει τον (άπειρο) κύ
κλο του, γιατί αυτός και μόνον αυτός βρίσκεται
μόνος στο Σύμπαν.
Να κινδυνεύσουμε να πούμε ότι ο θεός κινεί
ται στην αιωνιότητα; Αλλά μάλλον η αιωνιότητα
μένει ακίνητη, γιατί η κίνηση όλων των χρόνων
επανέρχεται στην αιωνιότητα, γιατί απ’ αυτήν
παίρνει γένεση η κίνηση του χρόνου.
Εδάφ. 31. ΤΩστε ο θεός υπήρξε πάντοτε ακίνητος (στην
φύση του) και κατά τον ίδιο τρόπο η αιωνιότητα
υπάρχει στον κόλπο του θεού, πριν γεννήσει ο
θεός τον αισθητό κόσμο.
Αυτός ο αισθητός κόσμος έγινε κατά την ε ι
κόνα του θεού. Γ ιατί ο κόσμος μιμείται την αιω
νιότητα.
98
Βρίκεται σε συνεχή αδιάκοπη κίνηση και κατά

τον ίδιο τρόπο επανέρχεται στην αφετηρία της
κίνησής του.
Μ’ αυτόν τον τρόπο και η αιωνιότητα μένει α
κίνητη σταθερή και αμετάβλητη, επειδή η πο
ρεία του χρόνου που κινείται ανήκει στον κύκλο
της αιωνιότητας.
Και επειδή η κίνηση αυτή είναι κυκλική, βγαί
νει το συμπέρασμα ότι η αιωνιότητα που φέρε
ται ως ακίνητη μπορεί να θεωρηθεί ως κινουμέ-
νη λόγω χρόνου.
Από όλα αυτά βγαίνει το συμπέρασμα ότι η α
κινησία της αιωνιότητας εγκλίνει στο είναι της
κίνηση σταθερή λόγω του αμετάβλητου νόμου
που ρυθμίζει την πορεία της.
Μπορούμε λοιπόν να υποστηρίξουμε, ότι ο
θεός κινείται στον εαυτό του, μένοντας ταυτό
χρονα ακίνητος στην άπειρη απεραντοσύνη
του.
Το ον αυτό που ξεφεύγει από την ανθρώπινη
αίσθηση, που δεν έχει όρια και που καμιά δύνα
μη δεν μπορεί να το περιβάλλει ούτε να το κατα
μετρήσει, δεν είναι δυνατό να εξιχνιασθεί.
Το τι είναι, από που προέρχεται και πως συμ-
περιφέρεται και το ποιας φύσης είναι, αυτά τα
ερωτήματα, Ασκληπιέ, είναι σε εμάς άγνωστα.
Ωστόσο κινείται στην υπέρτατη ακινησία του,
η δε ακινησία κινείται στον εαυτό του. Αυτό το
ον μπορούμε να το ονομάσουμε Θεό ή αιωνιότη
τα...
Η αιωνιότητα δεν τα γνωρίζει τα όρια του
Χρόνου, ο δε χρόνος πρέπει να είναι αιώνιος.
Η αιωνιότητα λοιπόν και ο χρόνος είναι άπει
ρα και αιώνια, η δε αιωνιότητα ίσως κατέχει την
πρώτη θέση στο σάμπαν.
Εδάφ. 32. Ώ σ τε ο θεός και η αιωνιότητα είναι η αρχή των
πάντων. Ο κόσμος δεν κατέχει την πρώτη θέση
γιατί είναι κινητός...
Ο καθολικός νους που ομοιάζει με την θεότη
τα, φέρεται ότι είναι ακίνητος, όμως κινείται
99
στην ακινησία του και είναι άφθαρτος, γιατί εί

ναι η υπέρτατη αιωνιότητα του θεού που υπάρ
χει στην απόλυτη αλήθεια - όσο για τον νουν
του κόσμου, αυτός είναι το δοχείο των αισθη
τών μορφών.
Ο θείος νους απλώνεται μόνον στον άνθρω
πο’ γιατί ο ύπατος θεός δεν ήθελε να απλωθεί
πέρα από τον άνθρωπο και στα άλλα ζώα. Ο
νους του ανθρώπου έχει και την μνήμη.
Με αυτήν την ιδιότητα ο άνθρωπος κρατά την
μνήμη της προγενέστερης πείρας του.
Ο θείος Νους σταματά την εμφάνισή του στην
φύση του ανθρώπου’ δεν θέλησε να απλωθεί
και στα άλλα ζώα...
Ο Νους της αιωνιότητας έρχεται στη φύση
δεύτερος. Η γνώση όμως του υπέρτατου νου
του θεού, είναι η αγία αλήθεια...
Βλέπεις λοιπόν, ω Ασκληπιέ, πόσο βαθειά
βρισκόμεθα στα γεγονότα και πόσες υψηλές α
λήθειες μπορούμε να γνωρίσουμε.
Αλλά ας χρεωστώ χάριτες στον ύψιστο θεό
που με φώτισε με το φως του, για να φθάσω σ’
αυτή την αλήθεια.
Όσο δε για σας 'Αμμων και Ασκληπιέ, φυλά
ξατε τα θεία αυτά μυστήρια που σας γνωρίζω
στα βάθη της καρδιάς σας. Κρατήστε ως προς
την γνώση αυτών απόλυτη σιγή.
Ωστόσο υπάρχει η ακόλουθη διαφορά ανάμε
σα στη διάνοια και τον Νουν. Η μεν διάνοια μπο
ρεί να πιάσει και να διακρίνει μόνον τον χαρα
κτήρα, μόνον τον νου του κόσμου, ο Νους όμως
φθάνει, υψώνεται ως τη γνώση της αιωνιότητας
και των θεών.
Για τον κοινό άνθρωπο η γνώση του ουρανού
είναι γεμάτη ομίχλη σκοτεινή... Ό ταν όμως μια
ψυχή υψωθεί στα ανώτερα πεδία γνώσης, και
του γίνει ορατό το τι υπάρχει και το τι γίνεται ε
κεί, θα αισθανθεί απερίγραπτη μακαριότητα.
Εδάφ. 33. Ως προς τον άδειο χώρο στον οποίον οι άνθρω
ποι δίνουν μεγάλη σημασία, να ποια είναι η γνώ-
100
μη μου. Δεν υπάρχει άδειος χώρος, ούτε μπορεί

να υπάρξει, γιατί το σύμπαν είναι γεμάτο σώμα
τα. Από τα σώματα αυτά βλέπουμε μόνον τα εν-
διάκριτα, τα μεγάλα, τα μικρότερα και τα αραιό
τερα δεν μας είναι ορατά. ΓΓ αυτό και μόνον νο
μίζουμε ότι υπάρχει άδειος χώρος χωρίς σώμα
τα.
Εάν όμως υπάρχει πέρα από τα ορατά γεμάτα
σώματα πεδία χώρου, κενό άδειος χώρος χωρίς
σώματα, τότε ούτε κι αυτός είναι άδειος, γιατί ί
σως κατοικείται από άϋλα νοερά όντα, όπως α
κριβώς και ο αισθητός σ’ εμάς κόσμος είναι γε
μάτος από όντα της φύσης του.
Μιλώ για τους δαίμονες που είμαι βέβαιος ότι
κατοικούν μαζί μας (χωρίς να τους βλέπουμε)
και για τους ήρωες που κατοικούν στην άϋλη
φύση των στον αγνό μεταξύ γης και σελήνης
χώρο τον αέρα, εκεί που δεν υπάρχει ούτε ομί
χλη, ούτε σύννεφα για να διαταράξουν την γενι
κή ειρήνη.
Έτσι, Ασκληπιέ, μην σκεφθείς ότι υπάρχει κε
νός χώρος, άδειος χώρος, χωρίς πυρ ή νερό.
Δεν υπάρχει άδειος χώρος χωρίς πνοή και αέ
ρα.
Εδάφ. 34. Το ίδιο μπορούμε να πούμε και για τον χώρο γ ε
νικά. Γιατί τον χώρο δεν τον βλέπουμε, αλλά
βλέπουμε τα σώμα που έχει ο χώρος στο είναι
του.
Γ Γ αυτό δεν μπορούμε να πιάσουμε την έν
νοια του χώρου, το τι είναι ο χώρος και εάν υ
πάρχει χώρος.
Γιατί μόνον ένας χώρος μη εχων σώματα εν
τός του θα νομίσουμε ότι είναι κενός άδειος, ε
νώ στην πραγματικότητα χώρος κενός κατά την
γνώμη μου δεν υπάρχει.
Εάν όμως δεν υπάρχει κενός χώρος, δεν βλέ
πω το τι μπορεί να είναι ο χώρος καθ’ εαυτόν,
γιατί βέβαια δεν μπορούμε να τον εντάξουμε σε
διαστάσεις, σε μήκος, πλάτος και ύψος.
Μ’ αυτές τις απόψεις, σεις όσοι είσθε εδώ πα-
101
ράντες, και συ Ασκληπιέ, γνωρίζεται τώρα ότι ο

νοητός κόσμος, αυτός δηλαδή που μόνον με τον
Νουν γίνεται αντιληπτός, είναι ασώματος, και
τίποτε δεν μπορεί να αναμιχθεί με την ουσία
του, ούτε να προσδιορισθεί με αριθμούς ή με
την ποσότητα ή ποιότητα, που να είναι συνυφα-
σμένο με την φύση του.
Ως προς τον Κόσμο, αυτός είναι αποδοχεύς
όλων των ειδών και των ιδιοτήτων των αισθη
τών στοιχείων, και δεν μπορεί να ζήσει χωρίς
Θεό. Γιατί ο Θεός είναι το παν, και από αυτόν
πηγάζουν και εξαρτώνται τα πάντα.
Εδάφ. 40. ...Να λοιπόν που φθάσαμε στο τέρμα. Σας μίλη
σα για όλα τα ζητήματα, τα οποία υπόκεινταί
στις δυνάμεις μου, καί τα όσα ο Θεός μου επέ
τρεψε να σας τα διηγηθώ.
Τώρα δεν μένει παρά να ευλογήσουμε τον
Θεό και να πάμε στα σπίτια μας.
— ΕΡΜΗΣ (απολογούμενος)
Αυτά ειπώθηκαν στα άδυτα του ιερού ανάμε-
σά μου και στον βασιλέα Άμμωνα, τον Ασκλη
πιό και στον υιό μου Τάτ.
Εδάφ. 41. Βγαίνοντας από το Ιερό και καθώς οι άνδρες
του ομίλου του Ερμή, ετοιμάζονταν ο Ασκλη
πιός μίλησε χαμηλόφωνα στον υιό του Ερμή,
Τατ.
— ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ στον Τατ.
«Ω, Τατ, θέλεις να προτείνουμε στον πατέρα
σου να ετοιμάσουμε για την προσευχή μας θυ
μίαμα και αρώματα;»
Ο Ερμής τα άκουσε αυτά τα λόγια και είπε
στον Ασκληπιό: «Όχι, Ασκληπιέ καίοντας θυ
μιάματα και αρώματα θα βεβηλώσουμε την
προν τον Θεό προσευχή μας. Γιατί στο Θεό δεν
λείπει τίποτε για να το επιθυμήσει. Αυτός είναι
το παν, και σ’ αυτόν είναι τα πάντα. Εμείς θα τον
λατρεύσουμε τον Θεό με λογικές θυσίες. Ας
προσευχηθούμε λοιπόν μ’ αυτή την προσευχή:
«Χάριτες σου προσφέρουμε ύψιστε που υπε
ρέχεις του παντός. Με την εύνοιά σου κατορθώ-
σαμε να σε γνωρίσουμε, μοναδικό σεβάσμιο ό
νομα, και να σε ευλογούμε κατά τα θρησκευτικά
έθιμα των πατέρων μας, γιατί καταδέχθηκες να
δώσεις σε όλα τα όντα την πατρική σου στοργή,
την επαγρύπνησή του, την αγάπη σου και όλα
τα αγαθά, αλλά το κυριότερο γιατί μας χάρισες
Νουν, για να μπορέσουμε να σε γνωρίσουμε,
τον λόγο για να σε εξιχνιάσουμε και την γνώση,
ώστε να χαιρώμεθα γνωρίζοντάς σε.
Χαιρόμεθα, γιατί αν και βρισκόμαστε ακόμη
ενσαρκωμένοι, μας αξίωσες να μας προορίσεις
για την αιωνιότητα.
Ο μοναδικός τρόπος του ανθρώπου για να
σου προσφέρει χάρίτες, είναι να γνωρίσει, ύψι-
στε, την μεγαλειότητά σου.
Σε γνωρίσαμε, Κύριε, και είδαμε το απέραντο
φως σου που μόνον ο νους μας μπορεί να συλ-
λάβει.
Σε κατανοήσαμε, αληθινή Ζωή της Ζωής, μή
τρα που φέρεις ότι παράγεται και προάγεται
στη γη.
Σε γνωρίσαμε στην μονιμότητα (και γονιμότη
τα) της φύσης, από τα γονιμοποιό σου έργα.
Μ’ αυτή την προσευχή μας με την οποίαν σε
υμνούμε, ένα και μόνον πράγμα ζητούμε από
σένα, ύψιστε, να καταδεχθείς να κρατήσουμε με
υπομονή την προς εσένα αγάπη μας, και την
γνώση σου, και να μην απομακρυνθούμε ποτέ α
πό τον τρόπο αυτό της ζωής μας».
—ΕΡΜΗΣ (απολογούμενος):
«Μετά την προσευχή μας αυτή, φύγαμε για
να δειπνήσουμε».
ΤΟ Μ Ο Σ ΤΡΙΤΟ Σ
Πρώτη διδαχή του Ερμή προς τον Τατ
(Στοβαίος, αποσπάσματα από τους λόγους του Ερμή
2.1.26 Τόμος II σελ. 9, 3 - Wachmuth)
Εδάφ. 1. ΕΡΜΗΣ προς Τάτ:

Το να ενοχλήσει κανείς τον Θεό είναι αδύνατο.
Γιατί δεν μπορεί να συγκριθεί το ασώματο με το
σωματικό, το τέλειο με το ατελές, το αιώνιο με
το εφήμερο και να συγγενεύσει μ’ αυτό.
Και γιατί το αιώνιο υπάρχει πάντοτε, το δε ε
φήμερο εξαφανίζεται...
Εδάφ. 2. Τα σώματα είναι ορατά και εκφράζονται γλωσ
σικά, το δε ασώματο και αφανές είναι και δεν
μπορούμε να το σχηματίσουμε. Γιατί το μη απο-
τελούμενο από ύλη δεν μπορεί να συλληθφεί α
πό τις αισθήσεις.
Εννοούμε ω Τατ. Με λίγα λόγια η νόηση δεν
μπορεί να εκφρασθεί με λόγια.
Αυτός είναι ο Θεός.
Δεύτερη διδαχή του Ερμή προς τον Τατ

(Στοβαίος 3, 11, 31, Τόμος Γ σελ. 436 Hense)

Ο άνθρωπος, ω Τατ, είναι ζώο ατελές αποτελού-
106
μενο από μέλη από άλλα σώματα και δεν του εί
ναι δυνατό να μιλήσει για την αλήθεια, γιατί η α
λήθεια βρίσκεται μόνον στα αιώνια σώματα.
Εδάφ. 2. Και τα σώματα αυτά είναι πυρ και μόνο πυρ’ γη
και τίποτε άλλο’ αέρας αυτό αέρας και τίποτε
άλλο* νερό και τίποτε άλλο, τα δε σώματά μας
από όλα αυτά τα στοιχεία έχουν συσταθεί. Έχει
στο είναι του το σώμα μας, πυρ, γη, νερό, αέρα,
αλλά ούτε πυρ είναι, ούτε γη, νερό και αέρας, τ ί
ποτε το αληθινό. Κατά συνέπεια πως μπορούμε
να μιλήσουμε για την αλήθεια, να πούμε κάτι γ ι’
αυτήν; Θα μπορέσουμε να εννοήσουμε την αλή
θεια μόνον όταν το θελήσει αυτό το θέλημα του
Θεού.
Εδάφ. 3. Ό λα στη γη είναι μιμήσεις της αλήθειας και όχι
η αλήθεια.
Εδάφ. 4. Ό λα στον κόσμο είναι πλάνη και ψευτιά* εικα
σίες και φαντασίες, πέρα όμως απ’ αυτά, όταν η
φαντασία μας προέρχεται από τα Άνω, χωρίς ό
μως την από Άνω ενέργεια, μένει μόνον η ψευ
τιά.
Εδάφ. 5. Όσοι άνθρωποι δεν βλέπουν τη ψευτιά, βλέ
πουν την αλήθεια...
Πατέρα, υπάρχει αλήθεια στη γη;
ΕΡΜΗΣ προς Τάτ:
Σφάλλεις παιδί μου νομίζοντας ότι υπάρχει α
λήθεια στη γη. Την αλήθεια την εννοούν μερικοί
και μόνον άνθρωποι στους οποίους ο Θεός έχει
δωρήσει αυτή την δύναμη.
Ώστε, πατέρα δεν υπάρχει αλήθεια στη γη;
Φαντασίες είναι όλα τα πράγματα στη γη..
Εδάφ. 8. Η αλήθεια είναι η τελειότατη αρετή. Το άκρατο
αυτό αγαθό που δεν θολώνεται από την ύλη ού
τε και περιβάλλεται από σώμα, είναι γυμνό, ά-
τρεπτο, σεμνό, αναλλοίωτο και αγαθό. Τα εδώ
πράγματα που τα βλέπεις, είναι ανίκανα να δε-
107
χθοϋν το αγαθό, γιατί είναι φθαρτά, θνητά, δια

λυτά, μετατρεπτά, αιωνίως αλλοιούμενα.
Εδάφ. 10. Και κάθε αλλοιούμενο πράγμα είναι ψεύτικο.
•Εδάφ. 11. ΤΑΤ στον Ερμή:
Και ο άνθρωπος δεν είναι αληθινός;
Από το ότι ο άνθρωπος είναι άνθρωπος, δεν εί
ναι αληθινός. Γιατί είναι πλασμένος από πολυ-
πληθεί στοιχεία, και δεν μπορεί να μείνει αμετά
βλητος. Μετατρέπεται από ηλικία σε ηλικία, α
πό μια μορφή στην άλλη, όσο καιρό είναι ενσαρ
κωμένος.
Εδάφ. 12. Ώ στε αυτό που μεταβάλλεται και δεν αναγνω
ρίζεται μπορεί να είναι αληθινό ω Τατ; Δεν είναι
έργο φαντασίας, μεταβολλών; Δεν είναι ψεύτι
κο;
Αλλά πατέρα τότε και τα αιώνια σώματα αφού
μεταβάλλονται δεν πρέπει να είναι αληθινά.
Όλα τα γεννητά και μεταβλητά σώματα δεν εί
ναι αληθινά. Όμως τα όσα εδημιουργήθησαν α
πό τον προπάτορα, η ύλη από την οποίαν έγι
ναν, μπορεί να είναι αληθινή. Κατά τα άλλα, κα
νένα σώμα από αυτά που μεταβάλλονται δεν εί
ναι αληθινό.
Εδάφ. 14. ΤΑΤ προς Ερμή:
Τότε ως αληθινό σώμα ποιο μπορούμε να πού
με, πατέρα;
Μόνον τον ήλιο, γιατί αυτός δεν μεταβάλλεται,
παραμένει ο ίδιος. Μόνον τον ήλιο, γιατί μόνον
αυτός μένει στην αληθινή του φύση. Και γ ι’ αυ
τό του έχει δοθεί (από τον Θεό) το δικαίωμα να
δημιουργεί. Αυτός είναι ο άρχοντας που έχει τα
πάντα στον εαυτό του. Αυτόν προσκυνώ ως α
ληθινό και σέβομαυ Αυτόν αναγνωρίζω ως αλη
θινό μετά τον ένα και πρώτο δημιουργό.
108
Εδαφ. 15. TAT προς Ερμή:

ποιόν λοιπόν πρέπει να αναγνωρίσουμε ως αλη
θινόν πατέρα;
Τον ένα και μόνον, ω Τατ, τον άυλο, τον μη έχον-
τα σώμα, τον αχρωμάτιστο, τον ασχημάτιστο,
τον μη αλλοιούμενο, τον αιωνίως υπάρχοντα.
Εδάφ. 16. Το ψεύτικο πράγμα φθείρεται, τα πάντα δε στη
γη φθείρονται. Γιατί χωρίς φθορά δεν μπορεί
να υπάρξει γένεση. Κάθε γένεση έπεται η φθο
ρά, για να ξαναγεννηθεί. Πρέπει κάθε γενητό
να φθαρεί, για να μη σταματήσει η γένεση των
όντων...
Εδάφ. 17. Πρέπει λοιπόν αυτά τα όντα να τα ονομάσουμε,
φαντασίες' τον άνθρωπο, το παιδί, τον νέο, τον
άνδρα, τον γέροντα, σαν φαντασίες να τους χα
ρακτηρίσουμε.
Εδάφ. 18. Ό τι λοιπόν μεταβάλλεται είναι ψεύτικο, προσω
ρινό. Αλλά όλα αυτά τα ψεύτικα, τα προσωρινό
εξαρτώνται από τα Άνω, από την πραγματική α
λήθεια, από την θεία ενέργεια.
Τρίτη διδαχή του Ερμή προς τον Τατ

(Στοβαίος 1, 41, Ια - Τόμος Α ’ σελ. 273 - Wachmuth)

Εγώ παιδί μου λόγω της φιλανθρωπίας μου και
της προς τον Θεό ευσέβειας πρώτα, τα γράφω
όλα αυτά. Γιατί δεν υπάρχει καμμία πιο δίκαια
ευσέβεια από του να εννοήσεις τα όντα της
θείας δημιουργίας και τον δημιουργό της,
πράγμα που δεν θα παύσω να κάνω ποτέ.
Εδάφ. 2. ΤΑΤ προς Ερμή;
Τότε, πατέρα, μια που δεν υπάρχει εδώ στη γη
καμιά αλήθεια, τι πρέπει να κάνω για να ζήσω
καλά;
109

Να είσαι ευσεβής. Αυτός που θέλει να ζήσει
στην ευσέβεια, πρέπει να καλλιεργήσει την φι
λοσοφία. Χωρίς φιλοσοφία είναι αδύνατο να ζή-
σει κάνεις ευσεβώς.
Εδάφ. 3. Ο ευσεβής άνθρωπος γνωρίζει που είναι η αλή
θεια και γνωρίζοντάς την γίνεται ευσεβέστε
ρος. Και όταν μια ενσαρκωμένη σε σώμα υλικό
ψυχή έχει φθάσει στην κατανόηση του αγαθού
και αληθινού όντος, του Θεού, ποτέ δεν θα κα-
τολισθήσει στο κακό. Γιατί γνωρίζοντας μια τέ
τοια ψυχή τον προπάτορά της, τον Θεό, δεν
μπορεί να καταλισθήσει στο κακό.
Εδάφ. 4. Αυτό παιδί μου θα πει, ευσέβεια. Και όταν φθά-
σεις στη γνώση αυτή, ο βίος σου θα είναι ευγε
νικός και ο θάνατός σου ευτυχισμένος, γιατί θα
ξεύρεις προς τα που θα βαδίσεις.
Εδάφ. 5. Αυτός παιδί μου είναι ο αληθινός δρόμος που
τον ακολούθησαν και οι πρόγονοί μας. Τον ακο
λούθησαν αυτόν τον καλό δρόμο, που για την
ψυχή είναι δύσκολο να τον περάσει.
Εδάφ. 6. Γιατί θα πρέπει να καταπολεμήσει πρώτα τον ε
αυτό της’ (πρός το καλό και το κακό). Έτσι προ-
καλείται ο πόλεμος αυτός. Και το μεν ένα μέρος
των ως άνω δυο μερών θα προσπαθήσει να τον
απαγκιστρώσει, τον δε άλλο να τον τραβά προς
τα κάτω...
Εδάφ. 7. Το ένα μέρος θα την τραβά την ψυχή προς το
καλό, και το άλλο προς το κακό. Εάν τα δυο μέ
ρη νικηθούν από την πάλη των, θα παραμείνουν
σε σύγχιση, χωρίς κατεύθυνση. Εάν νικηθεί το
ένα από τα δυο μέρη, άγεται και φέρεται από τα
δυο μέρη, έτσι, τιμωρούμενη η ψυχή θα περνά
στη παραμονή της στη γη.
Εδάφ. 8. Αυτά τα λόγια ας σου μείνουν, παιδί μου στη
μνήμη σου ως προς την ως άνω πορεία σου.
Πρέπει να περιφρονείς το σώμα σου για να νική
σεις στη ζωή σου, και τότε θα ανέβεις προς τα
Άνω.
110
Τέταρτη διδαχή (Προσθήκη)

(Στοβαίος, 1, 49, 5, Τόμος Α' σελ. 322 Wascmutir)
Εδάφ. 1. Η ψυχή είναι αθάνατη και αεικίνητη. Δεν είναι

γένημα της ύλης, είναι ασώματη.
Εδάφ. 2. Η ψυχή δεν προέρχεται από την ύλη.
Εδάφ. 3. Δυο είναι οι κινήσεις που παρακολουθούν κάθε
πράγμα. Η μια κίνηση είναι η της ψυχής, η δε
άλλη είναι του σώματος που το αυξάνει, το ε
λαττώνει και το αποσυνθέτει. Αυτή είναι η κίνη
ση των φθειρωμένων σωμάτων.
Εδάφ. 4. Η ψυχή είναι αεικίνητη. Κινείται αιωνίως και ε
νεργεί και την κίνηση άλλων σωμάτων. Κάθε
ψυχή είναι αθάνατη και αεικίνητη, την ενέργεια
δε της κίνησής της την έχει στο είναι της...
Εδαφ. 5. Οι ιδέες των ψυχών είναι θείες, ανθρώπινες, και
άλογες.
Η Θεία Ιδέα είναι ενέργεια' κινείται στον εαυ
τό της και κινεί.
Εδάφ. 6. Όταν η ψυχή απαλλαγεί και χωριστεί από τα ά
λογα μέρη της, σαν θείο αεικίνητο σώμα κινεί
ται και περιφέρεται παντού.
Εδάφ. 7. Η ιδέα της ανθρώπινης ψυχής έχει κάτι από το
θείο, υπάρχουν όμως σ’ αυτήν και άλογα στοι
χεία όπως η επιθυμία και ο θυμός, κι αυτά όμως
τα στοιχεία είναι αθάνατα γιατί είναι κι αυτές ε
νέργειες...
Εδάφ. 8. Οι Ιδέες ψυχές των αλόγων είναι καμωμένες α
πό θυμούς και επιθυμίες. Γι’ αυτό και τις ονόμα
σαν άλογα ζώα, γιατί στερούνται του λόγου της
ψυχής.
Εδάφ. 9. Τετάρτη ιδέα - ψυχή είναι η των αψύχων' αυτή
όμως δεν βρίσκεται στα άψυχα σώματα αλλά ε
νεργεί έξω από αυτά.
Πέμπτη διδαχή του Ερμή προς τον Τατ
(σελ. 21-27)
(Στοβαίος, 1, 41, Ια, Τόμος Α’ σελ. 273 Wascmutir)

Σωστά μου τα είπες αυτά πατέρα. Αλλά είπες
κάποτε ότι η επιστήμη και η τέχνη είναι ενέρ
γεια του λογικού. Τώρα όμως μου λες ότι τα ζώα
τα ονόμασαν άλογα γιατί στερούνται λογικό.
Τότε κατ’ ανάγκην τα ζώα 6ε μετέχουν της επι
στήμης και της τέχνης γιατί στερούνται το λογι
κό.
Εδάφ. 2. ΕΡΜΗΣ στον ΤΑΤ:
Ναι παιδί μου' από ανάγκη γίνεται αυτό.
Πως όμως πατέρα βλέπουμε ότι ορισμένα ζώα
χρησιμοποιούν κι επιστήμη και τέχνη όπως π.χ.
τα μυρμήγκια που αποθηκεύουν τις τροφές
τους για να έχουν για το χειμώνα... και τα τετρά
ποδα ζώα πως βρίσκουν τις φωλιές τους;
Αυτά τα μυρμήγκια και τα ζώα δεν κάνουν επι
στήμη και τέχνη’ τις δουλειές εκείνες τις κά
νουν υποκινούμενα από τη φύση τους, ενώ η ε
πιστήμη και η τέχνη είναι διδακτές στον άνθρω
πο’ όμως τ ’ άλογα ζώα κανένας δεν τα διδάσκει
γιατί δε διδάσκονται.
Αυτές τις δουλειές που κάνουν τα άλογα ζώα
είναι αποτέλεσμα καθολικής φυσικής ενέρ-
νειας.
Αλλά και η επιστήμη και οι τέχνες δεν είναι ί
διον του καθενός.
Εδάφ. 4. Π.χ. όλοι οι άνθρωποι βλέπουν προς τα άνω’ αλ
λά δεν είναι όλοι οι άνθρωποι μουσικοί, τοξό
τες, κυνηγοί κλπ., αλλά μερικοί έμαθαν αυτές
τις επιστήμες και τις τέχνες.
112
Εδάφ. Κατά τον ίδιο τρόπο και μερικά είδη μυρμηγ

κιών κάνουν αυτή την δουλειά.
Αυτό όμως δεν είναι ούτε τέχνη ούτε επιστή
μη' απλώς άγονται και φέρονται από τη φύση.
Εδάφ. Οι ενέργειες είναι ασώματες. Μπαίνουν στα σώ
ματα και τα ενεργοποιούν. Σαν ασώματες είναι
αθάνατες. Χωρίς τα σώματα όμως δεν μπορούν
να ενεργήσουν κι όταν φθείρεται το σώμα, η ε
νέργεια το εγκαταλείπει.
Εδάφ. Η ενέργεια και η σωματοποίηση είναι αιώνιες. Η
ενέργεια είναι και αθάνατη.
Εδάφ. Οι ενέργειες της ψυχής δεν εκδηλώνονται α-
θρόα, αλλά μερικές, όταν γεννάται ο άνθρωπος
στο μη λογικό μέρος της ψυχής του, οι δε καθα
ρότερες εκδηλώνονται παράλληλα με την
πρόοδο της ηλικίας του, σε συνεργασία με το
λογικό μέρος της ψυχής.
Εδάφ. Οι ενέργειες αυτές είναι προσκολημμένες στα
σώματα. Έρχονται από θεία σώματα στα θνητά,
και σωματοποιούνται, χωρίς όμως να είναι ανε
ξάρτητες από αυτά. Γιατί οι ενέργειες υπάρ
χουν πάντοτε στα σώματα τα θνητά, όχι όμως
και η ψυχή. Και η μεν ψυχή μπορεί να υπάρχει
και χωρίς σώμα, όχι όμως και οι ενέργειες.
Εδάφ. 1 Το σώμα δεν μπορεί να συσταθεί χωρίς ψυχή.
ΤΑΤ προς Ερμή:
Πως το λες αυτό πατέρα; Τι εννοείς;
Νόησε αυτό ω Τατ, ότι όταν (σε ώρες θανάτου) η
ψυχή αποχωρισθεί από το σώμα, το σώμα εξα
κολουθεί να είναι για λίγο στη ζωή. Παρά την
προσπάθειά του όμως, του να ζήσει, διαλύεται'
εξαφανίζεται, φαίνεται ότι μετά την διαφυγή
της ψυχής από το σώμα, παραμένει σ' αυτό κά
ποια ενέργεια προσωρινά.
Εδάφ. 1 Αυτή, ω Τατ, είναι η διαφορά του αθανατου σώ
ματος, της ψυχής, και του θνητού. Το αθάνατο,
η ψυχή, αποτελείται από μια ουσία, όχι όμως και
το θνητό. Το αθάνατο δημιουργεί' το θνητό εί-
113
ναι παθητικό' πάσχει και η μεν ψυχή είναι ελεύ

θερη και κυβερνά, το δε σώμα του θνητού υπα
κούει' είναι δούλο.
Εδάφ. 12. Οι ενέργειες δεν ενεργούν μόνο στα έμψυχα
σώματα, αλλά και στα άψυχα, όπως στα ξύλα,
στις πέτρες και τ ’ άλλα όμοια. Αυτές οι ενέρ
γειες αυξάνουν και μειώνουν τα άψυχα σώματα,
τα καρποφορούν, τα φθείρουν, τα σαπίζουν και
τα θρυμματίζουν. Αυτές οι ενέργειες κάνουν τα
σώματα να πάσχουν...
Η ενέργεια δεν είναι ποτέ το γενόμενο,
Εδάφ. 13. Η ενέργεια δρα διαρκώς γιατί ο κόσμος δε χη
ρεύει ποτέ από τα όντα, αιωνίως δε κινούμενη
στον εαυτό της γεννά τα όντα, και ποτέ δεν τη
νεκρώνει η φθορά.
Εδάφ. 14. Κάθε ενέργεια αθάνατη καθώς είναι, βρίσκεται
σ’ οποιοδήποτε σώμα.
Εδάφ. 15. Άλλες ενέργειες είναι των θείων σωμάτων, κι
άλλες των φθαρτών. Και οι μεν των θείων σωμά
των είναι καθολικές, των δε φθαρτών ειδικές.
Και οι μεν είναι των γενών, οι δε μερικές ενός έ
καστου σώματος. Οι θείες ενέργειες ενεργούν
στα αιώνια σώματα, αυτές δε είναι και οι τέ
λειες, γιατί δρουν σε τέλεια σώματα...
Εδάφ. 16. Από αυτά βγαίνει το συμπέρασμα, ότι το σύμ-
παν είναι πληρωμένο από ενέργεια.
Εδάφ. 17. Οι ενέργειες είναι αυτές που εισχωρούν στις αι
σθήσεις.
Εδάφ 16. Νόησε λοιπόν παιδί μου Τατ. τη διαφορά της ε
νέργειας και της αίσθησης. Η ενέργεια στέλνε
ται από τα Άνω η δε αίσθηση όντας στο σώμα κι
έχοντας την ουσιά του, δεχομένη την ενέργεια,
τη φανερώνει, γιατί είναι ενσωματωμένη. Γι’ αυ
τό και τις αισθήσεις τις λέμε και σωματικές και
θνητές.
Οι αισθήσεις συγγενεύουν με το σώμα και πε
θαίνουν μαζί μ’ αυτό.
Εδάφ. 19. Τ’ αθάνατα όμως σώματα αίσθηση δεν έχουν,
γιατί είναι από άλλη ουσία....
114
Εδάφ. 20. TAT προς Ερμή:

Σ’ όλα τα σώματα υπάρχει αίσθηση πατέρα;
Σ’ όλα παιδί μου κι όλες τις αισθήσεις η ενέρ
γεια τις ενεργοποιεί.
ΤΑΤ προς Ερμή;
Και στα άψυχα πατέρα;
Και σ’ αυτά. Υπάρχει όμως εδώ μια διαφορά. Η
ενέργεια και η αίσθηση στους λογικούς γίνεται
με το λόγο. Ενώ στ’ άλογα είναι μόνο σωματι
κές, χωρίς λόγο. Στ’ άψυχα οι αισθήσεις είναι
παθητικές, κατ’ αύξηση και μείωση γίνονται.
Εδάφ. 21. Στα έμψυχα ζώα δυο είναι οι ενέργειες που συ
νοδεύουν τις αισθήσεις' η λύπη και η χαρά. Χω
ρίς αυτά τα πάθη το ζώο το έμψυχο και ιδιαίτε
ρα τα λογικά ζώα δεν μπορούν να αισθανθούν...
Εδάφ. 22. Μια λοιπόν που οι ενέργειες της χαράς και της
λύπης είναι σωματικές, ανακοινούνται από τα ά
λογα μέρη της ψυχής. Γι’ αυτό και τις δυο αυτές
αισθήσεις, τις λέγουμε ως κακές- ως μέτοχες
του κακού.
Αυτά τα αισθήματα είναι οι πρόξενοι των κα
κών.
Πατέρα οι αισθήσεις αυτές βρίσκονται και στη
ψυχή και στο σώμα;
Αν τις θεωρήσουμε στην αίσθηση, τις ταυτίζου
με με την ψυχή και τις ενέργειες που είναι ασώ-
ματες έστω κι αν βρίσκονται στο σώμα. Αλλά οι
αισθήσεις δεν είναι ούτε ψυχές, ούτε ενέργειες.
Δεν είναι λοιπόν ασώματες.
115
’ Εκτη διδαχή του Ερμή προς τον Τατ και Άμμω να

(σελ. 30-31)
(Στοβαίος 1, 41, 8 - Τόμος Α ’ σελ. 290 - Wachmuth)
Εδάφ. 1. Ο Κύριος και δημιουργός των αιωνίων σωμά

των, ω Τατ, μια φορά και μόνον εδημιούργηοε'
δεν ξαναδημιούργησε κι ούτε δημιουργεί. Όλη
τη δημιουργία του την παρέδωσε στο δεύτερο
Θεό που δημιούργησε και που είναι ομοούσιός
του.
Ένωσε το σύμπαν αναμεταξύ του, και το άφη
σε ελεύθερο. Από τότε κινείται η δημιουργία α-
κατάπαυστα.
Εδάφ. 2. Ο δικός μας δεύτερος δημιουργός δημιούργη
σε κι εμάς σωματικά και δημιουργεί αενάως σώ
ματα διαλυτά και θνητά, γιατί δεν ήταν θεμιτό
να μιμηθεί στη δημιουργία το δημιουργό του,
που άλλωστε του ήταν αδύνατο.
Γιατί ο μεν πρώτος θεός εδημιούργησε από
πρώτη ουσία, ο δε δεύτερος Θεός δημιούργησε
εμάς από γενόμενη σωμάτωση...
Εδάφ. 3. Κατα τον αυτό οθρό λόγο, εκείνα τα σώματα
που δημιουργήθηκαν από την ασώματη ουσία
είναι αθάνατα, τα δε δικά μας είναι διαλυτά και
θνητά γιατί αποτελούνται από ύλη, συνιστάμε-
νη από σώματα.
Εδάφ. 4. ΓΓ αυτό και άρρωστα είναι και από βοήθεια έ
χουν ανάγκη.
Εδάφ. 5. ΓΓ αυτό και στις κινήσεις του σώματός μας είμε-
θα ασθενέστεροι. Αντέχουμε μόνο στην κίνηση
μιας ημέρας και μόνο, κι αναγκαζόμαστε να κοι
μηθούμε για να ανανεώσουμε τις δυνάμεις
μας...
ΓΓ αυτό και ο αγαθός Θεός προστατεύοντας
την ύπαρξη του ζώου, δημιούργησε τον ύπνο,
σαν το πιο μεγάλο αγαθό για τον κάματο της κα-
θηυεοινής κίνησης...
116
Εδάφ. 6. Είναι μεγάλη η ενέργεια του ύπνου, που είναι το

αντίρροπο της αέναης κίνησης της ψυχής που
επιφέρει τη σωματική κόπωση. Χωρίς τον ύπνο
δεν μπορούν να ζήσουν τα σώματα των ζώων.
Ο ύπνος είναι η άνεση και η άφεση των σύνθε
των μελών του σώματος.
Εδάφ. 7. Στο εσωτερικό του ζώου ο ύπνος σωματοποιεί
την εισελθούσα στο σώμα ύλη και στέλνει το νε
ρό στο αίμα, τη γη στα κόκκαλα και στο μυαλό
τον αέρα, στα νεύρα και στις φλέβες και το πυρ
στη δράση του σώματος. Γι’ αυτό και ο ύπνος εί
ναι η ηδονή του σώματος...
Έβδομη διδαχή του Ερμή προς τον Τατ

(σελ. 34-39)
(Στοβαίος 1, 21, 9 - Τόμος Α Τ σελ. 189 - Wachmuth)

Στις προηγούμενες διδασκαλίες, πατέρα μου εί
χες υποσχεθει να με διδάξεις για τους τριάντα
έξ δέκανους. Ειπέ μου τώρα σχετικά με τις ενέρ
γειες των.
Δεν υπάρχει παιδί μου κανένας φθόνος για να
μη στα εξηγήσω. Γιατί ο λόγος μου αυτός είναι
κορυφαίος. Νόησε τώρα συ αυτά που θα σου ει-
πώ.
Εδάφ. 2. Σου έχω μιλήσει για τον Ζωδιακό κύκλο του Ζω
οφόρου και για τους πέντε πλανήτες και για τον
ήλιο και τη σελήνη, και για τους κύκλους του κα
θένα απ’ αυτούς.
Ναι. Μου έχεις μιλήσει πατέρα.
'Ετσι θέλω να σε μυήσω και για τους τριάντα έξ
δέκανους.
117
Εδάφ. 3. Σου έχω μιλήσει παιδί μου ότι υπάρχει ένα σώ
μα που περιέχει τα πάντα (το σύμπαν) που έχει
κυκλοειδές σχήμα.
Ένα τέτοιο σχήμα νοώ κι εγώ πατέρα, όπως το
λες κι εσύ.
Κάτω από τον κύκλο του σώματος αυτού είναι
τεταγμένοι οι τριάντα έξ αυτοί δεκανοί στο μέ
σο του κύκλου του Σύμπαντος και του Ζωδια
κού, διαχωρίζονται τους δυο αυτούς κύκλους
του Σύμπαντος και του Ζωδιακού. Και τον μεν
κύκλο του σύμπαντος οι δεκανοί αυτοί, τον ανα
κουφίζουν, τον δε Ζωδιακό τον διαχωρίζουν.
Εδάφ. 4. Συμπεριφέρονται με τους πλανήτες στη περι
στροφή των στο Σύμπαν με τα επτά σώματα
(του ηλιακού πλανητικού συστήματος) συγκρα
τούν τον κόσμο, και προωθούν τους κύκλους
των επτά αστρικών σωμάτων του. Γιατί τα α-
στρικά σώματα του ηλιακού συστήματος κι
νούνται στο σύμπαν βραδύτερα από την περι
στροφική κίνηση του κύκλου του σύμπαντος.
Εδάφ. 5. Ας νοήσουμε τώρα και τους κύκλους των επτά
(του ηλιακού πλανητικού συστήματος) και τον
κύκλο του Σύμπαντος και ας νοήσουμε και τους
τριάντα έξ δέκανους ως φύλακες των κινήσεών
του.
Εδάφ 6. Νόησε και το ότι οι Δεκανοί είναι απαθείς σχετι
κά με τα πάθη των άλλων άστρων.
Δεν ανασχετίζονται στις κινήσεις των στο
Σύμπαν, και ούτε επισκιάζονται από το φως του
ήλιου, όπως συμβαίνει στα άλλα άστρα. Είναι α
πόλυτα ελεύθεροι στο προορισμό τους να επι
τηρούν την τάξη στη κίνηση των άστρων στο
διάστημα.
Αυτοί οι Δεκανοί, πατέρα ενεργούν κάπως σαν
κι εμάς; (τους ανθρώπους),
Ναι παιδί μου, εξασκούν μεγάλη επίδραση και
118
σ’ εμάς. Αφού εξασκούν επίδραση στο σύμπαν,

είναι φυσικό ότι εξασκούν και σ’ εμάς.
Εδάφ. 8. Ενέργειες των Λεκανών είναι οι ανατροπές των
βασιλέων, οι επαναστάσεις στις πόλεις, οι αρ
ρώστιες, η πείνα, οι πλημμύρες και η άμπωτις
των θαλασσών, οι σεισμοί της γης κ.λπ. Κανένα
από αυτά τα γεγονότα δεν γίνεται χωρίς την ε
πέμβαση των Λεκανών.
τι σώμα η Τύπος είναι οι Δεκανοί;
Αυτούς που τους ονομάζουμε δαίμονες δεν εί
ναι ίδιο γένος δαιμόνων, κι ούτε είναι σώματα
δημιουργημένα από άλλη ύλη ούτε είναι και ψυ
χή που κινείται σαν τις δικές μας. Είναι ενέρ
γειες των τριάντα έξη θεών που κυβερνούν
τους κύκλους τους.
Εδάφ. 11. Αυτών των δαιμόνων (υπηρετών των τριάντα έ
ξη θεών) ενέργειά τους είναι να σπερματίζουν
τη γη..
Εδάφ. 12. Στον ουρανό γεννούν άστρα... για να μη μείνει
κανένα μέρος του άδειο.
Αυτοί οι δαίμονες είναι υποταγμένοι στους
τριάντα έξη θεούς.
Εδάφ. 13. Κάτω απ’ αυτούς τους δαίμονες απλώνεται ο α
στερισμός της Μεγάλης Άρκτου που αποτελεί-
ται από επτά άστρα, και που έχει ως αντίζυγο
τον αστερισμό της Μικράς Άρκτου πάνω από
το κεφάλι της.
Η ενέργεια της Μεγάλης Άρκτου είναι αξονι
κή. Δεν ανατέλλει ούτε βασιλεύει ποτέ αυτός ο
αστερισμός στον ίδιο τόπο, και περιστρέφεται
επιτόπια γύρω από τον άξονα του κάνοντας τον
γύρο του ζωοφόρου κύκλου...
Εδάφ. 14. Μετά τον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου είναι
άλλη χορεία άστρων...
Εδάφ. 15. Και κάτω από τη σελήνη υπάρχει η χορεία των
αστεροειδών που τους βλέπουμε να διαλύονται
(στην ατμόσφαιρα της γης).
119
Εδάφ. 16. Άλλο ένα γένος ουράνιων σωμάτων είναι οι κο

μήτες που φαίνονται κατά καιρούς στον ουρανό
και μετά λίγο χρόνο εξαφανίζονται. Αυτοί ούτε
ανατέλλουν, ούτε βασιλεύουν, ούτε διαλύονται.
Είναι φανεροί άγγελοί κήρυκες καθολικών απο
τελεσμάτων που πρόκειται να γίνουν στο μέλ
λον. Αυτοί οι κομήτες βρίσκονται κάτω από τον
κύκλο του ήλιου και είναι οι προάγγελοι των ό
σων πρόκειται να συμβούν στον κόσμο. Φαίνε
ται πως προέρχονται από τον ηλιακό κύκλο.
Εδάφ. 17. Άστρα από άστρα έχουν διαφορά. Αστέρια εί
ναι αυτά που αιωρούνται στον ουρανό, άστρα
δε είναι τα σώματα που βρίσκονται στο σώμα
του ουρανού. Από αυτά τα άστρα είναι και τα
δώδεκα που τα ονομάζουμε Ζώδια (= Ζωδιακός
Κύκλος).
Εδάφ. 18. Όποιος μπορεί να τα εννοήσει όλα αυτά βλέπει
το θεό, και ας τολμήσουμε να πούμε ότι γίνεται
αυτόπτης μάρτυς του βλέποντας αυτή τη θέα,
γίνεται μακάριος...
ΤΑΤ : Πράγματι πατέρα, μακάριος πρέπει να εί
ναι ο κάτοχος των γνώσεων.
ΕΡΜΗΣ : Είναι αδύνατο, παιδί μου να τα γνωρί
σει κανείς αυτά, αν δεν προγυμνάσει την ψυχή
του για να μην πάρει λανθασμένο δρόμο.
Εδάφ. 19. Όσοι άνθρωποι είναι φιλοσώματοι δεν θα ιδούν
μια τέτοια θέα, τη θέα του καλού και του αγα
θού, το κάλλος της οποίας δεν έχει ούτε σχήμα,
ούτε χρώμα, ούτε σώμα...
Ό γ δ ο η διδαχή του Ερμή

(Στοβαίος I, 3, 52 - Τόμος Α Τ σελ. 62 - Wachmuth)
Εδάφ. 1. ΕΡΜΗΣ: Στο κέντρο του Σύμπαντος έχει ταχθεί

ισχυροτάτη θεότητα, η οποία κινουμένη περι
στροφικά γύρω από τον εαυτό της επιβλέπει τα
όσα γίνονται στον κόσμο από τους ανθρώπους,
120
όπως το έχει θεσπίσει αυτό η θεία πρόνοια και η

ανάγκη της τάξης των πραγμάτων.
Κατά τον ίδιο τρόπο ετάχθη και στους ανθρώ
πους η θεία δίκη με τις ενέργειες της ως άνω θε
ότητας (του κέντρου του σύμπαντος).
Εδάφ. 2. Εκείνες, η πρόνοια και η ανάγκη κρατούν την
τάξη των όντων ως θείων, για να μην ξεφύγουν
από την καθορισθείσα κίνησή των στο διάστη
μα, μη θέλοντας αλλά και μη δυναμένων να πα
ρακλείνουν από την πορεία των. Γιατί είναι αδύ
νατο να πλανηθεί για όλα αυτά που γίνονται η
θεότητα που τα κυβερνά και που είναι αναμάρ
τητα. Γι’ αυτό ως τιμωρός για τις τιμωρίες των
ανθρώπων έχει ταχθεί από την θεία πρόνοια η
δίκη.
Εδάφ. 3. Όντας γένος θνητόν, ο άνθρωπος ως πλασθείς
από κακή ύλη περιπίπτει σε πλάνες, ολισθαίνει,
γιατί δεν έχει αποκτήσει θεοπτική δύναμη. Σ’
αυτούς επιβάλλεται η θεία δίκη και υπόκεινται
στη μοίρα των για όσα έχουν κάνει κατά το πέ
ρασμα του βίου των στη ζωή.
Εννάτη διδαχή
(Στοβαίος 1, 4, 8 - Τόμος 1 σελ. 73 - Wachmuth)
Εδάφ. 1. ΤΑΤ :Καλά μου τα είπες όλα αυτά πατέρα, αλλά

υπενθύμισέ μου για ότι μας δίδαξες, ποια πράγ
ματα εξαρτώντας από την πρόνοια και ποια από
την ανάγκη και την ειμαρμένη.
Εδάφ. 2. ΕΡΜΗΣ: Είπα ότι στο είναι μας, ω Τατ, υπάρ
χουν τρία είδη ασωμάτων. Το ένα είναι νοητό, ά
χρωμο, ασχημάτιστο και ασώματο, που είναι
στοιχείο της πρώτης νοητής ουσίας.
Εδάφ. 3. Υπάρχουν όμως σ’ εμάς και ενάντιες σχήματά-
τητες ως προς την πρώτη νοητή αρχή, που δέ
χονται το νοητό που κινείται από την νοητή ου-
121
σία και μεταβάλλεται σε άλλο είδος κίνησης.

Αυτό είναι το είδωλο του νοήματος του δη
μιουργού.
Εδάφ. 4. Το τρίτο είδος των ασωμάτων είναι ο τόπος, ο
χρόνος, η κίνηση, το σχήμα, η επιφάνεια, το μέ
γεθος και το είδος. Και αυτών των ιδιοτήτων οι
διαφορές είναι δύο. Οι μεν χαρακτηρίζονται ως
καίριες ποιότητες* είναι ιδίως το σχήμα, το χρώ
μα, το είδος, ο τόπος, ο χρόνος και η κίνηση. Οι
δε του σώματος, το χρώμα, το χρωματισμένο
και η μορφοποιημένη μορφή, η επιφάνεια και το
μέγεθος.
Εδάφ. 5. Η νοητή ουσία που βρίσκεται στον θεό έχει την
εξουσία να σώζει και άλλους. Ό ταν η ουσία αυ
τή φύγει μακρυά από τον θεό, εκλέγει μονάχη
της την σωματική της φύση- γίνεται ον του κό
σμου.
Εδάφ 6. Η άλογη ουσία κινείται από άλλο λόγο.
Εδάφ. 7. Και ο μεν λόγος κινείται σύμφωνα με την πρό
νοια, το δε άλογο από την ανάγκη.
Αυτός είναι ο λόγος που τα εξαρτά τα όντα α
πό την πρόνοια, την ανάγκη και την Ειμαρμένη.
Δέκατη διδαχή του Ερμή προς τον Τατ

(σελ. 51)
Εδάφ. 1. ΕΡΜΗΣ προς Τε.τ:

Κι έγινε η ύλη και είναι παιδί μου. η ύλη αγγείο
της γένεσης, η δε γένεση είναι έργο της ενέρ
γειας, τρόπος του εγένητου θεού. Η ύλη πήρε
το σπέρμα από τη γένεση κι έγινε.
122
Εδάφ. 2. Και έγινε η μετατροπή, και ιδέες είχε μορφοποι-

ημένες στο είναι της. Η αγενεσία της ύλης είναι
η αμορφία, ενώ η γένεση είναι έργο της ενέρ
γειας.
Ενδέκατη διδαχή του Ερμή προς τον Τατ

(σελ. 54-57)

Α. Τώρα παιδί μου θα ανακεφαλαιώσω τα κεφά
λαια που σου δίδαξα και άκουσες, για να τα εν
νοήσεις καλά:
Εδάφ. 1. Όλα τα όντα κινούνται* το μη ον δεν κινείται.
Εδάφ. 2. Κάθε σώμα είναι μεταβλητό...
Εδάφ. 3. Ό λα τα ζώα είναι μεταβλητά.
Εδάφ. 4. Το διαλυτό σώμα είναι φθαρτό. Το μένον είναι
αμετάβλητο και αιώνιο...
Εδάφ. 5. Το αιωνίως γινόμενο αιωνίως φθείρεται, ενώ το
άπαξ γινόμενο ποτέ δεν φθείρεται ούτε γίνεται
τίποτε άλλο.
Εδάφ 6. Πρώτα είναι ο θεός, δεύτερος ο κόσμος και τρί
τος ο άνθρωπος.
Εδάφ. 7. Ο κόσμος γεννήθηκε για τον άνθρωπο, ο δε άν
θρωπος για το θεό.
Εδάφ. 8. Της ψυχής το αισθητικό είναι θνητό, ενώ το λο
γικό είναι αθάνατο...
Εδάφ. 9. Κάθε ουσία είναι αθάνατη...
Εδάφ. 10. Κάθε ον είναι διπλό και κινείται και από την φύ
ση.
Εδάφ. 11. Η ψυχή δεν κινείται πάντοτε* αλλά όλα τα όντα
τα κινεί.
Εδάφ. 12. Ο πάσχων αισθάνεται.
Εδάφ. 13. Κάθε ένας λυπάται και χαίρεται.
123
Εδάφ. 14. Δεν αρρωσταίνει κάθε σώμα, κάθε όμως σώμα

που αρρωσταίνει διαλύεται...
Εδάφ. 15. Ο νους είναι στο θεό, ο λογισμός στον άνθρωπο
και στο νου. Ο Νους είναι απαθής.
Εδάφ. 16. Στο σώμα τίποτε το αληθινό δεν υπάρχει. Στο α-
σώματο όλα είναι αψευδή’ αληθινά.
Εδάφ. 17. Κάθε τι που γίνεται είναι μεταβλητό...
Εδάφ. 18. Το αγαθό δεν υπάρχει στη γη. Στον ουρανό κα
νένα κακό δεν υπάρχει.
Εδάφ. 19. Ο θεός είναι αγαθός’ ο άνθρωπος είναι κακός.
Εδάφ 20. Το αγαθό είναι εκούσιο’ το κακό είναι ακούσιο...
Εδάφ. 21. Οι θεοί εκλέγουν το αγαθό.
Εδάφ. 22. Η ευνομία είναι ο νόμος.
Εδάφ. 23. Ο χρόνος είναι θείος’ ο νόμος ανθρώπινος.
Εδάφ. 24. Στον ουρανό δούλοι δεν υπάρχουν’ στη γη κα
νένας δεν είναι ελεύθερος.
Εδάφ. 25. Στον ουρανό τα πάντα είναι αμετάθετα' στη γη
μεταθετά.
Εδάφ. 26. Τίποτε στον ουρανό δεν υπάρχει δούλον ούτε
στη γη ελεύθερο...
Εδάφ. 27. Τίποτε το άγνωστο δεν υπάρχει στον ουρανό
και τίποτε το γνωστό δεν υπάρχει στη γη.
Εδάφ. 28. Ο ουρανός δεν επικοινωνεί με τη γη. Τα επί της
γης όντα επικοινωνούν με τον ουρανό.
Εδάφ. 29. Όλα στον ουρανό είναι άμεμπτα’ όλα στη γη εί
ναι μεμπτά.
Εδάφ. 30. Το αθάνατο δεν είναι θνητό’ το θνητό δεν είναι
αθάνατο...
Εδάφ. 31. Το σπαρμένο δεν είναι πάντοτε γεννητό’ το γε-
νητό είναι πάντοτε σπαρμένο...
Εδάφ. 32. Του διαλυτού σώματος οι χρόνοι είναι δυο' από
την σπορά ως τη γέννηση κι από τη γέννηση ως
το θάνατο. Του αιωνίου σώματος ο χρόνος είναι
μόνος’ αρχίζει από τη γένεση.
Εδάφ 33. Τα διαλυτά σώματα αυξάνονται και ελαττώνον
ται.
124
Εδάφ. 34. Η διαλυτή ύλη μεταβάλλεται σε φθορά και γέν

νηση...
Εδάφ. 35. Η γέννηση του ανθρώπου είναι φθορά, η δε
φθορά είναι αρχή γέννησης...
Εδάφ. 36. Εκείνο που παύει να υφίσταται, αρχίζει να υ
πάρχει.
Εδάφ. 37. Στα ιόντα τα πάντα είναι σώματα' στις ιδέες τα
πάντα είναι. Στα σώματα τα πάντα είναι ενέρ
γειες.
Εδάφ. 38. Το αθάνατο δε μετέχει στο θνητό, το θνητό ό
μως μετέχει του αθανάτου.
Εδάφ. 39. Το θνητό σώμα δεν πηγαίνει στο αθάνατο, το α
θάνατο όμως πηγαίνει στο θνητό.
Εδάφ. 40. Οι ενέργειες δεν είναι ανωφερείς αλλά κατωφε
ρείς.
Εδάφ. 41. Τίποτε το γήινο δεν ωφελεί τα του ουρανού' τα
του ουρανού όμως ωφελούν τα της γης.
Εδάφ. 42. Ο ουρανός είναι δεκτικός αιωνίων σωμάτων. Η
γη είναι δεκτική φθαρτών σωμάτων.
Εδάφ. 43. Η γη είναι άλογη' ο ουρανός είναι λογικός...
Εδάφ. 44. Τα ουράνια όντα υπόκεινται στους νόμους του
ουρανού’ οι άνθρωποι στους νόμους της γης.
Εδάφ. 45. Ο ουρανός είναι το πρώτο στοιχείο’ η γη είναι
το τελευταίο στοιχείο.
Εδάφ. 46. Η πρόνοια είναι θεία τάξη- η ανάγκη είναι υπη
ρέτης της πρόνοιας.
Εδάφ. 47. Η τύχη είναι ένα άτακτο στοιχείο' ένα είδωλο.
Εδάφ 48. Τι είναι ο θεός; Ο θεός είναι το άτρεπτο' το αγα
θό' ο άνθρωπος είναι μετατρεπτός και κακός.
Αυτά τα κεφάλαια σου είναι γνωστά, παιδί
μου Τατ, από τις διδασκαλίες μου. Στα επανα
λαμβάνω για να τα χωνέψεις καλά...
125
Δωδέκατη διδαχή
(Στοβαίος 1, 5, 20 - Τόμος Α ’ σελ. 82 - Wachmuth)
ΕΡΜΗΣ στον Άμμωνα:

Εδάφ. 1. Τα πάντα στον κόσμο γίνονται μέσω της φύσης
και της Ειμαρμένης. Στον κόσμο δε δεν υπάρχει
έρημος τόπος λόγω έλλειψης πρόνοιας, η δε
πρόνοια είναι ο αυτοτελής λόγος του επουρά
νιου θεού.
Δυο είναι οι αυτοτελείς δυνάμεις στον κόσμο,
η ανάγκη και η ειμαρμένη, η δε ειμαρμένη υπη
ρετεί λόγω πρόνοιας και ανάγκης.
Εδάφ. 2. Την ειμαρμένη την υπηρετούν τα άστρα, την ει
μαρμένη κανείς δεν μπορεί να την αποφύγει ού
τε και μπορεί κανείς να φυλαχθεί από την δεινό
τητά της, γιατί ως όπλο έχει τα άστρα. Κατά τις
αποφάσεις δε της Ειμαρμένης γίνονται και τε
λειώνουν τα πράγματα στον κόσμο και στους
ανθρώπους.
Δέκατη τρίτη διδαχή

(σελ. 64)
(Στοβαίος 1, 4, 7 - Τόμος Α ' σελ. 72 - Wachmuth)
ΕΡΜΗΣ στον Άμμωνα:

Εδάφ. 1. Η ανάγκη, ω βασιλέα, είναι η αμετάτρεπτη και
βέβαια κρίση της πρόνοιας.
Δέκατη τέταρτη διδαχή του Ερμή

προς τον βασιλέα Αμμωνα - Δία
(σελ. 65)
Εδάφ. 1. ΕΡΜΗΣ στον Άμμωνα - Δία:

Η συγκροτούσα όλο τον κόσμο δύναμη είναι η
126
πρόνοια' η συνέχουσα και περέχουσα στον κό

σμο δύναμη είναι η ανάγκη, η δε Ειμαρμένη ( =
μοίρα) φέρνει και σέρνει τα πάντα κι αναγκάζει
τη φύση να γίνει αιτία της γέννησης και της
φθοράς.
Εδάφ. 2. Την πρόνοια την έχει πρώτος ο κόσμος* απλώ
νεται όμως και στον ουρανό, γιατί και οι ίδιοι οι
θεοί, στον ουρανό στρέφονται και κινούνται έ
χοντας ακατάπαυστη και ακάματη κίνηση. Η Ει
μαρμένη δρα γιατί είναι ανάγκη να δράσει, η
πρόνοια όμως προνοεί τη δράση.
Η Ειμαρμένη είναι η αιτία της διάταξης των ά
στρων. Αυτός ο νόμος είναι αναπόφευκτος...
Δέκατη πέμπτη διδαχή του Ερμή

προς τον Αμμωνα · Δία
(σελ. 66-67)
ΕΡΜΗΣ:
Εδάφ. 1. Κινείται, ω βασιλέα, το κινούμενο, γιατί η φύση
του παντός παρέχει κινήσεις στο σύμπαν, μια
κατά τη δύναμή της, και άλλη κατά την ενέργειά
της. Και η μεν πρώτη κίνηση απλώνεται σ’ όλον
τον κόσμο και συνέχει τα πάντα τα εντός του κό
σμου, η δε δεύτερη κίνηση είναι απαθής και ε
κτός κόσμου.
Εδάφ. 2. Η φύση των πάντων φυτεύουσα τα γινόμενα,
παρέχει φύτρα στους φυτευομένους σπέρνον
τας τα σπέρματα της γένεσης, έχει δε ύλη κινη
τή. Αυτή η ύλη θερμαίνεται και γίνεται πυρ και
νερό. Και το μεν πυρ είναι ισχυρό, το δε νερό
πάσχον. Το πυρ όμως εναντιούμενο στο νερό
ξηραίνει, κι έτσι έγινε η γη οχουμένη επάνω στα
νερά. Και καθώς αποξηραίνονταν στα νερά, από
το πυρ και το νερό, έγινε ο αέρας (η ατμόσφαι
ρα).
127
Εδάφ. 3. Ό λα αυτά έγιναν σύμφωνα με το λόγο της αρ

μονίας θερμά, ψυχρά, ξερά και υγρά, κι από την
σύμπνοια όλων αυτών των στοιχείων έγινε
πνεύμα και σπέρμα ανάλογο προς το περιεχό
μενο πνεύμα.
Εδάφ. 4. Μπαίνοντας όμως το σπέρμα και το πνεύμα στη
μήτρα, το σπέρμα δεν ηρεμεί* μεταβάλλεται το
σπέρμα, αυτό δε μεταβαλλόμενο δημιουργεί
την αύξηση και το μέγεθος στο μέγεθος, πρόκα
λεί το είδωλο του οχήματος και σχηματίζεται το
είδος.Αυτό δε οχούται στο σχήμα, κι απ’ αυτό
ειδοποιείται το ειδοποιούμενο.
Εδάφ. 5. Το πνεύμα, κατά το νόμο της Ειμαρμένης, παρέ
χει στο είδος διανοητική κίνηση και την ουσία
της νοερής ζωής' παρεισέρχεται τότε το είδος
στο πνεύμα, και κινείται ζωτικά...
Δεκάτη έκτη διδαχή του Ερμή

προς τον βασιλέα Αμμωνα - Δία
(σελ. 72)
ί! ΕΡΜΗΣ:
! Εδάφ. 1. Η ψυχή είναι ασώματη ουσία. Κι όταν είναι στο
σώμα δε βγαίνει* η ιδιότης του τόπου είναι πα
ραδοχή* η ιδιότης του χρόνου είναι το διάστη
μα’ ο αριθμός της φύσης είναι η κίνηση, της αρ
μονίας η φιλία, του σώματος, η μεταβολή και
της ψυχής ιδιότης επίσης, είναι η κατ’ ουσίαν κί
νηση...
Δέκατη έβδομη διδαχή του Ερμή
προς τον Αμμωνα * Δία
(σελ. 7.6)
(Στοβαίος 1, 49, 4, Τόμος 1, σελ. 321)
ΕΡΜΗΣ:
Εδάφ. 1. Η ψυχή, ω Άμμωνα, είναι ευτελής ουσία, τραβά
128
όμως στο είναι της τον θυμό και την επιθυμία

που είναι όμοια με την ύλη.
Εδάφ. 2. Και ο μεν θυμός υπάρχει στη ψυχή. Ως ύλη γεν
νά την ανδρεία και αποκρούει την δειλία. Και η
επιθυμία είναι ύλη, εάν όμως ταυτισθεί με τη λο
γική της ψυχή, γίνεται σωφροσύνη.
Εδάφ. 3. Όταν η λογική της ψυχής και η επιθυμία ταιριά
ζουν τότε αυτά γίνονται δικαιοσύνη.
Εδάφ. 4. Οι ικανότητες της ψυχής απορρέουν από την
νοητή ουσία που υπάρχει στη λογική.
Εδάφ. 5. Η ψυχή είναι εκείνη που κυβερνά τις δραστη
ριότητες της, η δε λογική είναι απλώς ο σύμ
βουλός της.
Εδάφ. 6. Ο θυμός και η επιθυμία προσαρτημένα στη λογι
κή έλκωνται αναμεταξύ των και τότε παίρνουν
μια μορφή που είναι η μορφή της ψυχής...
Δεκάτη ογδόη διδαχή

(σελ. 80)
(Στοβαίος 2, 8, 31 - Τόμος Ιί' σελ. 160 - W adimuth)
Εδάφ. 1- Υπάρχουν η ουσία, το νόημα και η διάνοια φέρε

ται δε ότι φέρονται προς την διάνοια η δόξα και
η αίσθηση. Ο λόγος φέρεται προς την ουσία, η
δε σκέψη φέρεται μέσω του λόγου (της λογικής)
και ενώνεται με την διάνοια. Τα στοιχεία αυτά
γίνονται μια μορφή που είναι η μορφή της ψυ
χής- ■
Προς την διάνοια της ψυχής φέρονται η δόξα
καί η αίσθηση, αλλά δεν παραμένουν στο αυτό
σημείο.
Εδάφ. 2. Γι’ αυτόν τον λόγο κάποτε βρίσκονται τα ως ά
νω στοιχεία (η δόξα και η αίσθηση) ελατωματικά
και κάποτε σε περίσσευμα και γ ι’ αυτό διαφέ
ρουν η μια από την άλλη, όταν δε απόσπασθούν
από την διάνοια, χειροτερεύουν. Όταν αντίθε-
129
τα τα στοιχεία αυτά ακολουθούν την διάνοια και

είναι υπάκουα, επικοινωνούν με τον νοητό λόγο
με την μάθηση.
Εδάφ. 3. Έχει ο άνθρωπος το δικαίωμα να επιλέγει. Από
αυτόν εξαρτάται να διαλέξει το καλύτερο, όπως
και το χειρότερο. Διαλέγοντας το κακό οδεύει ο
άνθρωπος προς την σωματική του φύση.
Γι’ αυτό τότε επεμβαίνει η Ειμαρμένη εναν
τίον του.
Εδάφ. 4. Επειδή δε η νοηματική μας ουσία, ο πνευματι
κός λόγος είναι αυτόνομος, η ουσία παραμένει
πάντοτε αμετάβλητη και γ ι’ αυτό η Ειμαρμένη
δεν τον πλησιάζει τον άνθρωπο.
Εδάφ. 5. Όταν όμως ο άνθρωπος αποξενωθεί από τον
διανοητικό λόγο που είναι ο πρώτος μετά τον
πρώτο Θεό, η νοηματική του ουσία, προσκολλά-
ται στο υπόλοιπο σχέδιο που έχει καθορίσει η
φύση για τα όντα που γενούνται. Όταν δε η ψυ
χή του ταυτισθεί στον τρόπο αυτό της ζωής,
πλησιάζει το πεπρωμένο των όντων αυτών, έ
στω και αν είναι αμέτοχη από το φυσικό των όν
των εκείνων.
Δεκάτη εννάτη διδαχή του Ερμή

(σελ. 82)
Εδάφ. 1. Η ψυχή είναι αιώνια νοητή ουσία, και έχει τον

λόγο της ύπαρξής της. Ενωμένη με το σώμα
προσελκύει τον νόμο της αρμονίας. Όταν όμως
απαλλαγεί από το φυσικό της σώμα παραμένει
στον εαυτό της στον νοητό κόσμο στον οποίον
ανήκει. Η ψυχή κυβερνά άρχει και φέρνει στο
ον που έρχεται στη ζωή κίνηση όμοια με το νόη
μά της, που σημαίνει ότι φέρνει στο ον Ζωή.
130
Εδάφ. 2. Αυτή είναι η ιδιότητα της ψυχής, να δίνει στα

όντα κάτι το όμοιο με την ιδιότητά της.
Εδάφ. 3. Δυο είναι οι ζωές και δυο οι κινήσεις. Η μία κίνη
ση είναι κατα την ουσία και η άλλη κατά την φύ
ση του σώματος. Και η με πρώτη είναι γενικότε
ρη η δε άλλη μερικότερη. Η κατ’ ουσίαν κίνηση
είναι αυτεξούσια, η δε άλλη αναγκαστική. Γιατί
κάτι που κινείται υπόκειται αναγκαστικά στον
δημιουργούντα την κίνηση.
Εδάφ. 4. Η κινούσα την ψυχή κίνηση είναι δεμένη αδιάρ-
ρηκτα με τον έρωτα που την οδηγεί στην νοητή
ουσία. Γι’ αυτό και η ψυχή ως ασώματη δεν με
τέχει σε φυσικό σώμα’ είναι αμέτοχη ως προς
το σώμα. Εάν η ψυχή έχει φυσικό σώμα στερεί
ται και τον λόγον και την νόηση' γιατί το σώμα
στερείται σκέψης. Όταν το ον μετάσχει στην
ουσία, τότε γίνεται ζώσα ύπαρξη και έχει και
πνεύμα.
Εδάφ. 5. Το πνεύμα ανήκει στο σώμα και δέχεται τα πάν
τα. Ο Λόγος βλέπει το καλό, η δε αισθητική
πνοή διακρίνει τα φαινόμενα. Μοιράζεται δε
στα αισθητήρια όργανα, μέρος δε αυτής, πνευ
ματική δράση και πνεύμα ακουστικό και οσφρη
τικό και γευστικό και εφαπτόμενο. Το πνεύμα
αυτό ανάλογο γενόμενο με την διάνοια διακρί
νει ως φύση αισθητική, ή απλώς μόνον φαντάζε
ται.
Εδάφ. 6. Το σώμα δέχεται τα πάντα, ο δε λόγος ανήκει
στην ουσία και κρίνει έχοντας ως βάση την φρό
νηση. Συνυπάρχει δε η γνώση των θείων πραγ
μάτων στον λόγο στο δε πνεύμα η δοξασία.
Εδάφ. 7. Το πνεύμα τραβά την δύναμή του από τον κό
σμο που το περιβάλλει, ενώ η ψυχή έχει την δύ
ναμη στον εαυτό της.
131
Εικοστή διδαχή
(σελ. 86)
(Στοβαίος 1, 49, 3 - Τόμος Α ' σελ. 320 - Wachmulh)
Εδάφ. 1. Η ψυχή είναι ασώματη ουσία. Εφόσον δεν φέρει

σώμα δεν είναι σωστική ως προς τον εαυτό της.
Γιατί κάθε σώμα έχει ανάγκη από ύπαρξη ζωής
που βρίσκεται σε τάξη.
Εδάφ. 2. Κάθε που έχει γένεση, έχει και μεταβολή, γιατί
αποκτά μέγεθος και αύξηση. Σε κάθε τέτοιο σώ
μα είναι φυσικό να ακολουθήσει και μείωση που
σημαίνει φθορά.
Εδάφ. 3. Μόλις τον ον πάρει μορφή ζωής, ζει, κι επικοι
νωνεί με την ψυχή του και μένει στην ύπαρξη, ό
μως η αιτία του είναι προτύτερη από την ύπαρ
ξή του.
Λέγω δε ύπαρξη το όν που έχει λογική και
συμμετέχει της νοερής ζωής και ότι η ψυχή εί
ναι εκείνη που προικίζει το ον με νοερά ζωή.
Εδάφ. 4. Το ον αυτό καλείται ζώον, γιατί ζει λογικό γιατί
έχει νόηση και θνητό γιατί έχει σώμα που υπό-
κειται σε θάνατο. Η ψυχή του όντος είναι ασώ
ματη και έχει αμετάτρεπτη την δύναμή της.
Πως μπορούσαμε να πούμε, ζώσα ύπαρξη, ε
άν δεν θα είχε ουσία που να του δώσει ζωή, ού
τε και λογικό ον θα το λέγαμε, εάν δεν είχε νοη-
τική ουσία για να του δίνει νοερή ζωή.
Εδάφ. 5. Η νοερή ζωή δεν δίνεται σε όλα τα όντα, λόγω
της σύστασης του σώματός τους σε σχέση με
την αρμονία. Κι αυτό, γιατί εάν υπερέχει κατά
τη σύστασή του το θερμό υπερβολικά, γίνεται το
ον ελαφρό και θερμό. Εάν υπερέχει το ψυχρό,
γίνεται βαρύ και νωχελικό. Γιατί η φύση προ
σαρμόζει την σύνθεση του σώματος του όντος,
σύμφωνα με το άστρο που επικρατεί κατά την
γένεσή του, παίρνοντας δε η ψυχή το σώμα του
όντος από την αρμονία, του δίνει ζωή.
132
Εδάφ. 6. Η φύση συντονίζει την αρμονία του σώματος

του όντος, με την συγκρότηση των επηρειών
των άστρων και ενοποιεί τα πολυμιγή με την αρ-
μονιά των άστρων, για να υπάρχει συμπάθεια.
Γιατί το τέλος της αρμονίας των άστρων είναι
η γένεση της συμπάθειας κατά την ειρμαρμέ-
νην.
Εικοστή πρώτη διδαχή

(σελ. 88)
(Στοβαίος 1, 41, 11 - Τόμος A r σελ. 293 - Wachmuth)
Εδάφ. 1. Το Προϋπάρχον ον υπερέχει από όλα τα όντα

του σύμπαντος. Είναι το πρωταρχικό ον, χάρη
στο οποίον η ουσιότητα ή καθολική λεγάμενη
νοείται ως κοινό κτήμα των όντως όντων και
των όντων που νοούνται καθ’ ευάτόν.
Τα ενάντια ως προς αυτά όντα που υπάρχουν
και αυτά καθ’ εαυτό, είναι η φύση που είναι ου
σία αισθητή και που περιέχει στο είναι της όλα
τα αισθήματα.
Ανάμεσα στα αισθητά βρίσκονται οι νοηματι
κοί και οι αισθητοί θεοί, οι μεν μετέχοντες των
νοητών όντων οι δε των δοξαστών που επικοι
νωνούν με τους νοηματικούς θεούς.
Εδάφ. 2 . O l δοξασίες είναι εικόνες νοημάτων, όπως ο ή
λιος είναι η εικόνα του επουρανίου θεού Δη
μιουργού. Και όπως ο δημιουργός δημιούργησε
τα πάντα στο σύμπαν και ο ήλιος δημιουργεί τα
ζώα, γεννά τα φυτά και πρυτανεύει στα πνευμα
τικά’ στις πνοές.
Εικοστή δεύτερη διδαχή

(σελ. 89)
(Στοβαίος 1, 42, 7 - Τόμος Α ' σελ. 235 * Wachmuth)
Εδάφ. 1. Τώρα, γιατί τα βρέφη γεννώνται όμοια με τους

133
γονείς των, θα σας εξηγήσω τον λόγο. Ό ταν το

αίμα εξαφρούται, τα γενετικά όργανα αποθη
σαυρίζουν γόνο σπερματικό και όλα τα μέλη
του σώματος εκπνέουν κάποια θεία ενέργεια, ω
σάν να εγεννάτο τη στιγμή εκείνη ο άνθρωπος.
Και φυσικά, ότι συμβαίνει κατά την ώρα εκείνη
στον άνδρα, το ίδιο γίνεται και με την γυναίκα.
Ό ταν η έκρευση του άνδρα μείνει άθικτη, το
βρέφος γίνεται όμοιο μ’ αυτόν. Ό ταν όμως οι ό
ροι είναι αντίθετοι, το βρέφος γίνεται όμοιο με
την γυναίκα.
Συμβαίνει τότε ότι για μια μακρά σειρά γενε
ών, το βρέφος θα ομοιάζει με το πατέρα. Στη πε
ρίπτωση αυτή ο πατέρας θα ενεργεί ως Δεκα-
νός σχετικά με την ώρα που η γυναίκα απαιδο-
ποίει* που έπιανε το σπέρμα το ανδρικό.
ΤΟΜΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ
Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΙΣΙΣ ΣΥΖΥΓΟΣ ΤΟΥ ΟΣΙΡΙ
ΔΙΔΑΣΚΕΙ ΣΤΟΝ ΥΙΟ ΤΗΣ ΩΡΟ ΘΕΩΡΙΕΣ
ΤΟΥ ΕΡΜΗ ΤΟΥ ΤΡΙΣΜΕΓΙΣΤΟΥ
Διάλογος Ίσ ις - Ώ ρ ο υ
(Στοβαίος 1, 49, 44 - Τόμος 1 σελ. 385 - Wachmuth)
ΕΡΜΗΣ Ο ΤΡΙΣΜΕΓΙΣΤΟΣ
(Στοιχεία από την Ιερά Βίβλο)
Εδάφ. 1. Αυτά λέγοντας η Ίσις έδωσε στον υιό της Ώρο

γλυκό ποτό αμβροσία την οποία παίρνουν οι ψυ
χές από τους θεούς και άρχισε να του αποκαλύ
πτει τον ιερώτατο αυτό λόγο.
Λέει στον Ώ ρο η Ίσις:
Εδάφ 2. Επειδή παιδί μου Ώρε, ο πολυστεφής ουρανός
είναι υπεράνω της φύσης των υποκειμένων και
δεν στερείται κανένα πράγμα από τα οποία πε-
ριέχονται στον κόσμο, είναι ανάγκη να στολι-
σθεί η φύση· και να ολοκληρωθεί από τα υπερ
κείμενα (από τον ουρανό). Γιατί δεν μπορεί να
συμβαίνει τα υποκείμενα να στολίζουν τα υπερ-
κείμενα.
Είναι ανάγκη και τα μεγάλα μυστήρια του
σύμπαντος να είναι ανώτερα των πιο μικρών μυ
στηρίων.
Κατά τον ίδιο τρόπο και η τάξη του ουρανού
υπερτερεί της τάξης της γης, γιατί η ουράνια
τάξη είναι αμετάβλητη και δεν γίνεται αντιλη
πτή από την διάνοια των θνητών ανθρώπων.
138
Εδάφ. 3. Τα κάτω του ουρανού όντα έχουν καταληφθεί α

πό το δέος βλέποντας την ομορφιά του ουρα
νού σαν αναπαράσταση του άγνωστου θεού,
της νύκτας την σεμνότητα και το ημίφως της
που είναι ασθενέστερο από το ηλιακό φως, και
από τα μυστήρια του ουρανού που κινούνται
χρονικά σε τακτικές περιόδους που ρυθμίζον
ται από κρυπτές απόρροιες, χάρη στις οποίες
συγκροτούνται και συναυξάνονται τα κάτω του
ουρανού υπάρχοντα. Απ’ όλα αυτά το δέος των
ανθρώπων αναγεννάτο και οι έρευνες των ήσαν
ανέκφραστες.
Εδάφ. 4. Επειδή τον αρχιτέκτονα του σύμπαντος η αν
θρωπότητα δεν τον είχε εννοήσει ακόμη, κατεί-
χετο από αγωνία και αγνωσία, όταν όμως εκδη
λώθηκε, ενέπνευσε στις θεότητες τον έρωτα
της μάθησης και έσπειρε στις διάνοιές των την
αυγή των σκέψεων, για να επιθυμήσουν να
βρουν τα μυστικά του ουρανού και να μπορέ
σουν να δημιουργήσουν κι αυτοί.
Εδάφ. 5. Αυτά όμως τα πράγματα, παιδί μου Ήρε, δεν
μπορούσαν να γίνουν από ένα όν θνητής σπο
ράς, αλλά από μια ψυχή που έχει συμπάθεια
προς τα ουράνια μυστήρια.
Τέτοιο ον ήταν ο Ερμής ο παντογνώστης. Αυ
τός γνώρισε τα μυστήρια του σύμπαντος τα εί
δε, τα κατανόησε, και αφού τα κατανόησε άρχι
σε να τα αποκαλύπτει και να αποδείχνει την α-
λήθειά των. Αυτός αφού τα κατανόησε τα θεία
μυστήρια τα χάραξε και τα απέκρυψε, προτιμή-
σας να σιωπήσει παρά να τα διαλαλήσει για να
τα αναζητήσουν και να τα μελετήσουν οι μετά α
πό αυτόν άνθρωποι που θα έλθουν στον κόσμο.
Εδάφ 6. Μετά ο Ερμής ο δορυφόρος των συγγενών θε
ών ανέβηκε στα άστρα, αλλά άφησε ως διάδοχό
του τον υιό του Τατ (κέφαλο) που ήταν και υιός
του και παραλήπτης των μαθημάτων του και αρ
γότερα πριν φύγει στους ουρανούς, τα έργα
του τα άφησε στον Ασκληπιό που τον έλεγαν I-
μούθη (= Ημαθίων) και που ήταν υιός του Ηφαί-
139
στου και άλλων προσωπικοτήτων, οι οποίοι ε-

πρόκειτο με την βούληση του βασιλέα του σύμ
παντος και της πρόνοιας του να τα διακηρύξουν
τα έργα του στην ανθρωπότητα ενσυνείδητα,
Εδάφ. 7. Ο Ερμής έλεγε στους γύρω του ότι τα έργα του
δεν τα εμπιστεύθηκε ούτε στον υιό του όλα, για
τί ήταν ακόμη μικρός* στις τελευταίες του όμως
ώρες τα εναπόθεσε στον ναό του Όσιρι (του Η
λιου Διονύσου).
Μετά την εκεί απόκρυψη των ιερών του κειμέ
νων, πριν ξεψυχήσει προσευχήθηκε στον θεό,
και μετά ανυψώθηκε στους ουρανούς.
Εδάφ. 8. Αλλά παιδί μου δεν θα σου αφήσω ημιτελείς τις
ιστορίες αυτές. Θα σου αποκαλΰψω το πως προ
σευχήθηκε ο Ερμής πριν φύγει για τους ουρα
νούς-.
«Ω, είπεν ο Ερμής, ιερά μου βιβλία που σας έ
γραψα με τα άφθαρτά μου χέρια, παραμείνατε
για πολλά χρόνια αθεώρητα χωρίς να σας γνω
ρίσουν οι άνθρωποι του μέλλοντος που πρόκει
ται να διασχίσουν τις εκτάσεις της γης, ως την
ημέρα που θα γεννήσει η γη τους άξιους ανθρώ
πους που θα τους φωτίσει ο Δημιουργός μας και
που θα σας ερμηνεύσουν και θα σας διαδώσουν
στη γη».
Και λέγοντας αυτά ο Ερμής απόθεσε τα έργα
του στο ναό του Όσιρι (του Διονύσου) και απο
σύρθηκε στα διαμερίσματά του.
Εδάφ. 9. Έτσι περνούσε άγονος στη μάθηση του Ερμή ο

χρόνος και η φύση ήταν στείρα των μαθημάτων
του.
Τότε επενέβησαν οι θεότητες του ουρανού
και είπαν στον βασιλέα του Σύμπαντος, ότι τα
όντα που είχε δημιουργήσει είχαν περιπέσει
στην αδράνεια και ότι ήταν ανάγκη να οργανω
θεί το Σύμπαν.
Εδάφ. 10. Ακούοντάς τους να λέγουν αυτά οι θεότητες
του ουρανού, ο βασιλέας του Σύμπαντος γέλα
σε, και είπε:
140
«Ας γεννήσει η φύση. Και αμέσως ένα θηλυ

κόν ον εξαίσιας ομορφιάς βγήκε από την φωνή
του που βλέποντάς την οι άλλοι θεοί, κατεπλά-
γησαν. Εκείνο το εξαίσιο δημιούργημα ο βασι
λιάς του σύμπαντος το ονομάστε «Φύση» και
την διέταξε να γονιμοποιήσει.
Εδαφ. 11. Και ο θεός αντικρύζοντας το σύμπαν, ανεφώνι-
σε:
«Ας πληρωθεί ο ουρανός με όντα, και ο αέρας
και ο αιθέρας».
Αυτά είπε ο θεός και έγιναν.
Εδάφ 12. Η δε φύση αυτομιλώντας ένοιωσε ότι δεν μπο
ρούσε να παρακούσει την προσταγή του γεννή-
τορά της.
Εδάφ. 13. Και συνελθούσα με τον πόνο, εποίησε μια κόρη
που την εκάλεσε «Εύρεση». Σ’ αυτήν ο θεός χά
ρισε την ύπαρξη και το δώρο να παράγει όντα
που τα πλήρωσε με μυστήρια και της χάρισε την
ηγεμονία σ’ αυτά.
Εδάφ. 14. Ο δε θεός μη θέλοντας να μείνε ο ανώτερος κό
σμος αργός, τον εγέμισε με πνευματικά όντα
για να μη μείνει κανένα τμήμα του ουρανού α
δρανές και ακίνητο. Γι’ αυτό άρχισε να τεχνο-
ποιεί ουσίες ιερές. Πήρε πνεύμα από την ουσία
του όσο του χρειάζονταν και το έμιξε με το πυρ
και με άλλες ουσίες και με κάποιες απόκρυφες
επιφωνήσεις εδημιούργησε ένα κράμα από το
οποίο βγήκε στην επιφάνεια μια λεπτή αύρα ύ
λης που ήταν ορατή μόνον σ’ αυτόν, γιατί αυτός
ήταν ο αρχιτέκονάς της.
Εδάφ. 15. Επειδή η αόρατη αυτή ύλη δεν έλυωνε από την
θερμότητα γιατί προέρχονταν από πυρ και δεν
πάγωνε από το κρύο γιατί ήταν πνευματικό δη
μιούργημα με ξεχωριστή ιδιοσύσταση φύση, ο
θεός το ονόμασε το μίγμα εκείνο, «ψύχωση».
Από το μίγμα εκείνο ο θεός εδημιούργησε μυ
ριάδες μυριάδων ψυχών με τάξη και συμμετρία
βάσει των σχεδίων του, ως έμπειρος αρχιτέκον-
τας που είναι και που γνωρίζει το τι και το πως
να δημιουργεί.
141
Εδάφ 16. Το εξατμιζόμενο όμως άνθος αυτού του κράμα

τος δεν ήταν όμοιο γιατί το πρώτο στρώμα ήταν
καθαρότερο και πληρέστερο από το δεύτερο
στρώμα και καλύτερο από το τρίτο.
Έτσι εδημιουργήθη η τάξη των ψυχών, ο α
ριθμός των οποίων έφθασε στις εξήντα τάξεις
όχι όμως αιώνιες, γιατί προέρχονταν από μια
ουσία που μόνον αυτός γνώριζε να τελειοποιή
σει. Γι’ αυτό και καθόρισε τα όρια της παραμο
νής των στην περιοχή του ουρανού, για να μπο
ρούν να περιστρέφουν τον κύλινδρο με τάξη και
οικονομία, ώστε να ευχαριστήσουν τον πατέ
θεό.
Εδάφ. 17. Αυτός δε σταθείς στο περικαλλές βάθρο του Αι
θέριου χώρου, είπε:
«Ω Ψυχές, έργο του πνεύματός μου και της
φροντίδας μου, καλά τέκνα που με τα χέρια μου
σας έπλασα, σας παραχωρώ τον κόσμο μου,
σας καλώ όμως να κρατήσετε αυτές τις διατα
γές μου:
Μην πειράξετε άλλο χώρο εκτός από εκείνον
στον οποίον σας έταξα να μείνετε. Εάν υπακού-
σητες στις διαταγές μου, ο ουρανός θα είναι α
νοικτός για σας για να σας υποδεχθεί, όπως και
ο αστερισμός που σας έχει τεθεί και ο θρόνος
της αρετής.
Εάν κάνετε κάτι το αντίθετο προς τη θέλησή
μου, θα σας ετοιμάσω αλυσσίδες και τιμωρίες».
Εδάφ. 18. Αυτά είπε ο Κύριος και Θεός μας, και ανέμιξε το
νερό με τη γη. Ανακινήσας το μίγμα και εμφυσή-
σας σ’ αυτό πνεύμα πήρε τον επίπαγο που έ
πλεε στην επιφάνεια που είχε ροδαλό χρώμα
και ήταν καλοπηγμένο, από αυτό δε το μίγμα έ
πλασε ζώδια με μορφή ανθρώπου.
Εδάφ. 19. Απευθυνόμενος προς τις ψυχές ο Θεός είπε:
«Τέκνα μου, πλάσματα της φύσης μου, δε
χθείτε τα έργα της τέχνης μου και κάθε μια από
σας ας πλάσει κάτι το συγγενικό με την φύση
του. Και για χάρη σας σας δίνω αυτά τα αντικεί
μενα για να τα έχετε ως πρότυπα.
142
Εδάφ. 20. Και προσάρμοσε τον κόσμο προς τα ανθρωποει

δή ζώδια που απαρτίζονται από ζώα, και παρε-
χώρησε πάντεχνες δυνάμεις και πάντεχνο
πνεύμα γενετικό, που επρόκειτο να διαδεχθεί
το ένα το άλλο αιώνια.
Εδάψ. 21. Τελειώνοντας αυτά ο θεός απεσύρθη υποσχό
μενος στις ψυχές αόρατο πνεύμα σε κάθε ο
μοιογενή ουσία, ώστε η κάθε ψυχή με τη σειρά
της να μπορεί να φέρει στη γένεση όντα παρό
μοια μ’ αυτήν, χωρίς να είναι ανάγκη να πλα-
σθεί κάτι άλλο από ότι πλάστηκε.
Εδάφ. 22. Ώρος στην Ισίδα.
Τι έχουν κάνει οι ψυχές μητέρα;
ΙΣΙΣ, στον Ώρο:
Πήραν το μίγμα της ύλης και προσπάθησαν να
το εννοήσουν, να ιδούν από τι έχει πλασθεί.
Αυτό όμως τους ήταν δύσκολο να το εννοή
σουν και επειδή εφοβήθησαν μήπως η έρευνα
των εκείνη προκάλεσε την οργή του θεού, άρχι
σαν να εκτελούν τα όσα τους είχε ειπει να κά
νουν.
Εδάφ. 23. Από ανώτερο στρώμα της ύλης όπου ο επίπα
γος ήταν ελαφρότερος, διεμόρφωσαν το γένος
των ορνέων. Εν τω μεταξύ όμως το μίγμα είχε
μισοπαγώσει και είχε πάρει στερεά κατάσταση.
Από εκείνο το μίγμα διεμόρφωσαν το γένος των
τετραπόδων ζώων, και από ολιγότερο ελαφρό,
διεμόρφωσαν το γένος των ψαριών και από το
υπόλοιπο του μίγματος οι ψυχές διεμόρφωσαν
το γένος των ερπετών.
Εδάφ. 24. Από αυτά που έκαναν, οι ψυχές αποθρασύνθη-
καν και άρχισαν να παραβιάζουν τις διαταγές
που είχαν πάρει από τον δημιουργό θεό. 'Αρχι
σαν να φεύγουν από τον τόπο που τους είχε ορί
σει ο θεός να μένουν. Εκινούνται αενάως, χωρίς
να παραμείνουν στον ίδιο τόπο που τους είχε ο-
ρισθεί για να μένουν αρχικά και τραβούσαν σ1έ
να δρόμο που τις οδηγούσε στον θάνατο.
Εδάφ. 25. Αυτή όμως η συμπεριφορά τους, όπως μου διη-
143
γήθηκε ο Ερμής, δεν διέφυγε του θεού του Σύμ-

παντος, και άρχισε να μελετά έναν τρόπο για να
τις κολάσει και να τις κάνουν να υποφέρουν. Έ
τσι ο ηγεμόνας του σύμπαντος και δεσπότης
του σκέφθηκε να δημιουργήσει τον οργανισμό
των ανθρώπων, για να κολάσει μια για πάντα το
γένος των ψυχών κι έτσι έγινε.
Εδάφ. 26. Τότε μου είπε ο Ερμής, τον κάλεσε ο θεός και
του είπε: «Ερμή, ψυχή βγαλμένη από την ψυχή
μου, νου ιερέ βγαλμένε από τον νου μου, πήγαι
νε εκεί κάτω στη γη.
Εδάφ. 27. Ως πότε η γη θα εξακολουθεί να παρουσιάζει το
θλιβερό αυτό θέαμα, μ’ αυτές τις ενσαρκωμένες
σε σώματα ανθρώπων ψυχές, που τις έχω εντά
ξει για να τις τιμωρήσω; Έως πότε να μένουν ε
κεί στην αδράνεια; Πήγαινε Ερμή και κάλεσε ό
λες τις θεότητες του ουρανού».
Αυτά παιδί μου Ώ ρε μου αποκάλυψε ότι έγι
ναν ο Ερμής, και όλοι οι θεοί πήγαν στη προστα
γή του κοντά του και ο θεός τους είπε: «Ρίξτε το
βλέμμα σας στη γη και στα υποκείμενά της». Τό
τε οι θεότητες έστρεψαν το βλέμμα των προς
την γη, και αντελήφθησαν το τι γίνονταν εκεί,
και τι ήθελε ο κύριος του σύμπαντος να προσφέ
ρει στα εκεί όντα.
Εδάφ. 28. Τότε ο 'ήλιος είπεν: «Κύριε, θα λάμψω πιο έντο
να». Η Σελήνη υποσχέθηκε κι αυτή να φωτίσει
πιο έντονα τη τροχιά της, κι έλεγε ότι είχε γεν
νήσει στη γη τον φόβο, τον ύπνο, και τη μνήμη,
που θα ήταν ανωφελείς στους ανθρώπους, ο
Κρόνος ο πλανήτης έλεγε ότι ήταν ο πατέρας
της δικαιοσύνης και της ανάγκης. Ο Δίας ο πλα
νήτης έλεγε ότι για να μην περιπέσει σε διαμά
χες ο κόσμος της γης, εγέννησε την ελπίδα και
την ειρήνη. Ο Άρης έλεγε ότι είναι ο πατέρας
της οργής του αγώνα και της έριδας. Η Αφροδί
τη είπε: «Εγώ Κύριε ενέπνευσα στους ανθρώ
πους την ηδονή, τον πόθο και το γέλιο, για να
μην πονούν οι ψυχές που είναι στην κόλαση ι η*;
γης πολύ.
144
Και ο Κύριος χάρηκε με τα λόγια αυτά της Α

φροδίτης.
Εδάφ. 29. Κι εγώ, μου είπεν ο Ερμής, παρακαλούσα τον
Μόναρχο, κι εκείνος μου είπε να χρησιμοποιή
σω για τις ψυχές τα υπόλοιπα του μίγματος της
πλάσης των όντων. Το πήρα και το βρήκα πολύ
ξηρό.
Εδάφ. 3°· Πήρα τότε για την μίξη περισσότερο νερό για
να την ανανεώσω για να γεννηθούν τα όντα άρ
ρωστα και αδύνατα. Το είδε το μίγμα εκείνο ο
Κύριος και διέταξε να ενσωματωθούν σ’ αυτό οι
ψυχές,
Εδάφ. 31. Τότε οι ψυχές κατελήφθησαν από πανικό σαν έ
μαθαν για την τιμωρία των.
Εδάφ. 32. ΙΣΙΣ στον Ώρο:
Και τώρα παιδί μου Ώρε, θα ακούσεις τις από
κρυφες θεωρίες που ο προπάτορας Καμήφης ά-
κουσε από τον Ερμή τον υπομνηματογράφο ό
λων των ιερών έργων και εγώ η ίδια από τον
προγενέστερο του Καμήφη.
Εδάφ. 33. Όταν οι τιμωρημένες ψυχές επρόκειτο να ε-
κλεισθούν σε σώματα, άλλες απ’ αυτές οδύρον
ταν και αναστέναζαν σαν τα άγρια ζώα όταν
πιάνονται από τους ανθρώπους και τα υποχρε
ώνουν να εργασθούν και ανθίστανται σ’ αυτούς
που τα κατακρατούν και σε ορισμένες περιπτώ
σεις και τους σκοτώνουν, και άλλες ψυχές τσίρι
ζαν σαν τα φειδία.
Εδάφ. 34. Ά λλες ψυχές κράυγαζαν γοερά και στρέφον
τας τα μάτια των προς τον ουρανό έλεγαν: «Ω
ουρανέ, αρχή της γένεσής μας και συ αιθέρα
του σύμπαντος και σύ αέρα και του μονάρχου
Θεού χέρια και συ ιερό πνεύμα και φως του ή
λιου και της σελήνης, της αρχής μας σύντρο
φοι, κλαίμε γιατί αποσπασθήκαμε από σας βά
ναυσα και γίναμε τώρα άθλιες. Κλαίμε γιατί α
ποσπασθήκαμε από την ιερή ατμόσφαιρα καί α
πό την μακαρία πολιτεία των θεών και γίναμε ά
θλια σκηνώματα στις υλικές σάρκες της γης.
145
Εδάφ. 35. Ποια απρεπή πράγματα κάναμε οι δυστυχισμέ

νες και τιμωρούμεθα έτσι; Και πόσες άλλες τ ι
μωρίες μας περιμένουν;
Εδάφ. 36. Τα μάτια μας δεν θα μπορέσουν να αντικρύσουν
τις ψυχές του θεού. Μετά βίας θα μπορέσουμε
να δούμε με τον υγρό κύκλο των ματιών μας ένα
μικρό μέρος του προγόνου μας ουρανού και θα
αναστενάζουμε αιώνια, γιατί μας θεωρούν ως ά
θλιες, λόγω της καταδίκης μας σε ενσάρκωση
και μόνον με την βοήθεια του φωτός του ήλιου
και μόνον, μπορούμε να τον διακρίνουμε τον ου
ρανό.
Μας είναι οδυνηρό να ακούμε τους συγγενι
κούς μας ανέμους να φυσούν* και αντί του σύμ-
παντος στον οποίον ζούσαμε πρώτα, να ζούμε
τώρα στον στενό χώρο του υλικού μας σώμα
τος, στον οποίον ενσαρκωθήκαμε.
Εδάφ. 37. Όταν ενσαρκωνόμεθα μας καίει η θλίψη. Δέ
σποτα, πατέρα και ποιητή μας αν και αδιαφο
ρείς πλέον για εμάς βάλε μας το ελάχιστο όριο
στη καταδίκη μας' αξίωσε μας να ξαναείδούμε
τον ολόχαρο κόσμο του ουρανού.
Εδάφ. 38. ΙΣΙΣ στον Ώρο:
Με επιτυχία παιδί μου Ώ ρε έκαναν την δέηση
αυτή, γιατί ο Μονάρχης του Σύμπαντος απάντη
σε έτσι στις δεόμενες ψυχές: «Ο έρωτας και η α
νάγκη, ω ψυχές, θα επικρατήσουν στην ζωή
σας. Αυτοί είναι οι δέσποτες και οι ταξίαρχοι
των πάντων. Όσες από σας θα εξυπηρετήτε την
αγέραστη βασιλεία μου, εάν παραμείνετε ανα
μάρτητες, θα εξακολουθείτε να μένετε στον ου
ράνιο χώρο’ εάν όμως σας βαρύνει κάποια μομ
φή θα είσθε καταδικασμένες να κατοικείτε εγ
κλωβισμένες στον χώρο που είναι προορισμέ
νος για τα θνητά όντα.
Εδάφ. 39. Και εάν μεν τα αμαρτήματα σας θα είναι μέτρια,
όταν θα εγκαταλείψετε τα θνητά σας σώματα,
θα ξαναγυρίσετε στον ουρανό που είναι η πα
τρίδα σας. Και εάν σ’ αντίθετη περίπτωση οι α-
146
μαρτίες σας θα είναι βαριές, όταν εγκαταλείψε-

τε το σαρκίο σας, όχι μόνον δεν θα ξαναδείτε
τον ουρανό, αλλά θα εξακολουθείται να ζήτε
σε θνητά σώματα ανθρώπων κινούμενοι από
σώμα σε σώμα με ενσαρκώσεις.
Εδάφ. 40. ΙΣΙΣ στον Ώρο.
Αυτά τα λόγια είπε ο μονάρχης του ΣΟμπαντος
στις ψυχές και συνέχισε την ομιλία του λέγον
τας: «Αναγνωρίστε λοιπόν ότι λόγω των σφαλ
μάτων σας βρίσκεσθε ενσωματωμένες σε σώμα
τα».
Εδάφ. 41. Ώστε η αναγέννησή σας να προετοιμάζεται
στις σάρκες των σωμάτων σας, η δε έξοδός σας
από τα σώματα αυτά, για όσες από σας σταθούν
στη ζωή σας στα σώματα σας δίκαιες, θα είναι
απολύτρωση.
Εδάφ. 42. Οι δικαιότερες από σας ω ψυχές, όταν ενσαρ
κωθούν για να ζήσουν στη γη, θα γίνουν στους
ανθρώπους βασιλείς δίκαιοι, γνήσιοι φιλόσο
φοι, νομοθέτες, αληθινοί μάντεις, ριζοσπάστες,
προφήτες, έμπειροί μουσικοί, αστρονόμοι με
γερόν νουν, και προσωπικότητες άλλων λει
τουργημάτων. Εάν ενσαρκωθούν σε πτηνά, θα
γίνουναετοί, γιατί αυτοί δεν καταδιώκουν ομο
γενείς, των και ούτε τους τρώνε, εάν δε στη πε
ριοχή των υπάρχουν και άλλα πτηνά, ο αετός τα
εποπτεύει' δεν τα επιτρέπει να προσβάλλουν
τα αδύνατα πτηνά, γιατί το αίσθημα της δικαιο
σύνης το έχουν ανεπτυγμένο.
Θα ενσαρκωθούν και σε λιοντάρια που είναι
γερά τετράποδα και δεν δαμάζονται από τον ύ
πνο* δεν κοιμούντα και είναι ακούραστα.
Εάν ενσαρκωθούν σε ερπετά, θα γίνουν δρά
κοι, γιατί τα ερπετά αυτά είναι δυνατά, μακρό
βια, άκακα και φιλάνθρωπο, ημερώνονται εύκο
λα και στα γεράματά τους αρχίζουν να ανανεώ
νονται, όπως γίνεται και στις θεότητες.
Εάν ενσαρκωθούν σε ψάρια, θα γίνουν δελφί
νια. Γιατί τα δελφίνια σώζουν ναυαγούς; και ό-
147
ταν ιδούν ότι οι ναυαγοί αναπνέουν ακόμη, τους

μεταφέρουν στη ξηρά.
Εδάφ. 43. Λέγοντας αυτά ο Μόναρχος μετεμορφώθη στη
φύση του, έγινε Νους. Τότε φάνηκε στη γη έναν
ισχυρότατο πνεύμα αορίστων διαστάσεων. Πα-
ρουσιάσθηκε ως άνθρωπος ωραίος, μυαλωμέ
νος και άγριος που ενέπνευσε τον φόβο, όταν
είδε τις ψυχές να μπαίνουν σε σαρκικό σκηνώ
ματα, είπε στον Ερμή:
— Πώς τα λέν τα όντα αυτά, Ερμή;
— Ανθρώπους, του απάντησε ο Ερμής
Και ο διάλογος Ερμή και του όντος εκείνου,
αρχίζει:
Εδάφ. 44. — ΙΣΧΥΡΟ ΟΝ, στον Ερμή:
Άνθρωποι, είπες; Ερμή, κάνεις λάθος τρομερό
ενσαρκώνοντας τέτοια όντα στη γη.
Το ον αυτό έχει περίεργα μάτια. Έχει γλώσ
σα και μιλά, και θα ακούσει πράγματα που δεν
το αφορούν, η δε έρευνα του θα-τα καταχρα-
σθεί. Αυτό το όν αποφάσισες να το αφήσεις α
μέριμνο; Ω γενεσιουργέ, αυτό το ον θα θελήσει
να μάθει τα μυστικά της φύσης. Θα το αφήσεις
αυτό το όν, ανενόχλητο, χωρίς δυσκολίες, για
να προεκτείνεις τα νοήματά τους ως τα έσχατα
όρια της γης;
Εδάφ. 45. Οι άνθρωποι αυτοί θα εξορύξουν τις ρίζες των
φυτών και θα τις ανασκάψουν. Θα εξετάσουν
την ποιότητα των χυμών των* θα ερευνήσουν
την φύση των λίθων και θα ταράξουν την ζωή
των αλόγων όντων. Και όχι μόνον αλόγων
ζώων, αλλά και την δική των Ζωή θα θελήσουν
να εξετάσουν, για να ιδούν το πως είναι κατα
σκευασμένοι. Θα απλώσουν τα χέρια των και
στις θάλασσες της γης* θα διανοίξουν βουνά
για να πάνε από το ενα μέρος της γης στο άλλο,
έως ότου ψθάσουν στα πέρατα του Πόντου, θα
αναζητήσουν το τι κρύπτεται και πίσω από τους
ιερούς χώρους, και το τι κρύβεται στον ουρανό
για να μάθους το πως κινούνται τα άστρα στην
απεραντοσύνή του.
148
Όμως αυτά είναι ολίγα' θα θελήσουν να φθά-

σουν ως την εσχατιά της γης.
Εδάφ. 46. Εάν, Ερμή, οι άνθρωποι ζήσουν χωρίς πόνους
και φόβους, ο ουρανός δεν θα μπορέσει ν’ ανα
χαιτίσει την τόλμη των, του να φθάσουν ως τα
άστρα. Δίδαξέ τους να αγαπούν τα μεγάλα ορά
ματα, τα μεγάλα σχέδια, ώστε όταν αποτύχουν
του να τα πραγματοποιήσουν, να δαμασθούν α
πό τη στενοχώρια των και να σταματήσουν από
το να προξενούν καταστροφές στη γη.
Ας χάσουν το θάρρος των, για να περιορί
σουν τις δραστηριότητές των.
ΙΣΙΣ στον Ώρο:
Πονάς παιδί μου Ώ ρε ακούοντας όλα αυτά ό
μως ακούσε τώρα και κάτι χειρότερο.
Εδάφ. 47. Ο Ερμής ακούσε τις εισηγήσεις του υπερφυσι
κού όντος που Μώμο το ονόμαζαν καί που είχε
φιλικό πνεύμα, και ήταν διατεθειμένος να τα ε-
κτελέσει, και του απάντησε:
«Μώμε, του είπε, η θεία φύση που περιβάλλει
τον κόσμο δεν θα είναι δυνατό να γίνει ορατή
στο βλέμμα των ανθρώπων. Γιατί ο θεός εμένα
με διόρισε ως ταμία και προνοητή για την γη.
Θα διδάξω στους ανθρώπους θεωρίες, στις ο
ποίες θα υπάγονται όλοι οι άνθρωποι της
γης...».
Αυτά, παιδί μου Ώρε, είπε ο Ερμής στον Μώ
μο...
Εδάφ. 48. Στο μεταξύ η ενσάρκωση των ψυχών σε ανθρώ
πινα υλικά σώματα, είχε συντελεσθεί.
Εδάφ. 49. Και ο Μονάρχης του Σύμπαντος κάλεσε σε συ
νέδριο την σύγκλητο των θεοτήτων στις οποίες,
είπε: «Θεοί που έχετε άφθαρτη φύση, σεις που
σας έτυχε ο κλήρος να είσθε ηγήτορες της αιω
νιότητας, ως πότε θα έχουμε αυτήν την ηγεμο
νία, χωρίς να μας αναγνωρίσει κανείς; Εως πότε
θα γίνει αυτό. Χωρίς να την βλέπουν την γη, ο ή
λιος και η σελήνη; Ας αρχίσει λοιπόν ο καθένας
σας να δημιουργεί κατά τις δυνάμεις του.
149
Ας αφανίσουμε αυτή την αδράνεια με τις δυ

νάμεις μας. Ας φανείς στους μετέπειτα ανθρώ
πους ο μύθος ότι υπήρχε κάποτε χάος στο Σύμ-
παν.
Ας αρχίσουμε να κάνουμε μεγάλα έργα, και
ας αρχίσω να το κάνω αυτό πρώτος εγώ».
ΙΣΙΣ, στον Όρο. Αυτά είπε παιδί μου ο Μονάρ-
χος στους Θεούς και μονομιάς η σκοτεινή μάζα
του Χάους, άρχισε να διαμορφώνεται.
Εδάφ. 50. Και φάνηκε ο ουρανός στολισμένος με τα μυ-
στήριά του" ο ήλιος έλαμψε και η γη στερέωσε
και πήκτωσε, και παρουσιάσθησαν σ’ αυτήν όν
τα στολισμένα με διάφορα κοσμήματα, ο δε θε
ός χάρηκε βλέποντας τα έργα του κινούμενα.
Εδάφ. 51. Τότε ο θεός γέμισε τα χέρια του με ότι υπάρχει
στη φύση και σφίγγοντάς τα δυνατά, είπε:
«Πάρε ω Ιεράγη, γενέτειρα των πάντων, για
να μη φανείς ότι στερείσαι από ότι σου λείπει.
Αυτά είπε, παιδί μου Ώρε, ο θεός και τα διέσπει-
ρε στη γη.
Εδάφ. 52. Στην αρχή της δημιουργίας, επικρατούσε στη
γη αγνωσία για τα πάντα, και ως προς την φύση
του θεού. Γιατί οι έγκλειστες στα σώματα των
ανθρώπων ψυχές μη υποφέροντας την ατιμία
που έπαθαν, φιλονικούσαν με τους ουρανίους
θεούς’ όντας δε υπερήφανες για την θεϊκή των
καταγωγή, έλεγαν ότι είχαν την ίδια καταγωγή
από τον δημιουργό, και παρακινούσαν τους αν
θρώπους να πολεμούν ο ένας τον άλλο. Και ό
πως ήταν επόμενο, οι ισχυροί σκότωσαν τους α
δυνάτους, κι επιτίθεντο και εναντίοντων Ιερών
χώρων...
Εδάφ. 53. Αυτά γίνονταν στη γη, και τα στοιχεία της αγα
νάκτησαν και απεφάσισαν να εμφανισθούν στον
Μονάρχη του σύμπαντος, για να εκφράσουν τα
παραπόνά των για τις αγριότητες των ανθρώ
πων.
Εδάφ. 54. Πρώτα μίλησε το πυρ: «Δέσποτα, είπε στο θεό,
αρχιτέκτονα του κόσμου και σεβάσμιο όνομα,
150
μήπως έχεις σκοπό να αφήσεις άθεο, χωρίς θεό

τον κόσμο της γης;
Εδάφ. 55. Εκδηλώσου* κάμε την παρουσία σου αισθητή
στους ανθρώπους* στείλτε τους κάποιο σημάδι*
δώσε τους νόμους και χρησμούς* κάνε τους
νοητή την ειρήνη* δώσε τους ελπίδες αναγέννε-
σης, ώστε ν' αποφύγουν την αδικία. Βάλε τους
όρκους* θα τους φοβηθούν και θα παύσουν να
θέλουν τα ανούσια... γιατί με μολύνουν οι ασχή
μιες των ανθρώπων που έπλασες, η δε άθεη
τόλμη των με υποχρεώνει να κάνω σκόνη τις
σάρκες των...
Εδάφ. 56. Δεύτερος πήρε τον λόγο ο αέρας:
«Δέσποτα - είπε κι αυτός - οι αναθυμιάσεις
των πεθαμένων σωμάτων των ανθρώπων, με κά
νουν άρρωστο και ανθυγιεινό. Βλέπω πράγματα
που δεν έπρεπε να γίνουν.
Εδάφ. 57. Τρίτο πήρε τον λόγο το νερό:
«Πατέρα, και δημιουργέ των πάντων, δαιμό
νιε ποιητή της φύσης, που μέσα σου γεννάς, κά
με το ρεύμα των ποταμών να κυλά καθαρό. Γιατί
τα ποτάμια και οι θάλασσες είναι γεμάτα από
σκοτωμένους».
Εδάφ. 58. Τετάρτη παρουσιάσθηκε στον θεό η γη: «Βασι
λέα, πρύτανη του ουρανού, ηγεμόνα και πατέρα
μας,... μια ομάδα απάνθρωπων έχει ξεχυθεί κα
τεπάνω μοσ. Έχω χώρο για κάθε κατηγορία όν-
των και για τους σκοτωμένους.
Εδάφ. 59. Τώρα όμως με ατιμάζουν* όλα τα έχει ο κόσμος,
θεό όμως, δεν έχει, γ ι’ αυτό και παρανομεί. Διε
φθαρμένη κατάντησα από τα πτώματα των σκο
τωμένων.
Εδάφ. 60. Και τους ανάξιους που είμαι υποχρεωμένη να
δεχθώ...».
Εδάφ. 61. Αυτά είπε και η γη στον Μονάρχη του σύμπαν-
τος κι εκείνος γέμισε την γη με ότι της χρειά
ζονταν, και είπε:
«Πορευθείτε άξια τέκνα του μεγάλου πατέρα
σας στην γη... όμως,
151
Να μην νεωτερίζετε...
Να μην εγκαταλεϊψετε τον κόσμο χωρίς την
υπηρεσίες σας. Γιατί στο εξής η απόρρειά μου
θα υπάρχει στον κόσμο ως τιμωρός των τυράν
νων, κάθε δε άνθρωπος θα ανταμοιφθεί επάξια
με τις καλές του πράξεις.
Εδάφ. 62. Έτσι τα στοιχεία της φύσης έπαυσαν από του
να παραπονούνται, και κάθε ένα από αυτά κυ
βερνούσε ήρεμα στον χώρο των.
Εδάφ. 63. Ακούοντας αυτά από την μητέρα του, ο Ώρος
της είπε:
Ώρος, στην Ίσιδα. Μητέρα, πως είχε την ευ
τυχία η γη να έχει την ως άνω απόρροια του θε
ού;
ΙΣΙΣ, στον Ώρο. Δεν θα στην ιστορήσω την
γένεση της θείας απόρροιας, για να μην έλθει
στη γνώση των ανθρώπων η γένεση των θεών.
Ως τόσο μάθε ότι ο κοσμοποιός αρχιτέκτονας
του Σύμπαντος έστειλε εδώ στη γη τον μεγάλο
σου πατέρα Όσιρι (= Σείριος - Διόνυσος και
την μεγάλη θεά Ίσιδα, εμένα την μητέρα σου,
για να έλθουμε αρωγοί στον κόσμο.
Εδάφ. 64. Αυτοί επλούτισαν τον βίο των ανθρώπων με κα
λή Ζωή. Αυτοί εξαφάνισαν την άγρια αλληλο-
σφαγή των ανθρώπων, ύψωναν ναούς στους
προγονικούς θεούς, καθιέρωσαν τις θυσίες για
αυτούς και εχάρισαν στους ανθρώπους νόμους,
τροφές και σκεπές.
Εδάφ. 65. Αυτοί τα κρυπτά γραπτά που είναι προορισμένα
να ευεργετήσουν την ανθρωπότητα, τα χάρα
ξαν σε στήλες και οβελίσκους.
Εδάφ. 66. Αυτοί πρώτοι ανήγειραν δικαστήρια για την α
πονομή δικαιοσύνης στους ανθρώπους.
Αυτοί εγκαινίασαν τον θεόν όρκο, και τον θε
σμό των συμφωνιών καλής πίστης.
Αυτοί εδίδαξαν την τέχνη της ταρίχευσης
των νεκρών...».
Αυτοί εξέτασαν το φαινόμενο του θανάτου
και αναγνώρισαν ότι το πνεύμα των ανθρώπων
προέρχεται από έξω...
152
Αυτόι εδιδάχθησαν από τον Ερμή ότι η ατμό

σφαιρα που μας περιβάλλει είναι γεμάτη από
δαίμονες (υπερφυσικά όντα, υπηρέτες της
θείας πρόνοιας)...
Εδάφ. 67. Αυτοί έμαθαν από τον Ερμή την κρυπτή νομοθε
σία του θεού, κι έγιναν μύστες και νομοθέτες,
των τεχνών, των επιστημών και των θειων μυ
στηρίων και όλων των επιτηδευμάτων και τις
διέδωσαν σ’ όλη τη γη.
Εδάφ. 68. Όλα αυτά, παιδί μου Όρε, τα κάναμε ο πατέ
ρας σου Όσιρις και εγώ η Ίσιδα, για χάρη της
ανθρωπότητας.
Εδάφ. 70. ΩΡΟΣ στην Ίσιδα. Μητέρα, μάθε μου τον ύμνο
αυτό, για να μην μείνω αμαθής ως προς αυτόν
τον ύμνο.
Και η Ίσιδα του είπε* πρόσεχε παιδί μου γ ι’
αυτό που λές. Αλλά ρώτησε με ότι άλλο θέλεις.
XXIV
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΙΣΙΣ - ΩΡΟΥ

(σελ. 52-57)
Εδάφ. 1. ΩΡΟΣ, στην Ίσιδα. Μητέρα, πως γίνονται οι βα

σιλικές ψυχές;
ΙΣΙΣ στον Ώρο. Στο Σύμπαν τέσσερες είναι οι
τόποι που υπόκεινται στη προστασία του θεού,
ο ουρανός, ο αιθέρας, ο αέρας και η ιερωτάτη
γη. Και στον μεν ουρανό κατοικούν οι θεοί, άρ
χοντας των οποίων είναι ο Δημιουργός όλων
των υπαρχόντων στο σύμπαν, στον αιθέρα κα
τοικούν τα άστρα άρχοντας των οποίων είναι ο
ήλιος, στον αέρα οι δαιμόνιες ψυχές άρχοντας
των οποίων είναι η Σελήνη και στην γη κατοι
κούν οι άνθρωποι και τα άλλα ζώα, στους ο
ποίους άρχοντας είναι ο εκάστοτε βασιλέας.
Οι θεοί γεννούν βασιλείς επαξίους για την
διακυβέρνηση της γης.
Εδάφ. 2. Για τους άρχοντες των κατά τόπους μερών, αυ
τά εξαρτώνται από τη θέληση των βασιλέων, ο
δε κοντινότερος του βασιλέα είναι ο στενότε
ρος σύμβουλός του.
Ο Ήλιος που είναι εγγύτερα του θεού, είναι
μεγαλύτερος και δυναμικότερος από την σελή
νη που είναι δεύτερη σε δόξα και δύναμη.
Εδάφ. 3. Οι βασιλείς της γης είναι οι έσχατοι των άλλων
θεών του ουρανού, αλλά οι πρώτοι ανάμεσα
στους ανθρώπους, για όσο καιρό βασιλεύουν.
Kat βέβαια οι γήινοι βασιλείς διαφέρουν κατά
πολύ από τους ουράνιους θεούς, έχουν όμως
154
κάτι το θεϊκό, γιατί η καταγωγή των προέρχεται

από την ανώτερη τάξη των ψυχών του ουρανού
από τις οποίες ενσωματώνονται στη γη.
Εδάφ. 4. Στέλνονται 5ε οι βασιλικές ψυχές στη γη για
δυο λόγους. Και οι μεν βασιλεύοντες καλώς και
καλώς ζώντας βασιλείς προετοιμάζονται για
την αποθέωσή των, όσοι δε αποθεώθησαν μεν,
αλλά είχαν υπερβεί την θεϊκή των αποστολή κα
τά κάποιο τρόπο, για να μη τιμωρηθούν με νέα
ενσωμάτωση, κρατούν ότι είχαν όταν ήταν ε
λεύθεροι από ενσωμάτωση για τον λόγο ότι α
νήκουν στην ανώτερη τάξη.
Εδάφ. 5. Οι ψυχές των βασιλέων είναι ίσες μεταξύ των
ως προς το ήθος, γιατί όλες είναι θείες. Διαφέ
ρουν όμως από τον σύνδεσμο που είχαν με τους
αγγέλους και τους δαίμονες όταν τους οδηγού
σαν από τον ουρανό στη γη για ενσωμάτωση.
Γιατί έρχονται στη γη με δορυφόρους...
Εδάφ. 6. Όταν παιδί μου Ώρε, οι άγγελοι και οι δαίμο
νες οι δορυφόροι των βάσιλικών ψυχών που
στέλνονται από τον ουρανό στη γη για ενσωμά
τωση είναι πολεμοχαρείς, είναι φυσικό να επη-
ρεασθούν από το ήθος των, να γίνουν και αυτές
πολεμοχαρείς; όταν οι δαίμονες - δορυφόροι εί
ναι φίλοι της ειρήνης οι ψυχές που στέλνονται
στη γη για ενσωμάτωση θα γίνουν ειρηνόφιλες
και εάν είναι δίκαιοι οι δορυφόροι των θα γ ί
νουν δικαστές, εάν είναι μουσικόφιλοι θα γ ί
νουν μουσικοί και εάν είναι φίλοι της αλήθειας,
θα γίνουν φιλόσοφοι.
Είναι σαν νόμος, να επηρεάζεται η ψυχή που
στέλνεται στη γη για ενσωμάτωση από το ήθος
των δορυφόρων - δαιμόνων που την οδηγεί στη
γη για ενσωμάτωση. Γιατί οι ενσαρκούμενες σε
ανθρώπινα σώματα ψυχές, ξεχνούν την πρώτη
φύση των και ενστερνίζονται το ήθος των δαι
μόνων των.
Εδάφ. 7. ΩΡΟΣ, στην Ίσιδα: «Μητέρα, καλά είναι όσα
μου είπες, αλλά πως γίνονται οι ψυχές ευγενι-
κιές;
155
ΙΣΙΣ, στον Ώρο. Όπως παιδί μου Ώρε, υπάρ

χουν στη γη πλατείες που διαφέρουν αναμετα
ξύ των, αυτό συμβαίνει και για τις ψυχές. Κι αυ
τές έχουν τον τόπο των από τον οποίο ορμούν
προς την γη* αυτές που έρχονται από ενδοξότε
ρο τόπο είναι ευγενέστερες από τις άλλες που
δεν προέρχονται από τέτοιους τόπους. Κατά
τον ίδιο τρόπο γίνεται και στον άνθρωπο" ο ε
λεύθερος θεωρείται ευγενέστερος από τον δού
λο" η βασιλική προσωπικότητά του κρατά δού
λο τον κατώτερό του.'Ετσι γίνεται, παιδί μου
στον κόσμο των ψυχών.
Εδάφ. 8. ΩΡΟΣ, στην Ίσιδα:
«Μητέρα, πως γίνονται οι ψυχές αρσενικές
και θηλυκές;
ΙΣΙΣ, στον Ώρο. Οι ψυχές, παιδί μου είναι ο-
μοφυείς" γεννημένες όμοιες κατά φύσιν, γιατί
όλες προέρχονται από ένα τόπο και επλάσθη-
σαν από τα χέρια του θεού και ούτε αρσενικες ε-
πλάσθησαν ούτε θηλυκές. Αυτή η διάθεση γίνε
ται μόνον στα σώματα στα οποία ενσαρκώθη-
σαν. Στα ασώματα όμως, στις ψυχές που είναι ε
λεύθερες στη φύση, τέτοια διάθεση δεν γίνεται.
Εδάφ. 9. Το ότι άλλες ψυχές θορυβούν περισσότερο από
άλλες, αυτό οφείλεται στην ένταση του αέρα
στον οποίον τα όντα στα οποία ενσαρκώνονται
γεννιώνται. Αέρας δε της ψυχής είναι το σώμα
στο οποίο ενσαρκώνεται που είναι καμωμένο α
πό γη, νερό, αέρα και πυρ.
Στο κράμα αυτό του σώματος όταν στα θηλυ
κά πλεονάζει το υγρό και το ψυχρό στοιχείο, υ
στερεί δε το ξηρό και θερμό, σ’ αυτό το πλάσμα
η έγκλειστη στο σώμα ψυχή γίνεται υγρή και
τρυφερή, ενώ στη ψυχή του άνδρα γίνεται το
αντίθετο, γιατί σ’ αυτή υπερτερεί το ξηρό και
ζεστό, γ ι’ αυτό γίνεται τραχεία και εργατικότε
ρη.
Εδάφ. 10. Ώρος στην Ίσιδα πως γίνονται, μητέρα, οι ψυ
χές συνετές;
ΙΣΙΣ, στον Ώρο. Τα μάτια της όρασης παιδί
156
μου είναι περιβεβλημένα από χιτώνες, όταν οι

χιτώνες αυτοί είναι πυκνοί και παχείς, τα μάτια
δεν έχουν δυνατή όραση. Εάν δεν έχουν χιτώ
νες αραιούς και λεπτούς, τότε τα μάτια έχουν
δυνατή δράση* είναι οξύτερα σε όραση.
Το αυτό γίνεται και στη ψυχή. Έχει κι αυτή α-
σώματο χιτώνα επειδή ασώματη είναι και η ίδια.
Σε μας τους ανθρώπους όταν οι χιτώνες των μα
τιών μας είναι λεπτοί, αραιοί και διαυγείς τότε η
ψυχή γίνεται συνετή, όταν συμβεί το εναντίον
να είναι οι χιτώνες των ματιών παχείς και θολοί
τότε η ψυχή του δεν μπορεί να βλέπει μακρυά
και βλέπει μόνον τα γύρω της τα όσα κινούνται
στα πόδια της.
Εδάφ. 11. ΩΡΟΣ στην Ίσιδα. Γιατί μητέρα οι έξω της Ιερω-
τάτης χώρας μας άνθρωποι, δεν είναι δυνατοί
στη διάνοια όπως στη δική μας χώρα;
ΙΣΙΣ, στον Ώρο. Η γη βρίσκεται στο μέσο του
σύμπαντος, και βλέπει τον ουρανό σαν άνθρω
πο, γυρμένη σ’ αυτόν... Κυτάζει τον ουρανό σαν
πατέρα της και συμμορφώνετε στις μεταβολές
του ανάλογα με την φύση που την περιβάλλει.
Και το μεν κεφάλι της το έχει γυρισμένο προς
τον νότο του σύμπαντος, τον δεξιό ώμο της
προς την Ανατολή, τα πόδια της τα έχει κάτω α
πό το κεφάλη του αστερισμού της Άρκτου και
τον αριστερό της ώμο προς Δυσμάς...
Εδάφ. 12. Απόδειξη όλων αυτών των στοιχείων είναι αυ
τοί οι άνθρωποι που κατοικούν στο Νότιο μέρος
της γης έχουν πλατύ μέτωπο και ωραία μαλλιά.
Όσοι κατοικούν στην Ανατολή είναι πολεμοχα
ρείς σαν τους τοξότες, γ ι’ αυτό το δεξί τους χέ
ρι είναι δυνατό. Όσοι κατοικούν στη Δύση της
γης είναι επίσης καλοί υπερασπιστές (της χώ
ρας των) μάχονται δε με το αριστερό των χέρι
κατά το πλείστον. Όσοι ζουν έξω από τον αστε
ρισμό της Άρκτου γίνονται καλοίκνημοι. Όσοι
άνθρωποι ζουν μετά από αυτούς όπως είναι η Ι
ταλική και Ελληνική περιοχή διακρίνονται για
τους ωραίους των μηρούς και καλά πόδια, γ ι’
157
αυτό καί έρχονται σε σεξουαλικές σχέσεις με

τους αρσενικούς άνδρες.
Εδάφ. 13. Επειδή όμως όλα τα μέρη του σώματός των εί
ναι οκνηρά οι άνθρωποι αυτοί γίνονται οκνηροί.
Η ιερά προγονική μας χώρα βρίσκεται στο μέ
σο της γης { = Μεσόγειος). Επειδή δε στη μέση
του ανθρωπίνου σώματος είναι ο ναός της καρ
διάς, οι άνθρωποι στη γη μας είναι εξαιρετικά
μυαλωμένοι και σώφρονες...
Εδάφ. 14. Ο Νότος παιδί μου κάνει τους εκεί ανθρώπους
νωθρούς γιατί η γη είναι συννεφιασμένη από
σύννεφα που προέρχονται από την συμπύκνω
ση της ατμόσψαιράς της και η ομίχλη σκοτίζει
την ατμόσφαιρά της, πράγμα που εμποδίζει την
όρασή των και την διάνοιά των.
Η Ανατολή ζεσταίνεται από την παρουσία του
ήλιου, όπως και η Δύση που πάσχει από την έλ
λειψη του ήλιου κρυώνει. Οι άνθρωποι της Ανα
τολής έχουν μειωμένη παρατηρητικότητα' το ί
διο πάσχουν και οι άνθρωποι του Βορρά λόγω
του κρύου, έχουν μειωμένη παρατηρητικότητα
και μειωμένο νουν, λόγω της παγωνιάς.
Εδάφ. 15. Όλως αντίθετα, στο μέσο της γης είναι ειλικρι
νείς και ατάραχοι. Χάρη στη σταθερή ευκρασία
της γεννά, κοσμεί και εκπαιδεύει τους ανθρώ
πους. Λόγω της επικράτησης των ιδιοτήτων αυ
τών, νικούν , αλλά και νικώνται κάνουν κοινω-
νούς της νίκης τους και τους εχθρούς του.
Εδάφ. 16. ΩΡΟΣ, στην Ίσιδα. Αγαπητή μου μητέρα, από
ποια αιτία λόγω μακράς αρρώστειας των αν
θρώπων και των ζώων ο λογισμός των και η ψυ
χή των παθαίνουν βλάβη;
Τα ζώα συγγενεύουν άλλα με το πυρ, άλλα μι
το νερό, τον αέρα και την γη, άλλα συγγενή ι
ουν με όλα τα ως άνω στοιχεία ή με μερικά
Αντιθέτως ορισμένα όντα αποστρέφονται, ι<>
πυρ, το νερό, τον αέρα και την γη και όλα μαζί
Εδάφ. 17 Γι’ αυτό οι ακρίδες, παιδί μου και οι μύγες atm
158
φεύγουν το πυρ, ο αετός και ο Ιέρακας και όλα

τα πτηνά πετούν υψηλά και αποφεύγουν τα νε
ρά, τα ψάρια αποφεύγουν τον αέρα και την γη
και τα φίδια τον ελεύθερο αέρα. Αντιθέτως τα
φίδια και γενικά όλα τα ερπετά αγαπούν τη γη,
όσα κολυμπούν αγαπούν το νερό, τα δε πετού
μενα τον αέρα. Υπάρχουν και ζώα που αγαπούν
το πυρ, όπως οι Σαλαμάνδρες που κάνουν τις
φωλιές των στο πύρ.
Εδάφ. 18. Κάθε στοιχείο είναι περιβολή των σωμάτων γ ι’
αυτό και κάθε ψυχή που βρίσκεται ενσωματωμέ
νη βαρύνεται και θλίβεται από τα τέσσερα αυτά
στοιχεία και είναι φυσικό ορισμένες ψυχές να
ευχαριστιώνται και άλλες να υποφέρουν... Επει
δή όμως η ψυχή είναι θεϊκή παραταύτα αγωνίζε
ται και εννοεί, όχι όμως όσα εννοούσε όταν ή
ταν ασύνδετη με το σώμα. Εάν όμως ταραχθεί
από τις αρρώστιες ή φόβο το σώμα, τότε η ψυχή
έξαλλη ρίχνεται στη θάλασσα μαζί με το σώμα
της...
XXV
ΤΡΙΤΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΙΣΙΣ ■ ΩΡΟΥ

(Στοβαίος 1, 49, 68 - Τόμος Α ' σελ. 458 - Wachmuth)
ΩΡΟΣ στην Ίσιδα:

Εδάφ . 1 . Θαυμαστά μου διηγήθηκες ω πανίσχυρη μητέ
ρα την ψυχοποιία του θεού και σε θαυμάζω, αλ
λά δεν μου εξήγησες και το που τραβούν οι ψυ
χές των ανθρώπων που αφήνουν τα σώματα
στα οποία είχαν ενσαρκωθεί μετά τον θάνατο
του ανθρώπου.
Κι αυτή τη θεωρία θέλω να την μάθω μητέρα,
και θα σου χρωστώ χάρη γ ι’ αυτό.
Ε δάφ . 2. ΙΣΙΣ στον Όρα:
Αυτή η συζήτηση παιδί μου είναι αναγκαιότατη.
Πρόσεχε λοιπόν παιδί μου.
Εδάφ . 3. Ό τι έχει δημιουργηθεί δεν εξαφανίζεται, αλλά
υπάρχει και κατέχει στο σύμπαν κάποιο χώρο.
Παιδί του Μεγάλου Όσιρι. Θα νομίσει κανείς
ότι οι αποσωματοποιηθείσες ψυχές μόλις
βγουν από τα σώματά των σκορπίζονται στο
διάστημα, και διασκεδάζουν με το άπειρο πνεύ
μα του απείρου και ότι δεν μπορούν να ξαναγυ-
ρίσουν στα σώματα που άφησαν, ούτε και στον
χώρο από τον οποίον είχαν έλθει στη γη πριν
ενσαρκωθούν εκεί σε σώματα, όπως και το νερό
που χύνουμε δεν μπορεί να πάει στον τόπο από
τον οποίο το αντλήσαμε.
Εδάφ . 4. Ό χι όμως* δεν έχουν έτσι τα πράγματα. Είμαι
μύστης της φύσης, έχω αντιληφθεί την αλήθεια
και θα εκθέσω την θεωρία της κίνησης των ψυ
χών μετά την απελευθέρωσή των από τα σώμα
τα, πέρα ως πέρα...
160
Η ψυχή είναι ιδιοφυές έργο του Νου του θε

ού* δεν περιέχει στο είναι της ξένα στοιχεία και
δεν μπορεί να συγχωνευθεί με κάτι άλλο. Η εν
σωμάτωσή της σε σώμα έχει γίνει από την θεία
αρμονία από ανάγκη.
Εδάψ. 5. Οι ψυχές δεν πάνε, όταν ελευθερωθούν από το
σώμα, εδώ κι εκεί από τόπο σε τόπο έτσι όπως έ-
τυχε, αλλά στέλνονται από τα όργανα του θεού
στην θέση που ανήκουν στο σύμπαν. Γιατί η α
μαρτωλή ψυχή θα οδηγηθεί στη χώρα που της
πρέπει.
Εδάφ. 6. Υπόθεσε τώρα παιδί μου Ώ ρε, ότι έχουν εγκλω-
βισθεί σ’ ένα χωριό άνθρωποι, αετοί, περιστέ
ρια, κύκνοι, γεράκια, χελιδόνια, μύγες, πουλιά,
φίδια, λεοντάρια, λεοπαρδάλεις, λύκοι, σκυλιά,
λαγοί, βόδια, αρνιά και άλλα ζώα, όπως οι φώ
κιες, τα φίδια της θάλασσας, οι χελώνες και οι
κροκόδειλοι και ότι αφήνωνται ελεύθερα. Ξέ
ρεις τότε τί θα γίνει;
Εδάφ. 7. Θα τραβήξουν μονομιάς, οι άνθρωποι για τα
σπίτια των, ο αετός στον αέρα που είναι το περι
βάλλον του, τα περιστέρια στα χαμηλότερα
στρώματα του αέρα, τα γεράκια πιό ψηλά από
τα περιστέρια, τα χελιδόνια εκεί που μένουν οι
άνθρωποι στα στουδιά στα καρποφόρα δένδρα,
οι κύκνοι εκεί που τραγουδούν, οι μύγες στη γη,
τα λιοντάρια και οι λεοπαρδάλεις κοντά στα
βουνά, οι λύκοι στις ερημιές, τα σκυλιά κοντά
στους ανθρώπους, οι λαγοί στους δρυμούς, τα
βόδια στους σταύλους των, τα ποίμνια στα βο
σκοτόπια, τα φίδια στα σπλάχνα της γης, οι φώ
κιες και οι χελώνες και τα όμοιά των στα νερά,
και έτσι κάθε ζώο θα τραβήξει στον τόπο που
του αρμόζει, οδηγημένα από το φυσικό των έν
στικτο.
Εδάφ. 8. Έτσι, κατά τον ίδιο τρόπο θα τραβήξουν και οι
ψυχές μόλις βγουν από τα υλικά των σώματα, ό
που της πρέπει να τραβήξει κάθε μια.
Εδάφ . 9. Να λοιπόν, παιδί μου Ώρε, ποια είναι η διάταξη
των ψυχών η ιερώτατη.
161
Εδάφ. 10. Υπάρχει στον χώρο αυτό και ο αέρας, που ο κό
σμος άνεμο τον λέει. Ο άνεμος αυτός κινείται
στον αέρινο χώρο για την ανάψυξη των επι
γείων πραγμάτων. Αυτός ο άνεμος όμως δεν
μπορεί να παρακωλύει την κίνηση των ψυχών
στον αέρινο χώρο' γιατί οι ψυχές ξεγλυστρούν
ανάμεσα του ανέμου όπως κάνει το λάδι στο νε
ρό.
Εδάφ. 11. 0 μεταξύ της Σελήνης και της γης ουράνιος χώ
ρος έχει τέσσερες περιοχές. Είναι μια Ζώνη
τεσσάρων μοιρών με εξήντα ειδικούς χώρους.
Από τις τέσσερες αυτές περιοχές η πρώτη ξεκι
νά από την επιφάνεια της γης και μερίζεται σε
τέσσερις χώρους.
Η δεύτερη περιοχή του ως άνω χώρου κατέ
χει οκτώ ζώνες στις οποίες κινείται ο αέρας.
Παιδί μου Ώ ρε πρόσεξε αυτά που λέγω, γιατί
ακούς απόρρητα μυστήρια για την γη, τον ουρα
νό και για το Ιερό πνεύμα.
Εκεί λοιπόν, σε κείνο τον χώρο της δεύτερης
περιοχής του μεταξύ Γης και Σελήνης χώρου
πετούν τα όρνεα. Επάνω από την ζώνη αυτή με
τις οκτώ χώρες, ο αέρας δεν κινείται και κανένα
πλάσμα δεν μένει εκεί.
Αυτή είναι η εξουσία που έδωσε η φύση και
στον αέρα και στα ζώα που κινούνται στις οκτώ
αυτές χώρες.
Εδάφ. 12. Η τρίτη περιοχή έχει δέκα έξη χώρες που είναι
γεμάτες από λεπτό αγνό αέρα.
Η τετάρτη ζώνη έχει τριάντα δύο χώρες που
περιέχουν λεπτότατο αέρα χωρίς καμμιά ανάμι
ξη μαζί του, η ζώνη δε αυτή αποτελεί την οροθε-
τική γραμμή από τον υπεράνω της ζώνης αυτής
ουρανίου χώρου που είναι διάπυρος από την
φύση του.
Εδάφ. 13. Αυτή, παιδί μου Ώ ρε είναι η διάταξη του ουρά
νιου χώρου μεταξύ Γης και Σελήνης σε ίσια
γραμμή από επάνω προς τα κάτω, που έχει μοί-
ρας γενικός τέσσερες και διαστημικάς δώδεκα,
χώρες δε εξήντα.
Στις ως άνω χώρες εξήκοντα τον αριθμό κα
τοικούν οι ψυχές η κάθε μια στη φύση που έχει
ενώ στη σύστασή των είναι όλες της ίδιας φύ
σης όχι όμως και της ίδιας αξίας. Γιατί όσο απέ
χει μια χώρα από την άλλη, ως προς την αναμε
ταξύ των απόσταση, τόσο και υπερέχει η μια ψυ
χή από την άλλη, λόγω της ποιότητας της σε α
ξία.
XXVI
ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΙΣΙΣ - ΩΡΟΥ

(περί εμψυχώσεως και μετεμψυχώσεως)
σελ. 80 ■82
Εδάφ. 1. Το μεταξύ της γης και του ουρανού διάστημα,

παιδί μου Ώ ρε είναι χωρισμένο από την φύση
με συμμετρία και αρμονία, τις δε χώρες αυτές οι
πρόγονοί μας τις ονόμαζαν ζώνες ή πτυχές.
Σ’ αυτές τις ζώνες διαμένουν και οι ψυχές
που δεν ενσωματώθησαν ποτέ και εκείνων που
ενσωματώθηκαν όταν ζούσαν στη γη, η κάθε
μια ψυχή ανάλογα με την αξία της στον κατάλ
ληλο τόπο.
Έτσι οι μέν θείες και βασιλικές ψυχές κατοι
κούν στην υψηλότερη χώρα, οι μέσης αξίας στο
μέσο της χώρας αυτής και οι ταπεινές ψυχές
στην χαμηλότερη περιοχή της ως άνω χώρας
των ψυχών.
Εδάφ. 2. Οι ψυχές, παιδί μου Ώρε, που στέλνονται από
τον ως άνω ουράνιο χώρο των στη γη, για να
βασιλεύσουν, προέρχονται από την υπεράνω ό
λων των περιοχών των ψυχών περιοχή. Επίσης
εκεί σ’ εκείνη την υπεράνω όλων των περιοχών
περιοχή, στέλνονται και οι ψυχές που αποσωμα-
τοποιούνται. Εάν όμως η ψυχή είναι αμαρτωλή,
στέλνεται μετά την έξοδό της από το σώμα που
είχε, στη πιο χαμηλή περιοχή της Γενικής Ζώ
νης των Ψυχών.
164
Αργότερα, εάν στη κατώτερη Ζώνη προοδεύ

σουν ηθικά, θα σταλούν κι εκείνες στην ανώτε
ρη Ζώνη των ψυχών.
Εδάφ. 3. Εκεί, στην ανώτερη Ζώνη των Ψυχών βρίσκον
ται οι δορυφόροι της θείας πρόνοιας, οι οποίοι
είναι δύο* ο ένας είναι ο ταμίας που συγκεντρώ
νει τις ψυχές και ο άλλος ο ψυχοπομπός. Και ο
μεν ταμίας άγρυπνά στις μη σωματοποιηθείσες
ψυχές, ο δε ψυχοπομπός εξαποστέλλει και τα
κτοποιεί στις θέσεις των τις ενσωματωμένες
ψυχές κατά την αξία των.
Εδόψ. 4. Ώστε, παιδί μου Ώρε, έτσι ενεργεί η φύση στη
τακτοποίηση των πραγμάτων της γης, και έτσι
διαπλάσει και μορφοποιεί τις ψυχές και τα σώ
ματα στα οποιά ενσωματώνει τις ψυχές, γιατί η
γη είναι το δοχείο των ψυχών.
Στη γη παραστέκονται δυο ενέργειες, η μνή
μη και η εμπειρία. Και της μεν μνήμης έργο είναι
να επιτηρεί την φύση και να κρατά κάθε τύπο ό
πως ήταν στην αρχή της ύπαρξής του, και κάθε
πρωταρχικό μίγμα ύλης που επλάσθει άνωθεν,
της δε εμπειρίας έργο είναι να δίνει σε κάθε ψυ
χή που κατεβαίνει από τον χώρο των ψυχών στη
γη για να ενσαρκωθεί, ένα σώμα. 'Ετσι στις ζω
ηρές ψυχές, στις οξείες, δίνει ευκίνητο σώμα,
στις δε βαρειές ψυχές, δίνει σώμα νωθρό και
στις δόλιες ψυχές, δόλια σώματα...
Εδάφ. 5. Η φύση δεν στόλισε άσκοπα τα πτηνά με φτερά.
Τα λογικά όντα τα εφόδιασε με ακριβέστερες
αισθήσεις, τα τετράποδα με κέρατα, δόντια, νύ
χια και οπλές, τα δε ερπετά τα έπλασε με ευκί
νητα μαλακά σώματα για να κινούνται εύκολα...
Τα ψάρια που από την φύση των είναι δειλά,
τα έταξε να κατοικούν σε ένα στοιχείο (τα νερά)
που το φως του ήλιου δεν τα αγγίζει. Γιατί στα
νερά το πυρ ούτε φωτίζει ούτε καίει, χάρις δε
στα σώματά τους τα ψάρια μπορούν να κινη
θούν ταχύτατα για να διαφύγουν τους κινδύ
νους ...
165
Εδάφ. 6. Οι ψυχές εγκλεΐονται από την φύση ομοιόμορ

φα στα σώματα. Σε ανθρώπινα σώματα μπαί
νουν ύστερα από κρίση, στα σώματα των πτη
νών εγκλωβίζονται οι απάνθρωπες, στα δε τε
τράποδα ενσαρκώνονται χωρίς κρίση, αδιάκρι
τα, στα σώματα των ερπετών μπαίνουν οι δό
λιες ψυχές... και σε σώματα ψαριών ενσωματώ
νονται οι δειλές και ανάξιες ψυχές.
Εδάφ. 7. Βλέπουμε όμως ότι τα ζώα δεν ενεργούν κατά
την φύση των.
ΩΡΟΣ στην Ίσιδα:
Γιατί συμβαίνουν αυτά, και πώς;
Στους ανθρώπους παρατηρεΐται το να απο
φεύγουν την κρίση’ στα τετράποδα παρατηρεί-
ται η αποφυγή των από το να αναγκάζονται να
εργασθούν, στα ερπετά του να αποφεύγουν τις
δολιότητες, και στα πτηνά παρατηρεΐται ο φό
βος των από τον άνθρωπο.
Εδάφ. 8. Ως προς τις ανθρώπινες ψυχές, παιδί μου Ώρε,
παρατηρούνται τα κατωτέρω. Ορισμένες βασι
λικές ψυχές καθώς και άλλες ψυχές, που κατε
βαίνουν στη γη είναι άλλες θερμές, και άλλες
κρύες' άλλες υπερήφανες και άλλες ήμερες*
άλλες ελεύθερες και άλλες βάναυσες* άλλες
έμπειρες και άλλες άπειρες* άλλες ενεργητικές
και άλλες νωθρές. Αυτές οι διαφορές προέρ
χονται λόγω του ότι οι ψυχές που στέλνονται
στη γη για ενσωμάτωση προέρχονται από διά
φορες χώρες της εναερίου διαμονής των.
Μερικές ψυχές μεταπηδούν από την Βασιλική
Ζώνη της ουράνιας κατοικίας των στη γη.
Εδάφ. 9. Είναι οι ψυχές των σωμάτων της τέχνης, των ε
πιστημών κ.λπ.
ΩΡΟΣ, στην Ίσιδα:
Πως και γιατί γίνεται αυτό;
ΙΣΙΣ, στον Ώρο:
Βασιλέας των αποσαρκοθέντων ψυχών είναι ο
πατέρας σου Όσιρις* βασιλέας των ενσαρκω
μένων ψυχών στα σώματα είναι ο ηγεμόνας ε-
166
νός έκαστου έθνους, πατέρας, όλων μας και κα

θηγητής μας είναι ο Ερμής ο Τρισμέγιστος, κα-
θηγητής της ιατρικής επιστήμης είναι ο Ασκλη
πιός ο υιός του Ηφαίστου, άρχων της δύναμης
και της ανδρείας είναι και πάλιν ο πατέρας σου
Ό σιρις και μετά αυτόν θα είσαι συ παιδί μου ο
υιός του, της φιλοσοφίας καθηγητής είναι ο Αρ-
νεδεσχήνης, και της ποίησης και πάλιν καθηγη
τής είναι ο Ασκληπιός ή και Ιμούθης...
Όμως υπάρχουν και πολλοί άλλοι άρχοντες
άλλων Εθνών στον κόσμο.
Εδσψ. 10. Όλων όμως άρχοντας, είναι εκείνος που κυβερ
νά από την Άνω χώρα...
Εδόφ. 11. Όσες ψυχές έρχονται στη γη από πυρωμένη
ζώνη γίνονται σιδηρουργοί, τεχνίτες πυράς και
τροφής, από υγρά περιοχή ζουν στα νερά, όσοι
έρχονται από την ζώνη των επιστημών και των
τεχνών γίνονται επιστήμονες και τεχνικοί. Οι α
πό αδρανούς ζώνης διαβιούν άπρακτοι κ.λπ. Ό
λα αυτά πηγάζουν από την Άνω χώρα, τίποτε
δεν υπάρχει που να μην έρχεται στη γη από τα
Άνω.
Εδάψ. 12. Και όλα έρχονται από τα Άνω, κι εκεί ξαναεπι-
στρέφουν και πάλι στην Άνω χώρα ανέρχονται.
ΩΡΟΣ στην Ίσιδα.
Μητέρα μου ιστορείς παράδοξα πράγματα.
ΙΣΙΣ, στον Όρο. Αυτή τη κίνηση της παλιν-
δρομίας εθέσπισε η ιερωτάτη φύση στα ζώντα
όντα. Να και ένα παράδειγμα:
Την πνοή, το πνεύμα το παίρνουμε από τον α
έρα και την επιστρέφουμε στον αέρα πίσω.
Γι’ αυτό είμεθα προικισμένοι από την φύση με
φυσητήρες κι όταν παύσουμε να αναπνεύουμε
πεθαίνουμε' επιστρέφει η ψυχή μας στην άνω
χώρα μας...
Εδάψ. 13. Έχουμε πάρει, παιδί μου και άλλες ιδιότητες α
πό το κράμα από το οποίο έχουμε συσταθεί.
ΩΡΟΣ, στην Ίσιδα:
ποιο είναι το κράμα αυτό, το σύμφυρμα αυτό,
μητέρα;
167
ΙΣΙΣ, στον Όρο:

Είναι η σύνοδος και η κράση των τεσσάρων
στοιχείων από την οποία αναθυμιάται ατμός ο
οποίος περιβάλλει την ψυχή, και διατρέχει το
σώμα και μεταδίδει και στο σώμα και στη ψυχή
στοιχεία από την δίκη του ποιότητα...
Εδάφ 14. Εάν κατά την πήξη του σώματος πλεονάζει το
πυρ, η ψυχή που θα σωματοποιεί και που είναι
θερμή, θα γίνει πιο θερμή και τότε το ζώο γίνε
ται ενεργητικότερον και δραστικότερο και στη
ψυχή και στο σώμα και ευκίνητο.
Εδάφ 15. Εάν πλεονάζει ο αέρας και ελαφρό και παθητικό
και άστατο γίνεται το ζώο.
Εδάφ. 16. Εάν πλεονάζει το νερό, τότε το ζώο ψυχικά γ ί
νεται εύπλαστο και έξυπνο...
Εδάφ. 17. Εάν πλεονάζει στο κράμα από το οποίο επλά-
σθη το γήινο στοιχείο, τότε η ψυχή του ζώου γ ί
νεται αμβλεία γιατί δεν έχει σωματική αραιότη
τα το δε σώμα του γίνεται παχύ και φυσικά και
οι αισθήσεις του θα γίνουν παχειές. Και όλα αυ
τά γιατί δεν μπορούν να βρουν τους πόρους του
σώματος ανοικτούς για να διεισδύσουν στο σώ
μα...
Εδάφ. 18. Εάν όμως το κράμα έγινε με συμμετρικά στοι
χεία ύλης, τότε το ζώο θα γίνει ελαφρό στις κι
νήσεις του, γενναίο και εύκρατο στις επαφές
του.
Εδάφ. 19. Εάν το μίγμα του κράματος πήρε κατά την πήξη
μεγαλύτερες ποσότητες από πυρ και νερό, τότε
τα ζώα που θα γίνουν από το μίγμα εκείνο του
κράματος θα γίνουν πτηνά, και διαμένουν στα
νερά.
Εδάφ. 20. Όσα σώματα ζώων επλάσθησαν από κράμα μίγ
ματος που είχε πολύ πυρ και λίγο πνεύμα, νερό
δε και γη επίσης λίγες ποσότητες, τότε το πλά
σμα εκείνο θα γίνει άνθρωπος, το δε περίσσευ
μα του πυρός μετατρέπεται σε σύνεση. Γιατί ο
νους του ανθρώπου είναι θερμή μεν ουσία, δεν
μπορεί όμως να κάψει ότι εγγίζει, αλλά μπαίνει
παντού και επικρατεί.
168
Εδάφ. 21. Όσα σώματα ζώων επλάσθησαν από κράμα που

έγινε με την μείξη περισσότερου νερού και γης,
με μέτριο αέρα και ολίγο πυρ, επλάσθησαν ως
τετράποδα ζώα, η δε παρουσία στο μίγμα ολί
γου πυρός, τα έκανε δυνατά.
Εδάφ. 22. Όσα σώματα πήραν μίγμα που είχε ίσα μέρη νε
ρού και γης έγιναν ερπετά. Επειδή όμως στε
ρούνται πυρ, επλάσθησαν άτολμα και δειλά.
Εδάφ. 23. Όσα σώματα έχουν περισσότερο νερό και ολί
γο ξηρό μίγμα, επειδή δεν έχουν θερμό στοι
χείο και αέρα, εκπλάσθησαν δειλά. Αυτά τα
πλάσματα είναι τα ψάρια.
Εδάφ. 24. Από την αναλογία του είδους του μίγματος του
κράματος που πέρνουν τα σώματα των όντων ό
ταν πλάθωνται εξαρτάται και το ύψος του ανα
στήματος των, κοντό ή ψηλό.
Εδάφ. 25. Το Ζώο, παιδί μου Όρε, γεννάτε υγιές σαν το
μίγμα του κράματος από το οποίον επλάσθη,
σχηματίσθηκε σύμφωνα με την πρωταρχική σύ
νοδο των στοιχείων της ύλης που πήρε.
Εδάφ. 26. Συνέπεια της μη αρμονικής άντλησης των στοι
χείων της ύλης του κατά την ανάμειξη του κρά
ματος, π.χ. όταν το θερμό και αερώδες στοιχείο
είναι υπερβολικό κατά την ανάμιξη του κράμα
τος, τότε το πλάσμα παθαίνει κρίσεις και παρα
ληρήματα από την έλλειψη αρμονικής συνοχής
των στοιχείων της ύλης του...
Εδάφ. 27. Γιατί το γαιώδες στοιχείο πυκνώνει το σώμα, το
υγρό συνδέει αναμεταξύ των τα όργανα του σώ
ματος, και το αφρώδες προκαλεί την κίνηση ό
λων των μελών του σώματος. Επάνω σε όλα αυ
τά, το πιό διεγερτικό στοιχείο της ύλης είναι το
πύρ.
Εδάφ. 28. Από την πήξη του κράματος παράγεται ατμός.
Ο ατμός αυτός σμίγει με την ψυχή, και έτσι ο α
τμός επιβάλλει στην ψυχή τον χαρακτήρα του
που μπορεί να είναι καλός ή κακός.
Εδάφ. 29. Η ψυχή από την ώρα της ενσωμάτωσής της στο
169
σώμα συνεργάζεται με τον ατμό της ύλης του

κράματος και μένει σε τάξη και την διατηρεί την
τάξη.
Εάν όμως προστεθεί στο μίγμα του κράματος
ποσότητα πνοής μεγαλύτερη από την αρχικά
καθορισμένη, τότε αλλάζει και η διάθεση και
της ψυχής και του σώματός της,
Εδάφ. 30. Το πύρ και το πνεύμα είναι ανώφερτα, και στρέ
φονται προς την ψυχή, η φύση της οποίας είναι
όμοια των, το δε υγρό και το γαιώδες στοιχείο
είναι κατώτερα και τοποθετούνται στο σώμα,
γαιτί μ’ αυτό συγγενεύει.
ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΤΕΤΑΡΤΟΥ ΤΟΜΟΥ

Η ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ Η ΕΔΡΑΙΩΣΗ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ
ΤΟΥ ΜΟΝΟΘΕ Ϊ ΣΜΟΥ Σ ’ ΟΛΗ ΤΗ ΓΗ
Ο Στοβαίος δίνει στις αφηγήσεις του, μια έντονη εικόνα

της διάδοσης της θρησκείας του Ερμή του Τρισμέγιστου
σ’ όλη τη γη:
νά πάσαν την οικουμένην, πείθων Ελλήνων τε και βαρβά
ρων κατά Έθνος» (30).
Η πρώτη χώρα στην οποία διδάχθηκε κι εδραιώθηκε η
νέα αυτή θρησκεία η οποία διαδέχθηκε την ως τότε ισχύ-
ουσα Φυσιολατρική, ήταν η Αίγυπτος, την οποία κυβερνού
σε τότε ως εκπρόσωπος του αυτοκράτορα Κρόνου, ο Ερ
μής.
«Δυο μεν και τεσσαράκοντα γεγόνασι Ερμή βίβλοι, ων
τα μεν τριάκοντα έξη την πάσαν Αιγυπτίων περιεχούσας
και Ινδών φιλοσοφίαν» (31).
Επαναλαμβάνει ο Στοβαίος ιστορώντας ότι όλη η φιλο
σοφία των Αιγυπτίων και των Ινδών, είναι η φιλοσοφία του
Ερμή.
ΓΙΤΑ
(Αρχαίο Ινδικό Ιερό κείμενο)
Από τη σύγκριση επίσης του Ιερού αυτού κειμένου των

Ινδιών προς το Ελληνικό έργο «Ερμής ο Τρισμέγιστος», γ ί
νεται φανερό ότι το κείμενο της ΓΙΤΑ είναι η ίδια η φιλοσο
φία του Ερμή του Τρισμέγιστου.
172
Παρατίθενται εδώ ορισμένοι διάλογοι μεταξύ του Κρίσ-

να και του Αρτζούνα, θεϊκών προσώπων της ΓΙΤΑ, απλώς
ως επιβεβαίωση ότι οι διάλογοι αυτοί είναι Ερμικής προέ
λευσης:
ΚΡ1ΣΝΑ προς Αρτζούνα:
Η ψυχή ούτε φθείρει ούτε φθείρεται ούτε μεν γεννάται
ποτέ ούτε θνήσει... ούτε αναιρείται του σώματος αφαιρου-
μένου. Καθώς ο άνθρωπος αφείς τα παλιά ιμάτια, αλλά νέα
ντύνεται.
Τα σώματα έχοντα την αρχή εκ της ύλης, εις εκείνην δια
λύονται. (32).
Έτσι δίδασκε ο Κρίσνας το μαθητή του Αρτζούνα ως
προς την αθανασία της ψυχής.
Έτσι επίσης δίδασκε ως προς την αθανασία της ψυχής
και ο Ερμής ο Τρισμέγιστος, το μαθητή του Τατ.
«Ου γαρ αποθνήσει η ψυχή, αλλά ως σύνθετο το σώμα
διαλύεται. Η δε διάλυσις ουκ θάνατος εστίν, αλλά κράμα
τος διάλυσις» (33).
Σε μια άλλη διδαχή του προς το μαθητή του Αρτζούνα, ο
Κρίσνα του λέει:
«Η βία της αμαρτίας γεννάται εκ της επιθυμίας. Η επιθυ
μία μωραίνει την ψυχή».
«Όσοι δε οι αφοσιούντες εμοί πάντα τα έργα και σέβον
ται μοι, τούτοις της εμοί ανατεθεμένους την καρδίαν αυ
τών εγώ γίνωμαι απαλλαγή και σωτηρία, εν τάχει εκ του
βυθού του θανατηφόρου κόσμου, όστις δε ουχ βλέπει, ού-
τος απόλλυσι την εαυτού ψυχήν συν σώματι...» (34).
Έτσι δίδασκε επίσης ο Κρίσνα το μαθητή του Αρτζούνα
ως προς την αμοιβή από το θεό των καλών ανθρώπων και
ως προς την τιμωρίαν των κακών.
Ακούεται κι εδώ ο διάλογος του Ερμή προς τον Ποιμάν-
δρη:
«Τι τοσούτον αμαρτάνουσιν οι αγνοούντες ίνα στερηθώ-
σιν της αθανασίας; Ειπέ μου, διατί άξιοι εισί του θανάτου
οι εν των θανάτω λόγω αγνοίας όντες;
Ρωτά ο Ερμής τον Ποιμάνδρη και εκείνος του απαντά:
«Ότι προκατέρχεται οι οικείου σώματος, το στιγνόν
σκότος εξ ου η φύσις το σώμα συνέστηκεν εν τω αισθητώ
κόσμω, εξ ου ο θάνατος αρδεύεται. Ο έννος άνθρωπος α-
ναγνωρισάτω ευατόν. Ου πάντες οι άνθρωποι νουν έχου-
σιν.
173
Παραγίνομαι τις Οσίοις, αγαθείς, καθαρούς και ελεήμο-

σι, και η παρουσία μου γίνεται βοήθεια... Τους δε ανοή-
τους, κακούς, φθονερούς, πλεονέκτας, φονεύσι και ασεβέ-
σι πορρωθέν ειμί, τω τιμωρώ δαίμονι εκχωρήσαι όστις την
οξύτητα του πυράς προσβάλλων τον το ιο ύ το ν
βασανίζει...» (35).
Έτσι δίδασκε επίσης ο Ποιμάνδρης τον Ερμή τον Τρι
σμέγιστο.
Σ’ έναν άλλο διάλογο του Αρτζούνα με τον Κρίσνα, ο
Αρτζούνας παρακαλεί τον Κρίσνα να του αποκαλύψει τη
θεϊκή του μορφή:
«Δεΐξον εμοί την ευατού θείαν μορφήν ω Κύριε, εί γέ ικα
νόν κρίνεις με ιδείν αυτήν».
«Λέει ο Αρτζούνα στον Κρίσνα κι εκείνος του απαντά:
«...Είδε τους απείρους, πολυειδείς, πολυχρωμότους και
θαυμαστός μορφάς μου* θείαν δίδωσι όρασιν και ορατήν
την μεγάλην μου δύναμιν.
Της Σελήνης και του Ηλιου η φωτιστική δύναμις εγώ ει
μί. Εκείνο δε το υπέρτατον ον εν ω τα πάντα και δι’ ου το
παν τούτο συνέχεται, κινητόν εστί δια της ατενούς θεω
ρίας».
Λέει στον Αρτζούνα ο Κρίσνας κι εκείνος του ξαναμιλά:
«Συ μεν ουν το υπέρτατον θειον, ο Πάναγνος. Σε, οι επτά
βραχμάνες λέγουσι πνεύμα αΐδιον, υπέρλαμπρον, αγέννη-
τον, πανταχού παρόντα. Βλέπω σε πανταχόθεν πεντάμορ-
φον, πολυόματον, απειράμορφον, και ούτε τέλος σου βλέ
πω, ούτε μέσον, ούτε αρχή, παντοκράτωρ.
Πιστεύω ουν ότι συ ει ον προαιώνιον» (36).
Ακούεται κι εδώ η διδαχή του Ερμή του Τρισμέγιστου
προς το μαθητή του, Τατ, που τον παρακαλούσε να του α
ποκαλύψει τη μορφή του υπερτάτου όντος:
«...Ει θέλεις ιδείν αυτόν, νόησον της Σελήνης και του Η
λιου τον δρόμον. Νόησον την τάξιν των κόσμων και την ευ-
κοσμία της τάξεως. Ιδέ την ανάγκην των φαινομένων και
την πρόνοιαν των γεγονότων τε και των γινομένων, Ίδε
την ύλη πληρεστάτην ούσαν της Ζωής...» (37).
Λέει ο Ερμής στον Τατ κι εκείνος του απαντά:
«... Πάτερ, το πάν ορώ, εν ουρανώ, εν γη, εν ύδατι, εν αέ
ρι, εν ζώοις, εν φυτοίς, εν γαστρί προς γαστρός, πανταχού
πάρειμοι» (38).
174
Από τη σύγκριση ίου κειμένου αυτού της Ιερός Βίβλου

των Ινδών, Γίτα, με τα στοιχεία του κειμένου του Ερμή του
Τρισμεγίστου, γίνεται φανερό ότι όλη η φιλοσοφία των Ιν
δών είναι η φιλοσοφία του Ερμή του Τρισμεγίστου, η οποία
διδάχθηκε στις Ινδίες στην εποχή των θεών κατά την ο
ποίαν οι Έλληνες ήσαν οι Κυρίαρχοι των Ινδιών; «ωμοφα-
γέοντας όντας πριν γε Διόνυσος ελθείν εις την χώραν των
Ινδών. Ως καρτεράς εγένετο Ινδών, πόλεως τε οικούσαι
και νόμους θέσθαι τήσι πόλεσι... και θεούς σέβειν εδίδαξε
Διόνυσος άλλους» (39).
Γράφει και ο Αρριανός μαρτυρώντας ότι οι Έλληνες της
εποχής του Διονύσου, υιού του Κρόνου, διέδοσαν στις Ιν
δίες τη λατρεία του Θεού.
ΤΑΟ
(Η αρχαία θρησκεία των Κινέζων)
Η Κεντρική ιδέα της θρησκείας της Κίνας είναι η ακό

λουθη:
Το Τάο (= θεός) είναι ασύλληπτος και ακατανόητος στην
ανθρώπινη σκέψη. Απλώς τον αντιλαμβανόμαστε στις εκ
δηλώσεις του, αλλά δεν τον βλέπουμε* τον ακόυμε, αλλά
δεν τον εννοούμε. Είναι απρόσωπος, άπειρος, και απροσ
διόριστος. Ο άνθρωπος από την άλλη πλευρά είναι η κατώ
τερη μορφή του ενός και μοναδικού Θεού. Αν θέλει να σώ
σει κανείς την ψυχή του, πρέπει να απαρνηθεί το σώμα
του, και να είναι ενάρετος και δίκαιος προς όλους. Τότε
δεν έχει να φοβάται και την εκμηδένιση της ψυχής του*
γιατί η εκμηδένιση του σώματος δε σημαίνει και τον αφανι-
σμό της ψυχής. Υπάρχει κάτι που υπήρχε και πριν γεννη
θεί ο ουρανός και η γη* το ονομάζουμε «ΤΑΟ».
Έτσι, ακολουθώντας τον καλό δρόμο, ο άνθρωπος γίνε
ται τελικά ένα με το ΤΑΟ (40).
Μ’ αυτά τα λόγια δίδασκε ο σοφός Κινέζος Λάο - Τσε
τους μαθητές του ως προς τη θρησκεία των κινέζων
«ΤΑΟ».
Τα ίδια αναφέρονται και στο βιβλίο του Ερμή του Τρι
σμέγιστου:
175
«Ο θεός δεν προσδιορίζεται, ούτε και συλλαμβάνεται η

ιδέα της μορφής του και της ύπαρξής του από τον άνθρω
πο. Κι αυτό γιατί ο θεός είναι ασώματος' δεν είναι ούτε ο
ρατός ούτε μετρητός* δεν έχει διαστάσεις, και ούτε όμοιο
του. Δεν είναι ούτε νερό ούτε φωτιά ούτε πνεύμα’ όλες αυ
τές οι ιδιότητες είναι απλώς έργα του. Εάν όμως θελήσει
κανείς να τον εννοήσει, θα τον αντιληφθεί στη λάμψη του
ήλιου, στις τροχιές των άστρων, και στις περιφορές τους
ανά το σύμπαν» (41).
Μ5αυτά τα λόγια δίδασκε κι ο Ερμής τους μαθητές του
μυώντας τους στη θρησκεία του μονοθεϊσμού.
Σ’ ένα άλλο κινέζικο κείμενο στο Γίνγκ - Γιάνγκ, αναφέ-
ρονται τ ’ ακόλουθα:
«Το ΤΑΟ το αντέγραψε ο Κουάν το έτος 222 π.Χ. από το
σύγραμμα του θείου άρχοντα της Ανατολικής HWA. Εκεί
νος το είχε αντιγράψει από το σύγραμμα του αρχηγού της
χρυσής πύλης, κι εκείνος το είχε αντιγράψει από το σύ
γραμμα της Μητέρας Βασίλισσας της Δύσης» (42).
Αναφέρει σχετικά με την προέλευση του Ιερού βιβλίου
των Κινέζων «ΤΑΟ» το ως άνω αρχαίο κινέζικο κείμενο.
Σ’ ένα άλλο αρχαίο κινέζικο κείμενο αναφέρονται τ ’ α
κόλουθα:
«Πριν έλθουν στην Κίνα οι ουράνιοι Βασιλείς, οι Κινέζοι
ζούσαν σα ζώα. Σκεπάζονταν με δέρματα ζώων τρέφονταν
με ωμό κρέας και δεν ήξεραν τον πατέρα τους. Όταν ήλθε
ο Φού - Χι (= Ερμής) με τη βοήθεια μιας πολύ μορφωμένης
βασίλισσας, έμαθε στο λαό το γάμο, τη μουσική, τα γράμ
ματα και τη ζωγραφική. Τους έμαθε επίσης να ψαρεύουν
με δίκτυα, και να καλλιεργούν μεταξοσκώληκες» (43),
Γράφουν τ ’ αρχαία κινεζικά κείμενα, ως προς το ότι εκ-

πολιτιστές των Κινέζων ήσαν οι Έλληνες της εποχής του
Ερμή (9000 π.Χ.).
Μια άλλη εικόνα του εκπολιτισμού των Κινέζων από
τους Έλληνες της εποχής του Ερμή, δίνει ο Κινέζος φιλό
σοφος Κούνγκ - Φου - Τσέου (= Κομφούκιος).
«Οι Αρχαίοι Θεοί μας, ο Φού - Χί ( = Ερμής), ο Σόογκ Τι
(= Κρόνος) και ο Τσάγκ Τι (= Ουρανός) φέρονται ότι δεν ή
σαν θεοί, αλλά μεγάλοι βασιλείς πρόγονοι της φυλής μας»
(44).
Γράφει σχετικά και ο Κομφούκιος, σημειώνοντας την
176
παρουσία στην κίνα των βασιλέων των Ελλήνων της επο

χής των Θεών, του Ερμή, του Κρόνου και του Ουρανού.
Τα ίδια γράψει και ο Διόδωρος ο Σικελιώτης ως προς
την περίπτωση, ότι οι άνω θεοί δεν ήσαν θεότητες, αλλά οι
Έλληνες βασιλείς του Δωδεκαθέου, οι οποίοι θεοποιήθη
καν. (45).
Απ’ όλα αυτά τα στοιχεία προκύπτει ότι η αρχαία θρη
σκεία των Κινέζων «ΤΑΟ» είναι η ίδια η θρησκεία του μονο
θεϊσμού του Ερμή του Τρισμεγίστου, ότι ο Φου - Χι είναι ο
γραμματέας του Κρόνου, ο Ερμής του Τρισμέγιστος, και ό
τι η περιώνυμη θεά των Κινέζων η Βάγκ Μου, είναι η Ελλη-
νίδα αυτοκράτειρα Μα Ρέα Κυβέλη - Αφροδίτη, σύζυγος
του Κρόνου.
Μια ιδέα ότι η ως άνω Ελληνίδα βασίλισσα υπήρξε η πε
ριώνυμη εκπολιτίστρια της Κίνας, δίνει η ίδια η Κινέζικη
παράδοση:
«Στην αρχή της δημιουργίας του κόσμου υπήρξε ο ουρα
νός και η γη. Στην εποχή των εθεσπίστησαν νόμοι χρηστό
τητας και δικαιοσύνης. Δεν υπήρχε τότε χώρα που να μην
ανήκει στον βασιλέα Ουρανό» (46).
Ακούεται εδώ η φωνή του Απολλοδώρου ο οποίος δια-
λαλεί ότι ο ουρανός πρώτος του παντός εδυνάστευσε κό
σμον (47)
Ο ουρανός φέρεται από τα Κινέζικα κείμενα ως ο 'Αρ
χών μιας ευτυχισμένης χώρας της Δύσης.
Η πρωτεύουσά του ήταν δίπλα σε ένα μεγάλο βουνό (=
Όλυμπος) γύρω από το οποίο απλώνονταν κήποι, όπου
φύτρωνε το ρόδο της αθανασίας.
Εκεί ζούσαν οι αθάνατοι, σε μια ζωή όλο εορτές και πα
νηγύρια.
Σύζυγος του βασιλέα Ουρανού ήταν η Βάγκ Μου, η με
γάλη μητέρα βασίλισσα της Δύσης. (48)
Αναφέρουν τ ’ αρχαία Κινέζικα κείμενα, ιστορώντας ότι
η Βαγκ Μου, η μεγάλη βασίλισσα της Δύσης είναι η Μαρία
Αφροδίτη η σύζυγος του αυτοκράτορα Κρόνου, η κόρη του
βασιλέα Ουρανού.
Είναι γνωστό επίσης, ότι η Ελληνίδα αυτή αυτοκράτειρα
είχε τον τίτλο «της Μεγάλης Βασίλισσας, της μητέρας των
Θεών: «Μητέρα μας πάντων τε θεών και ανθρώπων υμνεί
Μούσα» (49).
177
Σ ΙΝ Τ Ο ΪΣ Μ Ο Σ
(Η αρχαία θρησκεία των Ιαπώνων)
Το ότι και η μονοθεϊστική θρησκεία των Ιαπώνων «Σιν

τοϊσμός» είναι η θρησκεία η ιδρυθείσα από τον Ερμή τον
Τρισμέγιστο, είναι ολοφάνερο.
Ο Χεράτα, κορυφαίος ερμηνευτής του Σιντοϊσμού, ανα
λύοντας τις γενικές γραμμές του ιαπωνικού αυτού δόγμα
τος γράφει:
«Τα πνεύματα ορίζουν και κυβερνούν ότι γίνεται στη
ζωή και στη φύση. Βρίσκονται παντού, παρακολουθούν
τους ανθρώπους, γονιμοποιούν τους αγρούς, αλλάζουν
τις εποχές του έτους, και προκαλούν τις καταστροφές και
τους λιμούς. Έχοντας τη δυνατότητα να κάνουν και το κα
λό και το κακό, είναι καλοί με όσους σέβονται τη μνήμη
τους, κακοί δε σε όσους παραμελούν τη θύμησή τους». (50)
Γράφει ο Χεράτα, δίνοντάς μας εικόνα των σχέσεων των
ανθρώπων προς τον υπέρκοσμο.
Τα ίδια γράφει και ο Ερμής ο Τρισμέγιστος:
«... Και γαρ δαιμόνων χοροί περί αυτόν πολλοί και ποικί-
λαις στρατείας επικότες οι... σύνοικοι και των αθανάτων
ου εισί πόρω, ένθεν δε λαχόντες την τούτων χώρων τα των
ανθρώπων εφορώσι, τα δε υπό των θεών επιταττόμενα ε-
νεργούσι θυέλλαις και καταιγίδες και μεταβολαις πυρός
και σεισμοίς, έτι δε λιμοίς και πολέμους αμυνόμενοι την α
σέβειαν» (51).
Από τη σύγκριση των κειμένων του Συντοϊσμού, με τα
κείμενα του Ερμή του Τρισμέγιστου γίνεται κι εδώ νοητό,
ότ l η ιαπωνική θρησκεία του συντοϊσμού έχει την προέλευ
σή της από την αρχαία ελληνική θρησκεία του μονοθεϊ
σμού, η οποία διαδόθηκε κι εδραιώθηκε και στην Ιαπωνία,
την εποχή του Ερμή του Τρισμέγιστου το 9000 π.Χ., εποχή
κατά την οποία η Ιαπωνία ήταν κτήση των Ελλήνων θεοβα-
σιλέων.
178
ΒΙΒΛΙΟΣ
(Ιερό κείμενο των Εβραίων)
Το σπουδαιότερο κεφάλαιο της βίβλου είναι η ΓΕΝΕΣΗ.

Εξιστορείται σ’ αυτό η δημιουργία του κόσμου από έναν
παντοκράτορα, κυρίαρχο του σύμπαντος:
«Εν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανό και την γη. Η δε
γη ήτο άμορφος και έρημος και σκότος επί του προσώπου
της αβύσσου. Και πνεύμα Θεού εφέρετο επί της επιφά
νειας των υδάτων.
Και είπεν ο Θεός, γεννηθήτω φως και έγινε φως... Και εί-
πεν ο θεός, γεννηθήτω στερέωμα ανόμεσον των υδάτων...
και έγιναν ούτω... και είπεν ο Θεός ας βλαστήσει η γη χλω
ρόν χόρτον κάμνοντα σπόρον, και δένδρον κάρπιμον κά-
μνοντα καρπόν κατά το είδος αυτού... Και εβλάστησεν η
γη χλωρόν χόρτον κάμνοντα σπόρον κατά το είδος αυτού.
Και είπεν ο θεός, ας γεννήσωσι τα ύδατα εν αφθονία νη-
κτά έμψυχα και πετεινά...
Και εποίησεν ο θεός τα κήτη τα μεγάλα και παν έμψυχον
κινούμενον τα οποία εγέννησαν εν αφθονία τα ύδατα κατά
το είδος αυτών, και παν πετεινόν πτερωτόν κατά το είδος
αυτών...
Και είπεν ο θεός, ας γεννήσει η γη ζώα έμψυχα κατά το
είδος αυτών, κτήνη και ερπετά και ζώα της γης κατά το εί
δος αυτών... και ας κάμωμεν άνθρωπον κατ’ εικόνα ημών,
καθ’ ομοίωσιν ημών, και ας εξουσιάζει επί των ιχθύων της
θαλάσσης και επί των πετεινών του ουρανού και επί των
κτηνών και επί πάσης γης και επί παντός ερπετού έρπον-
τος επί της γης.
Και εποίησεν ο θεός τον άνθρωπον κατ’ εικόνα εαυτού...
και ευλόγησεν αυτούς ο θεός και είπεν... Αυξάνεσθε και
πληθύνεσθε και γεμίσατε την γην...» (52).
Γράφει η βίβλος ως προς την δημιουργία του κόσμου.
Τα ίδια γράφει καί ο Ερμής ο Τρισμέγιστος στο «περί της
του παντός φύσεως» έργο του, αποσπάσματα του οποίου
διασώθηκαν στο ομώνυμο έργο του:
«Ην γαρ σκότος άπειρον εν αβύσσω, και ύδωρ και πνεύ
μα λεπτόν νοερόν δυνάμει θεία όντα εν χάει. Ανήθη δη
179
φως άγιον και επάγη υφ’ άμμω εξ υγράς ουσίας στοιχεία

και θεοί πάντες καταθιερώσι φύσεως εν σπόρων. Αδιόρι
στων δε όντων απάντων ακί ακατασευάστων, αποδιωρί-
σθη τα ελαφρά εις ύψος και τα βαρέα εθεμελιώθη εφ’ υ
γρά άμμω, περί δε των όλων διορισθέντων και ανακρεμα-
σθέντων πνεΰματι ωχείσθαι. Και άφθη ο ουρανός εν κύ-
κλοις επτά... και περιελήγη το περικύκλιον αέρι κυκλίω
δρομήματί πνεύματι θείω οχούμενον. Ανήκε δε έκαστος
θεός δια της ιδίας δυνάμεως το προταχθέν αυτώ και εγέ-
νεντο θηρία τετράποδα και ερπετά και ένυδρα και πτηνά
και πάσα σπορά ένσπορος και χόρτος και άνθους παντός
χλόη, και πλήθος ανθρώπων και πάντων των υπό ουρανών
δεσποτειών και αγαθών επίγνωσιν εις το αυξάνεσθαι εν
αυξήσει και πληθύνεσθαι εν πλήθει...» (53).
Γίνεται λοιπόν φανερόν, ότι το κεφάλαιο της ΓΕΝΕΣΗ
της Βίβλου περιέχει τα κοσμογονικά στοιχεία του Ερμή
του Τρισμέγιστου, ο οποίος έζησε και έδρασε επτά χιλιά
δες χρόνια πριν από το Μωϋσή.
«Και εδιδάχθη ο Μωϋσής πάσαν την σοφίαν των Αιγυ
πτίων» (54).
Αναφέρουν οι πράξεις των Αποστόλων του Χριστιανι
σμού, ιστορώντας την περίπτωση και ότι ο Μωϋσής ήταν ε
νήμερος των βιβλίων του Ερμή.
«Τα ρητά των βιβλίων του Ερμή τα εδανείσθησαν κι ο
Ορφέας και ο Μωϋσής» (55).
Γράφει επίσης για την πατρότητα θεοσοφικώ γνώσεων
και του Ορφέα και του Μωϋσή κι ο SHVRE.
Ο Εβραϊκής καταγωγής Αμερικανός σχολιαστής της Βί
βλου, Ιεροκήρυξ Η. HALLEY, γράφει επίσης ως προς την
πατρότητα του συγγραφέα της Βιβλικής Γένεσης τα ακό
λουθα:
«Ποιος έγραψε στη Βίβλο τον ύμνο για την δημιουργία
του κόσμου; Τον χρησιμοποίησε στη Βίβλο ο Μωϋσής, αλ
λά δίχως αμφιβολία ο ύμνος αυτός έχει γραφεί πολύ νωρί
τερα και από τον Μωϋσή και από τον Αβραάμ. Φαίνεται
πως ο Μωϋσής χρησιμοποίησε στοιχεία προγενεστέρων ε
ποχών» (56).
Απ’ όλα αυτά τα στοιχεία προκύπτει, ότι η θρησκεία του
μονοθεϊσμού, η διδαχθείσα από τον Μωϋσή στο έθνος των
Εβραίων, είναι η θρησκεία του μονοθεϊσμού η οποία διαδό-
180
θηκε κι εδραιώθηκε σ’ όλη τη γη στην εποχή του Ερμή, κα

τά την οποίαν οι Έλληνες της εποχής των λεγομένων θε
ών, ήσαν οι κυρίαρχοι όλη της γης.
Έντονη ακούεται η φωνή του διάσημου ερμηνευτή των
θεοσοφικών έργων του Ερμή του Τρισμεγίστου, Στοβαίου,
ο οποίος εξιστορεί την περίπτωση:
νά πάσαν την οικουμένην, πείθων Ελλήνων τε και βαρβά
ρων κατά έθνος» (57).
Τα ρητά του Ερμή του Τρισμεγίστου τα χρησιμοποίησαν
σε ορισμένες περιπτώσεις και οι Απόστολοι του Χριστού.
Ο Απόστολος Ιωάννης στην αρχή του Ευαγγελίου του,
γράφει:
«Εν αρχή ην ο Λόγος και ο Λόγος ην προν τον θεόν και
θεός ην ο Λόγος. Ούτος ην εν αρχή προς τον θεόν' πάντα
δι’ αυτού εγένετο και χωρίς αυτόν εγένετο ουδέν ων γέγο-
νεν. Εν αυτώ ζωή ην, και ζωή ην το φως των ανθρώπων
(58).
Ακούεται εδώ η φωνή του Ποιμάνδρη προς την Ερμή τον
Τρισμέγιστο, καθώς τον μυεί στα της δημιουργίας του κό
σμου:
«...Εκ δε φωτός... Λόγος άγιος επέβη τη φύσει... ο δε
Ποιμάνδρης εμοί, εννοήσες φησί την θέαν τούτην;... Το
φως εκείνο εγώ, Νους, ο σσς θεός, ο προ φύσεως υγρός
της εκ του σκότους φανείσης, ο δε εκ Νοός φωτεινός λό
γος, υιός θεού, ο δε νους πατήρ θεός. Ου γαρ διίστανται α
πό αλλήλων. Ένωσις γαρ τούτων εστί η Ζωή...» (59).
Έτσι είχε μιλήσει ο Ποιμάνδρης στον Ερμή, ότι ο εκπο
ρευόμενος από τον κόλπο του θεού φωτεινός Αγιος Λόγος
που ζωοποιεί τη γη, είναι ο υιός του.
KABALAH
(Ιερό κείμενο των Εβραίων)
Ο Γουίλίαμ Γουέστκοτ στο βιβλίο του «ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ

KABALAH», αποκαλύπτει τις γενικές κοσμογονικές και φι
λοσοφικές γραμμές του ιερού αυτού κειμένου του εβραϊ
κού λαού.
181
Γ ράφει:
«Αυτές είναι οι γενικές γραμμές της KABALAH, Η σοφία
του θεού εκπορεύεται από το άπειρο προς το πεπερασμέ
νο, μέσω τριάντα δύο ατραπών» (60).
Ο θεός είναι ένας, ασώματος, αιώνιος και αμετάβλητος
στην τελειότητα και αγαθότητα.
Το σύμπαν δημιουργήθηκε και κυβερνάται με τη θέλησή
του.
Ο άνθρωπος δημιουργήθηκε κατ’ εκόνα του θεού.
Η ύλη δημιουργήθηκε από την πνευματική διάνοια (61).
O l ανθρώπινες ψυχές προϋπήρχαν σ’ έναν ανώτερο κό
σμο πριν από τη δημιουργία του σημερινού κόσμου...
Οι ανθρώπινες ψυχές πριν ενσωματωθούν, διαμένουν
σε μια ανώτερη αίθουσα ή θησαυροφυλάκειο. Εκεί παίρνε-
ται η απόφαση, το πότε και σε ποιο σώμα θα ενσωματω
θούν.
Κάθε ψυχή που ενσαρκώνεται, πρέπει να εξαγνισθεί στη
γήινη ζωή για να είναι σε θέση να απορροφηθεί στον άπει
ρο θεό...
Μια ανθρώπινη γήινη Ζωή είναι σπάνια. Χρειάζονται
δύο γήινες ζωές το ελάχιστο, για να επιτευχθεί ο εξαγνι
σμός. Κι αν αποτύχει και στη δεύτερη μετενσωμάτωση, τό
τε είναι αναγκαία και τρίτη...
Ό λες οι προϋπάρχουσες ψυχές που είχαν ενσαρκωθεί
στη γη, έχουν φθάσει στην τελειότητα...
Οι κακοί άγγελοι θα ανυψωθούν και όλες οι ψυχές θα
συγχωνευθούν με τη θεότητα (62).
Μακριά από τη γη προβάλλουν οι δυνάμεις των αρχαγ
γέλων, των αγγέλων, και των φυλάκων του ανθρώπου, κι
ακόμα μακρύτερα, υπάρχουν οι ανθρώπινες ψυχές που
μοιάζουν σαν σπινθήρες φωτός που βγήκαν από το αφόρη
το πυρ του θεού. Αυτές οι ψυχές θα περάσουν σειρά αλλα
γών κι εμπειριών κάνοντας τον κύκλο του σύμπαντος...
Η ανθρώπινη νοημοσύνη δεν μπορεί να συλλάβει την ι
δέα του θεού. Μόνον ο πνευματικός άνθρωπος μπορεί να
το νιώσει.
Ο θεός προϋπήρχε πριν γεννηθούν όλα όσα υπάρχουν
στο σύμπαν, δε μοιάζει όμως με τίποτε απ’ όλα αυτά (64).
Υπάρχουν τέσσερα πνευματικά πεδία. Στο πρώτο, το πιο
υψηλό και αγνότερο πεδίο, διαμένουν τ ’ αρχέτυπα όντα,
που είναι τέλεια και αμετάβλητα.
182
Στο δεύτερο πνευματικό πεδίο διαμένουν οι αρχάγγελοι

με αρχηγό τον Μετατρόν, το μεγάλο διδάσκαλο.
Ο Μετατρόν εξουσιάζει όλους τους αρχαγγέλους του
σύμπαντος που κυβερνούν τα ουράνια σώματα (άστρα) κι
επιβλέπουν την εξέλιξη των κατοίκων τους (65).
Στο τρίτο πνευματικό πεδίο υπάρχουν οι στρατιές των
αγγέλων που είναι νοήμονες, ασώματες υπάρξεις. Στολή
τους έχουν το φως. Τους έχει δοθεί η εξουσία να επιβλέ
πουν τα ουράνια σώματα και να ρυθμίζουν τις εποχές κατά
χρονικές περιόδους...
Στο χαμηλότερο πνευματικό τέταρτο πεδίο διαμένουν
τα κατώτερα όντα και οι κακοί δαίμονες. Σ’ αυτόν τον κό
σμο ανήκουν και οι άνθρωποι, δηλαδή οι ψυχές που είναι
φυλακισμένες στα γήινα ανθρώπινα σώματα...
Το όλο σάμπαν συμπληρώθηκε με τη δημιουργία του αν
θρώπου που ονομάζεται μικρόκοσμος (66).
Ο άνθρωπος είναι η τελευταία λέξη της δημιουργίας...
Από το ουράνιο θησαυροφυλάκιο των ψυχών εφοδιά
ζονται με ψυχές τα έμβρυα που είναι ακόμη στη μήτρα (67).
Το ορατό τελικό σώμα του ανθρώπου καταστρέφεται, η
ψυχή του όμως ελεύθερη από το σώμα, ξαναγυρίζει στα
θεία πεδία...
Ο άνθρωπος κρίνεται για τις πράξεις του στη γη κατά
την ώρα του θανάτου. Κι αν μεν κριθεί αγνός, παίρνει το
δρόμο προς τα θεία πεδία, αν όμως κριθεί ως μη αγνός, ξα-
ναενσαρκώνεται για μια νέα περίοδο εμπειρίας για εξαγνι
σμό (68).
Αυτές είναι περιληπτικά οι γενικές γραμμές της φιλοσο
φίας και Κοσμογονίας της KABALAH,
Κι όλες αυτές οι γραμμές, έχοντας υπόψει τις Κοσμογο-
νικές ιδέες του Ερμή του Τρισμεγίστου, μαρτυρούν ότι το
κείμενο της KABALAH στηρίζεται στις φιλοσοφικές και κο-
σμογονικές γνώσεις του Ερμή του Τρισμεγίστου, όπως εξι
στορούνται στο ανά χείρας έργο;
«Σύμφωνα με μερικούς συγγραφείς, γράφει ο Γουίλιαμ
Γουέστκοτ στο υπόψει σύγγραμμά του «ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ
KABALAH οι Καβαλιστικές ιδέες μοιάζουν με τις ιδέες της
Αλεξανδρινής φιλοσοφίας και των γνωστικών, ενσωματώ
νοντας απόψεις των Πυθαγορίων, των Πλατωνιστών και
του Ινδικού Βραχμανισμού» (69).
Η αλήθεια είναι, ότι οι ιδέες της KABALAH είναι οι ίδιες
183
ιδέες του Ερμή του Τρισμέγιστου, όπως εξιστορήθηκαν

στις σελίδες του ανά χείρας έργου.
Ο περιηγητής Ευσέβιος, ερμηνεύοντας κι αυτός τις θεω
ρίες της KABALAH, γράφει: (70).
«... Πρώτος κατελθών ο Αβραάμ εις Αίγυπτον, αριθμητι
κήν και αστρολογίαν Αιγυπτίοις εδίδαξε...
Ο Αβραάμ μετά του Αδάμ είναι οι φορείς όλων των αν
θρωπίνων γνώσεων, αστρολογίας, μαθηματικών κ.λπ.»
Έχουν όμως ιστορηθεί ήδη τα στοιχεία από τα οποία
προκύπτει, ότι ο Αβραάμ της KABALAH δεν είναι ο πα
τριάρχης των Εβραίων, ο Αβραάμ που έζησε το 1800 π.Χ.
καί τον οποίον οι Έλληνες της νήσου Ίμβρου και της Μι
κρός Ασίας τον προσωνόμαζαν Ίμβραμο».
Ο Αδάμ είναι επίσης γνωστό ότι υπήρξε ο Έλλην αυτο-
κράτωρ της εποχής των λεγομένων θεών, Κρόνος, που
γραμματέας και αντιβασιλέας του στην Αίγυπτο υπήρξε ό
πως προαναφέρθηκε, ο Ερμής ο Τρισμέγιστος (71).
Η τεράστια μορφή του ιδρυτή της θρησκείας του μονο
θεϊσμού Ερμή του Τρισμεγίστου, πλανάται επί χιλιετηρί
δες στα ιερά βιβλία των Ελλήνων, των Αιγυπτίων, των Ε
βραίων, των Ινδών, των Κινέζων, των Ιαπόνων, και των
Τευτόνων, ολόλαμπρη.
Ο μεγάλος σοφός, ο κορυφαίος των αρχαίων σοφών, ο ι
δρυτής της θρησκείας του μονοθεϊσμού Ερμής ο Τρισμέγι
στος είναι εν όψει.
184
Η ΕΓΚΥΡΟΤΗΣ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΤΟΥ ΕΡΜΗ
Εξιστορήθηκε στο ανά χεϊρας έργο ότι όταν η βασίλισ

σα Ίσις - Ιώ, σύζυγος του βασιλέα Διονύσου υπέβαλλε
στον Ερμή το ερώτημα εάν θα ήταν δυνατό να ενωθεί μετά
το θάνατό της με τον άντρα της, και ο Ερμής της απάντη
σε:
«At ψυχαί ομοφυείς εισίν εαυταίς, καθ’ όπερ εξ ενός ού-
σαι χωρίου, και ούτε εισίν άρρενες ούτε θήλειαι.
Η γαρ τοιαύτη διάθεσις επί σωμάτων γίνεται και ουχί επί
ασωμάτων» (12).
Ένα παρόμοιο ερώτημα είχαν υποβάλλει στο Χριστό και
οι Σαδδουκαίοι:
«Διδάσκαλε, σε ποιόν θα ανήκει μια γυναίκα κατά την α
νάσταση των νεκρών, η οποία μετά το θάνατο του άντρα
της καθώς είχε μείνει άτεκνη, παντρεύτηκε κατά νόμον
Μωϋσή άλλους έξι αδελφούς του πρώτου συζύγου της, για
να μη χαθεί το αδελφικό σπέρμα;
Και ο Χριστός τους απήντησε:
«Πλανάσθε, μη γνωρίζοντες τας γραφάς... Διότι εν τη α-
ναστάσεί ούτε νυψεύονται, ούτε νυφεύουσιν, αλλά είναι
ως άγγελοι του Κυρίου εν ουρανώ» (73).
Σε άλλα αρχαία κείμενα εκτός από το βιβλίο του Ερμή,
τέτοιοι διάλογοι δεν υπάρχουν. Γίνεται λοιπόν νοητό, ότι
ο Χριστός με τα λόγια του αυτά ευλογεί και επιδοκιμάζει
ως θεόπνευστες και αληθινές τις γραφές του μεγίστου ε
κείνου σοφού της μακρινής ελληνικής αρχαιότητας, του ι
δρυτή της θρησκείας του μονοθεϊσμού, Ερμή του Τρισμέ
γιστου, διάσημοι μελετητές κι ερμηνευτές των θεοσοφι-
κών κι επιστημονικών επιτευγμάτων του οποίου υπήρξαν
στα μετέπειτα χρόνια ο Ορφέας των Ελλήνων, ο Ζαρατού-
στρας των Περσών, ο Μωϋσής των Εβραίων, ο Λάο Τσε
των Κινέζων, οι Ιάπωνες Σιντοϊστές και οι Βραχμάνες των
Ινδών.
ΤΕΛΟΣ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
1. Ακαδημία Επιστημών της ΕΣΣΔ, παγκόσμιος ιστορία, τόμος Α.

Κεφ. 7,3 σελ. 290, Ελ. Έκδοση.
2. Ε. SCHAYRE «Οί μεγάλοι Μύστες» στο κεφ. Ερμής.
3. Όμηρος, Οδυσ. Ραψωδία Ε οτιχ. 29-31.
4. Ιούλιος Καίσαρ, απομνημονεύματα Γαλατικού πολέμου, βιβλ.
Β Κεφ. XVII.
5. WALTER SKOTT: HERMETICA τόμος Α. βιβλ. ν,ΙΙΙ, σελίδες 158,
160 «Διδαχή στον Τατ», βιβλ. XXIV σελ. 408, εδάφ. 8, Στοβαίος
και τόμος Β, σελ. 213, εδάφ. 5,88 Κύριλλος ο Αλεξανδρεύς.
6. FRACMENTOR: τόμος Γ. σελ. 569.
7. 8. 9. 10: WALTER SKOTT: HERMETICA τόμος Α. βιβλ. 1 σελ.
114-116 και 120, βιβλ. XII, σελ. 250 εδαφ. 7 «Ύμνο; παλιγγενε
σίας» σελ. 520 και 89 Στοβαίος.
11.Για όλα αυτά τα στοιχεία και το ότί την ως άνω εποχή οι Έλλη
νες ήταν κοσμοκράτορες καί εκπολιτιστές της πρωτόγονης
τότε ανθρωπότητας, δες στο σύγγραμμα του ίδιου συγγρα
φέα «Η άγνωστη προϊστορία των Ελλήνων 10.00 -2.000 π.Χ.
12. E.SHYRE: Οι μεγάλοι Μύστες, στο κεφ. Ερμής ο Τρισμέγιστος,
13. Η. HALLEY: Συνοπτική εγκυκλοπαίδεια της Αγίας Γραφής στο
κεφ. «Περί Πεντατεύχου» καί στη σελ. 50-54.
14. Πράξεις των Αποστόλων 7, 22.
15. 16 WALTER SKOTT: HERMETICA τόμος IV σελ. 195, βιβλίο 1,
Κύριλλος ο
Αλεξανδρεύς τόμος Α. «Χρησμοί των Ελλήνων θεών»σεΛ. 236,
λεξικό Σου'ιδα.
17. Μαχαμπαράτα: Κεφ. 91, 99.
18. WILDURANT, «Η Αρχαία Κίνα» οι σκοτεινοί αιώνες.
19-Ιδές λεπτομέρειες στο έργο του ίδιου συγγραφέα «Η Αγνω
στη προϊστορία των Ελλήνων (1000 - 2000 π.Χ.).
20. WALTER SKOTT: HERMETICA τόμος 7, Κεφ. XXIII, σελ. 458, ε
δαφ. 53, Στοβαίος.
186
21.0 Ερμής μαρτυρεί στο εδάφ. 25 ότι στην εποχή του 9.000 π.Χ.
οι άνθρωποι και συγκεκριμένα οι Έλληνες είχαν νικήσει την
έλξη της γης κι είχαν εκτοξεύσει επανδρωμένα διαστημό
πλοια στο διαστημικό χώρο.
22. Ανάσταση - Αναγέννηση.
23. Αποξένωση.
24.0 Ερμής προφητεύει εδώ την έλευση του θεανθρώπου Ιησού.
Είναι γνώστης από την αποκάλυψη που του έκανε ο Ποιμάν-
δρης, ότι στο πλευρό του ο Θεός έχει τον Υιό Λόγο.
25. «7"α Ια εκ των Σω», της Χριστιανικής θείας υμνωδείας, φέρε
ται στοιχείο παρμένο από τον ύμνο του Ερμή.
26. Ασκληπιός, ο φερόμενος από την αρχαία παράδοση ως θεός
της ιατρικής επιστήμης. Ήταν υιός του Απόλλωνα, υιού του
Δία και προσωπικός γιατρός του Διόνυσου.
27. Πνεύματα θεία υπηρετούντο την κίνηση των σωμάτων της δη
μιουργίας και της ζωής στον ηλιακό κύκλο που επιμελούνται
την τιμωρία των ασεβών ανθρώπων.
28. Η Αιγυπτιακή θεά Ίσις η γυναίκα του Όσιρι, είναι η Ιώ-Δήμη
τρα, η κόρη του Κρόνου και γυναίκα του αδελφού της Σείριου
- Ήλιου - Διόνυσου. Ο Όσιρις είναι ο Σείριος - Διόνυσος.
29. Κατά τ<ς θεωρίες του Ερμή, από τη γη και πάνω μέχρι εκεί
που τελειώνει η ατμόσφαιρά της, υπάρχουν τέσσερις χώρες
-ζώνες. Στην πρώτη από τη γη ζώνη, υπάρχουν τα ζώντα όν
τα, στη δεύτερη υπάρχει ο άνεμος που κινείται για την ανάμι
ξη της ζωής στη γη, στην τρίτη το ύψος δεν έχει φύση, ο χώ
ρος της όμως είναι γεμάτος λεπτό και καθαρό αέρα και στην
τέταρτη ζώνη υπάρχει λεπτότατος ειλικρινής διαυγής αέρας
που ξεχωρίζει τ<ς τέσσερις ατμοσφαιρικές ζώνες από το διά
στημα. Επάνω από τη τέταρτη ζώνη ο διαστημικός χώρος εί
ναι καυτερός.
Σ’ αυτόν, λοιπόν, το χώρο, νούνται οι ενσωματωμένες στην
ύλη ψυχές καθώς και όσες δεν ενσαρκώθηκαν ποτέ. Οι τέσ
σερις ζώνες - χώρες που αναφέρει ο Ερμής στο «Περί του
παντός φύσεως» έργο του, αποσπάσματα, που μόνο έχουν
διασωθεί στις κρύπτες των ναών της Αιγύπτου είναι οι ζώνες
οι οποίες έχει επισημάνει η σημερινή επιστήμη ως προς την α
τμοσφαιρική ζώνη της γης, η τροπόσφαιρα που είναι η πρώτη
ζώνη από τη γη προς τα πάνω με ύψος 17 χιλμ. στον Ισημερι
νό, η Μεσόσφαιρα με ύψος 80 χλμ. και η εξώσφαιρα με ύψος
(πάχος), που υπολογίζεται σε 500 χλμ.
Σ’ αυτήν την περιοχή κατακαίονται στην ατμόσφαιρα οι πέ-
φτοντες προς τη γη διάτοντες αστέρες.
187
Οι τέσσερίς ζώνες της ατμόσφαιρας του Ερμή είναι λοιπόν

η τροπόσφαιρα, η μεσόσφαιρα, η θερμόσφαιρα και η εξώσφαι
ρα της σημερινής επιστήμης, στοιχείο που μαρτυρά μια μεγά
λη επιστήμη στην εποχή του Ερμή.
30. WALTER SKOTT: HERMATICA τόμος 1ος σελ. 52 Στοβαίος.
31. Το ίδιος όπως και πάνω.
32. ΓΙΤΑ: Κεφ. Β., εδάφ. 19 22, 24, 28, 29.
33. WALTER SKOTT; HERMETICA τόμος Α. βιβλ. II, σελ. 234 εδάφ.
16-18 Ερμής στον Τατ.
34. ΠΤΑ: Κεφ. Δ., εδάφ. 37-40.
35. WALTER SKOTT: HERMETICA τόμος Α. Βιβλ. 1, εδάφ. 20-23
σελ. 124-126 Ποιμάνδρης.
36. ΓΙΤΑ: Κεφ. ΙΑ, εδάφ. 4, 5, 2, 8, 16, 18.
37. 38. WALTER SKOTT: HERMETICA τόμος Α. σελ. 158, 160, 162,
βιβλ. V, εδάφ. 11α και 11β.
39. Αρριανός, Ινδινή V, 11, 8.
40. DEGOUY- CHA VALE - LEROY- CIDAUD, Κίνα - Ιαπωνία - Θιβέτ -
Κορέα.
ΜΕΡΟΣΑ; Η αρχαία Κίνα, εδάφ. Λαό ο Σοφός.
ΤΑΟ ΚΙΝΓΚ: Αρχαίο κινέζικο κείμενο, Κεφ. 17, 19, 21, 25.
41. WALTER SKOTT: HERMETICA τόμος Α. βιβλ. V, σελ. 150-160 ε
δάφ. 39 «Διδαχή του Ερμή στον Τατ»,
42. ANNIE BESANT: Η αρχαία Σοφία και CHING-CHING αρχαίο κι
νέζικο κείμενο.
43. WIL DURANT: Η ιστορία και ο πολιτισμός της Κίνας κεφ. 30ο
«Οι σκοτεινοί αιώνες».
44. DEGUY - CHALAVE - LEROY - VIDAUD Κίνα - Ιαπωνία - Θιβέρ -
Κορέα σελ. 20, θεσμοί καιήθητης αρχαίας Κίνας, Κομφούκιος
και Λάο Τσε.
45. Διόδωρος ο Σικελιώτης βιβλ. 1 εδάφ. 13.
46. Κιγκ.
47. Απολλόδωρος βιβλ. Α εδάφ. 1.
48. WIL DURANT: Η αρχαία Κίνα στο κεφ. Γ «Οι σκοτεινοί
αιώνες».
49. Ομηρικός ύμνος στην Αφροδίτη.
50. DEGOVY-CHALA VE - LEROY-VIDAUD Κίνα - Ιαπωνία - Θιβέτ -
Κορέα στο κεφάλ. Η Ιαπωνία σελ. 51-56, Οι μυθολογικοί χρό
νοι.
188
51. HERMES TRISMEGISTES της SOCIETE DA ENTION «LES BEL

LES LETRES» PARIS 1979 κεφ. XVI σελ. 235 εδάφ. 10.
52. Βίβλος κεφ. Ιο Γέννεση εδάφ. 1-29 περίληψη.
53. HERMES TRISMEGISTES της SOCIETE DA EDITION «LES
BELLES LETRES» PARIS 1980 στο κεφ. Ill του 1ου τόμου, σελ.
44 και 45 εδάφ 1-4 περίληψη.
54. Καινή Διαθήκη, πράξεις των Αποστόλων Κεφ. 1, 22.
55.SHURE: Οι μεγάλοι μύστες στο κεφ. Ερμής.
56. Η. HALLEY: συντοπτική εγκυκλοπαίδεια της Αγίας Γραφής
στο κεφ. περί πεντατεύχου σελ. 50-54.
57. WALTER SKOTT; HERMETICA τόμος Α. σελ. 52 Στοβ.
58. Κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο Κεφ. Α. εδάφ. 1-6.
59. HERMES TRISMEGISTES, Γαλλική έκθεση της SOCIETE DA Ε-
DITION «ES BELLES LETRES» PARIS 1980 τόμος Δ κεφ. 5 και
6.
60. Γούλιαμ Γουέστκοτ, KABALAH σελ. 13. Ελ. έκδοση Πύρινου
Κόσμου και σελ. 28.
61. 62, 63. Ομοίως και στη σελ. 29 και 32.
64. Ομοίως και στη σελ. 36.
65. Μεμτατρόν για τον Γουίλιαμ Γουέστκοτ σημαίνει μετά τον
θρόνο του Θεού. Είναι ο δεύτερος Θεός του Ερμή που δη-
μιουργήθηκε από τον προϋπαρξαντα Θεό.
66 67, 68, 69 Ομοίως με τη σημείωση 60-64 αλλά και στις σελίδες
48 και 49, 51, 53 και 58, 29 και 30.
70.Ευσέβος ο περιηγητής στιχ. 522-524.
71.1δές «Η άγνωστη προϊστορία των Ελλήνων 9.000 - 2.000 π.Χ.
του συγγραφέα αυτού του βιβλίου Θ. Κεφ. 34. Η γενεά του Ερ
μή.
72. HERMES TRISMEGISTES: τόμος IV σελ. 54-55 εδάφ. 8 Ίσις
προς τον υιό της Όρο.
73. Κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο κεφ. 22 εδάφ. 23.30.
Ο Σ Μ Α Ρ Α Γ Δ ΙΝ Ο Σ ΠΙΝΑΞ
ΕΡΜΟΥ ΤΟΥ ΤΡΙΣΜΕΓΙΣΤΟΥ
ΚΕΙΜΕΝΟΝ
I. Είναι αληθέστατον, αψευδέστατον, βεβαιότατον.

II. Το προς τα κάτω, αναλογεί τω προς τα άνω, και το προς τα
άνω είναι ανάλογον τω προς τα κάτω, προς επιτέλεσιν
των θαυμάσιων του Ενός μόνου Πράγματος.
III. Και όπως τα πάντα προήλθον εξ Ενός πράγματος, δια της
Σκέψεως Ενός, ούτω τα πάντα εγεννήθηοαν εκ του
Όντος τούτου δια προσαρμογής (Adaptatio).
IV. Πατήρ του είναι ο Ήλιος, μήτηρ του η Σελήνη, ο άνεμος
έφερεν αυτό εν γαστρί. η γη είναι η τροφός του.
V. Ο πατήρ του παντός είναι το Τέλεσμα. Η δύναμις αυτού
γίνεται μεγίστη, όταν μετατροπή εις γην.
VI. Θέλεις χωρίσει την γην από του πυρός, το λεπτόν από του
πυκνού ηπίως και μετά μεγάλης επιδεξιότητος.
VII. Θέλει τότε ανέλθει από της γης εις τον ουρανόν και πά-
ραυτα θέλει κατέλθει εκ νέου επί της γης, ένθα θα
συλλέξη τη δύναμιν των ανώτερων και κατωτέρων
πραγμάτων.
VIII. Θέλεις ούτω αποκτήσει πάσαν του Κόσμου την δόξαν και
πάσα σκοτία θέλει στη μακράν σου.
IX. Αύτη εστίν η κραταιά δύναμις πάσης δυνάμεως, διότι θα
νικήση παν το λεπτόν, και θα διαπεράση παν το στερεόν.
X. Ούτω εδημιουργήθη ο Κόσμος.
XI. Εκ των άνω υποδείξεων θέλουσι πηγάσει απειράριθμο
εφαρμογαί των οποίων το μέσον επιιεύξεως ενδείκνυτα
ενταύθα.
XII. Δια τούτο εκλήθην Ερμής ο Τρισμέγιστος, κεκτημένο
τα τρία μέρη της Παγκοσμίου Φιλοσοφίας.
— (Αληθώς λέγω Υμίν: παν ό.τι είπον περί της κάτεργά
σίας του Ηλιου είναι πλήρες).

Π. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ - ΕΡΜΗΣ Ο ΤΡΙΣΜΕΓΙΣΤΟΣ (Βy Krasodad) PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Π. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ - ΕΡΜΗΣ Ο ΤΡΙΣΜΕΓΙΣΤΟΣ (Βy Krasodad) PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΠΑΝΤΕΛΗ Κ.

Στο έργο αυτό, κάνω κατ’ έννοια μετάφραση ορισμένων

’DION’ Publications, 39 Fiiikis Eterias str.

Οχ εκδόσεις μας συνεχίζοντας τχς δχκές τους προσπάθεχες

Κατά την αρχαία παραδόση ο Ερμής γεννήθηκε στη

μής. Ως άνθρωπος είναι ένας μεγάλος μύστης, θεματοφύ-

«Τας κρυπτός νομοθεσίας του Θεού παρ’ Ερμή μαθόν-

κόσμου; τον εχρησιμοποϊησε ο Μωϋσής στη Βίβλο, αλλά

Στην παράδοση των Κινέζων αναφέρεται ως σύμβουλος

παν το κυβερνά ένας παντοδύναμος Νους - Θεός, γονάτι­

Ποιμανδρής: Η θεία αποκάλυψη

Εδάφ. 1. ΕΡΜΗΣ, απολογούμενος:

γεννημένο μερικά, φοβερό και στυγνό σε σπει-

Εδάφ. 8. Καθώς όμως με είδε έτσι έκπληκτο ο Ποιμάν-

αυτός να δημιουργήσει... Και αφού έμαθε την

θύνεσθε εν πλήθει όλα τα δημιουργήματα και

ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ στον Ερμή:

λά πες μου πως θ’ ανεβούν οι αγαθές ψυχές

— Αυτά μου αποκάλυψε ο Ποιμάνδρης που εί­

Γι’ αυτό κάνω από τα βάθη της ψυχής μου

Εδάφ. 1. ΕΡΜΗΣ: Κάθε κινούμενο ω Ασκληπιέ, δεν κινεί­

πος; Ενάντιας φύσης. Ά ρα Ασκληπιέ, και του

ΕΡΜΗΣ: Η κίνηση αυτή δεν είναι παρά περι­

οποίο ακτινοβολεί σαν ακτίνες, η αλήθεια, το

Εδάφ. 13. Στο σύμπαν δεν υπάρχει θέση για το μη ον... τα

Εδάφ. 17. Η άλλη προσηγορία είναι η του πατέρα, γιατί ε-

Εδαφ. Η δόξα των πάντων είναι ο Θεός, και θειον και

K l έγιναν θηρία τετράποδα και ερπετά και έ­

Διδασκαλίες του Ερμή στον υιό του Τατ

Εδάφ. 1. Ο Θεός δημιούργησε τα πάντα* κι όχι βέβαια με

Εδάφ. 4. TAT στον Ερμή:

ΤΑΤ στον Ερμή:

είναι έργο κανενός αλλά του εαυτού της. Η αρ­

Διδασκαλίες του Ερμή στον υιό του Τατ

Εδάψ- 1. Κι αυτόν το λόγο θα στον πω ω Τατ για να μη

είναι αφανής, πως θα είναι δυνατό να τον ιδείς

στρων, το δρόμο του ουρανού, την ταχύτητα...

πάντοτε στον Ουρανό, στον αέρα, στη γη, στο

Ερμής στον Ασκληπιό

Εδάφ. 1. ΕΡΜΗΣ: Το αγαθό ω Ασκληπιέ δεν υπάρχει πα­

τουργϊα των παραγωγών του, δεν είναι όμως

Ένας δε είναι ο δρόμος που θα σε οδηγήσει

Κηρύγματα του Ερμή

Εδάφ. 1 . Που πάτε ω άνθρωποι μεθυσμένοι από τον ά­

Διδασκαλίες του Ερμή ως προς το ότι

ΕΡΜΗΣ στον Τάτ:

Δεύτερος θεός είναι ο γεννηθείς από τον αιώ­

— ΕΡΜΗΣ στον Τατ:

Δ ιδ αχές του Ερμή προς τον διάσημο γιατρό

Εδάφ. 1. Χθες, ω Ασκληπιέ, σου ιστόρησα τον τέλειο λό­

ναι πονηρά όταν τα πάρει από τους δαίμονες.

Εδάφ. 7. Τα σώματα είναι κατασκευασμένα από ύλη, από

Το κλειδί της διδασκαλίας του Ερμή

Εδάφ. 1. ΕΡΜΗΣ στον Ασκληπιό.

ΕΡΜΗΣ στον Τατ:

σμένες παντού. Αυτών των ψυχών οι μεταβολές

Δε γεννήθηκε ποτέ' υπάρχει αιώνια, γεννά

τό η σωτηρία του ανθρώπου είναι η γνώση του

Εδάφ. 17. Γιατί η σύνθεση των ενδυμάτων αυτών παιδί

Εδάφ. 18 . Ό ταν ο νους απαλλαγεί από το γήϊνο σώμα ντύ­

και τη μαστιγώνει με το μαστέγιο των αμαρτημά­

Εδάφ. 25. Κανένας από τους ουράνιους θεούς δεν κατέ­

Ο Νους στον Ερμή

παν το κυβερνά ένας παντοδύναμος Νους - Θεός, γονάτι

— Αυτά μου αποκάλυψε ο Ποιμάνδρης που εί

Εδάφ. 1. ΕΡΜΗΣ: Κάθε κινούμενο ω Ασκληπιέ, δεν κινεί

ΕΡΜΗΣ: Η κίνηση αυτή δεν είναι παρά περι

K l έγιναν θηρία τετράποδα και ερπετά και έ

είναι έργο κανενός αλλά του εαυτού της. Η αρ

Εδάφ. 1. ΕΡΜΗΣ: Το αγαθό ω Ασκληπιέ δεν υπάρχει πα

Εδάφ. 1 . Που πάτε ω άνθρωποι μεθυσμένοι από τον ά

Δεύτερος θεός είναι ο γεννηθείς από τον αιώ

Εδάφ. 1. Χθες, ω Ασκληπιέ, σου ιστόρησα τον τέλειο λό

Εδάφ. 18 . Ό ταν ο νους απαλλαγεί από το γήϊνο σώμα ντύ

και τη μαστιγώνει με το μαστέγιο των αμαρτημά

Εδάφ. 25. Κανένας από τους ουράνιους θεούς δεν κατέ

Εδάφ. 11. Το ότι υπάρχει ένας δημιουργός που δημιουρ

ποι θάνατο τη νομίζουν* γιατί το σώμα διαλύε

χι σα να φαίνεται ότι ταξιδεύει από τόπο σε τό

χεις έλθει σε κατάσταση ονειροπόλου χωρίς ύ

κάτη μονάδα, και αντίστροφα η Δέκατη την μο

— Πατέρα, έναν τέτοιο ύμνο θέλω τώρα κι ε

Εδάφ. 1. Επειδή ο υιός μου Τατ, κατά την απουσία μου, υ

έρα, δημιουργώντας τις γενέσεις και τις μετα

απ’ αυτούς τους δαίμονες εξαρτώνται οι άνθρω

καταλείψεί το σώμα που είχε, έρχεται στην κυ

στην ακινησία του και είναι άφθαρτος, γιατί εί

χθοϋν το αγαθό, γιατί είναι φθαρτά, θνητά, δια

Εδάφ. Κατά τον ίδιο τρόπο και μερικά είδη μυρμηγ

ναι παθητικό' πάσχει και η μεν ψυχή είναι ελεύ

Εδάφ. 1. Ο Κύριος και δημιουργός των αιωνίων σωμά