State Universities and Colleges

GUIMARAS STATE COLLEGE

Buenavista, Guimaras

GRADUATE SCHOOL

Filipino 302 – Linggwistikang Palarawan

JANET A. CABAGSICAN GENALYN L. MOSCAYA, Ph.D.

TAGA-ULAT PROPESORA

I.Layunin sa Pagkatuto
Pagkatapos ng pag-uulat na ito, ang lahat ng mag-aaral ay inaasahang:
1. Nababatid ang ugnayan ng ‘wika at dalubwika’ at ng ‘wika at kultura’.
2. Nabibigyang halaga ang gamit ng wika at maging ng kultura.
3. Nakasusulat ng sanaysay tungkol sa gamit ng wika at kahalagahan ng kultura
sa lipunan.
II. Introduksyon
Ayon kay Henry Gleason, ang wika ay sistematikong balangkas ng sinasalitang
tunog na pinili at isinaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng mga taong
kabilang sa isang kultura.
Ang wika ay isang mahalagang kasangkapan upang maipahayag ng tao ang
kanyang damdamin at kaisipan. Sa pamamagitan ng wika, nabubuo ang mabuting
relasyon sa kapwa, napapaunlad ng tao ang kanyang sarili at nakatutulong din siya sa
pagpapaunlad ng kabuhayan ng iba.
III. Nilalaman

Ang Wika at ang Dalubwika

-Hindi kukulangin sa 5,000 ang lahat ng wikang sinasalita sa buong daigdig--- 5,000
iba’t ibang wika.
- Ngunit nagkakaiba-iba man ang mga wikang ito, lahat naman ay masasabing may
pagkakatulad sa kadahilanang lahat ay binibigkas at lahat ay binubuo ng mga tunog.
-Subalit, sinasabing walang tunog na unibersal.
Ang ibig sabihin, ang (t), halimbawa, sa lahat ng wikang mayroon nito, ay tiyak na may
pagkakaiba, kung susuriing mabuti, sa uri o sa paraan ng pagbigkas.
-Bawat wika ay may kani-kaniyang balangkas nng mga tunog.

Ang wika ay napakahalaga sa buhay ng tao. Wika ang kanyang ginagamit sa

pagdukal ng karunungan, sa kanyang pakikipag-ugnayan sa kanyang kapwa.
Sa wika ipinahahayag ng tao ang kanyang tuwa, lungkot, takot, galit, pag-ibig- ang
halot lahat -lahat na sa kanyang buhay.
Dalubwika o Linggwista - tawag sa taong dalubhasa sa wika
Agham-wika o Linggwistika - tawag sa makaagham na paraan ng pagtuturo ng
wika.
- hindi na kailangang matutunan pa ng isang dalubwika ang wikang kanyang
susuriin
- at hindi rin kailangang maraming sinasalitang wika ang isang tao upang siya'y
matawag na dalubwika
Bakit siya tinatawag na isang dalubwika???
Sapagkat nag-aangkin siya ng mga di-karaniwang kaalaman at kakayahan hindi sa
pagsasalita kundi sa pagsusuri ng wika
Tulad lamang siya ng isang manggagamot na hindi na kailangang magkasakit ng
tulad ng sakit ng taong kanyang ginagamot o sinusuri.
Ang isang taong maraming nalalamang wika ay tinatawag na polyglot. Ang
polyglot, kung hindi nagpapakadalubhasa sa wika, ay hindi tinatawag na dalubwika o
linggwista.
Gawain ng isang dalubwika
- inoobserbahan nila ang wika
- kinaklasipika at gumagawa ng mga alituntuning bunga ng kanilang isinagawang
pagsusuri
 May mga dalubwikang isa-isang sinusuri ang mga wika; ang iba naman ay
dalubhasa sa mga pangkalahatang kaalaman tungkol sa wika.

Palatunugan - tawag sa set ng mga tunog ng isang wika at kung papaanong

pinagsama-sama ang nasabing set ng mga tunog.
-bukod sa sistema ng pagkakabuo ng mga salita at balangkas ng mga pangungusap,
pinag-aaralan din ng mga dalubwika ang palatunugan ng isang wika.
- Ang alinmang tunog ng isang wika kung nag-iisa, ay walang kahulugan. Nagkakaroon
lamang ito ng katuturan kung napapasama sa ibang tunog ng wika upang bumuo ng
salita.
-Ang isang salita ay balangkas lamang ng mga tunog. May mga balangkas ng mg
atunog na matatagpuan sa isang wika ngunit hindi matatagpuan sa iba. Ang balangkas
na “kpl” ay wala sa Pilipino, gayundin sa Ingles. Ngunit sa Ingles ay may “spl” na wala
sa Pilipino. Gayundin, may mga salita sa Pilipino na nagsisimula sa /ng/ ngunit sa Ingles
ay wala.

Ang Wika at ang Kultura

Kultura- ay ang karunungan, sining, literatura, paniniwala, at kaugalian ng isang

pangkat ng mga taong nananahanan sa isang pamayanan.
Ang bawat pangkat ng mga taong may sariling kultura ay lumilinang ng isang
wikang angkop sa kanilang pangangailangan.
Sa wikang ito masasalamin ang mga mithiin at lunggatiin, pangarap, damdamin,
kaisipan o saloobin, pilosopiya, kaalaman at karunungan, moralidad, paniniwala at
kaugalian ng mga mamamayan.
Ang kultura at wika, ng isang pamayanan ay dalawang bagay na hindi maaaring
paghiwalayin.
Alalaong baga, masasabing may wika sapagkat may kultura, sapagkat kung walang
kultura ay saan gagamitin ang wika?
Anumang wika ay angkop na angkop sa kulturang kinabubuhulan nito. Ang isang
wikang hindi katutubo sa isang pamayanan ay magagamit din ngunit ito'y hindi
magiging kasimbisa ng wikang likas sa nasabing pook.
Ang bansang Pilipinas ay sinakop ng mga Kastila, pinilit ng mga kastila na pairalin ang
kanilang sariling wika upang siyang gamitin ng mga “Indios” na may ibang kultura.
Subalit hindi iyon sapat upang mabisang maipahayag ng mga Pilipino sa wikang Kastila
ang kanilang kaisipan, maliban sa ilan-ilang nakapag-aral sa Europa.
Pagsakop ng Amerika sa Pilipinas ay ang wikang Ingles naman ang pinairal ng mga
mananakop na mga Amerikano.
Hanggang ngayon kahit tayo'y malaya ay nananatili pa rin ang wikang Ingles sa ating
bansa sapagkat nagagamit ito ng mga Pilipinong tulay sa pakikipag-ugnayang panlabas
at sa pagdukal ng karunungan.
Sapagkat ang Edukasyon ng mga PIlipino ay sa pamamagitan ng Wikang Ingles
natatamo, hindi kataka-taka kung Ingles na rin ang maging wika ng batas, ng
pamahalaan, ng komersyo at industriya.
Ang mga Pilipino ay may kulturang kaiba sa kultura ng mga Amerikano. Sa ating sariling
kultura ay nakatanim at kusang nag-uusbong ang isang wikang likas na atin.
Ang Wikang Ingles, bagama't di-maikakaila ng sinumang naka-uunawang Pilipino, na sa
kasalukuyan ay tinatangkilik ng nakatataas na bahagi ng lipunan, ay isang wikang
sapagkat hango sa ibang kultura ay hindi magiging higit na mabisang kasangkapan ng
masang Pilipino sa kanilang pakikipag-ugnayang lokal.
Walang wikang superyor sa ibang wika.
Amerikano- Ingles
Hapon- Niponggo
Intsik- Mandarin
Pilipinas- Filipino
Alinmang wika ay may kinaaangkupang partikular na kultura
Wika - ito'y isang natatanging balangkas ng pinili at isinaayos na set ng mga salitang
tunog sa paraang arbitraryo upang magamit sa pakikipag-ugnayan ng mga taong
kapangkat sa isang kultura.
IV. Konklusion
Sa kabuuan, ang Epiko ay nagtataglay ng mga katangian at kahalagahan na
naglalayong maipakilala ang iba’t-ibang kultura ng bawat pangkat ng ating bansa
upang mas maunawaan pa natin na tayo ay may malawak at mayaman na
kulturang pinagmulan.

V. Ebalwasyon
Pagsusulit
1. Magbigay ng dalawang katangian ng Epiko at ipaliwanag ito. (5 na puntos)
2. Sa iyong palagay bakit kailangan na pahalagahan ang Epiko ng ating bansa?
(5 na puntos)
VI. Sanggunian
https://brainly.ph/question/485515#readmore
https://brainly.ph/question/485515
https://brainly.ph/question/184769
https://pinoycollection.com/epiko/