You are on page 1of 71

‫نووسه ر ‪sPython Language‬‬

‫‪ :‬دانا‬
‫صدرالدين‬

‫ئه م كتێبه تايبه ته به فيربوونى زمانى پڕۆگرام سازى به تايبه ت بۆ ئه و زانست خوازانه ى كه سه ره تان له م جيهانه‬
‫واته تازه ئه يانه وێت بێنه ناو جيهانى پڕۆگرامسازيه وه چونكه ئه و كه سه ى كه سه ره تا بێت ده بێت سه ره تا له و‬
‫شتانه تێبگات وه به ئاسانى بۆ يان شيبكرێته وه دواتر وورده ورده زمانى ئاڵۆزتر ئه توانێت فێرى بێت بۆ يه من ئه م‬
‫زمانه م هه ڵبژاردووه چونكه دارشتنى كۆده كانى سادده ن ئه توانرێت به ئاسانى لێيان تێبگات وه ئه گه ر له و فرمانانه‬
‫گه يشتيت كه له م زمانه دا بوونيان هه يه ئه وا هه ر زمانێكى ترى پڕۆگرامسازى به كاربهێنيت هه مان فكره يان هه يه‬
‫وه هه ما ن كار ئه كه ن به اڵم شێوازى به كارهێنانين جياوازه به اڵم شێوازى به كارهێنان بۆ ئێمه گرنگ نيه به ڵكو‬
‫تێگه يشتن له چۆنيه تى فێربوونى پڕۆگرامسازى وه له م كتێبه دا له گه ڵ باسكردنى هه ر بابه تێك ئه وا راهێنانى له‬
‫گه ڵه بۆ هه ڵسه نگاندنى خۆت ‪.‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫ناوى كتێب ‪Python language :‬‬

‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬


‫بابه ت ‪ :‬پڕۆگرامسازى‬
‫سال ‪ :‬به هارى ‪١٠٢٣‬‬

‫ئه م كتێبه پێشكه شه به دايك و باوكى ئه زيزم‬


‫پێشكه شه به هه موو هاورێ خۆشه ويسته كانم‬
‫وه هه روه ها پێشكه شه به هه موو فێرخوازان‬
‫به تايبه ت فێرخوازانى زانكۆی سۆرا ن‬
‫وه هه روه ها پێشكه شه به تۆی خوێنه ر‬

‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين خضر‬


‫زانكۆی سۆران – قۆناغى دووه م‬
‫‪Blue.dana2292@yahoo.com‬‬

‫‪1‬‬
‫ دانا صدرالدين‬: ‫نووسه ر‬ [PYTHON LANGUAGE]

‫ناوه رۆك‬
‫ پێشه كى‬............................................................................................................................................................ 3
‫ ناساندن‬............................................................................................................................................................. 4
‫ دابه زاندنى به رنامه‬............................................................................................................................................. 5
Print ............................................................................................................................................................. 10
string ........................................................................................................................................................... 11
integer ......................................................................................................................................................... 11
variable........................................................................................................................................................ 12
Math operation ........................................................................................................................................... 14
Input ............................................................................................................................................................ 20
If .................................................................................................................................................................. 24
If ___ else .................................................................................................................................................... 30
And .............................................................................................................................................................. 35
Or ................................................................................................................................................................ 37
While ........................................................................................................................................................... 39
For ............................................................................................................................................................... 46
Function ...................................................................................................................................................... 50
Tuple ........................................................................................................................................................... 58
‫ كۆتاى‬............................................................................................................................................................. 61

2
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫پێشه كي‬
‫سه ره تا به ناوى خوداى گه وره و ميهره بان‬

‫هه موومان تواناى ئه وه مان هه يه كه فێرببين و به ره و پێشه وه هه نگاو بنێين وه هه مووشمان‬


‫شتێكمان هه يه كه خوداى مه زن پێی به خشيوين ئه و يش مێشكه كه به هۆيه وه ده توانين شت فێرببين به‬
‫اڵم ئێمه له يه ك شت جياوازين ئه ويش هه وڵدان بۆفێربوون و به ره پێشچوون ‪.‬‬

‫سه ره تا خۆم به خۆشحال ده زانم كه جارێكى تر بتوانم به رهه مێكى نوێتان بخه مه به رده ست كه به‬
‫هۆيه وه بتوانن زانيارى لێوه وه ر بگرن و بتوانن لێيه وه فێرببن بۆ ئه وه ى هه موو ئه و كه سانه ى كه‬
‫ئاره زويانه له بوارى كۆمپيوته ر به ره و پێشه وه هه نگاو بنێن بتوانن زانياريان ده ست بكه وێت به‬
‫زمانى شرينى كوردى يان ئه و كه سانه ى ياخود ئه و زانست خوازانه ى كه ناتوانن له زانكو يان له‬

‫‪3‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫شوێنى ئه كاديمى بخوێنن جا له به ر هه ر هۆكارێك بێت بتوانن سوود له م زانستانه وه ر بگرن چونكه له‬
‫يادمان نه چێت زانست موڵكى ئێمه نيه ‪.‬‬

‫ئه م كتێبه تايبه ته به زمانى پڕۆگرامسازى كه من له م كتێبه دا زمانێكى سوكتان بۆ باس ده كه م بۆ ئه وه‬
‫ى ئه و كه سانه ى كه ده يانه وێت بێنه ناو جيهانى پڕۆگرامسازى بتوانن به ئاسانى له شته كان تێبگه ن‬
‫وه هه روه ها هه موومان ئه گه ر بمانه وێت ده ست به شتێك بكه ين ئه وه ده بێت له نزمترين پله وه ده‬
‫ست به كاره كانمان بكه ين دواتر ورده ورده به ره و به رترين هه تاكو به ره و لوتكه ‪.‬‬

‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬

‫زانكۆی سۆران قۆناغى دووه م – زانستى كۆمپيوته ر‬

‫ناساندن‬

‫زمانى ‪ Python‬يه كێكه له و زمانانه ى كه تايبه ته به بوارى پڕۆگرامسازى كه زمانێكى به سووده بۆ‬

‫ئه و كه سانه ى كه تازه ده يانه وێت ده ست بكه ن به فێربوونى پڕۆگرامسازى ئه م زمانه زۆربه ى ئه و‬
‫فرمانانه ياخود بڵێم زۆربه ى ئه و شتومه كانه ى هه يه كه پێويستن بۆ ئه و كه سه ى كه بيه وێت ببێت به‬
‫پڕۆگرامساز كه ئه و فرمانانه ى كه له م زمانه دا هه يه له زۆربه ى زمانه كانى تردا بوونى هه يه به اڵم‬

‫شێوازى به كارهێنانيان جياوازه ئه گه ر نا هه ر يه ك شتن وه هه ر بۆ يه ك مه به ست به كاردێن ‪.‬‬

‫به پشتيوانى خودا له م كتێبه دا هه و ڵ ده ده م هه موو ئه و شتانه تان بۆ روون بكه مه وه كه له م زمانه‬
‫دا بوونى هه يه بۆ ئه وه ى به ته واوى به جيهانى پڕۆگرامسازى ئاشنا ببن وه ئه گه ر هه ر كه م و‬
‫كوريه كمان هه بێت ئه وا بمان بوورن چونكه هه موومان ئه گه رى هه ڵه كردنمان هه يه‬

‫‪4‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫‪Blue.dana2292@yahoo.com‬‬

‫دابه زاندني به رنامه‬

‫بۆ ئه وه ى بتوانين ئه نجامى كاره كانمان ببينين ياخود بزانين ئايا هه له مان هه يه له و كاته ى كه‬
‫پڕۆگرام ئه نووسين ئه وا پێويستمان به به رنامه يه ك ده بێت بۆ ئه م مه به سته بۆ يه ده بێت ئه م به‬
‫رنامه يه داببه زێنين بۆ سه ر كۆ مپيوته ره كه مان كه تايبه ته به زمانى ‪ python‬كه به هۆيه وه‬

‫ده توانين ئه نجامى كاره كانمان ببينين بۆ دابه زاندنى به رنامه كه سه ره تا ئه م مالپه ره بكه ره وه ‪:‬‬

‫‪www.python.org‬‬

‫پاشان كلك بكه له سه ر به شى ‪ DOWNLOAD‬وه ك له وێنه كه دياره‬

‫‪5‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫دواتر كليك له سه ر ‪ Python 3.3.0 Windows x86 MSI Installer‬بكه‬

‫دواتر داوات لێده كات كه به رنامه كه دابه زێنيت تۆش به رنامه كه دابه زێنه‬

‫دواى ئه وه ى كه به رنامه كه به ته واوى دابه زى ئێستا به رنامه كه داده به زێنين بۆ سه ر كۆمپيوته ره‬
‫كه مان ده بل كليك له سه ر به رنامه كه بكه و ئه م هه نگاوانه ئه نجام بده ‪:‬‬

‫‪6‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫هه نگاوى يه كه م‬

‫هه نگاوى دووه م‬

‫‪BLUE.DANA2292@YAHOO.COM‬‬

‫‪7‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫هه نگاوى سێييه م‬

‫هه نگاوى چواره م‬

‫‪8‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫هه نگاوى پێنجه م‬

‫ئه مه ش رووكارى به رنامه كه‬

‫ئيستا به رنامه كه به سه ركه وتو ىى دابه زى بۆيه ده توانين كار به به رنامه كه بكه ين ‪.‬‬

‫‪9‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬

‫زانكۆی سۆران‬

‫‪Blue.dana2292@yahoo.com‬‬

‫‪Print‬‬

‫ئه م فرمانه يه كێكه له فرمانه هه ره به سووده كان كه به هۆى ئه م فرمانه وه ده توانين نوسين بنوسين‬
‫ياخود ئه نجامى كاره كانمان به ديار بێخين ياخود پيشانيان بده ين بۆ به كارهێنانى ئه م فرمانه سه ره تا‬
‫فرمانه كه ده نووسينه وه ‪:‬‬

‫;)” له م شوێنه دا ئه و شته ده نووسين كه مه به ستمانه “(‪Print‬‬

‫نموونه ‪:‬‬

‫ئيستا ده مانه وێت ئه م نووسينه به ديار بخه ين به هۆی فرمانى ‪ Print‬كه ده بێت ئه م فرمانه به كار‬

‫بهێنين بۆئه وه ى بتوانين ئه م كاره ئه نجام بده ين‬

‫;)"‪print("hello every one‬‬


‫ئه گه ر سه يرى نمونه كه مان بكه ن ده بێت ئێستا ئه م رسته يه مان ده ست بكه وێت كه كه وتوته نێوان‬
‫ئه دوو " " دا سه يرى ئه نجامه كه ى بكه ن ‪:‬‬

‫‪10‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫نموونه ‪:‬‬

‫;)" ‪print("kurdistan nice country‬‬


‫ئه نجام ‪:‬‬

‫راهێنان ‪:‬‬

‫؟‬ ‫ئه م رسته يه م بۆ به ده ربێخه واته بيشان بده ‪I try to learn python‬‬

‫‪string‬‬

‫يه كێك له و شتانه ى كه له هه موو زمانێكى پڕۆگرام سازى بوونى هه يه بريتيه له م فرمانه ئه م فرمانه‬
‫بريتيه له نووسين واته مه به ستمان ئه وه يه هه ر رسته يه ك كه بنوسرێته وه ياخود هه ر ووشه يه ك ئه‬
‫وا پێی ئه ڵێن ‪.string‬‬

‫نموونه ‪:‬‬

‫;)"‪print("happy birthday my friend 10/5‬‬

‫‪integer‬‬
‫ئه م ده سته واژه يه ش يه كێكه له و ده سته واژانه ى كه له جيهانى پڕۆگرامسازى كارى زۆرى پێ ده‬
‫كرێت ئه ويش به ماناى ژماره ى ته واو دێت كه زور به كارى ده هێنين له ژيانى رۆژانه مان بۆنموونه‬

‫‪345‬‬

‫بريتيه له ‪integer‬‬

‫‪Happy birthday my friend‬‬

‫‪105‬‬
‫‪11‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫‪variable‬‬

‫يه كێك له و شته گرنگانه ى كه پێويستيه كى زۆرمان پێی ده بێت بريتيه له گۆڕاوه كان واته ‪Variable‬‬

‫كه ده توانين ووشه يه ك بكه ين به گۆڕاو وه نرخێكى پێبده ين به اڵم به هيچ شێووه يه ك ناتوانين ژماره‬
‫بكه ين به گۆراو چونكه ژماره بۆ خۆی نرخێكه له به ر ئه وه ده بێت ته نها ووشه بكه ين به گۆڕاو له‬
‫زمانى ‪ python‬گۆڕاوه كان به م شێوه يه ديارى ده كرێن ياخود دروست ئه كرێن‪:‬‬

‫=‪x‬‬
‫وه ك له نموونه ى سه ره وه به ديار ده كه ويت ناوى گۆڕاوه كه مان ديارى كردووه كه بريتيه له ‪x‬‬

‫دواى ئه وه ى كه ناوى گۆڕاوه كه مان ديارى كرد ئێستا ده بێت نرخێك بده ين به گۆڕاوه كه مان كه ده‬
‫بێت ئێمه بزانين ئه و نرخه ى ده يده ين به گۆڕاوه كه مان بريتيه له ووشه ياخود بريتيه له ژماره ئه گه ر‬
‫ئێمه ژماره بكه ين به نرخ بۆ گۆڕاوه كه مان ئه وا راسته و خۆ ژماره كه ئه نووسين نمونه ‪:‬‬

‫;‪x=33‬‬
‫وه ك ده بينين ئه وه نرخى گۆڕاوه كه مان ديارى كرد كه بريتيه له ‪ ٣٣‬واته گۆڕاوه كه مان ژماره يه له‬
‫به ر ئه وه راسته وخۆ نرخه كه مان بۆ ديارى كرد دواى ئه وه ى نرخه كه مان دا به گۆڕاوه كه مان ده‬
‫بێت له كۆتاى ئه مه ; دابنێين‬

‫‪12‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫به اڵم ئه گه ر ويستمان گۆڕاوه كه مان بكه ين به نووسين واته نرخى گۆڕاوه كه مان بريتى بێت له ووشه‬
‫يا نوسين ئه وه ده بێت به م شێوازه نرخى پێی بده ين ‪:‬‬

‫;"! ‪x="happy birthday my friend‬‬


‫وه ك له نموونه كه مان به ديار ده كه وێت ده بێت نوسينه كه مان واته نرخى گۆڕاوه كه مان له نێوان ئه‬
‫م دوو " " دا بنووسين ئه گه ر نرخه كه مان بريتى بوو له نووسين ‪.‬‬

‫دواى ئه وه ى نرخمان بۆ گۆڕاوه كه مان ديارى كرد ئێستا ئه گه ر بمانه وێت گۆڕاوه كه مان پڕێنت بكه‬
‫ين واته نرخى گۆڕاوه كه مان ببينين بۆ ئه م كاره ئێمه ته نها ناوى گۆڕاوه كه مان ده نووسين ‪:‬‬

‫;" ‪x = "happy birthday‬‬

‫;)‪print(x‬‬
‫وه ك له نمونه كه دا به ديار ئه كه وێت ته نها بانگی گۆڕاوه كه مان كردووه وه هه روه ها له و كاته ى‬
‫ده مانه وێت گۆڕاوه كه مان پڕێنت بكه ين راسته و خۆ ناوى گۆڕاوه كه مان ئه نووسين وه كو خۆی وه‬
‫هه روه ها ئه گه ر ناوى گۆڕاوه كه مان كه بيتال بوو ده بێت به كه بيتال بانگی بكه ين واته پێويسته‬
‫ناوى گۆڕاوه كه مان وه كو خۆی بانگی بكه ين سه يرى ئه نجامه كه ى بكه ن ‪:‬‬

‫ئه نجام ‪:‬‬

‫نمونه ئه گه ر نرخه كه مان بريتى بێت له ژماره ‪:‬‬

‫‪13‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫ئه نجام ‪:‬‬

‫پرسيار ‪:‬‬

‫‪ -1‬ئه م نووسينه م بۆ پڕێنت بكه به الم به هۆى گۆڕاو ‪?We want learn programming‬‬

‫‪ -4‬ئه م ژماره يه م بۆ پڕێنت بكه ‪4424‬‬

‫‪Math operation‬‬

‫كرداره بيركاريه كان يه كێكن له و شته به سوود و پێويستانه ى كه له هه موو زمانێكى كۆمپيوته ر‬
‫بوونى هه يه و وه هه روه ها ده توانين به كاريان بهێنين بۆ ئه نجامدانى كۆكردنه وه و كه م كردن و جه‬
‫ندين كردارى ترى بيركارى بێگومان بۆ ئه م كاره پێويستمان به گٶڕاوه كان ده بێت بۆ ئه نجامدانيان ‪.‬‬

‫كردارى كۆكردنه وه ‪:‬‬

‫بۆ ئه وه ى بتوانين كردارى كۆكردنه وه يان هه ر كردارێكى ترى بيركاريانه ئه نجام بده ين پێويستمان به‬
‫گۆڕاوه كان ده بێت بۆ ئه وه ى بتوانين ئه م كاره ئه نجام بده ين بۆ نموونه من ده مه وێت دوو ژماره‬
‫كۆبكه ينه وه ئه وا بێويستمان به سێ گۆڕاو ده بێت بۆ ئه م كاره يه كێكيان بۆ ژماره ى يه كه م بۆ نموونه‬
‫ده مانه وێت ژماره ى يه كه ممان بريتى بێت له ‪: ١‬‬

‫وه هه روه ها ده مانه وێت ژماره ى دووه ممان بريتى بێت له ‪ ٣‬بۆيه بێويسته گۆڕاوێكى تر دروست بكه‬
‫ين بۆ ژماره ى دووه م كه بريتيه له ‪٣‬‬

‫‪14‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫وه ك ده بينين دوو گۆڕاومان دروست كرد هه ر گۆڕاوه و نرخى خۆی هه يه وه هه ر گۆراوه و ناوى‬
‫تايبه ت به خۆی هه يه وه بۆ ئه وه ى بتوانين ئه م دوو ژمارانه كۆ بكه ينه وه ئه وا ده بێت گۆڕاوێكى تر‬
‫به كاربهێنين بۆ ئه وه ى ئه م دوو ژماره يه مان بۆ كۆ بكاته وه ‪:‬‬

‫ئيستا وه ك له نموونه كه دياره ده مانه و ێت ئه نجامى كاره كه مان ببينين واته ئه نجامى كۆكردنه وه ى‬
‫هه ردوو ژماره كه ببينين ئه وا ده بێت بانگی ئه و گۆڕاوه بكه ين كه تايبه ته به ئه نجامدانى كاره كه يان‬
‫كۆ كردنه وه كه ‪:‬‬

‫;‪Num1 = 2‬‬
‫;‪Num2 = 3‬‬
‫;‪Ko = Num1+Num2‬‬
‫;)‪Print(ko‬‬
‫ئيستا ئه گه ر سه يرى ئه نجامه كه بكه ين ئه وا ده بينين ئه نجامه كه مان بۆ نيشان ئه دات كه بريتيه له‬
‫‪٥‬‬

‫وه هه روه ها به هه مان شێوه نموونه له سه ركرداره كاى ترى بيركارى ‪:‬‬

‫يه كسانه‬ ‫==‬ ‫كه م‬ ‫‪-‬‬


‫به راورد‬ ‫=‬ ‫كۆ‬ ‫‪+‬‬
‫دابه ش‬ ‫‪/‬‬ ‫جاران‬ ‫*‬
‫ماوه‬ ‫‪%‬‬

‫ئه مانه نموونه ن له سه ر كردارى كه م و جاران و دابه ش وه له له گه ڵ ئه نجامه كانيان‬

‫نموونه ‪:3‬‬

‫‪15‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫سه ره تا بۆ ئه وه هه ر به رنامه يه ك بنووسين له ناو ئه و به رنامه يه ى كه تايبه ته به زمانى پايسون‬


‫ده بێت ئه م كارانه ئه نجام بده يت كه له وێنه كه به ديار ئه كه وێت ‪:‬‬

‫دواتر‬

‫كه م كردنى دوو ژماره سه ره تا بۆ ئه وه ى دوو ژماره مان هه بێت ده بێت دوو گۆڕاو دروست بكه ين‬
‫كه گۆڕاوى يه كه م بريتى بێت له ژماره ‪ 7‬وه هه روه ها گۆڕاوى دووه م بريتى بێت له ژماره ‪ 5‬وه هه‬
‫روه ها گۆڕاوێكى تريشمان پێويسته بۆ ئه وه هه ردوو ژماره كه كه مى يه كترى بكه ين ‪:‬‬

‫;‪Num1 = 5‬‬

‫‪16‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫;‪Num2 = 3‬‬
‫;‪Kam = Num1-Num2‬‬
‫دواتر ده بێت ئه و گۆراوه نيشان بده ين كه تايبه ته به كه م كردنى هه ردوو ژماره كه به م شێوازه ‪:‬‬

‫;‪Num1 = 5‬‬
‫;‪Num2 = 3‬‬
‫;‪Kam = Num1 – Num2‬‬
‫;)‪Print(kam‬‬
‫سه يرى ئه نجامه كه ى بكه ن ‪:‬‬

‫تێبينى ‪ :‬بۆ ئه وه ى بتواينن ئه نجامى كاره كه مان ببينين واته به رنامه كه مان ره ن بكه ين ئه وا ده بێت‬
‫ئه م كاره بكه ين سه ره تا ده بێت ئه و فايله خه زن بكه يت له ناو كۆمپيوته ره كه ت به پاشگرى ‪py‬‬

‫دواتر‬

‫‪17‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫دواتر‬

‫ئه مه ش ئه نجامه كه ى‬

‫‪18‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫نموونه ‪:4‬جارانكردن‬

‫ئه نجامه كه ى ‪:‬‬

‫نمونه ى ‪ :5‬دابه شكردن‬

‫‪19‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫ئه مه ش ئه نجامه كه ى ‪:‬‬

‫‪Input‬‬

‫له م جيهانى پڕۆگرام سازى شتێك هه يه كه رێگه ئه دات به كارهێنه ر به هۆى كيبورد نرخ بدات به‬
‫گۆڕاوه كان وه له م زمانه شدائه م كرداره بوونى هه يه كه ده تواين هه م نووسين هه م ژماره به هۆى‬
‫كيبۆرد داخل بكه ين بۆ نمونه سه ره تا باس له وه ئه كه ين كه چۆن نووسين داخل بكه ين به هۆى‬
‫كيبۆرد‬

‫بۆ ئه م كاره سه ره تا ده بێت گۆراوێك دروست بكه ين به هه رناوێك بێت بۆنموونه من گۆڕاوێك‬
‫دروست ئه كه م به م شێوازه‬

‫=‪X‬‬
‫ئيستا گۆڕاوه كه مان دروستكرد بۆ ئه وه ى وا بكه ين كه هه ر وشه يه كمان داخلكرد له سه ر كيبورد ئه‬
‫وه يه كسه ر ببێت به نرخى ئه م گۆڕاوه ى كه دروستمان كردووه بۆ ئه و مه به سته ئه م كاره ئه كه ين‬

‫;)”“(‪X= input‬‬
‫باشه كاتێك كه سێك دێت به رنامه كه مان كارپێ ئه كات نازانێت هيچ كارێك ئه نجام بدات چونكه نازانێت‬
‫بۆ يه ده بێت نووسينێك پيشان بده ين بۆ ئه و كه سه ى كه به رنامه كه به كار ئه هێنێت بۆ نمونه ده‬
‫نووسين " تكايه ووشه يه ك داخل بكه "‬

‫‪20‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫;)”‪X= input(“tkaya wshayak daxl bka:‬‬

‫باشه ئيستا هه ر ووشه يه ك داخل بكه ين ئه بێت به نرخى گۆڕاوه كه مان ده مانه وێت هه رشتێكمان‬
‫داخلكرد راسته و خۆ پيشانمان بدات ئه نجامه كه ى ئه وا ئو گۆڕاوه پڕێنت ئه كه ين كه دروستمان كرد‬
‫وه يه كسانمان كرد به وه ى هه ر شتێك داخل بكه يت له سه ر كيبورد ببيت به نرخه كه ى‬

‫;)”‪X=input(“tkaya wshayak daxl bka:‬‬


‫;)‪Print(X‬‬
‫سه يرى ئه نجامه كه ى بكه بونمونه من ناوى خۆم داخل ئه كه م ‪:‬‬

‫دوگمه ى ئينته ر دابگره سه يرى ئه نجامه كه ى بكه هه مان ئه و ووشه يه مان پيشان ئه دات كه به‬
‫كيبورد داخلمان كردووه ‪:‬‬

‫نموونه يه كى تر‪:‬‬

‫;)”‪Name = input(“input your name:‬‬


‫;)‪Print(‘your name is’,Name‬‬

‫ئه نجامه كه ى سه يركه ن ‪:‬‬

‫‪21‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫باشه ئيستا له وه گه يشتين كه چۆن نووسين يان ووشه له سه ر كيبورد داخل ئه كه ين وه ئه يكه ين به‬
‫نرخى گۆڕاوێك وه ئيستا هه مان كار ئه نجام ئه ده ين بۆ داخلكردنى ژماره سه ره تا بۆ ئه م كاره‬
‫گۆراوێك دروست ئه كه ين ‪:‬‬

‫=‪Number‬‬
‫ئيستا گۆڕاوه كه مان زيادكرد وه ئيستا ده مانه وێت وابكه ين كه هه رژماره يه ك داخل بكه ي له سه ر‬
‫كيبورد راسته وخۆ ببێت به نرخى ئه م گۆڕاوه‬

‫;))”‪Number = int(input(“zhmaraka daxl bka:‬‬


‫دواتر ئه گه ر بمانه وێت ئه و ژماره ببينين يان ئه و نرخه ببينين كه داخلمانكردووه به هۆى كيبورد ئه‬
‫واته نها ناوى ئه و گۆڕاوه ئه نووسين كه تايبه ته به و كاره واته هه رشتێك داخل بكه يت ئه بێت به‬
‫نرخه كه ى ‪:‬‬

‫;))”‪Number = int(input(“zhmaraka daxl bka:‬‬


‫;)‪Print(Number‬‬
‫سه يرى ئه نجامه كه ى بكه ن ‪:‬‬

‫بۆ نموونه ژماره ‪ 4‬داخل ئه كه ين‬

‫نموونه ‪:‬‬

‫دوو ژماره داخل ئه كه ين به كيبورد وه ده مانه وێت هه ردوو ژماره كه كۆ بكه ينه وه ؟‬

‫‪22‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫پێويستيه كان ‪:‬‬

‫‪-٢‬گۆڕاوێك بۆ ژماره ى يه كه م وه پێويسته نرخه كه ى به كيبورد داخل بكرێت‬


‫‪-١‬گۆڕاوێك بۆ ژماره ى دووه ئه ميش به هۆى كيبورد داخل بكه ين‬
‫‪ -٣‬گۆڕاوێك بۆ ئه وه ى ئه و دوو ژماره ى كه داخلمان كردووه كۆ بكرێنه وه‬
‫كۆ ده كان‬
‫;))”‪Num3=int(input(“zhmaray yakam :‬‬
‫;))”‪Num4= int(input(“zhmaray dwam :‬‬
‫;‪Ko = Num1+Num2‬‬
‫;)‪Print(Ko‬‬
‫سه يرى ئه نجامى كاره كه مان بكه ن‬

‫ئيستا بۆگۆڕاوى يه كه م ژماره ‪ 5‬داخل ئه كه ين وه ژماره ى دووه ‪6‬‬

‫راهێنان ‪3‬‬
‫‪ -٢‬پڕۆگرامێك بنووسه كه دوو ژماره داخل بكه يت كه ژماره ى يه كه م كه م ژماره ى دووه م‬
‫بكرێت بۆ نموونه ‪ 7‬كه م ‪ 5‬يه كسان بێت به ‪4‬؟‬

‫‪ -١‬پڕۆگرامێك بنووسه كه ژماره يه كمان هه بێت بريتى بێت له ‪ 5‬وه ژماره يه كى تر به كيبورد‬
‫داخل بكه ين ئه و ژماره ى داخلى ئه كه ين به كيبورد جاران بكات له گه ڵ ژماره ‪ 5‬يه كه ؟‬

‫‪23‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫‪If‬‬

‫له هه موو زمانێكى پڕۆگرامسازيدا ئه م فرمانه بوونى هه يه بۆ ئه وه ى مه رج دابنێين بۆ گۆڕاوه كه‬


‫مان واته به هۆى ئه م فرمانه وه ئه توانين مه رج بۆ گۆڕاوه كه مان دابنێين به ئاره زوى خۆمان ئه‬
‫توانين چه ند كارێد دياربكه ين به هۆى چه ند مه رجێك ئه م فرمانه به ماناى " ئه گه ر " دێت له زمانى‬
‫دورديدا واته ئه گه ر من گۆڕاوێكم نرخه كه ى بريتى بوو له ‪ 5‬من مه رجێك داده نێم ئه وا واده دێنم كه‬
‫ئه گه ر گۆڕاوه كه م بريتى بێت له ‪ 5‬ئه وا كارێكم بۆ ئه نجام بدات‬

‫واته له چ كاتێك ئه و كاره بۆ من ئه نجام ئه دات له و كاته ى كه گۆڕاوه كه يه كسان بێت به ژماره ‪ 5‬ئه‬
‫و كات ئه و كاره ئه نجام ئه دات به اڵم ئه گه ر گۆڕاوه كه م بريتى بوو له ژماره ‪ 4‬ئه وا كاره كه م بۆ‬
‫ئه نجام نادات چونكه مه رجه كه م دروست نابێت‬

‫نموونه ‪:‬‬

‫ده مانه وێت پڕۆگرامێك بنووسين كه ئه گه ر ژماره كه ما ن بريتى بوو له ‪ 4‬ئه وا بنووسيت مه رجه كه‬
‫ت ته واوه وه‬

‫سه ره تا گۆڕاوێك ئه نووسين كه يه كسانى ئه كه ين به ژماره ‪ 4‬واته نرخه كه ى ئه كه ين به ‪4‬‬

‫;‪X=2‬‬
‫دواتر مه رجێك داده نێين مه رجه كه مان وا لێده كه ين ئه گه ر گۆڕاوه كه مان يه كسان بوو به ژماره‬
‫‪ 4‬ئه وا بنووسرێت مه رجه كه ت ته واوه سه ره تا ئه و فرمانه ئه نووسين‬

‫;‪X=2‬‬
‫‪if‬‬
‫دواتر ناوى گۆڕاوه كه مان ئه نووسين ئه و گۆڕاوه كه ى كه مه رجه كه ى له سه رداده نێين‬

‫;‪X=2‬‬
‫‪If X‬‬
‫دواتر مه رجه كه كه مه رجه كه مان واداده نێين كه يه كسان بێت به ژماره ‪4‬‬

‫;‪X=2‬‬
‫‪If X==2:‬‬
‫دواتر ئه و نووسينه ئه نووسين كه ده مانه وێت بنوسرێت مه رجه كه ت ته واوه‬

‫‪24‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫ئيستا سه يركه ن ئه و مه رجه ى دامان ناوه ته واوه چونكه گۆڕاوه كه مان بريتيه له ‪ 4‬كه واته ئه و‬
‫نوسينه مان پيشان ئه دات كه نووسراوه " مه رجه كه ت ته واوه "‬

‫به اڵم ئه گه ر نرخى گۆڕاوه كه مان بگۆڕين بيكه ين به ژماره ‪ 3‬ئه وا هيچ شتێكمان بۆ ناكات چونكه مه‬
‫رجه كه مان دروست نيه گۆڕاوه كه مان ژماره ‪ ١‬نيه به ڵكو ژماره ‪ ٢‬ه كه واته ئه و نووسينه مان بۆ‬
‫پڕێنت ناكات‬

‫نموونه ‪:‬‬

‫ژماره يه ك داخل ئه كه ين به كيبورد ئه گه ر ژماره كه له ‪ 7‬گه وره تر بووئه وا بنووسرێت ته واوه‬

‫سه ره تا وه كوو هه موو كاره كان ده بێت بزانيت چ كارێك ئه نجام ئه ده ين گۆڕاو دروست ئه كه ين‬
‫دواتر مه رجێك داده نێين ئه گه ر گۆڕاوه كه مان گه وره تر بوو له ‪ 7‬ئه وا بنوسرێت ته واوه‬

‫‪25‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫;))"‪x = int(input("zhmara daxl bka :‬‬


‫‪if x>5:‬‬
‫;)"‪print("tawawa‬‬

‫سه يركه ن ‪:‬‬

‫بو نموونه من ئيستا ژماره ‪ 7‬داخل ئه كه م ئه وا ئه نووسرێت ته واوه چونكه مه رجه كه م ته واوه ژماره‬
‫كه له ‪ 7‬گه وره تره ‪:‬‬

‫به اڵم ئه گه ر مه رجه كه م ته واو نه بوو ئه وا هيچ كارێك ناكات بو نمووه ئه گه ر ژماره ‪ 4‬داخل بكه‬
‫م ئه وا مه رجه كه م دروست نيه چونكه ژماره كه م له ‪ 7‬گه وره تر نيه !‬

‫نموونه ‪:‬‬
‫بۆ نمونه دوو ژماره داخل ئه كه ين كام ژماره گه وره تر بوو ئه وا پيشانمان بدات بڵێت ژماره ى‬
‫يه كه م گه و ره تره له ژماره ى دووه م وه يان بڵێت ژماره ى دووه م گه وره تره له ژماره ى يه‬
‫كه م‬
‫شيكار ‪:‬‬
‫سه ره تا دوو گۆڕاو دروست ئه كه ين وه هه ردوو گۆڕاوه كه ش ده بێت وايان لێبكه ين كه به‬
‫كيبورد ژماره داخل بكرێت‬
‫;))”‪Num3 = int(input(“zhmaraya yakam :‬‬
‫;))”‪Num4 = int(input(“zhmaray dwam :‬‬

‫‪26‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫باشه سه ره تا مه رجێك دائه نێين وا داده نێين كه ئه گه ر نرخى گۆڕاوى يه كه م گه وره تر بوو‬
‫واته ئه گه ر ژماره ى يه كه م گه وره تر بوو له ژماره ى دووه م ئه وا پێمان بڵێت كه ژماره ى‬
‫يه كه م گه وره تره له ژماره ى دووه م‬
‫;))”‪Num3 = int(input(“zhmaraya yakam :‬‬
‫;))”‪Num4 = int(input(“zhmaray dwam :‬‬
‫‪If Num1>Num2:‬‬
‫;)” ‪Print(“zhmaray yakam gawratra la dwam‬‬

‫باشه ئيستا ته نها مه رجمان داناوه ئه گه ر ژماره ى يه كه م له ژماره ى دووه م گه وره تر بوو‬
‫به اڵم ئه گه ر ژماره ى دووه م له ژماره يه كه م گه وره تر بوو ! بۆ يه پێيويسته مه رجێكى‬
‫تريش دابنێنين واته مه رجى دووه م بريتى بێت له وه ى ئه گه ر ژماره ى دووه م گه وره تر بوو‬
‫له ژماره ى يه كه م ئه وا پێمان بڵێت ژماره ى دووه م گه وره تره له ژماره ى يه كه م‬

‫باشه ئيستا پڕۆگرامه كه مان نووسى ئه گه ر بمانه وێت يه كه م جار ژماره ‪ 6‬داخل بكه ين بۆ‬
‫ژماره ى يه كه م وه هه روه ها بۆ ژماره ى دووه م ‪ 4‬داخل بكه ين ئه وا كامه مه رجمان‬
‫دروست ئه بێت ؟‬

‫ئه و مه رجه دروست ئه بێت كه مه رجه كه ما واداناوه " ئه گه ر ژماره ى يه كه م گه وره تر‬
‫بوو له ژماره ى دووه م " باشه ؟ ئه گه ر ئه و مه رجه دروست بوو چ كارێك ئه نجام ئه دات ئه‬

‫‪27‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫وا ئه و كاره مان بۆ ئه نجام ئه دات پێمان ئه ڵێت ژماره ى يه كه م گه وره تره له ژماره ى دووه‬
‫م‬
‫سه يرى ئه نجامه كه ى بكه ن ‪:‬‬

‫به اڵم ئه گه ر مه رجى دووه مان ده ست كه وت واته ژماره ى يه كه م ‪ 5‬داخل بكه ين وه ژماره‬
‫ى دووه م ‪ 7‬داخل بكه ين ئه وا پێمان ئه ڵێت كه ژماره ى دووه م گه وره تره له ژماره ى يه كه‬
‫م!‬

‫واته به هۆ ى ئه م فرمانه وه ئه توانين كاره كان روبده ن به هۆى مه رجێك واته به مه رج كاره‬
‫كا رووبده له كاتێكدا ئه گه ر مه رجه كه دروست بوو ئه گه ر نا كاره كه روونادات ئه گه ر مه‬
‫رجه كه ما ن هه ڵه بوو !‬

‫‪28‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫راهێنان ‪4‬‬
‫‪ -٢‬من ‪ 42‬دۆالرم پێيه ئه مه وێت بزانم ئه و ‪ 42‬دۆالره به دينارى ئيراقى ئه كات به چه ند وه‬
‫ئه گه ر ئه و ‪ 42‬دۆالرا كاتێك ئه يكه م به دينارى ئيراقى له ‪ 42222‬دينار زياتر بوو ئه وا پێم‬
‫بڵێت ئه و بره پاره يه ت له ‪ 42222‬دينار زياتره ؟‬

‫تيبينى ‪ :‬هه ر دۆالرێك يه كسانه به ‪ 3422‬دينارى ئيراقى‬

‫‪ -١‬كه سێك ناوه كه ى بريتيه له " سۆران " وا دابنى كاك سۆران له فه رمانگه يه ك خۆى تۆ‬
‫ماركردووه ئه گه ر كه سێكى تر بێت ناوه كه ى تۆ مار بكات ئه گه ر ناوه كه ى بريتى بێت له‬
‫"سۆران " ئه وا بڵێت " ئه و ناوه پێشتر به كارهاتووه "؟‬

‫تێبينى ‪ :‬بۆ داناى مه رج بۆ ووشه ده بێت ئه و " " به كاربهێنيت‬

‫‪ -٣‬من له كۆ مپانيايه ك كار ئه كه م داهاتى ئه و كۆمپانييايه هه موو مانگ داخل ئه كه م ئه گه ر‬


‫داهاته كه ى له ‪ 422222‬زياتر بوو ئه و بڵێت " داهاته كه ت له ئاستى خۆيه تى "؟‬

‫‪ -٤‬پڕۆگرامێك بنووسه كه من دوو ژماره داخل بكه م ئه وا ئه و كارانه ئه نام بدات‬


‫‪ -‬ئه گه ر ژماره ى يه كه م گه وره تر بوو له ژماره ى دووه م بڵێت " ژماره ى يه كه م گه وره‬
‫تره له ژماره ى دووه م "‬
‫‪ -‬ئه گه ر ژماره ى دووه م گه وره تر بوو له ژماره ى يه كه م ئه وا بڵێت " ژماره ى دووه م گه‬
‫وره تره له ژماره ى يه كه م "‬
‫‪ -‬ئه گه ر هه ردوو ژماره كه يه كسان بوون ئه و بڵێت " هه ردوو ژماره كه يه كسانن به يه‬
‫كترى "‬

‫‪29‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫‪If ___ else‬‬

‫پێشتر فيرى ئه وه بووين كه چۆن بتوانين مه رج دابنێين بۆ روودانى كارێك واته به مه رج كارێك ئه نجام‬
‫بده ين ئه و كاره كه مان ئه نجام ئه درا له و كاته ى كه مه رجه كه ته وا و بوو واته دروست ئه بوو به‬
‫اڵم ئه گه ر مه رجه كه مان هه ڵه بووايه ئه وا هيچ شتێكمان بۆ ئه نجام نه ئه درا به اڵم له جيهانى‬
‫پڕۆگرامسازيدا ئه گه ر مه رجه كه شمان هه ڵه بێت ئه توانين كارێك ئه نجام بده ين واته ئه گه ر مه‬
‫رجه كه مان هه ڵه ده ربچێت ئه وا ئه توانين كارێك ئه نجام بده ين ته نها له و كاته ى كه مه رجه كه مان‬
‫دروست نابێت‬

‫نمونه ده مانه وێت ژماره يه ك داخل بكه ين ئه گه ر ژماره كه گه وره تر بوو له ‪ 4‬ئه وا بنوسرێت "مه‬
‫رجه كه ت دروسته " به اڵم ئه گه ر مه رجه كه مان دروست نه بوو واته ئه و ژماره ى كه داخلمان كرد‬
‫بچوكتر بوو له ‪ 4‬ئه وا بنوسرێت " مه رجه كه ت هه ڵه يه "‬

‫سه ره تا ى هه موو شتێك پێويسته گۆراوێك دروست بكه ين كه ژماره به هۆى كيبورد داخل بكه ين‬

‫دواتر مه رج دا ئه ئه نێين ئه گه ر ژماره كه ما ن گه وره تر بوو له ‪ 4‬ئه وا بنوسرێت مه رجه كه ت‬


‫دروسته ‪:‬‬

‫‪30‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫باشه ئيستا ئه گه ر ژماره ‪ 5‬داخل بكه ين ئه وا ده نووسرێت مه رجه كه ت دروسته چونكه ئه و ژماره‬
‫به يه ى داخلمان كردووه گه وره تره له ‪ 4‬كه واته مه رجه كه ته واوه به اڵم ئه گه ر ژماره ‪ 3‬مان داخل‬
‫كرد ئه و خۆ ئه و كات مه رجه كه مان دروست نابێت ! ئه وا فرمانى ‪else‬به كارده هێنين‬

‫ئه و فرمانه ئه و كاته كاره كه ى خۆى ئه كات ئه گه ر مه رجه كه مان دروست نه بوو واته ئه‬
‫گه ر ئه و ژماره يه ى داخلى ئه كه ين بريتى بوو له ‪ 3‬ئه و كات وا ده كه ين كه بنوسرێت كه مه‬
‫رجه كه ت هه ڵه يه‬

‫باشه ئيستا ئه گه ر ژماره ‪ 5‬داخل بكه ين ئه وا ئه و كاره ما بۆ ئه نجام ئه دات كه ئه نووسرێت‬


‫"مه رجه كه ت ته واوه "‬
‫سه يركه ن ‪:‬‬

‫به اڵم ئه گه ر ژماره ‪ 3‬داخل بكه م ئه وا ئه نووسرێت " مه رجه كه ت دروست نيه " چونكه ئه‬
‫و مه رجه جێبه جێ نه بووه كه م دامناوه بۆ روودانى كاره كه بۆ يه راسته و خۆ ئه و شته ده كه‬
‫وێته كار كه له ناو ‪else‬‬

‫‪31‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫نموونه‬

‫ده مانه وێت به هۆى كيبورد ووشه داخل بكه ين ئه گه ر ئه و ووشه يه ى كه داخلى ئه كه ين‬
‫بريتى بوو له " دانا " ئه وا كارێكمان بۆ ئه نجام بدات كاره كه ش ئه وه بێت بنوسرێت " ئه و‬
‫ناوه به كار مه هێنه " به اڵم ئه گه ر هه ر ناوێكى تر بێت ئه و بنوسرێت " ئه توانيت ئه و ناوه‬
‫به كاربهێنيت "‬

‫باشه بۆ ئه م كاره وه كوو هه موو نمونه كانى تر سه ره تا پێيويستمان به گۆڕاوێك هه يه كه‬


‫ووشه داخل بكات به هۆى كيبورد دواتر پێويسته مه رجێك دابنێين ئه گه ر ئه و ناوه ى كه داخلى‬
‫ئه كه ين بريتى بێت له ووشه ى " دانا " ئه وا پێمان بڵێت " ئه و ناوه به كار مه هێنه "‬

‫ئه وا ئه گه ر مه رجه كه مان دروست بوو به اڵم ئه گه ر مه رجه كه مان دروست نه بوو ئه وا‬
‫پێمان بڵێت " ئه توانيت ئه و ناوه به كار بهێنيت "‬

‫ئيستا سه يرى ئه نجامه كه ى بكه وه تاقى بكه ره وه ئه نجامه كه ى ده بينيت‬

‫يان ئه م جاره ناوێكى تر داخل بكه‬

‫‪32‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫نموونه ‪:‬‬
‫ئه مانه وێت دا هاتى كۆمپانياكه مان تاقى بكه ينه وه به رنامه يه ك دروست ئه كه ين ئه گه ر‬
‫داهاتى كۆمپانياكه مان له ‪ 5222‬زياتر بوو ئه وا بنوسريت " داهاتمان ته واوه " به اڵم ئه گه ر‬
‫كه م تر بوو له و داهاته ئه وا بنوسرێت " داهاته كه شكستى خواردووه "‬

‫باشه بۆ ئه م كاره سه ره تا گۆڕاوێك ديارى ئه كه ين وه دواتر مه رج داده نێين وه دواتر ‪else‬‬

‫ئيستا سه يرى ئه نجامه كه ى بكه‬

‫ئه م جاره ئه گه ر ژماره يه كى تر داخل بكه ين كه بريتى بيت له ‪4222‬‬

‫‪33‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫راهێنان ‪5‬‬
‫‪ -٢‬وا دابنێ كه تۆ ‪ ٢٥٠٠٠٠‬دينارت پێيه ئه ته وێت ئه و پاره يه بكه يت به دۆالر كه پاره كه‬
‫ت كرد به دۆالر ئه وا ئه گه ر له و پاره يه ماوه مايه وه واته ئه گه ر ئه نجامه كه ى كرد به‬
‫‪ 44.55‬ئه وا ئه و كات ئاگادارمان بكاته وه كه " ماوه ماوه ته وه " ئه گه ر نا " ماوه نه ماوه ته‬
‫وه " واته ئه گه ر ماوه نه مايه وه ؟‬
‫تيبينى ‪ ٢١٠٠ :‬دينار به رامبه ره به ‪ ٢‬دۆالر‬

‫‪ -١‬دوو ژماره داخل بكه ين ئه گه ر ژماره ى دووه م بريتى بوو له ‪ 2‬ئه وا كردارى كۆ كردنه وه‬
‫ئه نجام نه دات له گه ڵ ژماره ى يه كه م ئه گه ر ‪ 2‬نه بوو ئه وا كردارى كۆ كردنه وه ئه نجام‬
‫بدات ؟‬

‫‪ -٣‬به رنامه يه ك بنووسه كه كاتێك ژماره داخل بكه يت ئه گه ر ژماره كه تاك بوو پێت بڵێت‬
‫"تاكه " ئه گه ر ژماره كه جووت بوو پێت بڵێت كه " جووته " ؟‬
‫نموونه ‪ 44 :‬جووته ‪ 43 ,,,,,‬تاكه‬

‫‪ -٤‬پڕۆگراميك بنووسه كه ئه گه ر من ژماره ‪ ٢١٣٤٥‬داخل بكه م ئه وا راسته و خۆ ئه و ژماره‬


‫يه م بۆ پێچه وانه بكاته وه ببيت به ‪ ٥٤٣١٢‬به م شێوازه يان هه ر ژماره يه كى تر كه داخل ئه‬
‫كه يت پێچه وانه بكاته وه ؟‬

‫‪ – ٥‬به رنامه يه ك بنووسه كه ئه گه ر من ‪ ٢٥٠٠٠٠‬دينار داخل بكه م به رنامه كه راسته و خۆ‬


‫پێم بڵێت كه كه ئه وه نده ‪ 47222‬تييايه يان ئه وه نده ‪ 32222‬تييايه يان ئه وه نده ‪ 7222‬تييايه‬
‫يان ئه وه نده ‪ 3222‬تييايه يان ئه وه نده ‪ 722‬تييايه يان ئه وه نده ‪ 472‬تييايه ؟‬
‫يارمه تى ‪ :‬ده بێت سوود له ماوه وه رگريت واته "‪. "%‬‬

‫‪34‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫‪And‬‬

‫كاتێك كه ئێمه مه رج دائه نێين بۆ روودانى كارێك ئه وا له پێشوو ته نها يه ك مه رجمان دائه نا به اڵم به‬
‫هۆى ئه م فرمانه وه ئه توانين زياتر له يه ك فرمان دابنێين به اڵم ئه گه ر ئه م فرمانه به كاربهێنين ئه وا‬
‫ئه و كات ئه بێت هه ردوو مه رجه كانمان دروست بن ئه و كات كاره كه مان بۆ ئه نجام ئه دات ئه گه ر‬
‫مه رجێكمان دروست بێت به اڵم ئه وى تريان هه ڵه بێت ئه وا كاره كه مان بۆ ئه نجام نادات بۆ يه‬
‫پێويسته هه ردوو مه رجه كه دروست بن ئه و كات كاره كه رووئه دات‬

‫نموونه ‪:‬‬

‫من ژماره يه ك داخل ئه كه م ئه گه ر ژماره كه له نێوان ‪ ٢‬و ‪ ٥‬بوو ئه و بڵێت مه رجه كه ت درووسته‬
‫بۆ يه بۆ ئه م كاره ده بێت دوو مه رج دابنێم به يه كه وه وه پێويسته هه ردوو كيان دروست بن ئه و كات‬
‫كاره كه م بۆ ئه نجام بدات‬

‫سه يركه ن مه رجى يه كه ممان دانا كه ده بێت ژماره كه له ‪ 3‬گه وره تر بێت وه هه روه ها مه‬
‫رجى دووه ميش له گه ڵ مه رجى يه كه م دا ئه نێين به اڵم ده بێت ئه و فرمانه به كاربهێنين ‪and‬‬
‫چونكه ده بێت هه ردوو مه رجه كه مان دروست بن ئه و كات كاره كه مان بۆ ئه نجام بدات واته‬
‫ژماره كه له به ينى ‪ 3‬و ‪ 7‬دا بێت‬

‫‪35‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫ئيستا ئه گه ر ژماره ‪ 5‬داخل بكه ين ئه وا مه رجى يه كه م دروست ئه بێت چونكه ژماره ‪ 5‬گه‬
‫وره تره له ‪ 3‬وه مه رجى دووه ميش دروست ئه بێت چونكه ژماره ‪ 5‬بچوكتره له ‪ 7‬كه واته هه‬
‫ردوو مه رجه كه مان دروستن وه ژماره كه كه مان له به ينى ‪ 3‬و ‪ 7‬دايه بۆ يه كاره كه مان بۆ‬
‫ئه نجام ئه دات چونكه هه ردوو مه رجه كه مان دروستن‬

‫به اڵم ئه گه ر ژماره ‪ 7‬داخل بكه ين ئه وا مه رجى يه كه ممان دروسته به اڵم مه رجى دووه م‬
‫دروست نيه له به ر ئه وه كاره كه مان بۆ ئه نجام نادت ‪.‬‬

‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬


‫زانكۆى سۆران – زانستى كۆ مپيوته ر‬
‫قۆناغى دووه م‬

‫‪36‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫‪Or‬‬

‫به هۆى ئه م فرمانه شه وه ئه توانين زياتر له يه ك مه رج دابنێين بۆ روودانى كاره كه مان به اڵم ئه م‬
‫فرمانه ته وا و پێچه وانه ى ئه وه ى تريانه ئه گه ر ئه م فرمانه به كاربهێنين بۆ ئه وه ى دوو مه رج‬
‫دابنێين بۆ روودانى كاره كه مان ئه وا هه ر كام له مه رجه كان دروست بن ئه وا كاره كه مان روو ئه‬
‫دات واته ئه گه ر مه رجى يه كه م دروست بێت وه مه رجى دووه م دروستيش نه بێت ئه و كات كاره كه‬
‫مان هه ر روو ئه دات چونكه ئێمه ‪ or‬به كار ئه هێنين ‪.‬‬

‫بۆ نموونه ئه گه ر من ژماره يه ك داخل بكه م ئه وا بمه وێت ئه گه ر ‪ 2‬م داخل كرد بڵێت ئه م‬
‫ژماره يه به كارمه هێنه وه ئه گه ر ‪ 3-‬و ‪ 4-‬و ‪ 5-‬هتد م داخل كرد ئه وا پێم بڵێت ئه و ژماره يه‬
‫به كار مه هێنه واته ئيستا دوو مه رج دا ئه نێم بۆ روودانى كاره كه م مه رجى يه كه م ئه گه ر‬
‫ژماره كه يه كسان بوو به ‪ , 2‬وه مه رجى دووه م ئه گه ر ژماره كه بچوكتر بوو له ‪ 2‬واته ژاره‬
‫كان بريتى بوون له ‪ 3-‬و ‪ 4-‬و ‪ 5-‬هتد ‪.‬‬
‫به اڵم من ئه گه ر هه ر كام له مه رجه كان دروست بن ئه وا كاره كه م بۆ ئه نجام بدات واته ئه‬
‫گه ر ژمار ه كه م يه كسان بوو به ‪ 2‬كاره كه م بۆ ئه نجام بدات يان ئه گه ر ژماره كه بچوكتر‬
‫بوو له ‪2‬‬

‫ئيستا ئه و وێنه ى سه ره وه شيكارى ئه و نموونه يه كه باسمان كرد ئيستا ژماره ‪ 2‬داخل بكه‬
‫كاره كه روو ئه دات‬

‫وه ك ئه بينين ته نها يه ك مه رجمان دروست بوو به اڵم كاره كه ى ئه نجام دا وه ئه گه ر ‪3-‬‬
‫داخل بكه ين هه مان كار روو ئه دات چونكه مه رجى دووه م دروسته‬

‫‪37‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫راهێنان ‪٤‬‬

‫‪ -٢‬به رنامه يه ك بنووسه كه من چوار ژماره داخل بكه م وه كه ژماره كانم داخل كرد ژماره كان له گه‬
‫وره وه بۆ بچووك ريزبه ند بكات واته بۆ نموونه من ئه و چوار ژماره يه داخل ئه كه م "‬
‫‪ " ١١،٣٣،٤٤،٢٢‬باشه ئيستا كه ئه و ژمارانه داخل ئه كه م له گه وره ترين ژماره م بۆ ريزبه ند بكات‬
‫به م شێوازه ‪:‬‬

‫‪٤٤‬‬

‫‪٣٣‬‬

‫‪١١‬‬

‫‪٢٢‬‬

‫به م شێوازه كاره كه م بۆ ئه نجام بدات ؟؟؟؟‬

‫‪ -١‬به رنامه يه كم بۆ بنووسه كه من ‪ ٣‬ژماره داخل بكه م راسته و خۆ به رنامه كه پێم بڵێت كه كام ژماره‬
‫له كامه گه وره تره وه كاميان يه كسانه به يه كترى واته ئه گه ر من ئه م ‪ ٣‬ژماره يه داخل بكه م "‬
‫‪ " ١١،١١،٣٣‬ئه وا ئه نجامه كه ى به م شێوازه بێت ‪:‬‬

‫‪ ٣٣‬گه وره تره له ‪ ١١‬وه يه كسانه به ‪١١‬‬

‫به م شێوازه ئه م كاره م بۆ ئه نجام بدات ؟‬

‫‪38‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫‪While‬‬

‫ئه گه ر بمانه وێت كارێك چه ند جارێك دووباره بكه ينه وه ئه توانين كارێك چه نده ها جار دووباره بكه‬
‫ينه وه واته به ئاره زووى خۆمان وه ده بێت مه رج دابنێين بۆ راوه ستانى كاره كه مان واته هه ر كاتێك‬
‫مه رجه كه مان دروست بوو واته هه تا ئه و كاته ى كه مه رجه كه مان دروست ئه بێت ئه وا كاره كه‬
‫مان بۆ ئه نجام ئه دات كاتێك كه مه رجه كه مان دروست نه بوو واته مه رجه كه مان هه ڵه بوو ئه وا‬
‫راسته وخۆ كاره كه مان ئه وه ستێت‬

‫بۆ ئه وه ى ئه م فرمانه به كاربهێنين ئه وا هه موو كات پێويستمان به گۆڕاوێك هه يه واته ده بێت سه ره‬
‫تا گۆڕاوێك دروست بكه ين بۆ ئه وه ى مه رجه كه ى پێ دابنێين وه ئه و گۆ ڕاوه ش پێويسته زياد بكات‬
‫!‬

‫باشه با بزانين ئه م فرمانه چۆن كار ئه كات كاتێك ئه م فرمانه به كاردێنين ئه وا يه كه م جار ئه چێت مه‬
‫رجه كه ئه پشكنێت ئه گه ر مه رجه كه دروست بوو ئه وا كاره كه ئه نجام ئه دات كه كاره كه ى ئه‬
‫نجامدا دوو باره دێته وه مه رجه كه ئه پشكنێت ئه گه ر مه رجه كه ديسانه وه دروست بوو ئه وا دووباره‬
‫هه مان كار ئه نجام ئه دات دواتر ديسان دێته وه مه رجه كه ئه پشكنێت به به رده وامى ئه م كاره ئه كات‬
‫هه تا ئه و كاته مه رجه كه مان دروست نابێت واته هه ڵه ده بێت كه مه رجه كه مان دروست نه بوو كۆ‬
‫تاى به كاره كه دێت‬

‫نموونه ‪ :‬ئه مانه وێت ووشه يه ك ‪ ٢٠‬جار دووباره ببێته وه باشه بۆ ئه م كاره سه ره تا گۆڕاوێك‬
‫دروست ئه كه ين وه نرخى ‪ ٢‬پێ ئه ده ين‬

‫باشه ئێستا گۆڕاوێكمان دروست كرد كه نرخه كه ى بريتيه له ‪ ٢‬وه ك باسم كرد بۆ ئه وه ى بتوانين‬
‫كارێك چه ند جارێك دووباره بكه ينه وه ئه وا فرمانى ‪while‬‬

‫به كاردێنين بۆ ئه م مه به سته‬

‫‪39‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫دواى ئه وه ى ئه و فرمانه مان نووسى ئيستا ده مانه وێت مه رج دابنێين بۆ راوه ستانى ئه و كاره ى كه‬
‫برياره رووبدات واته ئه و ووشه يه ى كه ‪ ٢٠‬جار دووباره ببێته وه بۆ ئه وه ى كارێك ده جار ئه نجام‬
‫بدرێت پێويسته مه رجه كه وا دابنێين " هه تا وه كوو ئه و گۆڕاوه بچوكترو يه كسان بێت به ده " كاره كه‬
‫مان بۆ دووباره بكاته وه !‬

‫باشه ئێستا مه رجه كه شمان ديارى كرد ئيستا ئه وه ى ماوه ته وه ئه وه يه كه ئه و كاره ديارى بكه ين كه‬
‫ده مانه وێت ‪ ٢٠‬جار دووباره ببێته وه !‬

‫باشه ئێستا با ئه و پڕۆگرامه تاقى بكه ينه وه بزانين چه ند جار ئه و نووسينه مان بۆ دووباره ئه كاته وه‬
‫تۆ ش تاقى كه ره وه ‪:‬‬

‫‪40‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫ئايا نووسينه كه ‪ ٢٠‬جار دووباره بويه وه ؟ بێگومان نه خێر له به رچى ئه گه ر سه يرى مه رجه كه مان‬
‫بكه ين وتمان هه تا ئه و كاته ى گۆراوه كه مان بچوكتر ئه بێت له ‪ ٢٠‬ئه وا كاره كه مان هه ر بۆ‬
‫دووباره بكاته وه باشه ئا يا گۆڕاوه كه مان له ‪ ٢‬زياد ئه كات ؟ بێگومان نه خێر له به ر ئه وه گۆڕاوه كه‬
‫مان هه ر نرخه كه ى ‪ ٢‬ئه بێت كه واته مه رجه كه مان بۆ هه ميشه راسته چونكه نرخى گۆڕاوه كه مان‬
‫بچوكتره له ‪! ٢٠‬‬

‫باشه ئێستا كه كێشه كه مان دۆزيه وه ئه م جاره كاتى ئه وه هاتووه كه چاره سه رى بكه ين بۆ ئه وه ى‬
‫هه ر جاره و كه مه رجه كه مان ئه پشكنێت كه مه رجه كه مان دروست بوو ئه وا كاره كه مان بۆ ئه‬
‫نجام ئه دات وه هه روه ها كه كاره كه مان بۆ ئه نجام ئه دات واته هه ر جاره وه كه كاره كه مان بۆ ئه‬
‫نجام ئه دات گۆڕاوه كه مان يه ك يه ك زياد بكات !‬

‫واته سه ره تا كه گۆڕاوه كه مان ‪ ٢‬بوو ئه وا كه كاره كه ئه نجام ئه دات ئه بێت به ‪ ١‬ديسان مه رجه كه‬
‫مان دروست بوو چونكه ‪ ١‬بچوكتره له ‪ ٢٠‬ديسان ووشه كه مان بۆ پيشان ئه دات وه هه روه ها گۆڕاوه‬
‫كه مان له ‪ ١‬ه وه ئه بێت به ‪ ٣‬كه چى ديسان مه رجه كه مان دروست بوو چونكه ‪ ٣‬بچوكتره له ‪٢٠‬‬
‫ديسان كاره كه ئه نجام ئه دات واته ئه م كاره به رده وام ئه بێت هه تا ئه و كاته ى نرخى گۆڕاوه كه مان‬
‫ئه بێت به ‪ ٢٢‬كه نرخى گۆڕاوه كه مان بوو به ‪ ٢٢‬ئه و كات مه رجه كه مان هه ڵه يه ! چونكه ‪٢٢‬‬
‫بچوكتر نيه له ‪ ٢٠‬به ڵكو گه وره تره كه گه وره تر بوو ئيتر كاره كه هيچى تر دووباره نابێته وه چونكه‬
‫مه رجه كه كۆتاىى پێهات !‬

‫وه ئه بينين هه ر جاره وه كه كاره كه ئه نجام ئه دات نرخى گۆڕاوه كه مان كۆ ده كرێته وه له گه ڵ يه ك‬
‫واته نرخى ئه و گۆڕاوه ى كه دروستمان كردووه بۆ راوه ستانى كاره كه مان هه ر جاره و يه ك يه ك‬
‫زياد ئه كات !‬

‫ئيستا سه يرى ئه نجامه كه ى بكه ن ئه و ووشه يه ده بێت ‪ ٢٠‬جار دووباره ببێته وه !‬

‫‪41‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫وه بۆ ئه وه ى ببينين كه چۆن نرخى گۆڕاوه كه مان له ‪ ٢‬يه وه يه ك يه ك زياد ئه كات هه تا ئه بێت به‬
‫‪ ٢٠‬ئه وه ئه و گۆڕاوه پڕێنت ئه كه ين ‪:‬‬

‫ئيستا ئه گه ر سه يرى ئه نجامه كه بكه ين ئه وا ده بينين گۆڕاوه كه مان چۆن يه ك يه ك زياد ئه كات هه‬
‫ر جاره ى كه ووشه كه مان بۆ پيشان ئه دات ‪:‬‬

‫‪42‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫نموونه ‪ :‬بۆ ئه وه ى زياتر له بابه ته كه بگه ن ئه وا نموونه يه كى ترتان بۆ شيكار ئه كه م‪ ،‬باشه ئيستا‬
‫ده مانه وێت ژماره يه ك داخل بكه ين به كيبورد ئه و ژماره يه دوو دوو زياد بكات به مه رجێك ژماره‬
‫كه له ‪ ١٠‬زيار نه بێت ‪ ،‬باشه سه ره تا گۆڕاوێك دروست ئه كه ين كه گۆڕاوه كه وا بكات ژماره به‬
‫هۆى كيبورد داخل بكه ين ‪: ,‬‬

‫باشه ده مانه وێت هه تا كوى ئه و ژماره يه ى كه داخلى ئه كه ين ز ياد بكات ‪ ,‬باشه وادا ئه نێين كه‬
‫ژماره كه گه يشت به ‪ ١٠‬راسته و خۆ كاره كه كۆتاى پێبێت ‪ ,‬كه واته ده بێت مه رجێك دابنێين مه رجه‬
‫كه به و شێوازه ئه بێت " هه تا ئه و كاته ى كه گۆڕاوه كه بچوكتر و يه كسانه به ‪ " ١٠‬ئه وه ئه و‬
‫ژماره يه ى كه داخلمان كردووه هه ر دوو دوو زياد بكات ئه وه بريتى بوو له مه رجى دوو باره بوونه‬
‫وه ى كاره كه مان !‬

‫باشه ئيستا مه رجه كه شمان دانا به اڵم ده بێت وابكه ين گۆڕاوه كه مان دوو دوو زياد بكات واته ئه و‬
‫ژماره يه ى كه داخلى ئه كه ين دوو دوو زياد ئه كات هه تا ئه و كاته ى ئه گات به ‪ ١٢‬ئه و كات كاره‬
‫كه مان كۆتاى پێدێت چونكه مه رجه كه مان دروست نابێت گۆڕاوه كه مان گه وره تر ئه بێت له ‪: ١٠‬‬

‫‪43‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫ئيستا ئه گه ر ژماره ‪ ٨‬داخل بكه ين سه يركه چۆن ئه و ژماره يه دوو دوو زياد ئه كات هه تا وه كو ئه‬
‫گات به ‪! ١٠‬‬

‫;‪X 2= X1 + 2‬‬

‫ئه م كاره چۆن ئه نجام ئه درێت سه ره تا كه ئێمه ژماره ‪ ٨‬داخل ئه كه ين بۆ نمونه ئه وا نرخى‬

‫‪X1 = 8‬‬

‫كه له گه ڵ ‪ ١‬كۆ ئه كرێته وه ئه بێت به ‪ ٢٠‬كه واته نرخه كه ئه بێت به‬

‫‪X2 = 10‬‬

‫وه‬

‫‪X1 = 10‬‬

‫ديسان كه له گه ڵ ژماره ‪ ١‬كۆ ئه كرێته وه به م شێوازه زياد ئه كات !‬

‫"‬ ‫"‬

‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬

‫زانكۆى سۆران – زانستى كۆمپيوته ر‬

‫قۆناغى دووه م‬

‫‪44‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫راهێنان ‪٥‬‬

‫‪ -٢‬پڕۆگرامێك بنووسه كه من ژماره ‪ ٧‬داخل بكه م ئه وا جارانى ژماره ‪ ٧‬م پێبدات هه تا كو ‪ ٢٠‬واته به‬
‫م شێوازه وه هه روه ها ئه نجامه كه شى وه ك ئه مه ى خواره وه بێت ‪:‬‬

‫‪7X1=7‬‬

‫‪7X2 = 14‬‬

‫‪………..‬‬

‫‪7X10 = 70‬‬

‫واته هه ر ژماره يه ك كه داخل بكه م ئه وا خشته ى لێدانه كه م پێبدات هه تا ژماره ‪ ٢٠‬؟‬

‫‪ -١‬به رنامه يه كم بۆ بنووسه كه ئه م كاره م بۆ ئه نجام بدات واته كاتێك من ژماره ‪ ٦‬داخل بكه م ئه وا به‬
‫م شێوازه كار بكات ‪:‬‬

‫‪1X2X3X4X5X6 = 720‬‬

‫واته هه ر ژماره يه ك داخل بكه م هه مان كارم بۆ ئه نجام بدات وه ئه نجامه كه شم پيشان بدات ؟‬

‫‪ -٣‬به رنامه يه ك دروست بكه كه من ژماره يه ك داخل ئه كه م ئه وا ئه و ژماره يه ئه گه ر گه وره تر‬


‫بوو له ‪ ١‬ئه وا بنوسرێت " دروسته " ئه گه ر نا " دروست نيه " به اڵم شتێك ئه نجام بده هه ر كاتێك‬
‫ژماره كه مان داخل كرد وه مه رجه كه دروست بوو دواتر داواى ئه وه ت لێبكات كه ئه گه ر ژماره ‪٢‬‬
‫داخل بكات ئه وا به رنامه كه بوه ستێت به اڵم هه ر ژماره يه كى تر داخل بكه يت به رنامه كه دووباره‬
‫كار بكاته وه ؟‬

‫‪45‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫‪For‬‬

‫ئه م فرمانه ش وه كو فرمانه كه ى پێشوو هه مان كارى دووباره بوونه وه ى كردارێك ئه نجام ئه دات‬
‫واته بۆ ڕودانى كارێك كه بمانه وێت كاره كه مان دووباره ببێته وه ئه وا مه رج ده بێت دابنێين بۆ وه‬
‫ستانى كاره كه مان تاوه كو بزانين كاره كه مان له كوێ له دووباره بوونه وه ئه وه ستێت ئه توانين ئه م‬
‫فرمانه به كاربهێنين ‪.‬‬

‫نموونه ده مانه وێت ووشه يه ك ‪ ٢٠‬جار دووباره ببێته وه بۆ نموونه سه ره تا گۆڕاوێك دروست ئه كه ين‬

‫‪For x‬‬
‫ئيستا گۆڕاوێكمان دروست كرد دواتر ئه م فرمانه ئه نووسين‬

‫‪For x in range‬‬
‫واته گۆڕاوه كه مان له و مه ودايه دا بێت دواى ئه وه سه ره تا نرخى گۆڕاوه كه مان ئه نووسين‬

‫)‪For x in range (0‬‬


‫ئيستا نرخى گۆڕاوه كه مان بوو به ‪ 2‬واته گۆڕاوه كه مان سفره به اڵم ئێمه ده بێت مه رج دابنێين بۆ كاره‬
‫كه مان واته تاوه كو كاره كه مان دووباره ببێته وه بۆ ئه م كاره له دواى نرخى گۆڕاوه كه مان ئه نووسين‬
‫‪ ٢٠‬واته هه تا وه كو گۆڕاوه كه مان بچوكتر و يه كسان ئه بێت به ‪ ٢٠‬ئه وا كاره كه مان هه ر بۆ‬
‫دووباره ئه كاته وه‬

‫‪For x in range (0,10):‬‬

‫دواى ئه وه ى مه رجه كه شمان ديارى كرد ده بێت وابكه ين كه نرخى گۆڕاوه كه مان يه ك يه ك زياد‬
‫بكات بۆيه له دواى مه رجه كه مان ژماره ‪ ٢‬ئه نووسين واته گۆڕاوه كه مان يه ك يه ك زياد ئه كات هه‬
‫تاوه كو ئه گات به ‪ ٢٢‬كه گه شت به ‪ ٢٢‬ئه و كات كاره كه مان ده وه ستێت چونكه مه رجه كه مان هه‬
‫ڵه ده رده چێت‬

‫‪For x in range (0,10,1):‬‬

‫ئيستا ئه گه ر ئه و كاره ديارى بكه ين كه ده مانه وێت رووبدات ئه وا ده ينوسين بۆ نموونه ده مانه وێت‬
‫بۆ مان بنووسێت " خۆشمه وێيت "‬

‫‪46‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫ئييستا ئه گه ر سه يرى ئع نجامه كه ى بكه ين ده بينين ‪ ٢٠‬جار ئه م ووشه يه دووباره بۆته وه‬

‫بۆ نمونه ئه گه ر بمانه وێت گۆڕاوه كه مان ببينين كه چۆن نرخه كه ى زياد ئه كات يه ك يه ك ئه وا ئه‬
‫م كاره ئه كه ين‬

‫ئه نجامه كه ى سه يركه ن‬

‫‪47‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫وه هه روه ها به م شێوازه ئه توانين مه رج دابنێين بۆ دووباره بوونه وه ى كاره كه مان سه ره تا ناو‬
‫گۆڕاوه كه ئه نووسين دواتر نرخ ئه ده ين به گۆڕاوه كه دواتر مه رجه كه ى بۆ دائه نێين دواتريش‬
‫گۆڕاوه كه مان زياد ئه كه ين جا چ يه ك يه ك چ دوو دوو ‪ ....‬هتد به ئاره زووى خۆته‬

‫نموونه يه كى تر ‪:‬‬

‫ده مانه وێت ژماره يه ك داخل بكه ين دواتر ئه و ژماره يه ى داخل بكه ين ببێت به مه رجى دووباره‬
‫بونه وه ى كاره كه مان سه ره تا گۆراوێك دروست ئه كه ين ئه وگۆڕاوه رێ به وه بدات كه به هۆى‬
‫كيبورد ژماره داخل بكه ين‬

‫;))’‪X = int(input(‘enter:‬‬

‫دواى ئه وه گۆراوێكى تر دروست ئه كه ين نرخێكى پێ ئه ده ين به م شێوازه‬

‫‪For y in range (1,):‬‬

‫ئيستا نرخه كه مان دا به گۆڕاوى دووه م كه تايبه ته به وه ستانى كاره كه مان كه نرخه كه ى بريتيه له ‪٢‬‬
‫باشه ئيستا مه وه ته وه مه رج دابنێين به اڵم ئێمه ووتمان مه رجه كه به كيبورد داخل ئه كه ين بۆيه ته‬
‫نها ناوى ئه و گۆڕاوه ئه نووسين كه تايبه ته به داخل كردنى ژماره‬

‫;))’‪X = int(input(‘enter:‬‬
‫‪For y in range (1,X):‬‬

‫دواتر گۆڕاوى دووه مان چه ند چه ند زياد بكات بۆنموونه با گۆڕاوه كه مان دوو دوو زياد بكات‬

‫;))’‪X = int(input(‘enter:‬‬
‫‪For y in range (1,X,2):‬‬

‫‪48‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫باشه ده مانه وێت ئه و ووشه يه مان بۆ دووباره بكاته وه " كوردستان "‬

‫باشه ئێستا سه يرى ئه نجامه كه ى بكه به اڵم ووتمان به كيبورد مه رجه كه مان ديارى ئه كه ين بۆ‬
‫نموونه به كيبورد ديارى ئه كه ين كه گۆڕاوه كه مان له چه ند بچوكتر بێت بۆ دووباره بوونه وه ى كاره‬
‫كه مان باشه ئيستا ژماره ‪ ٢٤‬داخل بكه ‪:‬‬

‫راهێنان ‪٦‬‬

‫‪ -٢‬به رنامه يه ك بنووسه كه ژماره ‪ ٢٠‬داخل بكه م هه موو ژماره جووته كانم بۆ ريز بكات واته به م‬
‫شێوازه " ‪ " ١،٤،٦،٨،٢٠‬به م شێوازه ؟‬

‫‪49‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫‪Function‬‬

‫ئه كێك له و فرمانه به سوودانه ى كه له زۆربه ى زمانه كانى پڕۆگرامسازيدا بوونيان هه يه ئه م فرمانه‬
‫ى سه ره وه كه به ماناى نه خشه دێت ‪ ,‬به هۆى ئه م فرمانه وه ئه توانين كارێك ئه نجام بده ين واته نه‬
‫خشه يه ك دروست ئه كه ين ئه و نه خشه يه كارێكى پێ ئه سپێرين به اڵم ئه و نه خشه يه كاره كه ى‬
‫خۆى ئه نجام نادات هه تا ئه و كاته ى ئێمه بانگى ئه كه ين واته به ئاره زوى خۆمانه ئه توانين نه خشه‬
‫كه مان به كاربهێنين يان به كارى بهێنين ره نگه بڵێت باشه سوودى چيه ؟‬

‫بۆ نموونه كاتێك تۆ به رنامه يه ك دا ئه ڕێژيت واته به رنامه يه ك ئه نووسيت له وانه يه له ناو به رنامه‬
‫كه كارێك چه ند جارێك دووباره ببێته وه جا له به ر ئه وه تۆ هه م بۆ ئه وه ى ئه و كاته ت بۆ بگه رێته‬
‫وه كه به هۆى ئه وه ى چه ند جارێك هه مان كار دووباره ئه نووسيته وه وه هه م بۆ ئه وه ش كه پێويست‬
‫ناكات ئه و كاره هه ر دووباره بكه بته وه وه هه روه ها شوێنى كه متر ئه گرێت ئه گه ر تۆ يه ك جار نه‬
‫خشه يه ك دروست بكه يت ئه و كاره ى پێبسپێريت له هه ر كاتێك ويستت به كارى بێنيت ئه وا ئه توانيت‬
‫بانگى نه خشه كه ت بكه يت بۆ ئه وه ى كاره كه ى ئه نجام بدات ‪.‬‬

‫بۆ دروستكردنى نه خشه سه ره تا ده بێت ئه م فرمانه بنووسين ‪ def‬كه به كاردێت بۆ دروستكردن‬

‫‪def‬‬
‫دواى ئه مه ده بێت ناوێك بۆ نه خشه كه مان ديارى بكه ين بۆ ئه وه ى ئه گه ر ويستمان كار به نه خشه‬
‫كه مان بكه ين يان بانگى بكه ين ئه وا ده بێت ناوێك هه بێت بۆ ئه وه ى بيناسينه وه !‬

‫‪Def SoranU():‬‬

‫ئيستا وه ك ئه بينين ناوێكمان ديارى كرد بۆ نه خشه كه مان دواى ئه وه ى كه نه خشه يه كمان دروستكرد‬
‫ئيستا ده مانه وێت كارێك بده ين به و نه خشه يه ى كه دروستمان كردووه واته هه ر كاتێك ئه و نه خشه‬
‫يه مان بانگكرد ئه وه ئه و كاره مان بۆ ئه نجام بدات كه بۆى ديارى كراووه‬

‫بۆ نموونه ده مانه وێت نووسينێكمان (رسته ) بۆ ده ربخات به م شێوازه ى خواره وه ‪:‬‬

‫‪50‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫باشه ئيستا نه خشه كه مان ديارى كرد وه كارێكمان پێى سپاردووه به اڵم ئه گه ر ئه مه كار پێبكه ين وه‬
‫سه يرى ئه نجامه كه ى بكه ين هيچ كارێكمان بۆ ئه نجام نادات چونكه ئه وه نه خشه يه وه سيفه تى نه‬
‫خشه ئه وه يه كاره كه ى ئه نجام نادات هه تاوه كو بانگى نه كه ين !!!‬

‫بۆ نمونه من ده مه وێت بانگى نه خشه كه م بكه م بۆ ئه وه ى ئه و كاره ى كه پێی سپێردراووه ئه نجامى‬
‫بدات تاوه كو ئه نجامى كاره كه م ببينم به م شێوازه بانگى نه خشه كه مان ئه كه ين كه ناوى ئه و نه خشه‬
‫يه ئه نووسين كه ده مانه وێت بانگى بكه ين چوونكه له وانه يه تۆ چه ند نه خشه يه كت هه بێت له ناو به‬
‫رنامه كه ت ‪:‬‬

‫ئيستا سه يرى ئه نجامه كه ى بكه ن‬

‫‪51‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫نموونه ‪:‬‬

‫بۆ نموونه ده مه وێت دوو نه خشه دروست بكه م دواى ئه وه ى هه ردوو نه خشه كه مان دروستكرد ئه م‬
‫جاره ده مه وێت كاريان پێبسپێرم وه هه روه ها مه رج دابنێم بۆ ئه وه ى كام نه خشه بانگبكرێت‬

‫‪ – ٢‬سه ره تا نه خشه يه ك دروست ئه كه ين وه هه روه ها كارێك ئه ده ين به نه خشه ى يه كه م به م‬


‫شێوازه ى خواره وه‬

‫باشه ئيستا نه خشه ى يه كه مان دروستكرد وه كارێكمان پێی سپاردووه به اڵم جارى هيچ كارێك ئه نجام‬
‫نادات چونكه بانگمان نه كردووه‬

‫‪ -١‬ئه م جاره هه ڵده ستين به دروستكردنى نه خشه ى دووه م وه ناوێكى جياواز له ناوى نه خشه ى يه كه‬
‫مى بۆ دائه نێين بۆ ئه وه ى جياواز بن له گه ڵ يه كتر دواى ئه وه كارێكى پێ ئه سپێرين به م شێوازه ‪:‬‬

‫‪ -٣‬ئيستا ده مانه وێت به كارهێنه ر ژماره داخل بكات به هۆى كيبۆرد دواتر مه رجى بۆ دائه نێين ئه گه‬
‫ر ژماره كه يه كسان بوو به ‪ 3‬ئه وا نه خشه ى يه كه م بانگبكرێت وه ئه گه ر نا واته ئه گه ر ژماره كه‬
‫واته ئه و ژماره ى كه داخلى ئه كه ين يه كسان نه بوو به ‪ 3‬ئه وا نه خشه ى دووه م بانگبكرێت كاره كه‬
‫ى ئه نجام بدات ‪:‬‬

‫‪52‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫باشه ئيستا ده مانه وێت ئه نجامى كاره كه مان ببينين كاتێك كار به ئه و به رنامه يه ئه كه ين راسته وخۆ‬
‫داوات لێئه كات كه ژماره يه ك داخل بكه يت ئيمه ئه گه ر ژماره ‪ ٢‬داخل بكه ين ئه وا نه خشه ى يه كه‬
‫م بانگ ئه كرێت چونكه مه رجه كه مان دروست ئه بێت ‪:‬‬

‫به اڵم ئه گه ر هه ر ژماره يه كى تر جگه له ژماره ‪ ٢‬داخل بكه يت ئه وا نه خشه ى دووه م كار ده كات‬

‫‪53‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫ئيستا فيرى ئه وه بووين وه له وه گه يشتين كه چۆن نه خشه دروست بكه ين وه هه روه ها بانگى بكه ين‬
‫به اڵم ئه توانين له ناو نه خشه دا گۆڕاوه به كاربهێنين واته كاتێك نه خشه يه ك دروست ئه كه ين‬
‫گۆڕاوێكى پێ ئه ده ين دواى ئه وه ى كه بانگى نه خشه كه مان كرد له كاتى بانگكردنى نه خشه كه‬
‫نرخى گۆڕاوه كه ديارى ئه كه ين !!!‬

‫بۆ نمونه سه ره تا نه خشه يه ك دروست ئه كه ين وه له ناو نه خشه كه گۆڕاوێك دروست ئه كه ين به‬


‫ناوى ‪X‬‬
‫‪Def test(X):‬‬

‫وه ئه بينين نه خشه يه كمان دروست كرد وه دواتر گۆڕاوێكمان به كارهێنا له ناو له نه خشه كه مان كه‬
‫دواى ئه وه ى بانگى نه خشه كه ئه كه ين نرخ ئه ده ين به گۆڕاوه كه مان بۆ نمونه ده مانه وێت نرخى‬
‫گۆڕاوه كه مان له گه ڵ ژماره ‪ ١‬كۆ بكه ينه وه وه ئه نجامه كه مان له گۆڕاوێكى نوێ پيشان بدات‬

‫سه يركه ن نه خشه يه كمان دروست كرد وه گۆڕاوێكمان ديارى كرد بۆ نه خشه كه مان دواتر ئه و‬
‫گۆڕاوه ى كه له ناو نه خشه كه دا هه يه كۆمان كرده وه له گه ل ژماره ‪ ٣‬به اڵم ئيستا گۆڕاوه گۆڕاوه كه‬
‫مان هيچ نرخێكى نيه‬

‫بۆ يه له و كاته ى بانگى گۆڕاوه كه مان ئه كه ين ئه وا نرخى پێ ئه ده ين به م شێوازه‬

‫‪54‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫سه يركه ن له و كاته ى بانگى نه خشه كه مان كرد ئه وا ده بينين نرخێكمان پێدا كه نرخه كه بو به ‪٣‬‬
‫دواتر له ناو نه خشه كه نرخى ئه و گۆڕاوه ى كه په يوه سته به نه خشه كه مان له گه ڵ ژماره ‪ ٣‬كۆده‬
‫بێته وه نرخه كه ى بوو به ‪٦‬‬

‫ئيستا له و كاته ى كه بانگى نه خشه كه مان ئه كه ين ئه گه ر ژماره يه كى تر بده ين به گۆڕاوه كه ما ن‬


‫ئه وا ئه نجامه كى جياواز ده بێت‬

‫ئه نجامه كه ى ‪:‬‬

‫‪55‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫نموونه ‪:‬‬

‫ده مانه وێت نه خشه يه ك دروست بكه ين دواتر دوو گۆڕاو له گه ڵ نه خشه كه دا هه بن دواتر له ناو نه‬
‫خشه كه هه ردوو گۆڕاوه كه كۆ بكرێنه وه دواتر نرخى هه ردوو نه خشه كه به هۆى كيبۆرد داخل بكه‬
‫ين‪.‬‬

‫بۆ ئه م كاره سه ره تا نه خشه يه ك دروست ئه كه ين وه دوو گۆڕاو دروست ئه كه ين ‪:‬‬

‫نه خشه كه مان دروست كرد وه نه خشه كه مان دوو گۆڕاوى هه يه وه نرخى هه ردوو گۆڕاوه كه ش به‬
‫هۆى كيبۆرد داخل ئه كه ين به م شێوازه ‪:‬‬

‫باشه ئيستا سه يرى ئه نجامه كه ى بكه داوات لێئه كات ژماره ى يه كه م داخل بكه يت دواتر ژماره ى‬
‫دووه م دواى ئه وه هه ردوو ژماره كه كۆئه كرێته وه ‪:‬‬

‫‪56‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫ئه مه ى سه ره وه بريتيه له ئه نجامه كه ى ‪.‬‬

‫‪57‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫‪Tuple‬‬

‫ئێمه فێرى ئه وه بووين كه ئه توانين گۆڕاو دروست بكه ين وه ئه توانين نرخيشيان پێبده ين به اڵم‬
‫ناتوانين له يه ك نرخ زياتر تايبه ت بكه ين به گۆڕاوێك ! به اڵم به هۆى ئه م فرمانه وه ئه توانين زياتر‬
‫له يه ك نرخ ته رخان بكه ين ياخود بيده ين به گۆڕاوێك‬

‫وه ئه و نرخانه ى كه تايبه ت ئه كه ين به گۆڕاوێك هه ر نرخه و شوێنى خۆى هه يه واته كه من نرخى‬


‫يه كه م ئه ده م به گۆڕاوه كه م ئه وا شوێنه كه ى ئه بێت به ‪ 2‬كه واته ئه گه ر بمه وێت نرخى يه كه م‬
‫وه ربگرم له گۆڕاوه كه م ئه وا ده بێت بانگى شوێنه كه ى بكه م كه بريتيه له ‪!! 2‬‬

‫بۆ نموونه گۆڕاوێك دروست ئه كه ين وه ئه و نرخانه ى پێ ئه ده ين ‪:‬‬

‫‪١١،٣٣،٤٤،٥٥،٧٧‬‬

‫ئيستا سه يركه ن چۆن گۆڕاوه كه دروست ئه كه ين ‪:‬‬

‫;)‪X = (22,33,44,55,77‬‬

‫وه ك ووتم هه ر يه ك له و نرخانه ى كه دامان ناون ئه وا شوێنيان هه يه وه شوێنه كانيش له سفره وه ده‬
‫ست پێ ئه كه ن واته ئيستا شوێنى ئه و نرخانه به م شێوازه يه ‪:‬‬

‫شوينه كان‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬


‫نرخه كانيا ن‬ ‫‪44‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪66‬‬ ‫‪77‬‬ ‫‪77‬‬

‫ئيستا ئه گه ر شوێنى ‪ 4‬وه ربگرين نرخه كه ى واته ئه و نرخه ى كه له و شوێنه هه يه بريتيه له ‪66‬‬
‫واته هه ركاتێك ويستمان ژماره ‪ 66‬به كاربهێنين ئه وا پێويسته بانگى شوێنى ‪ 4‬بكه ين !‬

‫ئيستا چۆن بتوانين بانگى ئه و نرخانه بكه ين واته ئه گه ر بمانه وێت يه ك له و نرخانه به كاربهێنين ئه‬
‫وا چۆن ئه و كاره ئه كه ين سه ره تا ناوى گۆڕاوه كه ئه نووسين ‪ ,‬دواتر شوێنى ئه و گۆڕاوه ى كه ئه‬
‫ته وێت به كارى بهێنيت بۆ نموونه من ده مه وێت ژماره ‪ ٧٧‬به كاربهێنم ده بێت بزانم ئه و ژماره ى كه‬
‫ده مه وێت به كارى بهێنم شوێنه كه ى چه نده ‪ ,‬ئيستا شوێنى ئه و ژماره يه بريتيه له ‪ ٤‬كه واته شوێنى‬
‫ژماره ‪ 6‬بانگ ئه كه م ‪:‬‬

‫;]‪X [4‬‬

‫‪58‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫ئيستا ئه گه ر ئه مه ى سه ره وه بيكه ين به نموونه به م شێوازه ئه بێت ‪:‬‬

‫ئيستا ئه گه ر سه يرى ئه نجامه كه ى بكه ين ده بينين ژماره ‪ ٧٧‬پيشان ئه دات چونكه ئه و شوێنه ى كه‬
‫بريتيه له ‪ 6‬نرخه كه ى بريتيه له ‪ ٧٧‬سه يركه ن ‪:‬‬

‫نموونه ‪ :‬ئه گه ر بمانه وێت هه ر له نمونه ى سه ره وه ئه و دوو ژماره يه كۆ بكه ينه وه كه له خانه ى‬
‫واته شوێنه كه يان بريتيه له ‪ ٤ ، ١‬كه واته به م شێوازه ئه م كاره ئه كه ين ‪:‬‬

‫سه يرى ئه نجامه كه ى بكه ن ‪:‬‬

‫‪59‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫‪60‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫كۆتاى‬

‫خوێنه رى خۆشه ويست ئه مه ى كه له م كتێبه دا باس كراوه دڵۆپێكى زور زور بچوكه له ده رياى مه‬
‫زنى پڕۆگرامسازىدا ‪ ,‬ليره دا كۆتاى به باسكردنى ئه و بابه ته ئه هينم هيوام وايه بابه ته كه م به جوانى‬
‫روون كردبێته وه وه به جوانى سه ره تايه ك فيرببن له جيهانى به رنامه دارێژىدا ‪.‬‬

‫وه هه ر هه ڵه يه ك كه له بابه ته كه دا بوونى هه بێت يان له هه ر شتێكدا ئه وا هيوام وايه بم به خشن وه‬
‫هيوام وايه ئاگادارم بكه نه وه بۆ ئه وه ى له بابه ته كانى تردا ئه م هه اڵنه دووباره نه كه مه وه وه له‬
‫كۆته يدا هيوام وايه به رده وام بم بۆ باڵوكردنه وه ى زانيارى ده رباره ى كۆمپيوته ر به زمانى شرينى‬
‫كوردى له هه موو بواره كانى كۆمپيوته ردا بۆ ئه وه ى گه نجى كورد شاره زاى هه بێت ده رباره ى بابه‬
‫ته كانى كۆ مپيوته ر و بواره جيا جيكانيدا ‪.‬‬

‫وه داواكارم له و كه سانه ى كه ئه گه ر زانياريه كى بچوكيشيان هه يه ئه وا هيوام وايه به بێ دوو دڵى‬


‫باڵوى بكه نه وه بۆ ئه وه ى هه موو مان سوود به يه ك بگه ينين وه خزمه تى كتێبخانه ى كوردى بكه ين‬
‫له هه موو بوارێكدا ‪ ,‬له كۆتايه كه ى هيوادارم كه ئاگاارم بكه نه وه له هه ر هه ڵه يه كدا به م ناونيشانانه‬
‫ى خواره وه ‪ ,‬هيواى سه رفرازى و سه ر كه وتن بۆ هه مووتان ئه خوازم ‪.‬‬

‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬

‫زانكۆى سۆران – زانستى كۆمپيوته ر‬

‫‪Blue.dana2292@yahoo.com‬‬

‫‪Facebook.com/2292.dana‬‬

‫‪61‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫شيكارى پرسياره كانى راهێنانه كان‬


‫راهێنانى يه كه م‬
‫پرسيارى يه كه م‬

‫‪62‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫ئه نجامه كه ى‬

‫پرسيارى دووه م‬

‫ئه نجامه كه ى‬

‫‪63‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫راهێنانى دووه م‬
‫پرسيارى يه كه م‬

‫ئه نجامه كه ى‬

‫پرسيارى دووه م‬

‫ئه نجامه كه ى‬

‫‪64‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫پرسيارى سێيه م‬

‫ئه نجامه كه ى‬

‫پرسيارى چواره م‬

‫ئه نجام ئه گه ر ژماره ى يه كه م گه وره تر بوو‬

‫ئه نجام ئه گه ر ژماره دووه م گه وره تر بوو‬

‫‪65‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫ئه نجام ئه گه ر هه ردوو كيان يه كسان بوون‬

‫راهێنانى سێيه م‬
‫پرسيارى يه كه م‬

‫ئه نجامه كه ى‬

‫‪66‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫پرسيارى دووه م‬

‫ئه نجامى ‪٢‬‬

‫ئه نجامى ‪١‬‬

‫پرسيارى سێيه م‬

‫‪67‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫ئه نجامى ‪٢‬‬

‫ئه نجامى ‪١‬‬

‫پرسيارى چواره م‬

‫ئه نجام‬

‫‪68‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫پرسيارى پێنجه م‬

‫ئه نجام‬

‫‪69‬‬
‫نووسه ر ‪ :‬دانا صدرالدين‬ ‫]‪[PYTHON LANGUAGE‬‬

‫ئه مانه بريتى بوون له شيكارى كۆمه ڵێك له پرسياره كانى راهێنان جا ئه وانه ى تر خۆت‬
‫شيكارى بكه !!‬

‫‪70‬‬

You might also like