Implementatie

van bouwknopen in EPR

LESSENPAKKET ontwikkeld in opdracht van PAThB2010
|PAThB2010|

LESSENPAKKET

Kadert in PROJECT ‘PAThB2010’

Practical Approach for Thermal Bridges 2010

IN OPDRACHT VAN PARTNERS

Brussels Hoofdstedelijk Gewest K.U.Leuven
Waals Gewest Sint-Lucas Architectuur Brussel-Gent
Vlaams Gewest UCL
ULg
UGent
WTCB

Implementatie van bouwknopen in EPR |PAThB2010|

1
 Inhoud LESSENPAKKET

MODULE I MODULE II MODULE III MODULE IV

• Probleemstelling • Bouwknopen • Toepassing op • Praktijk-

• Fysische • Optie B: een gebouw voorbeelden
achtergrond basisregels
• Globale
methodiek

Implementatie van bouwknopen in EPR |PAThB2010|

MODULE I

 PROBLEEM-
STELLING

 FYSISCHE
ACHTERGROND

 GLOBALE
METHODIEK
|PAThB2010|

2
 Probleem-
PROBLEEMSTELLING
stelling
 INVLOED VAN KOUDEBRUGGEN: 2-delig
 Fysische
achtergrond  Lagere temperaturen op het binnenoppervlak met stijgende
Valt niet onder kans op vochtproblemen en schimmelaantasting
EPB-regelgeving,
 Globale
maar blijft wel de
methodiek (*) (*)
verantwoordelijk-
heid van het
bouwteam!

*Bron: www.btwinfo.nl

 Warmteverlies dat afwijkt van de eendimensionale

referentie

EPB-regelgeving
bijlage IV

5 MODULE I |PAThB2010|

 Probleem-
PROBLEEMSTELLING
stelling
 INVLOED VAN KOUDEBRUGGEN: 2-delig
 Fysische
achtergrond  Lagere temperaturen op het binnenoppervlak met stijgende
Valt niet onder kans op vochtproblemen en schimmelaantasting
EPB-regelgeving,
 Globale
maar blijft wel de
methodiek (*) (*)
verantwoordelijk-
heid van het
bouwteam!

*Bron: www.btwinfo.nl

 Warmteverlies dat afwijkt van de eendimensionale

referentie

EPB-regelgeving
bijlage IV

6 MODULE I |PAThB2010|

3
 Probleem-
PROBLEEMSTELLING
stelling
 INVLOED VAN KOUDEBRUGGEN: warmteverlies
 Fysische  SENVIVV – ONDERZOEK (1995-1997)
achtergrond
Koudebruggen =
 Globale
belangrijk warmteverlies
methodiek

7 MODULE I |PAThB2010|

 Probleem-
PROBLEEMSTELLING
stelling
 INVLOED VAN KOUDEBRUGGEN: warmteverlies
 Fysische  SENVIVV – ONDERZOEK (1995-1997)
achtergrond  Koudebrug-IDEE ONDERZOEK
— Impact van bouwdetails op transmissie voor 5 referentiewoningen
 Globale — Verschillende kwaliteitsniveau’s van detaillering
methodiek
10.0
9.0
8.0
Toename K-peil

7.0
6.0
5.0
4.0
3.0
2.0
1.0
0.0
Flatgebouw Rijwoning Halfopen Vrijstaand Bungalow

Business as usual Standaard-details Koudebrugarm Limietwaarden

8 MODULE I |PAThB2010|

4
 Probleem-
PROBLEEMSTELLING
stelling
 HUIDIGE SITUATIE EPB-REGELGEVING
 Fysische
vanaf 01/01/2010
achtergrond – K-peil: K45 K45, inclusief koudebruggen
– E-peil: E100 E80, inclusief koudebruggen
 Globale
methodiek
 Berekening transmissieverliezen voor bepaling K- en E-peil:
 Enkel op basis van U-waarden en oppervlakten

 Houdt nog geen rekening met extra warmteverlies

doorheen de koudebruggen
(latei, funderingsaanzet, dakopstand, …)

 Huidige K-peil en E-peil levert ONDERSCHATTING van

werkelijke niveau

 Geen ‘incentive’ tot koudebrugarm bouwen

9 MODULE I |PAThB2010|

 Probleem-
PROBLEEMSTELLING
stelling
 Van ‘KOUDEBRUGGEN’ naar ‘BOUWKNOPEN’
 Fysische
achtergrond – KOUDEBRUGGEN
– Negatieve connotatie b.v. vocht- en schimmelproblemen
 Globale
– Duidt hoofdzakelijk op slecht ontworpen/slecht uitgevoerde details
methodiek

Indien koudebrug goed is ontworpen/ goed uitgevoerd,

is het eigenlijk geen ‘koudebrug’ meer!
10 MODULE I |PAThB2010|

5
 Probleem-
PROBLEEMSTELLING
stelling
 Van ‘KOUDEBRUGGEN’ naar ‘BOUWKNOPEN’
 Fysische
achtergrond VOORBEELD DAKOPSTAND  slecht ontworpen/uitgevoerd

 Globale Spouwisolatie loopt niet door tot boven

methodiek Dakopstand in snelbouwsteen

11 MODULE I |PAThB2010|

 Probleem-
PROBLEEMSTELLING
stelling
 Van ‘KOUDEBRUGGEN’ naar ‘BOUWKNOPEN’
 Fysische
achtergrond VOORBEELD DAKOPSTAND  goed ontworpen en uitgevoerd
Spouwisolatie loopt door tot boven
 Globale
Dakopstand in cellenbeton
methodiek

12 MODULE I Nog steeds koudebrug? Neen, wel ‘bouwknoop’ |PAThB2010|

6
 Probleem-
PROBLEEMSTELLING
stelling
 Van ‘KOUDEBRUGGEN’ naar ‘BOUWKNOPEN’
 Fysische
achtergrond – KOUDEBRUGGEN
– Negatieve connotatie b.v. vocht- en schimmelproblemen
 Globale
– Duidt hoofdzakelijk op slecht ontworpen/slecht uitgevoerde details
methodiek

– BOUWKNOPEN
– Positievere benadering
– Verzamelnaam voor zowel goede als slechte oplossingen

“Samenkomen van scheidingsconstructies”

OF
“Doorboring van isolatielaag van scheidingsconstructie”
 MODULE II

13 MODULE I |PAThB2010|
MODULE I

 PROBLEEM-
STELLING

 FYSISCHE
ACHTERGROND

 GLOBALE
METHODIEK
|PAThB2010|

7
 Probleem- FYSISCHE ACHTERGROND
stelling
 Warmtetransport doorheen gebouwschil verloopt MEER-
 Fysische DIMENSIONAAL
achtergrond

 Globale
methodiek

15 MODULE I |PAThB2010|

 Probleem- FYSISCHE ACHTERGROND

stelling
 Warmtetransport doorheen gebouwschil verloopt MEER-
 Fysische DIMENSIONAAL
achtergrond

 Globale
methodiek
Te Ti

Huidige K-peil-berekeningen zijn gebaseerd op U-

waarden van scheidingsconstructies, hetgeen
EENDIMENSIONAAL WARMTETRANSPORT
veronderstelt

16 MODULE I |PAThB2010|

8
 Probleem- FYSISCHE ACHTERGROND
stelling
 Warmtetransport doorheen gebouwschil verloopt MEER-
 Fysische DIMENSIONAAL
achtergrond

 Globale
methodiek
Te Ti

  A  U  Ti  Te 
1 1
R TOT   R i 
Ti  Te 
he hi
 A
17 MODULE I R TOT |PAThB2010|

 Probleem- FYSISCHE ACHTERGROND

stelling
 Warmtetransport doorheen gebouwschil verloopt MEER-
 Fysische DIMENSIONAAL
achtergrond

 Globale
methodiek
Te Ti

  A  U  Ti  Te  EENDIMENSIONAAL WARMTETRANSPORT

Warmtestroomlijnen loodrecht op
Ti  Te  gevelvlak
 A Isothermen evenwijdig met gevelvlak
18 MODULE I R TOT |PAThB2010|

9
 Probleem- FYSISCHE ACHTERGROND
stelling
 Warmtetransport doorheen gebouwschil verloopt MEER-
 Fysische DIMENSIONAAL
achtergrond

 Globale
methodiek
Te Ti

! Meestal gerekend met Ueq

 Bevat ook effect van spouwankers, metselwerk,
houten stijlen en regels, ..

19 MODULE I |PAThB2010|

 Probleem- FYSISCHE ACHTERGROND

stelling
 Warmtetransport doorheen gebouwschil verloopt MEER-
 Fysische DIMENSIONAAL
achtergrond
Te
 Globale
methodiek

Ti
`

Op sommige plaatsen is
eendimensionale model niet correct
NUMERIEKE BEREKENINGEN
Warmestroomlijnen en isothermen NOODZAKELIJK
wijken af van 1D-patroon!

20 MODULE I |PAThB2010|

10
 Probleem- FYSISCHE ACHTERGROND
stelling
 Hoe het extra warmteverlies inrekenen?
 Fysische
achtergrond a.d.h.v. Ψ- en χ-waarden

 Globale = correctieterm op de referentieberekening van het transmissieverlies

methodiek

Gebouwschil beschouwen als aaneenschakeling van vlakken

Bouwknoop

Te Vlak 1 Te

Vlak 2
Ti Ti

*Lengte bouwknoop = 1m *Lengte bouwknoop = 1m

21 MODULE I |PAThB2010|

 Probleem- FYSISCHE ACHTERGROND

stelling
 Hoe het extra warmteverlies inrekenen?
 Fysische
Lijnwarmtedoorgangscoëfficiënt Ψe [W/mK]
achtergrond
= de lineaire correctieterm op de warmtestroom zoals berekend bij de ééndimensionale
referentie en bij een temperatuursverschil van 1K tussen de omgevingen aan weerszijden van de
 Globale
lineaire bouwknoop
methodiek
Te

2D  1D W

e  mK 
Ti  Te

Ti

*Lengte bouwknoop = 1m

22 MODULE I |PAThB2010|

11
 Probleem- FYSISCHE ACHTERGROND
stelling
 Hoe het extra warmteverlies inrekenen?
 Fysische
Lijnwarmtedoorgangscoëfficiënt Ψe [W/mK]
achtergrond
= de lineaire correctieterm op de warmtestroom zoals berekend bij de ééndimensionale
referentie en bij een temperatuursverschil van 1K tussen de omgevingen aan weerszijden van de
 Globale
lineaire bouwknoop
methodiek
Te
a.d.h.v. numerieke berekening

2D  1D W

e  mK 
Q2D Ti  Te

Ti

*Lengte bouwknoop = 1m

23 MODULE I |PAThB2010|

 Probleem- FYSISCHE ACHTERGROND

stelling
 Hoe het extra warmteverlies inrekenen?
 Fysische
Lijnwarmtedoorgangscoëfficiënt Ψe [W/mK]
achtergrond
= de lineaire correctieterm op de warmtestroom zoals berekend bij de ééndimensionale
referentie en bij een temperatuursverschil van 1K tussen de omgevingen aan weerszijden van
 Globale
de lineaire bouwknoop
methodiek
OP BASIS VAN Te
BUITENAFMETINGEN

2D  1D W

e  mK 
Ti  Te

Ti

*Lengte bouwknoop = 1m

24 MODULE I |PAThB2010|

12
 Probleem- FYSISCHE ACHTERGROND
stelling
 Hoe het extra warmteverlies inrekenen?
 Fysische
Lijnwarmtedoorgangscoëfficiënt Ψe [W/mK]
achtergrond
= de lineaire correctieterm op de warmtestroom zoals berekend bij de ééndimensionale
referentie en bij een temperatuursverschil van 1K tussen de omgevingen aan weerszijden van
 Globale
de lineaire bouwknoop
methodiek
Φ1D-dak Te

2D  1D W

e  mK 
Ti  Te

Φ1D-wand
Ti
Φ1D = Φ1D-dak + Φ1D-wand
*Lengte bouwknoop = 1m

25 MODULE I |PAThB2010|

 Probleem- FYSISCHE ACHTERGROND

stelling
 Hoe het extra warmteverlies inrekenen?
 Fysische
Lijnwarmtedoorgangscoëfficiënt Ψe [W/mK]
achtergrond
= de lineaire correctieterm op de warmtestroom zoals berekend bij de ééndimensionale
referentie en bij een temperatuursverschil van 1K tussen de omgevingen aan weerszijden van de
 Globale
lineaire bouwknoop
methodiek
Φ1D-dak Te

2D  1D W

e  mK 
Ti  Te

Φ1D-wand
Ti

*Lengte bouwknoop = 1m

26 MODULE I |PAThB2010|

13
 Probleem- FYSISCHE ACHTERGROND
stelling
 Hoe het extra warmteverlies inrekenen?
 Fysische Lijnwarmtedoorgangscoëfficiënt Ψe [W/mK]
achtergrond
Puntwarmtedoorgangscoëfficiënt χe [W/K]
 Globale  ANALOOG
methodiek

GEVOLG

Door de afhankelijkheid van de geometrie zijn Ψ- en χ-waarden niet

even eenduidig te interpreteren als U-waarden

 Ψ- en χ-waarden kunnen negatief zijn

 Kleine Ψ- of χ-waarde niet noodzakelijk indicatie van
koudebrugarm detail

27 MODULE I |PAThB2010|

 Probleem- FYSISCHE ACHTERGROND

stelling
 Hoe het extra warmteverlies inrekenen?
 Fysische  Ψ- en χ-waarden kunnen negatief zijn
achtergrond
DAKOPSTAND
 Globale Udak = 0.271 W/m2K
methodiek
Uwand = 0.370 W/m2K

Ψe = 0.304 W/mK Ψe kan NEGATIEF zijn Ψe = -0.034 W/mK

want Φ2D kan < Φ1D

2D  1D W

e  mK 
Ti  Te

28 MODULE I |PAThB2010|
|PathB2010|

14
  Probleem- FYSISCHE ACHTERGROND
stelling
 Hoe het extra warmteverlies inrekenen?
 Fysische  Kleine Ψ- of χ-waarde niet noodzakelijk indicatie van
achtergrond koudebrugarm detail
Bouwknoop 1: ‘BUITENHOEK’
 Globale
methodiek
Ψe,2 > Ψe,1
i DUS BOUWKNOOP 2 SLECHTER DAN
Ψe,1 = -0.129 W/mK
BOUWKNOOP 1?
Neen, opletten met Ψ-waarden te
vergelijken
e

Bouwknoop 2: ‘BINNENHOEK’
Detaillering bouwknoop 1 is thermisch
equivalent met detaillering bouwknoop 2
Ψe,2 = 0.068 W/mK
 Referentie op basis van buitenafmetingen
i geeft vertekend beeld in Ψ -waarde
e

29 MODULE I |PAThB2010|

 Probleem- FYSISCHE ACHTERGROND

stelling
 Andere consequenties
 Fysische Invloed koudebruggen niet enkel op vlak van WARMTEVERLIES,
achtergrond maar ook op vlak van VERLAAGDE TEMPERATUUR van
BINNENOPPERVLAK
 Globale
methodiek Mogelijke gevolgen:
 Oppervlaktecondensatie
 Schimmelvorming

(*) (*)

*Bron: www.btwinfo.nl
30 MODULE I |PAThB2010|

15
 Probleem- FYSISCHE ACHTERGROND
stelling
 Andere consequenties
 Fysische Invloed koudebruggen niet enkel op vlak van WARMTEVERLIES,
achtergrond maar ook op vlak van VERLAAGDE TEMPERATUUR van
BINNENOPPERVLAK
 Globale
methodiek Mogelijke gevolgen:
 Oppervlaktecondensatie Wordt vertaald in
 Schimmelvorming temperatuurfactor f

Te

T T Hoe lager f,
f  0i e hoe problematischer uit oogpunt
Ti
Ti  Te van oppervlaktecondensatie en
schimmelaantasting
Laagste
binnenopervlakte-
temperatuur T0i
31 MODULE I |PAThB2010|
31 PathB 2010

 Probleem- FYSISCHE ACHTERGROND

stelling
 Andere consequenties
 Fysische Invloed koudebruggen niet enkel op vlak van WARMTEVERLIES,
achtergrond maar ook op vlak van VERLAAGDE TEMPERATUUR van
BINNENOPPERVLAK
 Globale
methodiek Mogelijke gevolgen:
T T
 Oppervlaktecondensatie Wordt vertaald in f  0i e
 Schimmelvorming temperatuurfactor f Ti  Te

 Binnen EPB-regelgeving worden geen eisen gesteld aan f

 !Bouwteam wordt niet ontslagen van verantwoordelijkheid tot vermijden

van schimmel- en condensproblemen!

32 MODULE I |PAThB2010|

16
 PROBLEEM-
STELLING
MODULE I
 FYSISCHE
ACHTERGROND

 GLOBALE
METHODIEK
|PAThB2010|

 Probleem- HTjunctions
stelling
 Bijlage IV bepaalt de term ‘HTjunctions’
 Fysische = warmtestroom door transmissie via de bouwknopen per Kelvin
achtergrond temperatuurverschil tussen binnen- en buitenomgeving

 Globale
methodiek
• HTjunctions
• 3 opties

34 MODULE I |PAThB2010|

17
 Probleem- HTjunctions
stelling
 Bijlage IV bepaalt de term ‘HTjunctions’
 Fysische = warmtestroom door transmissie via de bouwknopen per Kelvin
achtergrond temperatuurverschil tussen binnen- en buitenomgeving

 Globale
methodiek
 GEVOLG: Totale warmtestroom door transmissie HT wordt
• HTjunctions
• 3 opties
HT = Hconstructions
T + Hjunctions
T W K

Via de scheidingsconstructies van Via de bouwknopen

het verliesoppervlak  Bijlage IV
 Transmissiereferentiedocument

35 MODULE I |PAThB2010|

 Probleem- HTjunctions
stelling
 Bijlage IV bepaalt de term ‘HTjunctions’
 Fysische = warmtestroom door transmissie via de bouwknopen per Kelvin
achtergrond temperatuurverschil tussen binnen- en buitenomgeving

 Globale
methodiek
 GEVOLG: Totale warmtestroom door transmissie HT wordt
• HTjunctions
• 3 opties
HT = Hconstructions
T + Hjunctions
T W K

Wijziging van HT door toevoeging van HTjunctions grijpt in op

 Energiebehoefte voor verwarming (E-peil)

 Oververhittingsindicator
 Koelbehoefte
 K-peil

Bijlage IV heeft (via HTjunctions) impact op elk van deze 4 resultaten!

36 MODULE I |PAThB2010|

18
 Probleem- HTjunctions
stelling
 Bijlage IV bepaalt de term ‘HTjunctions’
 Fysische = warmtestroom door transmissie via de bouwknopen per Kelvin
achtergrond temperatuurverschil tussen binnen- en buitenomgeving

 Globale
methodiek
 GEVOLG: Totale warmtestroom door transmissie HT wordt
• HTjunctions
• 3 opties
HT = Hconstructions
T + Hjunctions
T W K

Wijziging van HT door toevoeging van HTjunctions grijpt in op

 Energiebehoefte voor verwarming (E-peil)

 Oververhittingsindicator Naar communicatie toe:
 Koelbehoefte
 K-peil HTjunctions steeds vertaald naar
toeslag op K-peil
Bijlage IV heeft (via HTjunctions) impact op elk van deze 4 resultaten!
37 MODULE I |PAThB2010|

 Probleem- 3 opties
stelling
 Per K-peilvolume kiezen uit 1 van 3 onderstaande opties:
 Fysische
achtergrond OPTIE A Gedetailleerde methode
 het effect van alle bouwknopen wordt ‘exact’ ingerekend, hetzij 3D
 Globale hetzij 2D
methodiek
Variabele ΔK
• HTjunctions
• 3 opties OPTIE B Methode van de EPB-aanvaarde bouwknopen
 Er wordt moeite gedaan om zoveel mogelijk te voldoen aan de
voorschriften van koudebrugarm detailleren (basisregels,Ψe,lim) waardoor
een kleine forfaitaire toeslag volstaat.
Wat niet voldoet, wordt extra ingerekend.
3K-punten + variabele ΔK

OPTIE C Forfaitaire toeslag

 Er wordt geen moeite gedaan om de toeslag van bouwknopen in te rekenen,
met als gevolg een hoge forfaitaire bestraffing
38 MODULE I 10K-punten |PAThB2010|

19
 Probleem- 3 opties
stelling
 Per K-peilvolume kiezen uit 1 van 3 onderstaande opties:
 Fysische
achtergrond OPTIE A Gedetailleerde methode
 het effect van alle bouwknopen wordt ‘exact’ ingerekend, hetzij 3D
 Globale hetzij 2D
methodiek
Variabele ΔK
• HTjunctions
• 3 opties OPTIE B Methode van de EPB-aanvaarde bouwknopen
 Er wordt moeite gedaan om zoveel mogelijk te voldoen aan de
voorschriften van koudebrugarm detailleren (basisregels,Ψe,lim) waardoor
een kleine forfaitaire toeslag volstaat.
Wat niet voldoet, wordt extra ingerekend.
3K-punten + variabele ΔK

OPTIE C Forfaitaire toeslag

 Er wordt geen moeite gedaan om de toeslag van bouwknopen in te rekenen,
met als gevolg een hoge forfaitaire bestraffing
39 MODULE I 10K-punten |PAThB2010|

 Probleem- OPTIE A
stelling
Het extra warmteverlies ten gevolge van de bouwknopen wordt in
 Fysische rekening gebracht a.d.h.v. gevalideerde numerieke berekeningen
achtergrond
 OP GEBOUW-NIVEAU
 Globale
Driedimensionale berekening van het volledige gebouw
methodiek
• HTjunctions Blijft praktisch moeilijk realiseerbaar
• 3 opties  Zal nog niet geïmplementeerd worden in software

40 MODULE I |PAThB2010|

20
 Probleem- OPTIE A
stelling
Het extra warmteverlies ten gevolge van de bouwknopen wordt in
 Fysische rekening gebracht a.d.h.v. gevalideerde numerieke berekeningen
achtergrond
 OP GEBOUW-NIVEAU
 Globale
Driedimensionale berekening van het volledige gebouw
methodiek
• HTjunctions Blijft praktisch moeilijk realiseerbaar
• 3 opties  Zal nog niet geïmplementeerd worden in software

 OP BOUWKNOOP-NIVEAU
ALLE bouwknopen worden INDIVIDUEEL ingerekend

 ELKE lineaire bouwknoop: Ψe en lengte l

 ELKE puntbouwknoop: χe en aantal

~ ‘Klassieke’ manier

41 MODULE I |PAThB2010|

 Probleem- OPTIE A
stelling
 OP BOUWKNOOP-NIVEAU
 Fysische ALLE bouwknopen worden INDIVIDUEEL ingerekend
achtergrond
 ELKE lineaire bouwknoop: Ψe en lengte l
 Globale  ELKE puntbouwknoop: χe en aantal
methodiek
• HTjunctions
• 3 opties junctions W
HT = lk bk ψe,k + bl χe,l
K
k l

 Ofwel via gevalideerde numerieke berekening

 Ofwel waarde bij ontstentenis

42 MODULE I |PAThB2010|

21
 Probleem- WAARDEN BIJ ONTSTENTENIS
stelling IN FUNCTIE VAN TYPE BOUWKNOOP
Lineaire bouwknopen
 Fysische Bouwknoop zonder thermische onderbreking met 0.90 + e,lim W/m.K
achtergrond lineaire doorverbindingen in metaal of
gewapend beton
 Globale Bouwknoop met thermische onderbreking met 0.40 + e,lim W/m.K
methodiek puntsgewijze doorverbindingen in metaal

• HTjunctions
• 3 opties Andere 0.15 + e,lim W/m.K

Puntbouwknoop
Onderbreking van de isolatielaag door metalen
elementen 4.7*z + 0.03 W/K
(z = zijde van het omschreven vierkant, in m)
Onderbreking van de isolatielaag door andere
materialen dan metaal 3.8*A + 0.1 W/K
(A = sectie van de onderbreking, in m2)

43 MODULE I  Eerder negatief, alleen in ‘noodgeval’ |PAThB2010|

 Probleem- WAARDEN BIJ ONTSTENTENIS

stelling

 Fysische
achtergrond PUNTBOUWKNOPEN : 2 categoriën

 Globale Onderbreking van de isolatielaag door metalen

elementen
methodiek 4.7*z + 0.03 W/K
(z = zijde van het omschreven vierkant, in m)
• HTjunctions
• 3 opties
b.v. doorsnede van stalen I-profiel dat isolatie doorboort
Omschreven vierkant met zijde =
10 cm
10
cm  χ = 4.7 * 0.1 + 0.03
= 0.50 W/K
4 cm

44 MODULE I |PAThB2010|

22
 Probleem- WAARDEN BIJ ONTSTENTENIS
stelling

 Fysische
achtergrond PUNTBOUWKNOPEN : 2 categoriën

 Globale
methodiek
Onderbreking van de isolatielaag door andere
• HTjunctions materialen dan metaal 3.8*A + 0.1 W/K
• 3 opties
(A = sectie van de onderbreking, in m2)

b.v. doorsnede van betonnen kolom die isolatie doorboort

Totale oppervlakte doorboring A =
0.2 * 0.55 = 0.11 m2
20 cm
 χ = 3.8 * 0.11 + 0.1
= 0.52 W/K
55 cm

45 MODULE I |PAThB2010|

 Probleem- OPTIE A
stelling
 OP BOUWKNOOP-NIVEAU
 Fysische ALLE bouwknopen worden INDIVIDUEEL ingerekend
achtergrond
 ELKE lineaire bouwknoop: Ψe en lengte l
 Globale  ELKE puntbouwknoop: χe en aantal
methodiek
• HTjunctions
• 3 opties junctions W
HT = lk bk ψe,k + bl χe,l
K
k l

e
REDUCTIEFACTOREN
i Door aanwezigheid van AOR of kelder/kruipruimte/grond
AOR zal warmteverlies bouwknoop afgezwakt worden

 Wordt rechtstreeks verrekend in software

46 MODULE I |PAThB2010|

23
 Probleem- OPTIE A
stelling
 OP BOUWKNOOP-NIVEAU
 Fysische ALLE bouwknopen worden INDIVIDUEEL ingerekend
achtergrond
 ELKE lineaire bouwknoop: Ψe en lengte l
 Globale  ELKE puntbouwknoop: χe en aantal
methodiek
• HTjunctions
• 3 opties junctions W
HT = lk bk ψe,k + bl χe,l
K
k l

Sterk projectafhankelijk

 Toeslag op K-peil niet op voorhand gekend

47 MODULE I |PAThB2010|

 Probleem- 3 opties
stelling
 Per K-peilvolume kiezen uit 1 van 3 onderstaande opties:
 Fysische
achtergrond OPTIE A Gedetailleerde methode
 het effect van alle bouwknopen wordt ‘exact’ ingerekend, hetzij 3D
 Globale hetzij 2D
methodiek
Variabele ΔK
• HTjunctions
• 3 opties OPTIE B Methode van de EPB-aanvaarde bouwknopen
 Er wordt moeite gedaan om zoveel mogelijk te voldoen aan de
voorschriften van koudebrugarm detailleren (basisregels,Ψe,lim) waardoor
een kleine forfaitaire toeslag volstaat.
Wat niet voldoet, wordt extra ingerekend.
3K-punten + variabele ΔK

OPTIE C Forfaitaire toeslag

 Er wordt geen moeite gedaan om de toeslag van bouwknopen in te rekenen,
met als gevolg een hoge forfaitaire bestraffing
48 MODULE I 10K-punten |PAThB2010|

24
 Probleem- OPTIE B
stelling
In deze optie worden de aanwezige bouwknopen opgedeeld in
 Fysische 2 soorten, elk met hun eigen invloed op het transmissieverlies
achtergrond
 EPB-aanvaarde bouwknopen
 Globale
= ‘koudebrugarme’ bouwknopen
methodiek
 Worden gezamenlijk in rekening gebracht
• HTjunctions
• 3 opties
K-peiltoeslag van 3 K-punten

49 MODULE I |PAThB2010|

 Probleem- OPTIE B
stelling
In deze optie worden de aanwezige bouwknopen opgedeeld in
 Fysische 2 soorten, elk met hun eigen invloed op het transmissieverlies
achtergrond
 EPB-aanvaarde bouwknopen
 Globale
= ‘koudebrugarme’ bouwknopen
methodiek
 Worden gezamenlijk in rekening gebracht
• HTjunctions
• 3 opties
K-peiltoeslag van 3 K-punten

 niet-EPB-aanvaarde bouwknopen
= bouwknopen die moeilijk op te lossen/te berekenen zijn

 Worden op ‘klassieke manier’ in rekening gebracht

Variabele K-peiltoeslag
50 MODULE I |PAThB2010|

25
 Probleem- OPTIE B
stelling
 EPB-aanvaarde bouwknopen
 Fysische = ‘koudebrugarme’ bouwknopen
achtergrond

 Globale = bouwknoop die voldoet aan

methodiek
• HTjunctions BASISREGELS voor KOUDEBRUGARM detail
• 3 opties

en/of

Ψe  Ψe,lim

51 MODULE I |PAThB2010|

 Probleem- OPTIE B
stelling
 EPB-aanvaarde bouwknopen
 Fysische = ‘koudebrugarme’ bouwknopen
achtergrond

 Globale BASISREGELS voor KOUDEBRUGARM detail

methodiek
• HTjunctions
• 3 opties  Op eenvoudige en hoofdzakelijk visuele manier
evalueren of bouwknoop voldoet

Principe: BEHOUD THERMISCHE SNEDE

52 MODULE I |PAThB2010|

26
 Probleem- OPTIE B
stelling
 EPB-aanvaarde bouwknopen
 Fysische = ‘koudebrugarme’ bouwknopen
achtergrond

 Globale = bouwknoop die voldoet aan

methodiek
• HTjunctions BASISREGELS voor KOUDEBRUGARM detail
• 3 opties

en/of

Ψe  Ψe,lim

53 MODULE I |PAThB2010|

 Probleem- OPTIE B
stelling
 EPB-aanvaarde bouwknopen
 Fysische = ‘koudebrugarme’ bouwknopen
achtergrond

 Globale Ψe  Ψe,lim
methodiek
• HTjunctions
• 3 opties  Via GEVALIDEERDE NUMERIEKE BEREKENING
aantonen dat bouwknoop voldoet

54 MODULE I |PAThB2010|

27
 Probleem- GRENSWAARDEN voor Ψe
stelling
e,lim
1. BUITENHOEKEN (1)(2)
 Fysische
 2 muren -0.10 W/m.K
achtergrond
 Andere buitenhoeken 0.00 W/m.K

2. BINNENHOEKEN (3) 0.15 W/m.K

 Globale 3. VENSTER- en DEURAANSLUITINGEN 0.10 W/m.K
methodiek 4. FUNDERINGSAANZETTEN 0.05 W/m.K
5. BALKONS 0.10 W/m.K
• HTjunctions
6. AANSLUITINGEN VAN EEN SCHEIDINGSCONSTRUCTIE 0.05 W/m.K
• 3 opties
BINNEN EENZELFDE BESCHERMD VOLUME OF TUSSEN 2
VERSCHILLENDE BESCHERMDE VOLUMES OP EEN
SCHEIDINGSCONSTRUCTIE VAN HET VERLIESOPPERVLAK
7. ALLE LINEAIRE BOUWKNOPEN DIE NIET ONDER 1 T.E.M 0.00 W/m.K
6 VALLEN

(1) met uitzondering van funderingsaanzetten.

(2) Voor een buitenhoek moet de hoek  – gemeten tussen de twee
buitenoppervlakken van de scheidingsconstructies van het
verliesoppervlak – voldoen aan: 180° <  < 360°.
(3) Voor een binnenhoek moet de hoek  – gemeten tussen de twee
buitenoppervlakken van de scheidingsconstructies van het

55 MODULE I verliesoppervlak – voldoen aan: 0° <  < 180°.

|PAThB2010|
|PathB2010|

 Probleem- OPTIE B
stelling
 EPB-aanvaarde bouwknopen
 Fysische = ‘koudebrugarme’ bouwknopen
achtergrond

 Globale = bouwknoop die voldoet aan

methodiek
• HTjunctions BASISREGELS voor KOUDEBRUGARM detail
• 3 opties

en/of

Ψe  Ψe,lim

56 MODULE I
ZIE MODULE II
|PAThB2010|

28
 Probleem- OPTIE B
stelling
 EPB-aanvaarde bouwknopen
 Fysische = ‘koudebrugarme’ bouwknopen
achtergrond

 Globale Hoe inrekenen in K-peil?

methodiek
ΔKB
voor C≤1
• HTjunctions 100
• 3 optiesjunctions ΔKB C+2 W
HT,1 =∆UB ∙ bi Ai met ΔUB = voor 1<C<4
300 K
i
ΔKB
voor 4≤C
50

Toeslag op K-peil wordt bepaald in vorm van toeslag op U-waarde van

elke scheidingsconstructie van het verliesoppervlak

57 MODULE I |PAThB2010|

 Probleem- OPTIE B
stelling
 EPB-aanvaarde bouwknopen
 Fysische = ‘koudebrugarme’ bouwknopen
achtergrond

 Globale Hoe inrekenen in K-peil?

methodiek
ΔKB
voor C≤1
• HTjunctions 100
• 3 optiesjunctions ΔKB C+2 W
HT,1 =∆UB ∙ bi Ai met ΔUB = voor 1<C<4
300 K
i
ΔKB
voor 4≤C
50

Toeslag op K-peil wordt bepaald in vorm van toeslag op U-waarde van

elke scheidingsconstructie van het verliesoppervlak

Welke toeslag op U-waarde?

 in functie van compactheid K-peilvolume (ΔKB = 3)
58 MODULE I |PAThB2010|

29
 Probleem- OPTIE B
stelling
 EPB-aanvaarde bouwknopen
 Fysische = ‘koudebrugarme’ bouwknopen
achtergrond

 Globale Hoe inrekenen in K-peil?

methodiek
ΔKB
voor C≤1
• HTjunctions 100
• 3 optiesjunctions ΔKB C+2 W
HT,1 =∆UB ∙ bi Ai met ΔUB = voor 1<C<4
300 K
i
ΔKB
voor 4≤C
50

Voor EPB-aanvaarde bouwknopen

moeten NOOIT lengtes of aantallen
bepaald worden!
59 MODULE I |PAThB2010|

 Probleem- OPTIE B
stelling
In deze optie worden de aanwezige bouwknopen opgedeeld in
 Fysische 2 soorten, elk met hun eigen invloed op het transmissieverlies
achtergrond
 EPB-aanvaarde bouwknopen
 Globale
= ‘koudebrugarme’ bouwknopen
methodiek
 Worden gezamenlijk in rekening gebracht
• HTjunctions
• 3 opties
K-peiltoeslag van 3 K-punten

 niet-EPB-aanvaarde bouwknopen
= bouwknopen die moeilijk op te lossen/te berekenen zijn

 Worden op ‘klassieke manier’ in rekening gebracht

Variabele K-peiltoeslag
60 MODULE I |PAThB2010|

30
 Probleem- OPTIE B
stelling
 niet-EPB-aanvaarde bouwknopen
 Fysische = bouwknopen die moeilijk op te lossen/te berekenen zijn
achtergrond

 Globale Hoe inrekenen in K-peil?

methodiek
• HTjunctions
junctions W
• 3 opties HT,2 = lk bk ψe,k -ψe,k,lim + bl χe,l
K
k l

Lineaire en puntbouwknopen worden individueel ingebracht

Enkel EXTRA warmteverlies t.o.v. Ψe,lim wordt in rekening gebracht!

61 MODULE I |PAThB2010|

 Probleem- OPTIE B
stelling
 niet-EPB-aanvaarde bouwknopen
 Fysische = bouwknopen die moeilijk op te lossen/te berekenen zijn
achtergrond

 Globale Hoe inrekenen in K-peil?

methodiek
• HTjunctions
junctions W
• 3 opties HT,2 = lk bk ψe,k -ψe,k,lim + bl χe,l
K
k l

Lineaire en puntbouwknopen worden individueel ingebracht

EPB-aanvaarde bouwknopen met gekende Ψe mogen hier ook
Enkel EXTRAworden!
ingebracht warmteverlies t.o.v. Ψe,lim wordt in rekening gebracht!

Ψe  Ψe,lim DUS Ψe - Ψe,lim IS NEGATIEF

62 MODULE I  Afbouwen van de forfaitaire toeslag van 3 K-punten is mogelijk

|PAThB2010|

31
 Probleem- OPTIE B
stelling

 Fysische Totale toeslag op K-peil onder optie B

achtergrond

 Globale junctions junctions junctions W

HT = max(0 ; HT,1 + HT,2 )
methodiek K
• HTjunctions
• 3 opties

HTjunctions kan onder optie B NOOIT negatief worden

 De totale K-peiltoeslag (forfaitair + variabel) kan onder

optie B NOOIT negatief zijn

 Indien men beter wenst te doen: optie A kiezen

63 MODULE I |PAThB2010|

 Probleem- 3 opties
stelling
 Per K-peilvolume kiezen uit 1 van 3 onderstaande opties:
 Fysische
achtergrond OPTIE A Gedetailleerde methode
 het effect van alle bouwknopen wordt ‘exact’ ingerekend, hetzij 3D
 Globale hetzij 2D
methodiek
Variabele ΔK
• HTjunctions
• 3 opties OPTIE B Methode van de EPB-aanvaarde bouwknopen
 Er wordt moeite gedaan om zoveel mogelijk te voldoen aan de
voorschriften van koudebrugarm detailleren (basisregels,Ψe,lim) waardoor
een kleine forfaitaire toeslag volstaat.
Wat niet voldoet, wordt extra ingerekend.
3K-punten + variabele ΔK

OPTIE C Forfaitaire toeslag

 Er wordt geen moeite gedaan om de toeslag van bouwknopen in te rekenen,
met als gevolg een hoge forfaitaire bestraffing
64 MODULE I 10K-punten |PAThB2010|

32
 Probleem- OPTIE C
stelling
Onder deze optie doen het ontwerpteam en/of de verslaggever
 Fysische geen inspanningen om het warmteverlies ter plaatse van
achtergrond bouwknopen in te rekenen en/of te beperken.

 Globale
methodiek Om de onbekende invloed van de bouwknopen op het totale
warmteverlies in te schatten
• HTjunctions
• 3 opties
 Forfaitaire toeslag op het K-peil van 10 K-punten

! Toeslag op transmissieverlies onder optie C wordt NIET ingerekend

voor berekening koelbehoefte en oververhittingsindicator

65 MODULE I |PAThB2010|

 Probleem-
stelling
Hoe invloed van bouwknopen inrekenen?
 Fysische
achtergrond

 GlobaleOPTIE A OPTIE B OPTIE C

Gedetailleerde
methodiek Methode van de EPB-aanvaarde Forfaitaire toeslag
methode bouwknopen
• HTjunctions
• 3 opties
EPB-aanvaarde niet -EPB-
bouwknopen aanvaarde
bouwknopen
(+ beter
presterende EPB-
aanvaarde
bouwknopen)
Variabele K-peil Variabele K-
toeslag + 3 K-punten + peil toeslag + 10 K-punten

66 MODULE I |PAThB2010|

33