Bồi dưỡng hè 2020 Chuyên đề Tĩnh điện

Bài tập

Ví dụ 2: Xác định cường độ điện trường và điện thế gây bởi hai mặt phẳng
song song, rộng vô hạn, cách nhau một khoảng d, tích điện đều với mật độ
điện tích mặt là +σ và – σ. Cho biết hệ số điện môi của môi trường bao
quanh hai mặt phẳng là ε. Chọn gốc điện thế ở mặt phẳng – σ.

Ví dụ 3: Điện tích bên trong vỏ cầu dẫn (Mỹ)

Một điện tích dương q được đặt bên trong một vỏ cầu y
rỗng dẫn điện và trung hòa về điện. Vỏ cầu có bán kính
trong là a và bán kính ngoài là b; độ dày b – a là đáng
kể (hình a). Tâm quả cầu đặt tại gốc tọa độ. b
a x
1) Điện tích q đặt tại tâm quả cầu.
1a) Hãy xác định cường độ điện trường bên ngoài vỏ
cầu và tại x = b.
Hình a
1b) Vẽ đồ thị biểu diễn độ lớn điện trường dọc theo trục
x trên hệ trục tọa độ (hình b)
1c) Xác định điện thế tại x = a
1d) Vẽ đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của điện thế dọc theo trục x trên trục tọa độ
(hình c)
2) Giả sử bây giờ điện tích q đặt trên trục x tại điểm x = 2a/3.
2a) Hãy xác định độ lớn điện trường tại điểm x = b bên ngoài võ cầu
2b) Vẽ đồ thị biểu diễn độ lớn điện trường dọc theo trục x trên hệ trục tọa độ (hình
b)
2c) Xác định điện thế tại x = a

Trang 1
Bồi dưỡng hè 2020 Chuyên đề Tĩnh điện

2d) Vẽ đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của điện thế dọc theo trục x trên trục tọa độ
(hình c)
2e) Vẽ các đường sức điện (nếu có) bên trong vỏ cầu, ở giữa hai mặt cầu và bên
ngoài vỏ cầu.

E V

-b -a a b x -b -a a b x
Hình b Hình c

Ví dụ 4:
Máy tĩnh điện (Trung Quốc)
Trên hình vẽ biểu diễn một máy tĩnh điện, là một vỏ cầu kim loại bán G
kính R, đặt trong môi trường cách điện, phía trên khoét một lỗ nhỏ để
các chất lỏng nhiễm điện được tạo ra từ máy có thể rơi vào được. Các
giọt chất lỏng hình cầu có khối lượng m, điện tích q và rơi tự do từ G h
một cách chậm rãi (tức là giữa bình đựng hình cầu và máy G tại thời
điểm bất kỳ chỉ có một giọt đang rơi). Giọt chất lỏng rơi từ độ cao h
so với mặt đất. Bình chứa đủ lớn, khi điện thế của bình đạt giá trị cực
đại thì bình vẫn chưa đầy. Gia tốc trọng trường là g. Ban đầu điện thế
của bình chứa bằng không, tìm giá trị cực đại V max mà điện thế của bình có thể đạt
được.

Bài 1: Máy tĩnh điện (Trung Quốc)

Trên hình vẽ biểu diễn một máy tĩnh điện, là một vỏ cầu kim loại bán kính R,
đặt trong môi trường cách điện, phía trên khoét một lỗ nhỏ để các chất lỏng
nhiễm điện được tạo ra từ máy có thể rơi vào được. Các giọt chất lỏng hình
cầu có khối lượng m, điện tích q và rơi tự do từ G một cách chậm rãi (tức là
giữa bình đựng hình cầu và máy G tại thời điểm bất kỳ chỉ có
một giọt đang rơi). Giọt chất lỏng rơi từ độ cao h so với mặt G
đất. Bình chứa đủ lớn, khi điện thế của bình đạt giá trị cực đại
thì bình vẫn chưa đầy. Gia tốc trọng trường là g. Ban đầu điện
h

Trang 2
Bồi dưỡng hè 2020 Chuyên đề Tĩnh điện

thế của bình chứa bằng không, tìm giá trị cực đại V max mà điện thế của bình có
thể đạt được.

Q max mg ( h−R )
Đáp số: V max =k =
R q

Bài 2: Khoảng cách ngắn nhất giữa hai điện tích chuyển động
Hai hạt α A và B, lúc đầu hạt
A đứng yên, B bay từ rất xa tới B +
 m h
với vận tốc v 0 như hình vẽ.

Tính khoảng cách ngắn m

A +
nhất mà B có thể tới gần A.
Xét hai trường hợp:
a) h = 0.
b) h ≠ 0.
4
(Hạt α là hạt nhân của nguyên tử 2 He , mang điện tích +2e)
Đáp số:
16ke 2
lmin 
a. mv02 .

8ke 2 64k 2e 4
lmin  h 
2

mv02 m 2v 04
b.

Trang 3