Bahagian Pengurusan Sumber Manusia

Kementerian Pendidikan Malaysia

MOHAMAD HAIRUL AZMIR BIN HARUN
http://www.youtube.com/watch?v=6aK2CKrdjb
E
Penggunaan Bahan Kimia
Penyimpanan Bahan Kimia
• Pengasingan bahan kimia mengikut abjad
sesuatu bahan kimia.

• Jenis bahan kimia (cecair atau serbuk)

• Simbol hazard bahaya bahan kimia

• Sentiasa mengemaskini MSDS

• Mengamalkan konsep 5S (sisih,susun,sapu,seragam

sentiasa amal)
 MSDS
mengandungi
maklumat
mengenai bahan
kimia dan cara-
cara
mengendalikannya
.
 Boleh juga rujuk
MSDS di laman
web Sigma-
Aldrich.
 CHEMICAL STORAGE CABINET

Contoh penyimpanan menggunakan

penyimpanan kabinet bahan kimia yang selamat
Garis panduan pelupusan bahan kimia
• pelupusan buangan bahan terjadual yang dihasilkan oleh makmal
sahaja.

• pelupusan buangan terjadual adalah berpandukan Peraturan Kualiti

Alam Sekitar (Buangan Terjadual) 2005.

Beberapa kandungan utama garis panduan ini adalah seperti :

i. pengurusan sisa berbahaya makmal,

ii. jenis sisa bahan kimia dari makmal,

iii. meminimakan sisa kimia makmal,

iv. prosedur kecemasan

v. cara pengendalian dan pelupusan bahan kimia makmal.

 Contoh perlabelan pada botol
Sisa bahan kimia

Maklumat yang terdapat pada

sesuatu bahan kimia
Habih bab ni dah..
 TATACARA PENGGUNAAN ALAT
RADAS DAN KAEDAH PENYIMPANAN
DATA DAN PRAKTIKAL
 Penyimpanan Bahan/Radas Sains dan Jenis stor

Di sekolah, terdapat dua jenis stor, iaitu stor utama dan stor
agihan.
STOR UTAMA
• Menyimpan semua alat dan bahan pengajaran sains.

• Bahan/alat dari stor ini tidak diagihkan kepada individu.

• Bahan/alat diagihkan kepada stor disetiap makmal.

STOR AGIHAN
• Di setiap makmal.

• Agihan/pengeluaran bahan/alat kepada pelajar di makmal

berkenaan.
 Ciri-ciri stor utama
1. Biasanya di bahagian belakang bangunan, di
tingkat bawah untuk memudahkan hantaran
bahan/alat.

2. Cukup besar dan ada ruang untuk pergerakan

troli.

3. Pencahayaan yang baik. Sumber cahaya dari

atas.Cukup cahaya di lorong,antara lorong dan
antara rak
 Sistem penyimpanan item-item sains

Di stor dan makmal, terdapat ruang-ruang simpanan, iaitu laci,

almari, kabinet, rak dan sebagainya. Setiap ruang mestilah
Dilabel mengikut apa yang disimpan padanya. Selain label,
ruang simpanan diberi kod yang sesuai supaya mudah mencari
bahan/item semasa pemeriksaan stok.
 Penyediaan stok bahan kimia
 Unit pengukuran
 Buku data adalah penting untuk mencatitkan
semua maklumat penyediaan stok bahan
kimia, seperti melalui pencairan (dilution).
 Pastikan tarikh dicatit, dan cara pengiraan
stok bahan kimia ditulis dengan jelas.
 Rujuk kepada guru berkaitan untuk
memastikan pengiraan adalah betul.
Pengiraan yang salah boleh membuat
sesuatu eksperimen itu gagal!.
 Unit pengukuran adalah penting dalam setiap
eksperimen. Pastikan unit yang betul
digunakan seperti liter, mililiter, sentimeter,
meter, dan sebagainya.
 Kenapa unit pengukuran penting?

Bahan A· Boleh buat ke kek nie?Apa yang tak kena?!
 1 serbuk koko
 · 1 gula pasir
· 1 susu cair
· 1 minyak masak
· 1/2 susu pekat
Bahan B
· 11/2 tepung gandum
· 1 bikarbonat
· baking powder
· 1 teh esen vanilla
· 3 telur (suhu bilik)

Cara-cara
1. Masak Bahan A dalam periuk sampai sebati. Api kecil. Sejukkan.
2. Pukul telur sampai betul2 kembang (lebih kurang 5) kemudian masukkan
bahagian A.
3. Masuk esen vanilla. Pukul sampai sebati.
4. Masuk bahagian B sedikit demi sedikit. (seelok2nya tepung, bikarbonat dan
baking powder diayak bersama terlebih dahulu). kacau sebati selama 5
5. Masukkan adunan dalam loyang dan ikat dengan beg plastik. Boleh juga pakai
kertas foil. Papepun pastikan wap air tak boleh masuk dalam adunan.

Bahan A· 1 cawan serbuk koko ( tak kisah jenama apa pun )
· 1 cawan gula pasir
· 1 cawan susu cair
· 1 cawan minyak masak
· 1/2 cawan susu pekat
Bahan B
· 11/2 cawan tepung gandum
· 1 sudu teh bikarbonat
· 1 sudu teh baking powder
· 1 sudu teh esen vanilla
· 3 biji telur (suhu bilik)

Cara-cara
1. Masak Bahan A dalam periuk sampai sebati. Api kecil. Sejukkan.
2. Pukul telur sampai betul2 kembang (lebih kurang 5 minit ++)
kemudian masukkan bahagian A.
3. Masuk esen vanilla. Pukul sampai sebati.
4. Masuk bahagian B sedikit demi sedikit. (seelok2nya tepung,
bikarbonat dan baking powder diayak bersama terlebih dahulu). kacau
sebati selama 5 minit ++
5. Masukkan adunan dalam loyang dan ikat dengan beg plastik. Boleh
juga pakai kertas foil. Papepun pastikan wap air tak boleh masuk
dalam adunan.
 Jisim Molekular Relatif (JMR)
 Bacaan Buret
 Bacaan pipet
 Penimbang analitikal
 H2O
: 18 g/mol (1 + 1 + 16)
g/mol

 HCl: 36 g/mol (1 + 35) g/mol

 NaOH: 40 g/mol (23 + 16 +1)

g/mol
 M1V1 = M2V2
 Contoh: Penyediaan 0.3M HCl sebanyak 500
mL dari 12 M HCl.
 M1 = 12 M
 V1 = ?
 M2 = 0.3 M
 V2 = 500 mL
 M1V1 = M2V2
 (12 M)  (V1) = (0.3 M)  (500 mL)
0.3 𝑀 ×500 𝑚𝐿
 V1 = = 12.5 𝑚𝐿
12 𝑀

 12.5 mL 12 M HCl digunakan dan air

sebanyak 487.5 mL (500 – 12.5) mL
digunakan.

 Sentiasa tambah asid pada air dan bukan

sebaliknya!!!
ASID AIR
 𝐽𝑖𝑠𝑖𝑚
 𝑀𝑜𝑙 = (Persamaan 1)
𝐽𝑀𝑅
𝐽𝑖𝑠𝑖𝑚
𝑀𝑜𝑙
 𝑀𝑜𝑙𝑎𝑟 𝑎𝑡𝑎𝑢 𝐾𝑒𝑝𝑒𝑘𝑎𝑡𝑎𝑛 =
𝐼𝑠𝑖𝑝𝑎𝑑𝑢
= 𝐽𝑀𝑅
𝐼𝑠𝑖𝑝𝑎𝑑𝑢
(Persamaan
2)
 𝑃𝑒𝑛𝑡𝑖𝑛𝑔, 𝑢𝑛𝑖𝑡 𝑖𝑠𝑖𝑝𝑎𝑑𝑢 𝑚𝑒𝑠𝑡𝑖 𝑑𝑖 𝑑𝑎𝑙𝑎𝑚 𝑙𝑖𝑡𝑒𝑟!
3𝑔
 Contoh: 3 g NaOH , bil mol NaOH = =
40𝑔/𝑚𝑜𝑙
0.075 𝑚𝑜𝑙 (guna Persamaan 1)
0.075 𝑚𝑜𝑙
Untuk sediakan 5 M NaOH: 5 𝑀 = (guna
𝑖𝑠𝑖𝑝𝑎𝑑𝑢 𝑎𝑖𝑟
Persamaan 2)
0.075 𝑚𝑜𝑙
Maka isipadu air yang diperlukan ialah: =
5𝑀
0.015 𝐿𝑖𝑡𝑒𝑟 𝑎𝑖𝑟 = 15 𝑚𝐿 𝑎𝑖𝑟
 Pastikan bacaan buret itu betul, dibaca pada
“eye-level”

meniskus
 Bacaan buret
yang betul
mempunyai 2
tempat desimal
(decimal places).

anggaran
pasti
pasti
 Penggunaan dengan betul.
 Jenis pam yang digunakan.
 Seperti buret, bacaan pipet
juga dibaca sehingga 2 tempat
desimal (yang bersenggat atau tidak).

Pipet volumetrik
Pipet bersengga
 Penentukuran (Callibration)
sangat penting.
 Sentiasa pastikan tarikh
penentukuran dilakukan. Perlu
dilakukan sebulan sekali.
 Ini untuk mengelakkan
kesilapan sistematik
(systematic error).
 Sebagai contoh, jika penimbang
tidak ditentukur, kita akan
tetap mendapat timbangan
yang salah walau sebanyak
mana kita timbang.
 Mohamad Hairul Azmir

calcheuts010@um.edu.my

03-79675866/5868/2337/