OPUSCULUM V.

TRACTATUS

DE PRAEPARATIONE AD MISSAM

PROLOGUS K

Ad honorem gloriosae ac inilividuae Trinitalis grue disponi ad eius perceptionera ;

quam non ra-
lis huios et ad honorem ^ excellenlissimi Sacranienti , scilicet ptim strepitu verbornm legere, sed eius sensum ef-
pascult.
pretiosi corporis et sangninis Domini nostri lesu Chri- ficaciter cordi imprimere debes et ex intimo affectu
sti, describam tibi formani, per quam potes leviter singula quaeque in tolo vel in parte, proutsonant,
manudnci ad contemplationem tanti mysterii ac con- sollicite ruminare.

Capitulum 1.

De praemiUenda quadruplici sui ipsiiis probatione.

Prinio, accessurus ad mensam caelestis convi- tem vel essentiam * huius Sacramenti. Credere enim Quid ae hoc
„ . , , 11. 1
SJacramento
aesiiones vii , iuxta .\postoUmi ' ,
proba te ipsum et diligen- firmiter delies et nullatenus dubitare, secundum quod credendnm.

andae. tcr oxamina, qua fule, ex quanla carilate, in quali docet et praedicat catholica tldes, quod in hora
proposito et propter quid accedis. expressionis verborum Christi panis materialis atque
visibilis advenienti vivifico et caelesti pani, velut vero

§ 1. Primo, quisque se ipsum probare debet, Creatori honorem deferens, locum snum , scilicet vi-

qua fide accedat ad altare. sibilem speciem accidentium, pro ministerio et sa-
cramentaii servitio relinquit; quo desinente esse,
\ . \ttende igitur ista quatuor singula per se et miro et ineffabili modo in eodem instanti ista sub
primo vide, quam fidmn habere debes circa verita- iliis accidentibus veraciter existunt : primo, illa Qoainoi- res.

' Tilulo, quem hoc opusculum in ed. Val. et eam siibse- veniunt, ut textuni eniendare tuto potuerimus. Quando fere

quentibiis liabet , scil. De praejxiratione ad Missam , ex fere omnes codd. conveniunt, visum est sufTicere, ut ad cakem lan-
omnibiis codd. et primis edd. adiunximus tantum voceni Tra- tummodo ponamus reprobatam leclionem editionis Vat.
pluiimi codd. non sine latione titulum gencra- ^ Cod. R subiiingit et ad revercntiam allissimi; deinde
clatus, licet et

lioris significationis opusciilo insciibant, ut Traclatus... de Sa- pro poles teciter C M poteris leriter.
cramento eucharistiae et praeparatione ad Missam (codd. G II) ;
' Epist. I. Cor. II, 28: Probct autem se ipsum homo etc.

Traclatus de corpore Q) Tractatus de corpore Cliri-

Cliristi (.M ; — Post examina Vat. prosequitur cuin qua fide ,
quo propo-
sti ad eius devolam susceptionem (C) Scrmo domini Bona-
; sito , ijuanla caritate ,
propter quid aut propter quaiii causam
venturae (B); alii vcro aliis verbis similibus. accedis. Porro contra codd. addit ut sii: accedendo ad men-
Vat. opusculo praemittit labulam 1 1 capilulorum ,
quae iii sam caclestis coiiririi, iuxla Aposloluin ,
probes te ipsum di-

decursu operis repetit; aliis capitulis Q ct B E opusculuni di- tigenter exaininando. Textum a nobis receptum approbant
stinguunt; alii vero codd. pnrtibus liuiiis Iradatus titulos non fere omnes codd. cuni exiguis variantibus. Nec obslat, quod
praeflgunt. Et cum capitiila in ed. Vat. textum nialc distribuant, infra in expositionc de carilate tertio loco, de proposito vero
et ipse auctor traclatiilum iii duas parles principales dispertia- secundo loco agilur. .Nam apiid auclorem nostrum non est

tur, nos duo tantum distinximus capitula. inusitata similis mcmbroriim divisionis inversio, accedenle ali-

Collatio codicum nostrorum etiam huius opusculi cxhibuit qua ratione.

numerum exccs.sivum variantiiini iectioniim quas plerumque ,
* Cod. U existentiam. Infra pro catliolicn fides Vat. fere

ad calcem non notavimus. Praesertim cod. E, sed etiam BQ sola ecctesia catholica, et dcindc pro ista sub illis habet ista
continuo aliqua addiint vel immutant sine probabili ratione. sequentia sub illis.

I Nihilominus in locis Vaticanae corruptis fcrc omncs satis con-

I
 . , —

100 OPUSCULUM V. TRACT. DE PRAEPARATIONE AD MISSAM. CAP. I.

purissima Cliristi earo et sacrum corpus, quod , fabri- 3. Cum ergo accedis, cave, ne dubitando va- Mcnsca.

cante Spiritu sancto, tractum fuit de utero gloriosae cilles et tanquam caecus manu tentans innitaris ba- iVo bI
yirginis Mariae, appensum in cruce, positum in se- culo arundineo, scilieet argumentis naturalibus et

pulcro, glorificatum in eaelo. — Secundo, quia caro rationibus humanis, quaerendo, quomodo ista fleri

iion vivit sine sanguine , ideo necessario est ibi san- possunt, sicut quondam ludaei litigabant, et quidam
guis ille pretiosus, qui feliciter manavit pro mundi discipuli scandalizali ahierunt retrorsum ^ ; sed
saiute in cruee. — Tertio, cum non sit verus homo subiiee te ipsum Deo et captiva mentem tuam sub |

absque anima rationali ,

propterea est ibi illa anima iugo fldei, quara tantis testibus roboratam vides.
gloriosa Christi , excedens in gratia et gloria * omnem Quid enim dubitationis de hoc Sacramento remanet,
virtutem et gloriam et potestatem, in qua repositi quod a Christo tam expresse traditum , ab Apostolis
sunt omnes thesauri divinae sapienliae. — Quarto, praedicatum , a sanetis Patribus orthodoxis tot cen-
quia Christus est verus homo et verus Deus, ideo lenariis annorum frequentatum tantisque caerimo-
consequenter ibi est Deus in sua maieslate gloriosus. niis, lot miraculis et prodigiis et observantiis quasi
Haec omnia quatuor simul et singula, lota simul testimoniis palpabilibus conflrraatum vides ? — ToUe Nouni
Haecibiioia
simnl.
minus
..m
sub speciebus pauis et
cahee
.'
quam
...
vini perfecte continentur,

in hostia nec
.

mmus
...
in hostia
non hoc Sacraraentum de Ecelesia
nisi error et infidelitas, et populus christianus quasi
, et quid erit in mundo

quam in calice ; nec in uno suppletur defectus al- grex poreorum dispersus el idololatriae deditus, sicut

terius ^ , sed in ambobus invenilur integrum pro- expresse patet in ceteris infidelibus. Sed per hoc stat
pter mysterium , de quo est grandis sermo. Sufficit Ecclesia, roboratur fldes, viget christiana religio et
credere, Deura verum et hominem sub utraque con- divinus eultus; unde inquit Christus: Ecce, egovo-
tineri specie, cui assistunt Angelorura frequentia et biscum sum usque ad consummalionem saeculi '.

Sanctorum praesentia. 4. Post etiam ' notare debes, quod sic decuit, Quare c.

2. Et vide ,
quara pulcre Christus sub his dua- Christum velatum nobis dari. Quid enira valeret fldes nobis v.

Qnataor ra- bus speciebus tautum continetur : primo ,

quia panis tua, si Christus in propria forraa visibilis tibi appa-
conpaitate et vinum optimum sunt nutriraentum totius homi- reret ? Certe et coacte eura adorares ; aut quomodo
specierom. . ,., » •
q i • •

nis. Nam panis nutrit carnem sive corpus^, et vmum

-

carnales oculi tantam gloriam ferre possent ? Quis

transit in sanguinem, qui est sedes animae. — Se- vero insipiens dicat, ut carnem crudam et hominis
cundo, quia eorum usus principahor * et communior cruorem in propria forma sua comedere et bibere
est ac niundior et minus fastidiosus habetur, ideo pu- posset ? — Recedat ergo omnis dubitatio ,
quia , sicut Epuogus
ritas spirilualis refeclionis optime per ista significa- olim Divinitas in utero virginali latuit, et Filius Dei
tur. — Tertio ,
quia optime significanl corpus Christi sub humanae carnis velamine visibilis raundo appa-
et sanguinem. Nam panis significat corpus illud trilu- ruit; sie et glorifleata huraanitas, Divinitati eoniun-
ratum, molatum et pistaluin in passione, decoctura cta sub forma panis et vini latet, ut nobis mortali-

et assura igne divini amoris in caraino et ara cru- bus se conteraperare possit".
cis. Vinum vero signiflcat sanguinem, qui de uva,
scihcet Christi eorpore, est in torculari^ crucis a § 2. Secundo, quisque se ipsum probare dehet,
calcantibus ludaeis expressus. — Quarto, pulcre si- cuni qiiali proposito et dispositione accedat.
gnificat eorpus Christi raysticura, scilieet Ecclesiam
colleetam ex multis fldelibus praedestinatis ad vitam 5. Secundo proba te ipsura, cum quali propo-
tanquam ex multis granis et racemis. sito et dispositione aeeedis ^^. Ideo diseute et revolve

' Val. omitlit et gloria, et supra illa posl estibi, item in- ^ loan. 6, 67; de ludaeis litigantibus vide ibid. v. S3.
fra divime onte sapientiae, sed post lianc vocem atldit et scien- Infra post centenariis annorum Vat. perperam praefiguratmn
tiae Dei, ubi respicitur Col. 2 , 3. pro frequentatum.
- Val. addit cum niillus sit, subinde pro invenitur sub- ' Mattli. 28, 20. — Supra ante viget Vat. cum paucis
stituit conlinetur , quod ponit post integrum. — Mox respicitur codd. f^raeiigll viret vet , FGHI hsbe.nt viget et renitet. Pon-o
Hebr. 5 , II: De quo nohis grandis sermo. — Voci Sulfidt F G post saecuti .\F GH LM NI P addunt Augustinus [.\EiNP
H LMNI praeflgunt Et , B Sed; pro assistant B C E KQ assislit. etiam praefigunt et], VIII. [0 //.] de Trinitale [E Civitale] dicit.

' Fide AEFGH LM 1 adiecimus sive corpus. — Quod Post etc. Cum autem in citt. locis nihil invenerimus, quod sit

« anima carnis in sanguine est», dicitur Levit. 17, H. ad rem, liaec verba non recepimus in textuni.
* Vat. praefigit est liomini, et infra pro refeclionis optime * Codd. BK.R Hoc etiam; subinde post Christum Vat.
liabet refectionis opportune ; pro significant [non pauci codd, prosequitur corpus suum velatum nobis dare , BRQ habent
signant, alii figurant] corpus Christi et sanguinem eadem figu- Christi corptis vetatum nobis dari; infra pro coacte ABCEN
ranl paisionem Christi, qiiae quotidie per tioc Sacramentum me coactus; denique ante insipiens dicat Vat. praefigit nisi, et pro
moratur ; denique molitmn, pistum pro molatum et pistatum. bibere posset ponit bibere debeas.
De verbo molare pro motere vide Du Cange, Glossarium etc. ° Val. morlatibus competere posset. — De doclrina in
^ Respicilur Isai. 63 , 2. et 3 : Torcular calcavi solus etc num. 1-4. exhibita cfr. B]'eviloq. p. VL c. 9.

— Inferius ante ex mullis granis Vat. cum D adiungit panis " Cod. A accedas.
et vinum.
 : . ;
,

OPUSCULUM V. TRACT. DE PRAEPARATIONE AD MISSAM. CAP. I. 101

coDScientiae domum et vide, ne sit intas forte ali- tiam quidam, ut putent infelicissimi , sua scelera et
qua turpitudo in niente, vel niacula extra in carne, imniunditias peccatorum, quae quotidie iterant et
qua offendi possunt oculi illius qui est Sanctus San- iterare proponunt, absque poenitentia et confessione
ctorum. per sacram communionem quolidie celebrantes ex-
Prinio ergo, rediens introrsus ad iniquitateni tuae piare. Tales non sunt sacerdotes, sed sacrilegi; non
^
imo, de meniis, considera quanta 7nala ab ineuiite aetate Christiani, sed haeretici. Profecto, si rectam fidem
posiUoDe
atis. commisisti ,
quanta bona neglexisti ,
quam brevis haberent, aut peccare timerent, aut celebrare ces-
vila, quani incerta mors , quam lubrica et peri- sarent.

aesertim culosa via huius temporis. Maxime autem ^ rumina, 7. Secundo , non tantum mentis ' , sed et cor- secnndo,
peccalo
irUli. ne forte ,
quod absit ,
post praecedentem confessionem poris est attendenda munditia. Ideo cave, ne immun- m°and[t^a™

et poenitentiam aliquod sit in te mortale peccatuni dus accedas; nec tanlum dico de immunditia voiun-
vel peccandi propositum, unde mortua sit misera taria, quae mortalis est, sed etiam de nocturnali
anima tua per hoc a radice Christi et Ecclesiae ab- sive casuali macula, quae impedit celebrationem
scissa, quia ille vivificus panis et divinus cibus non ubi non est magna necessitas vel iussio praecepto-
praestat influxum vitae nec nutrimentum niembris rum. Ubi ergo praedicta interveniunt, et dictae ma-
abscissis et mortuis, teste Scriptura', quae dicit culae non dederis occasionem vel causam per prae-
In malevolam animam non introibit sapientia nec cedentem concupiscentiam vel inordinatam crapulam,
habitabit in corpore subdito peccatis. Unde a talibus nec secuta est notabilis mentis inquinatio per remi-
sumitur Sacramentum , sed non res Sacramenti, niscentiam et illusionem carnalium phantasmatum ';
id est Christi gratia et divinitas* caritatis eius; com- credo, quod accedere posses, salvo meliori iudicio,
editur gustu , sed non reficit spiritum ; vadit ad ven- maxime si singularis devotio ratione solemnitatis vel
trem , sed non intrat mentem ; deglulitur tanquam alterius similis causae te traheret ad celebrandum.
a bruto sine sui laesione et iion vivificat animam — Custodire etiam debes pudicitiam manuum ,
quan-
-
Eiiam ma-
nuam.
1 .

neque sibi unit et incorporat, sed potius, nau- tum potes, et omnium membrorum tuorum punta-
sea compellente, talem ipse Christus evomit vel- tem. Unde tibi consulo, ut prae ceteris hominibus
ut cadaver putridum bestiis et avibus devorandum, omni tempore, maxime dum Missam celebraturus
cum scilicet infelicem animam tradat satanae cru- es, caveas ab omni tactu non solum turpi et im-
ciandam, sicut de luda scriptum est^: Quoniam mundo, qui flt cum peccato, sed etiam a quolibet
MoDitio. post buccellam introivit in eum satanas. Quapro- indecenti et inquinato. Totum te ' recoUigas , ut nec
pter, si talibus laqueatus es, cave, ne pro aliqua actus nec cogitatio ad aliquod aliud dispergatur. —
causa vel necessitate absque debita contritione et Et insuper curam habeas diligentem de muiiditia et Et remm ad
. sacriliciam
proposito poenitendi ac confessione praemissa acce- nitoreparamentorum altaris et sacrorum vasorum , spectantiam.

dere ad altare praesumas, quia horrendum est in- ut cum omni honore et diligentia tractetur ille qui
cidere in manus Dei viventis. est Angelis et Archangelis tremendus et honorandus.
6. Sed heu, quot sunt hodie sacerdotes miseri
itra malos et suae salulis improvidi, qui Christi corpus in al- § 3. Tertio, quisque se ipsum probare debet, ex
cerdotes.
tari velut carnes pecudum manducant, et involuti quanta caritate et quali fervore accedat.
et contaminati abominationibus, de quibus dicere
fas non est , sceleratis manibus et pollutis labiis con- 8. Tertio proba te ipsum, ex quanla caritate
tingere non verentur et osculari Filium Dei et Ma- et quali fervore accedas. Non solum enim mortalia ^^, Etiam veDia-

riae Verum si horum sacrificium

virginis ! suscipit sed etiam venialia peccata per negligentiam et otium dispositio-

Deus, audeo dicere, mendax est et socius peccato- multiplicata et etiam per inconsiderationem ac per
rum. Insuper, quod deterius est, ad tantam perve- distractionem " dissolutae vitae et malae consuetudi-
nerunt temporibus^ istis perversitatem et stulti- nis — licet non occidant animam — tamen quandoque

' Codd. B F G II LM N a iurenlutis aetate, I Q a iuventule. ' Vat. cordis. Infra pro praeceptormn. Ubi ergo B Q prae-
' Val. fere sola omittit Maxime autem. ceptoris [ita etiam K L]. Ubi vero. Porro pi-o praedicia Vat.
' Sap. 1,4. — Superius pro a radice Christi R a radice dicia.
caritaiis Christi; post divinus Vat. omittit cibus. ' Vat. phantasiicam ; nonnulli codd. omittunt e( iKuiWnem
* Val. non male unilas , sed contra codd. cndem infra pro
; ante carnalium plianiasmaium
intrat mentem liabet reficii mentem ,
porro sicul abrotanum (!) ' Vat. coinquinato , el toium ie; BKLR inquiyiaiivo , ei

pro tanquam a bruto; denique post compellente , taiem omitlit ie ioium; suljinde pro aliquod aliud A B E H KQ aliquid aliud
ipse. denique pro habeas diligeniem Vat. habeas diiigenier , et in
' loan. 13, 27; sequens locus est Ilebr. 10, .Sl. fine iremebundus pro iremendus ei hotiorandus.
° Vat. diebus quae supra post Mariae virginis addit tini- '° Vat. fere sola adiungit viianda suni.
,

genitum. Hoc loco B addil plura satis insulsa. Infra j^ro iteranl " Pro ac per distraciionem R et distraciiones ei vagatio-
ei ilerare Vat. tanlum reiierare ,
porro pro ceiebranles expiare nes ; posl animam BR habeni iamen plerumque reddere ; sub-
B Q celebrantes expiari. inde post tamen Vat. omidit quandoque.
 :, ;, ,

102 OPUSCULUM V. TRACT. DE PRAEPARATIONE AD MISSAM. CAP. I.

reddunt hominem tepidura ,

gravem , obnubilatum et huius Sacramenti ; ideo Christus comminatur : Nisi
Noundnm. indjspositum et ineptum ad celebrandum, nisi dicli manducaveritis carnem Filii hominis etc. — Item,
pulveres et stipuiae veniaiium per afBatum Spiritus abiicit viaticum suae peregrinationis , exponens se
et flammam caritatis ventilentur et consumantur ex periculo raortis, quia, nisi recipiat alimentum cor-
ardescente igne cordis et ex consideratione propriae poris Chrisli et vitae vegetationem , efficitur " sicut
vilitalis. Ideo cave, ne nimis tepidus et inordinatus aridura membrum, ad quod non transmittitur cor-
accedas et inconsideratus ,
quia indigne sumis, si poralis cibi nutrimentum.
...
— Ultimo, quantum
, .
in se™'™.'-
cuat di
non accedis reverenter, circumspecte et considerate. est, evacuat divinum cultum el latriam Creatori de- n""" cnii,.
Unde Apostolus primae ad Corinthios undecimo ' bitam sicut ingratus de benefjciis Dei. Unde Nume-
ludicium sibi manducat el bibil; quod apertius in- rorum nono capitulo ' : Si quis mundus est , scilicet

sinuat, cum subdit dicens : kleo inter vos inulti im- a mortali peccato, et in itinere non fuerit, scilicet
becilles , scilicet per fidei inconstantiam , el infirmi, aliter impeditus, et tamen non fecerit phase; exter-
id est gravi peccato sauciati, el dormiunt multi, minabitur anima illa de populo suo, quia sacri-
per torporem et desidiam. ficium non obtulit Domino tempore suo. — Ergo, noriaiio

9. quam
« graves angustiae , o quantae angti- quantum potes, toto conatu per exercitium boni ope-
Dno limen- stiae me undique aflligentes ! Accedere indigne hor- ris, lacryraarum conlritionera et devotionis flammara
rendum est iudicium , non accedere ex notabili negli- expelle a te oranera torporem et negligentiam , ne
Noiabiiis gentia vel contemptu damnabilis culpa». Beda^. — inveniaris respuere tantorura charisraatum dona.
omissione in- Nam cum sacerdos est absque mortaii peccato et in 10. Si autem vis accendi ad amorem consi- ,
'
9"° "?'
deranda
sae. proposito bouo, uon habens legilmmm mipedimentum, dera tota mente ista duo : primo
*
illius summae ca- ^™«"''<
dom an
et non ex reverentia, sed ex neghgentia celebrare ritatis Mjcenrfm?)! , quo summa bonitas* pro te ver- '™-

omittit; tunc, quantum in ipso est, privat sanctam miculo foetido tam poenose sustinuit crucis oppro-
Trinilatem laude et gloria, Angelos laetitia, peccatores brium secundo itlius nobilissimi corporis
; cibatio-
venia, iustos subsidio et gratia, in purgatorio existen- nem dulcissimam sanguinisque potionem.
tes refrigerio, Ecclesiam Christi spirituah beneficio — Primo attendas illam beatissimara mortem, discu- ''""°'
causa nof '
i

Taiis facit et sc ipswu mcdicina et remedio contra infirmita- tiens ^ causam. Causa autem alia non fuit nisi ne- redempt
contra se ... . - -
nis.
a i i

ipsomquin- tes et quotidiana peccata quia, sicut ait Ambro- cessitas nostrae redemptionis. Omnis autera lex pro
qne cnala. ^ \ .
;
~- i- •/-«• !

sius ', si, « quotiescumque efiunditur sanguis Christi laesae maiestatis offensione offendentem iudicat reum
toties in reraissionem peccatorum effunditur ; debeo mortis. Huius rei causa , cum ,
peccatis exigentibus
illum semper accipere, ut semper mihi peccata di- essemus rei mortis, pro recompensatione tanti debiti
mittantur ;
qui semper pecco, semper debeo habere miserans Deus humanae miseriae et parcens nostrae
medicinam». — Iteni, privat se omnibus talibus morti ,
providit et concessit prioribus '", pro homi- ^^™"!
provenientibus ex sacra communione, quae sunt num morte caedem fieri animahum, et offerri sibi

peccatorum remissio, fomitis mitigatio, raentis illu- hostias et sacrificia placafionis; et quoties quis pec-
minatio, interior refectio, Christi et corporis eius caret, toties erat pro eo necesse hostiara imraolari.
mystici incorporatio, virtulum roboratio, contra dia- Quae omnia figurac erant et umbrae, donec Chri- |,^™'j'='

stus, caput humani generis, mitteretur, viva et ra- ""°-

bolum armatio, fidei certitudo, elevatio spei, exci-
tatio caritatis, augmentatio devotionis et conversatio tionabilis hostia, absque peccato, qui pro omnibus
Angelorum *. — Item , non complet sibi iniunctum horainibus se ipsura ex amore offerret ad mortem
magnae dignitatis obsequium nec officium exercet pro nostrae mortis redemptione. Sed quia non debuit
debitae servitutis Dei , et tamen scriptum est * : Ma- pluries mori ^\ eo quod illa una mors satisfecit pro
ledictus homo, qui facit opus Dei negligenter. — peccatis oinnibus factis et fiendis; ideo sufficit, quod
Item , contemnit Christi praeceptum de observantia illara unara hostiara sui corporis, quondam pro

' Epist. I. Cof. 1 1 , 29. 30. beneficiis. Infra pro exercitinm boni operis F GH I L exercilittm
Comment. iti I. Cor. \ I, 27. 28. (inter Opera Bedae), sed
- bonorum openim, pro torporem Vat. teporem.
magis secundum sensum quam verbotenus. Codd. C JI P Q omit- ^ Vat. addit rt benicjniias, et supra post si omiltit autem.
tunt Becla, cui praecedentia verba, Bonavenlurae vero sequentia Infra pro poenose [scribi posset eliam poenosae, scilicet ut ad-

tribuenda sunt, licet in edd. et tabulis pro praeparatione ad iectivum ad substanti-(um crucis] poenosum, N poenalem.
iWissam adscribantur Bedae. — Supra post angiistiae X omittit De voce poenosus cfr. Dii Cange, Glossarium etc.

quantae angusliae, Q habet et qmntae angttsiiae me premunt ^ Codd. B F G H Primo

I attendens illam beaiissimam mor-
undicjue. iem clisculias.
^ Libr. IV. de Sacrament. c. 6. n. 2S. — Post Ambrosius ^" Cod. R addit Pairibus, omiUeas pro hominum morte
plures codd. omiltunt si. infra Vat. esset pro eo necessaritim hostias pro erat pro eo
* Vat. perperam Angelorum convimtio. necesse hostiam. — In sequentibus respiciuntur I. Cor. 10, II:
.= ler. 48, 10. Sequitur loan. 6, 54. Haec autem omnia in figura contingebant illis; et Col. 2, 17:
« Codd. ABCEK P etJkiettir. Sunt umbra fulurorum etc. — Post immolari FGHiM, omil-
' Vers. 13, ubi Vulgata fttit... fecit pro ftteril... fecerit. tentes Qttae omnia, prosequuntur Figurae haec craiii.

— Supra post Creaiori clebiiam Vat. omittit sicttt et Dei post " Cfr. Hebr. 7, 27. et 9, 2'6. 26.
 : ;

OPUSCULUM V. TR\CT. DE PRAEPARATIONE AD MISSAM. CAP. 1. 103

nobis semel immolatam, moriens relinqueret quotidie spiritus eius in nobis ^, quam congrua et utilia esi maiimo

a nobis pro residuis delictorum mystice ofterendam providit nobis Pater noster caelestis vivificantia ali- utiiis.

Deo Patri pro comrautatione nostrae mortis, cui menta. — Qnia enim rationalis creatura ad hoc facta
quolidie sumus obnoxii per peccatum. Unde Augu- est, ut sit capax et particeps bonitatis Dei, ex qua
stinus': « Iteratur quolidie liaec oblatio, licet Chri- participatione vivere et ad beatura esse pervenire
stus semel passus sit, quia quotidie peccamus pec- debet, sine qua ex se ad nihilum tendit et ad nior-
catis, sine quibus mortalis infirmitas vivere non tem sempiternam , nisi per cibum vivificantera iugiter
potest; et quia quotidie iabimur, quotidie Christus vegetetur ex participatione divinae virtutis et gra-

laodum. pro nobis immolatnr myslice ». — Propter lioc qnid- tiae" — quain participationem ideo comestionem voco,
quid agitur in Missa et oninis ornatus et caerimo- quia, sicul corpus aniraale per cibum vigoratur et im-
niae nihil aliud repraesentant nisi Christi passionem. pinguatur, calefit et vivificatur; sic aniina rationa-
Ob hoc super omnia est necessaria Christi mortis lis per spiritura Christi, quo frui debet, pleno affe-
memoria in Missa; unde ipse Christus Lucae vigesimo ctu et intellectu nutritur, vigoratur, inflammatur et
secundo ^ : IIoc facile in meam commemoralionem vivificalur — et sicul Angeli in patria pleno haustu
et Apostolus priniae ad Corinthios undecimo: Quo- bibunt de perenni ' et vivo fonte luminis ac satian-
' tiescumque mamlucabilis panem /lunc et culicem tur ab ubertate domus Dei; sic sapientia aeterna
Domini bibetis , mortem Domini annuntiabitis , do- providit, ut rationales animas hominum, quas tara

nec veniat, scilicet ad indiciuni. Dum ergo acce- care redemit et per gratiam raagnificavit ac effecit
dis, dic e.K toto corde siiniles Angelis Dei, cibaret illo pane, quo Angeli
nutriuntur , sine quo nec illi nec isti vivere possunt,
Oratio. et hoc per aliqueni raodura convenienteni nobis par- Modus eins

vulis; quia impossibile est nobis* cum isto mortali niens.

H. Ecce, caelestis Pater, recolens mortem il- corpore illum panem vitae in sohditate propriae for-
ilio de- lam unigeniti Filii tui, Domini nostri lesu Christi, raae, scilicet Divinitatis, degustare : ideo, ut nobis
TOla.
offero tibi bostiam hanc ,
quam ipse tibi ' olim ob- comestibilem cibum prael)eret, sub forma convenien-
tulit pro mea et totius mundi salute. Ecce, ad al- tiori, scilicet panis et vini corporalis, dedif propter
tare tuae Maiestatis transmitto oblationem vivani, convenientem similitutinem panis ad panem et refe-
I quam tu in miseratione multa misisti ad altare cru- ctionis ad refectionem, ut, sicut Angelos, viventes
cis pro nojjis immolandam. Recordare ergo illius sa- spiritus, cibat Verbo increato, sic mortales homines
crosancti sudoris quasi guttae sanguinis decurrentis cibaret Verbo incarnato in Sacramento suscepto. Unde
jn terram. Respice illara virgineam carnera, verbe- dictum est '": Panem Angelorum manducavit lionio;

ribus crudeliter flagellatara, colaphis caesam, livori- et: Ego sum panis vivus, qui de caelo descendi.
\ bus tumidam, sputis raaculatam, sanguine cruenla- 13. Itera nola, quod sicut cura est Deo de cor- ncra, con-

tam , spinis perforatam , clavis confixam , lancea vul- pore animalis cuiuscuraque providendo sibi " cibum meninm est

neratam. llla ergo pietas, quae Filium tuura traxit convenientem ; sic cura est eidera de nutriraento nobi- siae.'

I et vicit, ut in statera crucis totius mundi peccata lissimi sui corporis mystici, quod est Ecclesia, cuius
libraret, ipsa te cogat, Pater, misereri nobis mise- Christus Filius Dei est caput; nec aliunde vegetari
ris. Respice, obsecro, non nostra peccata, sed in fa- debet et vivere quam a capite suo, ut omnia mem-
ciera Christi tui. Non enini in iusiificationibus no- l3ra, scilicet viri iusti , unita et sibi inviceni cohae-
stris preces nostras prosternimiis , sed in multitu- rentia in Christo capite, ipsius spiritu et amorenu-
dine miserationum tuarum *. triantur per boc Sacramentum unitatis et pacis;
I 12. Secundo, si vis ad amorera accendi et in- ac por hoc , sicut non est vita corpori ^^ absque in-
iecDDdo, flaramari, considera illius sacri corporis cibationem corporatione cibi convenientis ei , sic aniraae ratio-
dolcissi-
ibalione dulcissimam, et vide, quam bonus et suavis est nali non est vila spiritualis sine incorporatione et
ameDli.

' Ilic loeiis Aiiguslino Iribuilur in C. Ulrtim sub fiijura ^ Vat. (jloriae; eadeni pi-o viijoratiir H impiiii/natur suh-

(72.), de Consecr. d. 2; est (amen in Paschasio, de Coi'pore stituit vivificatiir , et post calefit |)unit et ijnpinr/ualur ; deinde
el sanguine Domini , c. 9 , n. 1 ;
qui lociis a B EQ et a prima post mttritur omittit rigoratitr, ac et vivijicatnr post inflam-
manu etiam in K omittitur. Supra verba obnoxii per peccaium matur. — Quod liomo sit capax Dei, ait August., XIV. de
respiciunt Hebr. 2,15: Per totam vilam obnoxii erant servituli. Trin. c. 8 , n. H ; cfr. I. Sent. p. 82. nola 8.
Inlra pro niliil aliud repraeseutant Vat. nihil aliud repraesentat. ' Vat. praefigit .ipiritu. — Scquitur Ps. 35 , 9 : a Inebria-
' Vers. 19; seq. locus est I. Cor. 11, 26. buntur ab ubertate domus tuae », ubi pro Dei \'aL eius ,
quae
' Vat. omittit libi, infra vero post colaphis adiungit et alapis. etiam pro sapientia aeierna providit habet sapientia ante prae-
* Dan. 9, 18. Cfr. supra pag. 79, n. 29. in line et ibi vidit.

DOta 6. —
E post luaruvi pro more suo liabet additamentum ® Vat. hic adiungil comedere, et infra post Divinitatis omit-
sumtiim ex quadam oratione Missalis Romani ad Offertorium: lit degustare.
In spiritu liun)ilitatis ct in animo contrilo suscipiamur a le, " Vat. cum paucis codd. dandum , dein cibat\ivo cibaret.
Domine et sic fiat sacrilicium nostrum ul a te suscipialur et
, ,
" Psalm. 77, 25; sequitur loan. 6, 51.
placeat tibi Domine Detis omnipotens.
,
" Vat. providere illi.

' '^ Vat. corporis.

Sap. 12, 1.
 104 OPUSCULUM V. TRACT. DE PRAEPARATIONE AD MISSAM. CAP. I.

invisceratione huius cibi spiritualis sibi coDvenien- Secundo , tuae inprmitalis intuitus et conside-

tis ; unde inquit Christus ' Qui manducat me vi-

: ratio, ut eum quasi medicum ad te voces, per quem
Notandnm. vet proptev OTfi. Haec — est autem difTerentia inter ab omni infirmitate cureris.
comestionem corporalem et spiritualem, quia ibi ci- Tertio, pressui^a alicuius tribulationis , ut per
bus comestus transit in substantiam et nutrimentum eum qui omnia potest, ob omni adversitate citius

comedentis , hic vero comedens incorporatur Christo libereris et protegaris.

et transit in unitatem et amorem spiritus Christi. Quarto , desiderium alicuius gratiae vel spiri-

Ideo dictum fuit beato Augustino^: « Non ego mutabor ritualis beneficii irapetrandi, ut per eum cui Pater
in te, sed tu mutaberis in me», id est in mei si- nihil negare potest, obtineas.
militudinem, scilicel bonitatera, sanctitalem etc, sicut Quinto, gratiarum actio pro omnibus benefi-
ignis ferrum in sui sirailitudinem convertit. ciis temporalibus et spiritualibus tibi et aliis impen-
sis, cum nihil habearaus Deo retribuere pro omni-
§ 4. Quarto, quisque se ipsum probare debet, bus, quae retribuit nobis, aliud quam calicem sa-
propter quid accedat. lutaris accipere et sacrificare hostiam laudis ', id

est lesum Christum.

14. Quarto et ultimo proba te ipsum, propler Sexto, caritas et compassio proximorum, mm
Dno atten- quid et vronler quam causam accedis. Et hic dirige pro salute vivorum et requie defunctorura nihil efQ-
aciem mentis ad duo praecipue, scilicet ad purum cacius interpellet quam Christi sanguis effusus in
affectum et desiderium sanctum; secundo ad debi- remissionem peccatorum ^.

tam intenlionem et j)ropositwn necessarium. Septirao , laus Dei et Sanctorum, cura non ha-
Prirao vide, quid desideres, ne forte propter beamus, quo possimus Deum et Sanctos pro sua di-
De ^itsnio avariliam, aut timorem^, aut vanam oqloriam, aut '
gnitate laudare quam Christum sacrainentaliter Deo
affecta et
desiderio consuetudinem , aut alicuius mundanae complacen- Patri offerre et immolare.
tiae, aut temporalis favoris causa accedas; sicut Octavo, Dei amor et dilectio, ut eum invites
multi diebus istis abutuntur ad suam * perditionem ad te ac per inviscerationem spiritualis refectionis

quod est datum ad sahitem. Vae, vae, Doraine Deus! in te ipso eum delectabiliter amplexeris.
quanti hodie infelices ad sacros ordines et divina Nono, sitis et desiderium augendae gratiae ',

mysteria accedunt, non caelestera panera, sed ter- quia hoc Sacraraentum fontem continet gratiarum et
renum quaerentes; non spiritum, sed lucrum; non sanctificationum et auctorem continet salutis, Domi-
Dei honorem, sed suam ambitionem; non salutem nura lesum Christum; ideo dicitur eucharistia, id
animarum sed quaestum pecuniarum non Christo
, ; est bona gratia. Cetera vero Sacramenta fluenta sunt
servire mundo corde et corpore in sacris mysteriis, et rivuli gratiarum, quibus sanctificamur.
sed dehciari, ditari, superbire et luxuriari de pa- Decimo, a7'dor et suspirium, quo totis visce-

trimonio Christi et de eleemosynis populi ', ac eccle- ribus virtute huius excessivae caritatis et dulcissi-

siasticas dignitates arabiendo multis htigiis et simo- mae refectionis cupias sanctiflcari db omni inquina-
niis potius rapiunt, quam assequantur, non vocati mento carnis et spiritus " et eripi ab omnibus
a Deo, sed irapulsi a diabolo. periculis et tentationibus ac inseparabiliter uniri
13. Tu aulem , homo Dei, dirige vota tua et Christo Salvatori et conservari in suo amore. Unde
De decem dcsideria ad Deum et vide ,
quibus affectionibus et inquit Christus loannis decirao septirao : Pater, quos
desideriis dcsideriis trahi debeas ad sacra mysteria celebranda. dedisti mihi, volo, ut, ubi ego sum, illic sint me-
Prjmo trahat te^ conscientia et remorsus de- cum, ut sint unum, sicut nos unum sumus; ego
lictoritm, sperans per eum quasi per hostiam pla- in eis , et tu in me, ut sint consummati in
cationis ab omni peccato purgari. unum.

' loan. 6, 58: Qui mancUicat me, et ipse vivet propter Infra pro quasi medicum habel quasi medicinam, porro per
me. Vat. vivit i^ropler me. qmm pro per quem, et tuearis pro cureris.
^ Libr. VII. Confess. c. 10. n. 16. — Infra pro ferrum in ' Psalm. I1S, 3. 4. (12. 13). — E hic addit plura exigui

sid similitudinem Vat. ferrum sibi in similitudinem. momenti, incipiens verbis: Nota , quod.
^ Vat. tumorem, refraganlibus fere omnibus codd.; supe- " Respicitur Matth. 26, 28. — Infra pro non habeamus

rius eadem omittit forte. Po.st desideres B E K supplent et Val. niliil habeamus, EK non habeamus melius [iN atiud
cave. maius].
* Vat. sui, et inferius post sacros ordines ponit accedunt, " Post gratiae K R [et oniisso gratiae etiam B] adiiciunt
unde post mysteria supplel accipiunt. el caritatis Chrisli per augmentum gratiarum et charismalum.
'" 24: Pater,
^ Vat. pauperum; deinde infra post impulsi a diabolo sola Respicitur II. Cor. 7, 1 ; sequitur loan. 17,
addit tanquam Datan (sic) et Abiron [Num. 16, I. seqq.]. quos dedisti etc; v. 22. 23: Ut sint unum etc. — Superius
'^
Vat. te trahei; pro remorsus ACDEFGHIL remorsio; post sanclificari in B terniinatur opusculum his verbis: ^me«.
dein Vat. pro liostiam placationis habet hostiam oblaiionis. Explicil sermo domini Bonaventurae de sancto Sacramento.
 , ;

OPUSCULUM V. TRACT. DE PRAEPARATIONE AD MISSAM. CAP. H. lOS

16. Secundo dirige menteni tuam ad debitam verentia, genuflexiones el incurvationes ,

prostratio-
iirlgenda inlentionem et proposiiuni circa ea quae agere de- nes, orationes, purificationes , consecraliones, mun-
ente ad
litam ia- bes. Tria autem snnt, quac celebraturus intendere ditia sacrorum vasorum et paramentorum oinatus et
tionem el
ipositam. debes, scilicet Deum per latriam colere , Christi decor, Ibstivitates, celebi'ationes '^
et solemnitates lu-

mortem memorari et totam Ecclesiam iuvare. minarium, cantus psalmorum, hymnorum vcl lectio-

Primo intendas Deum per latriam colere. Cul- num et huiusmodi. — Tertio ex consideratione bo- Teriio.

i^rimo. ad tus autem latriae soli Deo debitus ' est honor im- nitatis et clemcntiae est inftnile amandus. Ex hoc
(ID per la-
m colen- pensus summo Creatori ex debito servitutis, quo autem amore oriuntur gi'atiarum actiones, laudes,
obligamur non solum nostra, sed nos ipsos impen- hymni, benedictiones vota sancta, incensationes et ,

dere pro suo honore et pro eo mori , si expedierit, huiusmodi.

ad recognitionem beneficiorum suorum et suae im- 18. Intendere debes, ut ex frequentatione divini Etiam
! rv • . 7 7 • • .^ 10 nobis no-
mensae bonitatis nobis ostensae, et hoc contrito corde cultus nomen Dei el^ in nobis sancti/wetur , ut amenDeisan-
, . ,.* ,
•
t -r. • , ctificandQm.
et corpore^ humiiiato; et toto affectu, actn et ha- nobis per sanctitatem vitae glorificetur in mundo,
bitu, gestibus et signis prosternentes nos ante ocu- ut crescat in orbe cultus et honor Dei, ut cognoscat
los suae Maiestatis et sacrificiis et muneribus eum totus mundus, nos esse veros cuitores unius veri
venerantes, referaraus ad ipsum omnem spem no- Dei et Salvatoris lesu Christi.
stram et desideriuin nostrum tanquam in finem ul- 19. Intendere debes el memorari Christi mor- secondo,

tiraum', propter quem omnia, exspectantes ab eo tcm. Et de hoc dictum est supra
, j , „ , . .
'. — Item
...
, inten- memoraoiu.
Terlio, lota
omne merilum et retributionem bonorum nostrorum dere debes totam Ecclesmm tumre , ut scilicet nro- Ecciesia in-
,. ., vanda.
et malorum secundum relributionem iustitiae suae ponas Deum orare pro Papa, cardmalibus, patriar-
suique beneplaciti. — Aliis * Sanctis exhibetur bonor chis, archiepiscopis, episcopis, doctoribus, rectori-
icti colen- et devotio, quae dicitur dulia, quac non est cultns bus, sacerdotibus, clericis , monachis, religiosis,
i dolia.
nec adoratio, sed subrogatio et invocatio, ut sint monasteriis et omnibus Christo famulantibus; pro
apud Deum advocali pro nobis; et omnis reverentia, regibus, ducibus, principibus ceterisque nobilibus;
is timen- quae eis impenditur, propter Deum, cui sunt con- pro virginibus, viduis, orphanis, peregrinis, captivis,
s, hono-
odas, a- iuncti, exhibetur. afflictis , debihbus , infirmis et pro omni populo Dei
mdas tri-
xi consi- 17. Deus autem debet a nobis in immensum etiam pro paganis, schismaticis et haereticis, ut con-
ratione.
Primo. timeri, honorari et amari. — Prinio ex conside- vertantur ad Deum verum et sanclae Ecclesiae uni-

ratione suae omnipotentiae et imtitiae, qui nos tatem. — Item, in speciali orare debes pro ahquibus
plenissimo iure damnare potest et salvare, est summe causis, caris scilicet parenlibus, consanguineis, ami-
timendus. Ex hoc enim timore oritur dolor de pec- cis , devotis et recommendatis tibi ac in tua oratione
catis, pudor, suspiria, lacrymae, tunsiones pecto- sperantibus; item, singularissime pro te ipso. Et"
ris^, supphcationes , ieiunia, disciplinae, peregrina- si aliquem praedictorum fidelium ,
praecipue propter
secnndo. tiones et huiusmodi. — Secundo ex consideratione odium aliquod vel rancorem, excludis, ut non sit par-
suae sapientiae et maiestatis summe est honoran- ticeps tanti beneficii; mortaliter peccas, agens cum
dus. Ex hoc namque honore oritur veneratio et re- odio divina mysteria.

Capitulum
I II.

De contritione et confessione, de praeparatione immediata et de ipsa cekbralione.

1. His praemissis, postquam ex ruminatione tuorum spiritu contrito et humiliato memorans

, oe contri- ,

praedictorum meditatione lua exardescit ignis ^"

quanta comraisisti cogitatione, verbo et opere, quanta £0«.™°'
l in corde tuo,
in

evome et purga faeces peccatorum bona omisisti ,

quae debuisti facere et potuisti , et

' Vat., omiltens dcbitns, legit latriae esl honor soli Deo im- ' Vat. pectorum; inferius post Ex hoc namque eadem sup-
pensvs ; anle nos ipsos Q addit et; subinde ante mori .\FG primit honore.
H I L M N addunt morte. ' Vat. cum paucis codd. celebritales , subinde cantus , psal-
' Sola Vat. spiritu; ante et Imbilu C omittunt actu. modiae pro cantus psalmorum.
' Vat. addit et in enm, a qno omnia sperantes, propter etc, ' Omittitur et a Vat. et F; infra pro veros cultores Vat.

I et sic texlum
Rom.
facit non iiilelligibilem (de fine, propler quem
H,
cum pluribus codd. clericos.
omnia, cfr. 36.). Pro propter quem (ita M) plurlmi ^ Num. 1 0. Subinde codd. A C F H N I P non bene liabent
codd. et \al. propter quae, Qpropter quod; porro Val. omillit Quinto pro Item; neutrum est in Vat.
omne ante meritum. ' Codd. E N P Unde si pro Et; subinde non pauci codd.
' Vat. adiicit quoque, C vero ; post Sanctis FG debetur et praemissorum pro praedictorum. Inferius post odium fide A G
exhibetur , H L 1 exhibelur et debetur. Infra post salvare Vat. per- H K L Q adiecimus aliquod.
I

peram ponit puncluin el prosequitur Est etiam summe timendus. "> Psalm. 38, 4; dein respicitur Ps. 50, 19.
S. Bonav. — Tom. VIH.
 : ;

106 OPUSCULUM V. TRACT. DE PRAEPARATIONE AD MISSAM. CAP. 11.

vadens ^ ad spiritualem medicuin et patrem , dic pec- proposuisti ^ Dum autem perveneris ad Qiii pridie,
cata tua, non communi et generali confessione, ut dirige mentem et intentionem tuam ad faciendum
quidam duri corde faciunt, palliantes foliis commu- illud quod intellexit Christus in sua coena, et quod
nium verborum in generali confessione sua enormia intendit sancta Mater Ecclesia. In Conmmnione autem
peccata , et absque verecundia et dolore taliter pro- paulisper subsiste et dic non lingua vel labiis, sed
ferentes, ut etiam in plateis possent taliter absque corde
rubore publice confiteri. Haec non est confessio, sed

deceptio et derisio. Sed si vis sanari , aperi vulnera Oratio.

tua et de profundo corde enarra clare et aperte quae
post praecedentem confessionem egisti, non solum 4. Domine mi, quis es tu, et quis sum ego, ut

opera, sed et cogitationes perversas, quarum dele- praesumam te mittere in latrinam foetidam corporis
ctatio mentem maculat, non solum mortalia, sed mei et animae meae? Ut quid me fecisli, ut tibi
etiam venialia graviora, quae conscienliam mordent hanc iniuriam exsecrandam facerem? Mille enim la-

et laedunt. Cetera per modum generalem breviter crymarum anni et ponitentiae " non suflicerent ad
et clare exprime. tam nobile Sacramentum digne semel percipiendum
2. Deinde, peracta poenitentia tibi iniuncta, de- quanto magis ego miser indignus sum ,
qui quotidie
De praepa- canta cum devotione ^ illos quinque psalmos : Qiiam pecco, incorrigibilis perseveroet impraeparate accedo;
mediata. clUecta , Beimlixisli, Inclina, Creclidi et De profun- sed in infinitum maior est misericordia tua quam
dis, cum suis versiculis et orationibus. Dicas etiam, si mea miseria; unde de tua pietate conflsus te sumere
tempus suppetit, orationem illam Summe Sacerdos, praesumo.
quae valde efOcax est et devota. Postea procedens Haec enim duo maxime requiruntur ad congruam Notandui

ad altare recole^ Christum eunlem ad crucem et perceptionem Sacramenti , scihcet profunda humilitas
flge cor ad ea quae in passione gesta sunt; legas cum annihilatione sui et compassio mortis Christi.

clare et distincte ea quae legenda sunt, non muiti- 5. Posl communionem si non sentis aliquam spi- oe grati
"°"'° '"'

plicando coliectas nimias nec alia legendo ex devo- ritualem refectionem, signum est infirmitatis spiri-

tione vel proprio arbitrio ,

quam quod a sanctis Pa- tualis vel mortis. Ignem posuisti in sinum, et non
tribus institutum est. sentis calorem, mel in ore, et non sentis dulcedi-
3. Cum autem perveneris ad sanctum cano- nem. Si vero consolationem sentis aliquam , non tibi

Deceiebra- Dem , recolligc uientem, ne per diversa vagetur, et* tribuas, sed suae bonitati immensae, quae etiam ad
appone diligentiara magnam in signis et actibus, maio- malos extenditur ' et indignos consolatur, et dicas in

rem in verbis, maximam in intentione, primo pro- corde tuo: ad meam miseriam detestandam me con- i

pter continentiam tam pretiosi corporis, secundo, vicit beneflciis suis. Si mihi peccatori talia fecit, j

propter continentiam tam gloriosae animae, tertio, quid faceret, si vitam meam correxero ? Ideo totis

propter continentiam Deitatis immensae. — In Me- viribus volo me mutare et semper sibi adhaerere.
mento vero tam pro vivis quam pro mortuis non Hoc autem non reputes posse tua virtute ^, sed
fiat cum voce et verbis recommendatio, sed tantum auxilio gratiae eius ;
quod ipse tibi et mihi praestare

mente discurre per quasdam personas magis intimas dignetur. Amen.

ceterasque recollige sub compendio, referens inten-
tionem ad omnes ,
pro quibus antea orasti sive orare EXPLICIT.

' Vat. veniens , contra codd., qiii liabent vel vadens , vel propter continenliam Divinitatis immensae, in Memento tamt
vades, vel vadas; post dic peccala Val. omittit ttta, et post Manifesta est lacuna. Eadem omitlit supra el ante appone.
foliis etiam comnmnium, Aemque puhlice post ahsque rubore. ^ Vat. cum paucis codd. pro orare proposuisti habet orare
' Vat. omittit cum devotione. Ps.ilmi siibinde citati, qui promisisti, et infra pausa paulisper pro paulisper subsiste.

dicuntiir psalmi accessus, sunt Ps. 83, 84, 83, 115 et 129. Hi " Vat. omMlil poenitentiae ,
pro digne semel percipiendum
et oratio Summe Sacerdos, quae tribuilui' S. Ambrosio (sed est babet semel diijne aocipiendum, porro in peccatis accedo pro
potius Anselmi, Oratio 29.), habentur in Breviariis et Diurnali- impraeparate accedo.
bus sub titulo Praeparatio ad Missam. ' Ita C [E Q se extendit], Vat. el malos et indignos
° Vat. recordare. consolatur pro ad malos extenditur et indignos consolalur.
* Deest in Vat., quae post inlentione, plura oniittens, quae ' Vat. cum CFN post reputes addit te, et sola ponit tejs
habentur in jjlerisque codd. ,
posito puncto, proseqiiitur : Primo viribus pro tua virtute; deinde omnibus nobis pro tibi et miki.