You are on page 1of 5

Carla Mateus Chiziane

Equinisia Rosalina Sitoe

Vasco Flávio Tovela

Kutoloka ka minawu ya xitaratu

Universidade Pedagógica
Maputo
2019
Carla Mateus Chiziane

Equinisia Rosalina Sitoe

Vasco Flávio Tovela

Kutoloka ka minawu ya xitaratu

Ntirhu ufanelaka kunyikeliwa ka


mudondrisi wa Xirhonga II, docodela
Mateus Honwani, kuveni awuxopaxopa.

Universidade Pedagógica
Maputo
2019
Capitulo II

Minawu yantsimantsima

Xihloko 146

Kohoxa kakuyanpsa

Ka vufambisi dra mimova svihhayiwa ku lahla nhawu lesvi;

a) Kucukumeta kumbe kutsica mintcumu ndrene ka xitaratu;


b) Kutsica akukombisa hivoko kumbi akuhlavica maguesi yikuhanhlisa levsaku ujula
akudumisa, akudjikisa, kufamba,kudjica, akubekissa, cinca amafambela kumbi a ndlela;
c) Kufamba hikunana hihanfo wamafambela hinga nawu ndrene kaxitrato loko ingueli
matsamela yankama waxidzedzi kumbi nkama wakutala himimova ndrene kaxitrato;
d) Kufambisa mova navune swikombiso swaku hambana ni minawu leyi yi bekisiweke há
INAV;
e) Kukala akuthlavika magueze a vusikwine na mova vuyimile , navukongomile akuteketa
kumbe kuxixa vhano, kuteketa kumbi kuxixa mincumu;
f) Kufambisa mova na thlelo dramise drile handhle;
g) Kupela ndrene kaxitratu ni xinyavatelo nixithuthutu nawunga tirise axilembe
xakuvikelela loko kombo drihlasile;
h) Tsemakanya himova wakuhona ndlela;
i) Kutsutsumisa mova kutlhulisa minawu akubekisiwa ka
j) Kungatisisiwe abande dxramova kumbe kutsika lesvaku vatekiwe kamova vangatisise
abande kumbe xilembe xakutitcavelela ndrene kaxitratu;
k) Kufambisa mova nivana ndrene nakungatirisiwi minawu yamavikelelo mabekisiweke
kaphepa ledre
Xihloko 147

Kuhoxa kakutlulisa mpimu

Xihloko 147

1. Loko u fambisa, ku kumeka svilu svaku trimbisiwa kusvi yenca:


a) Kufambisa nha u phurhile bzala, kumbe nha u drahile mbangi;
b) Kurhangela xitaratwini madlitidliti, kumbisa uyenteleli laku jikakisamova, kumbe
kuveni uyeca weni swanga muchayeli, nha unga chusiwanga hiwurhangeli la
tasvitaratu;
c) Kutirhisa mova xitaratwini kuveniukombekisa kujikisa mova ka nthukeveyiya,
kundrwindrwa kumbe kunyimimisa nha ukoka mapenewu;
d) Loko ku humelela wubihi, kumbe makhombo ni mova ku mhunhu, utrika:
i) Kumu seketela mhunhu yelweyo,nha u yenca;
ii) Ku vitana vhaseketeli, nha umu seketela, akuvha kun'ga humeleli ndringo ku
mbango wolowo;
iii) Ku bekisa mbango wolowo akuvha un'ga karhatise ntirhu wa maphoisa;
iv) Ku vhitana vhanhu akuvha vha susa mova ka mbango wolowo loko vha
bzeliwile ku trama kolomo hi maphoisa;
v) Kuti kombisa ka maphoisa , utlhela uma nyika svitivisu akuvha vhata trala
mapasi vhata kombisa loko vha kombeliwa hi wo maphoisa.
e) Ku lungisa, kumbe ku lungiseliwa mova tindlheleni, kambe unga yenca svolesvo loko
kungana ndlela yakususa mova andleleni nha uwukombekisa mova;
f) Kufamba ka mbango waku hambana ku lowo wu traliwiki, kumbe wu nyikiwiki.

g) uyalela kukhaluta ka mimova ya maphoyisa, ya tawulamuleli, ni yakutleketla timbabji loku


ikombekisiwile intlhela ikombekisa kujaha.
h) utrika kubekisa mumagwa wa vimbhela nghozi ka mova waku ni imbeni amatlhelweni ni
phambheni;
i) uthlelisa mova trhaku kumbangu, handle kumbangu upfumelaka kujikisa mova nha utiyisa
lesvaku ungete vanga mhangu;
j) ungalanzi minawu ibekisiweke ka urhangeli dra svitaratu kumbe ya vatirhi vakona;
k) ufambisa hindlela yakuhambana ni leswi svibekisiweke hi nawu ka mimbangu leyi ingani
svikombekiso sviyalaku mayencela lawu;
l) uyamahlweni ni uchayeli hambe loku semáforo lipshukile kumbe loku maphoyisa ya xitaratu
makunyimisa;
m) kuyalela lava vafambi va munenge akuveni vatremakanya loku wena muchayeli ucinca
ndlela ya mafambela;
n) Kunyimisa niku beka mova kumbangu lowu ibekisiweke kukhaluta ka vafambi va munenge;
o) Utrika kunyisela mimova ekamabantla lawa makalaka xikombekiso xa mimova ibuyaka hi
xinene;
p) Kutrutrumisa ka kutluka mpimu mayelanu ni lesvi svibekisiweke ka nomboro ya ubidri ka
xihloko 33;
q) uchayela nha farol lingali ka matrhamela manene ya kuvona kumbe afaxu nhalitlhavika
kutlula mpimu lesvaku lihinganyeta amatihlo ya muchayeli mumbeni;
r) kuyala kunyikela ka vavoneleli va ta svitaratu mapasi ya mova kumbe svinwana svi juliwaka
naweni kuveni kuvoniwa unene lasvona;
s) Kutrika kukombekisa svirhalanganya svamafambela manene ya mimova ni vafambi vandlela,
svi yeciwaka hi yena;
t) kukhaluta mimova ifoleke, inyimeke hi mhaka ya nawu wa xitaratu, kupfaliwa ka xitaratu
kumbe svinwani svirhalangana;
u) kukhaluta mitrhati ya kuhambanisa nha ungalanzi minawu ya mafambela ya minmova;
v) kukhaluta trhati wunwe kumbe mitrhati ibidri ya kuhambanisa nha ungalanzi minawu;

w) kukala kutirhisa swikombekiso sva mhangu kumbe svittrwayitrwayi sva kukombekisa svaku
basopisa mhangu.

You might also like