‫ثيَشةكي‬

‫دیراس ه‌كردن و به‌ره‌و پێش ب ردنی ئاس تی زی ره‌كی خوێن دكار له‌ ڕووی ئه‌قڵه‌وه‌ و گه‌ڕان به‌دوای ڕێگه‌ی‬
‫سه‌ركه‌وتوو ئه‌بێته‌ هۆی س ه‌ركه‌وتن و پله‌ی وری ایی و عه‌قڵی الی ان‪،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی دوو عه‌ق ڵ وه‌ك یه‌ك نیه‌‬
‫له‌به‌جێگه‌یاندنی كارێك پێویسته‌ مامۆستا توانای باشبێت و لێه اتوو بێ‌ له‌ پیش ه‌كه‌یدا و ئام اده‌یی تێ دا بێت و‬
‫‌ڕی له‌ خۆ بوردانه‌ و دڵس ۆزانه‌ به‌وردی كاره‌ك انی ئه‌نج ام ب دات و ب ۆ وه‌اڵم دانه‌وه‌ی س ه‌رجه‌م ئه‌و‬
‫به‌و په ٍ‬
‫پرس یارانه‌ی لێ‌ ی ده‌ك رێ‌ ئه‌گه‌ر ڕاس ته‌وخۆ وه‌اڵمی ال نه‌بێت ‪ ,‬وه‌ له‌ش س اغ و س ه‌المه‌تی و چ االك و‬
‫گ ورج و گ ۆڵی ك اریگه‌ری زۆره‌ ب ۆ س ه‌ر ك اره‌كه‌ی چ ونكه‌ ئه‌گه‌ر ته‌مبه‌ڵ بێ‌ ئه‌بێته‌ ه ۆی پش ت گ وێ‌‬
‫خستنی كاره‌كه‌یی و وه‌به‌جێ‌ نه‌گه‌یاندنی به‌باشی‪,‬وه‌ جیاوازی نه‌كردنی دیار له‌ نێوان خوێندكاری زی ره‌ك و‬
‫ته‌مه‌ڵ ب ۆ ئه‌وه‌ی متم انه‌ی ته‌واوی خوێن دكار وه‌رگ رێ‌ و هه‌وڵ ب دات كه‌ خوێن دكاره‌ الوازه‌كه‌ بگه‌یه‌نێته‌‬
‫ئاستێكی مامناوه‌ندیش بێت‪,‬چونكه‌ ئه‌م خ ودایه‌ زی ره‌كی وه‌ك به‌ه ره‌یه‌ك به‌خش یوه‌ به‌هه‌ن دێ‌ كه‌س وه‌الیه‌نی‬
‫تری مامۆستا پێویسته‌ پۆشته‌ و پاك بێت چونكه‌ نم ونه‌یه‌ له‌ ن او خوێن دكاران وه‌ زی ره‌ك بێت ت اوه‌كو بگ اته‌‬
‫ئاستی تایبه‌تی له‌ خوێندن و له‌ ئاستی زانستی ئه‌م ئاستانه‌ش به‌بێ‌ زی ره‌كی به‌ده‌س ت ن ایه‌‪ ,‬وه‌توان ایی هه‌بێ‌‬
‫كه‌ كێشه‌ی خوێندكار چاره‌سه‌ر بك ات به‌ پێ ی پێویس ت وه‌ ئاس تی لێزانی نی الواز نه‌بێت ‪ ,‬چ ونكه‌ الوازی‬
‫ئه‌و كاری سلبی ده‌بێت بۆ خوێندكار كه‌ وه‌ك و پێویس ت زانی اری ن اتوانێ‌ وه‌رگ رێ‌ و به‌ ده‌س تی بكه‌وێ‌ وه‌‬
‫گ رینگی دان به‌ ب اری ده‌رونی خوێن دكار و ئاره‌زووی ان ئاماده‌یی ان له‌ به‌ر ئه‌وه‌ی مامۆس تا ڕێنیش انده‌ر و‬
‫ئاراسته‌ كه‌ره‌‪,‬وه‌زۆر خوێندنه‌وه‌ كارێكی گرانه‌ به‌ پێ‌ ی بوار واده‌كات كه‌وانه‌ بڵێت له‌ سه‌رده‌می نوێ‌ ‪.‬‬

‫مامۆستا له‌ڕووی سۆزداری نابێت هێنده‌ توند و تیژ بێ‌ به‌جۆرێك خوێندكاران لێ‌ ی دوربكه‌ونه‌وه‌ و ب ێزار‬
‫بن لێ‌ ی وه‌ ئه‌بێ‌ پشو درێ ژ بێ‌ له‌ م امه‌ڵه‌ ك ردنی له‌گه‌ڵ خوێن دكاران خ ۆڕاگر بێت و په‌له‌په‌ل نه‌ك ات له‌‬
‫هه‌ر كارێكیدا چونكه‌ ئه‌بێته‌ هۆی شكست هێنان له‌ كاره‌كانیدا به‌ خاسیه‌تی توڕه‌ب وون وا له‌ مامۆس تا ئه‌ك ات‬
‫خۆی له‌ ده‌س ت ب دات ئه‌بنه‌ ه ۆی دروس ت ب وونی فه‌راغێكی گه‌وره‌ له‌ وانه‌ وتنه‌وه‌دا وه‌ ڕه‌فت ار ك ردن به‌‬
‫ئاس ایی و هه‌ڵس و كه‌وت وه‌ك ه اوڕێیه‌ك له‌گه‌ڵ خوێن دكاران خ ۆ به‌زۆر نه‌زانین و نزی ك ب ونه‌وه‌ی له‌‬
‫سروش تی مامۆس اتای س ه‌ركه‌وت و ئه‌بێته‌ ه ۆی س ه‌ركه‌وتن له‌ كاره‌كه‌ی دا و جێگه‌ی قس ه‌و ب اس له‌ الیه‌ن‬
‫خوێن دكاران و كه‌س انی ت ر به‌الیه‌نی ب اش‪,‬وه‌پێویس ته‌ له‌گه‌ڵ هاوپیش ه‌یدا هاوك ار بێت له‌به‌رئه‌وه‌ی ئه‌گه‌ر‬
‫هاوكاری یه‌كتر نه‌كه‌ن ئام انجه‌ په‌روه‌رده‌یه‌ك ان ن ایه‌نه‌ دی‪,‬وه‌توان ای ئه‌وه‌ی هه‌بێ‌ كه‌ پڕۆس ه‌ی ف ێركردن‬
‫به‌شێوه‌ی نوێ‌ ئاڕاسته‌ بكا چونكه‌ فێركردنی ب اش هێن ده‌ ئاس ان نی یه‌ پێویس تی به‌ ك ارامه‌یی و ش اره‌زایی‬
‫زۆر هه‌یه‌ بۆ دروست كردنی كه‌سێكی شیاو بۆ ف ێر ك ردن‪,‬خه‌س ڵه‌تی كه‌س یه‌تی مامۆس تا هه‌میش ه‌ له‌الیه‌ن‬
‫خوێندكارانیه‌وه‌ چاودێری ئه‌ك رێت و به‌رده‌وام لێ‌ ی ورد ئه‌بنه‌وه‌‪,‬ب ۆیه‌ پێویس ته‌ به‌متم انه‌ بێت و وی ژدانی‬
‫زیندوی هه‌بێت و ئه‌و په‌ڕی توانای خ ۆی به‌ك ار بخ ات ب ۆ ئه‌م پیش ه‌یه‌ و متم انه‌ی وایی هه‌بێ كه‌ بت وانێ‌‬
‫ڕووبه‌رووی خوێندكاران بێته‌وه‌ دوور بكه‌وێته‌وه‌ له‌ ڕه‌خنه‌ گرتن كه‌ له‌ جێگای خۆی نه‌بێ‌ له‌گه‌ڵ گ اڵته‌ پێ‌‬
‫كردنی خوێندكاره‌ الواز و بێ‌ تواناكان له‌ پێناوی نه‌ختێ ك پێكه‌نین دا‪,‬له‌ به‌رامبه‌ردا وا له‌ خوێن دكاران بك ات‬
‫گرنگی بده‌ن به‌ وانه‌كه‌ و چاالك بن ئه‌مه‌ش به‌ جۆش و خرۆشی مامۆستا دێته‌دی‪..‬‬

‫سيفاته كانى ماموستاى سه ركه وتوو‬

‫‪ -١‬له كاتى چونه ناو پوله وه سالوكردن‪.‬‬
‫‪ -٢‬جه خت كردنه وه له سه ر نه هاتووان و موله ت نه دان به بى پاساو ‪.‬‬
‫‪ -٣‬خاوه ن كه سايه تيه كى دامه زراو و به هيزبيت‪.‬‬
‫‪ -٤‬بايه خ به ريك پؤشى و پاك و خاوينى بدات ‪.‬‬
‫‪ -٥‬بو پيشه كه ى دلسوزبيت به الوه كى سه يرى نه كات‬
‫‪ -٦‬خوشه ويست بيت الى فيرخوازان ‪.‬‬
‫‪ -٧‬ريز له بوچوونى به رامبه ربگريت ‪.‬‬
‫‪ -٨‬له سزادانى به كومه ل و به كارهينانى توند و تيژى دووركه ويته وه ‪.‬‬
‫‪ -٩‬بايه خدان به كه سايه تى فيرخوازان به گشتى ‪.‬‬
‫‪ -١٠‬خاوه ن به لينى خؤى بيت كه به لينيكى دا ‪.‬‬
‫‪ -١١‬له فيرخوازه كانى تى بگات و له مه يل و ويسته كانيان ئاگاداربيت ‪.‬‬
‫‪ -١٢‬ريز له كات بگريت به فيرو نه دات ‪ ،‬واله فيرخوازانيش بكات نرخى بزانن ‪.‬‬
‫‪ -١٣‬هاوكاربيت بو ئيداره ى خويندنگا‪.‬‬
‫‪ -١٤‬هاوكاربيت بو چاره سه ركردنى كيشه ى فيرخوازان‬
‫‪ -١٥‬زمانى پاراو بيت و ده ربرينى روون بيت ‪.‬‬
‫‪ -١٦‬شاره زاييه كى باشى له سه ر بابه ته كه ى خوى هه بيت‬
‫‪ -١٧‬خاوه ن روشنبيريه كى باش بيت ‪.‬‬
‫‪ -١٨‬ره چاو كردنى جياوازى تاكايه تى ‪.‬‬
‫‪ -١٩‬به ستنه وه ى بابه ته كه و ژينگه يان به ستنه وه ى به نمونه ى زيندوو ‪.‬‬
 ‫‪ -٢٠‬به كارهينانى ئامرازه كانى فيركردن‪.‬‬
‫‪ -٢١‬به شدارى پيكردنى فيرخوازان له چاالكيه كانى ناو پؤلدا ‪.‬‬
‫‪ -٢٢‬خاوه ن پالنيكى گونجاو بيت‪.‬‬
‫‪ -٢٣‬نه رم و نيان بيت و كاريگه رى پاداشت و سزاى له به رچاوبيت ‪.‬‬
‫‪ -٢٤‬دادپه روه ربيت له مامه له و پيدانى نمره ‪.‬‬
‫‪ -٢٥‬سيفه ته كانى به خشنده يى و راستگؤيى و ‪ ......‬تيدابيت ‪.‬‬
‫‪ -٢٦‬له به كارهينانى زاراوه و ووشه ى ناپه روه رده يى دوور ده كه ويته وه ‪.‬‬
‫‪ -٢٧‬به بى هو له فيرخوازان توره نه بيت ‪.‬‬
‫‪ -٢٨‬ئه گه ر سزاى به كارهينا له سزاداندا توندو تيژ نه بيت ‪.‬‬
‫‪ -٢٩‬ئه گه ر توره بوو له سيفه ته خراپه كان توره ببيت ‪ ،‬نه ك له كه سه كان‪.‬‬
‫‪ -٣٠‬نهينى پاريز بيت‪.‬‬
‫‪ -٣١‬وه ك هاورى مامه له بكات ‪ ،‬به مه رجى سنورى هاورى يه تى نه به زينريت ‪.‬‬
‫‪ -٣٢‬تواناى كونترول كردنى پؤلى هه بيت له هه ربارودوخيكدا ‪.‬‬
‫‪ -٣٣‬تواناى چاره سه ركردنى كيشه كانى هه بيت ‪ ،‬تا ب ؤى ده ك ريت ل ه ن او پؤل دا كيش ه ك انى ل ه گ ه ل‬
‫فيرخوازاندا چاره سه ربكات ‪.‬‬
‫‪ -٣٤‬پيداگرى له سه ر ئه ركى قورس نه كات له سه ر فيرخوازان كه تواناى ئه نجامدانيان نه بيت ‪.‬‬
‫‪ -٣٥‬پرسياره كانى لوجيكى بن و له كاتى چاوديريكردنى هولى تاقيكردنه وه دا زور ووريابيت ‪.‬‬
‫‪ -٣٦‬گالته به فيرخوازان نه كات و به چاوى سووك سه يريان نه كات ‪.‬‬
‫‪ -٣٧‬بايه خ به ناسينى فيرخوازان بدات و ناوه كانيان له به ربكات و له پؤلدا به ناوى خويان بانگيان بكات‬
‫‪ -٣٨‬هه ميشه ووته كانى ئوميد به خش بن نه ك ترسينه ر و روخينه ر ‪.‬‬
‫‪ -٣٩‬به هوى سيفه ته به رزه كانيه وه فيرخوازان ريزى ليبگرن‪.‬‬
‫‪ -٤٠‬ئاموژگاريكاريكى باش بيت بو كارى چاكه و داهينه رانه ‪.‬‬
‫‪ -٤١‬ووته و ئاموژگاريه كانى به به لگه و ئايه ت و فه رمووده و ووته ى زانايان ده وله مه ند بكات ‪.‬‬
 ‫شارةزايي لة ريَطةكاني وانة ووتنةوة‬
‫ئەوەی کەپێویستە سەرنج بدرێت لە ڕێگاکانی وانە ووتنەوە ئەوەیە کە ھیچ ڕێگای ەکی ل ەویتر باش تر نیی ە‪،‬‬
‫بەڵکو ڕێگاکان تەنھا بۆ ئەوەیە کە مامۆستا بەپێی ھەڵسەنگاندنی خ ۆێی ڕێگەی ەک ھەڵبژێرێت ک ە لەگ ەڵ‬
‫توان ا و ک ەش و ھەوای فێرخوازەک انی بگ ونجێت وپ ێی وابێت ب ەم ڕێگەی ەیان باش تر مەبەس تی خ ۆێی‬
‫دەپێکێت وجوانتر فێرخوازەکانی تێدەگەێنێت‬
‫‪ -‬پێناسە‪ :‬مەبەس ت ل ە ڕێگاک انی وان ە وتن ەوە‪ ،‬ھەموو ئ ەوڕێ وش وێنانەیە ک ە مامۆس تا دەیگرێت ە ب ەر‬
‫لەشێواز وکەرستەو ھەموو ئامرازێکی تر بۆ ئەوەی بەپێی پالنێکی تۆکم ە زانی اری پێویس ت بگ ەێنێت ب ە‬
‫فێرخوازەکانی ‪ ،‬بەڕەچاو کردنی توانای فێرخوازەکان‬
‫_ دەشێت مامۆستا زیاد لە ڕێگەیەک بگرێتە بەر‪ ،‬مەرج تەنھا ڕێگەیەک نییە ‪ ،‬وەدەک رێت دوو ڕێگ ە ی ان‬
‫زیاتر تێکەڵ بکات گرنگ گەیشتن بەئامانجە ئەویش گەیاندنی زانیارییە‬
‫_ چۆن مامۆستا ڕێگەی وانەوتنەوەکەی ھەڵدەبژێرێت ؟‬
‫ھەندێک جار مامۆستا ناچار دەبێت بەوەی ڕێگەیەک ھەڵبژێرێت کە باشترین نییە‪ ،‬زۆر ئاسییە ودەتوانینین‬
‫بڵێن ژیرانەشە کە ئەویش ھۆکاری خۆی ھەیە لەوانە ‪:‬‬
‫‪ -١‬کەمی ئاستی تێگەیشتنی فێرخوازەکانی‬
‫‪ _٢‬نەبوونی کەرەستەی پێویست لەبەر دەستدا‬
‫‪ _٣‬نەبوونی کاتی پێویست بۆ تەوابوونی بابەتەکەی‬
‫‪ _٤‬کەم وزۆری فێرخوازەکانی لە پۆلەکەدا‬
‫‪ _٥‬بوونی دۆخێکی نەخوازراو‬
‫‪ _٦‬جیاوازی زۆری ئاستی فێرخوازەکانی‬
‫_ ڕێگا کاریگەرەکانی وانە ووتنەوە کامانەن ؟‬
‫مامۆستا دەتوانێت لەماوەی دیاری کراو بۆی چەندین ڕێگەی سەرکەوتوو بەکار بێنێت‪ ،‬بۆ ئەوەی بت وانێت‬
‫مەبەستەکەی خۆی بپێکێت‪ ،‬لە وڕێگایانە ئەمانەی خوارەوەن‪:‬‬
‫‪ _١‬لەڕێگەی ووت وێژ لە ناو پۆلدا‪:‬‬
‫مامۆستا ووت وێژێێکی پوخت ودوور لە ژاوەژاو دروست دەکات لە نێوان خ ۆی وفێرخوازەک انی ئ ەویش‬
‫لەڕێگەی پرسیار کردن لێیان و وەرگرتنەوەی واڵمەکانیان ‪ ،‬پاش تەواو ب وونی واڵمی ھەموویان دواج ار‬
‫مامۆستا ووتە وتێبینی وڕاس ت کردن ەوەی خ ۆی لەس ەر واڵم ەکانیان دەدات‪ ،‬ب ەم ج ۆرە مەبەس تی خ ۆی‬
‫دەپێکێت کە گەیاندنی زانیارییە‬
 ‫‪ _٢‬لە ڕێگەی بەکار ھێنانی چیرۆکەوە‪:‬‬
‫مامۆستا دەتوانێت لەڕێگەی گێڕانەوەی چیرۆکێکەوە مەبەستەکەی خۆی بگەێنێت‪ ،‬ئەم ج ۆرە زۆر س ەرنج‬
‫ڕاکێشە و بەباشی زانیارێکە لەمێشکی بەرامبەر دەچەسپێنێت وبیر چوونەوەی ئەستەمە‬
‫‪ _٣‬ڕێگەی بەکرداری کردن(پڕاکتیکی)‪:‬‬
‫مامۆستا فێرخوازەکانی دەکات بەچەند گروپێک‪ ،‬ئ ەو زانس تەی ک ە خوێندویان ە ب ەکرداری دەک ەن و ھەر‬
‫گروپێک ھەڵسەنگاندن بۆ کاری ئەوی تر دەکات وتێبینی خ ۆی دەدات ‪ ،‬دواج ار مامۆس تا ووت ەی کۆت ای‬
‫خۆێی دەدات لەسەر کارەکەیان ‪ ،‬ئەم ڕێگەیە زۆر سەرکەوتوو وە وگیانی ھاوکار وکاری ب ەگرووپ زی اد‬
‫دەکات‬
‫‪ _٤‬ڕێگەی وانە ووتنەوە لەالیەن فێرخوازەوە‪:‬‬
‫ل ەم ڕێگەیەیان دا‪ ،‬ف ێرخواز ھەڵدەس تێت ب ەڕۆڵی مامۆس تا ‪،‬باب ەتێک بەش ێوەیەکی ب اش ئام ادە دەک ات‬
‫وبەئامادەبوونی مامۆستا بۆ ھاوڕێکانی باس دەکات‪ ،‬دواتر مامامۆس تا تێبی نی خ ۆێی لەس ەر دەدات ئەگ ەر‬
‫پێویست بوو‪ ،‬ئەم ڕێگەیە دەبێتە ھۆی درووست بوونی متمانەیەکی زۆر الی فێرخواز‬
‫‪ _٥‬ڕێگەی بەگرووپ کردنی پۆل و ووت وێژی نێوان گروپەکان‪:‬‬
‫دیارە ئەم ڕێگەیە بەئامادە بوونی مامۆستا دەکرێت وخۆێی سەرپەرش تی دەک ات ب ەڕێک خس تنی ک ات ب ۆ‬
‫ھەردوو گروپەکە‪ ،‬بەجۆرێک ھەر گروپەو قسەی خۆی دەکات وبەڵگە بۆ قس ەکانی دێ نێت ل ە بەرامب ەردا‬
‫گروپی دووەم ووت وێژ لەسەر قسە وبەڵگەکانی ئەوانی تر دەکەن‬
‫‪ -٦‬ڕێگای بەدراما کردن وڕۆڵ بینین‬
‫ڕێگەیەکی کۆنی گەیاندنی زانستە‪ ،‬فێرخواز تێیدا دەبێت بەئەکتەر و ڕۆڵ دەبینێت‪ ،‬دەتوانین بڵێین ھەن دێک‬
‫لە زانست پێوستی بەم جۆرەیە وەکو بینینی ڕۆڵی مامۆستا یان پارێزەر ھتد‪٠٠٠‬‬
‫‪_٧‬ڕێگەی بینا کردن لەسەر پایەکان (القواعد)‪:‬‬
‫بەجۆرێکە کە مامۆستا تەنھا پایەکان (القواعد) و ھێڵە گشتێکان باس دەکات دواتر داوا لە ف ێرخواز دەک ات‬
‫نمونەی لەسەر بێننەوە دیارە ئەم ڕێگەیە دەبێت فێرخوازەکانی لە ێاستێکی بەرزدابن‬
‫‪ _٨‬ڕێگەی وەرگرتن ڕاستەو خۆ لە دەمی مامۆستا وە (االلقاء)‪:‬‬
‫واتا قسەکردنی مامۆستا وگوێگرتنی فێرخواز بەبێ ھیچ ووت وێژێک وتێبینییەک‪ ،‬واتە لە کۆتایدا مامۆستا‬
‫تەنھا گەیەنەرە وفێرخوازیش گوێگر و وبەدەرئەنجام ڕازی‬
‫‪ -٩‬ڕێگەی لەبەر کردن ووتنەوە‪:‬‬
‫فێرخواز ئەوەی دەیدەرێتێ و بۆی باس دەکرێت دەقا ودەق لەبەری دەکات ودیڵێتەوە بەبێ م افی ووت وێ ژ‬
‫وتێبینی ‪ ،‬مامۆستاش لەم ڕێگەیە تەنھا گەیەنەرە‬
‫_ بەدەر لەم ڕێگایانە چەند ڕێگەیەکی تریش ھەن ‪ ،‬بەاڵم دەتوانین بڵێین ئەمانە ڕێگە سەرەکێکانن‬
‫وە دەتوانین بڵێین ھەموو ڕێگەکان لە سێ ڕێگەی سەرەکی جێگەیان دبنەوە کەئامانەن ‪:‬‬
‫‪ _١‬تەنھا ئەرک لەسەر مامۆستا یە ‪ ،‬وەکو وانە وتنەوە و کۆڕ بەستن وسیمینار‬
‫‪ _٢‬ئەرک دەکەوێتە سەر مامۆستا و فێرخواز ‪ ،‬وەکو ووت وێژ وھەڵسەنگاندن و تێبینی لەسەر بابەتەکان‬
‫‪ _٣‬تەنھا ئەرک لەسەر فێرخواز ە ‪ ،‬وە ئامادەکردنی لێکۆڵینەوە (البحث) ئامادەکردنی بابەت‬
‫_ لە کۆتایدا دەڵێین باشترینی ڕێگاکان ئەوەیە کە مەبەست بپێکی ئەویش گەیاندنی زانیارێکانە‬
‫جا مامۆستا خۆی بابەتەکە دەگەێنێت یان فێرخواز بەشداری پێدەکات‪ ،‬بۆرد ب ەکار دێ نێت ی ان داتاش ۆ ی ان‬
‫تۆڕی ئەنتەرنێت یان ھەر بابەتێکی تر‬
‫گرنگ ئەوەیە بزانیت کە ھەر یەک لەم ڕگایانە کەی و چۆن و بۆکێی بەکاردێنین‬
‫تا فێر خوازی سەر کەوتوو بەرھەم بێت ‪.‬‬

‫ڕۆڵی پەروەردە لە گەشەی بەردەوامی کۆمەڵگەدا‬

‫سیستمی پەروەردە لە باشوری کوردستان پانتایییەکی بەرباڵوی بۆ شیکردنەوە و پێناس ەکردن و ک ارکردن‬
‫هەیە‪ ،‬هەروەها ئەو چەمکانەی کە لە مێژوویەکی کۆنەوە کاری پێ کراوە و توانیوێتی نەوەیەک پ ەروەردە‬
‫بک ات‪ ،‬ب ەاڵم ل ە گ ەڵ ه ەنگاوەکانی بەرەوپێش چوونی جیه ان‪ ،‬ئ ەم چەمکان ەش "دەس ەاڵت و سیس تمی‬
‫پەروەردە" ڕوخسارێکی دیکەیان بەخۆوە گرتووە‪ ،‬هەر بەو پێیەش هەوڵدراوە شێوازی نوێتر و کاراتر ب ۆ‬
‫سیستمی پەروەردە دەستنیشان بکرێت؛ بەاڵم سەرەڕای ئەم گۆڕانکارییە گرنگانە‪ ،‬بەڕێوەبەرانی پ ەروەردە‬
‫هێشتا کاریان لەسەر پروگرامێکی نوێ بۆ پرۆسەی خوێندن و دابینکردنی بودجەی پێویس ت ک ە شایس تەی‬
‫ئ ەم ب وارە بێت‪ ،‬ن ەکردووە و پرۆگرام ە دەرس ییەکانیش ن اتوانن ه ەڵگری ویس تی کۆمەڵگ ەی ئ ەمڕۆی‬
‫هەرێمی کوردستان بن‪ ،‬کە خۆی لە خۆیدا یەکێک ە ل ە هۆک اری الوازی ل ە پ ەروەردەی ه ێزی م رۆیی و‬
‫سیستەمی خوێندندا‪ .‬لە کاتێکدا بۆ چارەسەری ئەم گرفتە‪ ،‬بە هۆی تەکنەلۆژیاوە بە ئاس انی دەت وانین س وود‬
‫لە بەرهەمی ئەرێنی و ئەزموونی پەروەردەیی واڵتانی دیکە بە مەبەس تی دەوڵەمەن دکردنی پرۆگرام ەکانی‬
‫پرۆسەی خوێندن وەربگرێت‪ .‬بۆیە پێویستە پێداچوونەوەیەکی ڕیشەیی بە سیستمی پەروەردەیی لە هەرێمی‬
‫کوردستاندا بکرێت‪ ،‬تاوەکو تاکێکی کارا و وەبەرهێن پەروەردە بکات‪.‬‬

‫ئەگەر بەرپرسانی حکوومەت و الیەنە سیاسییەکانی هەرێم بەم دیدەوە سەیری سیستەمی پ ەروەردە بک ەن‪،‬‬
‫بەره ەمی ئ ەم سیس تەمە وەک وو ئامرازێ ک دژی پێش کەوتن ڕەفت ار دەک ات‪ .‬بۆی ە ئ ەرکی س ەرەکیی‬
‫بەرپرسانی پەروەردەیە کە بە داڕش تنی پرۆگ رام و یاس ای گونج او ه ەوڵی س ڕینەوەی تێڕوانی نی هەڵ ەی‬
‫ه زریی کۆمەڵگ ە و الیەن ە سیاس ییەکان س ەبارەت ب ە پ ەروەردە و پرۆس ەی خوێن دن ب دەن و‪ ،‬ت اکی ئ ەم‬
‫هەرێمە لەژێر رکێفی کەلتووری کەسی بەکاربەر کە بەرهەمی هزری واڵتانی عەرەبیی ە رزگ ار بک ەن و‬
‫بەرەو پەروەردەکردنی تاکێکی وەبەرهێن هەنگاو بنێن‪ .‬بۆیە پێشنیار دەکرێت‪:‬‬

‫‪  - ‬پرۆسەی پ ەروەردە و خوێن دن وەك و پرۆژەی ەكی م رۆیی س ەیر بك رێت و ل ە ئ ایین و سیاس ەت جی ا‬
‫بكرێتەوە‪ ،‬تاوکو كۆمەڵگەیەکی تەندروست و پێشکەوتووی لێ بکەوێتەوە‪.‬‬

‫‪ -‬ک ەڵکوەرگرتن ل ە بن ەما نوێی ەکانی زانس ت ب ە ئام انجی پراکت یزەکردنی پ ەروەردە و پێداچوون ەوە ب ە‬
‫پرۆگرامە کۆنەکان‪.‬‬

‫‪  -‬دەوڵەمەندکردنی کتێبە دەرسییەکان بە زانستی سەردەم‪.‬‬

‫‪ -‬گۆرانکاری لە شێوازی وانەوتنەوە‪ ،‬فێربوون و هەڵسەنگاندن بەڕچاوکردنی ئامانجی نوێی خوێندن‪.‬‬

‫‪ -‬گرنگتر لە هەموو‪ ،‬گۆڕی نی بەرپرس انی ب ااڵی پ ەروەردە ک ە باوەڕی ان ب ە ش ێوازی ن وێ ل ە پرۆس ەی‬
‫خوێندندا نییە‪.‬‬

‫س‪--‬ایتی ‪ Teaching. Org‬وەرگ‪--‬ێڕانی ل‪--‬ە ئینگلیزیەوە* م‪ .‬خ‪--‬ەلیل خۆش‪--‬ناو***‪ -‬سەرپەرش‪--‬تیاری‬ ‫‪-1‬‬

‫زمانی کوردی‪-‬‬
‫ن‪-‬اوی ك‪--‬تێب‪ /‬مامۆس‪--‬تای‪ -‬ب‪-‬اش و س‪-‬ەركەوتوو كێیە؟‪/‬نووس‪--‬ینی(جگەرس‪--‬ۆز‪ -‬پێن‪-‬دڕۆیی‪ /‬س‪--‬اڵی چ‪-‬اپ‬ ‫‪-2‬‬
‫‪.2010‬هەولێر‪.‬‬
‫مامۆستای‪ -‬کارامەو وانەوتنەوەی‪ ‬سەرکەوتوو‪ .‬نوسەر ‪ :‬ئیدریس سیوەیلی‬ ‫‪-3‬‬
‫‪ ‬چۆن دەبیتە مامۆستایەکی‪ -‬سەرکەوتوو‪ ‬نووسینی‪ :‬عوسمانی‪ -‬حاجی سەالم‪ ‬‬ ‫‪-4‬‬
‫حەمەسەعید‪.‬‬ ‫کتێبی ‪ ۱۰۰‬بیرۆکە بۆ بەرێوبەردنی‪ -‬پۆل وەرگێڕانی‪ :‬مستەفا‬ ‫‪-5‬‬