‫حکومەتی هەرێمی کوردستان‬

‫وەزارەتى خوێندنى بااڵ و توێژينەوەى زانستى‬

‫زانكۆى سەالحەددين‪ -‬هەولێر‬

‫كۆلێژى پەروەردە‬

‫بةشى پەروەردەی تایبەت‬

‫قۆناغی سێ یەم‬

‫بابةت‪ /‬رێگەکانی وانە ووتنەوە‬

‫هةلسوكةوتي ماموَستاي خاوةن ثيَداويسيت تايبةت‬

‫ناوى قوتانى‬

‫أمحد أكرم عزيز‬

‫مامؤستاى بابةت‬

‫سامراند‬

‫‪2019-2020‬‬
 ‫پێشەکی‬
‫دیراسهكردن و بهرهو پێش بردنی ئاستی زیرهكی خوێندكار له ڕووی ئهقڵهوه و گهڕان بهدوای ڕێگهی‬
‫سهركهوتوو ئهبێته هۆی سهركهوتن و پلهی وریایی و عهقڵی الیان‪،‬لهبهرئهوهی دوو عهقڵ وهك یهك نیه‬
‫لهبهجێگهیاندنی كارێك پێویسته مامۆستا توانای باشبێت و لێهاتوو بێ له پیشهكهیدا و ئامادهیی تێدا بێت و‬
‫بهو په ٍڕی له خۆ بوردانه و دڵسۆزانه بهوردی كارهكانی ئهنجام بدات و بۆ وهاڵمدانهوهی سهرجهم ئهو‬
‫پرسیارانهی لێ ی دهكرێ ئهگهر ڕاستهوخۆ وهاڵمی ال نهبێت ‪ ,‬وه لهش ساغ و سهالمهتی و چاالك و‬
‫گورج و گۆڵی كاریگهری زۆره بۆ سهر كارهكهی چونكه ئهگهر تهمبهڵ بێ ئهبێته هۆی پشت گوێ‬
‫خستنی كارهكهیی و وهبهجێ نهگهیاندنی بهباشی‪,‬وه جیاوازی نهكردنی دیار له نێوان خوێندكاری زیرهك‬
‫و تهمهڵ بۆ ئهوهی متمانهی تهواوی خوێندكار وهرگرێ و ههوڵ بدات كه خوێندكاره الوازهكه بگهیهنێته‬
‫ئاستێكی مامناوهندیش بێت‪,‬چونكه ئهم خودایه زیرهكی وهك بههرهیهك بهخشیوه بهههندێ كهس وهالیهنی‬
‫تری مامۆستا پێویسته پۆشته و پاك بێت چونكه نمونهیه له ناو خوێندكاران وه زیرهك بێت تاوهكو بگاته‬
‫ئاستی تایبهتی له خوێندن و له ئاستی زانستی ئهم ئاستانهش بهبێ زیرهكی بهدهست نایه‪ ,‬وهتوانایی ههبێ‬
‫كه كێشهی خوێندكار چارهسهر بكات به پێ ی پێویست وه ئاستی لێزانینی الواز نهبێت ‪ ,‬چونكه الوازی‬
‫ئهو كاری سلبی دهبێت بۆ خوێندكار كه وهكو پێویست زانیاری ناتوانێ وهرگرێ و به دهستی بكهوێ وه‬
‫گرینگی دان به باری دهرونی خوێندكار و ئارهزوویان ئامادهییان له بهر ئهوهی مامۆستا ڕێنیشاندهر و‬
‫ئاراسته كهره‪,‬وهزۆر خوێندنهوه كارێكی گرانه به پێ ی بوار وادهكات كهوانه بڵێت له سهردهمی نوێ ‪.‬‬

‫مامۆستا لهڕووی سۆزداری نابێت هێنده توند و تیژ بێ بهجۆرێك خوێندكاران لێ ی دوربكهونهوه و‬
‫بێزار بن لێ ی وه ئهبێ پشو درێژ بێ له مامهڵه كردنی لهگهڵ خوێندكاران خۆڕاگر بێت و پهلهپهل‬
‫نهكات له ههر كارێكیدا چونكه ئهبێته هۆی شكست هێنان له كارهكانیدا به خاسیهتی توڕهبوون وا له‬
‫مامۆستا ئهكات خۆی له دهست بدات ئهبنه هۆی دروست بوونی فهراغێكی گهوره له وانه وتنهوهدا وه‬
‫ڕهفتار كردن به ئاسایی و ههڵسو كهوت وهك هاوڕێیهك لهگهڵ خوێندكاران خۆ بهزۆر نهزانین و نزیك‬
‫بونهوهی له سروشتی مامۆساتای سهركهوت و ئهبێته هۆی سهركهوتن له كارهكهیدا و جێگهی قسهو‬
‫باس له الیهن خوێندكاران و كهسانی تر بهالیهنی باش‪,‬وهپێویسته لهگهڵ هاوپیشهیدا هاوكار بێت‬
‫لهبهرئهوهی ئهگهر هاوكاری یهكتر نهكهن ئامانجه پهروهردهیهكان نایهنه دی‪,‬وهتوانای ئهوهی ههبێ كه‬
‫پڕۆسهی فێركردن بهشێوهی نوێ ئاڕاسته بكا چونكه فێركردنی باش هێنده ئاسان نی یه پێویستی به‬
‫كارامهیی و شارهزایی زۆر ههیه بۆ دروست كردنی كهسێكی شیاو بۆ فێر كردن‪,‬خهسڵهتی كهسیهتی‬
‫مامۆستا ههمیشه لهالیهن خوێندكارانیهوه چاودێری ئهكرێت و بهردهوام لێ ی ورد ئهبنهوه‪,‬بۆیه پێویسته‬
‫بهمتمانه بێت و ویژدانی زیندوی ههبێت و ئهو پهڕی توانای خۆی بهكار بخات بۆ ئهم پیشهیه و متمانهی‬
‫وایی ههبێ كه بتوانێ ڕووبهرووی خوێندكاران بێتهوه دوور بكهوێتهوه له ڕهخنه گرتن كه له جێگای‬
‫خۆی نهبێ لهگهڵ گاڵته پێ كردنی خوێندكاره الواز و بێ تواناكان له پێناوی نهختێك پێكهنیندا‪,‬له‬
‫بهرامبهردا وا له خوێندكاران بكات گرنگی بدهن به وانهكه و چاالك بن ئهمهش به جۆش و خرۆشی‬
‫مامۆستا دێتهدی‪..‬‬

‫سيفاتە كانى ماموستاى سە ركە وتوو‬

‫‪- ١‬له كاتى چونه ناو پوله وه سالوكردن ‪.‬‬

‫‪- ٢‬جه خت كردنه وه له سه ر نه هاتووان و موله ت نه دان به بى پاساو ‪.‬‬
‫‪- ٣‬خاوه ن كه سایه تیه كى دامه زراو و به هیزبیت ‪.‬‬
‫‪- ٤‬بایه خ به ریك پؤشى و پاك و خاوینى بدات ‪.‬‬
‫‪- ٥‬بو پیشه كه ى دلسوزبیت به الوه كى سه یرى نه كات‬
‫‪- ٦‬خوشه ویست بیت الى فیرخوازان ‪.‬‬
‫‪- ٧‬ریز له بوچوونى به رامبه ربگریت ‪.‬‬
‫‪- ٨‬له سزادانى به كومه ل و به كارهینانى توند و تیژى دووركه ویته وه ‪.‬‬
‫‪- ٩‬بایه خدان به كه سایه تى فیرخوازان به گشتى ‪.‬‬
‫‪- ١٠‬خاوه ن به لینى خؤى بیت كه به لینیكى دا ‪.‬‬
‫‪- ١١‬له فیرخوازه كانى تى بگات و له مه یل و ویسته كانیان ئاگاداربیت ‪.‬‬
‫‪- ١٢‬ریز له كات بگریت به فیرو نه دات ‪ ،‬واله فیرخوازانیش بكات نرخى بزانن ‪.‬‬
‫‪- ١٣‬هاوكاربیت بو ئیداره ى خویندنگا ‪.‬‬
‫‪- ١٤‬هاوكاربیت بو چاره سه ركردنى كیشه ى فیرخوازان‬
‫‪- ١٥‬زمانى پاراو بیت و ده ربرینى روون بیت ‪.‬‬
‫‪- ١٦‬شاره زاییه كى باشى له سه ر بابه ته كه ى خوى هه بیت‬
‫‪- ١٧‬خاوه ن روشنبیریه كى باش بیت ‪.‬‬
‫‪- ١٨‬ره چاو كردنى جیاوازى تاكایه تى ‪.‬‬
‫‪- ١٩‬به ستنه وه ى بابه ته كه و ژینگه یان به ستنه وه ى به نمونه ى زیندوو ‪.‬‬
‫‪- ٢٠‬به كارهینانى ئامرازه كانى فیركردن ‪.‬‬
 ‫‪- ٢١‬به شدارى پیكردنى فیرخوازان له چاالكیه كانى ناو پؤلدا ‪.‬‬
‫‪- ٢٢‬خاوه ن پالنیكى گونجاو بیت ‪.‬‬
‫‪- ٢٣‬نه رم و نیان بیت و كاریگه رى پاداشت و سزاى له به رچاوبیت ‪.‬‬
‫‪- ٢٤‬دادپه روه ربیت له مامه له و پیدانى نمره ‪.‬‬
‫‪- ٢٥‬سیفه ته كانى به خشنده یى و راستگؤیى و ‪ ......‬تیدابیت ‪.‬‬
‫‪- ٢٦‬له به كارهینانى زاراوه و ووشه ى ناپه روه رده یى دوور ده كه ویته وه ‪.‬‬
‫‪- ٢٧‬به بى هو له فیرخوازان توره نه بیت ‪.‬‬
‫‪- ٢٨‬ئه گه ر سزاى به كارهینا له سزاداندا توندو تیژ نه بیت ‪.‬‬
‫‪- ٢٩‬ئه گه ر توره بوو له سیفه ته خراپه كان توره ببیت ‪ ،‬نه ك له كه سه كان ‪.‬‬
‫‪- ٣٠‬نهینى پاریز بیت ‪.‬‬
‫‪- ٣١‬وه ك هاورى مامه له بكات ‪ ،‬به مه رجى سنورى هاورى یه تى نه به زینریت ‪.‬‬
‫‪- ٣٢‬تواناى كونترول كردنى پؤلى هه بیت له هه ربارودوخیكدا ‪.‬‬
‫‪- ٣٣‬تواناى چاره سه ركرد نى كیشه كانى هه بیت ‪ ،‬تا بؤى ده كریت له ناو پؤلدا كیشه كانى له گه ل‬
‫فیرخوازاندا چاره سه ربكات ‪.‬‬
‫‪- ٣٤‬پیداگرى له سه ر ئه ركى قورس نه كات له سه ر فیرخوازان كه تواناى ئه نجامدانیان نه بیت ‪.‬‬
‫‪- ٣٥‬پرسیاره كانى لوجیكى بن و له كاتى چاودیریكردنى هولى تاقیكردنه وه دا زور ووریابیت‬
‫‪- ٣٦‬گالته به فیرخوازان نه كات و به چاوى سووك سه یریان نه كات ‪.‬‬
‫‪ - ٣٧‬بایه خ به ناسینى فیرخوازان بدات و ناوه كانیان له به ربكات و له پؤلدا به ناوى خویان بانگیان‬
‫بكات‬
‫‪- ٣٨‬هه میشه ووته كانى ئومید به خش بن نه ك ترسینه ر و روخینه ر ‪.‬‬
‫‪- ٣٩‬به هوى سیفه ته به رزه كانیه وه فیرخوازان ریزى لیبگرن ‪.‬‬
‫‪- ٤٠‬ئاموژگاریكاریكى باش بیت بو كارى چاكه و داهینه رانه ‪.‬‬
‫‪- ٤١‬ووته و ئاموژگاریه كانى به به لگه و ئایه ت و فه رمووده و ووته ى زانایان ده وله مه ند بكات ‪.‬‬

‫شارەزایی لە رێگەکانە وانە وتنەوە‬

‫ئهوەی کهپێویسته سهرنج بدرێت له ڕێگاکانی وانه ووتنهوە ئهوەیه که هیچ ڕێگایهکی لهویتر باشتر نییه‪،‬‬
‫بهڵکو ڕێگاکان تهنها بۆ ئهوەیه که مامۆستا بهپێی ههڵسهنگاندنی خۆێی ڕێگهیهک ههڵبژێرێت که لهگهڵ‬
‫توانا و کهش و ههوای فێرخوازەکانی بگونجێت وپێی وابێت بهم ڕێگهیهیان باشتر مهبهستی خۆێی‬
‫دەپێکێت وجوانتر فێرخوازەکانی تێدەگهێنێت‬
‫‪-‬پێناسە ‪ :‬مهبهست له ڕێگاکانی وانه وتنهوە‪ ،‬ههموو ئهوڕێ وشوێنانهیه که مامۆستا دەیگرێته بهر‬
‫لهشێواز وکهرستهو ههموو ئامرازێکی تر بۆ ئهوەی بهپێی پالنێکی تۆکمه زانیاری پێویست بگهێنێت به‬
‫فێرخوازەکانی ‪ ،‬بهڕەچاو کردنی توانای فێرخوازەکان‬
‫_ دەشێت مامۆستا زیاد له ڕێگهیهک بگرێته بهر‪ ،‬مهرج تهنها ڕێگهیهک نییه ‪ ،‬وەدەکرێت دوو ڕێگه‬
‫یان زیاتر تێکهڵ بکات گرنگ گهیشتن بهئامانجه ئهویش گهیاندنی زانیارییه‬
‫_چۆن مامۆستا ڕێگهی وانهوتنهوەکهی ههڵدەبژێرێت ؟‬
‫ههندێک جار مامۆستا ناچار دەبێت بهوەی ڕێگهیهک ههڵبژێرێت که باشترین نییه‪ ،‬زۆر ئاسییه‬
‫ودەتوانینین بڵێن ژیرانهشه که ئهویش هۆکاری خۆی ههیه لهوانه‪:‬‬
‫‪- ١‬کهمی ئاستی تێگهیشتنی فێرخوازەکانی‬
‫‪_ ٢‬نهبوونی کهرەستهی پێویست لهبهر دەستدا‬
‫‪_ ٣‬نهبوونی کاتی پێویست بۆ تهوابوونی بابهتهکهی‬
‫‪_ ٤‬کهم وزۆری فێرخوازەکانی له پۆلهکهدا‬
‫‪_ ٥‬بوونی دۆخێکی نهخوازراو‬
‫‪_ ٦‬جیاوازی زۆری ئاستی فێرخوازەکانی‬
‫_ڕێگا کاریگهرەکانی وانه ووتنهوە کامانهن ؟‬
‫مامۆستا دەتوانێت لهماوەی دیاری کراو بۆی چهندین ڕێگهی سهرکهوتوو بهکار بێنێت‪ ،‬بۆ ئهوەی‬
‫بتوانێت مهبهستهکهی خۆی بپێکێت‪ ،‬له وڕێگایانه ئهمانهی خوارەوەن‪:‬‬
‫‪_ ١‬لهڕێگهی ووت وێژ له ناو پۆلدا‪:‬‬
‫مامۆستا ووت وێژێێکی پوخت ودوور له ژاوەژاو دروست دەکات له نێوان خۆی وفێرخوازەکانی‬
‫ئهویش لهڕێگهی پرسیار کردن لێیان و وەرگرتنهوەی واڵمهکانیان ‪ ،‬پاش تهواو بوونی واڵمی‬
‫ههموویان دواجار مامۆستا ووته وتێبینی وڕاست کردنهوەی خۆی لهسهر واڵمهکانیان دەدات‪ ،‬بهم جۆرە‬
‫مهبهستی خۆی دەپێکێت که گهیاندنی زانیارییه‬
‫‪_ ٢‬له ڕێگهی بهکار هێنانی چیرۆکهوە‪:‬‬
‫مامۆستا دەتوانێت لهڕێگهی گێڕانهوەی چیرۆکێکهوە مهبهستهکهی خۆی بگهێنێت‪ ،‬ئهم جۆرە زۆر‬
‫سهرنج ڕاکێشه و بهباشی زانیارێکه لهمێشکی بهرامبهر دەچهسپێنێت وبیر چوونهوەی ئهستهمه‬
‫‪_ ٣‬ڕێگهی بهکرداری کردن(پڕاکتیکی)‪:‬‬
‫مامۆستا فێرخوازەکانی دەکات بهچهند گروپێک‪ ،‬ئهو زانستهی که خوێندویانه بهکرداری دەکهن و ههر‬
‫گروپێک ههڵسهنگاندن بۆ کاری ئهوی تر دەکات وتێبینی خۆی دەدات ‪ ،‬دواجار مامۆستا ووتهی کۆتای‬
‫خۆێی دەدات لهسهر کارەکهیان ‪ ،‬ئهم ڕێگهیه زۆر سهرکهوتوو وە وگیانی هاوکار وکاری بهگرووپ‬
‫زیاد دەکات‬
‫‪_ ٤‬ڕێگهی وانه ووتنهوە لهالیهن فێرخوازەوە‪:‬‬
‫لهم ڕێگهیهیاندا‪ ،‬فێرخواز ههڵدەستێت بهڕۆڵی مامۆستا ‪،‬بابهتێک بهشێوەیهکی باش ئامادە دەکات‬
‫وبهئامادەبوونی مامۆستا بۆ هاوڕێکانی باس دەکات‪ ،‬دواتر مامامۆستا تێبینی خۆێی لهسهر دەدات ئهگهر‬
‫پێویست بوو‪ ،‬ئهم ڕێگهیه دەبێته هۆی درووست بوونی متمانهیهکی زۆر الی فێرخواز‬
‫‪_ ٥‬ڕێگهی بهگرووپ کردنی پۆل و ووت وێژی نێوان گروپهکان‪:‬‬
‫دیارە ئهم ڕێگهیه بهئامادە بوونی مامۆستا دەکرێت وخۆێی سهرپهرشتی دەکات بهڕێک خستنی کات بۆ‬
‫ههردوو گروپهکه‪ ،‬بهجۆرێک ههر گروپهو قسهی خۆی دەکات وبهڵگه بۆ قسهکانی دێنێت له‬
‫بهرامبهردا گروپی دووەم ووت وێژ لهسهر قسه وبهڵگهکانی ئهوانی تر دەکهن‬
‫‪- ٦‬ڕێگای بهدراما کردن وڕۆڵ بینین‬
‫ڕێگهیهکی کۆنی گهیاندنی زانسته‪ ،‬فێرخواز تێیدا دەبێت بهئهکتهر و ڕۆڵ دەبینێت‪ ،‬دەتوانین بڵێین‬
‫ههندێک له زانست پێوستی بهم جۆرەیه وەکو بینینی ڕۆڵی مامۆستا یان پارێزەر هتد‪٠٠٠‬‬
‫‪_٧‬ڕێگهی بینا کردن لهسهر پایهکان (القواعد)‪:‬‬
‫بهجۆرێکه که مامۆستا تهنها پایهکان (القواعد) و هێڵه گشتێکان باس دەکات دواتر داوا له فێرخواز‬
‫دەکات نمونهی لهسهر بێننهوە دیارە ئهم ڕێگهیه دەبێت فێرخوازەکانی له ێاستێکی بهرزدابن‬
‫‪_ ٨‬ڕێگهی وەرگرتن ڕاستهو خۆ له دەمی مامۆستا وە (االلقاء)‪:‬‬
‫واتا قسهکردنی مامۆستا وگوێگرتنی فێرخواز بهبێ هیچ ووت وێژێک وتێبینییهک‪ ،‬واته له کۆتایدا‬
‫مامۆستا تهنها گهیهنهرە وفێرخوازیش گوێگر و وبهدەرئهنجام ڕازی‬
‫‪- ٩‬ڕێگهی لهبهر کردن ووتنهوە‪:‬‬
‫فێرخواز ئهوەی دەیدەرێتێ و بۆی باس دەکرێت دەقا ودەق لهبهری دەکات ودیڵێتهوە بهبێ مافی ووت‬
‫وێژ وتێبینی ‪ ،‬مامۆستاش لهم ڕێگهیه تهنها گهیهنهرە‬
‫_بهدەر لهم ڕێگایانه چهند ڕێگهیهکی تریش ههن ‪ ،‬بهاڵم دەتوانین بڵێین ئهمانه ڕێگه سهرەکێکانن‬
‫وە دەتوانین بڵێین ههموو ڕێگهکان له سێ ڕێگهی سهرەکی جێگهیان دبنهوە کهئامانهن‪:‬‬
‫‪_ ١‬تهنها ئهرک لهسهر مامۆستا یه ‪ ،‬وەکو وانه وتنهوە و کۆڕ بهستن وسیمینار‬
‫‪_ ٢‬ئهرک دەکهوێته س هر مامۆستا و فێرخواز ‪ ،‬وەکو ووت وێژ وههڵسهنگاندن و تێبینی لهسهر‬
‫بابهتهکان‬
 ‫‪_ ٣‬تهنها ئهرک لهسهر فێرخواز ە ‪ ،‬وە ئامادەکردنی لێکۆڵینهوە (البحث) ئامادەکردنی بابهت‬
‫_له کۆتایدا دەڵێین باشترینی ڕێگاکان ئهوەیه که مهبهست بپێکی ئهویش گهیاندنی زانیارێکانه‬
‫جا مامۆستا خۆی بابهتهکه دەگهێنێت یان فێرخواز بهشداری پێدەکات‪ ،‬بۆرد بهکار دێنێت یان داتاشۆ یان‬
‫تۆڕی ئهنتهرنێت یان ههر بابهتێکی تر‬
‫گرنگ ئهوەیه بزانیت که ههر یهک لهم ڕگایانه کهی و چۆن و بۆکێی بهکاردێنین‬
‫تا فێر خوازی سهر کهوتوو بهرههم بێت‪.‬‬

‫ڕۆڵی پەروەردە لە گەشەی بەردەوامی کۆمەڵگەدا‬

‫سیستمی پهروەردە له باشوری کوردستان پانتایییهکی بهرباڵوی بۆ شیکردنهوە و پێناسهکردن و‬

‫کارکردن ههیه‪ ،‬ههروەها ئهو چهمکانهی که له مێژوویهکی کۆنهوە کاری پێ کراوە و توانیوێتی‬
‫نهوەیهک پهروەردە بکات‪ ،‬بهاڵم له گهڵ ههنگاوەکانی بهرەوپێشچوونی جیهان‪ ،‬ئهم چهمکانهش‬
‫"دەسهاڵت و سیستمی پهروەردە" ڕوخسارێکی دیکهیان بهخۆوە گرتووە‪ ،‬ههر بهو پێیهش ههوڵدراوە‬
‫شێوازی نوێتر و کاراتر بۆ سیستمی پهروەردە دەستنیشان بکرێت؛ بهاڵم سهرەڕای ئهم گۆڕانکارییه‬
‫گرنگانه‪ ،‬بهڕێوەبهرانی پهروەردە هێشتا کاریان لهسهر پروگرامێکی نوێ بۆ پرۆسهی خوێندن و‬
‫دابینکردنی بودجهی پێویست که شایستهی ئهم بوارە بێت‪ ،‬نهکردووە و پرۆگرامه دەرسییهکانیش ناتوانن‬
‫ههڵگری ویستی کۆمهڵگهی ئهمڕۆی ههرێمی کوردستان بن‪ ،‬که خۆی له خۆیدا یهکێکه له هۆکاری‬
‫الوازی له پهروەردەی هێزی مرۆیی و سیستهمی خوێندندا‪ .‬له کاتێکدا بۆ چارەسهری ئهم گرفته‪ ،‬به‬
‫هۆی تهکنهلۆژیاوە به ئاسانی دەتوانین سوود له بهرههمی ئهرێنی و ئهزموونی پهروەردەیی واڵتانی‬
‫دیکه به مهبهستی دەوڵهمهندکردنی پرۆگرامهکانی پرۆسهی خوێندن وەربگرێت‪ .‬بۆیه پێویسته‬
‫پێداچوونهوەیهکی ڕیشهیی به سیستمی پهروەردەیی له ههرێمی کوردستاندا بکرێت‪ ،‬تاوەکو تاکێکی کارا‬
‫و وەبهرهێن پهروەردە بکات‪.‬‬

‫ئهگهر بهرپرسانی حکوومهت و الیهنه سیاسییهکانی ههرێم بهم دیدەوە سهیری سیستهمی پهروەردە‬
‫بکهن‪ ،‬بهرههمی ئهم سیستهمه وەکوو ئامرازێک دژی پێشکهوتن ڕەفتار دەکات‪ .‬بۆیه ئهرکی سهرەکیی‬
‫بهرپرسانی پهروەردەیه که به داڕشتنی پرۆگرام و یاسای گونجاو ههوڵی سڕینهوەی تێڕوانینی ههڵهی‬
‫هزریی کۆمهڵگه و الیهنه سیاسییهکان سهبارەت به پهروەردە و پرۆسهی خوێندن بدەن و‪ ،‬تاکی ئهم‬
‫ههرێمه لهژێر رکێفی کهلتووری کهسی بهکاربهر که بهرههمی هزری واڵتانی عهرەبییه رزگار بکهن‬
‫و بهرەو پهروەردەکردنی تاکێکی وەبهرهێن ههنگاو بنێن‪ .‬بۆیه پێشنیار دەکرێت‪:‬‬
‫‪ -‬پرۆسهی پهروەردە و خوێندن وەكو پرۆژەیهكی مرۆیی سهیر بكرێت و له ئایین و سیاسهت جیا‬
‫بكرێتهوە‪ ،‬تاوکو كۆمهڵگهیهکی تهندروست و پێشکهوتووی لێ بکهوێتهوە‪.‬‬

‫‪ -‬کهڵکوەرگرتن له بنهما نوێیهکانی زانست به ئامانجی پراکتیزەکردنی پهروەردە و پێداچوونهوە به‬

‫پرۆگرامه کۆنهکان‪.‬‬

‫‪ -‬دەوڵهمهندکردنی کتێبه دەرسییهکان به زانستی سهردەم‪.‬‬

‫‪ -‬گۆرانکاری له شێوازی وانهوتنهوە‪ ،‬فێربوون و ههڵسهنگاندن بهڕچاوکردنی ئامانجی نوێی خوێندن‪.‬‬

‫‪ -‬گرنگتر له ههموو‪ ،‬گۆڕینی بهرپرسانی بااڵی پهروەردە که باوەڕیان به شێوازی نوێ له پرۆسهی‬
‫خوێندندا نییه‪.‬‬
 ‫سەرچاوە‬

‫‪١٠٠ -1‬بیرۆکه بۆ بهرێوبهردنی پۆل وەرگێڕانی‪ :‬مستهفا حهمهسهعید‪ ٢٠١٣-٢٠١٢(.‬چەمچەمال)‬

‫‪ -2‬چۆن دەبیته مامۆستایهکی سهرکهوتوو ‪ ,‬عوسمانی حاجی سهالم‬
‫‪ -3‬چۆن دەبیت به مامۆستایهکى سهرکهوتوو؟ وەرگێڕانى ‪ :‬مامۆستا فالح حسن کهالرى‬
‫‪ -4‬مامۆستای باش و سهركهوتوو كێیه؟(جگهرسۆز پێندڕۆیی‪ /‬ساڵی چاپ ‪.2010‬ههولێر‪.‬‬
‫‪ -5‬مامۆستای کارامهو وانهوتنهوەی سهرکهو ‪ ,‬تووئیدریس سیوەیلی‪ ,‬چاپی دووەم ‪2017‬‬