FERMENTASYON - DİSTİLASYON TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ

Fermentasyon ve damıtım birbirine bağlı bir seri işlemler dizisi olup, Fizik, kimya , Biyoloji, Elektronik,
Mekanik, gibi; Temel gibi pozitif bilimlerin tanımlamalarından oluşan, bir terminolojiye sahiptir. Yeni
başlayanlara kolaylık olması amacıyla, fermentasyon ve damıtım konuları içinde geçen, tüm kelime ve
deyimlerin, anlam karşılıklarını içeren bir sözlük oluşturmanın faydalı olacağını düşündüm. Bu sözlük, ucu
açık bir paylaşım olup, mevcut olanlara yeni terim ve tanımlamalar eklenebilir nitelikte oluşturulmuştur. Hobi
olarak, fermentasyon ve damıtım ile uğraşan emekdaşlarıma, faydalı olması temennilerimle.

2018 Karşıyaka - İzmir

Hayrullah Ercan

Hayrullah Ercan hocamızın bu güzel derlemesini sözlük haline getirmeye çalıştım. Umarım tüm
Fermantasyon dostlarımıza yararlı olacaktır. (Celal Mutlu)
Absorbsiyon 3
AbV .............................................................................. 4
Ada Karası .................................................................. 3
Alambic (alembik): ..................................................... 3
Ale:............................................................................... 3
Alfa amilaz .................................................................. 9
Alicante Bouschet...................................................... 3
Alkolmetre:.................................................................. 4
Amilaz.......................................................................... 4
Antosiyan .................................................................... 4
Aporak ......................................................................... 4
Azeotropi ..................................................................... 4
Baş............................................................................... 4
Bentonit ....................................................................... 4
Bitrex ........................................................................... 4
Blended Whisky ......................................................... 4
Bococop imbik............................................................ 4
Boğazkere .................................................................. 4
Bornova Misketi ......................................................... 5
Bourbon ...................................................................... 5
Bubble caps................................................................ 5
Buble caps .................................................................. 9
Carignan ..................................................................... 5
Chardonnay: ............................................................... 5
Cibre ............................................................................ 5
Cinsault ....................................................................... 5
Çal Karası ................................................................... 6
Damıtım ...................................................................... 6
Dansimetre ................................................................. 6
DAP ............................................................................. 6
Deflegmatör ................................................................ 6
Delik tepsili kolon ....................................................... 6
Delrin ........................................................................... 6
diisakkarit .................................................................... 8
Dimnit .......................................................................... 6
Distilasyon .................................................................. 6
Distilat.......................................................................... 6
Dolgulu kolon ............................................................. 6
dömisek ....................................................................... 8
Emir ............................................................................. 6
Etanol .......................................................................... 6
Eterik yağ .................................................................... 6
Ethanol ........................................................................ 7
Etil alkol....................................................................... 7
Etil Asetat.................................................................... 7
Etil etanoat.................................................................. 7
Fermentasyon ............................................................ 7
Ferrule ......................................................................... 7
Formaldehit ................................................................ 7
Forshot ........................................................................ 7
fruktoz.......................................................................... 8
Furfural ........................................................................ 7
Furfuraldehyte ............................................................ 7
Fuzel yağlar ................................................................ 7
Gamay Noire .............................................................. 8
glikoz ........................................................................... 8
Gliserin ........................................................................ 8
Göbek alkolü .............................................................. 8
Gün kurusu................................................................. 8
Hall effect sensor ...................................................... 8
Hava kilidi ................................................................... 8
Hidrometre.................................................................. 8
Horoz Karası .............................................................. 8
İnvert şeker ................................................................ 8
İrlanda Viskisi ............................................................. 8
Kabarcık Yüksüklü Kolon ......................................... 9
Kalecik Karası ............................................................ 9
Kondenser .................................................................. 9
Kupaj ........................................................................... 9
Kuşak ısıtıcı................................................................ 9
Kuyruk ......................................................................... 9
Lager ........................................................................... 9
Lalvin ........................................................................... 9
Liebig soğutucusu ..................................................... 9
Macabeau ................................................................... 9
Mahlep ........................................................................ 9
Malt .............................................................................. 9
MAP............................................................................. 9
Mashing ...................................................................... 9
Maya.......................................................................... 10
Maya Besini.............................................................. 10
Mayşe........................................................................ 10
Melas ......................................................................... 10
Merlot ........................................................................ 10
Mesh.......................................................................... 10
Metanol ..................................................................... 10
Methanol ................................................................... 10
Metil Alkol ................................................................. 10
Mezcal ....................................................................... 13
Mono Ammonium Phosphate .................................. 9
monosakkarit.............................................................. 8
Monosepaj ................................................................ 12
Moonshiner .............................................................. 10
Narince...................................................................... 10
Öküzgözü ................................................................. 11
papağan .................................................................... 11
Papazkarası ............................................................. 11
Parot .......................................................................... 11
Perforated plate ....................................................... 11
pH .............................................................................. 11
pH metre ................................................................... 11
PID termostat ........................................................... 11
Pilsner ....................................................................... 11
Pipet .......................................................................... 11
PMS........................................................................... 11
Pot stil ....................................................................... 12
potasyum Metabisülfit ............................................. 11
Potasyum Sorbat ..................................................... 11
power of Hydrogen.................................................. 11
Proportional + Integral + Derivation ..................... 11
Proses ....................................................................... 12
Raflı kolon ................................................................ 12
Raschig ..................................................................... 12
Razakı ....................................................................... 12
Reflux kolon.............................................................. 12
Riesling ..................................................................... 12
Rom ........................................................................... 12
Sakkaroz ..................................................................... 8
Sauvignon Blanc .................................................... 12
Semillion ................................................................... 12
Sensör ....................................................................... 12
Sepaj ......................................................................... 12
Shiraz ........................................................................ 12
Shot gun.................................................................... 13
Single Malt ................................................................ 13
Sultani - Sultaniye ................................................... 13
Suma ......................................................................... 13
süreç .......................................................................... 12
Şerbetçi Otu ............................................................. 13
şlempe ........................................................................ 8
Şlempe ...................................................................... 13
tail ................................................................................ 9
Teflon ........................................................................ 13
Tekila......................................................................... 13
Termostat ................................................................. 13
Thumper ................................................................... 14
torf.............................................................................. 14
Triasetin .................................................................... 14
Triclamp .................................................................... 14
Turba ......................................................................... 14
Varietal ...................................................................... 12
Vinometre ................................................................. 14
Absorbsiyon: Emilim, soğurma, içine çekme,anlamında kullanılan Latince kökenli terim. Madde veya
enerjinin bir ortamda kısmen yakalanması, sıvı ve gaz bileşenlerin gözenekli, katı bir yapı tarafından emilip
tutulması, sindirilmesi anlamında kullanılır.

Ada Karası: Avşa adası orijinli olup, Erdek ve Balıkesir yöresinde de yetiştirilmekte olan şaraplık ve
sofralık, çok lezzetli bir siyah üzüm türü. Şifa amaçlı olarakta tüketilir. Anadolunun bazı yörelerindede
yetiştirilmektedir. Ancak yetiştirildiği bölgeye göre üzümün olgunlaşma süresinde ve kalitesinde farklılıklar
meydana gelmektedir. Sıcaklığa bağlı olarak; Ege bölgesinde yetişenleri daha tatlı bir yapıya sahipken
diğer bölgelerdekileri daha değişik tat ve aromalarda olabilmektedir. Taneleri iri kalın kabuklu ve serttir.
Alkol miktarı ortamala yüzde 12, olan orta asitli, yıllandırmaya uygun şaraplar verir. Kupajlarda (Özellikle
Cabernet Sauvignon ile) tercih edilir.

Aktif Karbon: Hava, su ve etil alkol gibi ortamlarda bulunan, istenmeyen kokulu bileşikleri, kimyasal olarak
absorbe edip, bünyesinde toplayan, yüksek saflıkta, aktive edilmiş karbon içeren, kömür formlarının genel
adı. Karbon toz zerreciklerinin sıkıştırılmasıyla edilmiş pellet tipinde olanlarının yanında, meşe kömürü veya
Hindistan cevizi (coconut) kabuğundan yapılmış granül veya un şeklinde olan türleri vardır. Etil alkol
filtrasyonunda, meşe kömürü ve coconut menşeili granüler yapıda olanları kullanılır.

Alambic (alembik): İlk potstill imbiği icat ettikleri düşünülen Arapların, damıtma cihazına verdikleri ad. İmbik

Ale: Sıcak fermantasyon yöntemiyle, üst köpük mayasından mayalanmış arpadan yapılan, tatlı, tam
gövdeli ve meyveli bir tatlar içeren, bira türlerinin genel adı ,

Alicante Bouschet: Fransa'nın güneyinde ve İspanya'da yaygın olarak yetiştirilen bu kırmızı üzüm,
ülkemizde, İzmir civarında yetişir. Etli kısmı, kabuğu gibi kırmızı olup, alkol ve asidi düşüktür. Ttek başına
kaliteli şarap yapımına müsait değildir. Cinsault, Carignan, Öküzgözü ve Çalkarası üzümleri ile kupajları
yapılır

Alkolmetre: Damıtılmış distilat içindeki, alkol yüzdesini hacımsal olarak (AbV= Alcohol by Volume) ölçen,
daldırmalı, cam tüp şeklinde bir çeşit, dansimetre ölçü aletidir. Damıtımcılar genellikle 1-100 skalalı olanını
kullanırlar.
Amilaz: Bitkilerde bulunan selüloz,nişasta gibi yüksek yapılı karbohidratları, bir disakkarit olan maltoz ve
dextroza katalizleyen enzimlerin genel adı. İnsanlarda, tükürük bezleri ve pankreasta salgılanan, aktif bir
enzimdir. Tahıl tanelerini maltlama işlemlerinde, çimlendirme esnasında kendiliğinden oluşur. Alfa ve beta
olmak üzere iki tipi vardır. Nişastanın, malto - dextrinlere indirgenmesinde, etkileri kimyasal olarak bazı
küçük farklılıklar göstersede, birbirlerinin tamamlayıcısıdırlar. Alfa amilaz, arpa maltlamada, 60 C ye kadar
sıcaklıklarda çalışabilmesine rağmen, beta amilaz 50C üzerine çıkamaz.

Antosiyan: Kırmızı üzüm kabuğu başta olmak üzere; vişne, kiraz, karadut, mor havuç ve kırmızı pancar gibi
koyu renkli meyve ve sebzelere renk veren, sağlığa bir çok faydası olan, kırmızı maddenin adı.

Aporak: Suma damıtımında, çöp (forshot) kısmı çıkarıldıktan sonra kalan ürünün; Baş, göbek ve kuyruk
ayrımı aşamasında, göbek alkolünün alınmasıyla, bir sonraki damıtımda kullanılmak için ayrılan, baş ve
kuyruk alkollerinin karışımına verilen ad..

Azeotropi: Sabit bir kaynama noktası bulunan ve sıvı ile buhar hallerindeki bileşimi aynı olan, çözeltilerin
damıtım esnasında birlikte ayrılmaları durumudur. Örnek olarak; etil alkol distilasyonunda 96 AbV den
sonra, etanolün suyla azeotropi oluştuması sonucu, daha yüksek saflıklara çıkılamaması gösterilebilir.

Baş (head): Suma alkolünün ayrımlı damıtımında, çöp atıldıktan sonra gelen, toplam işe yarar alkolün,
hacmen ilk % 10 – 12 siini teşkil eden kısmı (bkz. Aporak)

Beaujolais (fr.Bojole): Fransanın Lyon şehrinin, kuzeyindeki, Beaujolais bölgesinde “Gamay”

üzümlerinden yapılan taze şarapların genel adı. Bordeaux üretimi pahalı şarapların dışında, Fransızların
günlük tükettikleri kolay içimli sofra şaraplarıdır. Bu şarapların genellikle, menekşe rengine benzeyen
maviye dönük, açık bir kırmızı rengi vardır. İnce gövdeli, düşük tanenli ve yüksek asitli, hafif, taze ve
meyvemsi aromalarıyla, erken içilmeye uygun, ferahlatıcı bir karektere sahip, neşeli şaraplardır. ve
çoğunlukla beyaz şarap gibi biraz soğuk içilirler. Kokuları çilek, kiraz, armut gibi aromaların karışımından
oluşur. Yıllandırmaya müsait olmadıklarından taze tüketilirler.

Bentonit: Şarap tortusunu çöktürüp ayırmak için, (özellikle beyaz şarap) sulandırılarak kullanılan bir katkı
maddesi.

Bitrex: İçilmesini önlemek amacıyla, ticari metil alkolleri acılaştırmada kullanılan, Denatonyum benzoat adlı
kimyasalın ticari ismi.
Blended Whisky: Harmanlanmış Skoç viskilerininin genel tanımı. Birden fazla, tek damıtımlı (single malt)
viskisinin değişik oranlarda karışımıdır.
Örnek vermek gerekirse; En tanınmış blended Schotch lardan biri olan, Chivas Regal, değişik damıtım
evlerinden toplanarak üretilen, bir harman viskidir ve kendi damıtımevi yoktur. Ülkemizde çok populer olan,
“Johny Walker red label” 50 den fazla single malt viskinin harmanıyla yapılmıştır.

Bococop imbik: Kolon çıkışında, içinde soğutma suyunun sirkülasyon yaptığı, helezonik bir serpantin
gömülü olan, reflux kolonlu imbik tipi. Bu mimariye sahip imbiklerde; deflegmatörlü kolonların tersine,
distilat soğutma suyunun içinden geçirilerek soğutulmaz. Tam tersine distilat, buhar yoluna yerleştirilmiş,
içinden soğutma suyunun kontrollü olarak geçtiği, helezonik sarımlı, bakır borulu bir serpantini yalayarak
soğur.

Boğazkere: Diyarbakır, Elazığ, Malatya ve Gaziantep civarında; çakıllı, kalkerli ve killi, kırmızı topraklarda
yetişen ve Türkiyenin en iyi şaraplık üzümleri arasında yer alan, kalın kabuklu, taneni yüksek, asiditesi
düşük, siyah bir Mezopotamya üzümü çeşidi. Adı, ağızda ve boğazda burukluk yaratmak anlamına
gelen, boğaz kermek deyiminden gelir. monosepaj olarak da guzel şarap vermekle birlikte, yuksek
taneninden dolayı genellikle Öküzgözü ile kupajı yapılır. Güzel meyve tatlarını barındırdığından, içimi
oldukça zevklidir.
Bornova Misketi (Muscat de Frontignan): Adını İzmir ilinin, Bornova ilçesinden alan, şaraplık, beyaz üzüm
çeşidi. Özellikle İzmir de; Bornova, Menderes, Seferihisar, Menemen ilçeleri ve Manisa ve ilçelerinde, killi
ve kumlu topraklarda yoğun olarak yetiştirilmektedir. Sofralık olarak ta tüketilebilir.
Taneleri orta büyüklükte, yuvarlak, kalın kabuklu, düşük asitli, sulu bir üzüm çeşididir. En belirgin özelliği
aromatik yapısıdır. Oldukça hoş ve baskın bir kokuya sahiptir. Narin yapısı nedeniyle, özellikle külleme
hastalığına karşı hassasiyeti, üretim alanlarında kayıplara sebep olur. Ulaşım sırasında büyük kalite
kayıplarıda yaşandığından. Çanakkale, Denizli, Güney ve Çal ilçelerinde de üretim alanları oluşmaya
başlamıştır.

Bourbon: Amerikan viskilerinin bir türü olup, adını Kentucky eyaletinin Bourbon bölgesinden alır.
Mayşesinde, %51 mısır başta olmak üzere, çavdar, buğday ve arpa bulunur. İçleri yakılmış beyaz meşe
fıçılarda, en az iki yıl bekletildikten sonra şişelenir. Bundan dolayı, kendine özgü vanilya kokusuna, yanık
meşe tadına ve İskoç viskilerinden daha koyu ve kırmızımtrak bir renge sahiptir. Alkol oranı en az %40
AbV olmalıdır. Ünlü Bourbon viskileri arasında Jim Beam, İmperial, Kessler gibi markalar sayılabilir.
*** Bourbon viskisi, fıçıya girmeden evvel birkaç kez aktif karbon dan geçirilirse, Tenesse viskisi adını alır.
En tanınmışı Jack Daniel's serisidir.
*** Skoç viskilerine buz atıldğında aroma ve tatlarında azalma olur. Bu nedenle soğutularak buzsuz içilir.
Ancak, Bourbon veya Tenesse türü, Amerikan viskileri daha alevli bir lezzete sahip olduklarından, hepsine
buz yakışır. Amerikalılar bol buzlu viskiye "Bourbon on the rocks" derler.
*** Aynı işi "Schotch on the rocks" olarak denemek, İngilterede pek hoş karşılanmaz. Fransada ise durum
daha ciddidir. Konyağa buz atanı döverler.

Bubble caps: bkz.kabarcık yüksüklü, raflı reflux kolon.

Cabernet Sauvignon: Kabernet sovinyon, şaraplık üzümlerin imparatoru olarak bilinen ve dünyanın en
ünlü, en aranan, en çok yetiştirilen, en çok şarap yapılan, şarapları en pahalıya satılan siyah üzümü.
Bağları yeryüzünde bir çok ülkede 3000.000 hektar yer kaplayan, yıllanma potansiyeli en fazla olan
üzümlerden biridir. Uzun süre yıllanma potansiyeli, yıllandıkça değişen özellikleri ve nadirliği sayesinde,
kendine has borsası olup, altın veya mücevher yatırımlarına yakın kazançlar sağlayabilen menkul bir değer
haline gelmiştir..
Doğru saklama koşullarında iyi örnekleri 20 yıl ve üstü sürelerde yıl saklanabilir. Küçük yuvarlak ve koyu
siyah taneli büuük salkımlar verir
Genelde yoğun renkli, kırmızı meyve aromalı, orta asitli, yoğun tanenli ve gövdeli şarapları olur. Ülkemizde
bolca yetiştirilir Öküzgözü, Merlot ve Shiraz gibi türlerle kupajları yapılır,

Carignan: Menşei, Güney Fransa ve İspanya olan siyah üzüm türü. Türkiyede ege'nin yumuşak ikliminde,
İzmir yakınlarında , kumlu ve çakıllı topraklarda yetişir.

Chardonnay: (Şardone okunur) Fransız kökenli, şaraplık beyaz üzümlerin,en asili olarak kabul edilen ve
yetiştiği bölgeye göre, taşıdığı meyve aromaları ve içerdiği mineraller değişebilen, sıra dışı, narin bir üzüm
türü. Fransa dışında, hem soğuk hem sıcak bölgelerde yetişir. Ilıman yerlerde yetişenleri; Narenciye,
kavun ve şeftali, aromalı şaraplar verirken, Amerika ve Avustralya kıtalarının, sıcak bölgelerinde
yetişenleri; tropik meyve tatları, muz, ananas, mango ve incir aromalı şaraplar verir. Bu kadar geniş bir
aroma yelpazesine sahip olmasından dolayı, en iyi şaraplık beyaz üzümlerin başında gelir.

Cibre: Genelde şarap yapımcılarının kullandığı bir terim olup. üzüm ve benzeri sulu kabuklu meyvelerin
şıraları sıkıldıktan sonra kalan posadır. Rezidüel şeker içerdiğinden, mayşelendirilerek, alkol damıtımı
amaçlı değerlendirilir

Cinsault (Senso): Fransız kökenli bir üzüm olmakla birlikte, Türkiye’de, Trakya bölgesinde yetişen,
Şensu, Şensoy gibi isimler alan siyah üzüm çeşidi. Şarap yapımında tek başına kullanılacak kadar
seçkin bir çeşit olmamakla birllikte, düşük asitli, hafif, yumuşak, baharalı, aromatik yapısıyla, kupajlara;
yumuşaklık, meyvemsi, parfümsü aromalar kazandırır. hafif gövdeli ve eskitilmeye müsait olmayan ,
kırmızı şarap kupajlarında kullanılır.

Çal Karası: Denizli yöresinde, 1200 rakımlı yaylalar üzerinde yetişen, az renk veren, etli ve sulu, kırmızı bir
üzüm çeşidi. Olgunlaştığında asiditesi çok iyidir. Meyve aromaları içerir. Az renk verme özelliğinden dolayı,
roze şarap üretiminde kullanılan bir çeşittir.

Dansimetre: Arşimet prensibiyle çalışan, sıvıların yoğunluk (dasite) ölçümlerinde kullanmak amcıyla özel
olarak kalibre edilmiş daldırmalı, cam tüp şeklindeki aletlerin genel adı. Kalibre edildikleri sıvının cinsine
göre, değişik isimlerle anılırlar.

DAP (Di Amonium Phosphate): Etil alkol fermentasyonunda, maya besini olarak kullanılan madde.

Deflegmatör ( Dephlegmator): Reflux kolonların en üst çıkışına, dik yollu olarak monte edilen, soğutma
suyu debisi, kontrol edilebilen, reflux akışı destekleyen bir çeşit ön yoğunlaştırıcıdır.Tek boru geçişli (Liebig)
ve çok boru geçişli (Shot-gun) ve spiral serpantinli (Graham - bococop) tipte olanları vardır.

Delik tepsili kolon (Perforated plate): Cam, krom veya bakır bir sütun içinde; Birbirlerine geçişli, almaşık
dizilimli, geri akış kanallarıyla bağlanmış, üstüste dizili, delikli bakır tepsilerden oluşan raflı reflux kolon
çeşidi.

Delrin (POM= Polioksimetilen): Alman Kimyager Herman Staudinger tarafından bulunmuş ve 1960'larda
DuPont şirketi patentiyle, Delrin markası altında ticari hale getirmiş, formaldehit polimerizosyonuyla elde
edilen bir termo plastik çeşidi. Polyasetal veya asetal olarak da bilinir. Yapısındaki; Oksijen ve metilen
gruplarının sahip olduğu yüksek orandaki kristalize yapı sayesinde, herhangi bir takviye malzeme ve
katkıya gerek olmaksızın bile, yüksek oranda sertlik ve sağlamlığa sahiptir. Kimyasal solventlere,
petrokimya ürünlerine, yağlara, greslere, alkalilere ve sıcak suya dayanıklıdır. Bu üstün özelliklerinden
dolayı bazı endüstriyel alanlarda imalatta metal yerine tercih edilir. Sertlik, hafiflik ve torna - tesviye
tezgahlarında, kolay işlenebilirlik avantajları sayesinde; Hassas mekanizmalarda, robotik projelerde, dişli,
pasolu mil, mil yatağı, robotik kol gibi parçaların yapımında bir çok metale tercih edilir. Piyasada hammadde
olarak, değişik reklerde ve kalınlıklarda plaka olarak ve muhtelif çap ölçülerinde, dolgu çubuk olarak
bulunur,
Dimnit: Isparta Burdur Konya yörelerinde yetişen, Diklit, Dimrit gibi yöresel isimlerlede anılan çok tatlı bir
üzüm türü. Şaraplık, sofralık olarak tüketilmesinin yanında, özellikle pekmez yapımında kullanılır. Siyah ,
kırmızı ve beyaz çeşitleri vardır.

Distilat: İmbikte damıtılan alkol ,su buharı, eterik yağ, vb. her şeyin genel adı.

Distilasyon (Damıtım- Fractionation): Bir karışımı meydana getiren bileşenleri, uçuculuklarının (buhar
basınçlarının) farklı olmasından yararlanarak yapılan ayırma işlemidir. Bir sıvının gaz veya buhar biçimine
gelene kadar ısıtılıp, oluşan gazın veya buharın tekrar soğutularak yeniden yoğunlaşıp sıvı hale getirilip
toplanması, saflaştırma

Dolgulu kolon: K olon borusu içinde bulunan; seramik boncuk, örgülü inox çelik veya bakır mesh telleriyle
doldurulmuş ve bu sayede distilatın geçişini yavaşlatarak geri akışı sağlayan reflux kolon sistemi.

Emir: Nevşehir de, Kapadokya’nın 900-1000 m. rakımlı, volkanik topraklı, yaylalarında, Kızılırmak
havzasının yumuşak ikliminde, yaz güneşini iyi alan, ama sıcaktan kavrulmayan, gece- gündüz sıcaklık
farkının yüksek olduğu, bağlarda yetişen, Türkiye’nin en önemli, beyaz şaraplık üzümlerinden biridir
“Emir” Kapadokya’nın en soylu üzümüdür. Yeşil-sarıdan, açık sarıya giden tonlarda, taneler içerir.
Yeşil elma tadında, mineralli lezzetler içeren, asiditesi kuvvetli, hoş ve kolay içimli, serinletici şaraplar verir.
Köpüren şarap yapımına da elverişlidir.

Etanol: bkz. Etil alkol

Eterik yağ: Bitkilerin; çiçekleri,yaprakları, tohumları odunları ve meyve kabukları gibi kısımlarından buhar
distilasyonuyla ayrıştırılan, aromatik özellikte, uçucu yağların genel adı. Esans adıylada bilinir. Bütün
parfümle;r değişik eterik yağların, uygun çözücülerde seyreltilmiş karışımlarıdır. Örn.Pimpinella Anisum
çiçeklerinden elde edilen anason yağı. Lavanta yağı, kekik ve biberiye yağı gibi.

Etil alkol (Ethanol, Aethyl Alcohol): formülü C2H6O veya C2H5OH olan , 78,37 °C de kaynayan içki
yapımında kullanılan, bitkisel kökenli ,yegane alkol türü.

Etil Asetat (Etil etanoat- EA): Etil asetat; CH3COOCH2CH3 formülüyle ifade edilen, şarapta ve mayşelerde
fermentasyon esnasında oluşan, etanol ve asetik asitin esteridir. Aynı zamanda gıda sanayiinde
şekerlemelerde-çay ve kahvedeki kafeini uzaklaştırmada kullanılan uçucu organik bir asit karakteri taşır.
Armut aromasına sahip, jel kıvamında, renksiz bir bileşik olup, kaynama derecesi 77.8 dir ve. kaynama ile
etil alkolden tam ayrıştırması zordur.
Havadaki oksijenle teması sırasında şarap içindeki etil alkolün, asetaldehite dönüşmesi sonucunda, şarabın
sirkeleşmesine neden olur. Sanayide güçlü bir çözücü olması nedeniyle sık üretilen bir maddedir.
Düşük toksin özelliği ve hoş kokusu nedeniyle; bazı yapıştırıcılarda, aseton ve asetonitril türü solventlerde,
parfümlerde, boyalarda, çözücü, seyreltici, ve sertleştirici olarak kullanılır. Distile içkillerin damıtımlarında,
oluşması, fazla toksik olmamasına rağmen, aromayı etkilediği için istenmeyen bir durumdur. Rakıdaki
aseton kokusunun, başlıca sorumlusu bu bileşiktir

Fermentasyon: Ekmek mayasının çok yakın akrabası olan belli maya grupları; özellikle Saccharomyces
Cerevisiae ve Saccharomyces Bayanus, şırada bulunan şekeri, basit tabiriyle yiyerek, bir yandan çoğalır,
bir yandan yan da ürün olarak etil alkol (etanol) üretirken, karbondioksit + ısı açığa çıkarır. mayaların bu
yaşam döngüsüne fermentasyon denir.

Fermenter: İçinde fermentasyonun yapıldığı, hava kilidi takılabilen, hava geçirmez şekilde
kapatılabilen, damacana, bidon veya kova şeklindeki kap.

Ferrule: Paslanmaz çelik boruları eklemek amacıyla, ağızlarına kaynatılan ve özel contaları ve kelpçeleri
olan flanş türü. (bkz. Triclamp)
Formaldehit: Diğer ismi Metanal, formülü CH2O olan bu kimyasal, aldehitlerin en basit üyesidir. Kötü kokulu
ve renksiz olup. zehirli ve kanserojendir. Formaldehitin %40 lık sulu çözeltisine Formalin veya Formol denir.
bir miktar metil alkol içerebilir. Tıpta; patoloji ve anatomi laboratuarlarında, mumyalaştırıcı etkisi nedeniyle
kadavraları ve alınan doku örneklerini tesbit etmede kullanılır. Endüstriyel kullanım alanıda çok yaygındır.
Yapıştırıcılarda, katalitik, temizlik madelerinde, oda spreylerinde, mobilya ve dekorasyon malzemelerinde,
formika imalinde, kullanımı yaygındır.
*** Damıtımcılar açısından önemi; İçilen metil alkolün, vücuttaki yıkımı sonrasında, metabolit olarak ortaya
çıkan, körlüğe ve ölüme sebep olan, asıl etken oluşudur. Başka bir söylemle, metil alkol öldürmez,
oluşturduğu formaldehit öldürür.

Forshot (ing.): Alkol damıtımında, imbikten ilk gelen ve çöp tabir edilen, hiç bir şekilde içecek olarak
kullanılmayan distilat.

Furfural (Furfuraldehyte): Formülü C4H3OCHO olan. bir aldehit türü. Normal şartlarda renksiz, güzel
aromalı bir sıvıdır. Furfural, ceviz, fındık ve badem gibi aromaların ana kimyasal bileşenidir. Keza yüksek
ısılarda reçinemsi, karamel lezzetleri de yine furfuraldan açığa çıkar. Kestane, akçaağaç ve keçiboynuzu
gibi odunsu tatlı aromalar hep furufural bileşenleridir. Viski, karakteristik aromasını içerdiği bir çok furfural
bileşiğinden alır.
Ayrıca birçok reçine ve organik madde sentezinde, petrol arıtımında, ve çözücü özelliğiyle makine
yağlarının saflaştırılmasında kullanılır. Metanol distilasyonu esnasında kuyruk alımına devam edilirse fuzel
yağlarla birlikte distilata karışabilir. İyi damıtılmamış içkilerde aşırı miktardaki furfural zehirlenmelere yol
açabilir.
Fuzel yağlar (Fusel oils): Fermantasyon sonucu üretilen mayşenin damıtımında, etil alkolün dışında
oluşan; amil propil ve bütil alkollerden meydana gelen, kötü tad ve kokuya sahip yan ürünlerin genel adı.
Fuzel yağların buharlaşma dereceleri genelde 120 -137 C arasında olmakla beraber, etil alkol damıtımında
yüksek ısılara çıkıldığında, kuyruk alkolüyle birlikte geldikleri görülür. Damıtım, zamanında sonlandırılırsa,
fuzel yağların çoğu kaynama noktalarının yüksekliğinden dolayı şlempe içinde kalır, distilata geçemez.

Gamay Noire: Fransa'da; %60'ı Beaujolais bölgesinde ve Loire Vadisi'nde yetişen, asiditesi yüksek, tanen
oranı düşük, seçkin bir siyah üzüm çeşididir.

Gliserin (glycerine - glycerol): Sıvı formda, hafif tatlı, zehirli olmayan bir şeker alkolüdür. Kimyasal
sınıflandırma olarak, polar, organik bir trihidroksi alkoldür. Gıda ve tıbbi amaçlı kullanımda, gliserin adıyla
bilinirken, endüstriyel kullanımda daha çok “gliserol” olarak anılır. Alkol ve su ile her oranda karışır,
asetonun içerisinde çözünür ve kaynama noktası oldukça yüksektir. Hacminin tam 4 katı suyu absorbe
edebilme özelliğine sahiptir.
Gliserin Petrokimyasal yollardan ve doğal yollardan elde edilebilir. Gıda, tıbbi ve kozmetik amaçlı olarak,
bitkisel yolla elde edilmiş, E422 kodlu, “food grade” tipi gliserin kullanılır.
İçki ve gıda yapımında tatlandırıcı olarak şeker yerine ve kıvam sağlayıcı kullanımı yaygındır. İçki
aromalarının ( örn. anason) alkole bağlanmalarına destek olur. Tatlılık oranı, sakarozun yaklaşık %60 na
denk gelmekle beraber, eşit miktarlarda kalorisi aynıdır, ancak, kan şekerini yükseltmez.
Gliserinin günümüzde bilinen yaklaşık 1500 farklı kullanımı bulunmaktadır.
Ayrıca Gliserin; Trinitrogliserin ve Nitrik asitle birleştirilerek, dinamit yapımında kullanılır.
Göbek alkolü (mid point): Suma alkolünün, ayrımlı damıtımında, “baş” kısmından sonra gelen, hacmen
%60 – 70 ini teşkil eden ve alkolün, içki yapımında kullanılabilir olan en makbul kısmı.

Gün kurusu: Kayısı meyvesinin; herhangi bir kimyasal (kükürt , vs.) kulanmaksızın güneş altında
kurutulmuş ve içki üretiminde kullanılabilir tipte olanı

Hall effect sensor (Alan etkili sensör): Her türlü mıknatısın oluşturduğu manyetik alanı tesbit eden,
transistör yapısında, yarı iletken bir devre elemanıdır. Endüstriyel otomasyon sistemlerinde çeşitli amaçlarla
yaygın olarak kullanılır. İmbik sistemlerinde, distilatın veya kondenserlerde dolaşan soğutma suyunun
debisini ölçen “flowmetre” lerin yapısında yeralır. Dolaşan sıvı veya buharın sısından etkilenmezler.

Hava kilidi: fermentere takılan ve fermentasyon esnasında, yan ürün olarak çıkan, karbon dioksit gazının,
fermenter kabında basınç oluşturmasını önlemek amacıyla, tahliyesini sağlayan, ancak dış ortam
havasındaki oksijeninde, mayşe ile temasını engelleyen nargile sistemidir. Bir şişe ve boruyla yapılabildiği
gibi, değişik şekillerde hazır olanlarıda mevcuttur.
Hidrometre: İçine daldırıldığı çözeltili sıvının (genellikle sulu çözelti) yoğunluğunu ölçen, Arşimed prensiyle
çalışan, dibinde safra ağırlığı bulunan cam tüplü bir dansimetredir Fermentasyonculukta sulu mayşelerde
erimiş şeker ölçümü için ve günlük ölçümlerle fermantasyon hızını, fermantasyonun sağlıklı ilerleyip
ilerlemediğini izlemek amacıyla kullanılır. Genelde skalaları, 900 -1000, 1000 -1100, 1100 -1200 değerleri
arasında taksimatlandırılmış setler halinde satılır.
Şarap. hidrometresi olarak en çok 990 -1170. skala kullanılır.

Horoz Karası: Gaziantep ve Kilis bölgesine ait olmakla beraber, Tokat, Amasya yöresindede yetiştirilen,
mavi - siyah çok iri taneli, orta kalınlıkta kabuklu, dolgun iri salkımlı (900 g) sofralık ve şaraplık bir üzüm
türü. Yerli üzümler arasında en kaliteli sek ve dömisek şarap yapılan çeşitlerden birisidir.

İnvert şeker: Şeker mayşelerinde, fermentasyondan evvel, mayaların daha verimli ve hızlı çalışmalarını
sağlamak amacıyla, sofra şekeri sakkarozun, (sucrose) sitrik asit ve ısı etkisiyle, kendi bileşenlerine, yani
glikoz ve früktoza ayrılması neticesinde ortaya çıkan, şeker karışımı şurubuna verilen ad.
Kısaca; Bir diisakkarit olan Sakkarozun, birbirlerinin monosakkarit izomerleri olan, glikoz ve fruktoza
indirgenmiş hali, diye de ifade edilebilir.

İrlanda Viskisi (Irish Whiskey): İrlandada; üç kere damıtılıp, turba kömüründe, kapalı ateşte kurutulan
maltlardan üretillen, single malt viski kategorisinde, yumuşak içimli, oldukça kaliteli viskiler gurubu.
Tercihen sek içilirler. Skoç viskiler “whisky” olarak yazılırken, İrlanda viskileri “Whiskey" diye yazılır. İskoç
viskilerindeki yanık kokusu hissedilmez.

Kabarcık Yüksüklü Kolon (Buble caps): Cam, krom veya bakır bir sütun içinde; Birbirlerine geçişli, geri akış
kanallarıyla bağlanmış, üst üste dizili, üzerlerinde değişik sayılarda bakır veya krom kabarcıklı yüksükler
bulunan, raflı, reflux kolon çeşididir. Buble caps sistemi endüstriyel alkol damıtım tesisleri ve petrol
rafinerilerinde refraksiyon kulelerindede kullanılan en gelişmiş, yüksek verimli damıtım sistemidir. Tek
damıtımda %96 AbV alkol sağlayabilir.

Kalecik Karası: Ankaranın, Kızılırmak vadisindeki, Kalecik ilçesinde yetişen , genelde yüksek asitli, açık
renkli ve kolay içimli, tanensiz şaraplar veren, üzüm türü. Anadoluda yetişen en iyi şaraplık üzümler
arasında yer alır.

Kondenser: Reflux kolon veya potstill den çıkan distilatı su veya hava ile soğutarak yoğunlaşmasını ve gaz
fazından sıvı faza geçmesini sağlayan düzenektir. Su soğutmalı olanlarının Liebig, shot gun ve spiral
(Graham)türde olanları vardır. Hava soğutmalılarında petek+fan sistemi kullanılır.

Kuşak ısıtıcı: Mayşe kaynatmak için, imbik kazanlarının yan cidarlarını, çepeçevre kuşatacak şekilde
üretilmiş elektrikli ısıtıcılardır. Mika ve seramik yalıtımlı olan, kazan hacmine göre, değişik güç ve çaplarda
sipariş üzerine yapılırlar. Yan çeperlerden homojen ısıtma yapmaları ve enerjilerinin dimmer ile kademesiz
olarak kısılabilmeleri nedeniyle en çok tercih edilen ısıtıcı türüdür,

Kupaj: Fransızcada harmanlama, paçal anlamına gelen bu terim; farklı üzümlerden üretilen şarapların,
şişeleme aşamasına geçilmeden önce birbirine karıştırılıp harmanlanmasını ifade eder. Farklı aromalar
elde etmek için belirli oranlarda yapılan işlemlerdir. 2 veya daha fazla üzüm türüyle yapılabilir.

Kuyruk (tail): Suma alkolünün, ayrımlı damıtımında, göbek kısmından sonra gelen, hacmen %18 - 20 sini
teşkil eden son kısmı. (bkz. Aporak)

Lager: Düşük sıcaklıklarda (4 -9 C) alt fermentasyon yöntemiyle üretilmiş, soluk veya altın, sarı renkteki
bira türlerinin genel adı. Dünyada en çok tüketilen bira formu olup Saccharomyces pastorianus mayası
kullanımıyla diğer bira türlerinden ayrılır.

Lalvin: Değişik türde şaraplar üretmek için özelleştirilmiş bir çok versiyonu bulunan, Saccharomyces
Cerevisae içeren maya serisi.
Liebig soğutucusu: Alman kimyacı Justus Von Liebig tarafından 1800 lü yıllarda bulunmuş ve kendi adını
taşıyan, en basit yapıdaki yoğunlaştırıcı (kondenser) tipine verilen ad.
Liebig soğutucusu; Buhar fazındaki distilatın, ilerlediği borunun, soğutma suyunun dolaştığı bir dış
gömlekten geçirilerek, gerçekleşen ısı transferi sebebiyle, damıtılan maddenin yoğuşarak sıvı halde
toplanmasını sağlayan basit bir düzenekten ibarettir.
Macabeau: İspanya orjinli, yuvarlak şekilli, yeşil- sarı renkte, orta büyüklükte taneleri olan, daha ziyade
meyvemsi karakterli, hafif asitli, alkolü yüksek, açık sarı renkli şaraplar veren bir üzüm türü. sek ve
dömisek, beyaz şarapların yapımında kullanılır.
Mahlep: Ülkemizde; Tokat, Niksar, Çorum ve Mardin bölgelerimizde yetişen bir tür yaban kirazı. Yöreye
göre; Melen, Endez, Taş kirazı gibi isimlerlede anılır. İçeriğinde Astil salisilik asit (Aspirin) bulunduğundan
ilaç sanayinde, kullanılır, ayrıca tohumları ve yaprakları baharat olarak, mutfakta ve aromatizer olarak
pastacılıkta kulanılmaktadır. Meyvelerinden ünlü mahlep şarabı yapılır. Çok değerli ve nadide bir şaraptır.
Malt: Genel olarak, tahıl tohumlarının (özellilkle arpa) çimlendirilip sonra, bitki oluşamadan kurutulması
işlemi sonu elde edilen, maltoz ağırlıklı şeker, içeren ön ürün.
Malt üretimi, 1-) tahıl tanelerinin ıslatılması, 2- ) çimlendirilmesi ve 3-) kavrulması gibi, üç temel aşamayı
kapsar. Taneler, çimlenmeyi hızlandırmak için su dolu tanklarda iki gün kadar bekletildikten sonra düz bir
yüzeye yayılır. Çimlendirilir, kurutulur. Bu safhada, tahıl içindeki nişastayı maltoza invert eden, Alfa amilaz
enzimi oluşmaya başlar ve malt fermente edilip, etil alkol oluşturmaya müsait bir hale gelir. Malt Bira ve
viski türü içkilerin temel hammaddesidir.
MAP (Mono Ammonium Phosphate): Etil alkol fermentasyonunda, maya besini olarak kullanılan madde.
Son zamanlarda kullanımı azalmış ve yerini benzeri olan, DAP (Di Amonyum Phosphate) türüne bırakmıştır
Mashing: Bira yapımında, yumuşatılmış maltın ezilip püre haline getirilmesi aşaması.
Maya: Bulundukları kimyasal ortamdaki maddeleri, metabolize ederek (parçalayıp yeniden yapılandırarak)
yeni kimyasal maddeler ve yan ürünler üreten mantar ve bakteri formundaki canlıların genel adı.
Konumuzla ilgili olarak, alkol fermentasyonunda, maya dendiğinde; şıra veya mayşe içindeki şekeri, alkol
ve karbon dioksite çeviren Saccharomyces Cerevisae ve Saccharomiyces Bayanus türü mantar formlu
mayalar anlaşılır.

Maya Besini: Alkol fermentasyonunda, mayaların çoğalmalarını sağlamak amacıyla mayşeye ilave edilen
MAP (Mono ammonium phosphate) ve DAP (Di ammonium Phosphate) gibi katkıların genel adı.

Mayşe: (Alm. Maische) Alkol üretme potansiyeli bulunan; Başta kristalize şeker, pekmez, meyve, melas ve
arpa, buğday, çavdar, pirinç gibi tahılların uygun mayalarla fermentasyonuyla elde edilen, %5 -20
oranlarında etil alkol ihtiva eden, damıtıma hazır sulu çözelti.

Melas: Şeker fabrikalarında; Şeker pancarı ve şeker kamışından, yapılan kristalize şeker üretiminde kalan
artık yan üründür, içerisinden artık ekonomik olarak, daha fazla seker alınamayan bir çeşit posa gibi
düşünülebilir. Başka bir deyişle fabrikasyon kademesinde, şekerin üretime geri alınamayan son şurubudur.
Değişik Kullanım alanları vardır:
1-) İçerdiği, rezidüel şeker, mayşelendirilip fermente edilerek, alkole dönüştürülür ve etil alkol üretiminde
kullanılır.
2-) Ucuz olduğu için, sitrik asit ( limon tuzu) fermentasyonunda hammadde olarak kullanılır.
3-) Besleyici bileşenler içerdiğinden, yem sanayinde önemli bir hammadde olarak kullanılır.

Merlot: Anavatanı Fransa’nın Bordeaux bölgesi olan, iri taneli, ince kabuklu, erguvan renkli, tütün ve nane
aromalarını çağrıştıran, bir üzüm türü. Dünyada üretimi oldukça yaygındır. Şarabı; alkol oranı düşük
olmayıp, az tanenli, yumuşak içimli ve meyvemsi aromalar içerir. Özellikle Cabarnet Sauvignon ile yapılan
kupajlarında çok değerli şaraplar verir. Cabernet Sauvignon’un tanenli sertliğini yumuşatır ve şaraba
dolgunluk verir..

Mesh: Dolgulu tip, reflux distilasyon kolonlarında, distilat buharının kolon içindeki yükselişini yavaşatıp, geri
akışı sağlayan, saf bakır veya inox çelikten yapılmış, örgülü tel yumaklarına verilen ad. Gaz filtresi

Metanol: bkz. Metil alkol

Metil Alkol (Methanol, Carbinol): Formülü CH3OH olan, odun alkolü diyede bilinen. en basit yapıdaki
alkoldür. Saf metanol deniz seviyesinde 64,6 derecede kaynar. Doğal gaz, kömür ve odunun kuru kuruya
damıtılmasıyla ve elde edilir. Çok az miktardaki metanol dahi, canlı organizma için zehirdir. Bilerek yada
bilmeyerek vücuda alındığında, 30 dak. gibi bir sürede, vücut tarafından hızla emilerek kanda en yüksek
seviyeye ulaşır. Metanolün vücudu etkileme sebebi aslında, metabolik yıkımıyla ortaya çıkan formaldehit ve
formik asit tir. Metanol, insanlarda, 10 - 25mL arası dozlarda alındığında, körlüğe, 100 mL ve üzerinde ise
ölüme neden olur. Bütün organik çözücülerde her oranda çözünme kabiliyetine sahiptir. Kabuklu, çöplü
çekirdekli, meyve mayşeleri gibi selülozlu damıtımlarda, etil alkolden önce, istenmeyen ürün olarak
gelebilir.

Moonshiner: Amerika orijinli “Moonshine Distillers” teriminin kısa söyleniş biçimi olup; Evde butik içki
üreten amatör damıtımcıları tanımlamak için kullanılır. Ayışığı damıtımcıları demektir. Önceleri; Amerika
daki 1930 larda uygulanan içki yasağı yüzünden, dağlarda kırsallarda, arabalar üzerinde kurulu seyyar
imbiklerde, ayışığı altında, gizli viski damıtan, kaçakçılar için kullanılan bir deyim iken, zamanla Amerika
dışındaki amatör butik içki damıtımcıları içinde kullanılmaya başlamıştır.

Narince: Ana vatanı Tokat olan, nazik yapılı beyaz bir şaraplık üzüm çeşidi. Karasal iklimin sona erip,
Karadeniz ikliminin yavaş yavaş başladığı ara bölgede, Yeşilırmak boyunca devam eden, Karadeniz
kıyısına yakın dağların, güney yamaçlarındaki, Anadolu yaylası ve Kapadokya bölgesinde, kumlu, killi ve
çakıllı topraklarda yetişir.
Bağ bozumunda, dalından kesildikten sonra; Kasalarla, ezilmesine fırsat vermeden, taşımak ve çabucak
işlemek gerekir. Yoksa çok çabuk okside olabilir. Adından da anlaşılacağı gibi narin bir yapıya sahiptir.
Uzak mesafelere nakliyatı frigorifik araçlarla yapılmalıdır.
Aroma yelpazesi geniş bir üzümdür. portakal, greyfurt, tatlı limon gibi turunçgiller yanında, ayva, armut, gibi
meyveler ve floral kokular, Narince’ nin en belirgin aromalarıdır. Meşe fıçıda olgunlaştırılabilen nadir
Anadolu beyaz üzümlerindendir. Narince’ den elde edilen şaraplar zengin ve dengeli bir yapıya sahiptir.

Öküzgözü: Elâzığ ve civarında yetişen, adını çok iri tanelerinden alan ve Türkiyenin en asil üzümleri
arasında yer alan, siyah renkli, şaraplık bir üzüm çeşididir. Kalın kabuklu, olup, siyaha çalan koyu kırmızı
renktedir. Hafif tanenli, vişnemsi meyve aromalarına sahip asitli bir karakter taşır. Tek başına sepaj olarak
şarabı yapılabildiği gibi, yine aynı bölgenin değerli çeşidi Boğazkere ile kupajı yapılırak, yıllanma kapasitesi
arttırılır. Şarabı, yakut kırmızısı renkte olur. Şaraplarının ünü yurt dışını aşmış, Fransa şarap festivallerinde
dereceler almış bir türdür.

Papazkarası: Adını; Manastıra gelir sağlamak için, etrafında bağ dikip, şarap üreten papazlardan alan,
Kırklareli bölgesi başta olmak üzere, Trakya’nın hemen her yerinde ve iç anadolunun üst bölgelerinde
yetişen, mavi- siyah renkli, hem sofralık hem şaraplık tüketilebilen üzüm türü. Kırmızı renkli, orta tanen ve
asiditeye sahip, hafif içimli şaraplar verir.

Parot (ing.parrot): Bir çok yabancı dilde, karşılığı papağan olan bu kelime; Distilasyon terminolojisinde,
İmbiklerin kondenser çıkışına bağlanan ve çıkan alkolün AbV değerlerini ölçmek amacıyla, alkol metreyi
içine alıp, okuma kolaylığı sağlayan, yardımcı aparat anlamında kullanılır. Görünüşü, tünemiş papağanı
andırdığından bu adla anılır. Bakır, cam, krom gibi malzemelerden üretilmiş türleri mevcuttur.

Perforated plate: bkz. Delik tepsili reflux kolon

pH (power of Hydrogen): Hidrojenin Gücü anlamındaki bu deyim, ilk kez Danimarkalı kimyager, Peder
Lauritz Sørensen tarafından Carlsberg de tanımlanmıştır. Bir çözeltinin, asitlik veya bazlık derecesini tarif
eden ölçü birimidir. Ortamda bulunan, + yüklü serbest hidrojen iyonu, konsantrasyonunu ifade eder.
Ortamda, (H+) iyonu arttıkça, asitlik özelliği artar ve pH değeri, nötr nokta kabul edilen 7 değerinin altına
düşer (örn. pH=1 çok kuvvetli asit anlamına gelir)

pH metre: Sıvıların asitlik- bazlık derecelerini ölçen daldırmalı, dijital ölçü aletlerinin, genel adı.

PID termostat: Termostat türü cihazların en üst kategorisinde yer alır. Bir çeşit, amaca uygun hale getirilmiş
özel bir bilgisayar gibi düşünülebilir. Bir mikroişlemci çipi sayesinde, sensörlerden gelen ölçüm datalarını
işleyerek, içinde oluşturulmuş yapay zeka (AI= Artificial Intelligence) yazılımları ve dışarıdanda girilebilen
kodlar sayesinde, endüstriyel tesislerde, ısıyla ilgili prosesleri denetler, karar verebilir ve yürütürler.
PID açılımı = Proportional + Integral + Derivation kelimelerinin kısaltması şeklindedir. Oransal tümleşik ve
türevsel kontrollerin bir arada ve etkileşimli olarak gerçekleştiği bir sistemdir.
PID denetimi, endüstriyel otomasyonda, bir disiplin olup, sıcaklık kontrolü dışındaki proseslerdede (basınç,
debi ,voltaj regülasyonu gibi kullanım alanlarındada kullanımı yaygındır.
PID denetleyiciler, Karmaşık, sofistike cihazlar olduklarından, kullanımları, endüstriyel otomasyon
mühendisliği, robotik, mekatronik gibi uzmanlıklar gerektirir.

Pilsner (pilsener): Adını ilk olarak 1842 yılında üretildiği, Çek Cumhuriyetinde Bohemya daki Pilsen
şehrinden. Alan, açık renkli, lager bira tipi.

Pipet: Bir kaptaki sıvıyı çekip, sağlıklı bir şekilde, başka bir kaba aktarmak için kullanılan, muhtelif
hacımlarda (1ml -50 ml) üretilen, taksimatlandırılmış, plastik veya cam borulara verilen ad.
PMS - potasyum Metabisülfit: Şarap yapımında; alkolik fermentasyon bittikten sonra katılan koruyucu
kükürt bileşiği. Fermentasyonu kitleyerek, taze şarabın sirkeye dönüşmesini önlemek için kullanılır.
Evvelce kullanılmakta olan sodyum meta bisülfit yerine tercihan kullanılmaktadır.
Potasyum Sorbat: Şıranın ve fermantasyondan sonra elde edilen taze şarabın, kimyasal ve fiziksel
stabilizasyonunu sağlamak, şişeleme sonrasında mayanın re-aktivasyonunu önlemek için, özellikle şeker
içeren ürünlerde PMS ile birlikte kullanılan, sabitleyici bir kimyasal katkı.

Proses (ing.process): İngilizce kökenli bu terimin, her ne kadar, TDK tarafından. dilimizde, süreç deyimine
karşılık geldiği kabul edilsede, anlam olarak hafif bir nüans vardır.
Süreç; olguların ya da olayların, belli bir taslağa uygun ve belli bir sonuca varacak biçimde düzenlenmesi,
art arda sıralanmasıdır.
Proses; Aralarında birlik olan, ve belli bir düzen içinde tekrarlanan, ilerleyen, gelişen olay veya hareketler
dizisine denir. Eski dilde karşılığı “vetire” dir.
Bir başka söyleyiş biçimiyle; girdileri alıp, bir çıktıya dönüştüren her bir aktivite veya operasyon proses
olarak isimlendirilebilir. Bir prosesin çıktısı, genellikle bir sonraki prosesin girdisi olarak sistemi etkiler.
Konumuzla ilgili örnek verecek olursak; Mayşe kurup, maya katarak, fermentasyonu başlatmak bir süreçtir.
Fermentasyon süreci dahil olmak üzere, hammaddeden, son ürün olan içkinin damıtımı, filtrasyonu,
dinlendirilip, tüketilir hale gelmesine kadar geçen aşamaların tamamı ise proses dir.

Pot stil: Kazan, boru, soğutucu serpantin ve su kabı gibi parçalardan oluşan kolonsuz, basit imbik türü

Raflı kolon: Kolon borusu içinde, dolgu malzemesi yerine, üst üste konumlandırılmış, delikli veya kabarcık
yüksükleri (bubble caps) bulunan tepsilerden oluşan reflux kolon sistemlerine verilen genel ad.

Raschig: Alman kimyacı Friedrich Raschig in, reflux damıtma kolonları için, dolgu malzemesi olarak
geliştirdiği, genellikle 25 mm çap ve uzunlıktaki seramik, metal veya borosilikat camdan yapılmış halkalara
verilen ad. Bu amaçla aynı çaplarda cam veya seramik boncuklarda kullanılmaktadır.

Razakı: Ülkemizde; en çok; İzmir, Denizli ve Aydın da yetiştiği gibi, Yunanistan, Filistin ve Mısır gibi
ülkelerdede bağcılığı yapılmakta olan, sarı-yeşil, iri uzun taneli, çekirdekli, kokusuz, çok tatlı bir üzüm
çeşidi. Sofralık olmasına rağmen, şeker oranının yüksekliğinden dolayı, distile içki mayşelerinde
kullanılabilir niteliktedir.

Reflux kolon : Kazan çıkışında, dolgulu veya raflı tipte bir geri dönüşümlü kolon ve soğutucu kondenser
bulunan, fraksiyonlu distilasyon yapabilen imbik türü. (bkz dolgulu kolon , bkz. Raflı kolon, bkz. Bubble caps
kolon, bkz. Delik tepsili kolon.)

Riesling: Menşei Almanya’nın Ren bölgesi olan; Çiçek parfümlü, aromaların yanı sıra yüksek asitlik
gösteren, beyaz bir üzüm çeşididir. Sek, dömisek, tatlı ve köpüklü beyaz şaraplar yapmak için kullanılır.
Serin iklimleri sevdiği için kuzey Avrupanın bir çok bölgesinde, 120.000 dönümlük bir alanda yetiştirilmekte
olan 20 çeşidi olan bir üzümdür.

Rom (Rhum): Karaib adalarına (Jamaika) özgü, şeker kamışı öz suyu, veya melası, alkolünden yapılan
sert distile içkilerin genel adı. Gold serisi, sarı renkli romlara, üzüm alkolü ve karamel ilaveside yapılır.

Sauvignon Blanc: Beyaz şaraplık üzüm çeşitleri içinde, Chardonnay ve Riesling’den hemen sonra gelen,,
Güney batı Fransa kaynaklı bir üzüm çeşidi. Genelde; Sek, dömisek ve tatlı, beyaz şaraplarda, kupaj
üzümü olarak kullanımı yaygındır.

Semillion: Anavatanı Fransa'nın Bordeaux bölgesi olan, taneleri orta büyüklükte, ince kabuklu, sulu,
şaraplık bir beyaz üzüm çeşididir. Türkiye'de yaygın olarak Tarkya bölgesinde yetiştirilmektedir. Dünyada
beyaz şarap üretiminde kullanılan en önemli sepaj üzüm çeşitlerinden birisidir.

Sensör: Bir endüstriyel kontrol sisteminde; denetlenecek değişken değerlerini (Isı, basınç, akış, hareket,
gerilim, akım, vb) veri olarak, merkezi işlem ünitesine gönderen okuyuculara verilen genel ad. Müşir, almaç

Sepaj: Fransızcada, "şarabın yapımında kullanılmış üzüm çeşidi" anlamında kullanılan bir sözcüktür. Şarap
literatüründe; Monosepaj şarap veya Varietal şarap terimleri, tek üzüm çeşidinden yapılmış şarap, anlamını
taşır.

Shiraz (Syrah): İsmi, Farsaçada siyah anlamına gelen, oldukça koyu renkli sert tanenli bir üzümdür. Biber,
böğürtlen, erik ve tarçın aromalarına, ve güçlü bir tada sahiptir. Yavaş olgunlaştığından dolayı
yıllandırılmaya müsaittir. En çok Fransada Rhône vadisinin kuzeyinde yetişmekle beraber, Güney Afrika ve
Avustralya’da da yetişir. Yavaş olgunlaştığından dolayı yıllandırılmaya müsaittir.

Single Malt: Skoç viskilerinin, belli bir damıtımevi tarafından distillenmiş ve kendine özgü karakteri olan üst
düzey klasmanda olanlarına verilen, genel sınıflandırma terimi. Her single maltın; Üretildiği damıtım evinin,
tarihsel bilgi birikimini, meslek sırlarını ve püf noktalarını taşımasından ötürü, kendine has bir karakteri
vardır. Biri, diğerine benzemez. Verdikleri aromalar, lezzetler, yutulduktan sonraki damakta bıraktıkları
hisler farklıdır. Kimisinde, turba aroması baskınken, bir diğerinde kömür, is, meşe, vanilya vb. aromaları ön
plana çıkabilir. (Örn. Lagavulin, Macallan, Glenlivet, Talisker vb.)

Shot gun: Distilatın, Geniş bir boru şeklindeki su gömleği içinde, demet halindeki, birden fazla buhar
borusundan aktığı ve soğutma suyuyla, en fazla yüzey temasının olduğu, yüksek verimli bir kondenser
çeşidi.

Suma: Mayşenin ilk damıtımında elde edilen, hacımsal açıdan ağırlıklı olarak etil alkol içeren, ham alkol
karışımı.

Sultani - Sultaniye: Ülkemizde, Manisa ve ilçeleri başta olmak üzere, Ege bölgesinde, İzmir ve çevresinde
yetiştirilen, çekirdeksiz, ince kabuklu, yeşil-sarı renkte iri taneli, taneleri olan, beyaz üzüm çeşidi.
standart kurutmalık üzümlerin en makbulüdür. Tatlı ve dömisek şarap yapımındada kullanılır. Ayrıca
çekirdeksiz oluşundan ötürü rakı - brendi mayşelendirmesinde aranan bir türdür.

Şerbetçi Otu: Ülkemizde Bursa ve Bilecik illerinde yetişen, kendirgillerden çok yıllık otsu bir bitki. Dişi
çiçekleri kurutularak bira yapımında kullanılır. Biraya acımsı baharatlı tadını verir. Östrojen hormonu
içerdiğinden meme büyütme özelliği vardır.

Şlempe: Alkol damıtımından sonra, imbik kazanında kalan, sulu lapa şeklindeki, mayşe artığı

Teflon: Kimyasal adı; Politetrafloroetilen olan etilen polimerlerinin, Piyasadaki,Du Pont firmasının patenti
altındaki, ticari ismidir. Teflon ismi altında toplanan fluoropolimer ürünleri; PTFE (Poly tetra-fluoro
ethylene), PFA (Perfluoroalkoxy), FEP (Fluorinatedethyleneproplylene), ETFE (Ethylenetetra-fluoro
ethylene),ECTFE (Ethylenechlorotrifluoroethylene), PCTFE (Polychlorotrifluoroethylene)
ve PVDF (Polyvinyledenefluoride)'dir.
Teflon; 1-) Kimyasalara karşı direnç, 2-) korozif direnç, 3-) Yapışmazlık (non-stick), 4- ) Yanmazlık, 5-)
Mükemmel elektriksel yalıtım, 6-) Düşük sürtünme katsayısı, 7-) Yüksek sıcaklıklarda çalışabilme, 8-)
Düşük sıcaklıklarda çalışabilme, gibi üstün özelliklerinden dolayı asrın plastiği ünvanına sahiptir.
Endüstriyel kullanımı çok yaygındır. Metal yüzeylere kaplanabildiği gibi bant, levha ve muhtelif çaplarda
çubuk formlarında hammadde olarak piyasa ürünleri vardır.

Tekila (Mezcal): Kökeni Azteklere kadar uzanan, fermente edilmiş “Agave” kaktüs bitkisinden sıkılan jelin
damıtılmasıyla yapılan, Meksikaya özgü distile içki. İstilacı İspanyolların, fermente bir Aztek içkisi olan
“Pulque” yi damıtmalarıyla ortaya çıkmıştır. Meksikada agaveden yapılan distile içkilerin genel adı “Mezcal”
dir. Meksika geniş topraklar ve farklı iklimler sahip geniş bir ülke olduğundan, farklı tip agavelerden, farklı
içerik katkılarıyla, farklı lezzet ve aromalarda, farklı mezcaller yapılmaktadır
Tequila şehrinde, mavi agaveden üretilmiş ve muhteşem aroması sebebiyle ünlenen mezcal ‘e Tekila
denmekteyken, zamanla Meksika içkilerinin tamamı bu adla anılmaya başlamıştır.
Nasıl, “Her konyak aslında Brendidir. ama her brendi, Konyak değildir”, söylemi geçerliyse
“Her Tekila bir mezcaldir, ama her mezcal bir tekila değildir.” ifadeside aynı şekilde geçerlidir
Meksika da Tekilaya; , İskoçyadaki, viskiye duyulana benzer, bir saygı duyulur. Yavaş yavaş, tadı
çıkarılarak içilir. Shot bardağında servis edilir ancak asla shot yapılmaz, Bölgelere göre farklı servis
şekilleri vardır. Kimi zaman tuzlu bardakta yanına limon ile, kimi zaman ise yanına bir bardak, hafif acılı
domates suyu ile. sunulur. Bir yudum tekiladan, bir yudum domates suyundan içilerek ağır ağır tüketilir.
Türkiyede; bir çok yabancı içkilerde olduğu gibi, tekilada geleneğine uygun olarak içilmez. Acı bir ilaç içer
gibi, shot yapılır.

Termostat: Isı uygulanan bir ortamın sıcaklığını, ayarlanmış set değerinde tutan, duruma göre, ısı sağlayan
enerji kaynağını (elektrik, akaryakıt, gaz, sıcak hava, buhar, vb.) kapatıp açan veya başka yere
yönlendiren, mekanik ,elekrikli veya elktronik düzeneklerin genel adı.
Termostatlar, yapılarına ve çalışma şekillerine göre değişik guruplara ve türlere ayrılırlar.
Thumper (İng.): İngilizcede değişik anlamlarda kullanılan bu kelime; Distilasyon literatüründe, distilat
buharının içinden geçirildiği bir tür sulu nargile sistemini tanımlar. Bu aparata, fiziko-kimyada, “Gaz yıkama
filtresi” denir. Daha çok pot stil imbiklerin çıkışıyla kondenser arasına genellikle tek, ikili veya üçlü olarak
bağlanırsada, 8 li, 16 lı, gibi abartılı thumper sistemleride vardır. Alkol buharı içindeki görece daha ağır
bileşenleri, fuzel yağları ve furfuralleri suya hapsederek, raflı reflux kolona yakın etkinlikte bir arıtma sağlar.
İstenirse reflux dolgulu kolon çıkışınada bağlanabilir.
Triasetin (gliceryl triacetate): Triacetyl glycerine veya Riasetin, adlarıylada bilinen, formülü ;C9H14O6 /
C3H5(OCOCH3)3 olan E 1518 kodlu kimyasal katkı maddesidir. sarımsı yağlı bir sıvı olup, oksijenli
ortamda yanıcıdır. cilt teması tahriş edicidir. Plastikleştirici özelliğindn dolayı sakız ve sigara kağıdı
yapımında kullanılır. Gıda kalitesinde triacetin; hayvan gıdalarında, tatlandırıcılarda, gıda sınıfı kıvam
arttırıcı ve nem tutucu olarak, renkli kozmetiklerde, cilt bakım ürünlerinde, solvent olarak kullanılır.
Triclamp: Genelde gıda endüstrisinde kullanılan, 304 veya 316 kalite krom malzemeden üretilen, boru ve
diğer inox donanımları, çabuk bir şekilde ekleyip, demonte etmeye yarayan, vidasız, kelepçeli rekor sistem
lerine verilen ad.
Bir triclamp takımı; aralarında conta olarak silikon bir halka bulunan, Ferrule tabir edilen, karşılıklı iki flanş
yakası ve bunları içine alıp öpüştürecek şekilde sıkan konik oluklu bir kelepçeden oluşur. Inch ölçüsünde
değişik boylarda bulunurlar. Home Distillers kategorisi imbiklerde, en çok 2 inch (51-52 mm) ve 3inch
(76mm) çapta olanları kullanılır.
Turba (torf): Çürümüş bitki ve yosunların, çok yağışlı bölgelerde, akarsu yatakları ve bataklıklarda, toprak
altında, kalın tabakalar halinde kalıp sıkışarak,karbon miktarı artan, yarı kömürleşmiş, koyu kahverengi,
hafif, tezeksi, katı yakıt oluşumlarına verilen ad. Bitki kömürünün oluşumundaki ilk evrelerden biri olup %60
karbon içerir. %70 karbonlu linyit kömürünün tam olgunlaşmamış, düşük nitelikli hali olarak düşünülebilir.
Çıkarılıp kurutulduğu zaman yanarsa da, amonyak kokusu çıkarır.
Dünyanın pek çok yerinde bulunsada İskoçya'nın uçsuz bucaksız çayırlık alanlarında bol miktarda çıkarılıp
kurutularak viski yapımında kullanılır. Aroması, “Highland” yöresi Schotch viskilerinde baskın olarak
hissedilir

Vinometre: Fermente içkiler (Şarap Bira vb.) içindeki alkol yüzdesini hacımsal (AbV= Alcohol by Volume)
olarak ölçen, daha düşük alkol oranlarına göre (1-20 gibi) taksimatlandırılmış, daldırmalı cam tüplü
alkolmetrelere verilen ad. Şarap ölçer.