Professional Documents
Culture Documents
Ukanaskneli Gakvetili-Alfons Dode
Ukanaskneli Gakvetili-Alfons Dode
გავინავარდებ-მეთქი.
ტყის პირას შაშვების სტვენა ისმოდა, რიპერტის მინდორზე, ხე-ტყის ქარხნის უკან,
მერიას რომ ჩავუარე, აფიშების პატარა დაფასთან შეჩერებული ხალხი დავინახე. ორი
მოედანზე რომ მივრბოდი, მაშინ მჭდლმა ვახტრმა, რომელიც თავის შეგირდთან ერთად
მაგრამ სწორედ ამ დღეს სრული სიწყნარე იყო, თითქო კვირა დილა ყოფილიყოს: ღია
ამელს, რომელიც აქეთ-იქით დადიოდა და ხელში რკინის საშინელი სახაზავი ეჭირა. კარი
- შენს ადგილას გასწი მალე, ჩემო პატარა ფრანც; გაკვეთილს უშენოდ ვიწყებდით.
სკამს გადავალაჯე და მაშინვე ჩემს საწიგნეს მივუჯექი. როდესაც შიშს ოდნავ თავი
დავაღწიე, მხოლოდ მაშინ შევნიშნე, რომ მასწავლებელს ეცვა მშვენიერი მწვანე სურთუკი,
ნაზი, დანაოჭებული ჟაბო* და შავი აბრეშუმის მოქარგული შარვალი; ბატონი ამელი ასე
მთელ კლასს რაღაც არაჩვეულებრივი და საზეიმო ელფერი ჰქონდა. მაგრამ ყველაზე უფრო
ყოფილი მერი, ყოფილი ფოსტალიონი და კიდევ სხვა პირები. ყველას მოწყენა ეტყობოდა,
ამ დროს, როდესაც ყველაფერ ამას გაოცებით ვუცქეროდი, ბატონი ამელი კათედრაზე ავიდა
მერიაში.
მე კი წერა. ძლივს ვიცოდი! მაშ აწ ვერასოდეს ვერ ვისწავლი! მაშ ასე უნდა
კიდევ ერთი წუთის წინ მოსაწყენად და მძიმედ მიმაჩნდა. გრამატიკა, საღვთო ისტორია
მაგრძნობინებდა, ისევე როგორც ბატონი ამელის წასვლა. იმის ფიქრი, რომ მასწავლებელი
საწყალი ადამიანი!
ამ ფიქრებში ვიყავი გართული, როდესაც ჩემი გვარი გავიგონე. გაკვეთილი უნდა მეპასუხნა.
- არ გიჯავრდები, ჩემო პატარა ფრანც, შენ ისედაც საკმაოდ დასჯილი ხარ… აი, რა ხდება.
ყოველდღე თავს ეუბნები: მაშ ასე! მე დრო კიდევ მაქვს, ხვალ ვისწავლი გაკვეთილს, და
მერე შენ ხედავ, რაც ხდება… ეჰ! აი, ეს იყო ჩვენი ელზასის დიდი უბედურება – სწავლის
ყოველთვის სახვალიოდ გადადება. ახლა იმ ხალხს უფლება აქვს, გვითხრას: როგორ
აცხადებთ, რომ ფრანგები ხართ, როცა არ იცით არც ფრანგული ლაპარაკი და არც ფრანგული
წერა! ამაში, ჩემო საბრალო ფრანც, დამნაშავე მარტო შენ არა ხარ. ჩვენც, ყველას, კარგი
სასაყვედურო არაფერი მაქვს? განა ხშირად ჩემს ბაღს თქვენ არ გარწყვევინებდით იმის
მერე ბატონმა ამელმა ერთ ამბავს მეორე გადააბა და ფრანგული ენის შესახებ დაგვიწყო
ლაპარაკი. უმშვენიერესი ენა არის დედამიწის ზურგზეო, ყველაზე უფრო ნათელი, ყველაზე
მეჩვენებოდა. ვფიქრობ, ასე კარგად ყური არასოდეს დამიგდია. არც მასწავლებელი იჩენდა
ხოლმე ახსნის დროს ასეთ მოთმინებას. კაცი იტყოდა, რომ საწყალ ადამიანს სურდა
მოესწრო მთელი თავისი ცოდნა ჩვენთვის გადმოეცა, ერთი დარტყმით ჩაეჭედა ჩვენს
თავში.
სრულიად ახალი მაგალითები, სადაც მშვენიერი მრგვალი ასოებით ეწერა France, Alsace,
და რა სიჩუმე იყო. არაფერი ისმოდა ქაღალდზე კალმების წრიპინის გარდა. ერთ წამს
ამელს ვხედავდი, იგი თავის გარშემო საგნებს ავვირდებოდა, თითქოს სურდა თვალებში
ჩარჩენოდა სკოლის პატარა შენობა… წარმრიდგინეთ! ორმოცი წლის მანძილზე ის იყო აქ,
ერთსა და იმავე ადგილას, ერთსა და იმავე კლასში, მხოლოდ სკამები და საწიგნეები იყო
წერის შემდეგ ისტორიის გაკვეთილი გვქონდა; მერე პატარებმა, ყველამ, ერთად „ბა ბე ბი
ბო ბუ“ იმღერეს. იქ, დარბაზის სიღრმეში, მოხუც ჰაუზერს სათვალე გაეკეთებინა, ორივე
იჩენდა, აღელვებისაგან ხმა უკანკალებდა, და მისი მოსმენა ისეთი სასეირო იყო, რომ ჩვენ
დავივიწყებ.
ბატონი ამელი გაფითრდა, კათედრაზე ავიდა. იგი ასეთი დიდი არასოდეს მომჩვენებია.