You are on page 1of 201

‫د ښوونکي کتاب‬

‫د پوهنې وزارت‬
‫د فزيک د تدريس الرښود‬
‫د تعليمي نصاب د پراختيا‪ ،‬د ښوونکو د‬
‫روزنې او د ساينس د مرکز معينيت‬
‫د تعليمي نصاب د پراختيا او درسي‬
‫کتابونو د تآليف لوی رياست‬ ‫دولسم ټولگی‬

‫د فزیک د تدریس الرښود‪ -‬دولسم ټولگی‬ ‫درسي کتابونه د پوهنې په وزارت پورې اړه لري‪ ،‬اخيستنه‬
‫او خرڅونه يې په کلکه منع ده‪ .‬له سر غړونکو سره قانوني‬
‫چلن کيږي‪.‬‬
‫‪moe.curriculum@gmail.com‬‬

‫د چاپ کال‪ 1392 :‬هـ‪ .‬ش‪.‬‬


. . :
:

( ) -
.
( ) -
.
. ( ) -
. ( ) -
. ( ) -
. ( ) -

( ) -
.
( ) -
.

. ( ) :

.
.

-
-
. -

( ) ( ) :

:
.
.
. .
.
.

.
.

.
1 -
2
3

4
( )
6 ( – )
8
Key )
8
(Concepts
9
9 (Evaluation)
10
11
-
13
14
15 2 1

18 4 3

21 7 6
23 8
25 11 10 9
29 13 12

32

35
36 - 1
38 2
41 – - 3
43 4
45 5
47 6
49 7
51 8
54 9

56 10

58 11
62 ( ) 12
65 13
67 14
69 15
71 16
73
75
77 1
81 3
83 4
85 5
( )
87 6
90 7
91
93
- 1
94

97 2
99 4 3
102 - 5
105 - 6
107 7
– ( ) 9 8
110
-
– 10
113

115 ( – ) – 11
117
118
119 1
121 2
123 3
125 4
127 5
131 6
133 7
135 8
140 9
141 x 10
145 ( ) 12 11
147 13
149 14
151 15
153
154
155 - 1
157 2
159 3
161 4
163 ( ) 5
164 6
166 8 7
-
171 9
( )
172 10
173 -( ) 11
175 12

176 13

179 14
181
182
.

. .
.

.
.

.
.
.

(Active Learning Method ) ( )


.
. .
.

1
.
.

( )
.

.
.

2
:
.1

.
.2

.3
.4
.5
( - ) .6

. ( ) .7
.8

.
( ) .9
.10

.11

.12
.13
( ) .14

( ) .15

3
.16

.17

.18

.19

( ) .20

) .21
(
.22
.23

. .24

( )

:
-

-
-
-

( )

4
.1

.2
.3
.4
.5

: .1

.2
.3
.4

.5

.1
( )
.2
.3
.4

.1

.2
.3

.4

.5
.6
.7

.8
.9
.10

5
.11
.12
.13
.14

( ) .15
.

.1

.2

.3
.4

.5

.6

.7
.8
. -

( ) .1
.2
.3
.4

.
( 12-10 )
-
-

-
-
-

6
-
-

-
-
-

-
-
-

-
. -

7
.
(Argument) :
(Lecture) (Question&Answer)
(Excursion) (Role Play) (Group Discussion)
. (Project Method) .(Brain Storming)
.

) .
. (

:
. ( ) ( )
:

.
.

.
.

.
.

( )
.

.
(Key Concepts)
. . « »
. .

8
.
( )

« »
.
. « »
. .
.

. -
. . -
. . –
. .
. –
. –
(Evaluation)
.
« » .
.

.
.
.
.
.
.

9
:

. –

.
.
.

:
.
:
.
:
.
:
.

. ( )
: .
. ( ) –
-
( )

10
( )
:


.
.
.
.
... .
.

.
.

.
.

.
.

. ...

11
-

:
-
-
. -


) -
(
-
-
-
-
. -


-
-
. -

12
.
.

.
.
. .
.
.
.
. .

. .
.

)
(
.
.

13
.

.
:
. (Polarization)

. :

.
: (14 )

2 -
– –
2

2
2
2
2
2

14
( 1) : (1-1 2) : ( ):
( ):

- -1

. -2
.
( )
.
-3
( )
( ) (30 cm 50 cm) -4

-5

: ( 5)

.
-. -6
.
: -
.( ) ( 28)
-
( ):
:
-
. ( .b .a )
-
.
- -7
( )
. ( 7)
-
.

15
-8

( 5)
.

.
: – -9

- -
- -

- -

- -

-6

:
) - ( 30)

.(
-
.
( )
. ( )
. -
-
.
-7
( )
. ( 7)

16
-8
( ) ( 8)

( )
.
: -9
.
-10
( ) ( ) ( )

.
: )
. (

17
(1-3 4 ) : ( – ):
( ): (5 ) :

-1

. -2
.
( )
. A T f
-3
( )
-4

-5

: ( 5)

.
-6
(1-3) D O L
D O L ( 28)
.
-

.
-
.
-
.
-7
( )
. ( 7)

18
-8
( 5)
( ) .
.
( ): -9
O P O S O : (a)
P O S O P : (b)
( ) -6

( 5 )
: ( 30)

-
.
.
. T f -
-
. .
- ) -
(
.
: -
.
-7
( )
( 7)

.
-8
) ( 8)
(

19
: -9
3000
1 min ute
1 min ute 60 s
3000
(f) 50 s 1

60
1
f 50 s
1 1 1
T ( )s 0,02s : T
f 50 f
: (2)
3 2 1 (4)
2 1. (L 150 cm) (4) ( L 100 cm)

3 2 .
30 20 .
.

1 2 3

:
f1 f2 f3
:
f4 f1
( ) -10
.

.
) :
(

20
( ): (8 ) : (1-5 6) : ( ):

-1

. - -2
.
( )

. ( )
-3
( )

(m) -4

-5

( 5)

.
- -6
.
. - - ( 28)

.
-
.
-
.
-7
( )
. ( 7)

-8
( 5)

21
: (10) -9
!
:
( ) ) :
. (
:
( )
.
- -6

.
. – - ( 30)
( ) -

.
-2 -1 : -
.
-
.
-7
. ( )
. ( 7)
-8
. ( 8)
.
s -9
( Fr mg ) :
L
. (1-7)
. (14)
. -10

( Fs ) .
( kx)

22
(10) : (1-7 8) : ( ):
( ):

. -1

. -2

( )
.
. -
-3
( )

. -4

-5

( 10 )

.
- -6
. –
- ( 50)

. .
-
: .

: -
.
: -

. .
– -

( 1kg ) : -

23
. .

-7
( )
. ( 15 )
-8
.
( 15)
: -1 -9

: ! -2
(cos sin ( )
2
. -3
-10
.
( ) ( ) .
.
.
(cos sin ( )
2

24
(11) : (1-9 10) : ( ):
( ):

-1

. -2
.
( )
.
).
.( g
( ) -3
( )
-4

-5

: ( 5)

.
: - -6
. ( )
: - ( 28)
.
-
:
....
-
. ( ): -

. ( x ,t)
-

.
-7
( )
. 12 11 ( 7)

25
-8
( 8)
.
-9
.
-6
: ( )

( 30)

.
x ? t 0 : -

x t -
.
-
w, A -
.

. .
. (L k) -
. -
-
.
.
-7
14 13 ( )
. ( 7)

-8
( 8)
.

26
: (T ) : ( 1) (15) -9

g 1 g
L 2 f f
2 L
:
1 L
T 2
f g
. (a ) : (2)
: : (a)
L O . 627 m 3,14
g 9.81 m / s 2
:
L 0.627
T 2 2 3. 14
g 9.81
T 6. 28 0.0639
6. 28 0. 25 29
T 1. 588s
: : (b)
1 1. 000
f
T 1.588
1
f 0.629 0.629s
s
: (3)
X A cos ( t ) : (a )
X (t ) 0.04 cos (83 t ):
A 0.04 m :
: : (b)
2
83 2 f :
T
2
T 0. 076s :
83
(x) t 0.1s : (c)
:
X 0,04 cos {83 (0,1) 3,14}
X 0, 04 cos (11,44) 0.04 0.9803
X 0.039212 m

27
X A cos ( t ) -10
(
.
V A sin ( t )
2
a A cos ( t )
2 2
a x a/x
(F k x)
a F /m K
m
X :
2 a ( k / m x) K K :
x x m m
1
. f K
m

2

28
(1-11 12) : ( ):
( ): (15) :

. -1

. ( ) -2
.
( )

( ) -3
( )
-4

-5

. . ( 5)

: - -6

. ( 30)
.
. (5 4) -
. (1-3)
. -
. - -

-
.
. 8-7
.
( 10 )

.
-9
.

29
-6
( )

( ) ( 25)

:
. -
-

.
.
-7
( )
( 10)
.
-8

. ( 10)

.
.
m : -9

t
A
. t

30
( ) -10
v2 2 r
(a ) (T )
r v
.

.
( A) ( A)

A. cos ( t ) : ( t) A cos ( wt )
t
(t 0) ( )

. X A cos ( t )

(v) 0
2
(v)
3
(v w A sin (wt ) ( v)
2
.
V
( ) ac
V
ac V
. ( ac ) 0

.
ac 2
ac ) ( ac ) ac
ac (
V
V a w2 A cos ( wt )
.
( 13 12) !
( )

31
(17) : (1-13 14) : ( ):
( ):
(2 ) !
.
.
: : ( 1)

(a) : (c) : (c) : (b) :


: : (a) : ( 2)
4 00 2 f
400
f 63. 7 H Z
2
: : (b)
1 2
T 0,0157s 15,7 ms
f 400
. (A 0.0 2m) : ( A) : (c)
: (t 0.3s ) : (d)
X ( 0. 3 ) 0.0 2 sin {400 (0,3) }
2
X ( 0 .3 ) 0.02 sin(120 90 )
0.02 sin( 210)
0.02 sin( 30)
0.02( sin 30)
0.02( 0.5)
X ( 0 .3 ) 0.01m
X ( 0 .3 ) 1cm

: ( 3)

2 K K
(2 f )2
m m
250 250
{ (2) (3,14)(5) }2 m
m (31, 4) 2
25000
m 0.25356kg
98596
m 2.54 10 1 kg

32
: ( 4)

60
f 15 H Z : (a)
4

K
2
K 2
m (2 f )2 . m : (b)
m

K (2)(3.14)(15)2 .0.5 (94. 2)2 0.5 4436.82


( )2 kg 1m kgm 1 N
K 4436.82 2
kg 4436.82 4436.82 4436.82
s s 2 1m s2 m m

: (c)

1
U max KX 2
2

1
(44 36.82) (0.03) 2
2

( ( ) ) U max 66.55Jul

. : (5 )

b ! : (6 )

....... (4cm) (0.6kg ) -6

N
. k 300 T f -b
m

. : (a)

K 300 Rad 2
2
500( ) : (b)
m 0.6 s

rad
22 .36
s

22.36 22.36
f 3.56 H Z
2 2.3.14 6.28
1 1
T 0.28s
f 3.56

A 4 cm 0,04 m : : (c)

33
x (t ) 0,04 cos (22 .36 t ) : (d)
2

. x 0 cos 0
2

: (7 )

L 0.25
T 2 2 3.14 6.28 0.025 6.28 0.158
g 10
T 0.992s 1s

L 6 0.25
T 2 2 3.14 6.28 0.15 6.28 0.38
9.81 10
6
T 2.432s

. : (8 )

. : (9)

. t 0

34
.

.
. ( )
.
.

( ) ( )

.
.
. :
. (16) (16)

1
1
1
1
1
1
1
1
1 – ( )
1
1
1 ( )
1
1
1
1

35
(19) : (2-1 ) : ( - ):
( ):

– -1

. -2
.
( )

.
-3
( )
-4

-5
:
( 5)

.
- -6

- ( 25)

.
-

.
-
.
: -7
( )
. ( 7)

-8
. ( 5)

-9
.

36
(Coil) -10
.
.
( L1 ) ( L2 )

(C1 ) ( L1 )
(1 )
(C1 )
(2)
( L1 )
.
. (C1 ) ( L1 )
.

.
(1831-1879)(Maxwell,Tames clerk)
.

.
( )
.

(15) .
. (16)
. ( )
.
.
.
.
( )
.

37
( ): (20) : (2-2) : ( ):

-1

. -2

( )
.
.
-3
( )

( ) -4

( ) -5
.
( 5)

. - -6
. -
- ( 25)
( )
.
-
.
... : -

.
-
.
(....) -
.
-
.
-
.

38
-7
( )
. ( 7)
.
-8
: ( 5)
.
-9
.

-10
.
(200) ( )
m
. (100 )
s
(5) .a

( ) .b
.
. (20 gr ) .c
(5) .d

: (a)
( )
2
: (n)
( ) L (n 1) 2 (5 1) 2 2
v 100
0.5m L 2 0.5 1m
f 200
:
. 2
(5) :
: (k 4)

L 2k 2 4 2 2 05 1m
4 4
: (b )
.
1 0.5
d (2k 1) /k 1 d (2 1 1) 0.125m
4 4 4

39
:
k 2 d (2 2 1) 4
3
d 0.375m
4
.
k 3 d (2 3 1) 4
5
d 0.625m
4
:
k 4 d (2 4 1) 4
7
d 0.875m
4
k s (4)
. d L L (d )
: : (c)
m 20 gr 0.02 gr kg
0.02
L 1m 1m m
F m F F
v 100 10000
s 0.02 0.02
F 0.02 10000 200 N

(5) : (d )
( ) (9 )
4
9 0.5
d L (2k 1) (4 5 1) 9 1.125 m
4 4 4 4

40
(23) : (2 - 3 ) : ( – - ):
( ):

– - -1

. -2
.
( )

.
-3
( )
-4

-5

( 5)

.
. - -6
) ( ) -
. ( ( 25)
. -
-
.
-
.
. -
) -
(

.
) -
. (
: -7
( )
( 7)
.

41
: -8
( 5)
.
-9
.

-10
.

m
. (75 cm) (180 )
s
( ) .a
. ( )
( 4 .8 m ) .b

: a
d 2k : ( )
4 4

(k 5)
: k 0

1) 2 75
75 2 5 5 cm 30cm 0.3m
4 2 5
0.3m 1
2) vT 0.3m 180 m s T T sec
180 m s 600
1 1 1
3) T s N 600 s
N 600 N

: : (b )
0.3m
(1) d 2k 4.8m 2k
4 4
4 4 .8 192
2k 64
0.3 3
k 32 :
(k 32 1 33) :
(k )
k k 1 33 1 :
k 32

42
(26) : (2-4) : ( ):
( ):

-1

. -2

( )
.

.
-3
( )
-4

-5
:
( 5)
.
-6
.
- ( 25)

.
-

.
-
.
-
.
: -7
( )
( 7)
.

43
-8
( 5)
.
-9
.

-10
.
30 g
( ) (12 N ) ( ) -
m
( )
(100 Hz )
.
30 g m 0.03 kg m :
F
: v1

F 12
v1 20 m s
0.03
v1
: 1
n1
20
1 0.2 m
100

.
: F2 F1 1 2

12
v2 F2 F2 2
v1 F1 F1 12
v2 6 1 2
v1 12 2 2
v2
2,1
v1
:
2 v2 2
1 v1 2
2
2 1 ( )
2
2
2 0 .2 m 0.141
2
2 0.141m :

44
( ): (28) : (2-5) : ( ):

-1

. -2
.
( )
. y
x
(2 )

.
( ) -3
( )
-4

-5

: ( 5)

- -6
.
- ( 25)
.
sin -
x
(2 )

.
-
.
.

.
: -7
( )
. ( 7)

45
-8
( 5)
.
-9
.

. -10
. (1 A 10 10
m) (1nm 10 9 m)

.
(5 mm) (N 100 Hz ) -
m
(x) (v 10 )
s
.
v
: :
N
v 10 m s
0.1m
N 100 s
: (K )
2 2
k 20 Re d m
0.1
( A sin ( kx)
:
3
A 5 10 m t 2 Nt

:
Uy A sin( t kx)
Uy A sin( 2 Nt kx)
Uy 5 10 3 sin( 2 100 t 20 x)
:
Uy 5 10 3 sin 20 (10t x)

46
( ): (30) : (2-6) : ( ):

-1

. -2
.
( )
.
k 0,1,2,3.... d2 d1 ( 2k 1)
2
-3
( )

( ) -4

-5

: ( 5)

.
.
. - -6
-
. ( 25)
-

.
-
.
-

.
-

.
-7
: ( )
( 7)
.

47
-8
. ( 5)

-9
.

-10
:
-

. (n 5) ( ) .a
(m 3) .b
. ( 0.3 m)

: (a)
2
2n (d 2 d1 ) .
2 5 10 :
:
d2 d1 n 5 0.3 1.5 m

: (b)
.
(2m 1)
(2 3 1) 5
:
d2 d1 (2m 1) 2
(2 3 1) 0.3 2
5 0 .3 2 m
d2 d1 1.5 2 m 0.75 m

48
: (2 - 7 ) : ( ):
( ): (33)

-1
-2
.
( )
.
.
-3
( )

( ) -4

-5
:
( 5)

.
- -6

( 25)
.
. -
-
.
-
.
-
.
: -7
: ( )
( 7)

49
-8
( 5)
.
-9
.

: -10

: .a
. ( ) ( )

.
.
: .b
: ( )
...

: .
( ) .

50
(36) : (2-8) : ( ):
( ):

-1
-2
.
pv p1v1 p2 v 2 ( )
. consent
T T1 T2

.
-3
( )
-4

. -5

( ) : ( 5)

( )

.
- -6
.
( ) - ( 25)
.
. -
-
pv p1v1 p 2 v2
consent
T T1 T2
.
) -
R (
.
-
.
.

51
-7
: ( )
( 7)

.
-8
( 5)
.
-9
.

( ) . -10
( )
.
.
( )

)
(

.
: .

( ) .
( ) .

52
( )
M ms
CM p CM v
gr
( ) ( J mol k ) ( J mol k )
mol
316 0
1.67 331 0
He
4 20.8 12.5 343 20
40 1.67 20.8 12.5 334 0
Ar
965 0
2 1.41 28.8 20.4 H2 1450 25
28 1.39 29.1 20.8 N2 1498 25
32 1.40 29.4 21 O2 1531 25
2100 -
(2) 3000 -
6000 5000 -
6000 5000 -

( )
.
RT
v (2)
m
(M ) (R ) (T )
(CMp) ( )
CMp
(CMv) (CMp) . (CMv )
CMv
. (2) (M )
) (27c ) :
( 1.40 M 299
J
R 8.314
mol.k 0
:
RT
: (v )
M
RT 1.4 (8.31) ( 273 27) m
v 347
M 29 10 3 s

53
(38) : (2-9) : ( ):
( ):

-1

. -2
.
( )

.
-3
( )

80 70 -4

-5
:
( 5)

. ( )
- -6
.
. ( ) - ( 25)

-
.
-
.
. -
-
.
-7
: ( )
. ( 7)

-8
( 5)
.

54
-9
.

( ) (N ) A( ) -10
. ( A) ....... N
c c
( A) (200,300,400 500 ) 100 ( A)
s s
. ( A)

: ( )
. ( p)

. ( )
. ( )
N P.n :
(n) (N )
(n) . ( p)
:
.
.

( )

55
( ):
( ): (39) : (2-10) :

-1
-2
.
(v f ) ( )

.
v 2 f ( l2 l1 )
.
-3
( )
-4

-5
:
( 5)

. .
- -6
.
- ( 25)
.
-
.
-
.
. -
-
.
: -7
( ) ( )
( 7)
.

56
-8

. ( ) ( 5)
-9
.

: ( ) -10
( )

.
.

( )
( ) (4)
.
10 ( 0.003s )
30 K Hz 30
. 100 KHz
200
.
.
( )

. ( )
.

57
(41) : (2-11) : ( ):
( ):

-1

. -2
.
( )
(I 4 I 0 . cos 2 )
2
.
. ( )
(I )
.
-3
( )
-4

-5
:
( 5)

.
-6
.
. - ( 25)
) -
) (
. (
-
( ) (I )
.
-
.

58
(I 4a 2 cos 2 ) (43) -
2
.
: t Q t P
y1 A sin P
y2 A sin Q
y y1 y2 A sin P A sin Q A(sin P sin Q )
:
P Q P Q
sin P sin Q 2 sin cos
2 2
:
t t t t
y A(2 sin cos )
2 2
2 t
A(2 sin cos ) A 2 sin( t ) cos
2 2 2 2

y 2 A cos sin( t )
2 2
: B (2 A cos )
2
y B sin( t )
2
1
(I CB 2 2
)
2
C B )
I (
:
I ~ B2 4 A2 cos 2
2
1 1
( ) I C 2
4 A2 cos 2 4 C 2 A2 cos 2
2 2 2 2
1
: I1 I2 I0 C A2 2

2
I 4 I 0 cos 2
2
. -
-
.

59
-7
: ( )
. ( 7)

.
-8
( 5)

.
-9
.

:( ) -10

.
. (0.4 0 .7 )

.
.
.
.
.

. .

. (37c )
.
.

60
(T 2500 k )
(T 310 k ) (T 700 k )
.

( )
( ) . ( )
.

.
. .

61
(44) : (2-12) : ( ):
( ):

-1

. ( ) -2

( )
. ( )

. m 0,1,2,......
( ) -3
( )
-4

-5
:
( 5)

.
. - -6
-
. ( 25)
. -
-
.
-
.
-
.
-7
: ( )
( 7)
.

62
-8

. ( 5)

-9
:

ax -10
K . :
KD
) a
.(
n k 5
6 k n 1
( ) s1 s2 D . k n 1 6 1 5
.

(x) a
. (x) .

( A)
ax
( )
2 D
:
ax (2k 1) D
(2k 1) 2 x
D 2a
:
(n)

63
ax
. ( ) :
n KD

: .

1mm 1000
1 1000m
1 10000 A
1mm 107 A
:
(2 mm)
(0.6 ) . (1m)
.
. .a
.b
4
. (n )
3
:
: .a
L 1 1000 1000mm
0.6 1000 0.0006 mm
ax ax
k 1
kL 1 L
2x
0.0006 x 0.3mm
1000
. n .b
4 6000
n 4500 A 0.45
3
ax 0.45 2x
x x 0.22mm
KL 1000 1 1000

64
( ): (46) : (2-13) : ( ):

-1

. -2
( )
( )
.
.
.
-3
( )
-4

-5
:
( 5)

...
- -6
.
- ( 25)

-
.
-
.
. -
-
.
-
.
-7
. ( )
( 7)

65
: -8

( 5)

.
-9
.

( ) -10
.
.

.
( )
...
.
(1665)
. ( )

66
( ): (48) : (2-14) : ( ):

-1

. -2

( )
.

.
-3
( )
-4

-5
:
( 5)

.
- -6
.
- ( 25)
.
-
.
-
.
-

.
-
.
: -7
( )
( 7)
.

67
-8
( 5)

.
-9
.

-10
(1982) .

. ( )
.
.
. ( )
.
:
. .

. (90 )
( )

.
)
.(

.
.
.

68
( ): (49 ) : (2-15) : ( ):

-1

. -2
.
. ( )

-3
( )
-4

-5
:
( 5)

.
-6
.
. ( ) - ( 25)
-
.
-
.
-
.
-7
: ( )
( 7)
.
-8
( 5)
.
-9
.

69
-10
.

.
.

.
. :

. ......
.

.
.
.

.
. ( )

(Rubellite) .
. (Tndicolite)
.

( )

70
( ): (50 ) : (2-16) : ( ):

-1

. -2
. (Malus)
( )

.
-3
( )
-4

-5
:
( 5)

.
- -6
.
. ( ) - ( 25)
. -
-

-
.
. -
-
.
-

. -

71
-7
. ( )
: ( 7)

.
-8
( 5)

.
-9
.

-10

72
. – (1)
.

.
: – (2)
. : -
:
.
. :
: – (3)
. : (a
. : (b
. : ( ) (c
(t ) t – (4)
. (o) (t )
y

A V A
m P
a y r sin t
ac r
y r y
t x
C o t
t
2
T

(x) (w) wt
.
. 34 33 – (5)
. ( ) – (6)
: – (7)
.

. :
. :
. / (20000 20)

73
: (8) (54) ! – (8 )
(40 m)
(10 1 s )

H 40 m

t 10 1 s
h1 ?
h2 ?
h1
H v 340 m s
H h1 h2
:
m
h2 h1 v.t 340 0.1 s 34m
s
h2 H h1 40 m 34m 6m
m D
(x ) – (9 )
d
xd
( m ) (m 0,1,2,3, ....) .
D
.
xd Dm
Dm 6D
x
d d

xd (2m 1) D
(2 m 1) x
D 2 2d
(2 6 1) D 13 D D
x 6.5
2d 2d d
.a – (10 )
.
m
x v.t : (340 ) .b
s
x vt
x 340 m / s 4 s
x 1360m
x 1.36km

74
( )

(Stress)

: .

.
.

(Strain) (Stress)
.
. :
(8) (6)
.

75
:

2
1
1
1 (Stress)
( )
1
1
1

76
( ): (56) : (3-1) : ( ):

-1

. -2

( )
.
.

.
-3
( )
( ) -4

-5

: : ( 5)

.
- -6
.
- ( 25)
.
-

.
-
( )
.
-

77
-7
( )
. ( 7)

.
-8

. ( 5)

-9
.

-6

.
- ( 25)

.
-
.
-7
( )
. ( 7)

-8
.
( 5)

78
-1 -9
. :
.
-2
:
kg kg
. (2700 ) (7800 )
m3 m3
-3

.
( ) -4
:
.
: -10

.
.
. – : -

.
.
. .
.
( ) .
.
( ) -
.
.
.
.
.
.

79
.
:( ) -
.
.
.
. .
.

. .
: -
.
.

:
. –
. –
-
.
. -
.
. -
-
.
. ( ) ( ) -

80
( ): (59) : (3-3) : ( ):

-1
. -2
.
( )
.
. ( )
-3
( )
-4

-5
:
( 5)

-6

. ( 25)
-
.

.
-
m
v
K g / m 2 , g r / cm3
.
-
.
-

.
-
.

81
-7
. ( )
( 7)
.
: -8
. ( 5)

.
-9

-10
(w) :
( w ) (v)
Lb w
. ( ) w :
ft 3 v

w
:
( Lb / ft )
62.4 3,98 c
62.3 (15 c) .
0.0805 1 atm 0 c v w
0.0750 1 atm ( w)
168 :
540 w
557 w
v
160 (w m.g )
( )
1204 :
57 ( )
w m g
w m
w g
v v
( m ) ( w )
.
. (g )
:
.
.

.
.

82
( ): (61) : (3-4) : ( ):

-1
. -2
.
( )
.
-3
( )
-4

- -5
:
. ( 5)

- -6
.
- ( 25)

( )
.
. -

.
-
.
-

.
-
.

.
-

.
-

83
.
.

.
-7
. ( )
( 7)

.
. : -8
( 5)

.
-9
.

-10

(1 mm) (50 N )
. (300N )

84
( ): (62) : (3-5) : ( ):

(Stress) -1
. -2
.
( )

.
F
. ( )
A
-3
( )
-4

-5
( )
: ( 5)

.
- -6

. ( 25)
. -
. -
(46) -
.
-
.
F
. ( ) -
A
-
.
-

.
. -
: -7
(Stress) ( )
. ( 7)

85
-8
. ( 5)
-9

. -10

.
.

( )
: .

B A

( 1.5v)
( AB )
: :

.
( )
: (100c )

1.7 mm
1.6mm
1.9mm ( )
1.21 mm

.
.

86
( ): (65) : (3-6) : ( ):

-1
-2
.
( )
.

d1 l
:
d2 l
.

-3
( )
-4

-5

: ( 5)

-6
.
- ( 25)
.
-
.
-
.
-

.
. -

87
: -7
(K ) ( )
( 7)

.
-8
. . ( 5)

-9
.

: -10
. ( )
:
.
.

.
( )
.

. . ( )

.
.

.
( )

88
.
(1%)

1
. ( %)
2
.

.
( ) (L) :
. ( )
( )
. ( )

.
.

. ( L)

89
( ): (67) : (3-7) : ( ):

-1

. -2

( )
.
(S )
.
-3
( )
-4

-5

( 5)

. -
.
-6
.
( ) - ( 25)

.
(3-6) -
.
-7
. ( )
( 7)
-8
. ( 5)

-9
.

-10

90
(71) : (3-8) : ( ):
( ):

.
. ( ) : (1)
( ) : (2)
( )

.
: (3 )
gr kg m
( ) ( ) (SI ) . (3 )
m3 m3 v
.
( 4c ) .
( ) .
.
: (4)
w
w 4,5 k g mg m
g
v 3 m3
w 45 kg
g 981cm / s 2 10 m / s 2
3
v 3m m/v ?
cm m w / g mg / g m
g g . 81 2 10 2
s s v v v
? 4,5 kg 45
kg / m 3
3 m3 30
1, 5 kg / m 3

( A) . (N ) (SI ) (F ) : (5)
(F ) . ( mm 2 ) (SI )
F
(P ) ( A)
A
.

91
: (P) : (6)
L
P E . (P)
L
L
( ) :
L
kg
( L L) . ( ) E
mm 2
. (P E)
!
. ( ) (7)
: (7)
v P P
( ) (Stress) P B (B v1 )
v1 v / v1 v
v1 . (Stress )
. .
: (8)
F . L0
A F (S ) (S )
A. L
. ( L0 ) L
: (9)
vp 75cm 3
mp 51gr
p ?
( s p gr ) p ?
:
mp 51gr
p 0.68 gr cm3
vp 75cm 3

p ( ) 0.68 gr cm 3
s p gr
w ( ) 1 gr cm 3

0.68
: (10)
3 3
Hg 13600 kg m 13.6 gr cm
mHg 300 gr
mHg 300 gr
vHg
Hg 13.6 gr cm 3
3
v Hg 22.1cm

92
.
.
.
:
: ( )
( )

. –

.
(11)
:

1 -
1
2
1 –
1 –
1
– - ( )
2
.

1

1 ( - ) –

93
(4-1) : ( - ):
( ): (73) :

– -1

. -2

( )
.
.
.
-3
( )
-4

-5
:
( 5)

.
- -6
.
- ( 25)

.
-
)
(
. -
. -
. ( ) -
-
.
- -7
. ( )
( 7)

94
: - -8

. ( 5)

. .
-9
.

: -10

.
. .
.
. (1855)
. ( )

.
( )
T2 T1 . T2 T1
. T2 T1 .
.
.

( ) T2 ( ) ( ) T1 ( )

( )

95
.
.
.
.
( )
.
(17 16
10 Joul) : -
(33 %) .

:
.
(Condution)

. (Convection)

.
.

96
( ): (77) : (4-2) : ( ):

(Conduction) -1

. -2
.
( )
.
.
-3
( )
-4

-5
:
( 5)

.
- -6

. . ( 25)
-

( )
.
-

.
-7
. ( )
( 7)
: -8
( 5)

97
-9

: -10

.
.

.
:
( )

.
(m) . ( Q)
: ( t)
Q Cm T
Q
C
m. t
( ) C
Joul
. ( ) (SI ) (C )
kg

98
(4-3 4) : ( ):
( ): (79 ) :

. -1
-2
.
( )
.
.

.
.
.

.
-3
( )
-4

-5
:
. ( 5)

- -6
.
( 25)

.
-

.
-
.

99
-7
( )
( 7)
.
: - -8
.
( 5)
.
- -6
.
-
.
-
( 30 )

. (T tc 273.15)

. ( )
-
.
- -8 7
.
.
( 10 )
t f -9
. tc t f 3 tc
3
3
9 t f
:
t f 32
5 3 9
t f t c 32
3 5
t f t f 32
5 : tc
3
t f t f 32
5
5t f 3t f
32
5
2t f
32
5
16 5
t f 32
2
t f 80 f

100
. -10

.
:

.
.
.
.

. ( )
( )
.

.
. ( )

.
.

.
.

101
( ): (83) : (4-5) : ( - ):

– -1
. -2

. ( ) ( )

.
-3
( )
-4

-5
:
. ( 5)
- -6
.
( 25)
( L0 )
( t)

.
-
.
. -
-
.

.
-

( )
.

( )
( )
.

102
- -7
. ( )
( 7)

.
: - -8
( 5)

.
(85) . -9
:
: ( h . h0 . t ) :
: 12 10 6 K 1
:

t 22 c 0 c 22 c 22 k
h 6 1
(12 10 K ) (301m) 22k :
m.k
6
h 79464 10
k
4
h 79464 10 cm
h 7.9464 cm 7.9 cm
h h0 h :
h 30100cm 7.9cm
h 30092.1cm 300 . 921m

103
: 10

:
.

.
.

( )

.
. ( )

104
(86) : (4-6) : ( - ):
( ):

- -1

. -2
.
( )

.
-3
( )
-4

-5
:
( 5)
.
- -6
.
- ( 25)

. A A A 2 A T
-
( )
.
(4-7) -

.
v v v 3 v T -

. 3 ( )

. ( )
( ) -
.
-
.

105
- -7
. ( )
( 7)

.
- -8

( 5)
.
. (a) : ( ) -9
: (2)
v 150 cm3 vB . v. t
3 1
t 20 c 20 k vB 0.95 10 k 150 cm3 20 k
3 3 3
vB ? vB 2850 10 cm 2.85cm

2.8 5 cm3 2.6 cm3 :


.
. 2.85cm 3
:
-10
.
( T) v
. ( v v. . T )
.
.( 3 )
( 4c ) .
( 4c ) ( 0c )
( 4c ) .
.
.

.
( 4c ) (10c )
( 4c ) .

106
( ): (89) : (4-7) : ( ):

-1

. -2
.
T2 T1 ( )
(H KA )
L
.

.
-3
( )
-4

-5
:
. ( 5)

-6
.
( 25)
dQ
. ( )
dt
(H )
(T2 T1 ) ( A)
T2 T1
K H KA : . (L)
L
.
. (K ) -
(K )
.
. ( A)

107
-
cal
(SI ) (K )
cm.c s
J .m W
.
m 2 .k.s m.k

.
-

.
-
.
-
.
-

.
-7
. ( )
. ( 7)

- -8
:
( 5)

.
-9
.

-10

Q
. ( )
t
cal J
( ) . ( )
s s
.
(L) ( A)
(T1 )

108
(T2 )
. ( T T2 T1 )
.

.
( A) T
: ( x)
Q T
KA
t x

. (K )
.
.

109
( - – ( ) ):
( ): (93) : (4 - 8 9 ) :

- - -1

. -2

( )

.
.

.
.

-3
( )
-4
( KM n O 4)
- -5
:
. ( 5)

-6

( 25)

.
-

110
. ( )
-

.
( ) -
.
.

(2)
.
- -7
. ( )
( 7)

.
: - -8

( 5)

.
- -6
.
.
. .
-
( 30)

.
.
-

.
.
-
.
.
.

111
8-7
.
( 10 )
-9
.

-10

.
( )

.
:

( 4c ) . ( A)
( A)
.
. (B)
(c) .

112
( – ):
( ): (97) : (4-10) :

. – -1
-2
.
. ( )

.
.
-3
( )
. -4

- -5
:
. ( 5)

- -6
.
( 25)

.
-
.
. -

.
-
.

113
-7
. ( )
. ( 7)

: - -8
( 5)

.
-9
.

. -10
.

(x) .
. ( )

.
.

.
.
.

114
(100) : (4-11) : ( ( – ) – ):
( ):

( – ) - -1

. -2
:
( )
.
. –
. –
-3
( )
-4

- -5
:
( 5)

.
- -6
.
- ( 25)

. ( m) ( )

.
.
-
.
.
.
-

115
-

.
-7
. ( )
( 7)

.
: -8

. ( 5)

-9

-10

116
– (1)
-
.
( ) -
( ) .
.
( )
. ( )
(Kcal) (Cal) ( )
. ...... (Joul)
– (2)
. ( 76 75 )
- (3)
dQ .L
(K ) . (K )
A (T2 T1 )dt
. (K ) .
(K ) (K )
J .m cal
. (SI ) (K ) .
m 2 .k.s cm.c .s
– (4)
T2 T1
(K ) .
L
.
– (5)
dQ T T1
(K ) (H KA 2 )
dt L
(L) (T2 T1 ) A H
.
- (6)
. 95 94
– (7)
. (22)
: ( ) (7)
.

. () – (1) -
. ( ) – (2) -

117
.

.
:
: .
( ) x

. .

. . .
.

.
( ) :
. (17 )

1
1 ( )
1 ( )
1
1
1
1
1
1
1
1 x
2
1
1
1
1

118
: (5-1) : ( ) :
( ): (105)

-1

. -2
.
( )

.
.
(5-1)
(5-2)
.
-3
( )
-4

-5
:
. - ( 5)

.
-6

. ( 28)

-
.
. -
(5-1) -
(5-2) .

119
-7
. ( )
( 7)
-8
( 5)

.
-9
.

-10
.
.

.
.

3.6 .
.

. .

120
( ): (109) : (5-2) : ( ):

( ) -1

. -2
.
( )

-3
( )
-4

-5
.
- ( 5)

.
-6
:
. ( 28)

-7
. ( )
( 7)
-8
. ( 5)

-9
.

-10

. ( )
. 0.7 0.4

( )

121
.

37 c

.
.
T 100 k T 2500 k
. T 310 k
( m )
. ( )
.

.
.
.

122
( ): (110) : (5-3) : ( ):

-1

. ( ) -2
.
( )
.
-3
( )
-4

-5
:
( 5)

-
-
.
-6
.
- ( 28)

.
.
-
.
.
-7
( )
. ( 7)

-8
( 5)
.

123
: (115) -9
( ) .1
.
.2

.
-10

(radiance)
.
1 . (1 10 6 m )
I
.
w cm 2
m . cm 2
cm
cm 2
. ( w cm3 )

. w cm2 m

( w cm2 m)

.
T
m
m .
.
. .

1 I I d :
0
1 d w cm2 m
w cm 2
.

124
( ): (112) : (5-4) : ( ):

(Atomic spectrum ) -1

. -2
. ( )
( )
.
.

. ( )
-3
( )
-4

-5

( 5)

.
. -6

( 28)
.
-7
( )
( 7)

.
-8
( 5)

.
-9
.

125
: ( ) -10

( 0.2nm )
.
O2 h 2O

.
O O2 O3
30km 15km ( )
.
25km

0.32 0.28 ( )
. ( )
( )
.
( )
.
.

.
DNA
.

126
( ): (114) : (5-5) : ( ):

Absorption Spectrum -1

. -2
.
( )
.
.
-3
( )
-4

-5
.
( 5)

-6

( 28)

( )
( )

.
-7
( )
( 7)

127
-8
. ( 5)

-9
.

-10
.

( )
Balmer,Johan Jakob 1885 .

.
n2
b b( )
n2 22
n 364.56nm
n 3.4.5.6 :
6 3 n

.
n 3 1 656.20nm ( H )
n 4 2 486.08nm ( H )
n 5 3 434.00nm ( H )
n 6 4 410.13nm ( H )

.
.
1010

128
.

.
:
(1752)

.
.
.

.
(Herschel) 1823
.

.
C B A

C B A
.

129
1859
.

D
.

130
(115) : (5 - 6 ) : ( ) :
( ):

– -1

-2
.
( )
.
-3
( )
-4

-5
.
( 5)

.
-6

. ( 28)

.
-7
. ( )
( 7)
-8
. ( 5)

-9
.

131
: -10

.
.

.
.
(0.1 10 9 m) 0.1nm
( 500nm)
( )
:
:
10nm 1nm x 500nm
. 0.1nm
.
(1856-1940 -Thomson Joseph john)

.
. 1906

.
(1871 -1937 -Rutherford Ernest)
24

.
... .
.
1908 (sir)
.

132
( ): (116) : (5-7) : ( ):

-1

. -2
.
( )

-3
( )
-4

-5

. ( 5)

-6
)
( ( 28)

E nh
.
-7
. ( )

-8
( 12)

.
-9
.

133
: -10

)
(

2 2
2.25m 3 m 2m
3
.

( )
24.3 :
92.5
. ( )

. e 1.602 10 19
c
.
.

134
( ): (117) : (5-8) : ( ):

-1

. -2

( )
.
-3
( )
-4

-5
.
( 5)

.
-6
. ( )
( 28)

A
(5-11)
B A

(5-12)
:
.
-7
( )
. ( 7)

-8
. ( 5)

-9
.

135
: -10

1921

1905
.
1905
.

( )

f
. h

f
. hf
. .

1905 .
( )
.
. hf
.

. ( ) w

K E max hf w:
Vstop
K E max hf w Vstop qe :

136
. qe

.
w hf

. ( hf o w ) f
.

( )
.
( )

.
.

f
.

.
.

137
( ): (120 ) : (5-9) : ( ):

Niles Bohr(1885-1962) -1
. -2
.
( )

-3
( )
-4

-5
( )
( 5)

.
-6

( 25)
.

( )
(r)
:
2
ke
E
2r

.
-7
. ( )
( 7)

-8

. ( 5)

138
-9
.

: 1920 -10
1924-1913

.
( ) .
.
.

.
.
.
.
.
.
1920

)
(
( )
.
.

139
.
1920

.
n

. ( )
:

.... )
. ( n 1,2,3,
(1920) .

.
.

. ( )

140
( ): (123) : (5-10) : ( x ):

x -1

. x -2
x
( )
.
-3
( )
-4

-5

: ( 5)

. x x
.
x -6
.
x ( 25)

.
-7
. ( )
( 7)
-8
. ( 5)

-9
.

141
x -10

x .
.
:
x
x .

. .

x
x
x

1912
x .
.
x
.

x ... x

.
. (0.001 10nm)
. x
.
x

142
DNA x
x .

. (Bremsstrahlung)
x ( )

. .
. x
x 35 ( )
x

x
(Mo) (BMolybdenum)
. 42

.
.
.
.

143
( ): (124) : (5-12 11) : (( ) ):

( ) -1

. -2
.
( )

.
mo
. (m )
v2
1 ( 2)
c

E mc 2
-3
( )
-4

-5

: ( 5)

1905 -6

( 25)
.

.
(v)
. (c)

(c)
.
m
(5-15)
.

144
-7
( )
. ( 7)
-8
.
( 5)
-9
:

-6
(m)
mo ( 25)
m
v
1 ( )2
c
.

.
-7
( )
. ( 7)
-8

. ( 5)
-9
.

-10

.
. c

1 / 2 mv 2

145
1 / 2 (mv 2 ) m m0

.
( ) KE (m m0 ) c ...I 2

2
1 / 2 ( m0 v ) m
v
m0 o
c
( m m0 ) c 2
. 1 / 2 (m0 v 2 )

m
: ). (20 )
s
15
m / m0 1 2 10
(.

. E
m
E ( m) c 2 ............2 .
2 1
. E (m m0 ) m
.

.
. 4.8 10 J 7
1 Kg :
1kg
.
:
.
E ( m )c 2
: 1kg
E (1kg ) (3.0 108 m s ) 2 9.0 1016 J

.
9.0 1016 J
1.89 109
4.8 107 J
. ( )

146
( ): (129) : (5-13) : ( ):

-1
. ( – ) -2
hf
p
c ( )
.
hf
( )
c
-3
( )
-4

-5

. ( 5)
x
.
( )

P -6
P mv :
: m E / c2 ( 25)
. P Ev / c 2
.

.
-7
. ( )
( 7)
-8
( 5)
.
-9

-10

147
h mv .
100 v ( ) .
. (10 10
m 1A )

1920 . ( 10 5 m )

. 10 10
m

1923
x

h
mv
.
.
:
m
. (1 ) 1kg -1
s

h
mv
34
h 6.6 10 J .s , mv kg. m s
6.6 10 34 J .s 34
6.6 10 m
1kg. m s

.
. 6
2 10 m / s 9.1 10 31
kg -2

h 34 24
, h 6.6 10 J .s , mv 1.82 10 kg . m s
mv
10
3.6 10 m

148
( ): (131) : (5-14) : ( ):

-1
-2
.
h h ( )
( )
m phc
.
-3
( )
-4

-5

. ( 5)

-6

. ( 25)

h
. v
m

.
-7
. ( )
( 7)
-8

. ( 5)

-9
.

149
-10
:
3.50 10 7 m :

: :
34 31
h 6.6 10 J s m 9.11 10 kg , 3.50 10 7 m
h
( ) -1
mv
h
( )v : -2
m
m h -3
(p mv) v 2070 m / s :
.

150
(132) : (5-15) : ( ):
( ):

-1

. -2
.
( )

- -3
( )
-4

-5

: ( 5)

.
-6
.
( 25)
.

.
-7
. ( )
. ( 7)

151
-8
.
( 5)
-9
.

: -10

. 1m / s 1000 kg -1
v
m
( ) ( 10% ) 0.1
s
h
x p
2
m m
p m v 0 .1
1000kg 100kg
s s
h 6.63 10 34 J .s
h 6.63 10 34 J .s 34 2 36
x 1.055 10 10 1 10 m
2 p 6.28 102 kg . m s

.
2 106 m / s 9.1 10 31 kg -2
m
) 0.2 106 v
s
. ( 10%
:
h
x. p
2
31 m m
p m v 9.1 10 kg 0.2 10 6 p 1.82 10 25
kg
s s
34
h 6.63 10 J .s
6.63 10 34 J .s 9 10
x 0.58 10 5.8 10 m
6.28 1.28 10 25 kg .m / s

. .
h
.

. h

152
(138) : (5-16) : ( ):
( ):
!

.
:

(I )
.
:
.
1900 :
.
:
.
:
123 ( x ) :
.
129 ( ) :
.
134 ( ) :
.

:
. ( ) -1
. ( ) -2
. ( ) -3

153
( )
.

.
:

.
. :
: (14 )

1 -
1 -
1 ( )
1
1
1
2 ( ) – ( ) - ( )
1 -
1
1 ( )
1
1 -
1 –

154
(139) : (6-1) : ( - ):
( ):

– -1

. -2
.
( )
.
.
. (A Z N)
.
-3
( )
-4

-5
( )
( 5)
.
- -6
.
(6-1) - ( 28)
.
-

.
. -
. -
-7
( )
( 7)
.
-8
( 5)
.

155
10 15
m : -9
. 10 10
m
( ) :
. A
Z XN .
-10

.
14
10

10 14
.

10 14
( ) .
.
.
:

.
:(1952- 1908 Henri Becquerel)
1878
.
x
1903
.

156
( ): (142 ) : (6-2) : ( ):

-1

. -2
.
( )
.
-3
( )
-4

-5
:
( 5)

.
-6

. ( 28)
.

.
(6-2)
.
-7
. ( )
( 7)

157
-8
. ( 5)

: -9
.
:
.
(1877 – 1956) -10
1899
.
1902 ( )
.
.
1903
1921 . ( )
.

158
( ): (144) : (6-3) : ( ):

-1

. -2
.
( )
.

.
-3
( )
-4

-5

. ( 5)

-6
(6-3)
( 28)

.
-7
. ( )
( 7)
-8
. ( 5)

159
: -9

.
( ) :
. Z
N
N Z
. ( )
-10
4
2 He .
.
. A
( )
. Z N A

.
(N Z ) A

160
( ): (146) : (6-4) : ( ):

-1

. -2
:
( )
.
.
-3
( )
-4

-5

. ( 5)

.
(6-4) -6
.
. 6 ( 28)

.
-7
( )
. ( 7)

-8
. ( 5)

-9
.

161
12 6 6 12
6 C -10
12
6 C

1,007825u .
u 0,000549u
. 1u 931, 5 Mev / c 2

6 6 (1.007825 0.000549)u 6(1.007276)


6 6 (1.008665)u
12.098940 6(0.000549)u

12
6 C 12.000000 6 (0.000549)u
0.098940 u

0.0989 40 u 931.5 Mev / u 92.16 Mev

:
. 12 12
C
92.16
.
Eb 92.16 Mev 12
.
7.68 92.16 / 12 ( Eb / A)
.

162
( ): (148) : (6-5) : (( ) ):

( ) -1
-2
.
( )
.

.
-3
( )
-4

-5
:
( 5)

.
.
-6
.
- ( 28)

.
-
.
-7
. ( )
( 7)
-8
( 5)
.
-9
.

-10

163
( ): (150) : (6-6) : ( ):

-1

. -2
. ( )
( )
.
. ( )
-3
( )
-4

-5

( 5)

.
: -6
. (6-5)
( 28)

.
-7
( )
. ( 7)
-8
. ( 5)

: -9

.
:
. ( 4.5 10 ) 9

) ! :
( A
A :
.

164
( ) -10

( )
.
(1000)

14 9 ( Xe) Xenon
.
10
)
. (
( 9 109 )
21
.

165
(152) : (6- 8) : ( ):
( ):

( ) ( ) -1

: -2

( )
.
.
.
.
-3
( )
-4

-5

. ( 5)

(6-7 ) -6

. ( 28)

.
.

.
.
(6-6)

( )
.

166
-7
. ( )
( 7)
-8
. ( 5)

- -6

( 30)
.
(6-8) -
.
-

.
-
.
-
.

.
. 8-7

( )
( 15)

167
: 153 -9
:
226 222 4
86 Rn 84 Po 2

. (Polonium)
: 153

.
A
Z X A
Z 1 Y 0
1 :

. x ( )
: 154
: A
Z X A
Z 1 Y i
( ) 32
15 P ( ) 32
16 S 1
176 176
64 Tm 65 Y 1 2

234
91 Pa 234
91 Pa : 155
: 156
C :
[ ( ) ] :
:
.
.
:
.
! :
. ( ) ( )
.
:
Ze Z
.
.
.
+ ) N .
Z N (
A Z N : . A

168
( ) -10
4
( He)
2
A A 4
Z X Z 2 X
A 4
Z 2 X
. A
Z X
( )

2e

Mev 30 ev

.
.
.

1Mev ( )
0,003cm (0.5cm)
. 0,0003cm
2 Mev

.
:
.
. (5m) 1Mev

169
.
.

( )
.
1Mev
.
( )
).
( 1Kev
30000 ev
.

.
10 cm (1Mev)
0.9 cm
.

170
(6-9) : (( ) - ):
( ): (156) :

– -1

. -2
.
( )
.
-3
( )

. -4

-5

. ( 5)

.
- -6
.
-
. ( 28)

.
-7
. ( )
( 7)
-8
( 5)

..
-9
.

-10

171
( ): (158) : (6-10) : ( ):

-1
. -2
( ) 197
( )
.
.

.
. -3
( )
-4

-5

( 5)

.
(6-9) -6

. ( 28)

.
-7
. ( )
( 7)
-8
. ( 5)

: ( ) (160) -9

.
-10

172
(161) : (6-11) : ( -( ) ):
( ):

–( ) -1

: -2
.
( )
.
.
-3
( )
-4

-5
. :
. ( 5)

. -6
(6-10)

.
( 28)

. -7
. ( )
( 7)
-8
( 5)

173
. ( ) 162 -9
.

( )
.

.
.
:

.
: -10

. ( )
1318
. Istrassman Hann 1939

235
92 U 235
4.6
( )

236
.

174
( ): (164) : (6-12) : ( ):

-1
. -2
.
. ( )

.
. -3
( )
-4

-5

( 5)
.
(6-11) -6
.
( )
.
( 28)
.

.
-7
( )
. ( 7)
-8
. ( 5)
.
: ( ) 167 -9

( )
( )
.
-10

175
(5-13) : ( ):
( ): (169) :

-1

. -2
.
( )
.
.
.
. ( ) -3
( )

. -4

-5

. ( 5)

.
-6

.
( 28)

. (6-13)

.
-7
( )
( 7)
(6) (172 )
.

176
-8
172 ( 5)
.
: 172 -9
231 227
91 Pa 89 Ac
234 230 4
90 Th 88 Ra 2 He
2 3 4 1
1 H 1 H 2 He 0 n
1 235 132 101
0 n 92 U 50 Sn 42 Mo
-10

.
.
( )
( 108 ) .
.

. ( )

( ) .

.
1 1 2
H H H v
1 2 3
H H He
3 3 4
He He He 21 H

. ( )

.
2 107
25 .
(6) ( )

200
.

177
( ) 1942 / 1321
0.7) .
( 238U 99.3 235
U

. 235

.
2.5
1.5
.

178
(175) : (6-14) : ( ):
( ):

. -1

. -2

( )
.
.
-3
( )
-4

-5

( ) ( 5)

.
-6
.

TNT (20 KT )

(TriNitroToluene) (TNT) . ( 28)

. ( )
(6-16)
.
(6-17)
.
.
-7
. ( )
( 7)
-8
. ( 5)

179
-9
.

-10
:
-3 -2 -1
. -4
.1
: .
.
.2
n
. (109 2
)
m s
.3
. (n )
232 238 .4

1 238 239 239 239


0 n 92 U 92U 93 NP 94 PU
( 23) ( 23)
( 24000)
1 232 233 233 233
0 n 90Th 90 Th 91 Pa 92 U
( 23) ( 27)
( 1.6 105 )
232 238
233 239
.

239:
238 :
239 .
239
238
. 239

239 238

180
. -1
. -2
. ( ) -3
. .
-4

.
( ) .
.
4
( He)
2 -5
.
4
( He)
2 -6
.
( ) -7
235
. 236 .
( ) -8
.

.
235 -9
. 90
.
226
88 Ra ( ) 222
86 Rn ( ) 4
2 -10
60
27 Co
60
27Co -11
210
( 83 Bi) 210
(84 Po ) 0
1 -12
2 2 -13
: 4
A A 4 4
Z XN z 2 Y 2
.
.
.
b -14
b -15
c -16
a -17
b -18
a -19

181
182
!
: ( )

( ) .1
( )
( ) ( ) ( ) ( ) 7 5- 1
. ( ) ( ) ( )

( ) .2
- 3
( ) ( ) ( ) 16 9
. ( ) ( )

( ) .3

( ) ( ) 2 5 4- 1
( )
.

( ) .4

( ) ( ) 8 2- 1
.

( ) .5

( ) ( ) 3 1 2
.

I
( )

8
23 21 -
(

( )
2 1 2
...... – .... – 5 4 3
2 3
1 4
. ........... (1-2) ..........: 2 4
..... : 3 4
...... ....: 2 4
m ......: 14 5
..... m .... m 15 5
:
8
..... ....

... 10 9 8 8
.
: : 3 12
2 2
w w 15 13
T t
. ( ) 6 13
. ( ) ( ) (1-10) 14
. - c : c 2 15
: – 15
. .... : 1 15
3 15
: 5
17
.
-d . T f -b : d b 6
18

... 0.25m ...... : (7) 18


..... : 9 18

II
( )
19
... ( ) .. (4) 20
5 21
... ... 13 12 21
. ... 4 22
.. 1 2
22
...
( Km / s ) (km / s ) 22
. 5 4 24
6 24
. . ..... 10 28
K K 6 29
3 31
. 31
...: 2 1
32
... C C .
.... ( ) 5 32
( ) ..... : 7
32
.....
... .... 13 32
... ... : 16 32
.... .... 11 33
.... ..... 2 33
.... : 11
34
....
..... .... 13 12 34
... ...: 17 34
: (2-16)
34
.....: 8
35
...
Cp ....: 11 10
36
. Cv

5 38
. .
. ) ) 11065 3 38
1000 m .... ...: 1
39
[ 1000 m 100 m (2-18) ]....
) (. ... )
4 3 40
. ( )

III
.... : 7 6
40
.
: 11 10
41
. ( 4500 A 4000 A )

2-24 44

. ...... : 3 2
48
...
B : 8
49
...
5 53
.... 0.1s ) ... 3 8 54
. ( 4s ) . .... : 10 54

( )
: : 2 1
56
. ( ) –3 . ( ) -2 . –1
... ... 1 60
:
d 0.003m , F 100 9.81 981 N
d 0.003m 2
A r2 ( )2 3.14 ( ) 0.000007065m 2 64
2 2
F 981 N
J 138853503.184713 Pa 138853.503 K Pa
A 0.000007065m2
... .... 6 65
. A : 8 65
... E E 7 6 66
.... : 9 67
( ) 67
.... ( ) : 15 67
1 69
. L0 ... : 5 69
N
. ( ) (s) 69
m2 :
gr kg
( ) . : 8 70
m3 m3
.... 45Kg .... 45 kg 4 71

IV
( )
7 1 72
. (10 )
kg kg
. 13 600 . 13 , 600 (10) 72
m3 m3

( )
. .... : 7 74

(T ) tF tc 79

tc t F 32
. (T tt 273.15) ( ) : 80
100 180
75 7S 2 80
a – 80
: 3 4 5
81
... ( Lord kelvin .......1707)
. ( ) ( ) (-460) (-321) (-109) (4-3) 82

83

. ( ) ( ) ( ) ( ) (4-5) (4-4) 83
: ( ) ( ) ( )

T 22 C 22 K
85
L Lo T ........(22 k ) 79464 10 6 m 7.9464 cm 7.9 cm
L Lo L 30100 cm 7.9 cm 30092.1cm 300.921m
86
.... 2
T L 2 2
....... : 10 9 86
. ( ) ( ) ( ) 9 6 5 90
d .L d .L
K K 13 90
A (T2 T1 )dt A (T2 T1 )db
1.5 ( ) : 2 1
96
. 4 .
... ( Infra red ) ... (Infrared ) 9 97
E2 E1 ...:
97
...
... .... 6 100
: 15

K 2.9 10 3 m K 2.9 10 3 m K
T 100
m 500 n m 5 10 2 103 m

T 0.58 104 K 5800 K 6000 K


... m ... 16 100

V
E1 – – E 24 18 101
. E 4 ( ) 2 102
14 13
... R T2 T1 102
..:
... ... 3 103

( )
.... : 3 2 (5-1-1)
106
.... ( – )
...... : 12 11 10
( ) (5-1) . 107
. (2000 K )
. ...: 8 7 112
. . 6 113
. ( ) ( ) ( ) ( ) (5-7) 113
.... ( ) .... ( ) (7) 113
: 7 6
114
... .... .
: 2
114
...
. ( ) ( ) ( ) 9 7 115
16 115
. )9 . ....... : 8 116
15 118
14 120
... . ...... : 6 5 122
. .... -3 9 8
122
... (ao ) :
.... ... ( ao ) ........ : 13 12 11 122
....... : 4
123
........ (91.44cm)
... 6 123
. 125 (5-14) 124
...... : 3 2 1
. 124
.
... ... -1 : 6 124

VI
. ( ) .... -2 : 12 10 9
124
. .... ......
(m ) . (5-14) (5-15)
126
. (1.0 c) , (0.5 c) c (1.0) , (0.5)
1 127
... : 6 5
128
.
E
. (E mc 2 ) . E 128
C2
. .... : 3 4
130
... ( )
... ... ... 2 131
10 4
...... : 8
133
.

10 10
..( 10 10
m 1 A ... : 10
133
...
( ) – .. : 17 13
133
...
.... ..... (hf ) ...:
133
.
-... ( ) : 4 2
134
....
h
( ) ...... : 7
2
134
h
x. P
2
. : 17 136
x ... x ..: 19 18
136
. ......
..... v 0 ...: 2 1
v2 137
. m m0 / 1
c2
(1 : (1)
. 138

VII
( )
: 8 7 6
139
..
.... ..:
139
. ....
10 14
m ...: 9 8
140
....
.... .... ..... 140
(143) ...:
140
.
( ) 6 141
. (143)
) 4 (143)
. (13T ) .. 4 3 142
142 .( .....
.
... ...: 2 1 143
13
C 98.9 13 c 98/9 5 143
( fm ) .... ( ) fm ... ( ) 1 143
9.1 10 31
Me 9.1 10 13
Me 2 143
1.2 1/2 4 3 143
1 143
. ... 99.985...: 4 3
143
.... . ..... (12 H )
. 142 2 .... )
144
. ( ) (
....... 38 ..... z 38 5 145
: ... :
A N,Z ( ) .a 145
.b
0 N 146 0 N 126 12 145
. (Mev) (mev) ( A ) (6-4) 146
.... 6.25 10 18
E mc 2
1.67 .... ...:
10
147
E 1.503 10 1018 ev 939.375 106 ev 940 Mev
.... :
147
.
... B ( ZMp NMn Mx ) C 2 :
27
148
B (1.67 10 .........1J 6.25 1018 ev

VIII
... ( ) ..... : (6-2-2)
.... .... .... 148
. (Kev)
. A
Z x A
2 x ( ) ( ) 3 4 5 148
...... : 1
149
....
...... : 8 7
149
.... ...
: 4
150
.
. ...: 4 3
151
. ( 4.5 10 y ) 9

1decays
(1 Bq ) ....: 12 151
s
2 2 ... : 2 6 -4
152
4
y ...: 10 9 (6-4)
152
.
A
Z XN A
Z 1 YN 1
1 : 8 153
176 105
71 uL 176
72 Y 104 0
1 : 6 154
... 6 : 3 154
..... : 155
12
( C)
6 :
155
... 4.43 Mev
234
91 Pa 12
6 C 12
6 C : 155
1 1
t T I 8 156
2 2
5 156
238 ..: 3
156
. .....
97 70 11 157
(. .... ) 7 5
158
. 4 (167)
5 159
0
1 e 30
14 Si :
.... . 160
1
1 P 1
0 n 0
1 e ....
. ( ) (6-9) 160
2 160

IX
8 164
-..... ... : 16 14
165
.
-...(...) ... : 19 17 165
. – . – 9 4 166
( ) 4
167
.
2 2
– - 170
2
1 H 2
1 H 7 171
231
91 a P ?
234 230
T Ra ?
90
2
h
3
88
4
: 172 172
1 H 1 H 2 He ?
1 235 132 101
0 n 92 U 50 Sn 42 Mo ?
(6-15) 175
( ) – 239
u ( ) : 1
176
.
( ) 176
2 177
12 179
. ....: 3 4 179
. .....: 179
1 180
226
83 Ra 226
83 Ra 10 181
P 12 181
: 15 182
A
Z X N A
Z XN c– 16 182

You might also like