Mutatie

Mutatie. Pagina 1 - 3.
Brommers. Pagina 4 en 5.
Aanvullende theorie.
De stemwisseling/mutatie. Onder invloed van hormonale veranderingen in en groei van het
lichaam. (Mutatie = verandering.)
VRAAG AAN DE GROEP. Jongens, wat zijn EIGEN ervaringen geweest?
Plotseling?
Snel, langdurig?
MEISJES, iets gemerkt?
De stemwisseling, stemverandering (bij jongens) in de puberteit.
We nemen drie fases waar. (De leeftijden kunnen hierbij enigszins anders zijn van persoon
tot persoon. Door hoge welvaart, eerder in puberteit, eerder muteren dan voorheen)
1. De pre mutatie, 12-13 jaar
Verlies hoge tonen en onvastere lage tonen. Opvallende groei larynx.
2. De mutatie, 13-14 jaar
De stem daalt ongeveer 8 halve tonen (of meer). Gaat vaak samen met schorheid en
stembreukjes. Een stembreuk is een hoorbare, natuurlijke en abrupte overgang van
twee registers, waarneembaar in een glijtoon b.v.
3. Postmutatie, 14-15 jaar
In deze periode bereikt de stem een grotere omvang en de stem wordt stabieler.
VRAAG AAN DE GROEP, nu met name de jongens, heb je een idee van fases gehad,
zoals hierboven benoemd?

De mutatie kan anders verlopen.

1. Onvolledig
Er is een normaal larynxbeeld, slappe houding, ijle stem, weinig toonhoogte
veranderingen mogelijk, adem vaak hoog. Dit laatste, nerveuze hoge adem, kan een
en ander in stand houden, evenals te lang doorzingen als jongen in koor van hoge
partijen. Lastig te herstellen.
2. Mutatie Falsetstem.
De larynx is volledig uitgegroeid, hoog vrouwelijk geluid, falsetstem gebruiken i.p.v.
borst/spreekstem. Kunnen registers niet mengen. Dit heeft verschillende oorzaken.
 Wat is er nodig? De stem omscholen, te hoog strottenhoofd verlagen, lage adem etc.
Goed te herstellen.
3. Verlengde mutatie,
Deze duurt langer dan gemiddeld, meer dan een jaar. De stem blijft langer instabiel,
het wisselen tussen hoog en laag geluid. De puber heeft vaak een negatief beeld van
de lage klank, terwijl de luisteraar deze als normaal ervaart. Deze verlenging is vaker
psychogeen dan habitueel (gewoonte).

Let op; Wellicht ten overvloede;

--> Bij meisjes is er ook een stemverandering waarneembaar, met een geringer verschil in
toonhoogte dan bij mannen, gaat vaak geleidelijker en mede daardoor minder opvallende
kenmerken en ongemakkelijkheden in stemgebruik.
De mutatie
Hoorbare kenmerken:
* daling stemklank
* stembreuken/overslaan hoog laag
* soms heesheid
Fysieke kenmerken:
* groei van het hele lichaam
* groei van de larynx (strottenhoofd)
* groei van de stemplooien (jongens ongeveer 1 cm. meisjes 3-4 mm.)
* ontregelde slijmtoevoer
* stemplooien soms wat rood en gezwollen
* de holtes groeien mee
* kraakbeen wordt definitief gevormd en dus steviger/minder flexibel

Enkele feiten en termen m.b.t. de mutatie

-- Is een natuurlijk fenomeen. Pubers vinden dit soms gek/vervelend, maak bespreekbaar.
-- Cambiatatijd, de tijd van de daling van kinder- naart volwassen stem.
-- Stembreuk, niet vloeiende overgangen, zie hierboven.
-- "Dubbele" mutatie. Jongens met een hoge stem die bas worden, de stem legt a.h.w. een
grote afstand af van hoog naar laag.
-- Spieratrofie, hier is dat het verstijven van spieren wanneer te lang te hoog wordt
doorgezongen tijdens de mutatie.

Indien je met deze kinderen zou zingen. Waar houd je rekening mee met het zingen met 13-
14-15 jarigen?
--Kleine omvang, jongens BES-c', meisjes a-e”/f”.
--Heesheid, denk aan lax vox.
-- Gros groeit uit tot mezzo/bariton.
-- Lekker zingen, overbelasting vermijden, probleempjes die je tegenkomt in stemgebruik als
normaal benaderen. Bij grotere problemen, doorsturen logopedie, eventueel KNO arts.

Tenslotte, een countertenor zingt in falsetstem.

Een castraat behield een kinderstem in een volwassen lichaam door castratie. (Vrouwen
mochten niet in het openbaar optreden. Deze castraten zongen de hoge partijen.) De
gewoonte om kinderen met prachtige sopraanstemmen zo te mishandelen, voor het tiende
levensjaar, werd bij de wet verboden in 1870. De countertenor vervangt de castraten.
Volgende pagina brommers-monotonen.
BROMMERS-MONOTONEN.
Op het internet, zoek eens op;
- Zingkikker, Brommers en Brommers 2, van Chris Winsemius.
- Brommers in een kinderkoor (Wir haben zeit) Uit "Stemvorming met kinderen" Silvère van
Lieshout
- En een effectieve oefening om mee te starten volgens "Zangexpress" -->glissandi te
beginnen op de "eigen" toon.

GRADATIES: (volgens Wilma ten Wolde)

* toon overnemen die kant nog wel raakt
* toon overnemen die in de buurt ligt
* kinderen die wel een melodie kunnen zingen, alleen in zeer beperkte omvang
* kinderen die in de groep zuiver mee kunnen zingen en alleen zingend niet

KENMERKEN
-- Algemeen gezien zijn het kinderen die geen toon kunnen houden!
-- Vaker een hese spreekstem (soms door stemplooi knobbeltjes).
-- Lopen qua motorische ontwikkeling vaker wat achter op leeftijdgenoten.
-- Zowel slimme als minder slimme kinderen kunnen "brommen"
-- Vaker niet vertrouwd met zingen, of met gebruik kopstem/hoge register. Van huis uit
minder met zingen in aanraking geweest.
-- Verschil hoog/laag kan moeilijk zijn door concentratie of muzikaal gehoor. Echter, meestal
wel ritmegevoel.
-- Vaker bij jongens dan meisjes.
-- Soms ook binnensmonds spreken.
-- De verbeteringsmogelijkheden zijn niet altijd dezelfde, soms lukt het gewoon niet!
OORZAKEN:
* gebrek aan concentratie
* gebrek aan innerlijk horen
* fysiek toon oriëntatie gevoel weinig ontwikkeld ofwel het auditieve koppelen aan de
motoriek
* aandacht vragen
* jong en onervaren zijn met zingen
* hoogtevrees (Parallelbrommen, kwint of kwart lager dan aangegeven toonsoort).
Nevenoorzaken kunnen zijn:
* mannenvoorbeeld met octaaf verschil
* stem kan vreemd lijken wanneer klankvoorbeeld erg geschoold klinkt
Meestal zijn de nevenoorzaken snel te verhelpen!

AANPAK, voor ons minder van belang, maar om volledig te zijn.

-- Zet ze niet bij elkaar, vooraan in de groep.
-- LUISTEREN, liefst naar een eenstemmig life gezongen goed voorbeeld. Niet meteen mee
zingen, zie je vaak bij energieke en spontane kinderen.
-- Koppel auditieve, visuele en motorische zaken, hoogte meeschrijven in de lucht, bewegen,
klappen van ritme hinkelen op de maat, lopen in een kring naar binnen/buiten, spelletjes
maken van.
-- Geef het aandacht, maar niet persoonlijk.
-- Werk aan ontspannen ademen, loslaten. Aan houding. Om die adem laag te krijgen, los te
laten, alle 10 vingerstoppen zijn kaarsjes die je een voor een uitblaast, dan laten ze vanzelf
los. (Extra noot--> we beginnen ademoefeningen altijd met het uitblazen!!!)
-- Werk aan hoge register, kopstem, b.v. met spelletjes, met glijtonen, beginnend op de
iegen, meestal lage, toon. Met imiteren van geluid kleine poesjes b.v. in een klein glissando
naar beneden, idem met briesen.
-- Fijne motoriek oefenen. Vingers ritme tikken b.v.
-- Ontwikkelen van toonvoorstelling, van het innerlijk gehoor. Dit is een van de belangrijkste
pijlers. Dit kun je b.v. doen door te solmiseren. Noteer de toonhoogtes. Zing deze. Beweeg
mee met b.v. de handen. Is horen/uitvoeren toonhoogte, zien en motoriek inschakelen......