Primena izotopa u medicini

Šta su izotopi?

Atomi istog elementa s različitim masenim brojem zovu

se izotopi.

Izotopi nekog elementa mogu biti stabilni ili nestabilni

(radioaktivni).

Radioaktivni izotopi upotrebljavaju se u medicini kao

radiofarmaceutici (radioaktivni lekovi za lečenje nekih
tumora), u medicinskoj dijagnostici (kao kontrastna
sredstva), a mogu se koristiti i za različite vrste istraživanja.
Važna otkrića
Jedna od najvećih revolucija u medicinskim naukama desila se krajem
XIX veka sa otkrićem:

 rendgenskih zraka (fizičar Vilhelm Konrad Rentgen - 1895.)

 radioaktivnosti (fizičari Antoan Henri Bekerel-1896. i Marija i

Pjer Kiri-1898.)

 Kasniji razvoj odgovarajućih aparata, kao i razvoj dozimetrije

tokom II Svetskog rata, doprineli su naglom napretku nuklearne
medicine, dok je dizajniranje linearnih akceletarora omogućilo
razvoj radioterapije.

 Dakle, dijagnostička i terapeutska upotreba jonizujućeg

zračenja obeležila je doprinos fizike razvoju medicine krajem XIX
i tokom XX veka, uključujući i sadašnje vreme.
Primena izotopa
 Unošenjem radioizotopa u organizam bolesnika oni su
bezopasni za njegovo zdravlje.

 Kretanje radioizotopa u sastavu organske materije kroz

organizam mogu se pratiti i analizirati biohemijske reakcije.

 Najznačajniji izotopi koji se koriste za lečenje u medicini su

radioaktivni jod, J 131,
131 za proveravanje funkcije štitne žlezde,
hrom Cr 51, gvožđe Fe 59, kobalt Co 60, 60 za proučavanje
raznih anomalija krvi, fosfor P 32,
32 za oboljenje kostiju, ugljenik
C 14,
14 za metabolizam i dr. Zahvaljujući izotopima ispitana je
detaljna fiziologija svih organa čovečjeg tela. Radioaktivnim
zlatom razne vrste zloćudnih tumora.
 Njihovo korišćenje u medicinske svrhe stalno je u porastu, a
budućnost medicine zavisiće baš od ovih elemenata.
 Dijagnostičke metode
:

Konvencionalna radiorafija (x-zraci)

Kompjuterizovana tomografija (CT)

Nuklearna medicina

Magnetna rezonanca (MRI)

Ultrazvuk
Skener CT Scan - Komputerizovana Tomografija
Computerizovana (aksijalna)
tomografija (CT ili CAT scanning) je dijagnostička
procedura koja koristi specijalnu opremu sa x-zracima za
dobijanje slika preseka tela. Kombinacija rendgenske
cevi i detektora pomera se translatorno i rotaciono u
odnosu na pacijenta, pri čemu se dobija

CT angiografija

Spiralni CT

CT pomoću elektronskog snopa

(EBCT)
Pozitronska Emisiona Tomograija
(PET)
PET produkuje slike tela detektovanjem radijacije koju emituju radioaktivne
substancije (radioaktivni izotopi: ugljenik-11, fluor-18, kiseonik-15, Azot-13 sa
kratkim vremenom raspada). PET detektuje gama zrake, dobijene u sudaru
pozitrona koje emituju radioaktivni izotopi i elektrona koji se nalaze u tkivu.
Magnetina Rezonanca
Imidžing pomoću Magnetine Rezonance (MRI) daje trodimensionalnu mapu
morfoloških osobina uzorka. Koristi radiofrekventne talase i jako magnetno polje
(od 1,5 – 4 Tesla: Zemljino magnetno polje je oko 0,5 x 10-4 Tesla)
Tesla da bi se dobile
izvanredno jasne slike unutrašnjih organa i tkiva.
MRI - 3D Rekonstrukcija

3D rekonstrukcija dobijena iz Još jedna 3D rekonstrukcija

MRI režnjeva strukture glave
I na kraju
 Izotopi su prodrli u tajne žive ćelije, najmanjeg nosioca života svakog
organizma.

 Radioizotopi kada se unesu u organizam nagomilavaju se u pojedinim

organima. Kao obeleživači pojedinih organskih materija otkriva se njihovo
prisustvo i analizira funkcija datog organa.

 U svim ustanovama u kojima se radi sa radioaktivnim materijalom vrši se

redovna kontrola tog osoblja. Time se osigurava zdravlje čoveka i
materijalna dobra koja je stvorio. Gama zračenje ima najveću prirodnu moć
te kao zaštita može poslužiti debeli slojevi olova i betona.

 Pri radu sa radioaktivnim materijalom koristi se zaštitna odeća.

 Rad u ovoj odeći je otežan te zato osoblje koje ga koristi mora brzo i spretno
raditi. Uticaj zračenja na žive organizme meri se jedinicama rentgenima.