YILDIZ, KARADELİK,TAKIM YILDIZ ve GALAKSİ

1.YILDIZLAR Güneş, Güneş Sistemi'nin merkezinde yer alan ve

Dünya'ya en yakın olan yıldızdır.
Yıldızlar; ısı ve ışık kaynağı olan, yanıp sönen, titreşen
ışık noktaları gibi gözüken sıcak gaz kütleleridir.
Yıldızların konumları birbirine göre değişmez.

Yıldızlar bulutsu (nebula) adı verilen bir gaz bulutu

olarak doğarlar.

Yıldızlar, çoğu kez kümeler hâlinde doğar. Galaksimizde,

her yıl, 30-40 yıldızın doğduğu tahmin edilmektedir. VY Canis Majoris ve UY Scuti adlı dev yıldızlar vardır.

Yıldızların parlaklıkları ve sıcaklıkları birbirinden farklıdır.

En sıcak yıldızlar mavi ve beyaz, orta sıcaklıkta olanlar
sarı, en soğuk yıldızlar ise kırmızı renkte görünür.

Bugün yıldızların içinde meydana gelen en önemli olayın,

hidrojenin helyuma dönüşmesi olduğu düşünülmektedir.

Yıldızlar, soğuk bir molekül bulutunun kendi ağırlığı ile

parçalanması sonucu oluşurlar. Yoğun olan parçalar
çöker ve arta kalanından ayrılıp parçalanır. Bu
parçalardan birden fazla yıldız oluşabilir.
Güneş'e an yakın yıldız ise Proxima Centauridir. BULUTSU (NEBULA)

Uzayda ekseni çevresinde dönen, gaz ve tozlardan

oluşmuş, tüm yıldızların doğum yeri olan gök cismine
bulutsu denir. Bulutsular görünen şekillerine göre bazı
türlere ayrılır.

Sahip olduğu hidrojen elementinin verdiği salma

çizgisinden dolayı salma bulutsusu, yoğun olmaları
sebebiyle içerisinden veya arkasından hiçbir ışık
geçirmeyen karanlık bulutsusu, yakınında bulunan bir
yıldızdan aldıkları ışığı sayesinde aydınlanan yansıma
Bir yıldız, Güneş’in yarısından küçük bir kütleye sahipse
bulutsusu, dış katmanlarını uzaya saçarak merkezinde
yaşamları Beyaz Cüce biçiminde sona erecektir. Diğer
sıcak bir beyaz cüce bırakan gezegenimsi bulutsu ve
yıldızlarda ise hidrojen yanması devam ettiğinden dolayı,
büyük kütleli yıldızların ömürlerinin sonunda şiddetli bir
dış katmanlarda güçlü bir genleşme olur. Böylece küçük
süpernova patlaması sonucu katmanlarını uzaya saçtığı,
kütleli bir yıldızın yarıçapı, başlangıçtaki yarıçapının elli
dağınık yapılardaki süpernova kalıntıları bulutsu
katına ulaşabilir. Yüzeyindeki sıcaklığın düşmesi sonucu
türlerine örnek verilebilir.
kırmızı bir renk alır ve Kırmızı Dev’e dönüşür.
Bulutsulara Örnekler

Gezegenimsi bulutsu: Halka Bulutsusu

Büyük kütleli yıldızlar ise yaşamlarının sonunda dış

katmanlarının büyük bir bölümünü uzaya fırlatır ve
ardından parlayarak yok olurlar (süpernovalar). Bu
patlama galaksilerin kimyasal elementler açısından zen-
ginleşmesini sağlar.
Yengeç Bulutsusu

Orion Bulutsusu

Karina Bulutsusu

Atbaşı Bulutsusu

Lagoon Bulutsusu

Kartal Bulutsusu
 İris Bulutsusu
Rozet Bulutsusu

KARADELİK

Kabarcık Bulutsusu
Yıldızlar da canlılar gibi doğar, yaşar ve ölürler. Büyük bir
yıldız büyüyerek en son kırmızı süper dev olabiliyorsa
yıldızdaki yakıt (hidrojen gazı) tükenince yani yıldız
ömrünü tamamlayınca kendi içine çökerek çok büyük bir
patlama (süpernova) meydana gelir. Patlama sırasında
sadece yıldızın çekirdeği kalır. Bu çekirdek eğer
Güneş`in kütlesinden büyükse kara delik oluşur.

Kara delikler neredeyse sonsuz yoğunluğa sahip çok

Kalp ve Ruh Bulutsusu büyük kütleli gök cisimlerdir. Kara delikler çok güçlü bir
çekim kuvvetine sahip oldukları için ışık dahil etrafındaki
her şeyi yutarlar.
 Bilim insanları, ilk defa bir kara deliğin doğrudan
fotoğrafını çekmeyi başardı.

Kara delikler etrafında meydana getirdiği etkiyle var

oldukları anlaşılır.

Yukarıdaki görselde gördüğünüz fotoğraf, bizden 53-55

milyon ışık yılı uzakta bulunan Messier 87 (ya da kısaca
M87) galaksisinin merkezindeki kara deliğin fotoğrafı!

M87'nin merkezindeki karadeliğin Chandra X-Işını

Teleskobu ile uzaktan çekilmiş bir fotoğrafı..

Kara delikler ölü yıldızlardır. Kara deliğin fotoğrafı nasıl çekildi?

Bu kara deliğin fotoğrafının çekilebilmesi, Dünya’nın farklı

noktalarındaki 8 radyo teleskobun bir araya getirilmesi ve
ortak bir hedefe odaklanması ile mümkün oldu. Yani proje
için Dünya'nın kendisi, kocaman bir teleskoba
dönüştürüldü diyebiliriz! Bu radyo teleskoplar 4 kıtaya
dağılmış 6 dağ üzerinde bulunan 8 gözlemevinde
bulunuyor. Bu ortak teleskop projesine Olay Ufku
Teleskobu (Event Horizon Telescope, EHT) adı verildi.
Projenin adı, bir kara deliğin çekim gücünden kurtulmanın
imkânsız olduğu mesafeye verilen olay ufku kavramından
geliyor. Tek bir fotoğrafı ortaya çıkarabilmek için, söz
konusu karadelikler 10 gün boyunca gözlendiler ve radyo
teleskoplardan elde edilen bu veriler 2 yıl boyunca analiz
edildi.
Takım Yıldızı

Takımyıldız, gökyüzünün (veya gök kürenin) bölündüğü

88 alandan her birine verilen isimdir. Terim genellikle,
yanlış bir biçimde, görünüşte birbiriyle ilgili gözüken yıldız
gruplarını tanımlamak için kullanılır.

Bazı ünlü takımyıldızlar, çeşitli nesnelere benzetilen

parlak yıldız düzenlerine sahiptir.

Örnek olarak, bir avcı figürünü çağrıştıran Avcı

Takımyıldızı (Orion) ve aslan figürü çağrıştıran
Aslan Takımyıldızı (Leo) verilebilir.
Ejderha, Kuzey Tacı, Büyükayı, Küçükayı, Çoban, Koç,
Boğa, Kuğu, İkizler ve Herkül Takımyıldızı

Akrep Takımyıldızı

Orion (Avcı) Takım yıldızı

 Takım Yıldızları yön bulmamızı da sağlar. Örneğin;
Kutup yıldızı hep kuzeyi gösterdiğinden yön
bulmada tarih boyunca insanlara yardımcı olmuştur.

Aslan Takım yıldızı

Kutup Yıldızı, bir şehrin ışıklarının arasında bile fark

edilebilecek kadar parlaktır. Hatta Ay’ın dolunay
evresinde olması bile, Kuzey Yıldız’ının görülmesini
engelleyemez. Bu nedenle, Kuzey Yarımkürede
Polaris’i bulmak, kuzey yönünü bildiğiniz anlamına gelir.
Fakat Kutup yıldızı yalnızca kuzey yarımküreden
görülebiliyor. Güney yarımküreden görülebilen Güney
Ejderha Takım yıldızı Haçı (Crux) Takımyıldızı, güney yönünü biraz geniş
açıyla da olsa gösterebiliyor. Kutup yıldızı, Güney Haçı
Takımyıldızı’na göre yönü çok daha kesin olarak da
gösterse de, aslında o da bir düzey yalpalanma hareketi
gösteriyor.

Herkül Takım yıldızı

IŞIK YILI Gözlemlenebilir evrende 100 milyardan (1011) fazla
galaksi olduğu sanılmaktadır.
İki gök cismi arasındaki mesafeyi kilometre cinsinden
belirtmek bazen yetersiz kalır. Bunun yerine ışık yılı birimi
kullanılır.

Işığın boşlukta bir yılda aldığı yola 1 ışık yılı denir. Bir
ışık yılı yaklaşık olarak 9,46 x 1015 metredir.

Güneş'e en yakın yıldız 4,2 ışık yılı uzaklıktadır.

Dünya’mız Samanyolu Galaksisi’nin Avcı Kolu
Takım Yıldızı’nın Güneş Sistemi’nde bulunur.

Bazı Galaksi adları: Magellan, Andromeda, Karina,

Samanyolu, Sombrero,

Işık yılı bir zaman birimi olmayıp uzunluk ölçüsü birimidir.

GALAKSİLER (GÖK ADALARI)

Galaksi veya gökada, kütle çekim kuvvetiyle birbirine

bağlı yıldızlar, yıldızlararası gaz, toz, yıldızlararası madde
ve şimdilik pek anlaşılamamış karanlık maddeden oluşan
sistemdir.

Galaksi kısaca yıldız kümesi olarak da adlandırılabilir.

Andromeda Galaksisi
Galaksiler yapılarına göre; eliptik,sarmal ve
Andromeda Gökadası (diğer adı M31) bulunduğumuz
düzensiz olmak üzere üçe ayrılır.
Samanyolu Galaksisine en yakın büyük galaksidir.
Dünyadan çıplak gözle görülebilen bir kaç galaksiden biri
olan Andromeda, bizden yaklaşık 2.5 milyon ışık yılı
uzaklıkta bulunmaktadır.

Eliptik Gök Ada Sarmal Gök Ada Düzensiz Gök Ada

Yerkürenin de içinde bulunduğu Güneş Sistemimiz

Samanyolu galaksisi içerisinde bulunur.

Andromeda Galaksisi ile Samanyolu Galaksisi arasındaki

mesafe yaklaşık 2,5 milyon ışık yılıdır.
 EVRENİN OLUŞUMU

Evrenin oluşumuyla ilgili genel olarak iki görüş vardır.

Sombrero Galaksisi

EVREN NEDİR?

Uzay ile Dünya, Ay, Güneş, gezegenler, yıldızlar ve diğer

gök cisimleri ise evreni oluşturur. Yani evren, Bilim insanları, evrenin oluşumu hakkında tarih boyunca
görebildiğimiz ve görebildiğimizin dışındaki boşluklarla değişik görüşler ortaya atmıştır. Fakat bu görüşler
birlikte gök cisimlerinin tümüdür. incelendiği zaman hepsinin temelde iki farklı modelden
birini savunduğu görülür.
Evren veya kâinat, sonsuz uzayda bulunan tüm madde
ve enerji biçimlerini içeren bütünün adıdır. 1. 1600'Iü yıllarda Newton (Nivtın)‘ın ortaya attığı,
Uzay, Dünya'nın atmosferi dışında evrenin geri kalan hareketsiz ve başlangıcı olmayan evren
kısmına verilen isimdir. Dünya dışındaki evren parçası da görüşüdür. Bu görüşe göre evren, sonsuzdan beri var
uzay olarak adlandırılır. Fédération Aéronautique olmuştur ve sonsuza kadar da varlığını ve şu anki halini
Internationale (FAI) tarafından yapılan tanımlamaya göre koruyacaktır.
uzayın deniz seviyesinden itibaren yaklaşık 100 kilometre
yüksekte başladığı kabul ediliyor. Uzay'ın sınırları ise
asla kesin değildir . Merhabalar. Ben Isaac
NEWTON. Bana göre
evren hareketsizdir ve
evrenin bir başlangıcı
yoktur. Evren sonsuzdan
beri vardır ve sonsuza
kadar varlığını
koruyacaktır.

2- İkincisi ise günümüzde çoğu bilim insanı tarafından

kabul edilen, evrenin bir başlangıcının olduğu
Evren, Uzay ve Dünya'yı kapsamaktadır.
görüşüdür. Çünkü astronomideki son buluşlar evrenin
sürekli bir genişleme içinde olduğunu
Evren = Uzay + Dünya göstermiştir.
Evren = Uzay + Dünya
"Eğer evren sürekli genişliyorsa, evrendeki gök
cisimlerinin geçmişte birbirlerine daha yakın olmaları yani
evrenin daha sıkışık olması gerekir." hipotezinden yola
çıkan Belçikalı bilim insanı Georges Lemaitre (Corc
Önemli Bilgilendirme: Lometr) 1927 yılında "Büyük Patlama Teorisi"ni
ortaya atmıştır.
Aslında Dünya da uzayın bir parçasıdır. Fakat “uzay”
ifadesi ile çoğunlukla uzayın Dünya ve onun atmosferinin
dışındaki kısmı kastedilir.
 BRANŞ AKADEMİ YAYINEVİ
FARKIYLA

8.SINIF LGS FEN BİLİMLERİ

SORU BANKALARI

Branş Akademi Sipariş Tel: O 544 317 78 45

Web Sitemiz: www.hadifene.com

Sosyal Medya: Fen Kuşağı - Fen Pınarı - İnstagram