ΔΡΑΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ – ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗ ΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

Τα φάρμακα είναι δυνατόν να ασκούν τη δράση τους με έναν από τους παρακάτω τρεις Τρόπους:

1. Εξαιτίας των φυσικοχημικών ιδιοτήτων τους: Τα φάρμακα είναι χημικά μόρια και πολλά
από αυτά μπορούν να θεραπεύσουν ασθένειες όταν εκδηλώνουν τις φυσικοχημικές
ιδιότητές τους μέσα στο σώμα μας. Για παράδειγμα οι βάσεις εξουδετερώνουν τα οξέα και
δρουν ως αντιόξινα, ενώ τα οσμωτικά μόρια τραβούν νερό και κάνουν τα κόπρανα ρευστά
δρώντας έτσι ως καθαρτικά.
2. Αναστέλλοντας τη δράση των ενζύμων: Τα ένζυμα είναι οι πρωτεΐνες του σώματος, οι
οποίες εκτελούν όλες τις χημικές αντιδράσεις που γίνονται στο σώμα μας. Κάθε ένζυμο
εκτελεί μία χημική αντίδραση και άρα είναι υπεύθυνο για μία λειτουργία. Ορισμένα
φάρμακα αναστέλλουν τη δράση κάποιων ενζύμων και έτσι τροποποιούν λειτουργίες του
ανθρωπίνου σώματος για να μας ανακουφίσουν από διάφορες ασθένειες. (Για παράδειγμα
τα κοινά παυσίπονα ανατέλλουν τη δράση των ενζύμων που παράγουν τις προσταγλανδίνες
που μας προκαλούν πόνο, φλεγμονή και πυρετό).
3. Ενεργοποιώντας ή απενεργοποιώντας υποδοχείς: Είναι ο πιο συχνός τρόπος δράσης των
φαρμάκων. Οι υποδοχείς είναι πρωτεΐνες που συνήθως βρίσκονται στη μεμβράνη του
κυττάρου και σκοπός τους είναι να μεταφέρουν εντολές ή/και χημικές ενώσεις μέσα στο
κύτταρο. Έτσι με τα φάρμακα μπορούμε να δίνουμε στα κύτταρά μας εντολές ή να
καταργούμε εντολές του οργανισμού που προκαλούν κάποια ασθένεια. (Π.χ. ο υποδοχέας
της αδρεναλίνης στην καρδιά προκαλεί ταχυκαρδία. Όταν ο ασθενής πάσχει από καρδιακή
ανεπάρκεια θέλουμε να ενεργοποιήσουμε αυτό τον υποδοχέα, ενώ όταν πάσχει από
στηθάγχη πρέπει να απενεργοποιήσουμε τον υποδοχέα για να χαλαρώσουμε την καρδιά).
Το φάρμακο που ενεργοποιεί έναν υποδοχέα ονομάζεται αγωνιστής, ενώ το φάρμακο που
απενεργοποιεί έναν υποδοχέα λέγεται ανταγωνιστής ή αναστολέας. Τα φάρμακα
αλληλεπιδρούν με τους υποδοχείς όπως το κλειδί αλληλεπιδρά με μια κλειδαριά. Μόνο
συγκεκριμένα κλειδιά μπορούν να μπουν στην κλειδαριά (υποδοχέας). Το σωστό
κλειδί(αγωνιστής) θα ξεκλειδώσει την κλειδαριά, ενώ το λάθος(ανταγωνιστής) θα μπει και
θα την μπλοκάρει.

Η δράση των φαρμάκων εξαρτάται από τη δόση και το χρόνο. Δίνουμε αρκετή δόση ώστε να
επιτύχουμε θεραπευτικό αποτέλεσμα (Θεραπευτική Δόση), αν όμως αυξήσουμε πολύ τη
δόση, τότε δημιουργούνται παρενέργειες (Τοξική Δόση) και αν την αυξήσουμε περισσότερο
προκαλείται ο θάνατος (Θανατηφόρος Δόση). Το τέλειο φάρμακο είναι αυτό που η
θεραπευτική του δόση είναι πολύ μικρότερη από την τοξική και τη θανατηφόρο δόση του.

Ο χρόνος δράσης του φαρμάκου εξαρτάται από χρόνο ζωής του φαρμάκου στο σώμα και από
το πόσο συχνά χορηγούμε εμείς τις δόσεις.

Η αντοχή είναι το φαινόμενο κατά το οποίο χρειάζεται να χορηγούμε όλο και μεγαλύτερη
δόση φαρμάκου για να επιτύχουμε το ίδιο αποτέλεσμα.

Πολλές φορές όταν κάποια φάρμακα συγχορηγούνται μπορεί το ένα να αυξάνει ή να μειώνει
τις θεραπευτικές δράσεις ή τις παρενέργειες του άλλου φαρμάκου. Γι αυτό πρέπει πάντα να
ελέγχουμε τις οδηγίες χρήσεις όταν κάποιος ασθενής λαμβάνει δύο ή περισσότερα φάρμακα.

Άλλοι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη πριν τη χορήγηση κάποιου φαρμάκου είναι
η ενδεχόμενη αλληλεπίδρασή του με την τροφή (αν η τροφή επηρεάζει την απορρόφηση του
φαρμάκου, τότε ο ασθενής πρέπει να το λάβει νηστικός αρκετά πριν το γεύμα) και το
ενδεχόμενο να έχει ο ασθενής αλλεργία στο φάρμακο (είτε το γνωρίζει είτε όχι).