ΕΡΓΑΣΙΑ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑΣ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΑΖΙΖΕ ΜΠΕΣΙΚΟΥ 3/12/2022

Αρχικα φαρμακο οριζεται ως κάθε ουσία ή συνδυασμός ουσιών που εμφανίζεται να έχει
θεραπευτικές ή προφυλακτικές ιδιότητες για τις ασθένειες ανθρώπων΄΄η κάθε ουσία ή
συνδυασμός ουσιών που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ή να χορηγηθεί σε ανθρώπους, με σκοπό
είτε να αποκατασταθούν, να διορθωθούν ή να τροποποιηθούν φυσιολογικές λειτουργίες με
την άσκηση φαρμακολογικής, ανοσολογικής ή μεταβολικής δράσης, είτε να γίνει ιατρική
διάγνωση.Η στοματική οδός χρησιμοποιείται ευρέως και αποτελεί την πιο άνετη και ασφαλή
για τον ασθενή οδό χορήγησης φαρμάκων.Για να εκδηλωθει φαρμακολογικη ενεργεια ,το
φαρμακο,βασικα,πρεπει να ερθει σε επαφη με τους ειδικους υποδοχεις του βιολογικου
υποστρώματος.Απο τη στιγμη ομως που το φαρμακο,με τη συγκεκριμενη παρασκευαστικη του
μορφή,εισάγεται στον οργανισμο,μεχρι να φτασει στον τοπο της δράσεως του και να αρχισει η
φαρμακολογικη αποκριση,μεσολαβει ενα χρονικο διαστημα το οποιο απο την οδο χορηγησης
του φαρμακου. Στο διαστημα αυτο εισαγεται στη κυκλοφορια του αιματος και η πορεία αυτή
λέγεται απορρόφηση. Αφού συμβεί αυτό, μεταφέρεται με την κυκλοφορία στους ιστούς διάφορους
ιστούς και τα όργανα του ζωντανού οργανισμού και έτσι γίνεται η λεγόμενη κατανομή. Στη συνεχεια ο
οργανισμος προσπαθει να εξουδετερωσει την ενεργεια του φαρμακου. Ένα φάρμακο, αν παραμείνει
για μεγάλο χρονικό διάστημα δραστικό, θα καταλήξει να είναι τοξικό, δηλαδή θα αρχίσουν
ανεπιθύμητες φαρμακολογικές ενέργειες. Γι' αυτό ο ανθρώπινος οργανισμός αμυνόμενος
προσπαθεί να εξουδετερωσει και να το αποβαλει. Η εξουδετέρωση αυτή γίνεται είτε με
αποθήκευση του φαρμάκου σε διάφορους ιστούς, είτε με το μεταβολισμό του, δηλαδή τη
χημική μετατροπή του σε ουσίες χωρίς φαρμακολογική ενέργεια (μεταβολικά προϊόντα). Τέλος
το φάρμακο και τα μεταβολικά του προϊόντα αποβάλλονται από τον οργανισμο και η εργασία αυτή
λέγεται απέκκριση.(Μια απλή σχηματική παράσταση της πορείας ενός φαρμάκου στον οργανισμό
φαίνεται στο σχήμα 3.1)Η στοματική οδός χρησιμοποιείται ευρέως και αποτελεί την πιο άνετη και
ασφαλή για τον ασθενή οδό χορήγησης φαρμάκων. Τα φάρμακα που χορηγούνται από το στόμα (per
os) απορροφούνται από το βλεννογόνο του στομάχου και του λεπτού εντέρου, ενώ η ενέργειά τους
εμφανίζεται μετά από μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και τέλος έχει παρατεταμένες αλλά λιγότερο
ισχυρές επιδράσεις, συγκριτικά με τις άλλες οδούς χορήγησης.Η οδός χορήγησης καθορίζεται από τις
ιδιότητες του φαρμάκου (για παράδειγμα, διαλυτότητα στο νερό ή στο λίπος, ιοντισμός) καθώς και
από τους θεραπευτικούς στόχους (για παράδειγμα, η επιθυμία για ταχεία έναρξη, η ανάγκη για
μακροχρόνια θεραπεία ή ο περιορισμός της κατανομής τοπικά). Οι κύριες οδοί χορήγησης φαρμάκων
περιλαμβάνουν την εντερική και την παρεντερικη.(Εικονα 1.2).Η από του στόματος χορήγηση παρέχει
πολλά πλεονεκτήματα. Τα φάρμακα από του στόματος αυτοχορηγείται εύκολα και η τοξικότητα ή/και η
υπερδοσολογία των από του στόματος φαρμάκων μπορούν να ξεπεραστούν με αντίδοτα, όπως ο
ενεργός άνθρακας. Τα μονοπάτια που εμπλέκονται στη στοματική απορρόφηση του φαρμάκου είναι
πιο περίπλοκα, ενώ το χαμηλό pH του στομάχου αδρανοποιεί ορισμένα φάρμακα. ∆ιατίθεται ευρύ
φάσμα από του στόματος σκευασμάτων, συμπεριλαμβανομένων των εντερικά επικαλυμμένων
σκευασμάτων και των σκευασμάτων παρατεταμένης απελευθέρωσης. Το εντερικό επικάλυμμα είναι
ένας χημικός φάκελος που προστατεύει το φάρμακο από το υδροχλωρικό οξύ του στομάχου,
οδηγώντας το στο να κατανεμηθεί αντί του στομάχου στο λιγότερο όξινο έντερο, όπου το επικάλυμμα
διαλύεται και απελευθερώνεται το φάρμακο. Η εντερική επικάλυψη είναι χρήσιμη για ορισμένα
φάρμακα (για παράδειγμα, ομεπραζόλη) που είναι ασταθή οξέα. Φάρμακα που ερεθίζουν τον
στόμαχο, όπως η ασπιρίνη, μπορούν να παρασκευαστούν με εντερική επικάλυψη που διαλύεται μόνο
στο λεπτό έντερο, προστατεύοντας έτσι τον στόμαχο.Τα φάρμακα παρατεταμένης αποδέσμευσης
έχουν ειδικές επικαλύψεις ή συστατικά που ελέγχουν την απελευθέρωση του φαρμάκου, επιτρέποντας
έτσι μια πιο αργή απορρόφηση και μεγαλύτερη διάρκεια δράσης. Τα σκευάσματα παρατεταμένης
αποδέσμευσης μπορούν να χορηγούνται λιγότερο συχνά και μπορούν να βελτιώσουν τη
συμμόρφωση των ασθενών στη θεραπεία. Επιπλέον, τα σκευάσματα παρατεταμένης αποδέσμευσης
μπορούν να διατηρήσουν τις συγκεντρώσεις θεραπευτικού εύρους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα,
σε αντίθεση με μορφές δοσολογίας άμεσης αποδέσμευσης, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε
μεγαλύτερες διακυμάνσεις των συγκεντρώσεων τους στο πλάσμα του αίματος.Αλλα υπαρχουν και
πολλα μειονεκτηματα οπως οτι το φάρμακο μεταβολίζεται από το έντερο ή το ήπαρ και περιορίζει
την αποτελεσματικότητα του λογω αλληλεπιδράσεις τροφής – φαρμάκου καθως και τα φαρμακα
μπορουν να μεταβολιστουν πριν από τη συστηματική απορρόφηση.