Θραύση νήματος και ταλάντωση

Θ.Φ.Μ.
Σώμα μάζας 𝑚 = 2 𝛫𝑔 αρχικά ηρεμεί πάνω
σε λείο οριζόντιο επίπεδο, δεμένο από το
ένα άκρο οριζόντιου ιδανικού ελατηρίου Κ F
σταθεράς 𝛫 = 800 𝛮/𝑚, η άλλη άκρη του
οποίου είναι ακλόνητα στερεωμένη σε
κατακόρυφο τοίχο. Το ελατήριο στην
αρχική κατάσταση ισορροπίας του σώματος έχει το φυσικό του μήκος. Με τη βοήθεια νήματος,
που έχει όριο θραύσης 𝐹𝜃 = 360 𝑁 και το ένα άκρο του είναι δεμένο στο σώμα, ασκούμε
οριζόντια δύναμη 𝐹⃗ στο σώμα κατά τη διεύθυνση του ελατηρίου, που έχει τέτοια φορά, ώστε το
ελατήριο να επιμηκύνεται. Το μέτρο της δύναμης 𝐹⃗ μεταβάλλεται µε την απομάκρυνση 𝑥 του
σώµατος από την αρχική του θέση σύμφωνα µε τη σχέση:
𝐹 = 280 + 400 · 𝑥 (𝑆. 𝐼. )
Να υπολογίσετε:
α. Τη δυναμική ενέργεια του ελατηρίου τη χρονική στιγμή που σπάει το νήμα,
β. Το μέτρο της ταχύτητας του σώματος τη χρονική στιγμή που σπάει το νήμα,
γ. Το πλάτος της ταλάντωσης που θα εκτελέσει το σώμα αμέσως μετά το σπάσιμο του νήματος,
δ. Τη χρονική εξίσωση της απομάκρυνσης του σώματος αν θεωρήσουμε ως χρονική στιγμή 𝑡 =
0 τη χρονική στιγμή που σπάει το νήμα και ως θετική φορά για την ταλάντωση του σώματος τη
φορά της δύναμης 𝐹⃗ ,
ε. Τον ρυθμό μεταβολής της κινητικής ενέργειας του σώματος τη χρονική στιγμή που το σώμα
διέρχεται για πρώτη φορά μετά το σπάσιμο του νήματος από τη θέση που η κινητική ενέργεια του
σώματος είναι ίση με τη δυναμική ενέργεια του ελατηρίου.

Λύση

α. Η θραύση του νήματος θα συμβεί όταν: Θ.Φ.Μ.

𝐹=360𝑁
x1
𝐹 = 280 + 400 · 𝑥1 ⇒ Κ
360 = 280 + 400 · 𝑥1 => 𝑥1 = 0,2𝑚 F
1
𝑈𝜀𝜆 = 𝛫𝑥1 2 = 16𝐽
2
ሬ⃗1
𝝊

β. Αρχικά θα υπολογίσω το έργο της δύναμης 𝐹 για όσο διάστημα ασκείται. Αυτό θα γίνει μέσα
από διάγραμμα.

F(Ν)
360

280

0 0,2 x(m)
 360 + 280
𝑊𝐹 = 𝐸𝜏𝜌𝛼𝜋 = · 0,2 = 64𝐽
2
1
𝐾𝜏𝜀𝜆 − 𝛫𝛼𝜌𝜒 = 𝑊𝐹 + 𝑊𝐹𝜀𝜆 => 2𝜐1 2 − 0 = 64 − 16 => 𝜐1 = 4√3𝑚/𝑠
2
1 1 1
γ. 𝐾 + 𝑈 = 𝐸 => 2 2 ∙ (4√3) + 2 800 ∙ 0,22 = 2 800 ∙ 𝐴2 => 𝐴 = 0,4𝑚
2

δ. Την 𝑡 = 0 𝑥 = 𝑥1 = +0,2𝑚, 𝜐 = 𝜐1 = +4√3𝑚/𝑠

𝑡=0 𝜋 5𝜋
𝑥 = 𝐴𝜂𝜇(𝜔𝑡 + 𝜑𝜊 ) ⇒ 0,2 = 0,4𝜂𝜇𝜑𝜊 => 𝜑𝜊 = ή 𝑟𝑎𝑑
6 6
𝜋 𝜋
Επειδή 𝜐 = +4√3𝑚/𝑠 δεκτή η 𝜑𝜊 = 𝑟𝑎𝑑, 𝑥 = 0,4𝜂𝜇 (20𝑡 + 6 ) (𝑆. 𝐼. )
6
𝑑𝐾
ε. = 𝛴𝐹 ∙ 𝜐 = −𝐾 ∙ 𝑥 ∙ 𝜐
𝑑𝑡
√2
𝐾 + 𝑈 = 𝐸 => 2𝑈 = 𝐸 => 𝑥 = ± 𝐴 => 𝑥 = ±0,2√2𝑚
2
√2
Στην 1η διέλευση το σώμα έχει 𝑥 = +0,2√2𝑚 και 𝜐 = + 2 𝜐𝑚𝑎𝑥 = 4√2𝑚/𝑠
𝑑𝐾
= −800 ∙ 0,2√2 ∙ 4√2 = −1280𝐽/𝑠
𝑑𝑡

Κώστας Παρασύρης
kparasiris@gmail.com