You are on page 1of 61

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

1) Η δοκός του διπλανού σχήματος


έχει βάρος 𝑤, μήκος ℓ και μπορεί να
στρέφεται γύρω από οριζόντιο άξονα
Ο, χωρίς τριβές, που βρίσκεται σε

απόσταση από το αριστερό της
3

άκρο. Στο αριστερό άκρο της δοκού


είναι δεμένο μέσω αβαρούς μη

εκτατού νήματος ένα σώμα Σ βάρους 𝑤Σ . Σε απόσταση από το δεξί άκρο έχει δεθεί ένα άλλο
4

αβαρές μη εκτατό νήμα που είναι πολλές φορές τυλιγμένο στον αβαρή δακτύλιο ακτίνας r που έχει
κολλημένο συμμετρικά ως προς το κέντρο του ένας δίσκος βάρους 𝑤Δ ακτίνας 𝑅 = 2𝑟.
Συγκρατούμε τα σώματα στη θέση του σχήματος και τη χρονική στιγμή 𝑡 = 0 τα αφήνουμε
ελεύθερα. Η δοκός ισορροπεί στην οριζόντια θέση του σχήματος και ο δίσκος κατεβαίνει καθώς το
νήμα ξετυλίγεται και παραμένοντας πάντα κατακόρυφο.
α) Να μελετηθεί η ισορροπία του συστήματος και η κίνηση του δίσκου.
β) Όταν το κέντρο μάζας του δίσκου έχει μετατοπιστεί κατά d να υπολογίσετε την ταχύτητα του
κατώτερου σημείου του.
𝑔
Δίνεται η επιτάχυνση της βαρύτητας 𝛼𝑐𝑚 = 3 .

Λύση
α) Στο σώμα Σ ασκούνται το
βάρος του 𝑤⃗⃗ 𝛴 και την τάση του
⃗ 1.
νήματος 𝑇
Ισορροπία σώματος Σ:
F = 0  T1 = w
Στη δοκό ασκούνται το βάρος
της 𝑤 ⃗⃗ , η δύναμη 𝐹 από τον
οριζόντιο άξονα και οι τάσεις
𝑇1 , 𝑇2 από τα νήματα.
Ισορροπία δοκού:
𝛴𝐹𝑦 = 0 ⇒ 𝐹 = 𝑇1 + 𝑇2 + 𝑤

ℓ 2ℓ ℓ ℓ ℓ
𝛴𝜏(𝛰) = 0 ⇒ 𝜏 𝛵1 − 𝜏 𝛵2 − 𝜏𝑤 = 0 ⇒ 𝑇1 ⋅ − 𝑇2 ( − ) − 𝑤 ( − ) = 0. . . . . (1)
3 3 4 2 3
Μελέτη κίνησης του δίσκου:
Το κέντρο μάζας του δίσκου κατεβαίνει κατά ycm τόσο, όσο νήμα ξετυλίγεται από την περιφέρεια
του αβαρούς δακτυλίου = r
𝑑 𝑑
𝑑𝑡 𝑑𝑡 𝑔
𝑦𝑐𝑚 = ℓ = 𝑟𝜃 → 𝜐𝑐𝑚 = 𝜐𝛾𝜌(𝑟) = 𝑟𝜔 → 𝛼𝑐𝑚 = 𝑎𝜀(𝑟) = 𝑟𝛼𝛾𝜔𝜈 ⇒ 𝛼𝑐𝑚 =
3

1
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

β) Όταν το κέντρο μάζας του δίσκου έχει μετατοπιστεί κατά d η


ταχύτητα του δίσκου είναι:
𝜐𝑐𝑚 = 𝑎𝑐𝑚 𝑡 2
𝜐𝑐𝑚 𝑦𝑐𝑚 =𝑑
1 2 } ⇒ 𝑦𝑐𝑚 = →
𝑦𝑐𝑚 = 𝑎𝑐𝑚 𝑡 2𝑎𝑐𝑚
2
2
𝜐𝑐𝑚
𝑑= ⇒ 𝜐𝑐𝑚 = √2𝑑 ⋅ 𝑎𝑐𝑚
2𝑎𝑐𝑚
Επίσης ισχύει 𝜐𝑐𝑚 = 𝜐𝛾𝜌(𝑟) = 𝑟 ⋅ 𝜔
Για τη γραμμική ταχύτητα των σημείων της περιφέρειας του
𝜐𝑐𝑚
δίσκου ισχύει: 𝜐𝛾𝜌(𝑅) = 𝑅 ⋅ 𝜔 = 2 𝑟⏞
⋅ 𝜔 ⇒ 𝜐𝛾𝜌(𝑅) = 2𝜐𝑐𝑚
Η ταχύτητα του κατώτερου σημείου Δ του δίσκου τότε είναι:
2
𝜐𝛥 = 𝜐𝑐𝑚 + 𝜐𝛾𝜌(𝑅) → 𝜐𝛥2 = 𝜐𝑐𝑚
2
+ 𝜐𝛾𝜌(𝑅) →
2 + 𝜐2 2 2 2
𝜐𝛥 = √𝜐𝑐𝑚 𝛾𝜌(𝑅) = √𝜐𝑐𝑚 + 4𝜐𝑐𝑚 = √5𝜐𝑐𝑚 ⇒ 𝜐𝛥 = √5 ⋅ 𝜐𝑐𝑚

2) Σε ένα λείο οριζόντιο δάπεδο ηρεμεί μια


ομογενής δοκός ΑΓ μήκους ℓ = 8𝑚 και
μάζας 𝑀. Τη χρονική στιγμή 𝑡 = 0, ασκούμε
συνεχώς κάθετα στη δοκό δυο οριζόντιες
παράλληλες δυνάμεις 𝐹1 = 𝐹2 σταθερού
μέτρου, όπως φαίνεται στο διπλανό σχήμα.
Η δύναμη 𝐹1 ασκείται στο άκρο Γ ενώ η

δύναμη 𝐹2 ασκείται στο σημείο Β που απέχει απόσταση 4 από το άκρο Γ.
Α. Η δοκός θα περιστραφεί οριζόντια γύρω από κατακόρυφο άξονα, ο οποίος περνά από το:
α) το άκρο Α, β) Το μέσο της C, γ) το μέσο του BΓ.
3𝜋
Β. Αν η δοκός λόγω του ζεύγους στρέφεται με σταθερή γωνιακή επιτάχυνση 𝑎𝛾𝜔𝜈 = 𝑟𝑎𝑑/𝑠 2 να
4
υπολογίσετε τις ταχύτητες κατά μέτρο και κατεύθυνση του μέσου C και του άκρου Γ τη χρονική
στιγμή 𝑡1 = 2𝑠.
Λύση:
Α. Το σύστημα των δύο αντιπαράλληλων δυνάμεων αποτελεί ένα ζεύγος δυνάμεων, μηδενικής
συνισταμένης, ενώ έχει ροπή 𝜏 = 𝐹1 ⋅ 𝑑, όπου d η απόσταση μεταξύ των φορέων των δύο δυνάμεων.
Έτσι η σανίδα θα περιστραφεί γύρω από κατακόρυφο άξονα που περνά από
το κέντρο μάζας της, το C αριστερόστροφα. Σωστό το β.
Β. Η δοκός εκτελεί στροφική ομαλά επιταχυνόμενη κίνηση, οπότε για
𝑡1 = 2𝑠 έχουμε:
3𝜋
𝜔 = 𝛼𝛾𝜔𝜈 𝑡1 ⇒ 𝜔 = 𝑟𝑎𝑑/𝑠 και
2
1 1 3𝜋 3𝜋
𝜃 = 2 𝛼𝛾𝜔𝜈 𝑡12 ⇒ 𝜃 = 2 22 ⇒ 𝜃 = 𝑟𝑎𝑑
4 2
Οπότε η δοκός βρίσκεται στη θέση που φαίνεται στο διπλανό σχήμα. Το
κέντρο C είναι ακίνητο C = 0 , ενώ η ταχύτητα του άκρου Γ είναι:
3𝜋 ℓ
𝜐𝛤 = 𝜔𝑅 ⇒ 𝜐𝛤 = 2 2
⇒ 𝜐𝛤 = 6𝜋𝑚/𝑠

2
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

3) Τροχός ακτίνας 𝑅 αφήνεται από την κορυφή κεκλιμένου επιπέδου


γωνίας φ (ημφ=0,6 και συνφ=0,8) και κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει με
σταθερή επιτάχυνση 𝑎𝑐𝑚 .
i) Το σημείο της περιφέρειας του τροχού που έχει το μέγιστο μέτρο
ταχύτητας έχει μέτρο επιτάχυνσης:
α) 2𝑅𝑎𝛾𝜔𝜈 β) 𝑅 √4𝑎𝛾𝜔𝜈
2 + 𝜔4 γ) 𝑅√4𝑎𝛾𝜔𝜈
2 + 𝜔2
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας.

ii) Ο λόγος του μέτρου της ταχύτητας του σημείου που απέχει τη μεγαλύτερη απόσταση από το
οριζόντιο επίπεδο προς το μέτρο της ταχύτητας του σημείου που απέχει τη μεγαλύτερη απόσταση
από το κεκλιμένο επίπεδο είναι:
8 9 √2
α) √9 β) √8 γ) 2
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας.

iii) Σημείο Ζ του τροχού βρίσκεται στο ίδιο οριζόντιο επίπεδο με το κέντρο Ο και στο εξωτερικό του
τροχού, πάνω στην οριζόντια διάμετρο. Το μέτρο της ταχύτητας του σημείο Ζ είναι:
α) 𝜐𝑐𝑚 √3,2 β) 𝜐𝑐𝑚 √3,6 γ) 𝜐𝑐𝑚 √2
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας.
Λύση
i) Σωστή απάντηση είναι η (β).
Η ολική εφαπτομενική επιτάχυνση του σημείου
Α, δηλαδή η επιτάχυνση στη διεύθυνση
κίνησης, θα είναι:
αΑ ,x = αεφ( Α ) = αcm + αε ⎯⎯⎯
μέτρο

αΑ ,x = αεφ( Α ) = αcm + αε = 2αcm

και η ολική επιτάχυνση θα είναι:

( 2αcm )
2
αολ( Α ) = αcm + αε ( Α ) + ακ  αολ( Α ) = αεφ( Α ) + ακ ⎯⎯⎯
μέτρο
→ αολ( Α ) = αεφ
2
( Α ) + ακ =
2
+ ακ2

αολ( Α ) = 4αcm
2
+ ( ω2 R )2  αολ( Α ) = 4αγων
2
R 2 + ω4 R 2  αολ( Α ) = R 4αγων
2
+ ω4

3
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

ii) Σωστή απάντηση είναι η (β).

Το σημείο που απέχει τη


μεγαλύτερη απόσταση από το
κεκλιμένο επίπεδο, είναι το
ανώτερο σημείο του τροχού:
𝜐𝐴 = 𝜐𝑐𝑚 + 𝜐𝛾𝜌 ⟹
𝜐𝐴 = 𝜐𝑐𝑚 + 𝜐𝛾𝜌 ⟹
𝜐𝐴 = 2𝜐𝑐𝑚
Το σημείο που απέχει τη
μεγαλύτερη απόσταση από το
οριζόντιο επίπεδο, είναι το
σημείο που οι ταχύτητες cm
και  γρ , σχηματίζουν γωνία φ:

2 + 𝜐 2 + 2 𝜐 𝜐 𝜎𝜐𝜈𝜑 ⇒ 𝜐 = √𝜐 2 + 𝜐 2 + 2𝜐 𝜐 𝜎𝜐𝜈𝜑 ⇒
𝜐𝛣 = √𝜐𝑐𝑚 𝛾𝜌 𝑐𝑚 𝛾𝜌 𝛣 𝑐𝑚 𝑐𝑚 𝑐𝑚 𝑐𝑚

2 + 2𝜐 2 𝜎𝜐𝜈𝜑
𝜐𝛣 = √2𝜐𝑐𝑚 𝑐𝑚
2 + 𝜐 2 + 2 𝜐 𝜐 𝜎𝜐𝜈𝜑 ⇒ 𝜐 = √𝜐 2 + 𝜐 2 + 2𝜐 𝜐 𝜎𝜐𝜈𝜑 ⇒ 𝜐 = √3,6𝜐 2
𝜐𝛣 = √𝜐𝑐𝑚 𝛾𝜌 𝑐𝑚 𝛾𝜌 𝛣 𝑐𝑚 𝑐𝑚 𝑐𝑚 𝑐𝑚 𝛣 𝑐𝑚

𝜐𝛣 = 𝜐𝑐𝑚 √3,6

Άρα:

𝜐𝐴 2𝜐𝑐𝑚 𝜐𝐴 4 𝜐𝐴 10
= ⇒ =√ ⇒ =√
𝜐𝛣 𝜐𝑐𝑚 √3,6 𝜐𝛣 3,6 𝜐𝛣 9

iii) Το σημείο Ζ της οριζόντιας διαμέτρου, είναι το


σημείο που οι ταχύτητες cm και  γρ , σχηματίζουν
γωνία θ, συμπληρωματική της φ:
2 + 𝜐 2 + 2 𝜐 𝜐 𝜎𝜐𝜈𝜃 ⇒
𝜐𝑍 = √𝜐𝑐𝑚 𝛾𝜌 𝑐𝑚 𝛾𝜌

2 + 𝜐 2 + 2𝜐 𝜐 𝜎𝜐𝜈𝜃
𝜐𝑍 = √𝜐𝑐𝑚 𝑐𝑚 𝑐𝑚 𝑐𝑚
2 + 2𝜐 2 𝜎𝜐𝜈(900 − 𝜑) ⇒
⇒ 𝜐𝑍 = √2𝜐𝑐𝑚 𝑐𝑚

2 + 𝜐 2 + 2 𝜐 𝜐 𝜂𝜇𝜑
𝜐𝑍 = √𝜐𝑐𝑚 𝛾𝜌 𝑐𝑚 𝛾𝜌

2 + 𝜐 2 + 2𝜐 𝜐 0,6 ⇒
⇒ 𝜐𝑍 = √𝜐𝑐𝑚 𝑐𝑚 𝑐𝑚 𝑐𝑚
2 ⇒ 𝜐 = 𝜐 √3,2
𝜐𝑍 = √3,2𝜐𝑐𝑚 𝑍 𝑐𝑚

4
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

4) Το στερεό του διπλανού σχήματος αποτελείται από δύο


ομογενείς και ομόκεντρους δίσκους ακτινών r και R
κολλημένους μεταξύ τους οι οποίοι μπορούν να
στρέφονται σαν ένα σώμα. Νήμα είναι πολλές φορές
τυλιγμένο στην περιφέρεια του δίσκου ακτίνας r και
ξετυλίγεται με τη βοήθεια δύναμης F που ασκείται στο
ελεύθερο άκρο Α του νήματος. Το νήμα παραμένει πάντα
οριζόντιο και το στερεό κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει.
Λόγω κύλισης χωρίς ολίσθηση ισχύει ότι:
𝜐𝑐𝑚 = 𝜐𝛾𝜌,𝑅 = 𝑅𝜔 και 𝛼𝑐𝑚 = 𝛼𝜀,𝑅 = 𝑅𝛼𝛾𝜔𝜈
Για τη γραμμική ταχύτητα και την
επιτρόχια επιτάχυνση των σημείων
του νήματος που ξετυλίγεται από την
περιφέρεια του δίσκου ακτίνας r
ισχύει:
𝜐𝛾𝜌,𝑟 = 𝜐𝛾𝜌 = 𝑟𝜔
𝛼𝜀,𝑟 = 𝛼𝜀 = 𝑟𝛼𝛾𝜔𝜈

Το σημείο Α, όλα τα σημεία του


οριζόντιου νήματος και το σημείο Β
του νήματος που εφάπτεται στην περιφέρεια του δίσκου ακτίνας r έχουν κάθε στιγμή την ίδια
ταχύτητα με το ανώτερο σημείο της περιφέρειας του δίσκου ακτίνας r και ισχύει:

𝜇έ𝜏𝜌𝜊
𝜐𝛢 = 𝜐𝛣 = 𝜐𝑐𝑚 + 𝜐𝛾𝜌 → 𝜐𝛢 = 𝜐𝛣 = 𝜐𝑐𝑚 + 𝜐𝛾𝜌 = 𝑅𝜔 + 𝑟𝜔

Επίσης το σημείο Α, όλα τα σημεία


του οριζόντιου νήματος και το σημείο
Β του νήματος που εφάπτεται στην
περιφέρεια του δίσκου ακτίνας r
έχουν κάθε στιγμή την ίδια
επιτάχυνση η οποία είναι ίδια και με
την εφαπτομενική επιτάχυνση του
ανώτερου σημείου της περιφέρειας
του δίσκου ακτίνας r και ισχύει:
𝜇έ𝜏𝜌𝜊
𝛼𝛢 = 𝛼𝜀𝜑,𝛣 = 𝛼𝑐𝑚 + 𝛼𝜀 → 𝛼𝛢 = 𝛼𝜀𝜑,𝛣 = 𝛼𝑐𝑚 + 𝛼𝜀 = 𝑅𝛼𝛾𝜔𝜈 + 𝑟𝛼𝛾𝜔𝜈
1
Οι εξισώσεις κίνησης του σημείου Α είναι: 𝜐𝐴 = 𝛼𝐴 ⋅ 𝑡, 𝑥𝐴 = 2 𝛼𝐴 ⋅ 𝑡 2

5
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

5) Ο ομογενής κύλινδρος του σχήματος, βάρους 𝑤 ⃗⃗ και ακτίνας


𝑅, ηρεμεί σε λείο οριζόντιο δάπεδο και βρίσκεται σε επαφή με
2
σκαλοπάτι ύψους ℎ = 𝑅. Σκοπός μας είναι να ανεβάσουμε το
5
κύλινδρο πάνω στο σκαλοπάτι, ασκώντας σε αυτόν δύναμη 𝐹 .
Γνωρίζοντας ότι ο κύλινδρος δε γλιστρά στο σκαλοπάτι, η
ελάχιστη τιμή του μέτρου της δύναμης ⃗⃗⃗ 𝐹 που πρέπει να
ασκήσουμε, ώστε ο κύλινδρος μόλις που να ανασηκωθεί από
το δάπεδο είναι:

α) 𝐹 = 0,4𝑤 β) 𝐹 = 0,5𝑤 γ) 𝐹 = 0,6𝑤

Λύση
Για να υπερπηδήσει το σκαλοπάτι πρέπει 𝜏𝐹 > 𝜏𝑤 (ροπές ως
προς το σημείο Σ). Για τη ροπή του βάρους ως προς το
σημείο Σ έχουμε: 𝜏𝑤 = 𝑤 ⋅ (𝛴𝛭)
όπου(𝛴𝛭)2 + (𝛫𝛭)2 = (𝛫𝛴)2 ⇒ (𝛴𝛭)2 + (𝑅 − ℎ)2 =
2 2
𝑅 2 ⇒ (𝛴𝛭)2 + (𝑅 − 𝑅) = 𝑅 2 ⇒
5
9 2 16 2 4
(𝛴𝛭) + 𝑅 = 𝑅 ⇒ (𝛴𝛭)2 =
2 2
𝑅 ⇒ (𝛴𝛭) = 𝑅
25 25 5
4 4
Οπότε 𝜏𝑤 = 𝑤 ∙ 𝑅𝜏𝐹 > 𝜏𝑤 ⇒ 𝐹 ∙ 𝑑 > 𝑤 ∙ 𝑅 ⇒
5 5
4𝑤∙𝑅
𝐹> . Για να είναι το μέτρο τη δύναμης 𝐹 ελάχιστο πρέπει ο μοχλοβραχίονας της να είναι
5𝑑
μέγιστος. Άρα πρέπει 𝑑 = 2𝑅, να ασκείται εφαπτομενικά στο αντιδιαμετρικό σημείο του Σ.

6) Ομογενής τροχός βάρους 𝑤 ⃗⃗ και ακτίνας 𝑅


ισορροπεί σε λείο οριζόντιο δάπεδο όπως φαίνεται
στο διπλανό σχήμα. Ένα σημείο Σ της περιφέρειας
του τροχού εφάπτεται σε ακλόνητο εμπόδιο ύψους
𝑅
ℎ = 3 . Σε δύο τυχαία σημεία Β και Γ της περιφέρειας
του τροχού ασκούνται εφαπτομενικά δύο δυνάμεις
ίσου μέτρου 𝐹1 = 𝐹2 = 𝐹 που αποτελούν ζεύγος.
Θεωρώντας ότι ο τροχός δε γλιστρά στην επαφή του
με το εμπόδιο, το μέτρο της κάθε δύναμης του
ζεύγους ώστε ο δίσκος να το υπερπηδήσει πρέπει να είναι μεγαλύτερο από:
𝑤√2 𝑤√3 𝑤√3
α) 𝐹 > β) 𝐹 > γ) 𝐹 >
3 2 3

Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να την αιτιολογήσετε.


Λύση
Για να χαθεί οριακά η επαφή με το οριζόντιο επίπεδο υπό την επίδραση του ζεύγους, θα πρέπει:
𝑑
𝜏𝜁𝜀ύ𝛾𝜊𝜐𝜍(𝛴) ≥ 𝜏𝑤(𝛴) ⇒ 𝐹 ⋅ 2𝑅 ≥ 𝑤 ⋅ 𝑑 ⇒ 𝐹 ≥ 𝑤 ⋅ (1)
2𝑅
(Στην οριακή περίπτωση όπου το σώμα τείνει να υπερπηδήσει το εμπόδιο: N = 0 )

6
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

𝑅 2 𝑅2 8𝑅 2 2√2𝑅
όπου 𝑑 2 = 𝑅 2 − ( 3 ) ⇒ 𝑑2 = 𝑅 2 − ⇒ 𝑑2 = ⇒𝑑=
9 9 3

2√2𝑅
3 𝑤√2 𝑤√2
(1) ⇒ 𝐹 ≥ 𝑤 ⇒𝐹≥ →𝐹
2𝑅 3 3 𝑚𝑖𝑛

7) Α. Ομογενής τροχός βάρους w και ακτίνας R


ισορροπεί σε κεκλιμένο επίπεδο γωνίας κλίσης 
για την οποία δίνεται  = 3 . Πάνω στο κεκλιμένο
4
επίπεδο βρίσκεται στερεωμένος ακλόνητος κύβος
ακμής . Ο τροχός εφάπτεται στην κορυφή του
κύβου όπως φαίνεται στο διπλανό σχήμα. Το
ελάχιστο μήκος της ακμής ώστε ο τροχός να μην
υπερπηδά τον κύβο είναι:
R R R
α) min = β) min = γ) min =
5 4 2

Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να την αιτιολογήσετε.

Β. Στο κεκλιμένο επίπεδο του παραπάνω σχήματος γωνίας κλίσης 𝜑 με 𝜂𝜇𝜑 = 0,8 και 𝜎𝜐𝜈𝜑 = 0,6,
είναι στερεωμένος ακλόνητος κύβος ακμής ℓ = 0,2𝑅. Ομογενής τροχός βάρους 𝑤 ⃗⃗ και ακτίνας 𝑅
εφάπτεται στην κορυφή του κύβου. Για να ισορροπεί ο τροχός δέχεται την επίδραση ενός ζεύγους
δυνάμεων που ασκούνται εφαπτομενικά στην περιφέρειά του. Το ελάχιστο μέτρο της δύναμης του
ζεύγους ώστε ο τροχός να μην υπερπηδά τον κύβο είναι:

α) 𝐹𝑚𝑖𝑛 = 0,28𝑤 β) 𝐹𝑚𝑖𝑛 = 0,2𝑤 γ) 𝐹𝑚𝑖𝑛 = 0,14𝑤

Λύση
Α. Στην οριακή περίπτωση ο τροχός είναι μόλις σε
επαφή με το κεκλιμένο επίπεδο (𝑁⃗ ≥ ⃗0). Για να
μην υπερπηδά τον κύβο πρέπει:

𝜏𝑤𝑦 ≥ 𝜏𝑤𝑥 ⇒ (οι ροπές υπολογίζονται ως προς το


σημείο επαφής του τροχού με τον κύβο)

𝑤𝑦 ⋅ 𝑑1 ≥ 𝑤𝑥 ⋅ 𝑑2 ⇒

𝑤𝜎𝜐𝜈𝜑 ⋅ 𝑑1 ≥ 𝑤𝜂𝜇𝜑 ⋅ 𝑑2 ⇒ 𝑑2 𝜀𝜑𝜑 ≤ 𝑑1 ⇒


3
𝑑2 ≤ 𝑑1 όπου 𝑑2 = 𝑅 − ℓ
4

και 𝑑12 + 𝑑22 = 𝑅 2 ⇒ 𝑑12 = 𝑅 2 − 𝑑22


3 9 9
οπότε 4 𝑑2 ≤ 𝑑1 → 16 𝑑22 ≤ 𝑑12 ⇒ 16 𝑑22 ≤ 𝑅 2 − 𝑑22 ⇒

25 2 16 2 4 4 1 1
𝑑2 ≤ 𝑅 2 ⇒ 𝑑22 ≤ 𝑅 ⇒ 𝑑2 ≤ 𝑅 ⇒ 𝑅 − ℓ ≤ 𝑅 ⇒ ℓ ≥ 𝑅 → ℓ
16 25 5 5 5 5𝑚𝑖𝑛
B. Για τις ροπές των συνιστωσών του βάρους ως προς το σημείο επαφής τροχού – κύβου ισχύει:

7
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

𝜏𝑤𝑦 = 𝑤𝑦 ⋅ 𝑑1 = 𝑤𝜎𝜐𝜈𝜑 ⋅ 𝑑1

όπου 𝑑2 = 𝑅 − ℓ = 𝑅 − 0,2𝑅 ⇒ 𝑑2 = 0,8𝑅

και 𝑑12 = 𝑅 2 − 𝑑22 = 𝑅 2 − 0,64𝑅 2 ⇒ 𝑑12 = 0,36𝑅 2 ⇒ 𝑑1 = 0,6𝑅

οπότε 𝜏𝑤𝑦 = 𝑤𝜎𝜐𝜈𝜑 ⋅ 𝑑1 = 𝑤 ⋅ 0,6 ⋅ 0,6𝑅 ⇒ 𝜏𝑤𝑦 = 0,36𝑤𝑅

𝜏𝑤𝑥 = 𝑤𝑥 ⋅ 𝑑2 = 𝑤𝜂𝜇𝜑 ⋅ 𝑑2 = 𝑤 ⋅ 0,8 ⋅ 0,8𝑅 ⇒ 𝜏𝑤𝑥 = 0,64𝑤𝑅 → 𝜏𝑤𝑥 > 𝜏𝑤𝑦

Για να μην υπερπηδά ο τροχός τον κύβο πρέπει η ροπή του ζεύγους να είναι ομόρροπη της ροπής της
συνιστώσας του βάρους w y και πρέπει αν ισχύει:

𝜏𝜁𝜀ύ𝛾𝜊𝜐𝜍 + 𝜏𝑤𝑦 ≥ 𝜏𝑤𝑥 ⇒ 𝜏𝜁𝜀ύ𝛾𝜊𝜐𝜍 ≥ 𝜏𝑤𝑥 − 𝜏𝑤𝑦 ⇒ 𝜏𝜁𝜀ύ𝛾𝜊𝜐𝜍 ≥ 0,64𝑤𝑅 − 0,36𝑤𝑅 ⇒

𝜏𝜁𝜀ύ𝛾𝜊𝜐𝜍 ≥ 0,28𝑤𝑅 ⇒ 𝐹 ⋅ 2𝑅 ≥ 0,28𝑤𝑅 ⇒ 𝐹 ≥ 0,14𝑤 ⇒ 𝐹𝑚𝑖𝑛 = 0,14𝑤

8) Σφαίρα μάζας 𝑚 κινείται κατακόρυφα με ταχύτητα μέτρου


𝜐 και πέφτει πάνω σε λείο οριζόντιο δάπεδο υπό γωνία
πρόσπτωσης 𝜑. Η σφαίρα ανακλάται υπό γωνία ανάκλασης
𝜃 έχοντας μέτρο ταχύτητας 𝜐 ′ .
Α1) Αν η κρούση της σφαίρας με το οριζόντιο δάπεδο είναι
ελαστική για τις γωνίες πρόσπτωσης και ανάκλασης ισχύει:

α) 𝜑 > 𝜃 β) 𝜑 = 𝜃 γ) 𝜑 = 2𝜃

Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να την αιτιολογήσετε.


Α2) Για το μέτρο μεταβολής της ορμής της σφαίρας ισχύει ότι:

α) |𝛥𝑝| = 2𝑚𝜐 β) |𝛥𝑝| = 2𝑚𝜐 ⋅ 𝜂𝜇𝜑 γ) |𝛥𝑝| = 2𝑚𝜐 ⋅ 𝜎𝜐𝜈𝜑

Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να την αιτιολογήσετε.


Β1) Αν η κρούση της σφαίρας με το οριζόντιο δάπεδο δεν είναι ελαστική και το σώμα χάνει το 36%
της κινητικής της ενέργειας τότε για τις γωνίες πρόσπτωσης και ανάκλασης ισχύει:
3 4
α) 𝜂𝜇𝜑 = 5 𝜂𝜇𝜃 β) 𝜂𝜇𝜑 = 5 𝜂𝜇𝜃 γ) 𝜂𝜇𝜑 = 𝜂𝜇𝜃
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να την αιτιολογήσετε.
Β2) Για το μέτρο μεταβολής της ορμής της σφαίρας ισχύει ότι:

α) |𝛥𝑝| = 𝑚𝜐(0,8𝜎𝜐𝜈𝜃 + 𝜎𝜐𝜈𝜑) β) |𝛥𝑝| = 𝑚𝜐(𝜎𝜐𝜈𝜃 + 0,6𝜎𝜐𝜈𝜑) γ) |𝛥𝑝| = 1,6𝑚𝜐 ⋅ 𝜎𝜐𝜈𝜑


Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να την αιτιολογήσετε.

Γ1) Αν η γωνία πρόσπτωσης της σφαίρας είναι 𝜑 = 30𝜊 και κατά την κρούση της με το οριζόντιο
δάπεδο χάνει το 50% της κινητικής της ενέργειας τότε η γωνία ανάκλασης είναι:
α) 𝜃 = 30𝜊 β) 𝜃 = 45𝜊 γ) 𝜃 = 60𝜊
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να την αιτιολογήσετε.
Γ2) Για το μέτρο μεταβολής της ορμής της σφαίρας ισχύει ότι:
√3 √2 1 √2 √3
α) |𝛥𝑝| = 𝑚𝜐 ( + 1) β) |𝛥𝑝| = 𝑚𝜐 ( + 1) γ) |𝛥𝑝| = 𝑚𝜐 ( + 1)
2 2 2 2 2

Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να την αιτιολογήσετε.

8
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

Λύση
Α1) Η κρούση της σφαίρας με το οριζόντιο δάπεδο είναι
ελαστική οπότε:
1 1
𝐾 = 𝐾 ′ ⇒ 𝑚𝜐 2 = 𝑚𝜐 ′2 ⇒ 𝜐 = 𝜐 ′ ⇒ |𝜐| = |𝜐 ′ |
2 2
Η ορμή της σφαίρας δε μεταβάλλεται στον οριζόντιο
άξονα 𝑥 αφού δε δέχεται δυνάμεις σε αυτόν (𝛴𝐹𝑥 = ⃗0).
Άρα ισχύει:𝑝𝑥,𝜋𝜌𝜄𝜈 = 𝑝𝑥,𝜇𝜀𝜏ά ⇒ 𝑝𝑥,𝜋𝜌𝜄𝜈 = 𝑝𝑥,𝜇𝜀𝜏ά ⇒
𝑚𝜐𝑥 = 𝑚𝜐𝑥′ ⇒ 𝜐𝑥 = 𝜐𝑥′ ⇒ 𝜐 ⋅ 𝜂𝜇𝜑 = 𝜐 ′ ⋅ 𝜂𝜇𝜃,
όμως 𝜐 = 𝜐 ′ άρα 𝜂𝜇𝜑 = 𝜂𝜇𝜃 και επειδή οι γωνίες 𝜑, 𝜃
είναι οξείες ισχύει 𝜑 = 𝜃.

Α2) Για το μέτρο μεταβολής της ορμής της σφαίρας ισχύει ότι:
𝛥𝑝 = 𝛥𝑝𝑥 + 𝛥𝑝𝑦 όμως 𝛥𝑝𝑥 = ⃗0, η ορμή της σφαίρας μεταβάλλεται μόνο στον άξονα 𝑦 άρα
𝛥𝑝 = 𝛥𝑝𝑦 = 𝑝𝑦′ − 𝑝𝑦 ⇒ |𝛥𝑝| = 𝑝𝑦′ − (−𝑝𝑦 ) = 𝑝𝑦′ + 𝑝𝑦 = 𝑚𝜐𝑦′ + 𝑚𝜐𝑦 = 𝑚𝜐 ′ 𝜎𝜐𝜈𝜑 + 𝑚𝜐𝜎𝜐𝜈𝜃
όμως 𝜑 = 𝜃 ⇒ 𝜎𝜐𝜈𝜑 = 𝜎𝜐𝜈𝜃 οπότε |𝛥𝑝| = 2𝑚𝜐𝜎𝜐𝜈𝜑

Β1) Το σώμα χάνει το 36% της κινητικής του ενέργειας κατά την κρούση οπότε ισχύει:
1 1
𝐾 ′ = 64%𝐾 ⇒ 𝑚𝜐 ′2 = 0,64 𝑚𝜐 2 ⇒ 𝜐 ′2 = 0,64𝜐 2 ⇒ 𝜐 ′ = 0,8𝜐
2 2
Η ορμή διατηρείται μόνο στον οριζόντιο άξονα x αφού δε δέχεται δυνάμεις σε αυτόν (𝛴𝐹𝑥 = ⃗0)
Άρα ισχύει: 𝑝𝑥,𝜋𝜌𝜄𝜈 = 𝑝𝑥,𝜇𝜀𝜏ά ⇒ 𝑝𝑥,𝜋𝜌𝜄𝜈 = 𝑝𝑥,𝜇𝜀𝜏ά ⇒
𝑚𝜐𝑥 = 𝑚𝜐𝑥′ ⇒ 𝜐𝑥 = 𝜐𝑥′ ⇒ 𝜐 ⋅ 𝜂𝜇𝜑 = 𝜐 ′ ⋅ 𝜂𝜇𝜃 ⇒
4
  = 0,8    = 0,8   = 
5
Β2) Για το μέτρο μεταβολής της ορμής της σφαίρας ισχύει ότι:
𝛥𝑝 = 𝛥𝑝𝑥 + 𝛥𝑝𝑦 όμως 𝛥𝑝𝑥 = ⃗0, η ορμή της σφαίρας μεταβάλλεται μόνο στον άξονα 𝑦 άρα
𝛥𝑝 = 𝛥𝑝𝑦 = 𝑝𝑦′ − 𝑝𝑦 ⇒ |𝛥𝑝| = 𝑝𝑦′ − (−𝑝𝑦 ) = 𝑝𝑦′ + 𝑝𝑦 = 𝑚𝜐𝑦′ + 𝑚𝜐𝑦 = 𝑚𝜐 ′ 𝜎𝜐𝜈𝜃 + 𝑚𝜐𝜎𝜐𝜈𝜑 ⇒
|𝛥𝑝| = 𝑚0,8𝜐𝜎𝜐𝜈𝜃 + 𝑚𝜐𝜎𝜐𝜈𝜑 ⇒ |𝛥𝑝| = 𝑚𝜐(0,8𝜎𝜐𝜈𝜃 + 𝜎𝜐𝜈𝜑)

Γ1) Το σώμα χάνει το 50% της κινητικής του ενέργειας κατά την κρούση οπότε ισχύει:
1 11 1 √2
𝐾 ′ = 50%𝐾 ⇒ 𝑚𝜐 ′2 = 𝑚𝜐 2 ⇒ 𝜐 ′2 = 𝜐 2 ⇒ 𝜐 ′ = 𝜐
2 22 2 2
Η ορμή διατηρείται μόνο στον οριζόντιο άξονα x αφού δε δέχεται δυνάμεις σε αυτόν ( F
x =0 )
Άρα ισχύει: 𝑝𝑥,𝜋𝜌𝜄𝜈 = 𝑝𝑥,𝜇𝜀𝜏ά ⇒ 𝑝𝑥,𝜋𝜌𝜄𝜈 = 𝑝𝑥,𝜇𝜀𝜏ά ⇒
𝑚𝜐𝑥 = 𝑚𝜐𝑥′ ⇒ 𝜐𝑥 = 𝜐𝑥′ ⇒ 𝜐 ⋅ 𝜂𝜇𝜑 = 𝜐 ′ ⋅ 𝜂𝜇𝜃 ⇒
1 √2 1 √2
𝜐⋅ = 𝜐 ⋅ 𝜂𝜇𝜃 ⇒ 𝜂𝜇𝜃 = = ⇒ 𝜃 = 45𝜊
2 2 √2 2

9
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

Γ2) Για το μέτρο μεταβολής της ορμής της σφαίρας ισχύει ότι:
𝛥𝑝 = 𝛥𝑝𝑥 + 𝛥𝑝𝑦 όμως 𝛥𝑝𝑥 = ⃗0, η ορμή της σφαίρας μεταβάλλεται μόνο στον άξονα 𝑦 άρα
𝛥𝑝 = 𝛥𝑝𝑦 = 𝑝𝑦′ − 𝑝𝑦 ⇒ |𝛥𝑝| = 𝑝𝑦′ − (−𝑝𝑦 ) = 𝑝𝑦′ + 𝑝𝑦 = 𝑚𝜐𝑦′ + 𝑚𝜐𝑦 = 𝑚𝜐 ′ 𝜎𝜐𝜈𝜃 + 𝑚𝜐𝜎𝜐𝜈𝜑 ⇒

√2 √2 √3 √2 √2 √3 √3
|𝛥𝑝| = 𝑚 𝜐 + 𝑚𝜐 = 𝑚𝜐 + 𝑚𝜐 ⇒ |𝛥𝑝| = 𝑚𝜐 (1 + )
2 2 2 2 2 2 2

9) Τα σφαιρίδια Α και Β του σχήματος είναι δεμένα


σε μη ελαστικά νήματα ίδιου μήκους των οποίων οι
άλλες άκρες είναι δεμένες ακλόνητα στο ίδιο σημείο
O. Εκτρέπουμε τα σφαιρίδια ώστε τα νήματα να
είναι αρχικά οριζόντια και τεντωμένα. Αφήνουμε
πρώτα το σφαιρίδιο Α και ύστερα το Β ώστε τα
σφαιρίδια να συγκρουστούν στη θέση (Γ). Αν η
σύγκρουση είναι κεντρική και ελαστική και αμέσως
μετά την κρούση το σφαιρίδιο Β στιγμιαία
𝑚
ακινητοποιείται, ο λόγος των μαζών 𝑚𝐴 των σφαιριδίων είναι:
𝐵
1 1 1
α) 4 β) 2 γ) 3
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας.
Λύση
Σωστή απάντηση είναι η (γ).
Τα σφαιρίδια από τη θέση ελευθέρωσης μέχρι της
θέση σύγκρουσης έχουν την ίδια κατακόρυφη
μετατόπιση, h. Με εφαρμογή του θεωρήματος έργου
ενέργειας για κάθε σφαιρίδιο μεταξύ των δύο θέσεων
προκύπτει ότι οι ταχύτητές τους θα έχουν ίδιο μέτρο:
1
𝐾𝛤 − 𝐾𝐴 = 𝑊𝑤 ⇒ 2 ⋅ 𝑚 ⋅ 𝜐 2 − 0 = 𝑚 ⋅ 𝑔 ⋅ ℎ ⇒
𝜐 = √2𝑔ℎ = 𝜐𝐴 = 𝜐𝐵
Το σφαιρίδιο Β αμέσως μετά την κεντρική και
ελαστική σύγκρουση ακινητοποιείται στιγμιαία
(υΒ'=0). Εφαρμόζουμε τη σχέση της κεντρικής και
ελαστικής κρούσης για το σφαιρίδιο Β και
παίρνουμε: 𝜐𝐵′ = 0 ⇒
𝑚𝐵 − 𝑚𝐴 2𝑚𝐴
⋅ (−𝜐𝐵 ) + (+𝜐𝐴 ) = 0 ⇒
𝑚𝐴 + 𝑚𝐵 𝑚𝐴 + 𝑚𝐵
𝑚𝐵 − 𝑚𝐴 2𝑚𝐴
= ⇒ 𝑚𝐵 − 𝑚𝐴 = 2𝑚𝐴 ⇒
𝑚𝐴 + 𝑚𝐵 𝑚𝐴 + 𝑚𝐵
𝑚𝐴 1
3𝑚𝐴 = 𝑚𝐵 ⇒ =
𝑚𝐵 3

10
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

10) Τα σώματα Σ1 και Σ2 με μάζες m1=2m και m2=m


συγκρατούνται ακίνητα. To Σ1 εκτρέπεται και συγκρατείται
στην κάτω ακραία θέση. Το Σ2 συγκρατείται στο φυσικό
μήκος του ελατηρίου σταθεράς k. Η επιτάχυνση βαρύτητας
είναι ίση με g. Αφήνουμε ταυτόχρονα τα σώματα να κινηθούν
και μετά από λίγο συγκρούονται πλαστικά. Το συσσωμάτωμα
που σχηματίζεται παραμένει διαρκώς ακίνητο στη θέση που
έγινε η κρούση. Αν η ταχύτητα του σώματος Σ1 πριν την
κρούση είχε φορά διαρκώς προς τα πάνω το πλάτος της
ταλάντωσης του Σ1 πριν την κρούση ήταν
α) A = mg β) A = 2mg γ) A = 3mg
k k k
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να τη δικαιολογήσετε.

Λύση
Σωστή απάντηση είναι η (β).
Για να παραμένει διαρκώς
ακίνητο το συσσωμάτωμα
μετά την κρούση, θα πρέπει να
ακινητοποιηθεί μετά την
κρούση και να βρίσκεται στη
νέα θέση ισορροπίας του,
ώστε ΣF=0. Άρα το σώμα Σ2
έχει μετατοπιστεί κατά
 1 +  2 μέχρι τη στιγμή της
κρούσης, ενώ το σώμα Σ1
βρίσκεται σε απομάκρυνση  2
από τη θέση ισορροπίας του.
Από τη θέση ισορροπίας του σώματος Σ1 έχουμε:
m1  g 2m  g
F = 0  k   1 = m1  g   1 =  1 =
k k
Από τη θέση ισορροπίας του συσσωματώματος έχουμε:
3m  g m g
F = 0  k  ( 1 +  2 ) = (m1 + m2 )  g   1 + 2 =  2 =
k k
Εφαρμόζουμε Α.Δ.Ο. με θετική φορά προς τα κάτω:

m2 2 − m1 1 = 0  m 2 = 2  m 1  2 = 1 (1)
2
Εφαρμόζουμε ΘΜΚΕ για την κίνηση του σώματος Σ2 πριν τη κρούση:
1  3mg  6mg 2
K . − K . = Ww   m2 2 − 0 = m2  g  ( 1 +  2 )  2 = 2 g 
2 2
  2 =
2
(2)
2  k  k
Tέλος, εφαρμόζοντας ΑΔΕΤ για το σώμα Σ1 λίγο πριν τη κρούση:
1 1 1 (1)
2 mg
E = K + U   k  A2 =  m1 12 +  k   22  k  A2 = m1  2 + k  ( )2
2 2 2 4 k
(2)
6mg 2 m2 g 2 12m2 g 2 m2 g 2 4m 2 g 2 2mg
 k  A = 2m 
2
+k 2 kA =
2
+ A =
2
2
 A=
4k k 4k k k k

11
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

11) Σώμα Σ1 μάζας 𝑚1 είναι δεμένο στο άκρο


ιδανικού κατακόρυφου ελατηρίου σταθεράς 𝑘. Το
άλλο άκρο του ελατηρίου είναι στερεωμένο σε οροφή.
Το σώμα Σ1 συνδέεται μέσω αβαρούς μη ελαστικού
νήματος με σώμα Σ2 μάζας 𝑚2 . Το σύστημα ελατήριο
– σώμα Σ1 – σώμα Σ2 δίσκος ισορροπεί προκαλώντας
στο ελατήριο αρχική επιμήκυνση 𝛥ℓ.
Α. Να δείξετε ότι το σύστημα εκτελεί απλή αρμονική
ταλάντωση.
Β. Εκτρέπουμε το σύστημα κατακόρυφα προς τα
𝛥ℓ
πάνω κατά 𝑑 = 𝐴 = και το αφήνουμε ελεύθερο να
3
κινηθεί εκτελώντας απλή αρμονική ταλάντωση. Το
πηλίκο της ελάχιστης προς τη μέγιστη τιμή του
μέτρου της τάσης του νήματος είναι:
𝑇 1 𝑇 1 𝑇 1
α) 𝑇𝑚𝑖𝑛 = 4 β) 𝑇𝑚𝑖𝑛 = 3 γ) 𝑇𝑚𝑖𝑛 = 2
𝑚𝑎𝑥 𝑚𝑎𝑥 𝑚𝑎𝑥

Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να την


αιτιολογήσετε.
Γ. Να βρείτε το μέγιστο επιτρεπόμενο πλάτος
ταλάντωσης για το οποίο το νήμα δε χαλαρώνει.
5
Δ. Αν δίνεται το όριο θραύσης του νήματος 𝑇𝜃𝜌 = 3 𝑚2 𝑔 να βρείτε το μέγιστο επιτρεπόμενο πλάτος
ταλάντωσης για το οποίο δεν κόβεται το νήμα.
Λύση
Α. Στη ΘΙ του συστήματος ισχύει:
′ ′
𝛴𝐹𝑦′ = 0 ⇒ 𝛴𝐹1𝑦 + 𝛴𝐹2𝑦 =0⇒

𝐹𝜀𝜆 − 𝑇 ′ − 𝑚1 𝑔 + 𝑇 ′ − 𝑚2 𝑔 = 0 ⇒

𝐹𝜀𝜆 = 𝑚1 𝑔 + 𝑚2 𝑔 ⇒
(𝑚1 + 𝑚2 )𝑔
𝑘𝛥ℓ = (𝑚1 + 𝑚2 )𝑔 ⇒ 𝛥ℓ = (1)
𝑘
Στην τυχαία θέση: Fy = F1 y + F2 y = F − T − m1 g + T − m2 g = k (  − y ) − m1g − m2 g 
Fy = k  − ky − m1g − m2 g = k  − ( m1 + m2 ) g − ky  Fy = −ky → D = k
Β. Για το σώμα Σ2 σε μια τυχαία θέση του άξονα: F2 y = m2  T − m2 g = −m2 2 y 
k
T = m2 g − m2 2 y ( 2)  όπου D = k = ( m1 + m2 )    =
2 2

m1 + m2
k k g
T = m2 g − m2 y από τη σχέση (1)  =
m1 + m2 ( m1 + m2 ) g 
T = m2 g − m2 g
y
όπου − A  y  + A  −   y  + 
 3 3

Όταν y = + A = +  → Tmin
A mg 2
= m2 g − m2 g = m2 g − m2 g 3 = m2 g − 2  Tmin = m2 g
3   3 3

12
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023


Όταν y = − A = −  → Tmax = m2 g + m2 g
A mg 4
= m2 g + m2 g 3 = m2 g + 2  Tmax = m2 g
3   3 3
2
mg
Tmin 3 2 T 1
Άρα =  min =
Tmax 4 Tmax 2
m2 g
3
Γ. Το μέγιστο επιτρεπόμενο πλάτος ταλάντωσης που πρέπει να έχει το σύστημα ώστε το νήμα να
παραμένει συνεχώς τεντωμένο υπολογίζεται ως εξής:
Πρέπει από τη σχέση ( 2) →T = m2 g − m2 2 y  T  0  m2 g − m2 2 y  0 
g g ( m1 + m2 ) g
m2 2 y  m2 g  y  y  y  y → ymax = Amax =  (Το νήμα
2 k k
m1 + m2
χαλαρώνει όταν το σώμα Σ1 φτάνει στη θέση φυσικού μήκους του ελατηρίου)

Δ. Το μέγιστο επιτρεπόμενο πλάτος ταλάντωσης που πρέπει να έχει το σύστημα ώστε το νήμα να
μην κόβεται υπολογίζεται ως εξής:
Πρέπει από στη σχέση ( 2 ) όπου T  T  m2 g − m2 2 y  5 m2 g  −m2 2 y  5 m2 g − m2 g 
3 3
2 2 g 2 g 2 ( m1 + m2 ) g (1)
2 y  − g  y  −  y −  y − ⎯⎯→
3 3 2
3 k 3 k
m1 + m2
Άρα y  − 2  → ymax = Amax = 2 
3 3

12) Σώμα Σ2 μάζας 𝑚2 = 2𝑚 είναι τοποθετημένο σε


οριζόντιο δάπεδο. Ιδανικό κατακόρυφο ελατήριο
σταθεράς k έχει στο ένα άκρο του δεμένο το σώμα Σ2,
ενώ στο άλλο άκρο του είναι δεμένο σώμα Σ1 μάζας
m2 = m και ισορροπεί. Η αρχική συσπείρωση του
ελατηρίου στην κατάσταση ισορροπίας του
συστήματος είναι  . Εκτρέπουμε κατακόρυφα προς
τα πάνω το σώμα Σ1 κατά d = A = 2 και το
αφήνουμε ελεύθερο να εκτελέσει απλή αρμονική
ταλάντωση με σταθερά επαναφοράς D = k .
Α. Το πηλίκο του μέτρου της ελάχιστης προς τη
μέγιστη δύναμη που δέχεται το σώμα Σ2 από το
οριζόντιο δάπεδο είναι:
F ( min ) 1 F1min 1 F1min 1
α) = β) = γ) =
F ( max ) 3 F1max 4 F1max 5
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να την αιτιολογήσετε.
Β. Να βρείτε το μέγιστο επιτρεπόμενο πλάτος της ταλάντωσης που πρέπει να έχει το σώμα Σ1 ώστε
το σώμα Σ2 να μη χάνει την επαφή του από το οριζόντιο δάπεδο υπολογίζεται

13
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

Λύση
′ 𝑚𝑔
Στη ΘΙ του σώματος Σ1 ισχύει: 𝛴𝐹1𝑦 = 0 ⇒ 𝐹𝜀𝜆 = 𝑚1 𝑔 ⇒ 𝑘𝛥ℓ = 𝑚1 𝑔 ⇒ 𝛥ℓ = 𝑘 (1)
′ ′ ′
Στη ΘΙ του σώματος Σ2 ισχύει: 𝛴𝐹2𝑦 = 0 ⇒ 𝐹𝛿𝛼𝜋 = 𝐹𝜀𝜆 + 𝑚2 𝑔
Στην τυχαία θέση για το σώμα Σ1 :
𝛴𝐹1𝑦 = 𝑚1 𝛼 ⇒ 𝐹𝜀𝜆 − 𝑚1 𝑔 = −𝑚1 𝜔2 𝑦 ⇒ 𝐹𝜀𝜆 = 𝑚1 𝑔 − 𝑘𝑦
Από την ισορροπία του σώματος Σ2 έχουμε: 𝛴𝐹2𝑦 = 0 ⇒ 𝐹𝛿𝛼𝜋 = 𝐹𝜀𝜆 + 𝑚2 𝑔 ⇒
𝐹𝛿𝛼𝜋 = 𝑚1 𝑔 − 𝑘𝑦 + 𝑚2 𝑔 ⇒ 𝐹𝛿𝛼𝜋 = 𝑚1 𝑔 + 𝑚2 𝑔 − 𝑘𝑦 = 𝑚𝑔 + 2𝑚𝑔 − 𝑘𝑦 ⇒
𝐹𝛿𝛼𝜋 = 3𝑚𝑔 − 𝑘𝑦 όπου −𝐴 ≤ 𝑦 ≤ +𝐴 ⇒ −2𝛥ℓ ≤ 𝑦 ≤ +2𝛥ℓ
(1)
Όταν y = + A = +2 → F ( min) = 3mg − 2k  ⎯⎯ mg
→ F ( min ) = 3mg − 2k  F ( min) = mg
k
(1)
Όταν y = − A = −2 → F ( max ) = 3mg + 2k  ⎯⎯ mg
→ F ( max ) = 3mg + 2k  F ( max ) = 5mg
k
F ( min ) mg F ( min ) 1
Άρα =  =
F ( max ) 5mg F ( max ) 5
Το μέγιστο επιτρεπόμενο πλάτος ταλάντωσης που πρέπει να έχει το σώμα Σ 1 ώστε το σώμα Σ2 να
μη χάνει την επαφή του από το οριζόντιο δάπεδο υπολογίζεται ως εξής:
(1)
Πρέπει 𝐹𝛿𝛼𝜋 ≥ 0 ⇒ 3𝑚𝑔 − 𝑘𝑦 ≥ 0 ⇒ 𝑘𝑦 ≤ 3𝑚𝑔 ⇒ y  3mg ⎯⎯ → y  3 → ymax = Amax = 3
k

13) Περιπτώσεις τοποθέτησης σώματος πάνω σε ένα άλλο που εκτελεί απλή αρμονική
ταλάντωση στο άκρο κατακόρυφου ελατηρίου
Σώμα Σ1 μάζας 𝑚1 είναι δεμένο στο πάνω άκρο κατακόρυφου ιδανικού ελατηρίου σταθεράς 𝑘. Το
άλλο άκρο του ελατηρίου είναι στερεωμένο σε οριζόντιο δάπεδο. Τη χρονική στιγμή 𝑡 = 0
τοποθετούμε πάνω στο σώμα Σ1 ένα δεύτερο σώμα Σ2 μάζας 𝑚2 . Το σύστημα ελατήριο – σώματα
εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση με σταθερά επαναφοράς 𝐷 = 𝑘. Σε κάθε μια από τις παρακάτω
περιπτώσεις να γράψετε την εξίσωση απομάκρυνσης της ταλάντωσης που εκτελεί το σύστημα σε
συνάρτηση με τον χρόνο. Θετικά του άξονα της ταλάντωσης να θεωρήσετε προς τα κάτω.
Α. Το σώμα Σ2 τοποθετείται πάνω στο Σ1 όταν αυτό βρίσκεται ακίνητο στη θέση ισορροπίας του.
Β. Το σώμα Σ2 τοποθετείται πάνω στο Σ1 όταν αυτό εκτελώντας ήδη ταλάντωση βρίσκεται στην
πάνω ακραία θέση.
Γ. Το σώμα Σ2 τοποθετείται πάνω στο Σ1 όταν αυτό εκτελώντας ήδη ταλάντωση βρίσκεται στην κάτω
ακραία θέση.

14
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

Λύση
Α. Στη ΘΙ του Σ1: 𝛴𝐹1 = 0 ⇒
𝐹𝜀𝜆1 = 𝑚1 𝑔 ⇒ 𝑘𝛥ℓ1 = 𝑚1 𝑔 ⇒
𝑚1 𝑔
𝛥ℓ1 =
𝑘
Στη Νέα ΘΙ του συστήματος:
𝛴𝐹 = 0 ⇒
𝐹𝜀𝜆2 = (𝑚1 + 𝑚2 )𝑔 ⇒
𝑘𝛥ℓ2 = (𝑚1 + 𝑚2 )𝑔 ⇒
(𝑚1 + 𝑚2 )𝑔
𝛥ℓ2 =
𝑘
Η εξίσωση απομάκρυνσης της
απλής αρμονικής ταλάντωσης είναι:
𝑦 = 𝐴 ∙ 𝜂𝜇(𝜔𝑡 + 𝜑0 )
Το σύστημα των σωμάτων Σ1, Σ2
ξεκινά να εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση με 𝜐 = 0 από την άνω ακραία θέση (η ΘΙ του σώματος
𝑘
Σ1) με 𝐷 = 𝑘 ⇒ (𝑚1 + 𝑚2 )𝜔2 = 𝑘 ⇒ 𝜔 = √𝑚
1 +𝑚2

Το πλάτος υπολογίζεται από:


(𝑚1 + 𝑚2 )𝑔 𝑚1 𝑔 𝑚2 𝑔
𝛢 = 𝛥ℓ2 − 𝛥ℓ1 = − ⇒𝛢=
𝑘 𝑘 𝑘
Τη χρονική στιγμή 𝑡 = 0 ισχύει:
3𝜋 3𝜋
𝑦 = −𝐴 ⇒ 𝐴 ∙ 𝜂𝜇(𝜑0 ) = −𝐴 ⇒ 𝜂𝜇(𝜑0 ) = −1 = 𝜂𝜇 ⇒ 𝜑0 =
2 2
Β. Το σώμα Σ1 εκτελεί απλή
αρμονική ταλάντωση με
πλάτος 𝛢1 < 𝛥ℓ1 (ή το πολύ
με πλάτος 𝛢1 = 𝛥ℓ1 , αν το
σώμα Σ1 είναι πάνω από τη
ΘΦΜ και γίνει η τοποθέτηση
του σώματος Σ2 θα έχουμε
απώλεια επαφής)
Στη ΘΙ του Σ1: 𝛴𝐹1 = 0 ⇒
𝐹𝜀𝜆1 = 𝑚1 𝑔 ⇒
𝑘𝛥ℓ1 = 𝑚1 𝑔 ⇒
𝑚1 𝑔
𝛥ℓ1 =
𝑘
Στη Νέα ΘΙ του συστήματος:
𝛴𝐹 = 0 ⇒
𝐹𝜀𝜆2 = (𝑚1 + 𝑚2 )𝑔 ⇒
𝑘𝛥ℓ2 = (𝑚1 + 𝑚2 )𝑔 ⇒
(𝑚1 + 𝑚2 )𝑔
𝛥ℓ2 =
𝑘

15
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

Η εξίσωση απομάκρυνσης της απλής αρμονικής ταλάντωσης είναι:


𝑦 = 𝐴 ∙ 𝜂𝜇(𝜔𝑡 + 𝜑0 )
Το σύστημα των σωμάτων Σ1, Σ2 ξεκινά να εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση με 𝜐 = 0 από την άνω
ακραία θέση (και άνω ακραία θέση της ταλάντωσης που εκτελεί το σώμα Σ1) με 𝐷 = 𝑘 ⇒
𝑘
(𝑚1 + 𝑚2 )𝜔2 = 𝑘 ⇒ 𝜔 = √
𝑚 1 +𝑚2

Το πλάτος υπολογίζεται από:


𝛢 = 𝛥ℓ2 − (𝛥ℓ1 − 𝛢1 )
Τη χρονική στιγμή 𝑡 = 0 ισχύει:
3𝜋 3𝜋
𝑦 = −𝐴 ⇒ 𝐴 ∙ 𝜂𝜇(𝜑0 ) = −𝐴 ⇒ 𝜂𝜇(𝜑0 ) = −1 = 𝜂𝜇 ⇒ 𝜑0 =
2 2

Γ. Στην τοποθέτηση του σώματος Σ2 πάνω στο Σ1 όταν αυτό εκτελώντας ήδη ταλάντωση βρίσκεται
στην κάτω ακραία θέση θα διακρίνουμε δύο περιπτώσεις.
i) Όταν το σώμα Σ1 βρίσκεται στην κάτω ακραία θέση της ταλάντωσης που εκτελεί αλλά αυτή η θέση
είναι πάνω από τη Νέα ΘΙ της ταλάντωσης που θα εκτελέσει το σύστημα των σωμάτων Σ1, Σ2.
Το σώμα Σ1 εκτελεί απλή
αρμονική ταλάντωση με
πλάτος 𝛢1 .
Στη ΘΙ του Σ1: 𝛴𝐹1 = 0 ⇒
𝐹𝜀𝜆1 = 𝑚1 𝑔 ⇒
𝑘𝛥ℓ1 = 𝑚1 𝑔 ⇒
𝑚1 𝑔
𝛥ℓ1 =
𝑘
Στη Νέα ΘΙ του συστήματος:
𝛴𝐹 = 0 ⇒
𝐹𝜀𝜆2 = (𝑚1 + 𝑚2 )𝑔 ⇒
𝑘𝛥ℓ2 = (𝑚1 + 𝑚2 )𝑔 ⇒
(𝑚1 + 𝑚2 )𝑔
𝛥ℓ2 =
𝑘

Η εξίσωση απομάκρυνσης της απλής αρμονικής ταλάντωσης είναι:


𝑦 = 𝐴 ∙ 𝜂𝜇(𝜔𝑡 + 𝜑0 )
Το σύστημα των σωμάτων Σ1, Σ2 ξεκινά να εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση με 𝜐 = 0 από την άνω
ακραία θέση (και άνω ακραία θέση της ταλάντωσης που εκτελεί το σώμα Σ1) με 𝐷 = 𝑘 ⇒
𝑘
(𝑚1 + 𝑚2 )𝜔2 = 𝑘 ⇒ 𝜔 = √
𝑚 1 +𝑚2

Το πλάτος υπολογίζεται από:


𝛢 = 𝛥ℓ2 − (𝛥ℓ1 + 𝛢1 )
Τη χρονική στιγμή 𝑡 = 0 ισχύει:
3𝜋 3𝜋
𝑦 = −𝐴 ⇒ 𝐴 ∙ 𝜂𝜇(𝜑0 ) = −𝐴 ⇒ 𝜂𝜇(𝜑0 ) = −1 = 𝜂𝜇 ⇒ 𝜑0 =
2 2

16
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

ii) Όταν το σώμα Σ1


βρίσκεται στην κάτω
ακραία θέση της
ταλάντωσης που εκτελεί
αλλά αυτή η θέση είναι
κάτω από τη Νέα ΘΙ της
ταλάντωσης που θα
εκτελέσει το σύστημα των
σωμάτων Σ1, Σ2.
Το σώμα Σ1 εκτελεί απλή
αρμονική ταλάντωση με
πλάτος 𝛢1 .
Στη ΘΙ του Σ1: 𝛴𝐹1 = 0 ⇒
𝐹𝜀𝜆1 = 𝑚1 𝑔 ⇒
𝑘𝛥ℓ1 = 𝑚1 𝑔 ⇒
𝑚1 𝑔
𝛥ℓ1 =
𝑘
Στη Νέα ΘΙ του
συστήματος: 𝛴𝐹 = 0 ⇒
𝐹𝜀𝜆2 = (𝑚1 + 𝑚2 )𝑔 ⇒
𝑘𝛥ℓ2 = (𝑚1 + 𝑚2 )𝑔 ⇒
(𝑚1 + 𝑚2 )𝑔
𝛥ℓ2 =
𝑘
Η εξίσωση απομάκρυνσης της απλής αρμονικής ταλάντωσης είναι:
𝑦 = 𝐴 ∙ 𝜂𝜇(𝜔𝑡 + 𝜑0 )
Το σύστημα των σωμάτων Σ1, Σ2 ξεκινά να εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση με 𝜐 = 0 από την άνω
ακραία θέση (και άνω ακραία θέση της ταλάντωσης που εκτελεί το σώμα Σ1) με 𝐷 = 𝑘 ⇒
𝑘
(𝑚1 + 𝑚2 )𝜔2 = 𝑘 ⇒ 𝜔 = √
𝑚 1 +𝑚2

Το πλάτος υπολογίζεται από:


𝛢 = 𝛥ℓ1 + 𝛢1 − 𝛥ℓ2
Τη χρονική στιγμή 𝑡 = 0 ισχύει:
𝜋 𝜋
𝑦 = +𝐴 ⇒ 𝐴 ∙ 𝜂𝜇(𝜑0 ) = +𝐴 ⇒ 𝜂𝜇(𝜑0 ) = +1 = 𝜂𝜇 ⇒ 𝜑0 =
2 2

17
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

14) Απλή αρμονική ταλάντωση και εξωτερική δύναμη


α) Πάνω σε λείο οριζόντιο επίπεδο
βρίσκεται ακίνητο σώμα Σ .Το σώμα Σ
είναι σταθερά συνδεδεμένο με οριζόντιο
ιδανικό ελατήριο σταθεράς Κ=100 Ν/m.
K1 F
Η άλλη άκρη του ελατηρίου είναι
στερεωμένη σε ακλόνητο κατακόρυφο
στήριγμα, όπως φαίνεται στο σχήμα.
Ασκούμε στο σώμα σταθερή οριζόντια
δύναμη , μέτρου F=10N , και συμπιέζουμε το ελατήριο. Όταν συμπιέσουμε το ελατήριο κατά Δl =5
cm καταργούμε τη δύναμη F.
Nα προσδιορίσετε το πλάτος της ταλάντωσης του Σ μετά την κατάργηση της δύναμης.
Λύση
1 1
Από ΑΔΕ έχουμε: WF= Eτελ-Εαρχ= 2 𝐷𝐴2 ⇒ 𝐹𝛥𝑙 = 2 𝐷𝐴2 ⇒ 𝐴 = 0.1𝑚

β) Πάνω σε λείο οριζόντιο επίπεδο βρίσκεται ακίνητο σώμα Σ. Το σώμα Σ είναι


σταθερά συνδεδεμένο με οριζόντιο ιδανικό ελατήριο σταθεράς Κ=100 Ν/m. Η
άλλη άκρη του ελατηρίου είναι στερεωμένη σε ακλόνητο κατακόρυφο
στήριγμα, όπως φαίνεται στο σχήμα. Το ελατήριο στη αρχική θέση ισορροπίας του Σ είναι στο
φυσικό του μήκος. Κάποια χρονική στιγμή αρχίζει να ενεργεί στο Σ σταθερή οριζόντια δύναμη F=20
N προς τα αριστερά .Nα προσδιορίσετε το πλάτος της ταλάντωσης του Σ Δίνεται D=k=100N/m
Λύση
Στη Θ.Ι τηw ταλάντωσης: ΣF=0 ή F=Fελ ή
Δl ΦΜ
Δl=0.2m
Tη στιγμή που αρχίζει να δρα η δύναμη το
σώμα έχει μηδενική ταχύτητα, οπότε είναι σε ΘΙ
Fελ F
ακραία θέση , συνεπώς Α=0,2m

γ) Πάνω σε λείο οριζόντιο επίπεδο βρίσκεται ακίνητο σώμα Σ μάζας m=2 Kg.
Το σώμα Σ είναι σταθερά συνδεδεμένο με οριζόντιο ιδανικό ελατήριο σταθερά k=40 Ν/m. Η άλλη
άκρη του ελατηρίου είναι στερεωμένη σε ακλόνητο κατακόρυφο στήριγμα, όπως φαίνεται στο
σχήμα. Την χρονική στιγμή t=0 αρχίζουμε να ασκούμε στο σώμα Σ οριζόντια δύναμη F οπότε το
σώμα αποκτά σταθερή επιτάχυνση , μέτρου α=4 m/s2. Την χρονική στιγμή t1=0,5 sec σταματάμε να
ασκούμε τη δύναμη F οπότε το Σ αρχίζει να
ταλαντώνεται. Nα προσδιορίσετε το πλάτος της ταλάντωσης του Σ.

18
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

Λύση
Το σώμα εκτελεί ομαλά επιταχυνόμενη κίνηση .
ΦΜ
Υπολογίζουμε τη ταχύτητα και την απόσταση που F
διένυσε τη στιγμή που καταργείται η δύναμη:
1
𝜐 = 𝛼𝑡 = 2𝑚/𝑠 και 𝛥𝜒 = 𝛼𝑡 2 = 0.5𝑚 , δηλαδή
2
απέχει 0,5m από τη ΘΙ.

Από ΑΔΕΤ : 𝐸 = 𝐾 + 𝑈 ⇒ 𝐴 = √0.125𝑚

δ) Πάνω σε λείο οριζόντιο επίπεδο βρίσκεται ακίνητο


ΦΜ
σώμα Σ μάζας m=1 Kg. F
Το σώμα Σ είναι σταθερά συνδεδεμένο με οριζόντιο
ιδανικό ελατήριο σταθερά k=100 Ν/m. Η άλλη άκρη
του ελατηρίου είναι στερεωμένη σε ακλόνητο
κατακόρυφο στήριγμα, όπως φαίνεται στο σχήμα.
Αρχίζουμε να ασκούμε στο σώμα Σ οριζόντια δύναμη
F με μέτρο που δίνεται από τη σχέση :
F=30+100x, έτσι ώστε το ελατήριο να επιμηκύνεται, μέχρι τη θέση x=0,2m , οπότε η δύναμη F
καταργείται. Να υπολογίσετε το πλάτος μετά τη κατάργηση της δύναμης F.

Λύση

Από ΑΔΕ έχουμε: F


1
WF= Eτελ - Εαρχ= 2 𝐷𝐴2 (1)
Σχεδιάζουμε τη γραφική παράσταση της συνάρτησης 50
F=30+100x
Για x=0 , F=30N 30 Ε
Για x=0.2 m , F=50N 0.2 X(m)
To εμβαδόν θα είναι ίσο αριθμητικά με το έργο της F.
(50 + 30)0.2
𝑊𝐹 = = 8𝐽
2
Επίσης Eαρχ=0 . Από την (1) προκύπτει ότι Α=0,4m

19
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

15)

20
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

16) Ορθογώνιο και ισοσκελές τρίγωνο ΑΓΔ


με πλευρές ΑΓ=ΑΔ=α και το επίπεδο του
οριζόντιο βρίσκεται σε περιοχή στην οποία
υπάρχει ομογενές μαγνητικό πεδίο έντασης
Β, του οποίου οι δυναμικές γραμμές έχουν
την διεύθυνση της πλευράς ΑΓ και φορά
από το Α προς το Γ . Ευθύγραμμος
κατακόρυφος αγωγός διέρχεται από το Α
και διαρρέεται από συνεχές σταθερό ρεύμα
με φορά προς τα πάνω. Αν η συνισταμένη
ένταση του μαγνητικού πεδίου στο Δ είναι
μηδέν τότε η του μαγνητικού πεδίου στην κορυφή Γ έχει μέτρο:
𝜇0 2𝐼 𝜇0 2𝐼
α) 0 β) 2 γ) √2
4𝜋 𝑎 4𝜋 𝑎
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας.
Λύση
Σωστή απάντηση είναι η (γ)
Οι εντάσεις του μαγνητικού
πεδίου που δημιουργεί ο
ευθύγραμμος αγωγός στα
σημεία Α και Γ είναι
αντίστοιχα Β1, Β2 και τα μέτρα
τους είναι ίσα: 𝐵1 = 𝐵2 =
𝜇0 𝐼
2𝛼
4𝜋
Στο σημείο Δ: 𝐵𝜊𝜆 = 0 ⇒ 𝐵 =
𝜇 2𝐼
𝐵2 = 4𝜋0 𝑎
Στο σημείο Γ: 𝐵𝜊𝜆 =
𝜇 𝐼
√𝐵 2 + 𝐵22 ⇒ 𝐵𝜊𝜆 = √𝐵12 + 𝐵12 ⇒ 𝐵𝜊𝜆 = 𝐵1 √2 ⇒ 𝐵𝜊𝜆 = √2 0 2
4𝜋 𝛼

17) Το ορθογώνιο πλαίσιο του σχήματος έχει πλευρές


α και γ και βρίσκεται μέσα σε ομογενές μαγνητικό
πεδίο έντασης Β με τις δυναμικές γραμμές
παράλληλες στο επίπεδο που σχηματίζει το πλαίσιο.
Η επιφάνεια που περικλείει το πλαίσιο έχει εμβαδό S.
Η συνισταμένη ροπή που ασκείται στο πλαίσιο από
το πεδίο, όταν αυτό διέρχεται από ρεύμα έντασης Ι
ως προς οποιοδήποτε σημείο έχει μέτρο
𝐵𝐼𝑆
α) 𝛣𝛪𝑆 β) 0 γ) 2
Λύση
To πλαίσιο διαρρέεται από ρεύμα έντασης Ι ενώ βρίσκεται μέσα σε ομογενές μαγνητικό πεδίο
⃗ . Οι πλευρές του πλαισίου θα δέχονται δύναμη Laplace το μέτρο της οποίας θα δίνεται από
έντασης 𝛣
τη σχέση
𝐹𝐿 = 𝐵𝐼𝐿𝜂𝜇𝜃
όπου θ είναι η γωνία που σχηματίζει το διάνυσμα της έντασης του μαγνητικού πεδίου με τη διεύθυνση
κίνησης του ηλεκτρικού ρεύματος.

21
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

Το μέτρο της δύναμης Laplace που ασκείται στις πλευρές ΑΓ και ΖΔ θα είναι
𝐹𝐿,𝐴𝛤 = 𝐹𝐿,𝛧𝛥 = 0
γιατί το διάνυσμα της έντασης 𝛣 ⃗ είναι παράλληλο με την ένταση του ηλεκτρικού ρεύματος
(𝜂𝜇𝜃 = 0).
Το μέτρο της δύναμης Laplace που ασκείται στις πλευρές ΓΔ και ΖΑ είναι ίσο με
𝐹𝐿,𝛤𝛥 = 𝐹𝐿,𝑍𝛥 = 𝛣𝛪𝛾
Σύμφωνα με τον κανόνα των τριών
δαχτύλων, οι δυνάμεις Laplace είναι
κάθετες στο επίπεδο του πλαισίου με
φορές όπως φαίνονται στο διπλανό
σχήμα (από τον αναγνώστη προς τη
σελίδα στην πλευρά ΑΖ και από τη
σελίδα προς τον αναγνώστη στην
πλευρά ΓΔ).
Οι δύο αυτές δυνάμεις αποτελούν
ζεύγος δυνάμεων. Η ροπή του
ζεύγους είναι ανεξάρτητη από το
σημείο ως προς το οποίο
υπολογίζεται και δίνεται από τη
σχέση
𝜏𝜁𝜀ύ𝛾𝜊𝜐𝜍 = 𝐹𝐿 ∙ 𝑑
όπου d η απόσταση των φορέων των δύο δυνάμεων, η οποία είναι ίση με το μήκος α των πλευρών
ΑΓ και ΖΔ.
Επομένως, το μέτρο της ροπής του ζεύγους θα δίνεται από τη σχέση
𝜏 = 𝐹𝐿 ∙ 𝑎 = 𝛣 ∙ 𝛪 ∙ 𝛾 ∙ 𝑎 ⟹ 𝜏 = 𝛣𝛪𝑆

18) Ένας αντιστάτης αντίστασης R διαρρέεται


από εναλλασσόμενο ρεύμα, του οποίου η
ένταση μεταβάλλεται με το χρόνο, όπως
φαίνεται στο διπλανό σχήμα. Η ενεργός ένταση
του εναλλασσόμενου ρεύματος είναι:
3
α) 𝐼√2 β) 𝐼 γ) 𝐼√2

Λύση
Υπολογίζουμε τη θερμότητα που εκλύεται από
το εναλλασσόμενο ρεύμα σε χρονικό διάστημα
μιας περιόδου Τ.
𝑇 𝑇
Στο χρονικό διάστημα 0 − 4 η ένταση του ρεύματος είναι σταθερή και ίση με 𝐼√3 ενώ από 4 − 𝑇
έως Τ είναι ίση με I . Έτσι έχουμε:
2 𝑇 3
𝑄1 = (𝐼√3) 𝑅(4 − 0) ⇒ 𝑄1 = 4 𝐼 2 𝑅𝑇 3
𝑇 3 2
} ⇒ 𝑄𝛴𝛶𝛮𝛦𝛸𝛦𝛴 = 𝑄1 + 𝑄2 = 2 𝐼 2 𝑅𝑇
𝑄2 = 𝐼 2 𝑅(𝑇 − 4) ⇒ 𝑄2 = 𝐼 𝑅𝑇
4

3 3
𝑄𝛴𝛶𝛮𝛦𝛸𝛦𝛴 = 𝑄𝛦𝜈𝛼𝜆. ⇒ 2 𝐼 2 𝑅𝑇 = 𝐼𝜀𝜈
2
𝑅𝑇 ⇒ 𝐼𝜀𝜈 = √2 𝐼

22
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

19) Οι αγωγοί ΚΛ και ΑΓ έχουν Α Κ x΄


x
μήκος 𝐿 = 1𝑚, μάζες 𝑚1 = 4𝐾𝑔
και 𝑚2 = 1𝐾𝑔 αντίστοιχα και υ0
βρίσκονται σε επαφή με δύο
Β
οριζόντιους παράλληλους
ευθύγραμμους αγωγούς απείρου
μήκους 𝑥𝑥 ′ και 𝑦𝑦 ′ οι οποίοι έχουν
μηδενική αντίσταση. Οι αγωγοί ΑΓ
και ΚΛ έχουν αντιστάσεις 𝑅1 = Β
Β
𝑅2 = 0,5𝛺. Το σύστημα βρίσκεται
μέσα σε κατακόρυφο ομογενές y Γ Λ y΄
μαγνητικό πεδίο έντασης 𝐵 = 1𝑇
με φορά από τον αναγνώστη προς τη σελίδα.
𝑚
Α. Τη χρονική στιγμή 𝑡0 = 0 εκτοξεύουμε τον αγωγό ΚΛ με αρχική ταχύτητα 𝑣0 = 10 𝑠 ενώ
ταυτόχρονα συγκρατούμε ακίνητο τον αγωγό ΑΓ. Να υπολογίσετε τη θερμότητα που εκλύεται λόγω
φαινομένου Joule από τη χρονική στιγμή 𝑡0 = 0 και μέχρι ο αγωγός ΚΛ να σταματήσει.
𝑚
Β. Τη χρονική στιγμή 𝑡0 = 0 εκτοξεύουμε τον αγωγό ΚΛ με αρχική ταχύτητα 𝑣0 = 10 𝑠 ενώ
ταυτόχρονα αφήνουμε τον αγωγό ΑΓ ελεύθερο να κινηθεί.
1) Να υπολογίσετε την αρχική επιτάχυνση των δύο αγωγών
2) Να υπολογίσετε την κοινή ταχύτητα που αποκτούν κάποια στιγμή οι δύο αγωγοί.
3) Να υπολογίσετε τη θερμότητα που εκλύεται λόγω φαινομένου Joule από τη χρονική στιγμή 𝑡0 =
0 και μέχρι οι δύο αγωγοί να αποκτήσουν κοινή ταχύτητα.
Τριβές δεν υπάρχουν.

Λύση
A. Ο αγωγός ΚΛ κινούμενος μέσα στο
ομογενές μαγνητικό πεδίο εμφανίζει ΗΕΔ από
επαγωγή διαρρέεται από επαγωγικό ρεύμα και
δέχεται δύναμη Laplace αντίρροπη τη
ταχύτητας. Ο αγωγός εκτελεί επιβραδυνόμενη
κίνηση μέχρι να ακινητοποιηθεί. H αρχική
ενέργεια που δόθηκε στον αγωγό ΚΛ
μετατρέπεται σε θερμότητα λόγω φαινομένου
Joule στις αντιστάσεις των αγωγών.
Εφαρμόζουμε Αρχή Διατήρησης της Ενέργειας από τη χρονική στιγμή 𝑡0 = 0 μέχρι τη στιγμή που
μέχρι ο αγωγός ΚΛ να σταματήσει
1
ΑΔΕ: 𝛫𝜊𝜆𝛼𝜌𝜒 = 𝑄𝑅𝜊𝜆 ⇒ 2 𝑚1 𝑣02 = 𝑄𝜊𝜆 = 200𝐽

23
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

B. 1) Ο αγωγός ΚΛ εκτοξεύεται με
x Α Κ Κ΄ x΄
ταχύτητα 𝑣0 . Καθώς κινείται,
σαρώνει επιφάνεια εμβαδού 𝑑𝑆. Η υ0
μαγνητική ροή που περνά από το Ιεπ Β
εμβαδόν που ορίζεται από τους ΚΛ,
ΑΓ και τους αγωγούς 𝑥𝑥′ και 𝑦𝑦′ FL΄ FL
μεταβάλλεται. Εξαιτίας του
φαινομένου της επαγωγής
εμφανίζεται ΗΕΔ από επαγωγή. Από
Β Ιεπ
το νόμο του Faraday προκύπτει ότι
𝑑𝛷 𝐵𝑑𝑆 𝐵𝐿𝑑𝑥
𝛦𝜀𝜋 = = = = 𝐵𝑣𝐿 y Γ Λ Λ΄ y΄
𝑑𝑡 𝑑𝑡 𝑑𝑡 Ιεπ dx
Στο κύκλωμα που σχηματίζεται
εμφανίζεται ρεύμα γιατί ο αγωγός λειτουργεί ως πηγή επαγωγικής τάσης. Η ένταση του ρεύματος
που διαρρέει τους δύο αγωγούς είναι ίση με
𝛦𝜀𝜋 𝐵𝑣𝐿
𝛪𝜀𝜋 = =
𝑅𝜊𝜆 𝑅1 + 𝑅2
Επειδή οι αγωγοί διαρρέονται από ρεύμα και βρίσκονται μέσα σε μαγνητικό πεδίο δέχονται την
επίδραση δύναμης Laplace. Από τον κανόνα του Lenz οι 𝐹𝐿 , 𝐼𝜀𝜋 𝜅𝛼𝜄 𝛦𝜀𝜋 έχουν τέτοια φορά ώστε να
αντιτίθενται στο αίτιο που τα προκαλεί. Η δύναμη Laplace που ασκείται στον αγωγό ΚΛ είναι
αντίρροπη της κίνησης του αγωγού, δηλαδή προς τα αριστερά. Από τον κανόνα των τριών δακτύλων
προκύπτει ότι η φορά του ηλεκτρικού ρεύματος που διαρρέει τον αγωγό ΚΛ είναι από το Λ προς το
Κ. Ο αγωγός ΑΓ διαρρέεται από ρεύμα με φορά από το Α προς το Γ. Από τον κανόνα των τριών
δακτύλων ο αγωγός ΑΓ δέχεται μια δύναμη Laplace με φορά προς τα δεξιά.
Τα μέτρα των δύο δυνάμεων Laplace είναι
𝐹𝐿 = 𝐹𝐿′ = 𝐵𝐼𝜀𝜋 𝐿
𝑚
Τη χρονική στιγμή 𝑡0 = 0 η ταχύτητα του αγωγού ΚΛ είναι ίση με 𝑣0 = 10 𝑠 . Επομένως η ΗΕΔ από
επαγωγή είναι ίση με
𝛦𝜀𝜋 = 𝐵𝑣0 𝐿 = 1 ∙ 10 ∙ 1 = 10𝑉
και η ένταση του ρεύματος που διαρρέει τους αγωγούς είναι ίση με
𝛦𝜀𝜋 10
𝛪𝜀𝜋 = = = 10𝛢
𝑅𝜊𝜆 1
ενώ τα μέτρα των δυνάμεων Laplace είναι ίσα με
𝐹𝐿 = 𝐹𝐿′ = 𝛣𝛪𝜀𝜋 𝐿 = 1 ∙ 10 ∙ 1 = 10𝑁
Ο αγωγός ΚΛ θα αποκτήσει επιβράδυνση μέτρου
𝐹𝐿 10 𝑚
𝛼1 = = = 2,5 2
𝑚1 4 𝑠
Ενώ ο αγωγός ΑΓ θα αποκτήσει επιτάχυνση μέτρου
𝐹𝐿′ 10 𝑚
𝛼2 = = = 10 2
𝑚2 1 𝑠
2) O αγωγός ΚΛ θα εκτελέσει επιβραδυνόμενη κίνηση ενώ ο αγωγός ΑΓ θα εκτελέσει επιταχυνόμενη
κίνηση. Το μέτρο της επιβράδυνσης του αγωγού ΚΛ θα μειώνεται ενώ το μέτρο της επιτάχυνσης του
αγωγού ΑΓ θα αυξάνεται.
Κάποια στιγμή οι δύο αγωγοί θα αποκτήσουν ίσες ταχύτητες.
Στο σύστημα των αγωγών ασκούνται μόνο οι δυνάμεις Laplace. Η συνισταμένη δύναμη που ασκείται
στο σύστημα είναι ίση με
𝛴𝐹 = 0

24
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

Το σύστημα των αγωγών είναι μονωμένο, επομένως η ορμή του συστήματος παραμένει σταθερό.
Εφαρμόζουμε Αρχή Διατήρησης της Ορμής από τη χρονική στιγμή 𝑡0 = 0 και μέχρι τη στιγμή που
θα αποκτήσουν κοινή ταχύτητα.
𝑚1 𝑣0 40 𝑚
ΑΔΟ: 𝑝𝜊𝜆𝛼𝜌𝜒 = 𝑝𝜊𝜆𝜏𝜀𝜆 ⇒ 𝑚1 𝑣0 + 0 = 𝑚1 𝑣𝐾 + 𝑚2 𝑣𝐾 ⇒ 𝑣𝐾 = 𝑚 ⇒ 𝑣𝐾 = = 8 𝑠.
1 +𝑚2 5
3) H αρχική ενέργεια που δόθηκε στον αγωγό ΚΛ μετατρέπεται σε κινητική ενέργεια των δύο
αγωγών και θερμότητα λόγω φαινομένου Joule στις αντιστάσεις των αγωγών.
Εφαρμόζουμε Αρχή Διατήρησης της Ενέργειας από τη χρονική στιγμή 𝑡0 = 0 μέχρι τη στιγμή που
αποκτούν κοινή ταχύτητα οι δύο αγωγοί.
1 1
ΑΔΕ: 𝛫𝜊𝜆𝛼𝜌𝜒 = 𝛫𝜊𝜆𝜏𝜀𝜆 + 𝑄𝑅𝜊𝜆 ⇒ 2 𝑚1 𝑣02 = 2 (𝑚1 + 𝑚2 )𝑣𝐾2 + 𝑄𝜊𝜆 ⇒
1 1
𝑄𝜊𝜆 = ∙ 4 ∙ 100 − ∙ 5 ∙ 64 ⇒ 𝑄𝜊𝜆 = 200 − 160 ⇒ 𝑄𝜊𝜆 = 40𝐽
2 2

25
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

20)

26
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

21)

22)

27
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

23) Τετράγωνο πλαίσιο αμελητέας ωμικής αντίστασης και πλευράς 𝛼 = 10𝑐𝑚 αποτελείται από
Ν=10 σπείρες και βρίσκεται μέσα σε ομογενές μαγνητικό πεδίο έντασης 𝛣 = 10√2𝛵. Το πλαίσιο
αρχικά βρίσκεται τοποθετημένο κάθετα στις μαγνητικές δυναμικές γραμμές του πεδίου και τη
χρονική στιγμή 𝑡0 = 0 αρχίζει να στρέφεται κατά τη θετική φορά με σταθερή γωνιακή ταχύτητα και
50
συχνότητα 𝑓 = 𝛨𝑧. Στα άκρα του πλαισίου εμφανίζεται αρμονικά εναλλασσόμενη τάση. Το
𝜋
πλαίσιο συνδέεται σε σειρά με αντιστάτη 𝑅1 = 10𝛺 και με συσκευή Σ με στοιχεία κανονικής
λειτουργίας (200V, 1000W) όπως φαίνεται στο σχήμα.

B

t =0
a = 0 R1

 υ
R1

Σ

1) Να γράψετε τη χρονική εξίσωση της μαγνητικής ροής που περνά από μία σπείρα του πλαισίου
καθώς και τη χρονική εξίσωση της εναλλασσόμενης τάσης στα άκρα του πλαισίου και να τις
παραστήσετε γραφικά για την 1η περίοδο.
2) Να υπολογίσετε την αντίσταση της συσκευής και να ελέγξετε αν λειτουργεί κανονικά.

3) Να υπολογίσετε τη μέση ισχύ που απορροφά το κύκλωμα

4) Να βρείτε τη χρονική εξίσωση της στιγμιαίας ισχύος που καταναλώνει η συσκευή και να τη
σχεδιάσετε σε βαθμολογημένους άξονες

5) Να υπολογίσετε τη φάση της εναλλασσόμενης τάσης τη χρονική στιγμή που η στιγμιαία τιμή
της έντασης του ρεύματος γίνεται ίση με το 50% της μέγιστης τιμής της για πρώτη φορά.

6) Να υπολογίσετε το ρυθμό με τον οποίον εκλύεται θερμότητα στη συσκευή τη στιγμή 𝑡1 =


3𝜋
𝑠.
400

7) Να βρεθεί το ποσοστό μεταβολής της γωνιακής ταχύτητας του πλαισίου ώστε η συσκευή να
λειτουργήσει κανονικά.

8) Ενώ η συσκευή λειτουργεί κανονικά, κόβουμε τον αντιστάτη 𝑅1 στη μέση σχηματίζοντας δύο
αντιστάτες 𝑅2 και 𝑅3 . Tα δύο κομμάτια τα συνδέουμε παράλληλα μεταξύ τους στην ίδια θέση
με τον 𝑅1 . Να υπολογίσετε το ποσό της θερμότητας που εκλύεται από το κύκλωμα σε χρονικό
διάστημα 𝛥𝑡 = 2𝑠

28
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

Λύση
1) Τη χρονική στιγμή 𝑡0 = 0 το πλαίσιο είναι κάθετο στις δυναμικές γραμμές του μαγνητικού πεδίου
και ξεκινά να στρέφεται με σταθερή γωνιακή ταχύτητα
50 𝑟𝑎𝑑
𝜔 = 2𝜋𝑓 = 2𝜋 ⟹ 𝜔 = 100
𝜋 𝑠
κατά τη θετική φορά. Η μαγνητική ροή που περνά από μία σπείρα του πλαισίου θα μεταβάλλεται
σύμφωνα με τη σχέση
𝛷1 = 𝛷𝑚𝑎𝑥 𝜎𝜐𝜈(𝜔𝑡) = 𝐵𝐴𝜎𝜐𝜈(𝜔𝑡) ⟹ 𝛷1 = 10√2 ∙ 0,12 ∙ 𝜎𝜐𝜈(100𝑡) ⟹
𝛷1 = 0,1√2𝜎𝜐𝜈(100𝑡) (𝑆𝐼)
H εναλλασσόμενη τάση που παράγεται από το πλαίσιο δίνεται από τη σχέση
𝑑𝛷
𝐸𝜀𝜋 = 𝑣 = −𝑁 ⟹ 𝑣 = 10 ∙ 100 ∙ 10√2 ∙ 0,12 𝜂𝜇(100𝑡) ⟹
𝑑𝑡
𝑣 = 100√2𝜂𝜇(100𝑡) (𝑆𝐼)
H περίοδος μεταβολής της τάσης και της μαγνητικής ροής είναι ίση με
2𝜋
𝛵= ⟹ 𝛵 = 0,02𝜋 𝑠
𝜔

1 (Wb)

0 ,1 2

0,005 0 , 01 0,015 0 ,02  t(s)

− 0,1 2

2) Η συσκευή έχει στοιχεία κανονικής λειτουργίας (200V, 1000W). Από αυτό προκύπτει ότι
2 2
𝑉𝜀𝜈,𝜅 𝑉𝜀𝜈,𝜅 2002 40000
𝑃̅𝜅 = ⟹ 𝑅𝛴 = ⟹ 𝑅𝛴 = = ⟹ 𝑅𝛴 = 40𝛺
𝑅𝛴 𝑃̅𝜅 1000 1000
Επίσης προκύπτει ότι για να λειτουργεί κανονικά θα πρέπει να διαρρέεται από ένταση ενεργούς τιμής

29
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

𝑉𝜀𝜈,𝜅 200
𝛪𝜀𝜈,𝜅 = = ⟹ 𝛪𝜀𝜈,𝜅 = 5𝛢
𝑅𝛴 40
O αντιστάτης 𝑅1 και η συσκευή είναι συνδεδεμένοι σε σειρά, επομένως
𝑅𝜊𝜆 = 𝑅1 + 𝑅𝛴 ⟹ 𝑅𝜊𝜆 = 50𝛺
Η ένταση του ρεύματος που διαρρέει το κύκλωμα δίνεται από τη σχέση
𝑣 100√2𝜂𝜇(100𝑡)
𝑖= = ⟹ 𝑖 = 2√2𝜂𝜇(100𝑡) (𝑆𝐼)
𝑅𝜊𝜆 50
H ενεργός τιμή της έντασης του ρεύματος που διαρρέει το κύκλωμα είναι ίση με
𝛪 2√2
𝛪𝜀𝜈 = = ⟹ 𝛪𝜀𝜈 = 2𝛢
√2 √2
Παρατηρούμε ότι
𝛪𝜀𝜈 < 𝛪𝜀𝜈,𝜅
επομένως η συσκευή υπολειτουργεί

3) Η μέση ισχύς που απορροφά το κύκλωμα δίνεται από τη σχέση


𝑃̅ = 𝑉𝜀𝜈 ∙ 𝛪𝜀𝜈 = 𝛪𝜀𝜈
2
𝑅𝜊𝜆 ⟹ 𝑃̅ = 4 ∙ 50 ⟹ 𝑃̅ = 200𝑊

4) H στιγμιαία ισχύς που καταναλώνει η συσκευή δίνεται από τη σχέση


𝑝𝑅𝛴 = 𝑖 2 𝑅𝛴 ⟹ 𝑝𝑅𝛴 = 8𝜂𝜇 2 (100𝑡) ∙ 40 ⟹
𝑝𝑅𝛴 = 320𝜂𝜇 2 (100𝑡) (𝑆𝐼)

5) Η στιγμιαία τιμή της έντασης του ρεύματος γίνεται ίση με τη μισή της μέγιστης τιμής της
𝐼 1 𝜋
𝑖 = = √2 ⟹ 2√2𝜂𝜇(100𝑡) = √2 ⟹ 𝜂𝜇(100𝑡) = = 𝜂𝜇
2 2 6
Λύνοντας την τριγωνομετρική εξίσωση έχουμε ότι
𝜋 𝜋 𝜋
100𝑡 = 2𝜅𝜋 + 100𝑡 = 2𝜅𝜋 + 100𝑡 =
6 6 𝜅=0 6
⟹ ⇒
𝜋 5𝜋 5𝜋
100𝑡 = 2𝜅𝜋 + 𝜋 − 100𝑡 = 2𝜅𝜋 + 100𝑡 =
{ 6 { 6 { 6

H ένταση του ρεύματος γίνεται ίση με το μισό της μέγιστης τιμής της για 1η φορά τη χρονική στιγμή

30
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

𝜋
𝑡= 𝑠
600
Η φάση της εναλλασσόμενης τάσης δίνεται από τη σχέση
𝜋
𝜑 = 𝜔𝑡 = 100𝑡 ⟹ 𝜑 = 𝑟𝑎𝑑
6

6) O ρυθμός με τον οποίον εκλύεται θερμότητα στη συσκευή δίνεται από τη σχέση
𝑑𝑄𝑅𝛴
= 𝑝𝑅𝛴 = 320𝜂𝜇 2 (100𝑡)
𝑑𝑡
3𝜋
Τη χρονική στιγμή 𝑡1 = 400 𝑠 ο ρυθμός αυτός γίνεται ίσος με
2
𝑑𝑄𝑅𝛴 3𝜋 3𝜋 √2 1
= 320𝜂𝜇 2 (100 ∙ ) = 320𝜂𝜇 2 ( ) = 320 ∙ ( ) = 320 ∙ ⟹
𝑑𝑡 400 4 2 2

𝑑𝑄𝑅𝛴 𝐽
= 160
𝑑𝑡 𝑠


7) Για να λειτουργεί κανονικά η συσκευή θα πρέπει να διαρρέεται από 𝐼𝜀𝜈 = 𝛪𝜀𝜈,𝜅 = 5𝐴. Επομένως,
θα ισχύει ότι


𝛪′ ′
𝑉′
𝛪𝜀𝜈 =5⟹ = 5 ⟹ 𝛪 = 5√2 ⟹ = 5√2 ⟹ 𝑉 ′ = 250√2 ⟹ 𝛮𝜔′ 𝛣𝛢 = 250√2 ⟹
√2 𝑅𝜊𝜆
250√2 𝑟𝑎𝑑
𝜔′ = ⟹ 𝜔′ = 250
10 ∗ 10√2 ∗ 0,12 𝑠
Το ποσοστό μεταβολής της γωνιακής ταχύτητας περιστροφής του πλαισίου θα είναι ίσο με
𝛥𝜔 𝜔′ − 𝜔 250 − 100
𝜋(%) = ∙ 100% = ∙ 100% = ∙ 100% ⟹
𝜔 𝜔 100
𝜋(%) = 150%
Επομένως, για να λειτουργεί κανονικά η συσκευή θα πρέπει η γωνιακή ταχύτητα περιστροφής του
πλαισίου να αυξηθεί κατά 150%.

8) Κόβουμε τον αντιστάτη 𝑅1 στη μέση. Οι αντιστάτες 𝑅2 και 𝑅3 θα είναι ίσοι με


𝑙/2
𝑅2 = 𝜌 = 𝑅3
𝑆
Επομένως, ο κάθε ένας από τους δύο αντιστάτες θα έχει τιμή
𝑅1
𝑅2 = 𝑅3 = = 5𝛺
2
Το ισοδύναμο κύκλωμα που που σχηματίζεται φαίνεται στο
διπλανό σχήμα. R3 R2

υ
𝑅2 𝑅3 5∙5
𝑅2,3 = = ⟹ 𝑅23 = 2,5𝛺
𝑅2 + 𝑅3 5 + 5

Η ισοδύναμη αντίσταση του κυκλώματος θα είναι ίση με
′ ′
𝑅𝜊𝜆 = 𝑅𝛴 + 𝑅23 ⟹ 𝑅𝜊𝜆 = 42,5 𝛺

Η ενεργός τιμή της εναλλασσόμενης τάσης που παράγεται από το πλαίσιο θα είναι ίση με

31
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023


𝑉 250√2
V𝜀𝜈 = = ⟹ 𝑉𝜀𝜈′ = 250𝑉
√2 √2
H ενεργός ένταση του ηλεκτρικού ρεύματος που διαρρέει το κύκλωμα είναι ίση με

𝑉𝜀𝜈′ 250
𝛪𝜀𝜈 = ′ = 𝛢
𝑅𝜊𝜆 42,5
Η θερμότητα που εκλύεται από το κύκλωμα σε χρόνο Δt θα είναι ίση με
2
2502
𝑄 = 𝐼𝜀𝜈 𝑅𝜊𝜆 𝛥𝑡 = ∙ 42,5 ∙ 2 ⟹ 𝑄 = 2941,2𝐽
42,52
24)

32
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

25) Ο ευθύγραμμος αγωγός ΚΛ μήκους =1m, μάζας m = 1Κg


και ωμικής αντίστασης R1 =2Ω μπορεί να ολισθαίνει,
παρουσιάζοντας τριβή ολίσθησης Τ=2Ν πάνω στις κατακόρυφες
παράλληλες αγώγιμες ράβδους Ax και Γy, παραμένοντας
διαρκώς κάθετος σε αυτές. Οι αγώγιμες ράβδοι Ax και Γy
θεωρείται ότι έχουν αμελητέα αντίσταση και μεγάλο μήκος, ο
αγωγός ΚΛ και η αντίσταση R2=3Ω αποτελούν κλειστό
κύκλωμα. Η όλη διάταξη βρίσκεται μέσα σε οριζόντιο ομογενές
μαγνητικό πεδίο έντασης μέτρου Β=2Τ, του οποίου οι δυναμικές
γραμμές είναι κάθετες στο επίπεδο που ορίζουν οι αγωγοί Αy,
Γy και έχουν φορά από τον αναγνώστη προς τη σελίδα.
Τον αρχικά ακίνητο αγωγό ΚΛ, τη χρονική στιγμή tο=0 τον
αφήνουμε ελεύθερο να κινηθεί μένοντας σε επαφή συνεχώς με
τις κατακόρυφες ράβδους.

1.α. Να προσδιορίσετε το είδος της κίνησης που θα εκτελέσει ο αγωγός από την χρονική στιγμή tο=0
μέχρι την χρονική στιγμή t1 που θα αποκτήσει σταθερή (οριακή) ταχύτητα υορ. Να αιτιολογείστε
πλήρως την απάντησή σας.
β. Να υπολογίσετε την οριακή ταχύτητα υορ .

2 . Αν από τη χρονική στιγμή tο=0 που ο αγωγός ΚΛ άρχισε να κινείται και μέχρι τη χρονική στιγμή
t1 που αποκτά οριακή ταχύτητα έχει παραχθεί θερμότητα λόγω τριβής ολίσθησης 20J ,να υπολογίσετε
για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα από tο=0 έως t1:
α. τη θερμότητα που εκλύεται στη διάταξη λόγω φαινομένου Joule.
β. τη θερμότητα που εκλύεται στον αντιστάτη αντίστασης R2=3Ω.
γ. το επαγωγικό φορτίο που μετατοπίστηκε από μια διατομή του αγωγού ΚΛ.
δ. το έργο της δύναμης Laplace.
ε. την σχέση που συνδέει την επιτάχυνση με την ταχύτητα του αγωγού α = f(υ) και να κάνετε την
αντίστοιχη γραφική παράσταση σε βαθμολογημένους άξονες.

3. Τη χρονική στιγμή που o αγωγός κατέρχεται η ταχύτητα του έχει μέτρο υ = υορ/2, να υπολογίσετε:
α. τον ρυθμό μεταβολής της κινητικής ενέργειας του αγωγού ΚΛ.
β. τον ρυθμό μεταβολής της βαρυτικής δυναμικής ενέργειας του αγωγού ΚΛ.
γ. τον ρυθμό μεταβολής της ορμής του αγωγού ΚΛ.
δ. τον ρυθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο κύκλωμα.
ε. τον ρυθμό παραγωγής θερμότητας λόγω τριβής.
στ. τον ρυθμό που εκλύεται θερμότητα από τον αγωγό ΚΛ λόγω φαινομένου Joule.
ζ. την διαφορά δυναμικού VΚΛ .

4. Να υπολογίσετε την θερμική ισχύ από τον αντιστάτη αντίστασης R2=3Ω όταν o ρυθμός μεταβολής
της κινητικής ενέργειας του αγωγού ΚΛ θα έχει τιμή 7,2J/s.

Δίνεται η επιτάχυνση της βαρύτητας g = 10m/s2 .

33
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

34
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

35
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

36
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

26)

27)

37
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

28) Στάσιμο κύμα


Διαθέτουμε δύο πανομοιότυπες χορδές (1) και (2) μήκους 𝐿. Στη χορδή (1) στερεώνουμε ακλόνητα
τα άκρα της και δημιουργούμε με κατάλληλο τρόπο στάσιμο κύμα με Ν συνολικά κοιλίες, οι οποίες
έχουν συχνότητα ταλάντωσης f1 η καθεμία. Στη χορδή (2) στερεώνουμε ακλόνητα το ένα άκρο της
ενώ το άλλο άκρο της είναι ελεύθερο και δημιουργούμε με κατάλληλο τρόπο στάσιμο κύμα οπότε το
ελεύθερο άκρο της είναι κοιλία. Αν ο συνολικός αριθμός κοιλιών στη χορδή (2) είναι επίσης Ν και η
συχνότητα ταλάντωσής τους είναι f2 τότε ισχύει:
f1 f 2N f N
α. = 1 β. 1 = γ. 1 =
f2 f 2 2N − 1 f 2 N −1
Να επιλέξετε την σωστή απάντηση και να τη δικαιολογήσετε.

Λύση:
Προσοχή στην παρακάτω λύση το μήκος 𝑳 των χορδών έχει εκφραστεί σε συνάρτηση με τον
αριθμό 𝜨 των κοιλιών. Για να αποφεύγονται λάθη προτείνεται να γίνεται ένα βοηθητικό σχήμα
ώστε να προκύπτει και η κατάλληλη σχέση.
Όταν τα άκρα της χορδής είναι ακλόνητα στερεωμένα τότε το μήκος της χορδής δίνεται από τη
𝜐
𝜆1 =
𝜆1 𝑓1 𝜐 𝑁𝜐
σχέση: 𝐿 = 𝑁 ⇒ 2𝐿 = 𝑁𝜆1 → 2𝐿 = 𝑁 𝑓 ⇒ 𝑓1 = (1)
2 1 2𝐿
Όταν το ένα άκρο της χορδής είναι ακλόνητα στερεωμένο τότε το μήκος της χορδής δίνεται από τη
σχέση:
𝜆2 𝜆2
𝐿 = + (𝑁 − 1) ⇒ 4𝐿 = 𝜆2 + 2𝜆2 (Ν − 1) ⇒ 4𝐿 = 𝜆2 + 2𝜆2 Ν − 2𝜆2 ⇒ 4𝐿 = 𝜆2 (2Ν − 1)
𝜐
4 2
𝜆2 =
𝑓2 𝜐 (2Ν−1)𝜐
→ 4𝐿 = 𝑓 (2Ν − 1) ⇒ 𝑓2 = (2). Διαιρούμε κατά μέλη τις εξισώσεις (1) και (2):
2 4𝐿
𝑁𝜐
(1) 𝑓1 2𝐿 𝑓1 𝑁𝜐4𝐿 𝑓1 2𝑁
⇒ = (2Ν−1)𝜐 ⇒ = ⇒ =
(2) 𝑓2 𝑓2 (2Ν−1)𝜐2𝐿 𝑓2 2𝑁−1
4𝐿

29) Ομογενής ελαστική χορδή μήκους 𝑑 είναι τεντωμένη και έχει τα άκρα της στερεωμένα ακλόνητα.
Με κατάλληλο μηχανισμό δημιουργούμε στη χορδή στάσιμο κύμα με οκτώ δεσμούς συνολικά. Το
μέσο Μ της χορδής θεωρείται ως αρχή μέτρησης των αποστάσεων 𝑥 = 0.
𝑑
Α. Tο πλάτος ταλάντωσης του σημείου Σ που βρίσκεται στη θέση 𝑥𝛴 = + 6 είναι:
α) 𝐴𝛴′ = 𝐴 β) 𝐴𝛴′ = 𝐴√3 γ) 𝐴𝛴′ = 𝐴√2
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να τη δικαιολογήσετε.

Β. Μεταβάλουμε τη συχνότητα του μηχανισμού και δημιουργούμε στη χορδή ένα νέο στάσιμο κύμα
με τέσσερις δεσμούς συνολικά χωρίς να αλλάξει το πλάτος ταλάντωσης των κοιλιών. Το νέο πλάτος
ταλάντωσης του σημείου Σ είναι:
α) 𝐴𝛴′ = 0 β) 𝐴𝛴′ = 2𝐴 γ) 𝐴𝛴′ = 𝐴√3
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να τη δικαιολογήσετε.

Γ. Ένα υλικό σημείο Γ της χορδής με στοιχειώδη μάζα m είναι κοιλία στην πρώτη περίπτωση
διέγερσης που δημιουργούνται οκτώ δεσμοί. Ένα υλικό σημείο Η επίσης με στοιχειώδη μάζα m
είναι κοιλία στη δεύτερη περίπτωση διέγερσης που δημιουργούνται τέσσερις δεσμοί. Αν 𝐸𝛤 και 𝐸𝛨
𝐸
οι ενέργειες των δύο κοιλιών σε κάθε περίπτωση τότε ο λόγος 𝐸 𝛤 είναι ίσος με:
𝛨
𝐸𝛤 𝐸𝛤 7 𝐸𝛤 49
α) 𝐸 = 1 β) 𝐸 = 3 γ) 𝐸 =
𝛨 𝛨 𝛨 9
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να τη δικαιολογήσετε.

38
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

Λύση
Α. Σωστή απάντηση η (β)
7
Στη χορδή δημιουργούνται συνολικά οκτώ δεσμοί άρα για το μήκος της χορδής ισχύει d = 1 οπότε
2
7 2d
για το μήκος κύματος έχουμε: d = 1  1 =
2 7
d
Για το πλάτος ταλάντωσης του σημείου Σ στη θέση x = + έχουμε:
6

2 2 d 7 3
A = 2 A   x = 2 A   = 2 A   = 2A −  A = A 3
1 2d 6 6 2
7
B. Σωστή απάντηση η (α)
3
Στη χορδή δημιουργούνται συνολικά τέσσερις δεσμοί άρα για το μήκος της χορδής ισχύει d = 2
2
3 2d
οπότε για το μήκος κύματος έχουμε: d = 2  2 =
2 3
d
Για το πλάτος ταλάντωσης του σημείου Σ στη θέση x = + έχουμε:
6

2 2 d 3 
A = 2 A   x = 2 A   = 2 A   = 2 A   = 2 A  0  A = 0
2 2d 6 6 2
3
Γ. Σωστή απάντηση η (γ)
2d 2d
Στις δύο περιπτώσεις διέγερσης της χορδής για τα μήκη κύματος έχουμε 1 = και 2 = .
7 3
2d 
1  3 f1 f2 3 f 7
Ισχύει: = 7  1 =   =  1 =
2 2d 2 7  f1 7 f2 3
3 f2
E
Για τον λόγο των ενεργειών ταλάντωσης των σημείων Γ και Η ισχύει:
E
1
D1 ( 2 A )
2
2 2 2
D1 m  12 12  1   2 f1   f1   7 
2
E 2 E 49
= = = = 2 =  =  =  =    =
E 1
D2 ( 2 A )
2 D2 m  2 2  2   2 f 2   f 2   3 
2
E 9
2

39
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

30) Η ομογενής δοκός ΓΔ του διπλανού


σχήματος έχει μάζα 𝑀 = 8𝑚 και μήκος ℓ. Η
δοκός είναι τοποθετημένη πάνω σε δύο
στηρίγματα. Το ένα στήριγμα είναι στο σημείο

Β που απέχει απόσταση από το άκρο της Δ
4
ενώ το άλλο βρίσκεται στο άκρο Γ της δοκού.
Στο άκρο Δ έχει στερεωθεί ένα κατακόρυφο
ιδανικό ελατήριο σταθεράς 𝑘, στο πάνω άκρο
του οποίου ισορροπεί σώμα μάζας 𝑚
προκαλώντας συσπείρωση 𝛥ℓ.
Α. Στην κατάσταση ισορροπίας του συστήματος
το πηλίκο των μέτρων των δυνάμεων που δέχεται η δοκός από τα στηρίγματα είναι:
𝐹 3 𝐹 3 𝐹 7
α) 𝐹𝛤 = 7 β) 𝐹𝛤 = 20 γ) 𝐹𝛤 = 20
𝛣 𝛣 𝛣
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να την αιτιολογήσετε.

Β. Εκτοξεύουμε το σώμα από τη θέση ισορροπίας του κατακόρυφα με ταχύτητα μέτρου 𝜐0 . Το


μέγιστο επιτρεπόμενο πλάτος ταλάντωσης για το οποίο η δοκός δεν ανατρέπεται είναι:

α) 𝐴 = 3𝛥ℓ β) 𝐴 = 5𝛥ℓ γ) 𝐴 = 7𝛥ℓ


Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να την αιτιολογήσετε.

Λύση
Α. Για την ισορροπία του σώματος έχουμε:
𝛴𝐹𝑚 = 0 ⇒ 𝐹𝜀𝜆 = 𝑚𝑔(1)
𝑚𝑔
⇒ 𝑘𝛥ℓ = 𝑚𝑔 ⇒ 𝛥ℓ = (2)
𝑘
Το ελατήριο είναι συμπιεσμένο οπότε ασκεί
κατακόρυφη δύναμη προς τα κάτω στη δοκό.
Για την ισορροπία της δοκού έχουμε:
𝛴𝐹𝑦 = 0 ⇒ 𝐹𝛤 + 𝐹𝛣 = 𝑀𝑔 + 𝐹𝜀𝜆 (3)
𝛴𝜏𝛤 = 0 ⇒ 𝜏𝐹𝛣 − 𝜏𝑀𝑔 − 𝜏𝐹𝜀𝜆 = 0 ⇒
3ℓ ℓ
𝐹𝛣 − 𝑀𝑔 − 𝐹𝜀𝜆 ℓ = 0 ⇒
4 2
3 1
𝐹 = 𝑀𝑔 + 𝐹𝜀𝜆 ⇒
4 𝛣 2
2 4 (1) 2 4 20
𝐹𝛣 = 𝑀𝑔 + 𝐹𝜀𝜆 → 𝐹𝛣 = 8𝑚𝑔 + 𝑚𝑔 ⇒ 𝐹𝛣 = 𝑚𝑔
3 3 3 3 3
20 20 7
(3) ⇒ 𝐹𝛤 + 𝑚𝑔 = 8𝑚𝑔 + 𝑚𝑔 ⇒ 𝐹𝛤 = 9𝑚𝑔 − 𝑚𝑔 ⇒ 𝐹𝛤 = 𝑚𝑔
3 3 3
7
𝐹 𝑚𝑔 𝐹 7
Άρα 𝐹𝛤 = 20
3
⇒ 𝐹𝛤 = 20
𝛣 𝑚𝑔 𝛣
3

40
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

Β. Όταν εκτοξεύουμε το σώμα από τη θέση ισορροπίας του κατακόρυφα με ταχύτητα μέτρου 0
πρέπει να εξετάσουμε τόσο την περίπτωση εκτόξευσης προς τα πάνω, όσο και την περίπτωση
εκτόξευσης προς τα κάτω. Όταν εκτοξευτεί προς τα πάνω έχουμε οριακή περίπτωση ανατροπής από
το στήριγμα Β, ενώ όταν εκτοξευτεί προς τα κάτω έχουμε οριακή περίπτωση ανατροπής από το
στήριγμα Γ.

➢ Εκτόξευση του σώματος


κατακόρυφα προς τα πάνω.
Για την ισορροπία της δοκού έχουμε:
𝛴𝐹𝑦 = 0 ⇒ 𝐹𝛤 + 𝐹𝛣 + 𝐹𝜀𝜆 = 𝑀𝑔
𝛴𝜏𝛤 = 0 ⇒ 𝜏𝐹𝛣 − 𝜏𝑀𝑔 + 𝜏𝐹𝜀𝜆 = 0 ⇒
3ℓ ℓ
𝐹𝛣 − 𝑀𝑔 + 𝐹𝜀𝜆 ℓ = 0 ⇒
4 2
3 1 2 4
F = Mg − F  𝐹𝛣 = 3 𝑀𝑔 − 3 𝐹𝜀𝜆
4 2
2 4
𝐹𝛣 ≥ 0 ⇒ 𝑀𝑔 − 𝐹𝜀𝜆 ≥ 0 ⇒
3 3
4 2 1 1
𝐹𝜀𝜆 ≤ 𝑀𝑔 ⇒ 𝐹 𝜀𝜆 ≤ 𝑀𝑔 ⇒ 𝐹𝜀𝜆 ≤ 8𝑚𝑔 ⇒ 𝐹𝜀𝜆 ≤ 4𝑚𝑔
3 3 2 2
από τη σχέση ( 2) 𝛥ℓ =
𝑚𝑔
⇒ 𝑘𝛥ℓ = 𝑚𝑔
𝑘
άρα 𝐹𝜀𝜆 ≤ 4𝑘𝛥ℓ ⇒ 𝑘(𝐴 − 𝛥ℓ) ≤ 4𝑘𝛥ℓ ⇒ 𝑘𝐴 − 𝑘𝛥ℓ ≤ 4𝑘𝛥ℓ ⇒ 𝐴 ≤ 5𝛥ℓ → 𝐴𝑚𝑎𝑥
(όπως φαίνεται η δοκός δε χάνει την επαφή της με το στήριγμα Β όταν το σώμα βρίσκεται μεταξύ ΘΙ
και ΘΦΜ)
➢ Εκτόξευση του σώματος κατακόρυφα προς τα κάτω.
Για την ισορροπία της δοκού έχουμε:
𝛴𝐹𝑦 = 0 ⇒ 𝐹𝛤 + 𝐹𝛣 = 𝑀𝑔 + 𝐹𝜀𝜆
𝛴𝜏𝛣 = 0 ⇒ −𝜏𝐹𝛤 + 𝜏𝑀𝑔 − 𝜏𝐹𝜀𝜆 = 0 ⇒
3ℓ ℓ ℓ
−𝐹𝛤 + 𝑀𝑔 − 𝐹𝜀𝜆 = 0 ⇒
4 2 4
𝐹𝜀𝜆 − 𝑀𝑔
3𝐹𝛤 = 𝐹𝜀𝜆 − 𝑀𝑔 ⇒ 𝐹𝛤 =
3
𝐹𝛤 ≥ 0 ⇒ 𝐹𝜀𝜆 − 𝑀𝑔 ≥ 0 ⇒ 𝐹𝜀𝜆 ≤ 𝑀𝑔 ⇒
𝐹𝜀𝜆 ≤ 8𝑚𝑔
από τη σχέση ( 2) 𝛥ℓ =
𝑚𝑔
𝑘
⇒ 𝑘𝛥ℓ = 𝑚𝑔
𝐹𝜀𝜆 ≤ 8𝑘𝛥ℓ ⇒ 𝑘(𝐴′ + 𝛥ℓ) ≤ 8𝑘𝛥ℓ
⇒ 𝐴′ + 𝛥ℓ ≤ 8𝛥ℓ ⇒ 𝐴′
≤ 7𝛥ℓ → 𝐴′𝑚𝑎𝑥

Διαπιστώνουμε ότι το μέγιστο επιτρεπόμενο πλάτος για να μην ανατρέπεται η δοκός είναι 𝐴𝑚𝑎𝑥

41
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

31)

42
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

32)

43
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

33)

44
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

34)

45
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

35)

46
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

47
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

36)

48
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

37)

49
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

38)

50
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

51
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

39)

52
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

40)

55)

Στο διπλανό σχήμα η ηλεκτρική πηγή έχει ΗΕΔ 𝛦 και εσωτερική


αντίσταση 𝑟 = 𝑅/2, ο αντιστάτης έχει ωμική αντίσταση 𝑅1 = 𝑅, το
πηνίο έχει συντελεστή αυτεπαγωγής 𝐿 και αντίσταση 𝑅𝜋 = 𝑅. Ο
διακόπτης (δ) είναι αρχικά ανοικτός.
Σε ένα ίδιο κύκλωμα διαθέτουμε ακριβώς τα ίδια στοιχεία (𝛦, 𝑟 =
𝑅/2, 𝑅1 = 𝑅, 𝐿, 𝑅𝜋 = 𝑅 ) στην ίδια διάταξη αλλά κόβουμε το πηνίο
στη μέση και συνδέουμε το ένα τμήμα του.
Τη χρονική στιγμή 𝑡0 = 0 κλείνουμε τον διακόπτη και στα δύο κυκλώματα. Να συγκρίνετε:
α) Τον ρυθμό μεταβολής της έντασης του ηλεκτρικού ρεύματος σε κάθε κύκλωμα τη χρονική στιγμή
𝑡0 = 0.
β) Τη μέγιστη μαγνητική ενέργεια που αποθηκεύουν τα πηνία όταν τα ρεύματα σε κάθε κύκλωμα
έχουν αποκατασταθεί.
γ) Την ένταση του μαγνητικού πεδίου στο κέντρο του κάθε πηνίου όταν τα ρεύματα σε κάθε κύκλωμα
έχουν αποκατασταθεί.

53
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

54
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

41)

55
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

56
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

57
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

58
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

42)

59
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

60
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

61

You might also like