ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΚΕΝΟΥ

 Όλο το τοπίο της ελληνικής υπαίθρου στα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του
ελληνικού κράτους απέπνεε μία αίσθηση ............................. .
 Ο κορμός του ελληνικού κράτους τα πρώτα χρόνια ήταν η ........................
και ο ............................., όπως τον καιρό της επανάστασης (δύο λέξεις με
κενό).
 Τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του ελληνικού κράτους, από τα νησιά του
Αιγαίου στην Ελλάδα ανήκαν μόνο οι Βόρειες ........................ και
οι .......................... .
 Ο ......................... αποκλεισμός από τους Αγγλο-Γάλλους το 1854, στην
διάρκεια του ......................... πολέμου, προκάλεσε πείνα, αρρώστια και
ανθρώπινες απώλειες (δύο λέξεις με κενό).
 Προσαρτήθηκαν στην Ελλάδα το 1864, με την άφιξη του βασιλέως Γεωργίου
Α΄ (δύο λέξεις με κενό).
 Η γραμμή ............... - ...................... που αποτελούσε τα σύνορα του νέου
ελληνικού κράτους ήταν μία διπλωματική επιτυχία του Ιωάννη Καποδίστρια
(δύο λέξεις με κενό).
 Για τα ............................. μέτρα οι πόλεις της μικρής Ελλάδας έμοιαζαν
περισσότερο με μεγάλα ......................... (δύο λέξεις με κενό).
 Η .......................... κρίση στα τέλη του 19ου αι. και στις αρχές του 20ου
προκάλεσε μεγάλο ρεύμα μετανάστευσης πέρα από τον Ατλαντικό.
Οι .......................................... του αγροτικού πληθυσμού προς τα λιμάνια της
Ανατολικής Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας, προς τον Δούναβη, τη
Νότια Ρωσία, τη Μικρά Ασία και την Αίγυπτο ήταν συχνό φαινόμενο.
 Προσαρτήθηκε στην Ελλάδα τό 1881. Η εκτεταμένη ............................, με την
οποία οι αγρότες πάσχιζαν να βελτιώσουν τις αποδόσεις τους έκανε τα
χωράφια να μοιάζουν χέρσα.
 Η Ελλάδα απείχε πολύ από την Ευρώπη. Βρισκόταν ακόμα
στην ........................., εκεί όπου η βιομηχανία ήταν άγνωστη, οι μεταφορές
πρωτόγονες και οι καλλιέργειες απαρχαιωμένες.

ΝΑΥΤΙΛΙΑ

 Τα ατμόπλοια είχαν υψηλό .................. και τεχνικές απαιτήσεις.

 Η εξαφάνιση των ............... πλοίων από την Ανατολική Μεσόγειο κατά τη
διάρκεια των Ναπολεόντειων πολέμων έδωσε την ευκαιρία στους Έλληνες
να το εκμεταλλευτούν και να κερδίσουν.
 Το πιο σημαντικό ναυτικό κέντρο στο νέο ελληνικό κράτος, λόγω της
στρατηγικής του θέσης.
 Οι τρεις χρηματοδότες της ελληνικής ατμοπλοΐας (3 λέξεις).
 Αυτές έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της ελληνικής
ναυσιπλοΐας με τη δυναμική τους παρουσία και δραστηριότητα σε πάρα
πολλά εμπορικά κέντρα.
 Η παρουσία της ελληνικής ατμοπλοΐας αρχίζει να γίνεται αισθητή
την ................... δεκαετία του 19ου αι.
 Το 1919 ο ελληνικός στόλος, σε σχέση με το 1914,
είχε ...................................... (δηλαδή είχε μείνει ο μισός!)
 Δύο παραδοσιακά ναυτικά κέντρα που καταστράφηκαν στη διάρκεια της
επανάστασης του 1821. (2 λέξεις).
 Από αυτό το νησί δέχθηκε κύματα προσφύγων η Σύρος κατά τη διάρκεια της
επανάστασης.

 Πρόβλημα που ανέστειλε την ανάπτυξη της ελληνικής ατμοπλοΐας (2 λέξεις:

προσδιορισμός + ουσιαστικό).

 Τον 19ο αι. η ναυτιλία μας ανεβαίνει. Ο .................. και η .........................

των πλοίων αυξάνουν (2 λέξεις).

 Στη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης ο εμπορικός στόλος μετατράπηκε

σε ............................ Αυτή η συνθήκη Ρωσίας – Οθωμανικής Αυτοκρατ. το
1774 ευνόησε την ελληνική ναυσιπλοΐα ( (2 λέξεις).

 Αυτές οι δύο κατηγορίες δημόσιων έργων τον 19ο αι. έκαναν πολύ
ασφαλέστερη την ναυσιπλοΐα στις ελληνικές θάλασσες (2 λέξεις).

 Τα πλοία που σταδιακά αντικαταστάθηκαν από τα ατμόπλοια.

 Το ποτάμι στου οποίου τις μεταφορές οι Έλληνες ομογενείς κυριαρχούσαν

επιχειρηματικά.

ΕΘΝΙΚΕΣ ΓΑΙΕΣ
 Η νομική οδός (2 λέξεις σε δοτική πτώση) διά της οποίας
περιήλθαν στην κυριότητα του ελληνικού κράτους τα
εθνικά κτήματα.
 Έτσι λέγονται τα διαφορετικά δικαιώματα που ασκούνται
ταυτόχρονα στο ίδιο έδαφος από διαφορετικά φυσικά ή
 νομικά πρόσωπα (π.χ. δικαίωμα ψιλής κυριότητας,
δικαίωμας κατοχής, νομής, ενοικίασης κλπ).
 Το σύστημα που ευνοήθηκε από τη δημιουργία μικρών
ακίνητων ιδιοκτησιών, κατά το οποίο τοπικοί πολιτευτές
αναλάμβαναν να παρεμβαίνουν στους κυβερνητικούς
μηχανισμούς προς όφελος των αγροτών (σαν τους
προεστούς προεπαναστατικά) (2 λέξεις).
 Τελικά, το κράτος πήρε μόνο το ........................ του
αντιτίμου των παραχωρούμενων κτημάτων από αυτούς
που τα αγόρασαν!
 Ο φόρος επί της παραγωγής που πλήρωναν οι υπόδουλοι
Έλληνες στα προεπαναστατικά χρόνια.
 Τα εθνικά κτήματα χρησιμοποιήθηκαν
ως ..................................... για σύναψη δανείων.
 Η εκμετάλλευση της γης αλλιώς.
 Οι τρεις κατηγορίες ιδιοκτητών της γης που περιήλθε
στον έλεγχο του ελληνικού κράτους ήταν: α) το
οθωμανικό ................................., β)
μουσουλμανικά ............................ καί γ) ........................
(3 λέξεις).
 Τα επίσημα κρατικά έγγραφα που πιστοποιούσαν την
παραχώρηση γης στους δικαιούχους αγρότες. Από το
1870 ως το 1911 διανεμήθηκαν 2.650.000 στρέμματα με
370.000 τέτοια επίσημα κρατικά έγγραφα.
 Ο ......................................... των εθνικών κτημάτων ήταν
αποτέλεσμα της ανυπαρξίας κεφαλαίων από τη μια μεριά
και από την άλλη της τάσης για απόκτησης ακίνητης
περιουσίας στις πόλεις και ειδικά στην Αθήνα, φυσικά!
 Οι μικρές ιδιοκτησίες ήταν ευπρόσβλητες
στις ............................ και έκθετες στις .............................
της αγοράς και στις ................... πιέσεις (3 λέξεις).
 Οι νομοθετικές ρυθμίσεις της περιόδου 1870-71 ειχαν
στόχο την εξασφάλιση των ............................. χωρικών με
την παροχή γης.
 Σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του 1870-71 οι δικαιούχοι
αγρότες μπορούσαν να αγοράσουν όση γη ήθελαν με
ανώτατο όριο τα 80 στρέμματα για ....................... εδάφη
και 40 για τα .............................. (2 λέξεις).
 Αυτές οι ακίνητες ιδιοκτησίες του κράτους
χρησιμοποιήθηκαν ως μέσα εξασφάλισης εσόδων μέσω
της ............................ τους. Τα εθνικά κτήματα λέγονται
και εθνικές ...................... .
ΟΡΥΧΕΙΑ
 Η Ελλάδα δεν διέθετε ................... ................................
(2 λέξεις) κι αυτό περιόριζε το ενδιαφέρον για
εκμετάλλευση του υπεδάφους.
 Ορυκτό της Νάξου.
 Έτσι λέγονταν τα υλικά που είχαν συσσωρευθεί στο
Λαύριο στη διάρκεια των αιώνων εκμετάλλευσης των
ορυχείων κατά την αρχαιότητα. Η τεχνολογία της εποχής
(1866) επέτρεπε την απόσπαση μεταλλεύματος από
αυτά τα κατάλοιπα.
 Με την οικοδομική ανάπτυξη που γνώρισε η χώρα
μετά τη δεκαετία του 1870 εμφανίστηκαν στο
προσκήνιο νέα υλικά, όπως το ............................, του
οποίου η εκμετάλλευση αναπτύχθηκε ιδιαίτερα στο
τέλος του 19ου αι.
 Τά ορυχεία αλλιώς.
 Εκεί το 1866 άρχισε τις εργασίες της μια γαλλο-ιταλική
εταιρεία (Σερπιέρι - Ρου) με στόχο την εξαγωγή
μεταλλεύματος.
 Κορυφαίο έργο για τη ναυσιπλοΐα που αναβάθμισε την
Ανατολική Μεσόγειο και ολοκληρώθηκε το 1869 (2
 λέξεις), για την κατασκευή του οποίου χρειάστηκαν
μεταλλευτικά και οικοδομικά υλικά.
 Η Ελλάδα, έστω και στις περιορισμένες διαστάσεις της
του 19ου αι., είχε ικανοποιητική
ποικιλία ................................... , συνήθως όμως σε
μικρές ποσότητες.
 Η ενθάρρυνση της μεθοδικής εκμετάλλευσης των
μεταλλευμάτων της Ελλάδας έγινε στις αρχές της
δεκαετίας του 1860 με νομοθεσία που επέτρεπε
την ....................... μεταλλευτικών δικαιωμάτων
με ...................... όρους.
 Αυτό προκάλεσε τη ραγδαία εξέλιξη του κλάδου (2
λέξεις
 Εξορύσσεται στη Μήλο.
 Αυτά τα δύο ορυκτά είχε το Λαύριο. (2 λέξεις).
 Τα μεταλλεύματα που χρησιμοποιούσαν ως πρώτες
ύλες στη μεταλλουργία τους οι Δυτικοί Ευρωπαίοι
εξάγονταν από τη χώρα μας .......................... ή μετά από
στοιχειώδη μόνο επεξεργασία.
 Πέτρωμα, προϊόν ηφαιστειακής έκρηξης, εξορύσσεται
στη Σαντορίνη και χρησιμοποιήθηκε ως οικοδομικό
υλικό σε μεγάλα έργα (2 λέξεις).
 Κι αυτές αποτέλεσαν πηγή σημαντικών δημοσίων
εσόδων κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αι.

ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

 Η κύρια πηγή εσόδων της Τράπεζας ήταν

το ............... ........................ (2 λέξεις) δηλαδή η
δυνατότητά της να εκδίδει χαρτονομίσματα για
 λογαριασμό του κράτους κι εκείνο επέβαλε την
κυκλοφορία τους.
 Εις εκ των κυρίων μετόχων της Εθνικής Τράπεζας.
 Το χαρτονόμισμα.
 Η Εθνική Τράπεζα κέρδισε την εμπιστοσύνη της
ελληνικής κοινωνίας, πράγμα που είχε ως συνέπεια τις
διαδοχικές διευρύνσεις του ...................................... της
κεφαλαίου.
 Έτσι λεγόταν η Τράπεζα που ιδρύθηκε το 1839 στα υπό
αγγλική κατοχή τότε Επτάνησα..
 Με αυτήν ήταν στενά συνδεδεμένο το πιστωτικό
σύστημα κατά τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας.
 Τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του πιστωτικού
συστήματος, ο δανεισμός απευθυνόταν, ως επί το
πλείστον προς τους ..................................... και
δημιουργούσε προϋποθέσεις εκμετάλλευσης, καθώς
ουσιαστικά επρόκειτο για ένα τύπο προαγοράς της
σοδειάς, που δεν συνέφερε καθόλου τους αγρότες.
 Αυτά τα ......................... ήταν το ζητούμενο για τις
επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, αλλά με όρους
οργανωμένης αγοράς και όχι τοκογλυφίας!
 Θεμελιωτής και πρώτος διοικητής της Εθνικής Τράπεζας
(2 λέξεις).
 Σ' αυτές τις δύο πόλεις γίνανε τα πρώτα υποκαταστήματα
της Εθνικής Τράπεζας - λιμάνια γαρ, το πρώτο μάλιστα σε
κομβικό σημείο του Αιγαίου (2 λέξεις).
 Τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας οι ......................
λειτουργούσαν και ως πιστωτές, με τοκογλυφικές
διαθέσεις και όρους.
 Μέχρι το 1841 που ιδρύθηκε η Εθνική Τράπεζα οι
Έλληνες συναλλάσσονταν με ................................ (αφού
αυτή έκοψε τα πρώτα χαρτονομίσματα!).
 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
 Παραδοσιακοί ..................................... , .............................
....., βυρσοδεψεία και κλωστήρια εξελίχθηκαν σε
βιομηχανίες στην πρώτη φάση "εκβιομηχάνισης" της
χώρας (2 λέξεις).
 Οι πρώτες βιομηχανικές μονάδες εμφανίστηκαν
αποσπασματικά, ευκαιριακά και εξυπηρετούσαν
κυρίως ........................ ανάγκες.
 Σοβαρή δυσκολία στην ανάπτυξη της βιομηχανίας ήταν η
έλλειψη ........................... ......................... οι οποίες είναι
ο κινητήριος μοχλός για τη λειτουργία των εργοστασίων
(2 λέξεις).
 Η μικρή έκταση της ελληνικής αγοράς, η πίεση
των .............................. προϊόντων και η έλλειψη
πολυάριθμου, ειδικευμένου και
φθηνού ........................................ δυναμικού κρατούσαν
τις βιομηχανίες στάσιμες και περιορισμένες οικονομικά
(2 λέξεις).
 Η αλλαγή των δεδομένων για την ελληνική βιομηχανία
ήρθε με τους ........................ ................................., που
διπλασίασαν το έδαφος της Ελλάδας και αύξησαν πολύ
τον πληθυσμό της.
 Η βιομηχανία της Ελλάδας παρέμεινε προσηλωμένη σε
δευτερεύουσες δραστηριότητες, αδύναμη ν' αντέξει
τον .......................... ........................................ (2 λέξεις).
 Όπως σε όλους τους κλάδους της οικονομίας, έτσι και
στη βιομηχανία έλειπαν τα απαραίτητα .........................,
οι πόροι που θα επέτρεπαν την ανάπτυξή της.
 Η ελλιπής (γενική-τεχνική) παιδεία - ....................
περιόριζε την εφαρμογή καινοτομιών και την τεχνολογική
εξέλιξη.
 Η εμφάνιση και η ανάπτυξη της βιομηχανίας στον
ελληνικό χώρο κατά τον 19ο αι. παρουσίασε ελάχιστα
κοινά σημεία με όσα συνέβαιναν στο πεδίο αυτό στη
Δυτική και Κεντρική .....................
 Αν και επιθυμούσε το ελληνικό κράτος την ανάπτυξη της
βιομηχανίας, δυστυχώς έμενε στη σφαίρα των σχεδίων
και προθέσεων και όχι της εφαρμογής διότι δεν υπήρχαν
οι απαραίτητες .........................................
 Γύρω στα 1870 παρατηρήθηκε κύμα ίδρυσης
βιομηχανικών επιχειρήσεων, περισσότερων
από ....................
 Στο τέλος του 19ου και στις αρχές 20ου αι. υπήρξαν
τάσεις ανάπτυξης της βαριάς βιομηχανίας,
της ............................................., της ................................
και της τσιμεντοβιομηχανίας (2 λέξεις).
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ

 Οι ιδιώτες δεν έδειξαν ενδιαφέρον για επενδύσεις σε

δημόσια έργα, διότι αυτές δεν θα απέφεραν
ικανοποιητικό ................. γι' αυτούς.
 Το κράτος, βλέποντας πως οι ιδιώτες δεν θα επένδυαν σε
δημόσια έργα αναγκάστηκε είτε απευθείας είτε μέσω
των .................. να αναλάβει πρωτοβουλίες στον τομέα
αυτό.
 Μέχρι τη δεκαετία του 1870 στο ζήτημα των χερσαίων
συγκοινωνιών η δραστηριότητα του κράτους ήταν
υποτονική γιατί δεν υπήρχαν κεφάλαια και γιατί οι
μέθοδοι που ακολουθήθηκαν δεν ήταν δημοφιλείς, π.χ.
στράτευση αγροτών για ................................στην
κατασκευή δρόμων.
 Πολύ σημαντικό έργο για τη χώρα ήταν η .....................
μεγάλων εκτάσεων που καλύπτονταν από νερά .........
και ............ (3 λέξεις).
 Οι συνθήκες για την κατασκευή δημοσίων έργων ήταν
αντίξοες: α) διότι ως γνωστόν δεν υπήρχαν τα κεφάλαια
και β) το ελληνικό κράτος ξεκίνησε με ένα βαρύ
δημοσιονομικό φορτίο, δηλαδή τα .............. που είχαν
συναφθεί κατά τη διάρκεια του Αγώνα και μετά.
 Οι παράγοντες που ευνόησαν την κατασκευή του οδικού
δικτύου ήταν: α) η οικονομική ανάπτυξη β) οι πιο
γρήγοροι ρυθμοί ...................... γ) η δημιουργία των
κεντρικών σιδηροδρομικών αξόνων και δ) η ανάπτυξη
του εσωτερικού .................... (2 λέξεις).
 Σήμερα δεν υπάρχει (γιατί αποξηράνθηκε). Βρίσκεται
στη Βοιωτία.
 Το μεγαλύτερο τεχνικό έργο που κατασκευάστηκε εκείνη
την εποχή (μαζί με τον σιδηρόδρομο). Ξεκίνησε το 1881
και ολοκληρώθηκε το 1893 (2 λέξεις)
 Το 1830 όλα όσα στηρίζουν την οικονομική και διοικητική
λειτουργία του κράτους,
δηλαδή .............................., ............................., αμαξιτοί
δρόμοι, δημόσια κτίρια, ............................... είτε δεν
υπήρχαν, είτε βρίσκονταν σε κακή κατάσταση.
 Οι ανασταλτικοί παράγοντες για την κατασκευή δρόμων
ήταν α) το μεγάλο ..................... κατασκευής τους σε
ορεινά εδάφη και β) ο "ανταγωνισμός" των ..............
συγκοινωνιών (2 λέξεις).
 Τα οφέλη της αποξήρανσης ήταν: α) κέρδιζε το κράτος
πλούσια καλλιεργήσιμη .................. και β)
καταπολεμήθηκε η ........................, που ήταν μάστιγα ως
τα μέσα του 19ου αι.
 Το 1830 οι ................................... του ελληνικού κράτους
ήταν ακόμη πρωτόγονες. 8. Απαραίτητες κατασκευές στις
ακτές για τη ναυσιπλοΐα εκτός από τα λιμάνια είναι και οι
............................ .
 Η ναυσιπλοΐα ευνοήθηκε πολύ από τη διάνοιξη του
πορθμού του ................... (όπου εμφανίζεται το
φαινόμενο της παλίρροιας).
ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΣ
 Για να μπορέσει να φέρει την ανάπτυξη και την εκβιομηχάνιση σε
όλη την Ελλάδα το σιδηροδρομικό δίκτυο, έπρεπε να προκαλέσει
την αλλαγή ......................... και .............................. δομών, πράγμα
εξαιρετικά δύσκολο.
 Η μεγάλη ώθηση για το σιδηροδρομικό δίκτυο δόθηκε στις πρώτες
πρωθυπουργίες του ........................ .............................. (1882-
1892) οπότε και κατασκευάστηκαν 900 χιλιόμετρα
σιδηροδρομικής γραμμής (2 λέξεις).
 Στο μεγαλύτερο τμήμα του το σιδηροδρομικό δίκτυο της Ελλάδας
ήταν ..............................., με γραμμές πλάτους ενός μόνο μέτρου,
ενώ οι διεθνείς προδιαγραφές προέβλεπαν γραμμές πλάτους 1,56
μ.
 Το σιδηροδρομικό δίκτυο κλήθηκε να εξυπηρετήσει τη
διακίνηση .............................. κυρίως προϊόντων.
 Συμμετείχαν κι αυτοί με μικρό ποσοστό (30%) στο κόστος της
κατασκευής του σιδηροδρόμου.
 Η πρώτη σιδηροδρομική γραμμή στην Ελλάδα (2 λέξεις).
 Όπως και στην περίπτωση του οδικού δικτύου, ανασταλτικός
παράγοντας για τα τραίνα ήταν ο ανταγωνισμός
των ......................... συγκοινωνιών.
 Σε τόσες δεκαετίες ολοκληρώθηκε ο σιδηρόδρομος στην Ελλάδα.
 Το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας προσέφερε πολλές υπηρεσίες
στον καιρό των ............................ (γρήγορη επιστράτευση,
εφοδιασμός στρατού).
 Αυτό ανέλαβε το μεγαλύτερο μέρος του κόστους κατασκευής του
σιδηροδρόμου και επωμίστηκε το μεγαλύτερο μέρος του
δανεισμού, που έγινε κυρίως από ξένα πιστωτικά ιδρύματα.
 Επειδή ο σιδηρόδρομος από την αρχή της λειτουργίας του δεν είχε
τα αναμενόμενα έσοδα, έγινε διακοπή των περαιτέρω ....................
στον χώρο.
 Κατά τον 19ο αι. ο σιδηρόδρομος έγινε το σύμβολο των νέων
καιρών και το συνώνυμο της .......................................
 Οι ελληνικές κυβερνήσεις έκριναν ότι έπρεπε η χώρα να συνδεθεί
με τους .................. συγκοινωνιακούς άξονες, που συνέδεαν την
Κεντρική Ευρώπη με την Κωνσταντινούπολη, τη Μικρά Ασία και
την Ανατολή ως την Ινδία.
 Η βιομηχανική επανάσταση, η αύξηση της παραγωγής και η
δημιουργία μεγάλων .................... έκαναν επιτακτική την ανάγκη
του σιδηροδρόμου για να τροφοδοτηθούν οι πόλεις, να
εξασφαλίσουν τα εργοστάσια πρώτες ........... και η
αγορά ...................... .
 Το σιδηροδρομικό δίκτυο έλυνε το πρόβλημα της μεταφοράς
μεγάλου ........................ προϊόντων, με μικρό .........................,
σε .......................... που μετριούνταν πλέον στην κλίμακα κρατών
και ηπείρων
 Τόσα χρόνια έκανε να ολοκληρωθεί η 1η ελληνική σιδηροδρομική
γραμμή!