Shkolla mesme profesionale

"Feriz Guri dhe Vëllezërit Çaka"

Kaçanik-Ismail Dashi

PRAKTIKA PROFESIONALE
ELEKTRONIKË-INFORMATIKË
I/
KL X1,X2
2020/2021

Ars Ismail Dashi

Realizimi i skemave elektrike dhe
matja e madhësive elektrike
Kondensatortët
Kondensatori dhe kapaciteti

C: kapaciteti i kondensatorit
Q:Ngarkesa e kondensatorit
U: tensioni ndërmjet
pllakave të kondensatorit
ɛ: konstanta dielektrike
ɛo:konstanta e fushës
elektrike
ɛr:permitiviteti relativ
A: sipërfaqja e pllakës
d:distanca ndërmjet pllakave
W:energjia e ruajtur nga
kondensatori
Lidhja në paralel e kondensatorëve

Q1,...Qn: ngarkesat në
kondensatorë individual
C1,...Cn: kapaciteti në
kondensatorë individual
Qg: ngarkesa totale e
kapacitetit
Cg: kapaciteti total
Lidhja në seri e kondensatorëve

Q1,...Qn: ngarkesat në
kondensatorë
individual
C1,...Cn: kapaciteti në
kondensatorë
individual
Qg: ngarkesa totale e
kapacitetit
Cg: kapaciteti total
U1,...Un: tensionet
individuale
Ug: tensioni total
 Njësia për matjen e kapacitetit
Aftësia e ruajtjes së një kondensatori matet me farad, e përfaqësuar nga një
shkronjë e madhe F. Termi mban emrin e Michael Faraday, një nga panteonët
e pionierëve të elektroteknikë.
Farad është një njësi e madhe dhe është e ndarë në mikrofarada (shkurtuar μF,
secila duke qenë 1 / 1.000.000 e një faradi), nanofarada (shkurtuar nF, secila
duke qenë 1 / 1,000 e një mikrofaradi) dhe picofarads (shkurtuar pF, secila duke
qenë 1 / 1.000 e nanofarad). Në Shtetet e Bashkuara, nanofarada përdoret më
rrallë sesa në Evropë. Në vend të kësaj, vlerat mund të shprehen duke përdorur
pikofarada dhe fraksione të një mikrofarade

Simboli Marredhenjet me Farad-in Lexohet

mF= 1/1.000 1 mF= 10-3 F milifarad
mF= 1/1.000.000 1 mF = 10-6 F mikrofarad
nF= 1/1.000.000.000 1 nF= 10-9 F nanofarad
pF=1/1.000.000.000.000 1 pF=10-12 F pikofarad
Vlerat ekujvalente pikofarad, nanofaraddhe
mikrofarad dhe Shënimi i kondenzatorve
pF nF mF Shënimi i kondenzatorve
1 0.001 0.000001
10 0.01 0.00001
100 0.1 0.0001 ‘101’
1000 1 0.001 ‘102’
10 000 10 0.01 ‘103’
100 000 100 0.1 ‘103’
1 000 000 1000 1 ‘105’

Shembuj:
101 0.0001 µF 471 0.00047 µF Nanofarad (nF) kryesishtë
102 0.001 µF 472 0.0047 µF përdoret në Evrop
103 0.01 µF 473 0.047 µF
474 0.47 µF
 Vlerat ekujvalente mikrofarad dhe
Farad
Faradi(F) është njësi shumë e madhe për
mF F qarqe elektronike prandaj përdoren vlerat
thysore
1 0.000001 Njësia nF është më e zakonshme në Evropë
10 0.00001 sesa në Shtetet e Bashkuara. Një kapacitet prej
1nF shpesh shprehet në SH.B.A. si 0.001μF
100 0.0001 ose 1,000pF. Në mënyrë të ngjashme, një
kapacitet 10nF shprehet pothuajse gjithmonë
1000 0.001 si një 0.01μF, dhe një kapacitet 0.1nF ka më
shumë të ngjarë të shprehet si 100pF. Skemat
10 000 0.01 evropiane mund të përdorin simbolet e vlerës
100 000 0.1 si një zëvendësim për pikat dhjetore. Për
shembull, një kondensator 4.7pF mund të
1 000 000 1 tregohet si 4p7, një kondensator 6.8nF mund
të tregohet si 6n8, dhe një kondensator 3.3μF
mund të tregohet si 3μ3.

-
Fig() Fig. () Kondensatorë
qeriamikë . Majtas: vlera nominale
për 0.1μF në 50V. Qendra: 1μF në
50V. Djathtas: 1μF në 50V.
Generic ceramic capacitors. Left:
rated for 0.1μF at 50V. Center:
1μF at 50V. Right: 1μF
at 50V.
Fig() Dy kondensatorë tantal (të
vlerës nominale 330μF në 6.3V,
majtas, dhe 100μF në 20V,
djathtas) tregohen sipër një
kondensatori të filmit poliestër (të
vlerës nominale 10μF në 100V).
Fig() Kondensatorët qeramikë me
shumë shtresa janë jashtëzakonisht
kompaktë dhe janë të papolarizuar.
lart: 1,000pF (d.m.th. 1nF) në 100V.
posht majtas: 1μF në 25V. posht
djathtas: 47μF në 16V.
Simbolet e kondensatorëve

Fig() Lidhja e drejt d he gabim e kondensatorve në qark elektrik

 Simbolet e kondensatorëve me
kapacitet të ndryshueshëm

Fig(Kondensatorë me kapacitet të
ndryshueshëm
Modulet(vargjet) me kondenzator

Vargu I kondenzatorve me një rresht(SIP)

Figura 12-9. Një rrjet kondensatorësh më së

shpeshti përbëhet nga një çip me rresht të vetme
(SIP) që përmban kondensatorë të shumtë në një
nga tre konfigurimet e paraqitura këtu. lart: I izoluar.
Qendra: magjistrale i zakonshëm.
Fund: magjistrale e përbashkët me dy përfundime.
Vlerat individuale të kondensatorit që variojnë nga
0.001μF deri në 0.1μF janë të zakonshme
Kondensatorët elektrolitik

Tensioni I punës

Polaritet kapaciteti
 Kondensatorët- Përcaktimi i
parametrave të kondensatorëve
Kondensatorët janë elemente pasive elektronike të
cilët karakterizohen me veçorin e kapacitetit elektrik.
Kondenzatorët prodhohen si komponente standarde.
Vlerat e parametrave të kondensatorëve janë të
shkruara në vetë kondensatorin. Sasia e shkruar e
kapacitetit (nëse nuk është e shkruar dhe njësia) jepet
në piko Farad [pF] Gjithashtu, sasia e tensionit
maksimal që mund të arrijë një kondensator në një
punë është specifikuar në shtëpizën e kondensatorit.
 Kondensatorët- Tensioni nominal
(Rated Voltage)
Vlera nominale e tensionit varet kryesisht nga lloji i dielektrike që
është e vendosur midis pllakave të kondensatorit si dhe distancës midis ¯
pllakave. Nëse tensioni i aplikuar në kondensator është më i lartë se tensionit
nominal, fusha elektrike midis lakave do të shkaktojë shpimin e dielektrike, gjë që
shkatërron në mënyrë të pakthyeshme strukturën e saj. E pasojat për qark elektrike
mund të jetë një qark i shkurtër ose një ndërprerje, në varësi të llojit të kondensatorit
dhe konfigurimet e qarqeve.
Tensioni i shpimit përcaktohet nga karakteristika dielektrike e quajtur fortësia
dielektrike:
Materijali fortësia dielektrike (kV/cm)
Ajër 30
vaj 150
Qeramika 390
Letër e Impregniruar 470
Teflon 590
Liskun 590
qelqi 79
 Kondensatorët- Tensioni nominal
(Rated Voltage)
Kondensatorë me qeramikë si dielektrike.
Nëse distanca në mes të pllakave së kondensatorit
është 1 mm,
tensioni i shpimit është 39 kV.
Nëse distanca në mes të pllakave së kondensatorit
është 6.5 μm, tensioni i shpimit është 250 V.
Në praktikë, gjithmonë është e nevojshme të
përdoret një kondensator me një tension nominal më
të lartë nga tension maksimal që është parashikuar për
mbushjen e tijë në qark. Për shkaqe të sigurisë,
prodhuesit tensionin nominal më së shpeshti e
përcaktohet në një vlerë më të ulët të tensionit të
shpimit (zakonisht 2-2.5 herë më të vogla).
 Kodi EIA i tensionit të
kondenzatorëve

Kodet e tensionit të kondensatorëve sipas

EIA
0G = 4.0VDC 1J = 63VDC 2D = 200VDC *
0L = 5.5VDC 0k = 80VDC 2P = 220VDC
0J= 6.3VDC * 2A = 100VDC * 2E = 250VDC *
1A = 10VDC * 2Q = 110VDC 2F = 315VDC
1C = 16VDC * 2B = 125VDC 2V = 350VDC
1E = 25VDC * 2C = 160VDC 2G + 400VDC *
1H = 50VDC * 2Z = 180VDC 2W = 240VDC
•Këto kode janë vlera të preferuara
•VDCTension njëkahor në Volt
 Kodi EIA i tensionit të
kondenzatorëve
Në disa kondensatorë elektrolitikë dhe tantalë SMD
përdoret një kod me karakter. Kjo zë shumë më
pak hapësirë dhe ka shumë ngjashmëri me
sistemin EIA.
SMD ELECTROLYTIC CAPACITOR
VOLTAGE CODES
LETTER VOLTAGE
e 2.5
G 4
J 6.3
A 10
C 16
D 20
E 25
V 35
H 50
 Kondensatorët- Toleranca në
kondensatorë
Disa kondensatorë kanë kod tolerancës. Kodi i
përdorur në të vërtetë është i njëjtë me atë të përdorur
me rezistorët pasi përdor skemën EIA:

Shkronja Toleranca Shkronja Toleranca

B 0.1 [pF] J 5%
C 0.25 [pF] K 10 %
D 0.5 [pF] M 20 %
- 20 % deri+
F 1% Z
80 %
G 2%
Shembull: Leximi i parametrave të
kondensatorve
 Kodet e koeficientit të
temperaturës
Shpesh është e nevojshme të shënoni një
kondensator me një shenjë ose kod që tregon
koeficientin e temperaturës së kondensatorit. Këto
kode të kondensatorëve janë standardizuar nga EIA,
por që mund tëpërdorim të zakonshëm edhe disa
kode të tjera si kode të industrisë . Këto kode
zakonisht përdoren për kondensatorë të qeramikës
dhe kondensatorë të tjerë të tipit filmik
Koeficienti i temperaturës jepet në pjesë për milion
për shkallë C; PPM / ° C.
 Kodet e koeficientit të
temperaturës

MARKIMI I ZAKONSHËM TEMPERATURE

COEFFICIENT
EIA INDUSTRY TEMPERATURE COEFFICIENT
(PPM/°C)
C0G NP0 0
S1G N033 -33
U1G N075 -75
P2G N150 -150
S2H N330 -330
U2J N750 -750
P3K N1500 -1500
 Kondensatorët- polariteti
Nëse polariteti tregohet në kondensator atëherë ai
është një kondensator elektrolitik
(zakonisht vetëm këmbza negative shënohet). Në
këtë rast, kondensatori në lidhjet duhet të jetë
i vendosur saktë (pin shënuar në anën negative të
përbashkët). Në rast se një kondensator
vendoset ndryshe nga etiketat e mësipërm, do të
dëmtohet gjatë operacionit dhe pas një
koha që kondensatori mund të shpërthejë
Kujdes: Vëzhgoni Polaritetin e Kondensatorit!

Fig()Pasojat e një
gabimi në të cilin një
kondensator i
polarizuar i tantalit
ishte i lidhur në
mënyrë të gabuar me
një burim energjie të
aftë të furnizonte
rrymë të
konsiderueshme.

Lloji më i zakonshëm i kondensatorit elektrolitik përdor pllaka alumini. Dy llojet e tjera

përdorin përkatësisht tantal dhe niob(niobium). Të gjithë këta kondensatorë janë
Të ndieshëm në polarit. Në Fig(), një kondensator tantal u fut në këtë pllak
(breadboard,) i lidhur në mënyrë të gabuar me një burim energjie të aftë për të
dhënë një rrymë të mjaftueshme. Pas një minutë apo më shumë të vendosjes
gabim, kondensatori u rebelua nga duke u hapur dhe duke shpërndarë copa të vogla
flakëruese, të cilat digjnin pllakën elelektronike
Kodi i ngjyrave: Disa kondensatorë më të vjetër
përdorin një formë të kodit me ngjyra. Ky lloj i
shënjimit të kondensatorit përdoret më pak në ditët e
sotme, por mund të shihet në disa kondensatorë më
të vjetër.
 Kodi i ngjyrave i kondensatorëve
Ashtu si në rastin e rezistencave dhe vlera e
kapacitetit të kondensatorëve kryesisht lexohet në
bazë të një kodi me ngjyra siç duket qartë në dy
tabelat e mëposhtme. Për kondensatorët elektrolitikë
vlerat e kapacitetit si dhe polariteti shënohen direkt
me shifra.
Kodi i ngjyrave i kondensatorëve
Shembuj:Vlera e Markimit
Vlerat e Kondensatorit
 Ngarkimi dhe shkarkimi
kondenzatorit

Fig() Qarku për mbushjeten

Fig() Qarku për zbrazje

 Ngarkimi dhe shkarkimi
kondenzatorit-digrami tension-kohë
Falënderit për
kontributin!