10

Filipino
Unang Markahan – Modyul 2:
(Ikalawang Linggo)
Sanaysay na Pandaigdig
Filipino – Ikasampung Baitang
Unang Markahan – Modyul 2: Sanaysay na Pandaigdig

Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna ang
pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan.
Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang
bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name, tatak o
trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay ng
karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa
paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-
aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga
orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang paraan
nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Lyn B. Gedaro
Editor: Lorna L. Ragos, Cristy S. Agudera
Tagasuri: Zimrose Pedrera
Tagaguhit: Lyn B. Gedaro
Tagalapat: Name Jecson L. Oafallas
Tagapamahala: SDS Dr. Josephine L. Fadul
OIC-ASDS Christine C. Bagacay,EdD
OIC-CID Chief Maria Fe. D. Sibuan,EdD
EPS Filipino Cristy S. Agudera,EdD
EPS LRMS Lorna C. Ragos,EdD

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________

Department of Education - TAGUM CITY
Office Address: Energy Park. Apokon Road, Tagum City
Davao del Norte, Region XI

E-mail Address:tagum.city@deped.gov.ph
 10
FILIPINO
Unang Markahan – Modyul 2:
(Ikalawang Linggo)
Sanaysay na Pandaigdig
 Paunang Salita
Para sa Tagapagdaloy:
Binabati kita at naging bahagi ka sa isang landas na tutunguhin ng mga
mag-aaral sa panahon ng New Normal. Ikaw ay magiging tulay upang
maiparating nang malinaw sa mga mag-aaral ang pagbabagong naganap sa
makabagong paraan ng paghatid ng karunungan sa mga kabataan.
Bilang tagapagdaloy, ay kailangan mong ipaunawa sa mga mag-aaral na
ang modyul na ito ay para sa pagkamit ng mga mahahalagang kasanayang
pampagkatuto ng mga mag-aaral na naaayon sa Most Essential Learning
Competencies o MELCs na masusing hinimay ng mga dalubwika upang matiyak
na tanging mahahalagang kasanayan o kompetensi lamang ang matamo ng mga
mag-aaral.
Inaasahan ding malinaw mong maipauunawa ang kahalagahan ng pag-
iingat sa modyul na ito ng mga mag-aaral, magulang at ng sino pa mang
maaaring makapagbigay ng tulong upang matamo ang kasanayang dapat
malinang sa mga mag-aaral sa pagtatapos ng araling ito.
Ipauunawa rin sa mga magulang na maaring tumulong sa mga mag-aaral,
na siguraduhing binasa at naunawaan ng mag-aaral ang aralin bago sagutan ang
mga kaugnay na gawain.
Sapagkat ang modyul na ito ay pagmamay-ari ng pamahalaan, ay
kailangang maipaunawa at mariing paalalahanan ang mga mag-aaral na iwasan
ang pagpunit, pagpilas, at pagsulat sa alin mang bahagi ng modyul. Sa halip, ay
imungkahi sa mga mag-aaral ang paggamit ng hiwalay na sagutang-papel sa
pagsagot ng mga katanungan sa paunang pagsusulit, mga gawain, gayon din sa
panapos na pagsusulit.

Para sa mag-aaral:
Binabati kita sa iyong pagtahak sa iba na namang landas tungo sa
susunod na antas ng kaalaman sa asignaturang Filipino.
Bawat linggo, ikaw ay bibigyan ng modyul na iyong gagamitin sa loob ng
isang linggo na kinapapalooban ng lima hanggang pitong (5-7) araw. Ito ay

ii
naglalaman ng mga aralin at mga kaugnay na gawain upang masukat ang iyong
kaalaman at kasanayang natamo sa loob ng isang linggo o mahigit pa.
May mga nakalaang araw sa tapat ng iilang bahagi ng Modyul na ito
upang maisagawa mo ang mga gawain. Ibig sabihin, kung nasa Unang araw ka
pa lamang ng linggo, ang mga gawain na nakalaan lamang sa araw na ito
hanggang sa bahaging may hudyat ng susunod na araw o sesyon ang iyong
tutugunan. Huwag mong gawin ang lahat ng mga Pagsasanay at Gawain sa
isang araw lamang. Sa susunod na araw na naman ang iba pang mga gawain.
Ang unang aralin na iyong tatahakin ay tungkol sa panitikan. Dito mo
makikilala nang lubusan ang kaligirang pangkasaysayan ng isang panitikang
pandaigdig, ang kaniyang kagandahan, at ang kaniyang naiiambag upang
mapaunlad ang panitikan ng Pilipinas.
Kasunod ng bawat panitikang pandaigdig ay ang aralin sa wika at
gramatika na mayroon ding sariling mga gawain. Huwag kang mangamba
sapagkat ang aralin sa wika at gramatika ay dinisenyo upang madali mong
maunawaan. Ang paglalahad ng aralin ay katulad na rin ng pagpapaliwanag
kung kaharap mo ang iyong guro.
Upang makamit mo ang mataas na iskor/marka, ay huwag mong madaliin
ang pagtugon sa mga gawain, bagkus ay kailangan mong unawaing mabuti ang
aralin upang matitiyak mong wasto ang iyong mga sagot sa bawat gawain.
Sasagutan mo lamang ang nakalaang gawain sa bawat araw kung natitiyak
mong nauunawaaan mo nang maigi ang aralin. Kung hindi mo nauunawaan sa
isang basahan, uulitin mo hanggang sa ganap mo nang maunawaan ang aralin.
Gagamit ka ng hiwalay na sagutang-papel upang iyong susulatan ng mga
gawain ayon sa hinihingi ng iba’t ibang bahagi ng modyul. Sa itaas ng iyong
sagutang papel ay dapat nakalagay ang Araw at ang Bilang ng Pagsasanay o
Gawain. Ang mga sagutang papel at Modyul ay ibabalik ng iyong mga
magulang sa lugar kung saan nila kinuha ang mga ito.
Mariin kong ipaalala sa iyo na huwag susulatan, pupunitin, o pipilasin
ang alin mang bahagi ng Modyul, sapagkat ito’y pagmamay-ari ng pamahalaan.
Ang Modyul na ito ay naglalaman ng mga bahaging kagaya ng:

Alamin Natin Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga dapat

iii
 mong matutuhan sa modyul.

Subukin Natin Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung

ano na ang kaalaman mo sa aralin ng
modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng
tamang sagot (100%), maaari mong
laktawan ang bahaging ito ng modyul.

Aralin Natin Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay

ipakikilala sa iyo sa maraming paraan
tulad ng isang kuwento, awitin, tula,
pambukas na suliranin, gawain o isang
sitwasyon.

Gawin Natin Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling

pagtalakay sa aralin. Layunin nitong
matulungan kang maunawaan ang bagong
konsepto at mga kasanayan.

Sanayin Natin Binubuo ito ng mga gawaing para sa

mapatnubay at malayang pagsasanay
upang mapagtibay ang iyong pang-unawa
at mga kasanayan sa paksa. Maaari mong
iwasto ang mga sagot mo sa pagsasanay
gamit ang susi sa pagwawasto sa huling
bahagi ng modyul.

Tandaan Natin Naglalaman ito ng mga katanungan o

pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung anong

iv
 natutuhan mo mula sa aralin.

Suriin Natin Ito ay gawain na naglalayong matasa o

masukat ang antas ng pagkatuto sa
pagkamit ng natutuhang kompetensi.

Payabungin Natin Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong

panibagong gawain upang pagyamanin
ang iyong kaalaman o kasanayan sa
natutuhang aralin.

Pagnilayan Natin Ito ay nglalaman ng gawaing

makatutulong sa iyo upang maisalin ang
bagong kaalaman o kasanayan sa tunay na
sitwasyon o realidad ng buhay.

Susi sa Pagwawasto Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa

lahat ng mga gawain sa modyul.

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Sanggunian Ito ang talaan ng lahat ng

pinagkuhanan sa paglikha o
paglinang ng modyul na ito.

Tinitiyak kong masasabik ka sa pagtuklas ng isang panitikang

makapupukaw ng iyong kawilihan sa pagbasa. Halina’t umpisahan nating mag-
aral at matuto.

v
vi
 Aralin Ang Alegorya ng Yungib
1
Sanaysay mula sa Greece
Mula sa Allegory of the Cave ni Plato
Isinalin sa Filipino ni Willita A. Enrijo
Alamin Natin

Ang Greece ay matatagpuan sa pagitan ng Europa, Asya at Afrika. Dito

naganap ang Klasikong Kabihasnan. Tinaguriang “Duyan ng Sibilisasyong
kanluranin” na pinagmulan ng mga ambag na nakatulong sa pag-unlad sa iba’t
ibang larangan ng mundo sa karunungan, edukasyon, pamahalaan, pilosopiya at
iba pa. Isa sa mga naging ambag ng bansang Greece ay ang sanaysay. Kabilang
sa mga tanyag na sanaysay ng Greece ay ang Alegorya ng Yungib ni Plato.

Alamin Natin (Unang Araw)

Magandang araw sa iyo!

Malugod kitang binabati dahil matagumpay mong nasagot ang naunang

mga Gawain.

Sa modyul na ito, matutuhan mo ang pagsasabi ng mensahe na nais

ipabatid sa patalastas o pagkuha ng pangunahing ideya.
May mga gawain akong inihanda para sa iyo upang mahasa ang iyong
kaalaman tungkol dito.

Pagkatapos ng modyul na ito, ikaw ay inaasahang:

 Naipaliliwanag ang pangunahing paksa at pantulong na mga ideya sa
napakinggang impormasyon sa radyo o iba pang anyo ng media (F10PN-
Ic-d-64)
 Nabibigyang-reaksiyon ang mga kaisipan o ideya sa tinalakay na akda,
ang pagiging makatotohanan/di-makatotohanan ng mga pangyayari sa
maikling kuwento
( F10PB-Ic-d-64)
 Natutukoy ang mga salitang magkakapareho o magkakaugnay ang
kahulugan (F10PT-Ic-d-63)
 Natatalakay ang mga bahagi ng pinanood na nagpapakita ng mga isyung
pandaigdig (F10PD-Ic-d-63)
 Naitatala ang mga impormasyon tungkol sa isa sa napapanahong isyung
pandaigdig (F10PU-Ic-d-66)
1
 Subukin Natin (Unang Araw)
Panuto: Piliin at isulat sa sagutang papel ang letra ng tamang sagot.
1. Simbolismo ng Apoy
a. Tukso c. Panandaliang Kaligayahan
b. Init ng Pagtuklas c. Karanasan
2. Nang bumalik sa yungib ang mga taong eskapo, ayon kay Plato sila ay
__________.
a. Nagtataka sa uri ng pamumuhay sa labas ng yungib
b. Magbabalik sa labas ng yungib para mamuhay ng malaya.
c. Magagalit sa mga taong nasa kweba dahil sa kamangmangan
d. a at b
3. Ibigay ang konsepto ng sanaysay ni Plato sa kanyang akdang “Alegorya
ng Yungib”.
a. Ayon kay Plato, ang konsepto ng mga bagay ay nasa isipan ng mga
tao mula kapanganakan, kanilang gamitin upang matuklasan.
b. Ayon kay Plato, ang yungib ang representasyon ng kabuuan ng tao,
katotohanan, karunungan, kapayapaan.
c. Ayon kay Plato, ito ay tungkol sa mga epekto ng edukasyon at
kakulangan. Batayan din ng pagkakaroon ng kamalayan at
kaalaman sa lipunang ginagalawan.
d. Lahat ng binanggit.

4. Masasalamin ba sa binasang sanaysay ang kultura at kaugalian ng bansang

Greece?
a. Oo, masasalamin sa pamamagitan ng pagtataguyod ng katotohanan
at pagpupunyagi.
b. Oo, masasalimin dahil ipinapakita dito ang kahalagahan ng
pilosopiya sa edukasyon, karunungan at katotohanan.
c. Hindi, dahil tinutukoy lamang ni Plato dito ang kahalagahan ng
edukasyon at katotohanan.
d. Hindi, dahil tinatalakay lamang dito ang kabuuan ng ideya ng
edukasyon na naging batayan ng pagkakaroon ng kamalayan at
kaalaman sa mundo.
5. Ibigay ang kaugnayan ng akda sa kasalukuyang pangyayari sa lipunan.
a. Pagkakulong ng sangkatauhan sa mga huwad na katotohanan
b. Pagtigil ng tao sa pagkatoto

2
 c. Pagyakap sa makabagong gampanin ng lipunan
d. Pagsunod sa makabagong normal nang dahil sa pandemya.

Aralin Natin

Ano ang naiisip mo o pumapasok sa iyong isipan kapag nakikita

ang larawang ito? Sumulat ng isang talata tungkol sa nabuong ideya. Isulat ito
sa kwaderno.

Larawan ni Lyn Bongcales-Gedaro

Binabati kita sa iyong pagsagot sa naunang gawain. Ngayon, sa babasahing

sanaysay na isinulat ni Plato, higit mo siyang makikilala na taglay niya ang
mataas na karunungan. Masasalamin mo rin ang pilosopiyang
pinagbabatayan niya mula sa paksang kaniyang tinalakay sa sanaysay.

Ang Alegorya ng Yungib

ni Plato
(Isinalin sa Filipino ni Willita A. Enrijo)
Ang Alegorya ng Yungib ay isang sanaysay na sinulat ng Griyegong
Pilosopo na si Plato tungkol sa karunungan (Edukasyon) at katotohanan.
Ayon kay Plato, ang tao ay katulad ng isang taong nakakulong sa loob
ng kweba habang nakagapos o nakakadena at nakaharap sa dingding ng
yungib. Tinawag na bilanggo ni Plato ang mga tao na nasa loob ng kweba
dahil kontrolado o hindi pinahihintulutang gumalaw ang kanilang ulo at ang
mga binti at leeg dahil sa pagkakadena.
Sa likod ng mga taong bilanggo ay may apoy at ang tanging nakikita
lamang ang mga anino ng mga bagay na nasa labas ng kweba na
nagsisilbing liwanag ng karunungan tungo sa katotohanan.
Natutuhan ng bilanggo na sa labas ng kweba makita ang liwanag.
Liwanag na nagpapakita ng mga katotohanan sa likod ng mga aninong

3
 makita sa loob ng yungib. Naging uhaw ang tao sa kaalaman nang
matuklasan at hinarap ng tao ang katotohanan ng realidad. Sa pagkakatuklas
ng taong bilanggo mula sa pagtingin sa liwanag sa labas ng kweba ay
natutuhan niya na harapin ang masakit na katotohanan ng realidad.
Sa pagkatuto ng taong bilanggo mula sa pagtuklas ng mga bago sa
kanyang paningin, natutuhan niya na dapat hindi agad maniniwala sa kung
ano ang mga nakikita ng ating mata dahil hindi lahat ng nakikita ay
katotohanan mas maganda na aalamin at susuriin muna ang katotohanan
dahil ito ang magdadala sa tiyak na karunungan – TAMANG
EDUKASYON AT KATOTOHANAN.

A.Paglinang ng Talasalitaan

Basahing mabuti ang pangungusap. Punan ang mga kahon ng mga titik na
bubuo sa salitang magkakapareho o magkakaugnay ang kahulugan sa salitang
sinalungguhitan sa pangungusap. Isulat ito sa sagutang papel.
1. May mga taong
naninirahan sa yungib
na may bukas na
bunganga patungo sa
liwanag na umaabot sa
kabuuan nito.

K E A

2. Ang katotohanan ay walang kahulugan kundi ang anino ng mga imahe.

L A N

3. Nasilayan ng mga bilanggo sa yungib ang liwanag sa labas.

A I A

4.Habang ang kaniyang mga mata ay kumukurap bago siya

mahirati sa kadiliman.
M S N Y

5.Nakakasilaw ang liwanag na nasilayan ng bilanggo nang

4
 makalabas sa yungib.
M I W N G

B. Pag-unawa sa akda
Batay sa binasang akdang “Alegorya ng Yungib”, sagutin ang mga tanong
sa sagutang papel.

1. Sino ang tinutukoy na bilanggo ni Plato?

a. Mga taong nakakulong sa kanilang kahapon
b. Mga taong nasa loob ng yungib
c. Mga bulag sa katotohanan
d. Mga taong kinulong ni Plato sa Yungib
2. Ang Alegorya ay ________________.
a. Salita c. Simbolo
b. Parirala d. Tayutay
3. Ano ang naging pananaw ni Plato sa kanyang akda?
a. Ang katotohan ang nagpapalaya sa pagkakakulong ng isang tao
b. Ang mga taong walang edukasyon ay parang bilanggo sa isang
kweba.
c. Ang katotohanan ay magkaugnayan sa edukasyon.
d. Wala sa mga nabanggit.
4. Paano ipinakilala ni Plato ang kahalagahan ng “katotohanan at
edukasyon” sa buhay ng sangkatauhan?
a. Ang paggamit ng simbolo sa kanyang akda sa konsepto ng tunay
na mundo at mundo ng mga ideya.
b. Ang paggamit ng mga ideya sa mga nangyari sa lipunan.
c. Ang paggamit ni Plato ng ideya sa mundong ginagalawan ng tao.
d. Ang paggamit ng mga karanasan ng tao upang lubos na
maunawaan ang katotohanan at edukasyon.

5. Paano nagbigay ng konklusyon si Plato sa kaniyang sanaysay?

a. Ayon kay Plato, kung walang edukasyon, mananatiling mangmang
ang sangkatauhan at mananatiling nakakulong ang tao sa
katotohanan.
b. Ayon kay Plato, kung walang edukasyon, mananatiling uhaw sa
pagkatoto ang tao at hihimukin ang sariling matuto sa mga bagay
sa kanyang paligid.
c. Ayon kay Plato, kung walang edukasyon, matutuhan pa rin ng tao
ang mga bagay sa kanyang paligid.
d. Wala sa mga nabanggit.

5
 Magaling! Tapos mo nang masagot ang mga gawain sa itaas.
Gawin Natin

Ang sanaysay ay isang anyo ng paglalahad na nagsasaad ng sariling

pangmalas at pananaw ng sumulat hinggil sa isang paksa. Ang pananaw at kuro-
kuro ng sumulat ay batay sa kanyang karanasan, pagmamasid sa kapaligiran at
pag-aaral. Nakapaloob dito ang kanyang kuro-kuro at damdamin. Kailangang
maging malinaw, mabisa at kawili-wili ang paglalahad sa sanaysay.

Isa sa mga naging ambag ng bansang Greece sa larangan ng sanaysay ay

ang Alegorya ng Yungib ni Plato.

Ang alegorya ay isang kwentong nagpapahayag ng ideyang abstrak kung

saan ang mga elemento nito tulad ng tauhan, tagpuan at kilos ay
nagpapakahulugan ng higit pa sa literal nitong kahulugan at ibig sabihin.

Ang Alegorya ng Yungib ay isang sanaysay na sinulat ni Plato tungkol sa

kalikasan ng tao sa pagbuo at pagkatuto sa mga ideya ng karunungan
(edukasyon) at katotohanan.

Dalawang Uri ng Sanaysay

1. Maanyo o pormal na sanaysay

- Ang ganitong uri ng sanaysay ay nangangailangan ng maingat,
maayos at mabisang paglalahad at pinipili ang pananalita. Ang paksa
ay pinag-uukulan ng isang masusing pag-aaral.
2. Palagayan o di- pormal na sanaysay
- Ang sanaysay na ito ay may katangiang pagkamalapit o palagay ang
loob ng sumulat sa mambabasa maging sa ipinahihiwatig ng paksa o
sa himig ng pananalita. Ito ay may malayang pamamaraan, karaniwan
ang himig parang nakikipag-usap sa kaibigan lamang. Ito ay masaya at
mapagpatawa at maliwanag na kababakasan ng magandang kalooban.

Nagtataglay ang sanaysay ng tatlong mahahalagang bahagi o balangkas:

1. PANIMULA – Sa bahaging ito madalas inilalahad ang pangunahing

kaisipan o pananaw ng may-akda at kung bakit mahalaga ang paksang
tinatalakay.

6
 2. GITNA o KATAWAN – Inilalahad sa bahaging ito ang iba pang
karagdagang kaisipan o pananaw kaugnay ng tinalakay na paksa upang
patunayan, o suportahan ang inilahad na pangunahing kaisipan.
3. WAKAS – Nakapaloob sa bahaging ito ang kabuuan ng sanaysay, ang
pangkalahatang palagay o pasya tungkol sa paksa batay sa mga
katibayan, at katuwirang inisa-isa sa katawan ng akda.

Sanayin Natin (Ikalawang Araw)

Pagsusuri sa Sanaysay
A. Suriin ang balangkas ng sanaysay sa pamamagitan sa grapikong
presentasyon.

ALEGORYA NG YUNGIB

PANGYAYARI

MAKATOTOHANAN DI- MAKATOTOHANAN

B. Sa binasang akdang Alegorya ng Yungib, naipakita dito ang mga

pangyayari na may kaugnayan sa isyung panlipunan o pandaigdigan.
Magtala ng mga impormasyon tungkol sa kaugnayan nito sa mga isyung
panlipunan o pandaigdigan. Ipaliwanag sa sagutang papel.

Sanaysay Isyung Panlipunan/Pandaigdig

Ang Alegorya
ng Yungib

7
 Tandaan Natin

Bumuo ng mahahalagang konseptong natutuhan sa aralin sa pamamagitan ng

pagsagot sa mga tanong na nakatala sa kasunod na talahanayan. Magbigay ng
dalawang kasagutan sa bawat tanong. Isulat sa sagutang papel ang iyong
kasagutan.

Tanong Sagot 1 Sagot 2

Paano nakatutulong Nakatutulong ang Maaaring sa panimula ay
ang sanaysay na sanaysay sa ________, sa gitna o katawan ay
magkaroon ng pamamagitan ng ____ at sa wakas ay
kamalayan sa kultura ________________ _____________.
at kaugalian ng isang _________________
bansa? _____________
_________________
_____________
_________________
_____________.

Suriin Natin
Matapos mong mabasa ang akdang sanaysay na Alegorya ng Yungib ni
Plato, natutunan at nabibigyan mo ng pagpapahalaga ito na nakatutulong
sa pagbuo ng sariling pananaw at paano ito magagamit upang magkaroon ng
kamalayan sa kultura at kaugalian ng isang bansa.

Panuto: Piliin at isulat sa sagutang papel ang letra ng tamang sagot.

1. Uri ng sanaysay ay nangangailangan ng maingat, maayos at mabisang
paglalahad at pinipili ang pananalita. Ang paksa ay pinag-uukulan ng
isang masusing pag-aaral.

a. Sanaysay c. Pormal na sanaysay

b. Di-Pormal na Sanaysay d. Pagsasalaysay

2. Uri ng sanaysay na may katangiang pagkamalapit o palagay ang loob ng

sumulat sa mambabasa maging sa ipinahihiwatig ng paksa o sa himig ng

8
 pananalita. Ito ay may malayang pamamaraan, karaniwan ang himig
parang nakikipag-usap sa kaibigan lamang.

a. Sanaysay c. Pormal na Sanaysay

b. Di-Pormal na Sanaysay d. Pagsasalaysay

3. Akdang pampanitikan na naglalahad ng pananaw at opinyon tungkol sa

tiyak na paksa.
a. Sanaysay c. Salaysay
b. Pagsasanay d. Paglalahad

4. Simbolismo ng Apoy
c. Tukso c. Panandaliang Kaligayahan
d. Init ng Pagtuklas c. Karanasan

5. Ibigay ang konsepto ng sanaysay ni Plato sa kanyang akdang “Alegorya

ng Yungib”.

a. Ayon kay Plato, ang konsepto ng mga bagay ay nasa isipan ng mga
tao mula kapanganakan, kanilang gamitin upang matuklasan.
b. Ayon kay Plato, ang yungib ang representasyon ng kabuuan ng tao,
katotohanan, karunungan, kapayapaan.
c. Ayon kay Plato, ito ay tungkol sa mga epekto ng edukasyon at
kakulangan. Batayan din ng pagkakaroon ng kamalayan at kaalaman
sa lipunang ginagalawan.
d. Lahat ng binanggit.

Payabungin Natin (Ikatlong Araw)

Gumupit o gumuhit ng larawan kaugnay sa isa sa mga isyung tinalakay sa

sanaysay na “Ang Alegorya ng Yungib.” Bumuo ng maikling talata na
nagpapaliwanag tungkol dito.

____________________________________________________________
_____________________________________________________________

9
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
RUBRIKS

Pagsulat ng Sanaysay Marka

25%
Pagbabaybay, pagbabantas, at balarila

Pagkakasunod-sunod ng mga kaisipan 25%

25%
Pagkakatagni-tagni ng mga pahayag
25%
Pagsunod sa Panuto

Payabungin Natin

Larawan ng Pagkatuto

Batay sa larawang nakita, ipaliwanag sa pamamagitan ng paggawa ng talata na

maaaring iugnay mo sa akdang nabasa at ng iyong karanasan gamit
ang mga salita sa paglalahad ng iyong pananaw tungkol sa napapanahong
isyung pandaigdig. (1talata).

Iginuhit ni Lyn Bongcales-Gedaro

__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________

RUBRIKS

Pagsulat ng Sanaysay Marka

25%
Pagbabaybay, pagbabantas, at
10
 balarila

Pagkakasunod-sunod ng mga 25%

kaisipan
25%
Pagkakatagni-tagni ng mga
pahayag
25%
Pagsunod sa Panuto
100%
Kabuuan=

Susi sa Pagwawasto

Subukin Natin

1. B
2. D
3. A
4. B
5. A

Paglinang ng Talasalitaan

1. Kweba
2. Larawan
3. Nakita
4. Masanay
5. Maliwanag

Pag-unawa sa akda

1. B
2. C
3. B
4. A
5. A

Suriin

1. C
2. B
3. A
4. D
11 5. A
 Sanggunian

Kagawaran ng Edukasyon. 2015. Filipino Modyul

aaral: Panitikang Pandaigdig. Pasig: Department of
Education- Instructional Materials Council Secretariat
(DepEd- IMCS), pahina 32-43.

Mga Ekspresiyon sa Pagpapahayag sa

Aralin
Konsepto
2 ng Pananaw
Ang paggamit ng mga ekspresyon sa pagpapahayag sa konsepto ng pananaw ay
nagbibigay bisa o impresyon sa isang sanaysay. Ito ang mga linyang ginagamit
kapag nagbibigay ng pananaw sa isang isyu o bagay.

Alamin Natin

Magandang araw sa iyo!

Malugod kitang binabati dahil matagumpay mong nasagot ang naunang

mga gawain.

Sa araling ito, malilinang ang iyong kakayahan sa pagbasa at pang-unawa

sa mga ekspresiyon sa pagpapahayag ng konsepto ng pananaw na makatutulong
para sa malalim na pag-unawa sa paksang nais ipabatid ng babasahing sanaysay.
Pagkatapos ng modyul na ito, ikaw ay inaasahang:
 Nagagamit ang angkop na mga pahayag sa pagbibigay ng sariling
pananaw (F10WG-Ic-d-59)

12
 Subukin Natin (Ikaapat na Araw)

Sagutin ang tamang angkop na ekspresyon ng bawat pahayag upang mabuo ang
Konsepto ng Pananaw sa bawat bilang.

1. ____________ nangyari iyon upang matauhan ang mga pagtutulog-

tulugan. Alin ang tamang isulat na ekspresyon na nagpapahiwatig ng
pagbabago o pag-iiba ng paksa?
a. Sa kabilang dako c. Sa ganang akin
b. Sa aking palagay d. Sa paniniwala
2. ____________ ang edukasyon ay kailangan ngayon kahit may
pandemya sapagkat hindi tumitigil ang pagkatuto ng mga kabataan.
Alin sa mga sumusunod ang angkop na ekspresyon na nagpapahiwatig
ng pagbabago o pag-iiba ng paksa.
a. Sa aking paniniwala c. Sa ganang akin
b. Sa aking pananaw d. Sa tingin ko
3. ____________ sa Konstitusyon 1987: Artikulo XIV, Seksyon 6, ang
Wikang Pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Anong ekspresyon
nagpapahayag ng pananaw ang angkop na gagamitin?
a. Ayon sa c. Batay sa
b. Sang-ayon sa d. Alinsunod
4. ______________ Plato, ang mga taong walang edukasyon ay parang
bilanggo sa isang kweba.
a. Ayon kay c. Batay
b. Sang-ayon sa d. Alinsunod kay

5. ___________ kailangan ang malawig na programa ng DSWD para sa

mga batang lansangan na karaniwang sangkot sa maraming krimen sa
kalsada.
a. Sa ganang akin c. Sa aking pananaw
b. Palagay ko d. Ayon kay

Aralin Natin

13
Pagtibayin ang Palagay
Batay sa larawan, dugtungan ang pahayag sa speech balloon ng iyong nabuong
konsepto, o pananaw gamit ang mga ekspresiyon ng pagpapahayag.

Sa aking Pananaw
_______________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________

Sa kabilang dako, _________________________________________________________

________________________________________________________________________________

Ayon sa, _________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

Sang-ayon sa,
_______________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

Inaasahan ko na nagkaroon ka ng kaalaman tungkol sa nakapaloob na pananaw

at kamalayang panlipunan taglay sa binasang bahagi ng sanaysay at mga
ekspresiyong ginagamit sa pagbuo ng sariling pananaw. Maaari mo nang
ipagpatuloy ang pag-aaral.

Gawin Natin

Alam mo ba na...

14
may mga ekspresiyong ginagamit sa pagpapahayag ng pananaw at nagpapahi-
watig ng pagbabago o pag-iiba ng paksa at/o pananaw?
1. Mga ekspresiyong nagpapahayag ng pananaw. Kabilang dito ang: ayon,
batay, para, sang-ayon sa/kay, ganoon din sa paniniwala/pananaw/akala ko,
ni/ng, at iba pa. Inihuhudyat ng mga ekspresiyong ito ang iniisip, sinasabi o
paniniwalaan ng isang tao.
Halimbawa :
a. Ayon, Batay, Sang-ayon sa

1. Sang-ayon sa Memorandum Order No. 20 : Series of 2013 ng

Commision On Higher Education na pinagtitibay ang pagkawala
ng Filipino bilang isa sa mga asignatura sa ilalim ng General
Education Curriculum o GEC sa taong 2016.
2. Batay sa Konstitusyon 1987: Artikulo XIV, Seksyon 6, ang
wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino.
3. Alinsunod sa tadhana ng batas at sang-ayon sa nararapat na
maaaring ipasya ng Kongreso, dapat magsagawa ng mga
hakbangin ang Pamahalaan upang ibunsod at puspusang itaguyod
ang paggamit ng Filipino bilang midyum ng opisyal na
komunikasyon bilang wika ng pagtuturo sa sistemang pang-
edukasyon.”
4. Ayon sa tauhang si Simoun sa El Filibusterismo, “Habang may
sariling wika ang isang bayan, taglay niya ang kalayaan.”

b. Sa paniniwala, akala, pananaw, paningin, tingin, palagay, ni/ ng

1. Sa paniniwala ko ang pagkakaroon ng isang mataas at matibay na
edukasyon ay isang saligan upang mabago ang takbo ng isang
lipunan tungo sa pagkakaroon ng isang masaganang ekonomiya.
Sa aking pananaw ang edukasyon ay kailangan ng ating kabataan
sapagkat ito ang kanilang magiging sandata sa buhay sa kanilang
kinabukasan.
Sa tingin ng maraming guro na ang pagkatuto ng mga mag-aaral
ay hindi lamang nakasalalay sa kanila kundi maging sa mga
magulang sa pagbibigay patnubay at suporta sa kanilang mga anak.

15
 c. Inaakala, Pinaniniwalaan, Iniisip
Pinaniniwalaan kong higit na dapat pagtuunan ng pamahalaan
ang isyu tungkol sa lumalalang kalagayan ng ating kalikasan.
Inaakala ng iba na hindi mahigpit sa pagpapataw ng kaparusahan
ang DENR kaya patuloy silang lumalabag sa batas pangkalikasan.
d. Sa ganang akin, Sa tingin, akala, palagay ko
Sa ganang akin, kailangang dagdagan pa ng mga pamahalaang
lokal ang pagbabantay sa kabataang nasa lansangan tuwing
hatinggabi dahil sa lumalalang krimen.
Palagay ko, kailangan ang malawig na programa ng DSWD para
sa mga batang lansangan na karaniwang sangkot sa maraming
krimen sa kalsada.
2. May mga ekspresiyong nagpapahiwatig ng pagbabago o pag-iiba ng
paksa at/o pananaw, tulad ng sumusunod na halimbawa. Gayunman,
mapapansing di tulad ng naunang mga halimbawa na tumitiyak kung sino ang
pinagmumulan ng pananaw, nagpapahiwatig lamang ng pangkalahatang
pananaw ang sumusunod na halimbawa:
a. Sa isang banda, Sa kabilang dako Sa isang banda,
mabuti na ngang nalalaman ng mamamayan ang mga
anomalya sa kanilang pamahalaang lokal nang sa gayo’y
masuri nila kung sino ang karapat-dapat na ihalal para
mamuno sa kanilang lungsod.
Sa kabilang dako, sa dami ng naglalabasang isyung
pampolitika hindi tuloy malaman ng sambayanan kung ano
ang kahihinatnan ng bansa sa kamay ng mga politikong
pinagkatiwalaang mamuno dito.
b. Samantala Samantala mamamayan mismo ang
makapagpapasya kung paano nila nais makita ang kanilang
bansa sa susunod na mga taon. Matalinong pagpapasya ang
kailangan kung sino ang karapat-dapat pagkatiwalaan ng
kanilang boto.
Sa aking pananaw ang edukasyon ay kailangan ng ating kabataan
sapagkat ito ang kanilang magiging sandata sa buhay sa kanilang
kinabukasan.

16
 Sa tingin ng maraming guro na ang pagkatuto ng mga mag-aaral
ay hindi lamang nakasalalay sa kanila kundi maging sa mga
magulang sa pagbibigay patnubay at suporta sa kanilang mga anak.
c. Inaakala, Pinaniniwalaan, Iniisip
Pinaniniwalaan kong higit na dapat pagtuunan ng pamahalaan
ang isyu tungkol sa lumalalang kalagayan ng ating kalikasan.
Inaakala ng iba na hindi mahigpit sa pagpapataw ng kaparusahan
ang DENR kaya patuloy silang lumalabag sa batas pangkalikasan.

d. Sa ganang akin, Sa tingin, akala, palagay ko

Sa ganang akin, kailangang dagdagan pa ng mga pamahalaang
lokal ang pagbabantay sa kabataang nasa lansangan tuwing
hatinggabi dahil sa lumalalang krimen.
Palagay ko, kailangan ang malawig na programa ng DSWD para
sa mga batang lansangan na karaniwang sangkot sa maraming
krimen sa kalsada.
2. May mga ekspresiyong nagpapahiwatig ng pagbabago o pag-iiba ng
paksa at/o pananaw, tulad ng sumusunod na halimbawa. Gayunman,
mapapansing di tulad ng naunang mga halimbawa na tumitiyak kung
sino ang pinagmumulan ng pananaw, nagpapahiwatig lamang ng
pangkalahatang pananaw ang sumusunod na halimbawa:
a. Sa isang banda, Sa kabilang dako
Sa isang banda, mabuti na ngang nalalaman ng mamamayan ang mga
anomalya sa kanilang pamahalaang lokal nang sa gayo’y masuri nila kung sino
ang karapat-dapat na ihalal para mamuno sa kanilang lungsod.
Sa kabilang dako, sa dami ng naglalabasang isyung
pampolitika hindi tuloy malaman ng sambayanan kung ano
ang kahihinatnan ng bansa sa kamay ng mga politikong
pinagkatiwalaang mamuno dito.
b. Samantala
Samantala mamamayan mismo ang makapagpapasya kung paano nila nais
makita ang kanilang bansa sa susunod na mga taon. Matalinong pagpapasya
ang kailangan kung sino ang karapat-dapat pagkatiwalaan ng kanilang boto.

17
 Sanayin Natin (Ikalimang Araw)

Kopyahin ang talata sa sagutang papel at salungguhitan ang ekspresiyong

ginamit sa pagpapahayag ng konsepto ng pananaw o ekspresiyong
nagpapahiwatig ng pagbabago o pag-iiba ng paksa o pananaw.
A. (1) Ang Pilipinas ay isang bansang arkipelago, kaya hindi katakatakang
ang mga pulo sa buong bansa ay tigib ng mga kayamanang-dagat na
maipagkakaloob ng iba’t ibang uri ng damong-dagat. (2) Sa isang pag-
aaral na isinagawa ni Dr. Gabino C. Trono Jr., isang propesor ng Botanya
sa Kolehiyo ng Sining at Agham ng Unibersidad ng Pilipinas, ipinakita
niya ang pangangailangang linangin ang kayamanang-dagat para
makatulong sa sumusulong na ekonomiya ng Pilipinas. (3) Ayon sa
kaniya, maraming damong-dagat na makikita sa dagat ng Piipinas
bagaman iilan pa lamang sa mga ito ang nalilinang para magkaroon ng
kabuluhang komersiyal.
B. (1) Sa kasalukuyan, ang pangunahing suliranin na kinakaharap ng
Morocco ay ang isyung pangkalikasan. (2) Ang polusyon sa bansa ay
isang salik na nagpapahirap dito. Ang tubig ay kontaminado ng dumi sa
alkantarilya o padaluyan. Higit pa dito, ang pagtagas ng langis ay hindi
natugunan nang maayos. (3) Ayon sa isang kritiko, ang isyung-
pangkalikasan ay hindi binibigyan nang seryosong tuon ng pamahalaan.
Sa tingin niya, makatutulong ang pagdaragdag ng irigasyon o patubig sa
kabukiran upang maiwasan ang pagkatuyo ng mga pananim na sanhi ng
pagpigil sa pagdaloy ng kontaminadong tubig.
C. (1) Ang eksportasyon ng mga kalakal ay may malaking naitutulong sa
pagpasok ng salaping dayuhan o dolyar sa bansa sapagkat kailangan ng
isang bansa ang dolyar upang ang napagbilhan ay ibibili naman ng kalakal
na hindi lokal na naipoprodyus. (2) Ang pagbili ng kalakal isang bansa
mula sa ibang bansa gaya ng langis at mga kaugnay na produkto ay
tinatawag na pag-aangkat o import. (3) Sa isang banda, masasabing
mahalaga ang ganitong hakbangin para sa isang maunlad na bansa.

Tandaan Natin

Bumuo ng mahahalagang konseptong natutuhan sa aralin sa pamamagitan ng

pagsagot sa mga tanong na nakatala sa kasunod na talahanayan. Magbigay ng

18
dalawang kasagutan sa bawat tanong. Isulat sa sagutang papel ang iyong
kasagutan.

Tanong Sagot 1 Sagot 2

Sa pagbuo ng sariling pananaw, Mabisa ang
Paano mabisang mabisang magagamit ang mga pagpapahayag ng
magagamit ang ekspresiyon sa pagpapahayag sa sariling pananaw sa
mga ekspresiyon sa pamamagitan ng pamamagitan ng
pagpapahayag ng ___________________________ ____________
sariling pananaw? ___________________________ _______________
___________________________ _______________
__________.

Suriin (Ikaanim na Araw)

A. Punan ng angkop na ekspresyon ang bawat pahayag upang mabuo

ang Konsepto ng Pananaw sa bawat bilang. Piliin ang sagot sa loob ng
kahon.

Sa ganang akin Batay sa Sa tingin ng Sa palagay ng

Ayon sa Pinaniniwalaan ko

1. _____Counsels on Diet and Food ay binanggit na ang mga tinapay na

tatlong araw nang nakaimbak ay mas mabuti sa ating katawan kung
ihahambing sa bagong luto at mainit na tinapay.
2. _____maraming Pilipino ang pagkapanalo ni Manny Paquiao sa sunod-
sunod niyang laban ay nangangahulugang maipagpapatuloy pa ni
Pacquiao ang kaniyang karera sa pagboboksing.
3. _____ang mga Pilipino ay higit na magiging mapanuri sa mga proyekto ng
pamahalaan matapos mabatid ang matinding korapsiyon ng ilang
politiko.
4. _____Department of Social Welfare and Development, mapanganib din sa
mga bata ang paglalaro ng mga marahas na internet game lalo na’t
nasa developmental stage pa lamang ang isang bata.
5. _____mga makakalikasan, kailangang mamulat kahit na ang pinakabatang
miyembro ng komunidad sa posibleng epekto ng climate change sa
sangkatauhan upang magkaroon ng kamalayan sa tamang pangangalaga ng
mundo.

19
 Payabungin Natin (Ikaanim na Araw)

Piliin at gamitin lamang ang angkop na pahayag na maaaring magamit sa

pangungusap sa paglalahad ng iyong pananaw tungkol sa napapanahong isyung
pandaigdig na nakasulat sa kahon. Sumulat ng isang talata na binubuo ng
limang pangungusap. Isulat ito sa sagutang papel.

Ayon sa Sa palagay ko Sa kabilang banda

Batay sa Sa ganang akin Sa kabilang dako
Sang-ayon sa Sa tingin ko Samantala

COVID - 19

________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________

Pagnilayan Natin

Panuto: Magbalik-tanaw patungkol sa nabasang akda, gumawa ng

replektibong sanaysay gamit ang ekspresiyon sa pagpapahayag ng pananaw at
ihambing ang ilang piling kaganapan sa nabasang akda sa kasalukuyang
karanasan na nararanasan mo sa panahon ng pandemya (COVID 19).
Sumulat ng dalawang talata (5-10 pangungusap). Isulat ito sa sagutang
papel.

________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
_____.
20
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
_______________________________________________________________.

Susi sa Pagwawasto

Subukin Natin

1. B
2. D
3. C
4. A
5. B

Suriin

1. Ayon sa
2. Sa tingin ng
3. Sa ganang akin
4. Batay sa
5. Sa aking palagay

21
 Sanggunian

Kagawaran ng Edukasyon. 2015. Filipino Modyul para sa Mag-

aaral: Panitikang Pandaigdig. Pasig: Department of
Education- Instructional Materials Council Secretariat
(DepEd- IMCS), pahina 32-43.

22
1