1

2.6 ∆ΙΑΙΡΕΣΗ ΚΛΑΣΜΑΤΩΝ

ΘΕΩΡΙΑ
1.
∆ιαίρεση φυσικών : Πολλαπλασιάζουµε τον διαιρετέο µε τον αντίστροφο του
∆ιαιρέτη.

2.
∆ιαίρεση κλασµάτων : Οµοίως πολλαπλασιάζουµε τον διαιρετέο µε τον
αντίστροφο του διαιρέτη.

3.
Σύνθετο κλάσµα : Είναι το κλάσµα που ένας τουλάχιστον από τους όρους του
είναι επίσης κλάσµα.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1.
Συµπληρώστε τα παρακάτω κενά
α α κ
α) : …= ⋅
β β λ
κ
β) : α = …
λ
γ) Σύνθετο κλάσµα λέγεται το κλάσµα που ένας …..είναι κλάσµα
δ) α : β = α⋅…
Προτεινόµενη λύση
α λ α κ
α) : = ⋅
β κ β λ
κ κ 1
β) :α = ⋅
λ λ α
γ) Σύνθετο κλάσµα λέγεται το κλάσµα που ένας τουλάχιστον όρος του είναι κλάσµα
1
δ) α : β = α⋅
β
 2

2.
Χαρακτηρίστε τις παρακάτω προτάσεις µε Σ αν είναι σωστές και µε λ αν είναι
λανθασµένες
α) Στην διαίρεση ισχύει η αντιµεταθετική ιδιότητα Λ
α α
β) : =1 Σ
β β
α κ µ α κ ν
γ) :  :  =  : ⋅ Λ
β λ ν β λ µ
3 3
δ) 5 : =5 Λ
4 4
α
α⋅δ γ
ε) = Σ
β⋅γ β
δ
Προτεινόµενη λύση
α)
3 1
Όχι , αφού 12:3 = 4 ενώ 3:12 = = Πρόταση λάθος
12 4
β)
Ναι , διότι αν ο διαιρετέος είναι ίσος µε τον διαιρέτη, το πηλίκο είναι 1
Πρόταση σωστή
γ)
α  κ µ  α  κ ν  α κν α λµ αλµ
: : = : ⋅ = : = ⋅ =
β  λ ν  β  λ µ  β λµ β κν βκν
 α κ  ν  α λ  ν αλ ν αλν
 : ⋅ =  ⋅ ⋅ = ⋅ =
 β λ  µ  β κ  µ βκ µ βκµ
Πρόταση λάθος

δ)
3 3  3  3  20 3  3 23 3 23 4 23
5 : =5 + : =  +  : = : = ⋅ = Πρόταση λάθος
4 4  4 4  4 4 4 4 4 4 3 3
ε)
α
γ α⋅δ
= Πρόταση σωστή
β β⋅γ
δ
 3

3.
Να βρείτε τα εξαγόµενα
2 3 4 7 35 6 3 5
α) : β) : γ) : δ) :
10 8 9 10 41 9 4 16
Προτεινόµενη λύση
2 3 2 8 16 8 4 7 4 10 40
α) : = ⋅ = = β) : = ⋅ =
10 8 10 3 30 15 9 10 9 7 63
35 6 35 9 35 3 105 3 5 3 16 3 16 4 12
γ) : = ⋅ = ⋅ = δ) : = ⋅ = ⋅ =
41 9 41 6 41 2 82 4 16 4 5 41 5 5

4.
Να βρείτε τα εξαγόµενα
2 7 15 7
α) 4 : β) :2 γ) 5 : δ) :14
10 10 18 9
Προτεινόµενη λύση
2 10 7 7 1 7
α) 4 : = 4 ⋅ = 20 β) :2 = ⋅ =
10 2 10 10 2 20
15 18 18 7 7 1 71 1 1
γ) 5 : = 5⋅ = =6 δ) :14 = ⋅ = ⋅ =
18 15 3 9 9 14 9 14 2 18

5.
Να βρείτε τα εξαγόµενα

1 1 1 1 20 20
α) : και : β) :12 και 12 :
2 3 3 2 6 6

35 3 3 35 1 3 3 1
γ) : και : δ) : και :
8 4 4 80 8 5 5 8
Τι παρατηρείτε ;
Προτεινόµενη λύση
α)
1 1 1 3 3 1 1 1 2 2
: = ⋅ = και : = ⋅ =
2 3 2 1 2 3 2 3 1 3
β)
20 20 1 20 5 1 5 20 6 6 18
:12 = ⋅ = ⋅ = και 12: = 12 ⋅ = 3⋅ =
6 6 12 6 12 3 18 6 20 5 5
γ)
35 3 35 4 35 3 35 6
: = ⋅ = και : =… =
8 4 8 3 6 4 8 35
 4

δ)
1 3 1 5 5 3 1 24
Οµοίως : = ⋅ = και : =…=
8 5 8 3 24 5 8 5
Παρατηρούµε ότι τα εξαγόµενα σε κάθε ζεύγος πράξεων είναι αντίστροφα κλάσµατα

6.
Να γίνουν οι παρακάτω πράξεις
2 5 3 2 5 3 2 5 3
α) + + β) + ⋅ γ) + :
9 8 4 9 8 4 9 8 4
17 1 2 17 1 2 17 1 2
δ) − + ε) − ⋅ στ) − :
20 5 8 20 5 8 20 5 8
Προτεινόµενη λύση
α)
2 5 3 16 45 54 115
+ + = + + =
9 8 4 72 72 72 72
β)
2 5 3 2 15 64 135 199
+ ⋅ = + = + =
9 8 4 9 32 288 288 288
γ)
2 5 3 2 5 4 2 5 41 2 5 4 15 19
+ : = + ⋅ = + ⋅ = + = + =
9 8 4 9 8 3 9 82 3 9 6 18 18 18
δ)
17 1 2 34 8 10 26 10 36 9
− + = − + = + = =
20 5 8 40 40 40 40 40 40 10

ε)
17 1 2 17 2 17 1 16 4
− ⋅ = − = − = =
20 5 8 20 40 20 20 20 5

στ)
17 1 2 17 1 8 17 4 17 16 1
− : = − ⋅ = − = − =
20 5 8 20 5 2 20 5 20 20 20
 5

7.
Να µετατρέψετε τα παρακάτω κλάσµατα σε απλά
1 3 3 1
5+ −1 +
5 2
α) β) γ) 2 δ) 2 4
17 17 5 5 1
−2 :17 +2 +
4 4 7 3 6
Προτεινόµενη λύση
α)
5
5 5 5 4 ⋅ 5 20
= = = 1 = =
17
−2
17 8 9
−
9 1 ⋅ 9 9
4 4 4 4 4
β)
1 10 1 11
5+ +
2 = 2 2 = 2 = 4 ⋅11 = 42 ⋅11 = 22
17 17 1 1 1 ⋅ 2 1 ⋅ 21
:17 ⋅
4 4 17 4
γ)
3 3 2 1
−1 −
2 1⋅ 7 7
= 2 2 = 2 = =
5 5 14 19 19 ⋅ 2 38
+2 +
7 7 7 7
δ)
3 1 6 1 7
+ +
2 4 = 4 4 = 4 = 6 ⋅ 7 = 63 ⋅ 7 = 21
5 1 10 1
+ +
11 4 ⋅11 42 ⋅11 22
3 6 6 6 6

8.
3
Μία λεκάνη χωράει 15 λίτρα νερό και µία κανάτα χωράει του λίτρου νερό.
4
Να βρείτε µε πόσες κανάτες νερό γεµίζει η λεκάνη
Προτεινόµενη λύση
3 4
15 : = 15⋅ = 20 κανάτες
4 3
 6

9.
Να υπολογίσετε τα εξαγόµενα
1 1 3 2 3 1 1  2 1  1 1
α) 5 : β) 3 : 2 γ)  +  : ⋅  4 − 2  δ) :4 : 
2 3 4 9 4 2 2  3 2  7 3
Προτεινόµενη λύση
α)
1 1  1  1  10 1  11 33
5 : = 5 +  : = + ⋅3 = ⋅3=
2 3  2 3  2 2 2 2
β)
3 2  3  2   12 3   18 2 
3 :2 = 3+  :2 +  = +  : + =
4 9  4  9  4 4  9 9
15 20 15 3 9 27
= : = ⋅ =
4 9 4 20 4 16
γ)
3 1 1  2 3 2 1   2 
 +  : ⋅ 4 − 2  = +  : ⋅ 4 −  2 +  =
4 2 2  3 4 4 2   3 
5   6 2 
= ⋅2⋅ 4 −  + =
4   3 3 
5  8
= ⋅2⋅ 4 −  =
4  3
5  12 8  5 4 5 41 10
= ⋅2⋅ −  = ⋅2⋅ = ⋅2⋅ =
4  3 3 4 3 41 3 3
 7

10.
Να γίνουν οι πράξεις
4 25 4 1
⋅ +
4 2
α) + β) 5 3 γ) 5 15
3 1+ 2 2 14
⋅
5 2
−
7 7 3 7 3
Προτεινόµενη λύση
α)
4 2 4 2 4 2 4 14 12 14 26
+ = + = + = + = + =
3 1+ 2 3 7 + 2 3 9 3 9 9 9 9
7 7 7 7
β)
4 25 4 25 5 20
⋅ ⋅
5 3 = 51 3 = 3 = 20 ⋅ 3 = 5
2 14
⋅ 2 14 2 4 4⋅3
⋅
7 3 71 3 3
γ)
4 1 12 1 13
+ +
5 15 = 15 15 = 15 = 21 ⋅13 = 217 ⋅13 = 91
5 2
−
15 14
−
1 15 ⋅1 15 5 ⋅1 5
7 3 21 21 21

11.
Θέλουµε να συσκευάσουµε 12 λίτρα κρασί σε µπουκάλια που το κάθε ένα χωράει
7
του λίτρου. Πόσα µπουκάλια θα χρειαστούµε ; Θα γεµίσουν όλα τα µπουκάλια ;
10
Προτεινόµενη λύση
7 10 120 7 ⋅17 + 1 7 ⋅17 1 1 1
12: = 12⋅ = = = + = 17 + = 17
10 7 7 7 7 7 7 7
Εποµένως θα χρειαστούµε 18 µπουκάλια, εκ των οποίων τα 17 θα γεµίσουν και το
1
18ο θα περιέχει κρασί ίσο µε το του όγκου του.
7
 8

12.
4
Τρείς άνθρωποι µοιράστηκαν το ποσό των 1400 €. Ο πρώτος πήρε τα του
7
ποσού. Αν τα χρήµατα που πήρε ο πρώτος ήταν διπλάσια των χρηµάτων που πήρε
ο δεύτερος και τετραπλάσια των χρηµάτων που πήρε ο τρίτος , να βρείτε
α) Ποιο κλάσµα του συνόλου των χρηµάτων πήραν ο δεύτερος και ο τρίτος µαζί
β) Πόσα χρήµατα πήρε ο καθένας ;
Προτεινόµενη λύση
α)
4 7 4 3
Αφού ο πρώτος πήρε τα του ποσού οι δύο άλλοι πήραν τα − = του ποσού
7 7 7 7
β)
4
⋅1400 = 800 εποµένως ο πρώτος πήρε 800 €.
7
Ο δεύτερος πήρε 400 € και ο τρίτος 200 € .