– కృత ప  

5వ తరగ (పథమ ష)

వ - 1 
1) నశరణ ర మం
మ
వ -2 

2) సంవత రం 2020-21
ఠం - 1 : మన ం
ఠం - 2 : ద ట

ాష ప ధన ణ సంస,
ెలం ాణ, ద ాబ .
 కృతజత

తెలంగాణ రాషట్రంలో లాకడౌన కొనసాగుతునన్ సమయంలో విదాయ్రుథ్లకు లబిధ్

చేకూరచ్డానికి రాషట్ర విదాయ్పరిశోధన శిక్షణాసంసథ్ 2 నుండి 10వ తరగతి వరకు అనిన్

సబజ్కుట్లలో కృతయ్పతార్లను రూపొందించింది. వీటి రూపకలప్న కోసం పోర్తస్హించిన

రాషట్ర విదాయ్శాఖామాతుయ్లు శీర్మతి పి. సబితా ఇందార్రెడిడ్ గారికి; దిశానిరేద్శం చేసిన పర్తేయ్క

పర్ధాన కారయ్దరిశ్, విదాయ్శాఖ శీర్మతి చితార్రామచందర్న ఐ.ఏ.ఎస. గారికి; పాఠశాల

విదాయ్శాఖ సంచాలకులు, శీర్మతి ఏ. శీర్దేవసేన గారికి పర్తేయ్క ధనయ్వాదాలు.

అలాగే వీటి రూపకలప్న కోసం సామాజిక మాధయ్మాలు, ఆనలైన విధానాల దావ్రా

ఎపప్టికపుప్డు చరిచ్ంచి కృతయ్పతార్లను రూపొందించిన విషయనిపుణులకు, ఎడిటింగ

చేసిన సభుయ్లకు మరియు వీటిని అందంగా డి.టి.పి., లే అవుట & డిజైన చేసిన డి.టి.పి.

ఆపరేటరల్కు రాషట్ర విదాయ్పరిశోధన శిక్షణాసంసథ్ పకాష్న హృదయపూరవ్క ధనయ్వాదాలు.

ఆగసు, 2020 సం లక ల ,
ద ాబ దు. ఎ . ి.ఇ.ఆ .ట, ెలం ాణ
 అ వృ క

పర :

మ . , క , ఎ . .ఇ.ఆ . ., లం ణ, ద .

స ఇ -

శీర్మతి డా. గటుట్ తిర్వేణి, భాషోపాధాయ్యిని, ఎస.సి.ఇ.ఆర.టి., తెలంగాణ, హైదరాబాదు.

శీర్ పసుల పర్తాప, పార్థమిక పాఠశాల గిమమ్, జైనత (మం), ఆదిలాబాదు జిలాల్.
శీర్ బలగం రామోమ్హన, ఎం.పి.యు.పి.ఎస, కిరుగ్ల (కె), బాసర, నిరమ్ల జిలాల్.

సమన యకర

శీర్మతి తహసీన సులాత్న, పొర్ఫెసర & హెడ, సి&టి డిపారుట్మెంట, ఎస.సి.ఇ.ఆర.టి., తెలంగాణ, హైదరాబాదు.
శీర్మతి డా. గటుట్ తిర్వేణి, భాషోపాధాయ్యిని, ఎస.సి.ఇ.ఆర.టి., తెలంగాణ, హైదరాబాదు.

సం ద

శీర్ సువరణ్ వినాయక, ఎస.సి.ఇ.ఆర.టి. తెలంగాణ, హైదరాబాదు.

క స

శీర్ డి. కనన్యయ్, ఎస.సి.ఇ.ఆర.టి., తెలంగాణ, హైదరాబాదు.

 
 5వ తరగ (పథమ ష) -
(4వ తరగ వనల )

వ -1
షయ క

క.
ాఠం ర షయం / వన
సం. సంఖ

1 పదజ లం, ా కరణ ం ాల చదువడం, ాయడం 1‐2

2 పదజ లం, ా కరణ ం ాల చదువడం, ాయడం 3‐4

3 పదజ లం, ా కరణ ం ాల   చదువడం, ాయడం 5‐6

4 పదజ లం, ా కరణ ం ాల   చదువడం, ాయడం 7‐8

5 పదజ లం, ా కరణ ం ాల చదువడం, ాయడం 9‐10

6 ెలం ాణ భ
ౖ వం చదువడం, ాయడం – య చ 11‐12
జతపరచడం, పటక ప ంచడం

7 పరమ నందయ ష ల చదువడం, ాయడం – ాచ త ప లను 13‐14

గ ంచడం, పశ లక జ ాబ ల గ ంచడం

8 యకచ చదువడం, ాయడం – ాచ ఖ ల 15‐16

ప ంచడం, పశ లక జ ాబ ల గ ంచడం

9 ేశమ ను ంచుమ చదువడం, ాయడం – య చ ఖ ల 17‐18

ప ంచడం, త ప లను గ ంచడం

10 కల చదువడం, ాయడం – ాచ పశ లక 19‐20

జ ాబ ల గ ంచడం, ఖ ల ప ంచడం

11 సుమ శతకం చదువడం, ాయడం – పద ా లను వర స 21‐22

కమంల ాయడం, ా త న పద ా
ాయడం, వ ారక ప ల ాయడం

12 ను... వ చదువడం, ాయడం – ాచ పశ లక 23‐24

జ ాబ ల గ ంచడం, ఖ ల ప ంచడం
క.
ాఠం ర షయం / వన
సం. సంఖ

13 ఎల క ందు చదువడం, ాయడం – యం చ ప ల 25‐26

ాయడం, ఖ ల ప ంచడం, ాస ప లను
గ ంచడం

14 బ మ గ రం చదువడం, ాయడం – ాను చ పశ లక 27‐28

జ ాబ ల గ ంచడం, త ప ల గ ంచడం

15 మ టల పయ ణం చదువడం, ాయడం – ాచ ఖ ల 29‐30

ప ంచడం, త ప ల గ ంచడం

16 చదువడం, సృజ త కత సర చ పశ లక జ ాబ ల గ ంచడం. 31‐32

17 చదువడం, సృజ త కత అప త యం చ పటక ప ంచడం, యం 33‐34

ంచడం

18 చదువడం, సృజ త కత ాచ పశ లక జ ాబ ల గ ంచడం, లఖ 35‐36

ాయడం

 
 5వ తరగ (పథమ ష) -
సంవత రం 2020-21 ( వ – 2)
షయ క

క.సం.  ాఠం ర   కృత పతం ‐  వరణ  

ా ం న ామ ా ల – అభ సన ఫ ల 1 

1. ఉను కరణ తం –  చూ ి ప ల ాయడం; ఇ న

2 
ాను చ ఖ ల ప ంచడం 

2. అర సంగహణం/ ిలల ఇట ేయం – ాఠం తం చూ ి

లక సంబం ం న ప ల యంల గ ంచడం; ఇ న 3 
ప లను గ ంచడం 

3. ా ా ంశ షయం – యం ఆ రం ా ప లను జతపరచడం;

4 
ఇ న పశ క ఆల ం ంతం ా జ ాబ ాయడం 

4. ా ా ంశ షయం – ఇ న ా త న య ా లను
గ ంచడం; ఇ న పశ క ఆల ం ంతం ా జ ాబ 5 
ాయడం 

5. ా ా ంశ షయం – య ా లను వర స కమంల ాయడం;

1 మన జం 6 
ఇ న పశ లక ఆల ం ంతం ా జ ాబ ల ాయడం 

6. ాళం ా చదువడం–అరం ేసు ెప డం, ాయడం –

య పంక లను యంల గ ం , వర స కకమంల ాయడం;
7‐8 
ఇ న ాస ప లను గ ంచడం; అప త ా చ
పశ లక జ ాబ ల ాయడం 

7. ీ యరచన – ఇ న పశ లక ఆల ం ంతం ా జ ాబ ల
9‐10 
ాయడం 

8. సృజ త కత – ఇ న అంశం ౖ ల ాయడం 11‐12 

9. పదజ లం – ా ా ల ఆ రం ా ప ల ాయడం; ప లక
13‐14 
అ ాల ాయడం

10. షను గ ం ెల సుక ం ం – మ ాచక, సర మ,

15‐16 
షణ, య ప ల పటకల ాయడం
క.సం.  ాఠం ర   కృత పతం ‐  వరణ  

ా ం న ామ ా ల – అభ సన ఫ ల 17 

11. ఉను కరణ తం – తం ఆ రం ా పశ లక జ ాబ ల

18 
ాయడం 

12. అర సంగహణం/ ిలల ఇట ేయం – ాచ ా ా లక

స ప లను గ ంచడం; సమ రక ప ల గ ంచడం; 19 
ఇ న ప ల గ ంచడం 

13. ా ా ంశ షయం – ా చ ా ా లను స ేయడం;

20 
ఇ న పశ క ఆల ం ంతం ా జ ాబ ాయడం 

14. ా ా ంశ షయం – ా చ పటక ప ంచడం; ఇ న

21 
పశ క ఆల ం ంతం ా జ ాబ ాయడం 

15. ా ా ంశ షయం – ాచ పశ లక జ ాబ ల ాయడం;

22‐23 
ఇ న పశ లక ఆల ం ంతం ా జ ాబ ల ాయడం 
2 యద గట
16. ాళం ా చదువడం–అరం ేసు ెప డం, ాయడం –
ాఠం చ పటక ప ంచడం, పశ లక జ ాబ ల ాయడం,
24‐25 
పశ లక జ ాబ ల ాయడం; ాచ పశ లక జ ాబ ల
ాయడం 

17. ీ యరచన – ఇ న పశ లక ఆల ం ంతమ టల

26‐27 
జ ాబ ల ాయడం 

18. సృజ త కత – సర తయ ర ేయడం 28‐29 

19. పదజ లం – ర ా ఉన ప లను గ ంచడం; ంత ా ాల

30‐31 
ాయడం; పటకల ప ల ా ాల ాయడం

20. షను గ ం ెల సుక ం ం – ా ాల చ

య ప లను పటకల ాయడం; ా ాల చ ాల లను 32‐33 
గ ంచడం
 
 వ - 1 

నశరణ ర మం
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT
|ü⁄qX¯Ãs¡D ø±s¡´Áø£eT+ ` ‘Ó\T>∑T
5e ‘·s¡>∑‹ ` Á|ü<∏äeT uÛ≤wü
n+X¯+: |ü<C
ä ≤\+, yê´ø£sD
¡ ≤+XÊ\T 1e ø£è‘·´|ü‘
Á e· TT
|ü<äC≤\+
n) øÏ+~ yêø±´\˝À ^‘· ^dæq |ü<ëìøÏ dü¬s’q nsêúìï >∑T]Ô+#·+&ç.
1. ã+‹ Äø£è‹ >∑T+Á&É+>± ñ+~.
m) Äø±s¡+ _) $ø±s¡+ dæ) n~Ûø±s¡+
2. H˚qT õ˝Ò;\T n$T‘·+>± Çwüº|ü&É‘êqT.
m) ‘·≈£îÿe>± _) ø=~›>± dæ) m≈£îÿe>±
3. <äX¯s¡<∏äTì q+<äqT&ÉT lsêeTT&ÉT
m) ø=&ÉT≈£î _) eTqTeT&ÉT dæ) n\T¢&ÉT
4. ã‘·Tø£eTà Ä≥ Ä&çq ‘·sê«‘· #Ós¡Te⁄˝À ìeT»®q+ #˚kÕÔs¡T
m) nqT|ü⁄≥ _) rdüT≥ dæ) #·÷#·T≥
5. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ _Ûqï dü+düÿè‘·T\≈£î Á|ür‹
m) Á|üX¯+dü _) Á|üdæ~Δ dæ) Á|üeTTK+

Ä) øÏ+~ >∑fi¯fl˝À ø=ìï |ü<ësêú\THêïsTT. yê{Ïì sêj·T+&ç.

>∑T õ u≤ bı+
˝≤ ˝Ò <äT >∑
uŸ _ cÕ *
C≤ l ø£+ &é
yéT bÕ j·T dü+
\ &ÉT¶ ø√ yê

1
 > ]+ +< +
| , > | +&.
+
+ | + <+& +
+ > +#+ |+#+ & + &

, , µ +{
! | > ++#+&.

1. , .

2. # .

3. .

4. .

5. , .

2
 , +>± ,
+
+: | +,
+
| > +#+&.
1. .
)# _) )
2. =+& .
)< + _) < + )< +
3. | < > .
) _) > )| +
4. |+& | | .
) + _ + ) +
5. # .
)# _) )

> . +&.

+
>± & +

3
 > ]+ +< +
>± µ +{ !
| # | +&.

| |

| > +#+&.
1. | + . | +.

2. , , . .

3. >± . >± .

4. |[ . .

5. > . .

4
 , +>± ,
+
+: | +,
+
| +&.
1. +
2. +
3.
4.
5.
| +< +& # +, +& # +
| < . +&.
:| >

+| +&

+>
| > +#+&.
1. # >± .
)# _) )
2. .
) + _) ) +

5
 > ]+ +< +
) | | µ +{ !
# +&.

+ |

> +#+&.
1. |+& .
2. .
3. # .
4. _ ]| .
5. +& # .
, , > | +&.
.
. # . . .
+< 5 # . +< .
+# .
+ +

6
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT
|ü⁄qX¯Ãs¡D ø±s¡´Áø£eT+ ` ‘Ó\T>∑T
5e ‘·s¡>∑‹ ` Á|ü<∏äeT uÛ≤wü
n+X¯+: |ü<C
ä ≤\+, yê´ø£sD
¡ ≤+XÊ\T 4e ø£è‘·´|ü‘
Á e· TT

|ü<äC≤\+
n) øÏ+<ä Ç∫Ãq |ü<ë\‘√ y˚s¡Ty˚s¡T nsêú\T e#˚Ã˝≤ yêø±´\T sêj·T+&ç.
ñ<ë: m+&É˝À q&ç∫q|ü&ÉT #Ó|ü\T y˚düTø√≈£î+fÒ ø±\T≈£î u§ã“\T ekÕÔsTT.
Hê≈£î ø£<∏ä #Ó|ü
ô|s¡T>∑T
‘Ó\T|ü⁄
≈£\T>∑T

Ä) øÏ+~ |ü<ë\‘√ kı+‘· yêø±´\T sêj·T+&ç.

1. kÕVü≤dü+
2. düTK+
3. y˚\TŒ
4. uÛ≤dæ\T¢≥
5. ì»+
Ç) øÏ+~ |ü<ë\˝À eTT+<äT qT+&ç #·~$‘˚ ˇø£ ns¡ú+, yÓqTø£ qT+&ç #·~$‘˚ eTs=ø£ ns¡ú+
e#˚Ã |ü<ë\T <ë– ñHêïsTT. yê{Ïì sêj·T+&ç.
|ü+#Ó eTT&ÉT‘·
z&É ‘·T+>∑

7
 +&

> ]+ +< +
> || +µ +{ !
| > +#+&.
1. >+< # >± .
2. .
3. | > .
4. +& _ + .
5. >± .
6. # >± .

, , , | µ +{ .
> +#+&.
1. + .
2. ! > _ >± | .
3. +# .
4. ! +> .
5. ! +< .

8
 , +>± ,
+
+: | +,
+
| # +&. +& | +&.
>=|
+|
+

| +&.

| > +#+&.
1. # .
)< + _) + )
2. | + .
) _) + ) +

9
 > ]+ +< +
| # +&. > +#+&.
1. +| |& .
) _+< (| )
_) +( )
) +
2. +{ > .
) . (| ) ),( )?( +)
3. +& > ?
). ), )?
4. +& > ?
). )? )!
5. > < ]| < +&.
+ (,)
_+< (!)
+ (?)
+ (.)

10
 , +>± ,
+
+ : +>± +
+
# +&. | +&.
+>
# |
<
+>±

# +&. | | ]+#+&.

|]<
#
+>±
+. +
1.
2.
3. #
4. +>±

11
+
# ! > +{ +<
+# > ]+ +&.

# > ]+ ! > #
> ]+ +&.

12
 , +>± ,
+
+ :| +<
+
# +&. > +#+&.
+< | +& . +< | }]
. + # | .
< . +< # >± . < µµ
>± | >± .
1. | +< | +& ( )
2. +< . ( )
3. + | . ( )
4. < . ( )
5. +< # >± < >±
>± . ( )
# +&. > +&.
+< +< < +# < =# .
+ ]# +| < +µµ &= .
µµ . +< < . +< + < ?µµ
+ . +& |& .
+< >± .
1. < , +# ?

2. | +< +< ?

13
3. >± ?

4. + + ?

5. >± +< ?

) | +< >± +# !
+< , +< >± +&.

µµ # !
# +&.

14
 , +>± ,
+
+ :
+
# +&. + +&.
+ > +& . < |
]+ . .
>± +# =+ . +# > + < ±| >±
+# =+ . +& # ,< + .
1. | + +& .
2. > ]+
3. .
4. < ±| >± +# .
5. |+& # .
# +&. > +&.
+ . +# , #
+# . !
+# | + .> ,
+< .
1. + ?

2. > +# +# ?

3. > , ]# +# ?

15
 4. > # | + ?

5. +< +< ?

+>± +{ + ! > +{ +>±

+& > ]+ +&.

) > # +< ! > #

+< +< +&.

16
 , +>± ,
+
+ :< +#
+
# +&. | ]+#+&.
+#
|+#
|{
|
|
+& +&
+&
1. <
2.
3.
4. +&
5. +&
# +&. > +#+&.

>=| #
,
#
1. < +< >=| # ( )
2. # . ( )
3. + ( )

17
 4. ( )

5. < ( )

+
µµ +&.

+>± ?

) # | < +< ?

18
 , +>± ,
+
+ : ] 10
+
# +&. > +#+&.
| . # |
. | , | .| +
°# . +# # . |
>± ]+ . | +# .
1. # | ?
) | _) | )| |
2. | ]+ ?
) _) )
3. +# ?
)# _) )
4. | +# ?
) | + _) | + ) | +
5. | + ?
)< _) < )|
# +&. | ]+#+&.
, +# +# +& >
+&, | |+& +& # . / +# # , ,
+& # , , # # .
. , ± +&
> + .

19
 1. +# +& +&
2. > +&, |+& +& # .
3. # , , +& ,
, # # .
4. + .
5. +& .

+
) # + > +&.

>± . # >±
µµ >±+ >± . +< +&.

+{ < +{ ? +< +&.

20
 , +>± ,
+
+ : + 11

+
| | +&.
>
>
+&

| # +&. | | +&.
|{ |

.
+: < .

| # +&. | | | <
. +&.
( +, , +, +, )

< #

< .

21
 # . =+< . ]+# . +<
+&.

+>± µµ +{ ! +
+< +&.

22
 , +>± ,
+
+ : ... > 12
+
# +&.
+>± +< | .
. .1 700
>±< µµ +# . #
+& ±µ +< # >=|
+>± .
1. +>± ] ?

2. _ ?

3. >±< , +# ?

4. > + ?

5. ? +<+ ?

# +&. | ]+#+&.
+ . +# + .
. > ]. +< +.
| >+>± < + +# < .
+< >+>µµ | . µ +{ .
+< >± +{ .

23
 1. .
2. > ] +
3. < >+>
4. > ] +{ .
5. µ >±

) > ] ! > >±

+&.

) > ] + ! +
+&.

+ +& +# +&.

24
 , +>± ,
+
+ : +< 13
+
+# +&. +& / |+& +&.
#
|
+{ +& =#
|

+# +&. | ]+#+&.

+#
+# }>
|
< +&
_

1. >
2. }>
3.
4. > +&
5.

25
Ç) øÏ+~ π>j·T+ #·<äTe+&ç. ÁbÕdü |ü<ë\T >∑T]Ô+∫, sêj·T+&ç.
m\Tø£ e∫à |æ*¢u≤e H˚eTqqïB?
n\Tø£ M&ç ‘·q sTT+{ÏøÏ s¡eTàqqïB
ndü\T |æ*¢ n*– j˚T\ ≈£Ls¡T#·TqïB
m\Tø£ |æ\¢ mqï&˚$T ô|≥º˝Ò<ä˙
$+<äT#˚‘·T H˚&ÉT ˙e⁄ s¡eTàqqïB
m\Tø£ e÷≥˝≤≈£î |æ*¢ qe⁄«ø=qïB

sêj·T&É+
n) MT Ç+{ÏøÏ n‹~∏ eùdÔ m˝≤ >ös¡$kÕÔs√ sêj·T+&ç.

Ä) MTs¡T @ @ dü+<äsꓤ\˝À $+<äT uÛÀ»HêìøÏ yÓfi≤fls¡T? nø£ÿ&É @y˚T$T ñ+{≤sTT?

26
 , +>± ,
+
+ : > + 14
+
# +&.
,| +{ .
> . +> +> .
,] +>±]+# . # > |
>± +# .
1. ?
) ,| _) # , _+< ) #+# , >
2. ?
) _) > + )|
3. ?
) _) )
4. > +>±]+# ?
) ,] _) | , ) +> ,
5. > |{
)< _) ) |
# +&. > +#+&.
>± +& . |< |< +& .
. +>± .>
. >± + # . ,
> .

27
 1. sêeTT\eTà yêfi¯fl Hêqï bı{Ϻ>± ñ+&˚yê&ÉT ( )
2. sêeTT\eTà yêfi¯fl Hêqï≈£î ô|<ä› MTkÕ\T+&˚$ ( )
3. sêeTT\eTà yêfi¯fl neTà ≈£î#·TÃ\ ˝…Vü≤+>± y˚düT≈£îH˚~ ( )
4. sêeTT\eTà yêfi¯fl neTà >∑\>∑\˝≤&˚ q>∑\T ô|≥Tº≈£îH˚~ ø±<äT ( )
5. sêeTT\eTà ∫qï >∑¬>Zs¡ y˚düTø=H˚~ ( )
d”«j·Ts¡#·q
n) MTs¡T @ edüTÔe⁄\‘√ m˝≤ Ä&ÉT≈£î+{≤y√ ‘Ó\T|ü⁄‘·÷ sêj·T+&ç.

Ä) sêeTT\eTà neTà e÷≥ $ì u§eTàqT Ç∫Ãy˚dæ+~ø£<ë! n˝≤ MTs¡T ≈£L&Ü neTà

e÷≥ $ì #˚dæq |üqT\ >∑T]+∫ sêj·T+&ç.

28
 , +>± ,
+
+ : + 15
+
# +&.
(PIN) +& µµ. +&
, +& , ]
.| +>± < >±
, , , < |+| +.
# < ] ] # +.
1. | (PIN)

2. | .
3. +& .
4. ] .
5. +# +{ .
# +&. > +#+&.
+# |< . < ±
. ±< # . + <
+ |+|+# . +| +& ,
< |+| . +| # .
1. +# . ( )
2. ± . ( )
3. < + |+| . ( )
4. +| +# . ( )
5. # . ( )

29
 +
! >
+# > ]+ +&.

) & +# +# ! |< #
+ > ]+ , ] +< > ]+ +&.

30
 , +>± ,
+
+: # +, 16
+
# +&. > , +&.
< +
+, +
+
< + : 02.04.2021
+< +>± . +<
, ]+ +< .

+ > : 02.04.2021
+: + 12.00 >
+: < +, +, +
< +,
+.

1. < > ]+ ?

2. +< + +# .

3. + > ?

4. + ?

5. ]| ?

31
}] > > ]+ # +&.

32
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT
|ü⁄qX¯Ãs¡D ø±s¡´Áø£eT+ ` ‘Ó\T>∑T
5e ‘·s¡>∑‹ ` Á|ü<∏äeT uÛ≤wü
n+X¯+: #·<Tä e&É+, düè»Hê‘·àø£‘· 17e ø£è‘·´|ü‘
Á e· TT
#·<äTe&É+
n) øÏ+~ >π j·T+ #·<Tä e+&ç. ãT&ÉT>∑T\T/ |æ\\¢ T @+ #˚kÕÔs√ #Ó|Œü +&ç. øÏ+~ |ü{øºÏ ˝£ À sêj·T+&ç.
|æ&ÉT>∑T\+
y˚T+ ãT&ÉT>∑T\+ ˆˆ
ì+–øÏ H˚\≈£î ì#ÓÃq\+
$X¯«Áù|eT≈£î yês¡düT\+ ˆˆ
ã+ø£eT{Ϻ‘√ ã+&É¢qT #˚kÕÔ+
ÇdüTø£‘√H˚ y˚T+ ø√≥\T ø£&É‘ê+ ˆˆ
sê$ Ä≈£î\‘√ ã÷s¡\T #˚kÕÔ+
ø=ã“sê≈£î\‘√ sê¬øfÒ¢kÕÔ+ ˆˆ
yêH=ùdÔ y˚T+ >∑+‘·T\T y˚kÕÔ+
ø£‹Ô |ü&Ée˝Ò kı+|ü⁄>∑ #˚kÕÔ+ ˆˆ
Ä≥\T bÕ≥\T ø£<∏ä\T #Ó|æ‘˚
e÷q≈£î+&É y˚T+ ã&çπø b˛‘ê+ ˆˆ
|æ&ÉT>∑T\+
y˚T+ ãT&ÉT>∑T\+ ˆˆ
ãT&ÉT>∑T\T/ |æ\¢\T #˚ùd|üì
1. ã+ø£eT{Ϻ‘√ 1.
2. ÇdüTø£‘√H˚ y˚T+ 2.
3. sê$ Ä≈£î\‘√ 3.
4. ø=ã“sê≈£î\‘√ 4.
5. yêH=ùdÔ y˚T+ 5.
6. ø£‹Ô |ü&Ée˝Ò 6.

33
+#+&.
+
+ +

34
 , +>± ,
+
+: # +, 18
+
# +&.
+# +>± ( 19) # .
. .
. +, < +, +, + +{
+{ . +, < +>±
+& +, < , # +>± +, #
+# + +& . +& +&
+# | +< + ]+# .
1. +# +>± # ?
) _) )
2. + ?
) + _) < )# +
3. # ?
) >± _) +> >± ) >±
4. < , # ?
)# +>±
_)
) > >± < +, +#
5. +# | +< + # ?
) # _) ]+# ) # +& +&

35
> ]+ / +&.

36
   
 
 వ - 2 

సంవత రం 2020-21
ఠం - 1 : మన ం
ఠం - 2 : ద ట
  

5వ తరగ (పథమ ష) -
సంవత రం 2020-21 ( వ – 2)
షయ క

క.సం.  ాఠం ర   కృత పతం ‐  వరణ  

ా ం న ామ ా ల – అభ సన ఫ ల 1 

1. ఉను కరణ తం –  చూ ి ప ల ాయడం; ఇ న

2 
ాను చ ఖ ల ప ంచడం 

2. అర సంగహణం/ ిలల ఇట ేయం – ాఠం తం చూ ి

లక సంబం ం న ప ల యంల గ ంచడం; ఇ న 3 
ప లను గ ంచడం 

3. ా ా ంశ షయం – యం ఆ రం ా ప లను జతపరచడం;

4 
ఇ న పశ క ఆల ం ంతం ా జ ాబ ాయడం 

4. ా ా ంశ షయం – ఇ న ా త న య ా లను
గ ంచడం; ఇ న పశ క ఆల ం ంతం ా జ ాబ 5 
ాయడం 

1 మన జం 5. ా ా ంశ షయం – య ా లను వర స కమంల ాయడం;

6 
ఇ న పశ లక ఆల ం ంతం ా జ ాబ ల ాయడం 

6. ాళం ా చదువడం–అరం ేసు ెప డం, ాయడం –

య పంక లను యంల గ ం , వర స కకమంల ాయడం;
7‐8 
ఇ న ాస ప లను గ ంచడం; అప త ా చ
పశ లక జ ాబ ల ాయడం 

7. ీ యరచన – ఇ న పశ లక ఆల ం ంతం ా జ ాబ ల
9‐10 
ాయడం 

8. సృజ త కత – ఇ న అంశం ౖ ల ాయడం 11‐12 

9. పదజ లం – ా ా ల ఆ రం ా ప ల ాయడం; ప లక
13‐14 
అ ాల ాయడం

10. షను గ ం ెల సుక ం ం – మ ాచక, సర మ, 15‐16 

క.సం.  ాఠం ర   కృత పతం ‐  వరణ  
షణ, య ప ల పటకల ాయడం

ా ం న ామ ా ల – అభ సన ఫ ల 17 

11. ఉను కరణ తం – తం ఆ రం ా పశ లక జ ాబ ల

18 
ాయడం 

12. అర సంగహణం/ ిలల ఇట ేయం – ాచ ా ా లక

స ప లను గ ంచడం; సమ రక ప ల గ ంచడం; 19 
ఇ న ప ల గ ంచడం 

13. ా ా ంశ షయం – ా చ ా ా లను స ేయడం;

20 
ఇ న పశ క ఆల ం ంతం ా జ ాబ ాయడం 

14. ా ా ంశ షయం – ా చ పటక ప ంచడం; ఇ న

21 
పశ క ఆల ం ంతం ా జ ాబ ాయడం 

15. ా ా ంశ షయం – ాచ పశ లక జ ాబ ల ాయడం;

22‐23 
ఇ న పశ లక ఆల ం ంతం ా జ ాబ ల ాయడం 
2 యద గట
16. ాళం ా చదువడం–అరం ేసు ెప డం, ాయడం –
ాఠం చ పటక ప ంచడం, పశ లక జ ాబ ల ాయడం,
24‐25 
పశ లక జ ాబ ల ాయడం; ాచ పశ లక జ ాబ ల
ాయడం 

17. ీ యరచన – ఇ న పశ లక ఆల ం ంతమ టల

26‐27 
జ ాబ ల ాయడం 

18. సృజ త కత – సర తయ ర ేయడం 28‐29 

19. పదజ లం – ర ా ఉన ప లను గ ంచడం; ంత ా ాల

30‐31 
ాయడం; పటకల ప ల ా ాల ాయడం

20. షను గ ం ెల సుక ం ం – ా ాల చ

య ప లను పటకల ాయడం; ా ాల చ ాల లను 32‐33 
గ ంచడం
 
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT.
5e ‘·s¡>∑‹ ` ‘Ó\T>∑T (Á|ü<∏äeT uÛ≤wü)
$<ë´ dü+e‘·‡s¡+ 2020`21 (˝…e˝Ÿ 2) ` bÕsƒê´+XÊ\ yêØ>± ø£è‘·´|ü‘
Á ê\T
bÕsƒ¡+: 1. eTq C…+&Ü
uÀ<ÛäHê |”]j·Tfi¯fl dü+K´ : 12 ø£è‘·´|üÁ‘ê\ dü+K´ : 10
á bÕsƒ¡+ <ë«sê kÕ~Û+#ê*‡q kÕeTsêú´\T ` nuÛÑ´düq |òü*‘ê\T
I. <Ûësêfi¯+>± #·<äTe&É+ ` ns¡ú+ #˚düTø=ì #Ó|üŒ&É+, sêj·T&É+
) ñqTàFø£s¡D ∫Á‘·+ øÏ+<ä ñqï bÕsƒ¡+ ñ<˚›X¯+ ù|sêqT #·~$ U≤∞\qT |üP]+#·>∑\>∑&É+.
) π>j·T+ Ä<Ûës¡+>± |ü<ë\qT »‘·|üs¡#·>∑\>∑&É+.
) Ç∫Ãq uÛ≤yêìøÏ ‘·–q π>j·T bÕ<ëìï >∑T]Ô+#·>∑\>∑&É+.
) π>j·T bÕ<ë\qT es¡Tdü Áø£eT+˝À sêj·T>∑\>∑&É+.
) n|ü]∫‘· ù|sêqT #·~$ Á|üX¯ï\≈£î »yêãT\T sêj·T>∑\>∑&É+.
II. d”«j·Ts¡#·q
) Ç∫Ãq Á|üX¯ï\qT ns¡ú+ #˚düTø=ì kı+‘·e÷≥˝À¢ »yêãT\T sêj·T>∑\>∑&É+.
III. |ü<äC≤\+
) Ç∫Ãq yêø±´\T #·~$ nqTyÓ’q |ü<ë\T bÕsƒ¡+˝À yÓ‹øÏ sêj·T>∑\>∑&É+.
) |ü<ë\≈£î nsêú\T sêj·T>∑\>∑&É+.
IV. düè»Hê‘·àø£‘·
) Ç∫Ãq n+X¯+ô|’ ìHê<ë\T sêj·T>∑\>∑&É+.
V. uÛ≤wüqT >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+
) ù|sê #·~$ HêeTyê#·ø£, düs¡«HêeT, $X‚wüD, ÁøÏj·÷|ü<ë\T sêj·T>∑\>∑&É+.

1
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT.
$<ë´ dü+e‘·‡s¡+ 2020`21 (˝…e˝Ÿ 2)
‘·s¡>∑‹: 5 ‘Ó\T>∑T (Á|ü<∏äeT uÛ≤wü)
bÕsƒ¡+: 1. eTq C…+&Ü ø£è‘·´|üÁ‘·+: 1
øÏ+~ ∫Á‘êìï #·÷&É+&ç.

n) ô|’ ∫Á‘êìï #·÷dæ |ü<ë\T sêj·T+&ç.

Ä) øÏ+~ ù|sêqT #·~$ U≤∞\qT |üP]+#·+&ç.

uÛ≤s¡‘· dü«‘·+Á‘· b˛sê≥+˝À eTq C…+&Ü ø£*–+∫q #Ó’‘·q´+, ñ‘˚Ô»+ >∑T]+∫ á
π>j·T+˝À ñqï~. eTq C…+&Ü Á_{°wt yê] >∑T+&Ó˝À¢ >∑TãT\T |ü⁄{Ϻ+∫, Vü≤&É˝…‹Ô+∫q $<Ûä+
m≥Te+{Ï<√ á π>j·T+ <ë«sê ‘Ó\TdüT≈£î+{≤s¡T.
1. uÛ≤s¡‘· dü«‘·+Á‘· b˛sê≥+˝À #Ó’‘·q´+, ñ‘˚Ô»+ ø£*–+∫+~.
2. eTq C…+&Ü >∑T+&Ó˝À¢ >∑TãT\T |ü⁄{Ϻ+∫+~.
3. á π>j·T+˝À eTq C…+&Ü ø£*–+∫+~.
4. Á_{°wt yê] >∑T+&Ó˝À¢ |ü⁄{Ϻ+∫, Vü≤&É˝…‹Ô+∫+~.
5. á ù|sê˝À >∑T]+∫ ñ+~.
2
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT.
$<ë´ dü+e‘·‡s¡+ 2020`21 (˝…e˝Ÿ 2)
‘·s¡>∑‹: 5 ‘Ó\T>∑T (Á|ü<∏äeT uÛ≤wü)
bÕsƒ¡+: 1. eTq C…+&Ü ø£è‘·´|üÁ‘·+: 2
n) bÕsƒ¡+ ∫Á‘·+ #·÷&É+&ç. <ëì˝Àì ∫Á‘ê\≈£î dü+ã+~Û+∫q |ü<ë\T π>j·T+˝À ñHêïsTT.
yê{ÏøÏ düTHêï #·T≥º+&ç.

Ä) øÏ+~ |ü<ë\qT π>j·T+˝À >∑T]Ô+∫ yê{Ï øÏ+<ä ^‘· ^j·T+&ç.

düVü≤q+ B|üe÷
uÛ≤s¡‘· düàsê$T
|ü$Á‘· |üsêsTTbÕ\q
dü«‘·+Á‘·e÷ düeTs¡+˝À
|üs¡®q´ Á_{°wüß

3
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT.
$<ë´ dü+e‘·‡s¡+ 2020`21 (˝…e˝Ÿ 2)
‘·s¡>∑‹: 5 ‘Ó\T>∑T (Á|ü<∏äeT uÛ≤wü)
bÕsƒ¡+: 1. eTq C…+&Ü ø£è‘·´|üÁ‘·+: 3
n) π>j·T+ Ä<Ûës¡+>± øÏ+~ |ü<ë\qT »‘·|üs¡∫ sêj·T+&ç.
qe÷$T Á‹es¡íπø‘·qe÷
XÖs¡´ø±+‹‘√ dü‘·´s¡÷|üe÷
düàsê$T uÛ≤s¡‘· |ü‘êø£e÷
XÊ+‹, düVü≤q+ yÓ*–q B|üe÷
d”«j·Ts¡#·q
1. eT÷&ÉT s¡+>∑T\ C…+&ÜqT düà]+#·Tø√yê* nì π>j·T+˝À ñ+~ ø£<ë! eTq+ ‘·|üŒ≈£î+&Ü
düà]+#·Tø√e\dæq$ Ç+ø± @$T{Ï? m+<äTø√ sêj·T+&ç.

4
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT.
$<ë´ dü+e‘·‡s¡+ 2020`21 (˝…e˝Ÿ 2)
‘·s¡>∑‹: 5 ‘Ó\T>∑T (Á|ü<∏äeT uÛ≤wü)
bÕsƒ¡+: 1. eTq C…+&Ü ø£è‘·´|üÁ‘·+: 4
n) øÏ+<ä Ç∫Ãq uÛ≤yêìøÏ dü]|ü&˚ bÕ<ëìï π>j·T+˝À >∑T]Ô+∫ sêj·T+&ç.
1. |ü+»s¡+ qT+&ç ãj·T≥|ü&çq |üøÏå˝≤ Äø±X¯+˝ÀøÏ m–sêe⁄.
..................................................................................................................
..................................................................................................................
2. uÛ≤s¡‘· uÛÑ÷$Tô|’ |üsêsTTyêfi¯fl bÕ\q n+‘·yÓTTq]ÃHêe⁄.
..................................................................................................................
..................................................................................................................
3. |üsêÁø£eT+˝À yÓ*–q B|ü+
..................................................................................................................
..................................................................................................................
4. eT÷&ÉT s¡+>∑T\T C…+&ÜqT düà]düTÔHêïqT.
..................................................................................................................
..................................................................................................................
d”«j·Ts¡#·q
1. XÊ+‹, düVü≤q+, dü‘·´+\H˚ eT÷&ÉT \ø£åD≤\T C…+&Ü ø£*– ñqï<äì ‘Ó\TdüT≈£îHêï+ ø£<ë! á
eT÷&ÉT \ø£åD≤\˝À @<Ó’Hê ˇø£ \ø£åD+ ñqïyês¡T m˝≤ ñ+{≤s√ sêj·T+&ç.

5
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT.
$<ë´ dü+e‘·‡s¡+ 2020`21 (˝…e˝Ÿ 2)
‘·s¡>∑‹: 5 ‘Ó\T>∑T (Á|ü<∏äeT uÛ≤wü)
bÕsƒ¡+: 1. eTq C…+&Ü ø£è‘·´|üÁ‘·+: 5
π>j·T+ Ä<Ûës¡+>± øÏ+~ π>j·T bÕ<ë\qT es¡Tdü Áø£eT+˝À sêj·T+&ç.
kÕ«‘·+Á‘·´+ e÷ »qàVü≤ø£ÿ˙
ùd«#êä kÕ<Ûäq düeTs¡+˝À
>∑]®+∫q |üs¡®q´ sêee÷!
eTT+<äT q&ç∫q Á|ü‘ê|üe÷

d”«j·Ts¡#·q
1. π>j·T+˝À ªªj·TT<äΔ+˝À C…+&Ü n+&É>∑ ì*Ãq~μμ nì ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T ø£<ë! n{≤¢π> MT≈£î n+&É>±
ì*Ãq @<Ó’Hê dü+<äsꓤìï >∑T]+∫ sêj·T+&ç.

2. ªªeTTwüÿs¡ Á_{°wüß eT‘·Ô>∑C≤\ìμμ me]ì, m+<äT≈£î nHêïs√ sêj·T+&ç.

6
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT.
$<ë´ dü+e‘·‡s¡+ 2020`21 (˝…e˝Ÿ 2)
‘·s¡>∑‹: 5 ‘Ó\T>∑T (Á|ü<∏äeT uÛ≤wü)
bÕsƒ¡+: 1. eTq C…+&Ü ø£è‘·´|üÁ‘·+: 6
nuÛÑ´düq ø£è‘ê´\T
<Ûësêfi¯+>± #·<äTe&É+, ns¡ú+ #˚düTø=ì #Ó|üŒ&É+, sêj·T&É+
n) øÏ+~ yêø±´\T #·<äTe+&ç. π>j·T+˝À mø£ÿ&É ñHêïjÓ÷ >∑T]Ô+#·+&ç. bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>±
es¡Tdü Áø£eT+˝À sêj·T+&ç.
|ü+»s¡ $eTTø£Ô K>∑eTTà˝≤
|ü$Á‘· uÛ≤s¡‘· <Ûäsê‘·\eTTàq
n+ãs¡ yÓT–dæq dü«‘·+Á‘·e÷!
|üsêsTTbÕ\q eT+‘· yÓTTqØÃ

Ä) >π j·T+˝À dü«‘·+‘Á e · ÷, Äj·TT<Ûe ä ÷ . . e+{Ï bÁ Õdü |ü<ë\T ñHêïsTT. yê{Ïì >∑T]Ô+∫ sêj·T+&ç.
1. 2. 3. 4.
5. 6. 7. 8.
Ç) øÏ+~ ù|sê #·<äTe+&ç. Á|üX¯ï\≈£î »yêãT\T sêj·T+&ç.
‘Ó\+>±D sêh+ pHé 2e ‘˚~ 2014q Ä$s¡“¤$+∫+~. ‘Ó\+>±D dü+düÿ è‹,
dü+Á|ü<ëj·÷\T Á|ü‹_+_+#˚˝≤ ‘Ó\+>±D sêh Á|üuÛÑT‘·«+ n~Ûø±]ø£ ∫Vü‰ï\qT Á|üø£{Ï+∫+~. sêh
»+‘·Te⁄>± õ+ø£qT, sêh |üø>åÏ ± bÕ\|æ≥qº T, sêh |ü⁄wüŒ+>± ‘·+>π &ÉT|ü⁄e⁄«qT, sêh eèø£+å >± »$Tà#Ó≥TºqT
(X¯MT eèø£+å ) n~Ûø±]ø£ ∫Vü‰ï\T>± ìs¡sí TT+#ês¡T. õ+ø£ ‘Ó\+>±D Á|ü»\ eT+∫‘·HêìøÏ >∑Ts¡T.Ô bÕ\|æ≥qº T
eTq+ X¯óuÛÑ dü÷#·ø£+>± uÛ≤$kÕÔ+. |üdüT|ü⁄ |ü#·Ã>± ø£fi¯ø£fi¯˝≤&ÉT‘·÷ Á|üø£è‹øÏ n+<ä+ ‘Ó#˚à ‘·+π>&ÉT
|ü⁄e⁄«qT ã‘·Tø£eTàqT ù|s¡Ã&ÜìøÏ yê&ÉT‘ês¡T.

7
1) ô|’ ù|sê≈£î ù|s¡T ô|≥º+&ç.

2) ‘Ó\+>±D sêh+ m|ü&ÉT @s¡Œ&ç+~?

3) ‘Ó\+>±D sêh n~Ûø±]ø£ ∫Vü‰ï\T>± y˚{Ïì Á|üø£{Ï+#ês¡T?

4) ô|’ ù|sê˝À ªÄ$s¡“¤$+∫+~μ nH˚ |ü<ëìøÏ ns¡ú+ @$T{Ï?

5) ‘·+π>&ÉT |ü⁄e⁄« Á|ü‘˚´ø£‘· @$T{Ï?

eT÷˝≤´+ø£q ø£è‘·´+
øÏ+~ ù|sêqT #·<äTe+&ç. Á|üX¯ï\≈£î »yêãT\T sêj·T+&ç.
düTs¡es¡+ Á|ü‘ê|ü¬s&ç¶ |üÁ‹ø± s¡#·sTT‘·j˚T ø±ø£ >=|üŒ |ü+&ç‘·T&ÉT, $eTs¡Ù≈£î&ÉT. C≤rj·T‘·
eT÷ØÔuÛÑ$+∫q <˚X¯uÛÑ≈£îÔ&ÉT ≈£L&Ü. Á|ü»\˝À $C≤„Hê_Ûeè~Δ, #Ó’‘·q´+ ø£*–+#·&ÜìøÏ ∫s¡düàs¡D°j·TyÓTÆq
nH˚ø£ s¡#·q\T #˚XÊs¡T. n|üŒ{Ï dü+kÕúq |ü]bÕ\qô|’ ªìC≤+ sêh |ü]bÕ\q+μ nH˚ ù|s¡T‘√ ˇø£ |ü⁄düÔø£+
Ms¡T sêXÊs¡T. 1938˝À ªÁbÕ<∏ä$Tø£ dü«‘·«eTT\Tμ, j·TTe»qT\ ø√dü+ ªj·TTe»q $C≤„q+μ nH˚ Á>∑+<∏ë\T
sêXÊs¡T. 1951˝À ªÁ|üC≤yêDÏμ ~q|üÁ‹ø£ HÓ\ø=˝≤Œs¡T. 1952˝À »]–q kÕ<Ûës¡D mìïø£˝À¢ yês¡T
eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢ eq|ü]Ô ìjÓ÷»ø£es¡+Z qT+∫ XÊdüqdüu≈ÑÛ î£ mìï¬øH’ ês¡T. ãVüQeTTK Á|üC≤„XÊ*jÓTÆ q
Ms¡T 1954˝À dü«s¡ZdüTú˝…’Hês¡T.
1. ô|’ ù|sê≈£î ù|s¡T ô|≥º+&ç.

2. $C≤„Hê_Ûeè~ΔøÏ, #Ó’‘·Hê´ìøÏ Á|ü‘ê|ü¬s&ç¶ @+ #˚XÊs¡T?

3. n|üŒ{Ï |ü]bÕ\qô|’ sêdæq |ü⁄düÔø£+ @$T{Ï?

4. XÊdüqdüuÛÑ≈£î @ ÁbÕ+‘·+ qT+&ç mìï¬ø’Hês¡T?

5. ªãVüQeTTK Á|üC≤„XÊ*μ n+fÒ ns¡ú+ @$T{Ï?

8
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT.
$<ë´ dü+e‘·‡s¡+ 2020`21 (˝…e˝Ÿ 2)
‘·s¡>∑‹: 5 ‘Ó\T>∑T (Á|ü<∏äeT uÛ≤wü)
bÕsƒ¡+: 1. eTq C…+&Ü ø£è‘·´|üÁ‘·+: 7
nuÛÑ´düq ø£è‘·´+
d”«j·Ts¡#·q
n) eTq+ eTq C…+&Ü≈£î m+<äT≈£î e+<äq+ #˚j·÷*?

Ä) eTq C…+&Ü >=|üŒ<äq+ @$T{Ï?

9
 eT÷˝≤´+ø£q ø£è‘·´+
d”«j·Ts¡#·q
1. |üsêsTTbÕ\q n+‘·+ ø±e&É+ n+fÒ @$T{À sêj·T+&ç.

2. |üøåÏ |ü+»s¡+ qT+&ç ãj·T≥|ü&ç ùd«#·Ã>¤ ± $Vü≤]+#ê\ì ø√s¡T≈£î+≥T+<äì >π j·T+˝À ‘Ó\TdüT≈£îHêï+
ø£<ë! m+<äTø√ sêj·T+&ç.

3. kÕ«‘·+Á‘·´ b˛sê≥+˝À C…+&Ü eTT+<äT q&ç∫ ‘·q Á|ü‘êbÕìï #·÷|æ+~ ø£<ë! n{≤¢π> $TeTà*ï
Áb˛‘·‡Væ≤dü÷Ô eTT+<äT≈£î q&ç|æ+#˚ yê] >∑T]+∫ sêj·T+&ç.

10
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT.
$<ë´ dü+e‘·‡s¡+ 2020`21 (˝…e˝Ÿ 2)
‘·s¡>∑‹: 5 ‘Ó\T>∑T (Á|ü<∏äeT uÛ≤wü)
bÕsƒ¡+: 1. eTq C…+&Ü ø£è‘·´|üÁ‘·+: 8
nuÛÑ´düq ø£è‘·´+
düè»Hê‘·àø£‘· / Á|üX¯+dü
n) eTq C…+&Ü u§eTà ^dæ, s¡+>∑T\T y˚jT· +&ç. <ëì >∑T]+∫ ø=ìï ìHê<ë\T sêdæ |
Á <
ü ]ä Ù+#·+&ç.

11
 eT÷˝≤´+ø£q ø£è‘·´+
1. ªXÊ+‹μ, ªdü‘·´+μ\ >∑T]+∫ ìHê<ë\T sêj·T+&ç.

12
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT.
$<ë´ dü+e‘·‡s¡+ 2020`21 (˝…e˝Ÿ 2)
‘·s¡>∑‹: 5 ‘Ó\T>∑T (Á|ü<∏äeT uÛ≤wü)
bÕsƒ¡+: 1. eTq C…+&Ü ø£è‘·´|üÁ‘·+: 9
nuÛÑ´düq ø£è‘ê´\T
|ü<äC≤\+
n) øÏ+~ yêø±´\T #·<äTe+&ç. M{ÏøÏ nqTyÓ’q |ü<ë\T bÕsƒ¡+˝À ñHêïsTT. yê{Ïì sêj·T+&ç.

1. C…+&ÜqT Ç{≤¢ ≈£L&É n+{≤s¡T.

2. yÓ\T‘·Ts¡TqT Ç#˚Ã~.

3. sêeT∫\Tø£qT B+{À¢ ñ+#·T‘ês¡T.

4. M] bÕ\q n+‘·eTsTT´+~.

5. j·TT<ëΔìï Ç{≤¢ ≈£L&Ü n+{≤s¡T.

Ä) øÏ+~ yêø±´\T #·<äTe+&ç. ^‘·\T ^dæq |ü<ë\≈£î nsêú\T sêj·T+&ç.

1. Ä>∑wüߺ 15, »qe] 26 ‘˚B˝À¢ <˚X¯eT+‘·≥ Á‹es¡íπø‘·q+ m>∑Ts¡y˚kÕÔs¡T.
2. n+ãs¡+˝À |ü≈£åî\T m>∑Ts¡T‘·÷ b˛‘·THêïsTT.
3. <Ûäsê‘·\+ MT<ä eTq‘√ bÕ≥T mH√ï JesêX¯ó\T >∑÷&É ñHêïsTT.
4. yêqø±\+˝À Äø±X¯+˝À |üs¡®Hê´\T eTTdüTs¡Tø=kÕÔsTT.
5. b˛©düT\T eTTwüÿs¡T\T <=+–*+∫q kÕe÷q¢qT kÕ«BÛq+ #˚düT≈£îHêïs¡T.

13
 eT÷˝≤´+ø£q ø£è‘ê´\T
n) øÏ+~ yêø±´\T #·<äTe+&ç. M{ÏøÏ nqTyÓ’q |ü<ë\T bÕsƒ¡+˝À ñHêïsTT. yê{Ïì sêj·T+&ç.
1. n+ãs¡+˝À sêÁ‹ qø£åÁ‘ê\T yÓTs¡TkÕÔsTT.

n+ãsêìï Ç˝≤ ≈£L&Ü n+{≤s¡T.

2. |üs¡®Hê´\T es¡¸+ |ü&˚ eTT+<äT ekÕÔsTT. |üs¡®q´+ nq>±

3. $Hêj·T≈£îìøÏ á eTTK+ ñ+≥T+~.

4. K>±\T Äø±X¯+˝À m>∑Ts¡T‘êsTT. K>±\T nq>±

Ä) øÏ+~ yêø±´\T #·<äTe+&ç. ^‘· ^dæq |ü<ë\≈£î nsêú\T sêj·T+&ç.

1. sêeTT&ÉT sêeDTì‘√ düeTs¡+ #˚XÊ&ÉT.
düeTs¡+ R
2. ;ÛeTTì Äj·TT<Ûä+ >∑<ä.
Äj·TT<Ûä+ R
3. ∫qï‘·q+ qT+&ç düVü≤q+ n\es¡TÃ≈£î+fÒ m+‘√ eT+∫~.
düVü≤q+ R
4. }s√¢ì <=+>∑‘·Hê\≈£î Á|ü»\T Vü≤&É*b˛j·÷s¡T.
Vü≤&É*b˛j·÷s¡T R

14
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT.
$<ë´ dü+e‘·‡s¡+ 2020`21 (˝…e˝Ÿ 2)
‘·s¡>∑‹: 5 ‘Ó\T>∑T (Á|ü<∏äeT uÛ≤wü)
bÕsƒ¡+: 1. eTq C…+&Ü ø£è‘·´|üÁ‘·+: 10
nuÛÑ´düq ø£è‘·´+
uÛ≤wüqT >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+
n) øÏ+~ |ù sê #·<Tä e+&ç. |
ù sê˝Àì HêeTyê#·ø±\T, düs«¡ Hêe÷\T, $X‚wD
ü ≤\T, øÁ j
Ï ÷
· |ü<ë\qT
>∑T]Ô+#·+&ç.
düs√»˙Hêj·TT&ÉT 1879 dü+e‘·‡s¡+ |òæÁãe] 13q ôV’≤<äsêu≤<äT˝À »ìà+∫+~. ÄyÓT
‘·+Á&ç ù|s¡T n|òüTÀs¡Hê<∏ä #Û·{ÀbÕ<Ûë´j·T. ‘·*¢ ù|s¡T es¡<ä düT+<äØ <˚$. ÄyÓT uÛÑs¡Ô »qs¡˝Ÿ eTT‘ê´\
>√$+<äsêE\THêj·TT&ÉT. Äj·Tq düTÁ|üdæ<äΔ yÓ’<äT´&ÉT. 1915 dü+ˆˆ˝À ÄyÓT≈£î eTVü‰‘·à >±+BÛ‘√
|ü]#·j·T+ @s¡Œ&ç+~. 1930 dü+ˆˆ˝À Äj·Tq |æ\T|ü⁄q+<äTø=ì ñ|ü dü‘ê´Á>∑Vü≤+˝À bÕ˝§Zqï~.
ÄyÓTqT ms¡yê&É C…’\T˝À ìs¡“+~Û+#ês¡T. nø£ÿ&É ÄyÓT |üP\ yÓTTø£ÿ\≈£î ì‘·´eTT ˙s¡T b˛dæ yê{Ïì
#·ø£ÿ>± ô|+#·T‘·T+&˚~. ÄyÓT Ä+>∑¢+˝À mH√ï ø£$‘·\T sêdæ+~. Ä+>∑¢ ø£esTTÁ‹>± eT+∫ ù|s¡T
dü+bÕ~+∫+~. n+‘˚>±ø£ ªªuÛ≤s¡‘·ø√øÏ\μμ (HÓ’{Ï+π>˝Ÿ Ä|òt Ç+&çj·÷) nH˚ >=|üŒ ù|s¡T ≈£L&Ü
dü+bÕ~+∫+~.

eT÷˝≤´+ø£q ø£è‘·´+
uÛ≤wüqT >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+
n) øÏ+~ | ù sê #·<Tä e+&ç. |
ù sê˝Àì HêeTyê#·ø±\T, düs«¡ Hêe÷\T, $X‚wD
ü ≤\T, øÁ j
Ï ÷
· |ü<ë\qT
|ü{Ϻø£˝À sêj·T+&ç.
e÷&ÉbÕ{Ï Vü≤qTeT+‘·sêe⁄ >±s¡T 1885 »qe] 22q ø£ècÕí õ˝≤¢, q+~>±eT
‘ê\÷ø±˝À bı≈£îÿq÷s¡T˝À »ìà+#ês¡T. áj·Tq ‘·*¢ yÓ+ø£≥düTã“eTà ‘·+Á&ç yÓ+ø£≥j·T´. M]øÏ
5 dü+e‘·‡sê\T e#˚Ãdü]øÏ ‘·+Á&ç eTs¡DÏ+#ê&ÉT. n+<äTe\q Ms¡T u≤\´+ qT+&ç y˚Tqe÷eT

15
 »eT˝≤|ü⁄s¡+ y˚+ø£≥sêe⁄>±] e<ä› dü÷sê´ù|≥˝À >∑&ç∫+~. Á>∑+<∏ë\j·T kÕú|üq ø√dü+, n_Ûeè~ΔøÏ
$X‚wü+>± ø£èwæ #˚XÊs¡T. Ád”Ô $<ë´ yê´|æÔ ø√dü+ ‘Ó\T>∑T uÀ<ÛäHê uÛ≤wü>± ˇø£ >=|üŒ bÕsƒ¡XÊ\qT
@sêŒ≥T #˚XÊs¡T. Ç~ ôV’≤<äsêu≤<äT˝À ñ+~. Çø£ÿ&˚ Ád”Ô\ ø√dü+ ø£fi≤XÊ\, Ä+Á<Ûä kÕs¡dü«‘·
|ü]wü‘·TÔ, ¬s&ç¶ Vü‰düº˝Ÿ yÓTT<ä\>∑Tq$ HÓ\ø=\Œã&ܶsTT. Çeìïj·T÷ áj·Tq ùde≈£î H√#·T≈£îqï$.
M] Á|üC≤ùdeqT >∑T]Ô+∫q uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+ 1955˝À ª|ü<äàuÛÑ÷wüDYμ nH˚ Á|üdæ<äΔ _s¡T<äTì∫Ã
>ös¡$+∫+~. Á|ü»\T yê]ì uÛÑøÏÔ‘√ ªÄ+Á<Ûä|æ‘êeTVüQ\Tμ nì düà]+#·T≈£î+≥THêïs¡T.

HêeTyê#·ø£+ düs¡«HêeT+ $X‚wüD+ ÁøÏj·÷|ü<ä+

16
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT.
5e ‘·s¡>∑‹ ` ‘Ó\T>∑T (Á|ü<∏äeT uÛ≤wü)
$<ë´ dü+e‘·‡s¡+ 2020`21 (˝…e˝Ÿ 2) ` bÕsƒê´+XÊ\ yêØ>± ø£è‘·´|ü‘
Á ê\T
bÕsƒ¡+: 2. j·÷<ä–]>∑T≥º
uÀ<ÛäHê |”]j·Tfi¯fl dü+K´ : 12 ø£è‘·´|üÁ‘ê\ dü+K´ : 10
á bÕsƒ¡+ <ë«sê kÕ~Û+#ê*‡q kÕeTsêú´\T ` nuÛÑ´düq |òü*‘ê\T
I. <Ûësêfi¯+>± #·<äTe&É+ ` ns¡ú+ #˚düTø=ì #Ó|üŒ&É+, sêj·T&É+
) bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± $wüj·÷\qT ù|sê\˝À >∑T]Ô+#·&É+, |ü{Ϻø£˝À sêj·T&É+.
) ù|sê #·~$ Á|üX¯ï\T ‘·j·÷s¡T #˚j·T>∑\>∑&É+.
) n|ü]∫‘· ù|sêqT #·~$ Á|üX¯ï\≈£î »yêãT\T sêj·T>∑\>∑&É+.
) bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± »yêãT\T sêj·T>∑\>∑&É+.
II. d”«j·Ts¡#·q
) Ç∫Ãq Á|üX¯ï\qT ns¡ú+ #˚düTø=ì kı+‘·e÷≥˝À¢ »yêãT\T sêj·T>∑\>∑&É+.
III. |ü<äC≤\+
) Ç∫Ãq |ü<ë\˝À y˚s¡T>± ñqï |ü<ë\qT >∑T]Ô+#·>∑\>∑&É+.
) Ç∫Ãq |ü<ë\‘√ kı+‘·yêø±´\T sêj·T>∑\>∑&É+.
) |ü{Ϻø£˝À |ü<ë\qT >∑T]Ô+∫ kı+‘·yêø±´\T sêj·T>∑\>∑&É+.
IV. düè»Hê‘·àø£‘·
) Ç∫Ãq n+X¯+ô|’ b˛düºs¡T ‘·j·÷s¡T#˚dæ Á|ü<ä]Ù+#·>∑\>∑&É+.
V. uÛ≤wüqT >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+
) ÁøÏj·÷|ü<ë\T >∑T]Ô+∫, n$ @ ø±\+˝À ñHêïjÓ÷ >∑T]Ô+#·>∑\>∑&É+.

17
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT.
$<ë´ dü+e‘·‡s¡+ 2020`21 (˝…e˝Ÿ 2)
‘·s¡>∑‹: 5 ‘Ó\T>∑T (Á|ü<∏äeT uÛ≤wü)
bÕsƒ¡+: 2. j·÷<ä–]>∑T≥º ø£è‘·´|üÁ‘·+: 11
øÏ+~ u§eTàqT #·÷&É+&ç.

|ü<äC≤\+
Á|üX¯ï\≈£î »yêãT\T sêj·T+&ç.
1. u§eTà˝À ø£ì|ædüTÔqï<˚$T{Ï?

2. >∑T&çøÏ MTs¡T yÓ[fl ñ+{≤s¡T ø£<ë! >∑T&ç nq>±H˚ eTq≈£î >∑Ts¡TÔ≈£îe#˚à ø=ìï |ü<ë\T sêj·T+&ç.

3. MT≈£î ‘Ó*dæq ø=ìï |ü⁄D´πøåÁ‘ê\ ù|s¡T¢ sêj·T+&ç.

4. kÕ<Ûës¡D+>± >∑T&ç˝À »]π> ø=ìï ø±s¡´Áø£e÷\ ù|s¡T¢ sêj·T+&ç.

18
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT.
$<ë´ dü+e‘·‡s¡+ 2020`21 (˝…e˝Ÿ 2)
‘·s¡>∑‹: 5 ‘Ó\T>∑T (Á|ü<∏äeT uÛ≤wü)
bÕsƒ¡+: 2. j·÷<ä–]>∑T≥º ø£è‘·´|üÁ‘·+: 12
n) ù|sê #·<äTe+&ç. øÏ+~ yêø±´\≈£î dü¬s’q |ü<ë\qT ù|sê˝À >∑T]Ô+#·+&ç. sêj·T+&ç.
eTq |üPØ«≈£î\T Á|üø£è‹ X¯øÏÔH˚ <˚e⁄&ç>± uÛ≤$+#ês¡T. n+<äTπø eTqTwüß\ ÄyêkÕ\≈£î <ä÷s¡+>±
ø=+&É\ô|,’ >∑T≥º\ô|,’ düeTTÁ<ä, qB rs¡ ÁbÕ+‘ê\˝À, n&Ée⁄\˝À Á|üXÊ+‘·+>± ÁbÕ]ú+#ê\ì nqT≈£îHêïs¡T.
n+<äTøπ Ä Á|ü<X˚ Ê\˝À >∑Tfi¯ófl ø£{≤ºsT¡ . ø=*#ês¡T. yÓTTø±ÿs¡T. yÓTT≈£îÿ\T rs¡TÃ≈£îHêïs¡T. Ä >∑Tfi¯ófl ø°]ø¬Ô øÏÿqsTT.
Ç˝≤ ø°]Ô¬øøÏÿq<˚ ‘Ó\+>±D˝Àì >=|üŒ |ü⁄D´πøåÁ‘·+ j·÷<ä–]>∑T≥º.
1. ô|<ä› ô|<ä› sêfi¯fl‘√ ≈£L&çq m‘ÓÌÔq Á|ü<˚X¯+
2. q<äT\˙ï ∫es¡>± ø£*ùd #√≥T, ñ|ü˙s¡T ø£*–q~
3. eTq≈£î Á‘ê>∑T˙s¡T, kÕ>∑T˙s¡T n+~+#˚ ô|<ä› ˙{Ï eqs¡T
4. <ä≥ºyÓTÆq #Ó≥¢‘√, »+‘·Te⁄\ Äyêdü+>± ñ+&˚~
5. uÛÑ>∑e+‘·T&çì $Á>∑Vü≤ s¡÷|ü+˝À ñ+∫ |üPõ+#˚ #√≥T
Ä) øÏ+~ |ü<ë\≈£î düe÷qyÓTÆq nsêúìï#˚à |ü<ë\qT bÕsƒ¡+˝À yÓ‹øÏ sêj·T+&ç. >∑T]Ô+#·+&ç.
>∑T&ç <ë] #·÷&É≥+ >=|üŒ‘·q+
kÕïq+ >∑T≥º |ü+&ÉT>∑ ô|[fl
‘·\ yÓ+Á≥Tø£\T $&ç~
Ç) øÏ+~ |ü<ë\qT bÕsƒ¡+˝À >∑T]Ô+#·+&ç.
nc˛º‘·Ôs¡ X¯‘·ø£˝≤XÊ_Ûùwø£+ ÁãVü≤√à‘·‡yê\T |üsê´≥ø£XÊK
ÁbÕ<Ûëq´‘· $XÊ«dü+ dü«j·T+uÛÑTe⁄
πøåÁ‘·+ <ä÷s¡<äs¡ÙHé

19
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT.
$<ë´ dü+e‘·‡s¡+ 2020`21 (˝…e˝Ÿ 2)
‘·s¡>∑‹: 5 ‘Ó\T>∑T (Á|ü<∏äeT uÛ≤wü)
bÕsƒ¡+: 2. j·÷<ä–]>∑T≥º ø£è‘·´|üÁ‘·+: 13
n ù|sê #·<äTe+&ç. øÏ+~ yêø±´\qT dü]#˚dæ sêj·T+&ç.
ãTTwü´X¯è+>∑Tì ø=&ÉT¬ø’q j·÷<ä]¸ Vü≤qTeT+‘·Tì ÄodüT‡\‘√ á >∑T≥ºô|’q ‘·|üdüT‡ #˚XÊ&Éì
|ü⁄sêD ø£<∏ä˝À ñqï~. j·÷<ä]¸ ‘·|üdüT‡≈£î yÓT∫Ãq qs¡dæ+Vü≤kÕ«$T Á|ü‘·´ø£åyÓTÆ ªªuÛÑø±Ô! @$T ø±e˝…H√
ø√s¡Tø√μμ nì n&ç>±&ÉT. <ëìøÏ j·÷<ä]¸ ªªHê≈£î m≥Te+{Ï ø√]ø£\T ˝Òe⁄, ø±ì MT s¡÷bÕìï <ä]Ù+#·T≥πø
H˚qT ‘·|üdüT‡ #˚XÊqT. Hê ø√]ø£ ˇø£ÿfÒ. MTs¡T á >∑T≥ºô|’qH˚ yÓ\dæ, e÷e+{Ï m+<äs√ uÛÑ≈£îÔ\≈£î ì‘·´+
<äs¡Ùq$Tyê«*μμ nì j·÷<ä]¸ ø√s¡T≈£îHêï&ÉT. Äj·Tq ø√]ø£ Á|üø±s¡+ qs¡dæ+Vü≤kÕ«$T j·÷<ä–]>∑T≥ºô|’
yÓ*XÊ&ÉT. n|üŒ{Ï qT+∫ Ä >∑T≥ºqT j·÷<ä]¸ ù|s¡T MT<ä ªj·÷<ä–] >∑T≥ºμ nì |æ\TdüTÔHêïs¡T.
1. ãTTwü´X¯è+>∑Tì ø=&ÉT¬ø’q j·÷<ä]¸ lsêeTTì ÄodüT‡\‘√ á >∑T≥ºô|’q ‘·|üdüT‡ #˚XÊ&ÉT.

2. j·÷<ä]Ù ø√]ø£ Á|üø±s¡+ yÓ+ø£fÒX¯«s¡ kÕ«$T j·÷<ä–]>∑T≥ºô|’ yÓ*XÊ&ÉT.

3. j·÷<ä–]>∑T≥º≈£î Ä ù|s¡T qs¡dæ+Vü≤kÕ«$T e\¢ e∫Ã+~.

4. j·÷<ä]Ù ‘·|üdüT‡≈£î yÓT∫à Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Á|ü‘·´ø£åyÓTÆHê&ÉT.

d”«j·Ts¡#·q
Ä) j·÷<ä–]>∑T≥ºô|’ kÕ«$T yê] Bø£å d”«ø£]kÕÔs¡T nì ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T ø£<ë! MT Á>±eT+˝À
@j˚T <˚e‘·\ Bø£å\T d”«ø£]kÕÔs√, yê¬s˝≤+{Ï |üPC≤ ø±s¡´Áø£e÷\T #˚kÕÔs√ sêj·T+&ç.

20
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT.
$<ë´ dü+e‘·‡s¡+ 2020`21 (˝…e˝Ÿ 2)
‘·s¡>∑‹: 5 ‘Ó\T>∑T (Á|ü<∏äeT uÛ≤wü)
bÕsƒ¡+: 2. j·÷<ä–]>∑T≥º ø£è‘·´|üÁ‘·+: 14
n) ù|sê #·<äTe+&ç. øÏ+~ |ü{Ϻø£qT |üP]+#·+&ç.
qs¡dæ+Vü≤ Ä\j·T+˝À kÕ«$T yê]øÏ Á|ü‹HÓ\ kÕ«‹ qø£åÁ‘·+ s√Eq nc˛º‘·Ôs¡X¯‘· ø£\XÊ_Ûùwø£+
»s¡T>∑T‘·T+~. ñ>±~ s√Eq kÕ«$T yê]øÏ ‹s¡TM~Û ùde#˚dæ, |ü+#ê+>∑ ÁX¯eD+ »s¡T|ü⁄‘ês¡T.
lsêeTqe$T, Vü≤qTeT»®jT· +‹, lø£ècÕíw$ºü T |ü+&ÉT>∑\≈£î |ü$Á‘√‘·‡yê\T »s¡T|ü⁄‘ês¡T. Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡+
Ä\j·T+˝À e÷]Ã, @Á|æ˝Ÿ HÓ\˝À¢ lyê] Áã¨à‘·‡yê\T »s¡T>∑T‘êsTT. bòÕ\TZD X¯ó<äΔ $~j·T qT+&ç
<ë«<ä• es¡≈£î 11 s√E\T á Áã¨à‘·‡yê\T n+>∑s¡+>∑ yÓ’uÛÑe+>± »s¡T>∑T‘êsTT. á ñ‘·‡yê˝À¢
uÛ≤>∑+>± lyê] m<äTs√ÿfi¯ófl, ø£fi≤´D+, s¡<∏√‘·‡e+ ø£qTï\ |ü+&ÉT>∑>± »s¡T>∑T‘êsTT.
düeTj·T+/ ‹~∏/ |ü+&ÉT>∑ #˚ùd ø±s¡´Áø£e÷\T/ ñ‘·‡yê\T
kÕ«‹ qø£åÁ‘·+
ñ>±~
e÷]Ã, @Á|æ˝Ÿ HÓ\\T
lsêeTqe$T
Vü≤qTeT»®j·T+‹
lø£ècÕíwüº$T
d”«j·Ts¡#·q
Ä) j·÷<ä–]>∑T≥º˝À ÁãVü≤√à‘·‡yê\T n+>∑s¡+>∑ yÓ’uÛÑe+>± »s¡T>∑T‘êsTT ø£<ë! MT Á>±eT+˝À
>=|üŒ>± »]π> ñ‘·‡e+ >∑T]+∫ MT kı+‘·e÷≥˝À¢ sêj·T+&ç.

21
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT.
$<ë´ dü+e‘·‡s¡+ 2020`21 (˝…e˝Ÿ 2)
‘·s¡>∑‹: 5 ‘Ó\T>∑T (Á|ü<∏äeT uÛ≤wü)
bÕsƒ¡+: 2. j·÷<ä–]>∑T≥º ø£è‘·´|üÁ‘·+: 15
n) ù|sê #·<äTe+&ç. øÏ+~ Á|üX¯ï\≈£î »yêãT\T sêj·T+&ç.
uÛÑ≈£îÔ\T j·÷<ä–]>∑T≥ºô|’øÏ #˚s¡Tø√e&ÜìøÏ ¬s+&ÉT ‘=e«\T ñHêïsTT. ˇø£{Ï yÓT≥¢ ‘=e«. eTs=ø£{Ï
ãdüT‡\T b˛j˚T ‘=e«. Á>±e÷\ qT+∫ e#˚à #ê˝≤ eT+~ uÛÑ≈£îÔ\T yÓT≥T¢ møÏÿ >∑T≥ºMT<äTqï >∑T&çøÏ
#˚sT¡ ≈£î+{≤s¡T. $$<Ûä ÁbÕ+‘ê\ qT+∫ e#˚à uÛ≈Ñ î£ \Ô ãdü ø√dü+ <˚ekÕúq+ ø£$T{°yêfi¯ófl >∑<Tä \T ø£{+ºÏ #ês¡T.
‘Ó\+>±D |üsê´≥ø£ XÊK ≈£L&Ü uÛÑ≈£îÔ\ ø√dü+ >∑T≥ºô|’ >∑<äT\ edü‹ì ø£*ŒdüTÔqï~. Çø£ÿ&çøÏ e#˚à uÛÑ≈£îÔ\T
kÕ«$Tyê]øÏ ‘·\˙˝≤\T düeT]Œ+∫, <˚e⁄&çì <äs¡Ùq+ #˚düT≈£îì, \&ÉT¶, |ü⁄*¨s¡ Á|ükÕ<ë\T d”«ø£]+∫
>∑T≥º øÏ+~øÏ #˚s¡T≈£î+{≤s¡T.
1. Á>±e÷\ qT+&ç e#˚à uÛÑ≈£îÔ\T m≈£îÿe>± ñ|üjÓ÷–+#˚ ‘=e« @~?

2. uÛÑ≈£îÔ\≈£î >∑<äT\ edü‹ì ø£*ŒdüTÔqï yês¡T mes¡T?

3. uÛÑ≈£îÔ\T kÕ«$T yê]øÏ @$T düeT]ŒkÕÔs¡T?

4. ª<ë]μ nì ns¡ú+ e#˚Ã |ü<ä+ @~?

5. uÛÑ≈£îÔ\≈£î j·÷<ä–]>∑T≥º˝À \_Û+#˚ Á|ükÕ<ë\T @$?

22
d”«j·Ts¡#·q
Ä) kÕ<Ûës¡D+>± <ä÷s¡ ÁbÕ+‘·+ qT+&ç e#˚à Á|üj·÷DÏ≈£î\ ø√dü+ |ü⁄D´πøåÁ‘ê\T >±ì, Á|üj·÷D
bÁ Õ+>∑D≤\T n+fÒ ãkÕº+&ÉT,¢ s¬ ˝’ «Ò d
ù w
º q
ü T¢ >±ì ø=ìï edü‘T· \T @sêŒ≥T #˚kÕÔsTT. n$ ø£*Œ+#˚
kÂø£sê´\ >∑T]+∫ kı+‘·e÷≥˝À¢ sêj·T+&ç.

23
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT.
$<ë´ dü+e‘·‡s¡+ 2020`21 (˝…e˝Ÿ 2)
‘·s¡>∑‹: 5 ‘Ó\T>∑T (Á|ü<∏äeT uÛ≤wü)
bÕsƒ¡+: 2. j·÷<ä–]>∑T≥º ø£è‘·´|üÁ‘·+: 16
nuÛ≤´dü ø£è‘ê´\T
<Ûësêfi¯+>± #·<äTe&É+ ` ns¡ú+ #˚düTø=ì Á|ü‹düŒ+~+#·&É+
n) bÕsƒ¡+ #·<äTe+&ç. øÏ+~ $wüj·÷\T @ ù|sê˝À ñqïy√ $esê\T |ü{Ϻø£˝À sêj·T+&ç.
$wüj·T+ $wüj·T+ ñqï ù|sê dü+K´
j·÷<ä–]>∑T≥º $esê\T
j·÷<ä–]>∑T≥º≈£î Ä ù|s¡T sêe&É+
>∑T≥º MT<ä ñqï >∑Tfi¯fl $esê\T
j·÷<ä–]>∑T≥º˝À »]π> ñ‘·‡yê\T
>∑T≥ºô|’ ñqï kÂø£sê´\T
Ä) øÏ+~ ù|sê #·<äTe+&ç. Á|üX¯ï\T ‘·j·÷s¡T #˚j·T+&ç.
Á|üdæ<äΔ |ü⁄D´πøåÁ‘·+ ø=+&É>∑≥Tº. n~ eTq sêh+˝Àì ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢˝À ñqï~. á πøåÁ‘·+˝À l
Ä+»H˚j·TkÕ«$T dü«j·T+uÛÑTe⁄>± yÓ*XÊ&ÉT. ø=+&É>∑≥Tº πøåÁ‘·+ ø£Ø+q>∑sY qT+&ç ìC≤e÷u≤<äT yÓfi‚fl
<ë]˝À »–‘ê´\≈£î 15 øÏ.MT.\ <ä÷s¡+˝À m‘ÓÔÌq ø=+&ÉMT<ä ñqï~. Çø£ÿ&É kÕ«$Tyê]ì Á|ü‹s√E
#ê˝≤eT+~ uÛÑ≈£îÔ\T <äs¡Ùq+ #˚düT≈£î+{≤s¡T. Çø£ÿ&ç Ä+»H˚j·TkÕ«$T dü>∑+ qs¡dæ+Vü≤kÕ«$T eTTK+‘√
ñ‘·Ôsê_ÛeTTKT&Ó’ ñHêï&ÉT. Ä+»H˚j·TkÕ«$T uÛÑ≈£îÔ\T Vü≤qTe÷Hé Bø£å d”«ø£]+∫ 41 s√E\ bÕ≥T ìwü˜‘√
ñ+{≤s¡T. m˝≤+{Ï XÊØs¡ø£, e÷qdæø£ s¡T>∑à‘·˝…’Hê kÕ«$Tyê] <äs¡Ùq+‘√ ‘=\–b˛‘êj·Tì uÛÑ≈£îÔ\T
qeTTà‘ês¡T. BìøÏ <ä>∑Zs¡˝ÀH˚ »eVü≤sY˝≤˝Ÿ HÓÁVüA kÕ+πø‹ø£ $X¯«$<ë´\j·÷ìøÏ #Ó+~q Ç+»˙]+>¥
ø£fi≤XÊ\ ≈£L&Ü ñqï~. ø=+&É>∑≥Tº n+»qïô|’ uÛÑøÏÔ‘√ ø£e⁄\T X¯‘·ø±\T ≈£L&Ü sêXÊs¡T.
1)
2)
3)
4)
24
 eT÷˝≤´+ø£q ø£è‘ê´\T
n) bÕsƒ¡+ #·<äTe+&ç. sêj·T+&ç.
1. bÕsƒ¡+˝À ñqï |ü⁄D´πøåÁ‘·+ ù|s¡T

2. j·÷<ä–]>∑T≥º≈£î Ä ù|s¡T sêe&ÜìøÏ ø±s¡D+

3. >∑T≥º MT<ä ñqï Á|ü<ÛëqyÓTÆq >∑T&ÉT\T

4. >∑T≥ºô|’ Á|ü<Ûëq+>± »]π> ñ‘·‡yê\T

5. j·÷<ä–]>∑T≥º ù|s¡T≈£î ñqï ÁbÕ<Ûëq´‘·≈£î ñ<ëVü≤s¡D\T

Ä) ù|sê #·<äTe+&ç. »yêãT\T sêj·T+&ç.

u≤düs¡ Á>±eT+˝À düs¡dü«‹ <˚$ Ä\j·T+ ñ+~. Ç~ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝Àì n‹ ÁbÕNq düs¡dü«r
Ä\j·÷˝À¢ ˇø£{Ï. Çø£ÿ&É düs¡dü«‹‘√ bÕ≥T \øÏåà, ø±[ $Á>∑Vü‰\T ≈£L&Ü ñHêïsTT. eTVü‰uÛ≤s¡‘· ø±\+˝À
yê´düT&ÉT Çø£ÿ&É á $Á>∑Vü‰\qT Á|ü‹wæº+#ê&Éì #ÓãT‘ês¡T. yê´düT&ç ù|s¡T MT<äT>±H˚ Á>±eT+ ù|s¡T
ªyê´dü|ü⁄]μ>± ‘·s¡yê‘· ªyêdüs¡μ>± e÷] ∫es¡>± ªu≤düs¡μ>± dæús¡|ü&ç+~. Çø£ÿ&çøÏ #ê˝≤ eT+~ uÛÑ≈£îÔ\T
nø£ås¡ lø±s¡+ #˚sTT+#·Tø√e&ÜìøÏ ekÕÔs¡T. u≤düs¡ Á|üdüTÔ‘·+ ìs¡à˝Ÿ õ˝≤¢˝À ñ+~. ôV’≤<äsêu≤<é≈£î 200
øÏ.MT. <ä÷s¡+˝À >√<ëe] rsêq ñ+≥T+~. ¬s’\T, ãdüT‡ e÷sêZ˝À u≤düs¡ #˚s¡Tø√e#·TÃ.
1. u≤düs¡ Á>±eT Á|ü‘˚´ø£‘· @$T{Ï?

2. u≤düs¡≈£î Ä ù|s¡T m˝≤ e∫Ã+~?

3. uÛÑ≈£îÔ\T düs¡dü«‹ Ä\j·÷ìøÏ sêe&ÜìøÏ ø±s¡D+ @$T{Ï?

4. u≤düs¡ @ q~ rs¡+˝À ñ+~?

25
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT.
$<ë´ dü+e‘·‡s¡+ 2020`21 (˝…e˝Ÿ 2)
‘·s¡>∑‹: 5 ‘Ó\T>∑T (Á|ü<∏äeT uÛ≤wü)
bÕsƒ¡+: 2. j·÷<ä–]>∑T≥º ø£è‘·´|üÁ‘·+: 17
nuÛ≤´dü ø£è‘ê´\T
d”«j·Ts¡#·q
1. j·÷<ä–]>∑T≥º >∑T]+∫ sêj·T+&ç.

2. |ü⁄D´πøåÁ‘·+˝À @<Ó’Hê ñ‘·‡e+ »]–q|ü&ÉT nø£ÿ&É m{≤¢ ñ+≥T+<√ sêj·T+&ç.

3. |ü⁄D´πøåÁ‘ê\T ˝Ò<ë ñ‘·‡yê\≈£î yÓfi‚fl≥|ü&ÉT @y˚T+ C≤Á>∑‘·Ô\T rdüTø√yê*?

26
 eT÷˝≤´+ø£q ø£è‘ê´\T
1. MTs¡T #·÷dæq ˇø£ |ü⁄D´πøåÁ‘·+ ˝Ò<ë Á|üdæ<äΔ ÁbÕ+‘·+ jÓTTø£ÿ $X‚cÕ\qT sêj·T+&ç.

2. ñ>±~ s√Eq kÕ«$T yê] Ä\j·T+˝À |ü+#ê+>∑ ÁX¯eD+ »s¡T|ü⁄‘ês¡ì #·~yês¡T ø£<ë! MT
Ç+{À¢ ñ>±~ m˝≤ »s¡T|ü⁄‘ês√ sêj·T+&ç. ñ>±~ ø±≈£î+&Ü MTs¡T Ç+ø± @@ |ü+&ÉT>∑\T
»s¡T|ü⁄≈£î+{≤s¡T? m˝≤ »s¡T|ü⁄‘ês√ sêj·T+&ç.

3. >√XÊ\≈£î >√e⁄\qT <ëq+ #˚j·T&É+ nH˚~ >=|üŒ \ø£åD+. nsTT‘˚ y˚{Ïì <ëq+ #˚j·T&É+ e\¢
n+<ä]ø° y˚T\T »s¡T>∑T‘·T+<√ sêj·T+&ç.

27
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT.
$<ë´ dü+e‘·‡s¡+ 2020`21 (˝…e˝Ÿ 2)
‘·s¡>∑‹: 5 ‘Ó\T>∑T (Á|ü<∏äeT uÛ≤wü)
bÕsƒ¡+: 2. j·÷<ä–]>∑T≥º ø£è‘·´|üÁ‘·+: 18
nuÛ≤´dü ø£è‘·´+
düè»Hê‘·àø£‘·
n) <˚yê\j·÷\˝À ñ‘·y‡ ê\T »]π>≥|ü&ÉT Ä $esê\T n+<ä]øÏ ‘Ó\T|ü⁄≥≈£î b˛düsº T¡ ¢ n+{ÏkÕÔsT¡ .
n≥Te+{Ï b˛düºsY ˇø£{Ï #·÷&É+&ç.
l sê»sêCÒX«¯ s¡kÕ«$T <˚ekÕúq+
y˚eTT\yê&É, ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢.
eTVü‰•esêÁ‹ ñ‘·‡yê\T
l sê»sêCÒX¯«s¡ kÕ«$T <˚ekÕúq+ y˚eTT\yê&É˝À ‘˚~ : 17`02`2015 s√Eq eTVü‰•esêÁ‹
|üs¡«~q+ dü+<äs¡“¤+>± l sê»sêCÒX¯«s¡ kÕ«$T ø£˝≤´D≤ìï ìs¡«Væ≤kÕÔs¡T. ø±ã{Ϻ uÛÑø£Ô»qT\+<äs¡÷
bÕ˝§Zì ø£˝≤´D≤ìï ‹\øÏ+∫, rs¡úÁ|ükÕ<ë\T d”«ø£]+∫ uÛÑ>∑e+‘·Tì nqTÁ>∑Vü‰ìï bı+<ä>∑\s¡ì
ø√s¡&ÉyÓTÆq~.
ø£˝≤´D+ »]π> ‘˚~ : 17`02`2015 Ç≥T¢
düeTj·T+ : sêÁ‹ 12 >∑+≥\≈£î Ä\j·T ø£$T,
düú\+ : sê»sêCÒX¯«s¡kÕ«$T <˚yê\j·T+, lsê»sêCÒX¯«s¡kÕ«$T <˚yê\j·T+,
y˚eTT\yê&É, ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢. y˚eTT\yê&É.
Ä) MT Á>±eT+˝Àì <˚yê\j·T+˝À ˝Ò<ë Á>±eT+˝À »]π> ñ‘·‡e+ >∑T]+∫ b˛düºsY ‘·j·÷s¡T
#˚j·T+&ç. Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.

28
 eT÷˝≤´+ø£q ø£è‘·´+
1. MT bÕsƒX¡ Ê\˝À »s¡T|ü<\ä T#·T≈£îqï yê]¸ø√‘·‡e+ >∑T]+∫ b˛düsº Y ‘·j÷· s¡T #˚jT· +&ç. Á|ü<]ä Ù+#·+&ç.

2. j·÷Á‘êdüú\+ ˝Ò<ë ñ‘·‡yê\T »s¡T>∑T‘·Tqï|ü&ÉT uÛÑ≈£îÔ\T, j·÷Á‹≈£î\T rdüTø√yê*‡q C≤Á>∑‘·Ô\T

@$T #˚j·÷˝À, @$T #˚j·T≈£L&É<√ ‘Ó*ù|˝≤ dü÷#·q\‘√ ≈£L&çq b˛düºs¡T ‘·j·÷s¡T #˚j·T+&ç.
Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.

29
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT.
$<ë´ dü+e‘·‡s¡+ 2020`21 (˝…e˝Ÿ 2)
‘·s¡>∑‹: 5 ‘Ó\T>∑T (Á|ü<∏äeT uÛ≤wü)
bÕsƒ¡+: 2. j·÷<ä–]>∑T≥º ø£è‘·´|üÁ‘·+: 19
nuÛ≤´dü ø£è‘ê´\T
|ü<äC≤\+
n) øÏ+~ |ü<ë\ es¡Tdü˝À y˚s¡T>± ñqï |ü<ëìøÏ ª μ #·T≥º+&ç.
1. ÁãVü≤à $wüßíe⁄ j·÷<ä]¸ áX¯«s¡T&ÉT
2. s¡<∏√‘·‡e+ ø£˝≤´D√‘·‡e+ Áã¨à‘·‡e+ @ø±<ä•
3. Ä~˝≤u≤<é j·÷<ä–]>∑T≥º ø£Ø+q>∑sY es¡+>∑˝Ÿ
4. lsêeTqe$T C≤‘·s¡ Vü≤qTeT»®j·T+‹ lø£ècÕíwüº$T
Ä) øÏ+~ |ü<ë\T bÕsƒ¡+˝À ñHêïsTT. á |ü<ë\Tqï yêø±´\T #·<äTe+&ç. yê{Ï ns¡ú+ Á>∑Væ≤+∫
kı+‘· yêø±´\T sêj·T+&ç.
1. Á|üdæ~Δbı+~q :

2. <ä]Ù+#·T≥ :

3. <˚B|ü´e÷q+ :

4. edü‹ :

5. ø°]Ô+#·&É+ :

6. ñ‘·‡yê\T :

30
 eT÷˝≤´+ø£q ø£è‘ê´\T
n) øÏ+~ |ü<ë\ es¡Tdü˝À y˚s¡T>± ñqï |ü<ëìøÏ düTHêï ª μ #·T≥º+&ç.
1. düeTTÁ<ä+ q~ #Ós¡Te⁄ n&É$
2. e÷]à Ä~yês¡+ @Á|æ˝Ÿ qe+ãsY
3. \&ÉT¶ |ü⁄*Vü≤√s¡ ‘·\˙˝≤\T <ä<√›»q+
4. #Ûêq˝Ÿ >∑T&ç uÛÑ≈£îÔ\T |üP»
5. $~j·T <ë«<ä• bòÕ\TZD+ @ø±<ä•
Ä) bÕsƒ+¡ ˝À ñqï ø=ìï |ü<ë\T Çe«&É+ »]–+~. yê{Ï ns¡+ú >Á V∑ ≤æ +∫ kı+‘·yêø±´\T sêj·T+&ç.
1. ì‘·´+ :
2. eTVæ≤eT :
3. $XÊ«dü+ :
4. ø£fi≤´D+ :
5. Ä#ês¡+ :
6. ùde :
Ç) bÕsƒ¡+˝À e∫Ãq ø=ìï |ü<ë\T >∑fi¯fl˝À ñHêïsTT. yê{Ïì >∑T]Ô+∫ yê{Ï‘√ yêø±´\T sêj·T+&ç.
dü+ e ‘·‡ s¡+ eTT Ä
|ü⁄ D´ πøå Á‘·+ ñ q
H˚ Á|ü ã dü >± yê
Ä ø£è eT e+ ~ sTT
\ ‹ dü eTT Á<ä+ r
j·T+ ‘· s¡ |ü+ &ÉT >∑

31
 sêh $<ë´|ü]XÀ<Ûäq •ø£åD≤dü+düú, ‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<äT.
$<ë´ dü+e‘·‡s¡+ 2020`21 (˝…e˝Ÿ 2)
‘·s¡>∑‹: 5 ‘Ó\T>∑T (Á|ü<∏äeT uÛ≤wü)
bÕsƒ¡+: 2. j·÷<ä–]>∑T≥º ø£è‘·´|üÁ‘·+: 20
nuÛÑ´düq ø£è‘ê´\T
uÛ≤wüqT >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+
n) øÏ+~ yêø±´\T #·<äTe+&ç. ÁøÏj·÷ |ü<ë\qT |ü{Ϻø£˝À sêj·T+&ç.
1. Çø±“˝Ÿ ã+‹ Ä≥ Ä&ÉT‘·THêï&ÉT.
2. dü+j·TTø£Ô bÕ≥ bÕ&ç+~.
3. neTà πs|ü⁄ ø=‘·Ô ã≥º\T ø=ì ‘ÓdüTÔ+~.
|ü{Ϻø£qT ì+bÕs¡T ø£<ë!
ªbÕ&ç+~μ, á |ü<+ä »]–b˛sTTq |üìì >∑T]+∫ ‘Ó\T|ü⁄‘·T+~ ø£<ë! Ç{≤¢ »]–b˛sTTq
|üìì >∑T]+∫ ‘Ó*ù| |ü<ë\Tqï yêø±´\qT ªuÛÑ÷‘·ø±\|ü⁄μ yêø±´\T n+{≤s¡T.
ªÄ&ÉT‘·THêï&ÉTμ, á |ü<ä+ »s¡T>∑T‘·Tqï |üìì ‘Ó\T|ü⁄‘·T+~ ø£<ë! Ç{≤¢ »s¡T>∑T‘·Tqï
|üìì >∑T]+∫ ‘Ó*ù| |ü<ë\Tqï yêø±´\qT ªªes¡Ôe÷q ø±\|ü⁄μμ yêø±´\T n+{≤s¡T.
ªø=ì‘ÓdüTÔ+~μ á |ü<ä+ »s¡T>∑uÀj˚T |üìì ‘Ó\T|ü⁄‘·T+~ ø£<ë! Ç{≤¢ »s¡T>∑uÀj˚T
|üìì >∑T]+∫ ‘Ó*ù| |ü<ë\Tqï yêø±´\qT ªuÛÑ$wü´‘Y ø±\|ü⁄μ yêø±´\T n+{≤s¡T.
Ä) øÏ+~ yêø±´\T #·<äTe+&ç. @ ø±\+˝À ñHêïjÓ÷ sêj·T+&ç.

1. Ä~‘·´ πs|ü⁄ ôV’≤<äsêu≤<äT yÓfi¯‘ê&ÉT.

2. ^‘· dæìe÷ #·÷dæ+~.

3. kÂeT´ bÕsƒ¡+ #·<äTe⁄‘·Tqï~.

32
 eT÷˝≤´+ø£q ø£è‘ê´\T
uÛ≤wüqT >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+
n) øÏ+~ yêø±´\T #·<äTe+&ç. ÁøÏj·÷|ü<ë\qT |ü{Ϻø£˝À sêj·T+&ç.
1. sêE ã&çøÏ yÓfi¯ó‘·THêï&ÉT.
2. eTVü‰\øÏåà πs|ü⁄ }]øÏ yÓfi¯óÔ+~.
3. sêDÏ ã≥º\T ñ‹øÏ+~.
4. C≤Hé yÓTÆ<ëq+˝À ÁøϬø{Ÿ Ä&ÉT‘·THêï&ÉT.
5. s¡V”≤+ ÁbÕs¡úq #˚XÊ&ÉT.
6. s¡$ ÄdüT|üÁ‹øÏ yÓfi≤Ô&ÉT.
»]–q |üì »s¡T>∑T‘·Tqï |üì »s¡>∑uÀj˚T |üì

Ä) øÏ+~ yêø±´\T #·<äTe+&ç. @ ø±\+˝À ñHêïjÓ÷ sêj·T+&ç.

1. d”‘· |ü⁄düÔø£+ #·~$+~.
2. uÒ_ bÕj·Tdü+ ‹+≥Tqï~
3. πs|ü⁄ e÷ }]øÏ düs¡ÿdt sêuÀ‘·Tqï~.
4. eTDÏ á |üìì πs|ü⁄ |üP]Ô #˚kÕÔ&ÉT.
5. sêVüQ˝Ÿ dæìe÷ #·÷XÊ&ÉT.
6. CÀ´‘·‡ï ã≥º\ô|’ &çC…’qT¢ ≈£î&ÉT‘·Tqï~.
7. y˚TØ #·]ÃøÏ yÓ[fl+~.
8. e#˚à yês¡+ e÷ bÕsƒ¡XÊ\ $<ë´s¡Tú\+ |æøÏïø˘ yÓfi¯óÔHêï+.
9. sê»j·T´ ø=&ÉT≈£îqT eT+<ä*düTÔHêï&ÉT.
10. $»jYT ≈£Ls¡>±j·T\T ne÷à&ÉT.

33