b.

3) Basınçlı hava ile temel atma

Su basıncının fazla olması, diğer engeller nedeniyle derin temelin açıkta inşasının
mümkün olmaması ve kuyu ve kazık temelin yapılamamsı halinde bu gibi durumlarda
basınçlı hava ile temel atma yöntemi uygulanır.
Prensip olarak, hava sızdırmaz şekilde inşaa edilen keson içine basınçlı hava
verilerek ve yer altı suyu uzaklaştırılarak çalışma olanağı sağlanır. Kazılan toprağın
çıkarılması, işçilerin inip çıkması için özel yapılmış baca düzenlenir (Şekil 3.32).

Hava
eklüzü

Basınçlı
kesonu

İş odası

Şekil 3.32. Basınçlı Hava İle Temel Atma

Basınçlı kesonların boyunun 50 m.’ den daha büyük olması halinde, keson
indirilirken tahrip olabileceğinden pratikte olumsuz sonuçlar vermektedir. İş odası
yüksekliği ise 2~2.5 m. olmaktadır.
Küçük, dar yapılar doğrudan keson dış boyutları üzerine yapıldığı gibi, yüksek
yapılar çürük zeminlere inşaa edilirken, basınçlı keson daha geniş alana tertiplenip bina
bunun üzerine oturtulmaktadır (Şekil 3.33).

66
 Yapı
Yapı

A-A Kesiti

A A
9.00

14.00

Plan

Şekil 3.32. Yapıların Kesonlar Üzerine Oturtulması

Şekil 3.33.Yapıların Kesonlar Üzerine Oturtulması

Yapı
Basınçlı kesonlar da kuvvet tesir hali aşağıda belirtildiği gibi üç şekilde olmaktadır.
Başlangıçta 1~2 m.’ lik beton ağırlığı konsollara yayık olarak tesir etmektedir. Daha sonra
beton sertleştikçe, ortada beton kemer oluşmakta ve yük iki konsola bölünmektedir (Şekil
3.34).

A-A Kesiti

A A
9.00

67

14.00
 .
1~2 m.

.
Tavan kirişi

Konsollar

P/2 B/2 P/2 P/2 B/2 P/2

. B
. . B
.
Şekil 3.34. Basınçlı Kesonlarda Kuvvet Etki Şekli

Basınçlı kesonlar betonarme veya çelikten yapılabilmektedirler.

Basınçlı kesonlar ya karada ya da su içinde derine indirilirler.
Su içine indirmelerde, basınçlı keson, ya indirme yerindeki suni oda ya da iskele
üzerinde yapılır veya kıyıda yapılıp yüzdürülerek götürülür.
Kesonun indirilme hızı, toprak kazma sistemini randımanına bağlı olmakla beraber
50 cm.’ yi nadiren geçmiştir (Bir günde 50 cm.).
Basınçlı keson sert zemine indiğinde veya şayet keson keskisi sadece bir taraftan
sert zemin (özellikle kayaya) oturduğunda keskinin diğer kısımları tahkim edildikten (taş,

68
beton blok, betonla), iş odası betonla doldurulur. Keson fazla yük taşımayacaksa, iş
odasının belirli yükseklikten sonraki kısmı toprakla doldurulup tokmaklanabilir.
Kesonun iş odası içi çeşitli kaplamalarla hava sızdırmaz hale getirilir. Çalışanların
korunması için gerekli her türlü tedbir alınır.

69