See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/216242570

Epidemiologija, etiologija, klasifikacija, dijagnoza, diferencijalna dijagnoza i

tretman demencija

Article · January 2009

CITATIONS READS

0 1,375

8 authors, including:

Milorad Toša Zikic Marija Semnic

GLOBAL PREVENT - Novi Sad Clinical Center of Vojvodina
430 PUBLICATIONS   2,995 CITATIONS    45 PUBLICATIONS   174 CITATIONS   

SEE PROFILE SEE PROFILE

Vlado Mirko Đajić Zoran Vujkovic

Clinical Center Banja Luka University of Banjaluka University clinical center Banjaluka
75 PUBLICATIONS   61 CITATIONS    88 PUBLICATIONS   59 CITATIONS   

SEE PROFILE SEE PROFILE

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

Nutrition and Neurological Diseases View project

Project of Department of Neurology View project

All content following this page was uploaded by Milorad Toša Zikic on 04 June 2014.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

 PREGLEDNI ČLANAK
REVIEW ARTICLE
UDK 616.892.3

EPIDEMIOLOGIJA, ETIOLOGIJA, KLASIFIKACIJA, DIJAGNOZA,

DIFERENCIJALNA DIJAGNOZA I TRETMAN DEMENCIJA

EPIDEMIOLOGY, ETIOLOGY, CLASSIFICATION, DIAGNOSIS, DIFFERENTIAL

DIAGNOSIS AND TREATMENT OF DEMENTIAS

Milorad Žikić1, Tamara Rabi Žikić1, Marija Semnic1, Robert Semnic2,

Vlado Đajić3, Aleksandar Ješić1, Zoran Vujković3, Siniša Miljković3

Sažetak: Izneti su podaci o glavnim karakteristikama, definiciji i epidemiologiji demencija, istorijatt

tu ovog sve prisutnijeg pojma savremene medicine a posebno neurologije i psihijatrije, kao i njen veliki
ekonomski i društveni značaj. Data je savremena klasifikacija demencija, potom se raspravlja o aktuelnt
nim pogledima na etiologiju i najčešće kliničke oblike bolesti: demeciju Alchajmerovog tipa, vaskularnu
demenciju i frontotemporalnu demenciju. Detaljnije se govori o ciljevima dijagnostičkog postupka, difert
rencijalnoj dijagnostici demencija, a posebno podvlači značaj diferencijalne dijagnostike u samom sindt
dromu demencija. Na kraju je dat kraći osvrt na način savremenog tretmana i prognozu demencija.

Ključne reči: demencije, epidemiologija, etiologija, dijagnostika, tretman

Abstract: The article presents the main characteristics, definition and epidemiology of dementia,
history of this increasingly prevalent phenomenon in the modern medicine, in particular neurolot
ogy and psychiatry, and the significant economic and social burden it imposes. Furthermore, the currt
rent classification of dementias is provided, followed by the modern concepts of the etiology and the
most common clinical forms of the disease: Alzheimer’s disease, vascular dementia, and frontotempt
poral dementia. The objectives of the diagnostic procedures and differential diagnosis are discussed
in more detail and the importance of the differential diagnosis in the syndrome of dementia is emphast
sized. Finally, the current treatment approaches and prognosis of dementias are shortly reviewed.
Key words: dementias, epidemiology, etiology, diagnosis, treatment

Uvod, definicija i epidemiologija i parkinsonizam. Učestalost neurodegenerativnih

oboljenja u društvenoj zajednici je srazmerna uzras-
Neurološki poremećaji i definisani klinički entitet- stu, odn. podudarna zastupljenosti ljudi starijih od
ti čija se pojava povezuje sa starenjem čine grupu 65 godina. Kada se ima u vidu da su demografske
tzv. neurodegenerativnih oboljenja. Najčešća među karakteristike svetskog stanovništva u poslednja dva
njima su demencije, vaskularna oboljenja mozga veka sa naglašenom tendencijom starenja svetske
populacije, nezabeležene u dosadašnjoj istoriji ljuds-
ske vrste, postajemo svesni veličine zdravstvenog
1
Klinika za neurologiju, Klinički centar Vojvodine, problema koji postaje pretnja ljudima današnjice i
Novi Sad javnom zdravstvu savremenih društvenih zajednic-
2
Institut za onkologiju, Centar za neuroimidžing, ca.
Sremska Kamenica
3
Klinički centar Banjaluka, Klinika za neurologiju, Broj stanovnika na Planeti Zemlji je prema popisu
Banjaluka, R. Srpska, BiH iz 1960. g. iznosio tri milijarde, a predviđanja su da

AKTUELNOSTI IZ NEUROLOGIJE, PSIHIJATRIJE I GRANIČNIH PODRUČJA, god. XVII, br. 1-2, 2009 47
će u 2010. iznositi sedam milijardi stanovnika (1). tivnog propadanja u starijim uzrastima, tek je poč-
Neurološka oboljenja, koja su česta u svim zemljam- četkom prošlog veka ono povezano sa specifičnim
ma i kod svih naroda, bez obzira na rasu, životno patoanatomskim supstratom. Nemački patolog i
doba, pol, obrazovanje i materijalno stanje, čest su neurolog Alois Alzheimer je 1906. g. opisao slučaj
uzrok velike ljudske nevolje i smrtnosti. Prema progresivnog mentalnog propadanja 51-godišnje
izveštaju Svetske zdravstvene organizacije od njih bolesnice i povezao ga sa specifičnim histološkim
boluje milijarda ljudi, a svake godine umre oko promenama u mozgu, tzv. senilnim plakovima i
6,8 miliona (svaki šesti stanovnik Planete boluje, neurofibrilarnim vretenima.
a svaki hiljaditi umire od neke neurološke bolesti).
Procenjuje se da je u Evropi tokom 2004. g. ekon- Tek 70-tih godina prošlog veka se usvaja stav da ne
nomska šteta od neuroloških bolesti iznosila 139 postoje nikakve bitne strukturne, histopatološke,
milijardi evra (2). biohemijske, a ni razlike u kliničkom ispoljavanj-
ju Alzheimerove i tzv. senilne demencije. Tako je
Demencije su sindrom u sklopu raznih grupa org- Alzheimerova bolest (AB), samim tim i demencija
ganskih bolesti centralnog nervnog sistema, najč- uopšte, prepoznata kao veliki medicinski i društv-
češće neurodegenerativnih, u okviru kojih dolazi veni problem, a od tada, radi razlikovanja od dot-
do stečenog progresivnog oštećenja kognitivnih tadašnjeg pojma AB, uobičajeno koristimo pojam
funkcija, udruženih sa promenama ličnosti dov- Alzheimerove demencije (AD) ili demencije Alzh-
voljnog stepena da postaju toliko izražene da utiču heimerovog tipa (DAT).
na socijalno ponašanje i profesionalnu aktivnost
(3, 4). Odlikuju se progresivnim intelektualnim Predviđanja da će demencija u veku u kome živim-
propadanjem koje dovode obolelu osobu do nem- mo biti jedan od vodećih medicinskih i društvenih
mogućnosti zadovoljavanja osnovnih društvenih, problema dokumentuje se i podacima da jedna
etičkih, moralnih i radnih obaveza, te predstavlj- trećina dementnih nije sposobna ni za kakav vid
jaju strepnju za starije osobe i tragediju za njihove samostalnog života, kao i da svetska populacija
žrtve i članove njihovih porodica (5). produženjem prosečnog ljudskog veka i sve nižim
stopama nataliteta kontinuirano stari. Budući da se
Prevalencija demencija postaje značajna u uzrastim- u sindromu demencija radi o bolestima pretežno
ma starijim od 60 g. kada se udvostruči na svakih višegodišnjeg trajanja, koje brzo dovode do radne
pet godina života. Broj starijih od 65 g i incidenc- onesposobljenosti, a pored toga zahtevaju i angaž-
ca bolesti povezanih sa starenjem su u stalnom žovanje većeg broja osoba radi sprovođenja stalnog
porastu. Incidencija demencija iznosi 5,4 - 9,4 % nadzora i nege obolelih, a u terminalnoj fazi bolesti
godišnje, a u populaciji osoba starijih od 85 g. čak i doživotni smeštaj u odgovarajuću ustanovu zdravs-
30-35%. Prema rezultatima objavljenim još u dec- stvenog i socijalnog staranja, ekonomski aspekt dem-
cembru 2005. g. na svakih sedam sekundi se javlja mencija dobija tako veoma veliku dimenziju na niv-
novi slučaj oboljenja (6). Procenjuje se da danas u vou ozbiljnih materijalnih rashoda na nacionalnim
svetu ima preko 30 miliona dementnih, a njihov nivoima. Primera radi, a u nedostatku preciznijih
broj se sve više uvećava sa progresivnim starenjem podataka iz naše sredine, navedimo da posredni i
svetske populacije (4). neposredni troškovi vezani za DAT u SAD već sada
iznose godišnje preko 100 milijardi dolara (5, 7, 8).
Istorijat, ekonomski i društveni značaj
Klasifikacija, etiologija, najčešći klinički oblici
Naziv demencija potiče od latinskog dementia bolesti
što doslovno znači „bezumnost, ludilo“. Prvi ga je
upotrebio Celsus (10 g. n. e) ali najverovatnije u Problem klasifikacije demencija se sastoji u nedov-
kontekstu drugog oboljenja – prema opisu kliničke voljnom poznavanju etiologije i patofiziologije nek-
slike radilo se o maniji. kih oblika bolesti, kao i činjenici prisustva kombin-
nacije više patoloških procesa koji vode demenciji
I pored duge istorije poznavanja problema kognit- u drugim slučajevima.

48 AKTUELNOSTI IZ NEUROLOGIJE, PSIHIJATRIJE I GRANIČNIH PODRUČJA, god. XVII, br. 1-2, 2009
Zbog toga se danas, prema kliničkim ispoljavanjim- Burgdorferi i abscesom mozga; od metabolijskih
ma, demencije često dele na kortikalne i subkortikt poremećaja koji utiču na mozak to je hepatolent-
kalne. tikularna degeneracija (Wilsonova bolest); među
epilepsijama status epilepticus; usled sistemskih
Kortikalne demencije dovode do selektivnih kog- oboljenja, endokrinih poremećaja i stanja deficij-
gnitivnih poremećaja (oštećenje kratkotrajnog pam- jencije: tu spadaju hipotireoidizam, encefalopatija
mćenja, promene u ponašanju i ličnosti - kao u Pick- kod Hashimoto tireoiditisa i hipopituitarizam, urem-
kovoj bolesti), nisu praćene fokalnim neurološkim mička encefalopatija, hiperkalcemija, hiperpartireo-
ispadima, niti ekstrapiramidnim poremećajima. oidizam, vaskulitis, pelagra, deficit cijankobalamin-
na i jejunoilealni bypass; od toksičnih stanja su one
Subkortikalne demencije se odlikuju usporenjem izazvane alkoholom, teškim metalima, ugljendioks-
mentalnih funkcija sa promenama raspoloženja, sidom i lekovima; usled psihičkih poremećaja to su
izostankom motivacije i inicijative, pri čemu je demencije kod depresije, disocijativnih psihoza i
kognitivni deficit manje naglašen, ali su zato češće konverzivnih poremećaja; najzad to su i demencije
prisutni ekstrapiramidni poremećaji, a ređe ošt- izazvane opstruktivnim i malresorptivnim hidroc-
tećenja centralnih motornih puteva. cefalusom.

Mogući uzroci demecije su: degenerativne bolesti U grupi demencija za koje još nije nađeno terap-
CNS, cerebrovaskularne bolesti (CVB), traumats- pijsko rešenje je najviše degenerativnih oboljenja
ske, upalne i infektivne bolesti mozga, intoksikacij- mozga: Pick-ova bolest, degeneracija frontalnog
je, intrakranijalne ekspanzije, metabolijski, endok- lobusa, pantoten kinaza-udružena neurodegener-
krini i sistemski poremećaji. racija (Hallervorden Spatz-ova bolest), hereditarne
ataksije, Lewy body oboljenje i kortikobazalna deg-
Neke od demencija su lečive, neke izlečive, dok je u generacija, od infektivnih to su prionske bolesti, od
većini ostalih moguć samo simptomatski tretman. metabolijskih leukodistrofije, među epileptičnim
U prvu grupu (lečivih) demencija spadaju Alz- to su učestali konvulzivni napadi, među stanjima
zheimerova i Parkinsonova bolest, progresivna deficijencije hipoksična oštećenja mozga, a od traum-
supranuklearna paraliza i progresivna mioklon- matskih otvorena povreda lobanje sa destrukcijiom
nus epilepsija (degenerativna oboljenja mozga), moždanog tkiva (4).
multi-infarktni sindrom, ”strateški” infarkti i Bins-
Alzheimerova demencija (AD) je u Evropi 2000. g
swangerovo oboljenje (cerebrovaskularne bolesti),
dijagnostikovana kod 5,3 miliona obolelih starosti
HIV-demencija kompleks i drugi virusni encefalit-
30 - 99 g, a procena za 2040. g je 9,9 mil obolelih. U
tisi i postviralne encefalopatije (infektivne bolesti),
SAD 2001. g je drugi vodeći uzrok smrti. Predstavlj-
poremećaji lipida, proteina, uree i ugljenih hidrata
ja oblik bolesti na koji je fokusirana najveća pažnja
odn metabolijski poremećaji koji utiču na mozak,
svih istraživača zbog nepoznate etiologije, podm-
zatim primarni tumori mozga i metastaze, kao i
muklog početka, progresivnog pogoršanja, velike
paraneoplastičke encefalopatije (neoplazme), hepa-
učestalosti (preko 50% svih demencija), lokalizacije
atička i Wernickeova encefalopatija, hipoglikemija
(napada najosetljiviji deo mozga: kortikalne neuron-
i elektrolitski poremećaji (sistemska oboljenja, end-
ne), rapidnog pogoršanja tokom nekoliko godina,
dokrini poremećaji i stanja deficijencije), demencije
pri čemu se neurološki znaci javljaju tek u odmak-
izazvane toksičnim uticajem organskih rastvarača,
klom stadijumu. U 5-10% slučajeva postoji familij-
postraumatske u okviru zatvorene povrede lobanje
jarni tip bolesti, u proseku traje pet i po godina (2-
sa kontuzijom mozga, demencija pugilistika (usled
16) a može da se javi i pre 65 g života. Dijagnoza se
ponavljanih mikrotrauma mozga) i oboljenja koja
postavlja kliničkim pregledom i neuropsihološkim
istovremeno izazivaju epilepsiju i demenciju, a i dem-
ispitivanjem (MMSE i testovi posebno dizajnirani
mencija koja se može razviti kod multiple skleroze i
za bolesnike sa demencijom). Praćena je progresivn-
drugih demijelinacionih oboljenja.
nom kognitivnom deterioracijom, narušavanjem
U drugu grupu (izlečivih) spadaju demencije izaz- svakodnevnih aktivnosti i progresivnim bihejvior-
zvane infekcijama: treponemom palidom, boreliom ralnim poremećajima. Lečenje je pravi izazov za

AKTUELNOSTI IZ NEUROLOGIJE, PSIHIJATRIJE I GRANIČNIH PODRUČJA, god. XVII, br. 1-2, 2009 49
neurologe, gerijatre, psihijatre i lekare porodične Dijagnostika
medicine. Terapijski napredak je postignut u pos-
slednjih nekoliko godina uvođenjem inhibitora hol- Dijagnostički postupak u sindromu demencije ima
linesteraze i memantina (3, 5, 6, 7, 9). za cilj da odredi da li je kognitivno oštecenje posled-
dica organske bolesti mozga ili je samo deo kliničke
Vaskularna demencija (VaD) je druga po učestal- slike neke primarno duševne bolesti, zatim kliničk-
losti (20-30%), a incidenca joj progresivno raste sa ke i neuropsihološke karakteristike same bolesti, a
starenjem. Javlja se u okviru nekoliko vaskularnih ukoliko je moguće i da utvrdi uzrok demencije.
sindroma: strateški pojedinačni infarkti, multipli
veliki ili multipli lakunarni infarkti, infarkti bele Dijagnostičke mogućnosti u sindromu demencije se
mase (predominantno supkortikalni) i različiti inf- svode na osnovne kliničke karakteristike pojedinih
farkti u kombinaciji sa AD. Dijagnoza se postavlj- tipova demencije, upotrebu kratkih orijentacionih
ja na osnovu nekoliko kriterijuma a najvažniji je testova kognitivnih sposobnosti, neuropsihološku
pojava infarkta vremenski povezanog sa pojavom dijagnostiku, različite laboratorijske pretrage (ugl-
demencije (CT/MRI: prisustvo bilateralnog kortik- lavnom radiološke i radionuklidne), neke nestand-
kalnog / supkortikalnog infarkta). Lečenje: holines- dardne pretrage (PET, biopsija mozga i sl.), gensku i
sterazni inhibitori - efekti lečenja su slični onima postomortalnu dijagnostiku.
koji se postižu u AD. Prevencija: antihipertenzivi,
antioksidansi, pridržavanje higijenskom i dijetets- Svakako treba imati u vidu da se demencija klinički
skom odn. zdravom načinu života. može ispoljiti na više načina: najčešce u vidu porem-
mećaja sposobnosti pamćenja ili otežanog izvođenj-
Frontotemporalna demencija (FTD, Pickova bolest) ja ranije usvojenih veština, povremeno udružena i
je pored DAT sledeća tzv. «čista» demencija. Reč sa izvesnim neurološkim ili psihijatrijskim simptom-
je o relativno retkom degenerativnom oboljenju, mima, kao i u sklopu nekih somatskih bolesti.
koje se pojavljuje skoro isključivo pre 65. godine
života i predstavlja oko 20% demencija tog uzras- Neuropsihološki dijagnostički kriterijumi demencij-
sta. Obzirom da se u 40% bolesnika nalazi pozit- ja podrazumevaju njihovoprisustvo u svakom sluč-
tivna porodična anamneza, veruje se da se bolest čaju postojanja poremećaja najmanje dve nezavisne
nasleđuje autosomno dominantno. Karakteriše je oblasti mentalnih funkcija: pamćenja, pažnje, pon-
izrazita atrofija čeonih, nešto manje i slepoočnih našanja, govora, mišljenja, ličnosti, vizuospacijalne
režnjeva, uz očuvanost parijetalnog korteksa i gorn- orijentacije, sposobnosti prepoznavanja, konceptua-
nje slepoočne vijuge. Mikroskopski se nalazi gub- alnih i egzekutivnih sposobnosti.
bitak neurona u gornjim slojevima moždane kore
u vidu spužvaste degeneracije, proliferacija glije i Pri somatskom pregledu bolesnika potrebno je obr-
pojava argentofilnih citoplazmatskih inkluzija, tzv. ratiti pažnju na moguće znake koji upućuju na vask-
Pickovih telašaca. Obzirom na selektivno zahvatanj- kularne i infektivne bolesti, malignome i endokrine
je čeonog režnja, u kliničkoj slici često dominiraju poremecaje. Detaljna analiza neurološkog statusa
promene ličnosti, tzv. morija, zatim nesposobnost omogućuje otkrivanje mogućih žarišnih ispada, što
održavanja pažnje, gubitak orijentacije i socijalne nas upućuje na lokalizovani uzrok demencije. Pos-
inhibicije, devijantno seksualno ponašanje i emoc- sebno je vredno obratiti pažnju na promene obima
cionalna hladnoća. Za razliku od DAT, u značajnoj vidnog polja (tumori), poremećaje okulomotorne
su meri očuvane sposobnosti govora, praksije, gnoz- koordinacije (subkortikalne demencije), znake bulb-
zije i kratkotrajnog pamćenja. barne i pseudobulbarne disfunkcije (multi-infarktn-
na demencija), fascikulacije (Creutzfeld-Jakobova
U neurološkom statusu nema osobitosti do kasne bolest), znake periferne neuropatije (etilizam), hor-
faze bolesti, kada se javljaju znaci piramidnih lezija. reatske kretnje (Morbus Huntigton). Za neke vrste
Klinička slika je slična DAT, te se diferencijalna dij- demencija su vrlo karakteristične promene u drž-
jagnoza postavlja na temelju biopsije, a veoma retko žanju i hodu obolelih: hod sitnim koracima, ataks-
na osnovi CT snimaka. Tok bolesti je monofazičan, sija, apraksija hoda (normotenzivni hidrocefalus,
progresivan, a trajanje do 10 godina. MID).

50 AKTUELNOSTI IZ NEUROLOGIJE, PSIHIJATRIJE I GRANIČNIH PODRUČJA, god. XVII, br. 1-2, 2009
Diferencijalna dijagnoza Tretman

Budući da je demencija u suštini opisno stanje ona U savremenom konceptu lečenja demencija se
nema diferencijalne dijagnoze. Jedina moguća dij- pridržavamo sledećih kriterijuma: uperiti terapiju
jagnosticka zabuna je zamena demencije s delirijt na najistaknutiji simptom u izmenjenom ponaš-
jumom, akutnim smetenim stanjem koje se javlja šanju, lečiti precipitirajuće uzroke bihejvioralnih
u toku teških zaraznih bolesti, febrilnosti, nekih simptoma, koristiti modifikacije u okruženju i
intoksikacija i u toku metaboličkih poremećaja. nefarmakološke strategije a farmakološko lečenje
započeti sa vrlo niskim dozama aktivnih supstanci
U delirantnih bolesnika postoji fluktuacija stanja i povećavati ih postepeno uz pažljivo praćenje než-
svesti, koja je najcešće sužena i izmenjena, dok su željenih efekata. Neophodno je prepoznati toksičn-
bolesnici s demencijom svesni i prisebni, premda nost lekova koja je nažalost česta u starijih osoba,
duševno teško oštećeni sve do kasne faze bolesti. voditi računa da veliki broj lekova povećava rizik
Nastup delirijuma je, osim toga, iznenadan i brz, od interakcija, pojednostaviti raspored doza lekov-
dok se demencije uglavnom razvijaju vrlo postepen- va, uz obavezan nadzor nad uzimanjem lekova.
no. Delirijum, za razliku od demencije nije trajno
stanje nego je tranzitoran poremećaj. Obzirom na ulogu holinergičkog sistema u razvoju
demencija uvedena je terapija inhibitorima acetil (i
Potrebno je izdvojiti i pseudodemenciju. stanje koje butiril) holinesteraze sa ciljem smanjenja njihove
imitira demenciju, a povremeno se zapaža u toku razgradnje i produženja dejstva na holinergičkim
depresije . Uz kognitivni poremećaj, prisutni su i sinapsama kortikalnih neurona. Pretpostavlja se
bezvoljnost, napetost, anoreksija, mršavljenje i por- da obe holinesteraze mogu imati centralnu ulogu
remećaj spavanja. Naziv pseudodemencija ukazuje u nastanku kognitivnih, neuroloških i psihijatrijs-
da kognitivni poremećaj nije prouzrokovan organs- skih simptoma, kako u demenciji sa Lewyevim tel-
skim oboljenjem mozga. Lečenjem depresije pov- lima tako i u demencije u Parkinsonovoj bolesti, a
vlače se i kognitivni poremećaji. (5) rivastigmin se smatra jedinim lekom koji inhibira
obe holinesteraze.
Diferencijalna dijagnoza unutar sindroma
demencije Medikamentozno lečenje demencija se sprovodi
korišćenjem neuroprotektivnih supstanci: antioks-
Učestalost raziličitih uzroka demencija se svodi na sidansi - tokoferol i selegilin, kao i inhibitora holin-
činjenicu da se u 80-85% slucajeva ona odnosi na dva nesteraze - donepezil, rivastigmin, galantamin, koji
moguća sindroma: DAT i MID. imaju povoljan efekat na kognitivne, funkcionalne
i bihejvioralne simptome AD, ali i na poboljšanje
S izuzetkom intrakranijalnih tumora, preostali uzroci kognicije, globalne funkcije, dnevnih aktivnosti i
demencije u praksi predstavljaju uglavnom raritetne bihejvioralnih simptoma VaD (4, 7).
bolesti, osim u okviru neuroloških odeljenja. Ta nam
činjenica bitno olakšava dijagnostički postupak. U lečenju AD se sa različitim pozitivnim, ali i než-
željenim efektima, koristi i holinomimetik Tacrin,
Metabolički uzrokovane demencije ne predstavljaju koji poboljšava kognitivne funkcije. Hepatotoksič-
poseban dijagnostički problem, jer je demencija tu čan je, zbog čega u Evropskoj Uniji nije registrov-
samo jedna od mogućih komplikacija, dok simptom- van, u SAD jeste. Potom Memantin, antagonista
matologija osnovne bolesti dominira kliničkom slik- NMDA receptora, koji pojačava dejstvo l-dope,
kom. agonista dopaminergika, antiholinergika, barbitur-
rata i neuroleptika, a neželjena dejstva su mu hal-
Diferencijalna dijagnoza unutar sindroma demenc- lucinacije, konfuznost, vrtoglavica, glavobolja i
cije predstavlja ipak veći problem od diferencijalne zamor. Smatra se ipak lekom izbora u lečenju svih
dijagnoze demencija, jer su mogući uzroci pojave dem- oblika demencije, a može se kombinovati i sa svim
mencije mnogobrojni, a druge srodne bolesti daleko drugim lekovima koji se uobičajeno koriste u terap-
ređe. (5) piji demencija.

AKTUELNOSTI IZ NEUROLOGIJE, PSIHIJATRIJE I GRANIČNIH PODRUČJA, god. XVII, br. 1-2, 2009 51
Prognoza
Životno iskustvo i svakodnevna medicinska praks-
sa su pokazale da su osobe sa velikim prethodnim
znanjem i različitim interesima manje dementne
u starijem uzrastu. Takođe, svakodnevna fizička
aktivnost u trajanju od najmanje pola sata, izbegav-
vanje rizika od pasivnog pušenja, ishrana svežim
namirnicama bogatim vitaminsko-mineralnim
sastojcima, kao i primena svih drugih opšte poznat-
tih mera zdravog načina života, značajno povoljno
utiče na održavanje normalnih mentalnih, time i
kognitivnih funkcija.
Prema sadašnjim mogućnostima neurofarmakol-
loške nauke i prakse, kod nekih oblika bolesti je
moguća prevencija, povremeno izlečenje ili pob-
boljšanje sa lečenjem, u nekim slučajevima i izleč-
čenje, a još uvek je značajan i broj oboljenja u kojim-
ma nije moguće postići povoljan efekat lečenja.
Smatra se da će demencije pretstavljati ozbiljan
problem budućnosti čovečanstva zato što će im
prevalencija biti dva puta veća u sledećih 30 g.
Prioritetni zadaci sistema zdravstvene i socijalne
zaštite biće rešavanje problema kognitivnog prop-
padanja stanovništva a farmakološka terapija uz
modifikacije u okruženju i nefarmakološke mere
biće i u budućnosti strategija izbora u tretman-
nu kognitivnih poremećaja većeg broja oboljenja
(4, 5, 8).
52 AKTUELNOSTI IZ NEUROLOGIJE, PSIHIJATRIJE I GRANIČNIH PODRUČJA, god. XVII, br. 1-2, 2009
View publication stats
LITERATURA
1. Banićević M. Demografske tendencije, epidemiološk-
ka tranzicija i zdravstvena zaštita stanovništva. Autoriz-
zovano predavanje. Institut za zdravstvenu zaštitu majke
i deteta Srbije, Beograd, 1998.
2. Bertolote M. J. Neurological disorders affect millions
globally: WHO report. World Neurology, 22(1);2007:1-
5.
3. Pavlović DM. Demencije.Klinička dijagnostika. Beog-
grad: Kaligraf, Drugo izdanje, 2008.
4. Pavlović DM. Šta nije terapija demencija-greške u
medikamentnoj terapiji (Autorski članak). Neuroscience
News by NMH Services. Septembar 2008.
5. Lušić I. Sinopsis: Demencije. http://www2.mefst.hr/
UserDocsimages/Demencije.pdf
6. Mumenthaler M, Heinrich M. Neurology. Thieme
Verlag, Stuttgart-New York, 2004;360-366.
7. Žikić M, Demencije – realnost današnjice i problem
budućnosti. Autorizovano predavanje. Institut za neurol-
logiju KCVojvodine, Novi Sad, 2007.
8. Žikić M, Stefanović D, Rabi-Žikić T, Semnic M, Ješić
A. Neurodegenerativna oboljenja stanovništva Vojvodin-
ne. Naučni simpozijum: Čovek i priroda. Atrofično-deg-
generativna stanja-oboljenja ljudi u Vojvodini (urednik
Popović T. D.) , Matica Srpska, UNS, Novi Sad, 2006;
59-70.
9. G.W.Small, D. Kaufer, M.S. Mendiondo, P. Quarg, R.
Spigel: Cognitive performance in Alzheimer’s disease
patients receiving rivastigmine for up to 5 years. Int J
Clin Pract 2005, 59 (4):473-477.