Το Σημάδι Των Τεσσάρων

2
Arthur Conan Doyle

Το Σημάδι Των Τεσσάρων

Arthur Conan Doyle

Dig ital P ress Tran sl ation © 2005

3
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

Τίτλος Πρωτοτύπου : The Sign Of The Four

(University Of Virginia © 2000)
Μετάφραση : Γεωργούτσος Αριστείδης © 2006

Εξώφυλλο : Γεωργούτσος Άρης

Εικονογράφηση από:
The Sherlock Holms Museum of Baker Street

Εκδόθηκε αρχικά στο περιοδικό Lippincott’s Magazine, στη Φιλαδέλφια και το Λονδίνο, το Φεβρουάριο 1890.
Πρώτη έκδοση υπό μορφή βιβλίου από τον S. Blackett τον Οκτώβριο του 1890.

Εργαλεία Αναφοράς & Μετάφρασης:

Magenta Golden Lexicon 2006

Encarta Dictionary 2000
Encarta Standard Encyclopedia 2003
Oxford Learner’s English-Greek Dictionary
Oxford Advanced Learner’s Dictionary
The Reader’s Digest Great Encyclopaedic Dictionary
Αντιλεξικό Ή Ονομαστικό (Θεολ. Βονστατζογλου)
Λεξικό Της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Μπαμπινιώτη)
ΝΕΟ Λεξικό Της Ελληνικής Γλώσσας (Σταφυλίδη)

Το πρωτότυπο βιβλίο διατίθεται στο Internet υπό το καθεστώς PUBLIC DOMAIN.

(Μετάφραση και 1ος έλεγχος - 22/9/2005 – 10/07/2006)

Κάθε σχόλιο σχετικά με την περαιτέρω βελτίωση του κειμένου, όσον αφορά το λεξιλόγιο, ή την απόδοση
όρων δεκτή. (Έχω πολλά να μάθω ακόμη ή κοινώς πολλά τα κολλήματα της μνήμης! ☺)

4
Arthur Conan Doyle

Dig ital P ress Tran sl ation © 2005

5
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ..................................................................................................6
Η Επιστήμη Της Επαγωγής...............................................................................7
Η Κατάθεση της Υποθέσεως ...........................................................................18
Σε Αναζήτηση μιας Λύσης................................................................................26
Η Ιστορία του Φαλακρού Άντρα ......................................................................33
Η Τραγωδία της Οικίας Ποντιτσέρι .................................................................46
Ο Σέρλοκ Χολμς Προβαίνει Σε μια Επίδειξη .................................................56
Το συμβάν του βαρελιού ..................................................................................68
Οι Άτακτες Δυνάμεις της Οδού Μπέϊκερ........................................................84
Ένας σπασμένος κρίκος στην Αλυσίδα .........................................................96
Το τέλος του Νησιώτη.....................................................................................110
Ο Σπουδαίος Θησαυρός των Άνγκρα ..........................................................122
Η Παράξενη Ιστορία του Τζόναθαν Σμολ ....................................................130

6
Arthur Conan Doyle

Η Επιστήμη Της Επαγωγής

Ο Σέρλοκ Χολμς πήρε το μπουκάλι του από την γωνιά

του γεισώματος πάνω από το τζάκι και την υποδερμική του
σύριγγα από την κομψή, μαροκινού δέρματος, θήκη του. Με τα
μακριά, λευκά, νευρώδη δάκτυλά του προσάρμοσε την
λεπτεπίλεπτη βελόνα κι ανασκούμπωσε το αριστερό του
μανίκι. Για λίγη ώρα τα μάτια του αναπαύθηκαν
συλλογισμένα πάνω στο μυώδες μπράτσο του και τον καρπό
του, διάστικτα και τα δυο τους και γεμάτα ουλές από
αναρίθμητα σημάδια τρυπημάτων. Εντέλει, κάρφωσε την
μυτερή βελόνα μέσα του, πιέζοντας το μικρό έμβολο και
βούλιαξε πίσω στην βελούδινη πολυθρόνα του με ένα βαθύ
αναστεναγμό ικανοποίησης.
Τρεις φορές την ημέρα για πολλούς μήνες υπήρξα
μάρτυρας της συγκεκριμένης τελετουργίας, ωστόσο το
συνήθειο δεν είχε συμφιλιώσει το μυαλό μου με τη σκέψη της.
Τουναντίον, από μέρα σε μέρα γινόμουν όλο και πιο νευρικός
στο θέαμα, κι η συνείδηση μου φούσκωνε αγριεμένα
ολονυχτίς εντός μου στη σκέψη πως μου έλειπε το κουράγιο
να διαμαρτυρηθώ. Επανειλημμένως είχα προβεί στην
απόφαση πως όφειλα να καταθέσω την ψυχή μου επί του
θέματος· εντούτοις υπήρχε κάτι στην απαθή αντιμετώπιση
του συντρόφου μου που τον καθιστούσε τον τελευταίο

7
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

άνθρωπο με τον οποίο κάποιος θα ενδιαφερόταν να προβεί σε

οιουδήποτε είδους ενέργεια που να προσέγγιζε το ελεύθερο.
Οι εξαίρετες ικανότητές του, η δεσποτική συμπεριφορά του,
και η εμπειρία την οποία είχα όσον αφορά τις αναρίθμητες
μοναδικές αρετές του, στο σύνολο τους με έκαναν διστακτικό
κι υποχωρητικό στο να του εναντιωθώ.
Εντούτοις εκείνο το απόγευμα, είτε χάρη στο Beanu
που είχα πιει με το γεύμα μου είτε στην επιπρόσθετη
απόγνωση που είχε προκληθεί εκ της ακραίας
αποφασιστικότητας στην συμπεριφορά του, άξαφνα ένοιωσα
πως αδυνατούσα να συγκρατηθώ περισσότερο.
«Τι έχει σήμερα», ρώτησα, «μορφίνη ή κοκαΐνη;»
Ανασήκωσε νωχελικά τα μάτια του από το παλαιό
βιβλίο το οποίο είχε ανοίξει.
«Κοκαΐνη», είπε, «σε διάλυμα επτά τις εκατό. Θα
ήθελες να δοκιμάσεις;»
«Όχι, ειλικρινά», απάντησα κοφτά. «Ο οργανισμός μου
δεν έχει συνέρθει ακόμη από την εκστρατεία στο Αφγανιστάν.
Δεν επιτρέπεται να επιβαρύνω περισσότερο την κατάσταση
του.»
Χαμογέλασε στην σφοδρότητα μου. «Ίσως να έχεις
δίκιο, Γουώτσον», είπε. «Υποθέτω πως η επιρροή μου είναι
ιδιαίτερα επιβλαβής από ιατρικής άποψης. Την βρίσκω,
εντούτοις, τόσο αξεπέραστα διεγερτική και αναζωογονητική
για το μυαλό ώστε η δευτερεύουσα δράση της αποτελεί
ζήτημα υποδεέστερης σημασίας.»
«Μα σκέψου!» είπα όλο σοβαρότητα. «Αναλογίσου το
τίμημα! Ο εγκέφαλος σου ίσως, καθώς λες, να εγείρεται και να
δραστηριοποιείται, ωστόσο πρόκειται περί μιας παθολογικής
και νοσηρής διαδικασίας η οποία περιλαμβάνει την μεταβολή
των ιστών και πιθανόν, το λιγότερο, να αφήσει μια μόνιμη
αδυναμία. Γνωρίζεις, επίσης, πως μια αρνητική διάθεση σε
καταλαμβάνει. Το βέβαιον είναι πως δεν αξίζει τον κόπο.
Ποιος ο λόγος για τον οποίο εσύ, για μια απλή πρόσκαιρη
ικανοποίηση, να διακινδυνεύεις την απώλεια των εξαιρετικών
ικανοτήτων οι οποίες σου δόθηκαν; Έχε υπόψη σου πως μιλώ

8
Arthur Conan Doyle

όχι μόνον ως φίλος προς φίλο αλλά και ως άνθρωπος της

ιατρικής προς κάποιον για του οποίου τον οργανισμό είναι
μέχρι ενός σημείου υπόλογος.»
Δεν φάνηκε προσβεβλημένος. Αντιθέτως, ένωσε τα
ακροδάχτυλα του, και στήριξε τους αγκώνες του στα μπράτσα
της πολυθρόνας του, όπως κάποιος που έχει διάθεση για
συζήτηση.
«Το μυαλό μου», είπε, «επαναστατεί στην
αποτελμάτωση. Δώσε μου προβλήματα, δώσε μου δουλειά,
δώσε μου το πλέον δυσνόητο κρυπτογράφημα, ή την πλέον
περίπλοκη ανάλυση, και θα είμαι στα νερά μου. Τότε
αντεπεξέρχομαι δίχως τεχνητά διεγερτικά. Εντούτοις
απεχθάνομαι την βαρετή ρουτίνα της ύπαρξης. Λαχταρώ την
πνευματική ανάταση. Γι’ αυτό κι επέλεξα το συγκεκριμένο
επάγγελμα, ή καλύτερα, το δημιούργησα, διότι είμαι ο
μοναδικός στον κόσμο.»
«Ο μοναδικός ανεπίσημος ντετέκτιβ;» ρώτησα,
ανασηκώνοντας τα φρύδια μου.
«Ο μοναδικός ανεπίσημος συμβουλευτικός ντετέκτιβ»,
απάντησε. «Αποτελώ το στερνό κι ανώτατο εφετείο της
εξιχνίασης. Όταν ο Γκρέγκσον, ο Λεστρέιντ ή ο Άθελνυ
Τζόουνς τα έχουν χαμένα —γεγονός, επί τη ευκαιρία, το οποίο
αποτελεί την φυσιολογική τους κατάσταση— το ζήτημα
παρατίθεται ενώπιον μου. Εξετάζω τα δεδομένα, όπως ένας
ειδικός, κι αποφαίνομαι μια εξειδικευμένη γνώμη. Δεν απαιτώ
καμία αναφορά του ονόματος μου σε τέτοιες υποθέσεις. Το
όνομα μου δεν εμφανίζεται σε καμία εφημερίδα. Το έργο αυτό
καθεαυτό, η ικανοποίηση της εύρεσης ενός πεδίου για τις
ιδιόρρυθμες ικανότητες μου, αποτελεί τη μεγαλύτερη
ανταμοιβή μου. Αλλά έχεις κι ο ίδιος κάποια εμπειρία σχετικά
με τις μεθόδους μου εκ της υπόθεσης του Τζέφερσον Χόυπ.»
«Ναι, όντως», είπα εγκάρδια. «Πότε δεν με κατέπληξε
κάτι σε τέτοιο βαθμό στην ζωή μου. Την ενσωμάτωσα κιόλας
σε ένα φυλλάδιο, με τον σχετικά ευφάνταστο τίτλο ‘Μια
Σπουδή στο Άλικο’.»
Κούνησε το κεφάλι του θλιμμένα.

9
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

«Του έριξα μια ματιά», είπε. «Ειλικρινά, δεν μπορώ να

σε συγχαρώ σχετικά. Η εξιχνίαση αποτελεί, είτε θα έπρεπε να
αποτελεί, μια ακριβής επιστήμη και θα όφειλε να
χρησιμοποιείται με τον ίδιο ψυχρό και απαθή τρόπο.
Επιχείρησες να το διανθίσεις με ρομαντισμό, ο οποίος παράγει
περίπου τα ίδια αποτελέσματα όπως αν είχες εργαστεί σε μια
ιστορία αγάπης ή σε μια υφαρπαγή του πέμπτου Ευκλείδειου
θεωρήματος.»
«Μα το ρομαντικό στοιχείο υπήρχε», διαμαρτυρήθηκα.
«Δεν μπορούσα να αλλοιώσω τα γεγονότα.»
«Ορισμένα γεγονότα πρέπει να αποσιωπούνται, είτε,
τουλάχιστον, μια ακριβοδίκαιη αίσθηση του μέτρου οφείλεται
να ακολουθηθεί στην διαχείριση τους. Το μοναδικό σημείο της
υπόθεσης το οποίο έχριε αναφοράς ήταν η ιδιάζουσα
αναλυτική συλλογιστική, από τα αποτελέσματα στις αφορμές,
υπό την οποία επέτυχα να την ξεδιαλύνω.»
Ενοχλήθηκα με την κριτική ενός έργου το οποίο είχε
ειδικά εκπονηθεί ώστε να τον ικανοποιήσει. Ομολογώ, επίσης,
πως εκνευρίστηκα από τον εγωτισμό με τον οποίο έδειχνε να
απαιτεί πως κάθε γραμμή του φυλλαδίου μου έπρεπε να είναι
αφιερωμένη στα ιδιαίτερα καμώματα του. Αρκετές ήταν οι
φορές κατά την διάρκεια των χρόνων που είχα ζήσει μαζί του
στην Οδό Μπέϊκερ που είχα παρατηρήσει πως μια ιδέα
ματαιοδοξίας διέρρεε την ήρεμη και διδακτική συμπεριφορά
του συντρόφου μου. Δεν έκανα κανένα σχόλιο εντούτοις, αλλά
κάθισα φροντίζοντας το πληγωμένο πόδι μου. Μια σφαίρα
των Jezail το είχε διαπεράσει πριν αρκετό καιρό, και μολονότι
δεν με εμπόδιζε στο περπάτημα πονούσε εκνευριστικά σε
κάθε αλλαγή του καιρού.
«Η φήμη μου επεκτάθηκε προσφάτως στην Ήπειρο 1 »,
είπε ο Χολμς έπειτα από λίγο, γεμίζοντας την παλιά του πίπα
από ρεικόριζα. «Με συμβουλεύθηκε την περασμένη εβδομάδα
ο Φρανσουά Ντε Βιλλάρντ, ο οποίος, όπως ενδεχομένως θα
γνωρίζεις, έχει έρθει σχετικά προσφάτως στο προσκήνιο της
Γαλλικής αστυνομικής υπηρεσίας. Έχει όλη την Κέλτικη

1 (Σ.τ.Μ.) Continent – αναφέρεται στην Ηπειρωτική Ευρώπη.

10
Arthur Conan Doyle

δύναμη της γρήγορης αντίληψης αλλά είναι ανεπαρκής στο

ευρύ φάσμα της ακριβούς γνώσης η οποία είναι ουσιώδης στις
ανώτερες εξελίξεις της τέχνης του. Η υπόθεση αφορούσε μια
διαθήκη και εμπεριείχε ορισμένα χαρακτηριστικά σχετικού
ενδιαφέροντος. Κατάφερα να τον παραπέμψω σε δυο
παράλληλες υποθέσεις, η μια στην Ρήγα το 1857, κι η άλλη στο
Σαίντ Λιούις το 1871, οι οποίες και του υπέδειξαν την
πραγματική λύση. Ορίστε το γράμμα που έλαβα σήμερα το
πρωί το οποίο εκφράζει τις ευχαριστίες του για την συμβολή
μου.
Μου πέταξε, τελειώνοντας, ένα τσαλακωμένο κομμάτι
ενός ξένου σημειώματος. Του έριξα μια ματιά, εντοπίζοντας
μια αφθονία σχολίων θαυμασμού, με magnifiques, coup-de-
maitres και tours-de-force, αποτελώντας στο σύνολο τους
μαρτυρία του ένθερμου θαυμασμού του Γάλλου.
«Μιλάει ως μαθητής προς το δάσκαλο του», είπα.
«Μπα, υπερεκτιμά την βοήθεια μου», είπε ο Σέρλοκ
Χολμς με ελαφράδα. «Έχει εξαιρετικό ταλέντο από μόνος του.
Κατέχει δυο από τις τρεις αρετές αναγκαίες για τον ιδανικό
ντετέκτιβ. Έχει την ικανότητα της παρατήρησης και της
επαγωγής. Του λείπει μόνο η γνώση, κι αυτή θα έρθει με τον
καιρό. Επί του παρόντος μεταφράζει τα σύντομα έργα μου,
στα Γαλλικά.»
«Τα έργα σου;»
«Μπα, δεν το ήξερες;» αναφώνησε, γελώντας. «Ναι,
δηλώνω ένοχος για διάφορες μονογραφίες. Όλες τους είναι
σχετικές με τεχνικά ζητήματα. Ορίστε, παραδείγματος χάριν,
έχω μία ‘Επί της διάκρισης μεταξύ της στάχτης διαφόρων
καπνών.’ Εντός της απαριθμώ κάπου εκατόν-σαράντα μορφές
πούρων, τσιγάρων, και καπνού πίπας, με έγχρωμες
λιθογραφίες που απεικονίζουν την διαφορά στην στάχτη.
Πρόκειται περί ενός σημείου το οποίο μονίμως εμφανίζεται σε
ποινικές δίκες, και το οποίο αποτελεί ορισμένες φορές
αντικείμενο υψίστης σημασίας ως στοιχείο. Αν είσαι σε θέση
να ξεχωρίσεις οριστικά, επί παραδείγματι, πως ένας φόνος
διεπράχθη από κάποιον ο οποίος κάπνιζε ένα Ινδικό lunkah,

11
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

προφανώς περιορίζεται το πεδίο της έρευνας σου. Προς το

εξασκημένο μάτι υπάρχει τόση διαφορά μεταξύ της μαύρης
στάχτης ενός Trichinopoly και του χνουδιού της βερονίκης
όπως μεταξύ ενός λάχανου και μιας πατάτας.»
«Η ευφυΐα σου όσον αφορά την λεπτομέρεια είναι
αξιοθαύμαστη», σχολίασα.
«Εκτιμώ την σημασία τους. Ορίστε η μονογραφία μου
επί της ιχνηλασίας, με ορισμένα σχόλια επί των χρήσεων του
Παρισινού γύψου ως μέσο διατήρησης των αποτυπωμάτων.
Ορίστε, επίσης, ένα ιδιόρρυθμο εργάκι επί της επιρροής ενός
επαγγέλματος στο σχήμα του χεριού, με λιθοτυπίες χεριών
κεραμιδάδων, ναυτικών, εμφιαλωτών, συνθετών, υφαντών,
και αδαμαντουργών. Πρόκειται περί ζητήματος ιδιάζοντος
πρακτικού ενδιαφέροντος προς τον επιστήμονα ντετέκτιβ —
ιδιαίτερα σε περιπτώσεις αγνώστων σωμάτων, είτε στην
ανακάλυψη του περίγυρου εγκληματιών. Όμως μη σε κουράζω
με το χόμπι μου.»
«Καθόλου», απάντησα ειλικρινά. «Μου είναι
εξαιρετικά ενδιαφέρον, ιδιαίτερα αφότου μου εδόθη η ευκαιρία
να παρακολουθήσω την πρακτική εφαρμογή του. Εντούτοις
μίλησες μόλις τώρα για παρατήρηση και επαγωγή. Σίγουρα το
ένα έως κάποιου σημείου αφήνει να εννοηθεί το άλλο.»
«Μπα, ελάχιστα», απάντησε, γέρνοντας πίσω
νωχελικά στην πολυθρόνα του και στέλνοντας παχιά γαλάζια
δαχτυλίδια από την πίπα του. «Παραδείγματος χάριν, η
παρατήρηση μου υποδηλώνει πως ήσουν στο ταχυδρομείο της
Οδού Γουίγκμορ σήμερα το πρωί, αλλά η επαγωγή μου δίνει
να καταλάβω πως ενώ βρισκόσουν εκεί έστειλες ένα
τηλεγράφημα.»
«Σωστά!» είπα. «Σωστά και στα δυο! Μα ομολογώ πως
δεν κατανοώ το πώς κατέληξες εκεί. Επρόκειτο περί μιας
ξαφνικής παρόρμησης εκ μέρους μου και δεν το ανέφερα σε
κανέναν.»
«Αποτελεί το άκρον άωτον της απλότητας», σχολίασε,
γελώντας με την έκπληξη μου— «τόσο αφάνταστα απλό ώστε
μια εξήγηση περιττεύει· παραταύτα ίσως να εξυπηρετήσει

12
Arthur Conan Doyle

στην διευθέτηση των ορίων μεταξύ παρατήρησης και

επαγωγής. Η παρατήρηση μου δηλώνει πως έχεις ένα μικρό
κοκκινωπό σβώλο στο εσωτερικό του παπουτσιού σου.
Ακριβώς απέναντι από το ταχυδρομείο της Οδού Γουίγκμορ
έχουν ξηλώσει το οδόστρωμα κι έχουν ρίξει χώμα, το οποίο
βρίσκεται σε σημείο που είναι δύσκολο να μην διασχίσεις
μπαίνοντας. Το χώμα είναι αυτής της ξεχωριστής κοκκινωπής
απόχρωσης η οποία δεν βρίσκεται, από όσο γνωρίζω, πουθενά
αλλού στην γειτονιά. Αυτά με την παρατήρηση. Τα υπόλοιπα
είναι επαγωγή.»
«Πως, τότε, συμπέρανες το τηλεγράφημα;»
«Μα, φυσικά γνώριζα πως δεν είχες γράψει κάποιο
γράμμα, αφού καθόμουν απέναντι σου όλο το πρωί. Βλέπω
επίσης στο ανοικτό γραφείο σου πως έχεις ένα φύλλο
γραμματοσήμων κι έναν παχύ σωρό από ταχυδρομικές
κάρτες. Γιατί λοιπόν τότε θα πήγαινες στο ταχυδρομείο, αν όχι
για να στείλεις κάποιο τηλεγράφημα; Απέκλεισε όλους τους
άλλους παράγοντες, κι ο μόνος που απομένει οφείλει απλά να
αποτελεί την αλήθεια.»
«Στην προκειμένη περίπτωση ισχύει όντως»,
απάντησα κατόπιν κάποιας σκέψης. «Το θέμα, ωστόσο, είναι,
όπως λες, από τα απλούστερα. Θα με θεωρούσες απρεπή αν
έθετα τις θεωρίες σου σε μια περισσότερο αυστηρή
δοκιμασία;»
«Αντιθέτως», απάντησε, «θα με απέτρεπε εκ του πάρω
μια δεύτερη δόση κοκαΐνης. Θα με ευχαριστούσε να
διερευνήσω κάθε πρόβλημα το οποίο είσαι σε θέση να μου
υποβάλεις.»
«Σε έχω ακούσει να λες πως είναι δύσκολο για έναν
άνθρωπο να έχει κάποιο αντικείμενο καθημερινής χρήσης
δίχως να αφήσει το αποτύπωμα της ιδιοσυγκρασίας του έπ’
αυτού κατά τρόπο τέτοιο ώστε ένας εξασκημένος
παρατηρητής να είναι σε θέση να το εντοπίσει. Τώρα, έχω εδώ
ένα ρολόι το όποιο ήρθε προσφάτως στην κατοχή μου. Θα
είχες την καλοσύνη να μου αναφέρεις κάποια γνώμη σχετικά

13
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

με τον χαρακτήρα ή τις συνήθειες του μακαρίτη του ιδιοκτήτη

του;»
Του έδωσα το ρολόι με ένα ελαφρό συναίσθημα
θυμηδίας στην καρδιά μου, διότι η δοκιμασία ήταν, όπως το
συλλογιόμουν, αδύνατη, και την προόριζα ως ένα μάθημα
ενάντια στον κάπως δογματικό τόνο τον οποίο περιστασιακά
ελάμβανε. Ζύγισε το ρολόι στο χέρι του, κοίταξε επίμονα το
καντράν, άνοιξε το πίσω μέρος, κι εξέτασε τα γρανάζια,
πρώτα δια γυμνού οφθαλμού και κατόπιν με έναν ισχυρό
κυρτό φακό. Μετά δυσκολίας κρατιόμουν από το χαμογελάσω
στο αποκαρδιωμένο του πρόσωπο όταν τελικά έκλεισε το
καπάκι και μου το έδωσε πίσω.

«Ελάχιστα στοιχεία υπάρχουν», σχολίασε. «Το ρολόι

έχει προσφάτως καθαρισθεί, γεγονός που μου αποστερεί τα
πλέον υποδηλωτικά στοιχεία που θέλω.»
«Έχεις δίκιο», απάντησα. «Καθαρίστηκε πριν μου
αποσταλεί.»
Στην καρδιά μου κατηγορούσα τον σύντροφο που μου
παρέθεσε μια πλέον αστεία και αδύναμη δικαιολογία για να
καλύψει την αποτυχία του. Τι στοιχεία θα μπορούσε να
προσμένει από ένα ρολόι που δεν είχε καθαριστεί;
«Μολονότι απογοητευτική, η έρευνα δεν υπήρξε
εντελώς άκαρπη», παρατήρησε, κοιτώντας το ταβάνι με
ονειροπόλα μουντά μάτια. «Υποκείμενος στην διόρθωση σου,

14
Arthur Conan Doyle

θα έλεγα πως το ρολόι άνηκε στον μεγαλύτερο αδελφό σου, ο

οποίος το κληρονόμησε από τον πατέρα σου.»
«Αυτό το συμπεραίνεις, αναμφίβολα, από τα Χ. Γ.
πάνω στο καπάκι του;»
«Ακριβώς. Το Γ υποδηλώνει το όνομα σου. Η
ημερομηνία του ρολογιού πάει πίσω σχεδόν πενήντα χρόνια,
και τα αρχικά είναι τόσο παλιά όσο το ρολόι: οπότε και
κατασκευάστηκε για την προηγούμενη γενιά. Τα κοσμήματα
συνήθως καταλήγουν στο μεγαλύτερο γιο, κι είναι πολύ
πιθανό να έχει το ίδιο όνομα με τον πατέρα. Ο πατέρας σου
έχει, αν θυμάμαι καλά, πεθάνει εδώ και πολλά χρόνια.
Βρισκόταν, συνεπώς, στα χέρια του μεγαλύτερου αδελφού
σου.»
«Σωστά, ως στιγμής», είπα. «Κάτι άλλο;»
«Ήταν άνθρωπος με άστατες συνήθειες —πολύ
ακατάστατος κι απρόσεκτος. Αφέθηκε με καλές προοπτικές,
όμως πέταξε τις ευκαιρίες, έζησε για κάποιο διάστημα στην
ανέχεια με περιστασιακά σύντομα διαστήματα ευημερίας, και
τελικά, εθισμένος στο ποτό, πέθανε. Αυτά είναι όλα όσα
μπορώ να συμπεράνω.»
Πετάχτηκα από την καρέκλα μου και βημάτισα
κουτσαίνοντας στο δωμάτιο νευρικά με εξαιρετική πίκρα στην
καρδιά μου.
«Είναι ποταπό εκ μέρους σου, Χολμς», είπα. «Δεν θα
πίστευα πως θα μπορούσες να ξεπέσεις μέχρι εκεί. Ερεύνησες
το ιστορικό του δύστυχου του αδελφού μου, και τώρα
προσποιείσαι πως συμπεραίνεις την γνώση αυτή με κάποιο
ευφάνταστο τρόπο. Δεν μπορείς να μου ζητάς να πιστέψω πως
τα ανακάλυψες όλα από το παλιό του ρολόι! Είναι αγενές και,
για να μιλήσω ξεκάθαρα, έχει μια δόση τσαρλατανισμού.»
«Καλέ μου γιατρέ», είπε ευγενικά, «σε παρακαλώ
δέξου την συγνώμη μου. Εκλαμβάνοντας το ζήτημα ως ένα
θεωρητικό πρόβλημα, λησμόνησα πόσο προσωπικό κι οδυνηρό
θα είναι για σένα. Σε διαβεβαιώνω, ωστόσο, πως ούτε καν
γνώριζα πως είχες αδελφό μέχρι που μου έδωσες το ρολόι.»

15
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

«Τότε πως στο καλό ανακάλυψες όλα αυτά τα

στοιχεία; Είναι απολύτως σωστά από κάθε άποψης.»
«Αχ, είναι καλή τύχη. Μπορούσα μόνο να αναφέρω
όσα αποτελούσαν τα πλέον πιθανά. Δεν ανέμενα πως όλα θα
ήταν τόσο ακριβή.»
«Μα δεν επρόκειτο περί μιας απλής εικασίας;»
«Όχι, όχι: ποτέ δεν εικάζω. Πρόκειται για απαράδεκτη
συνήθεια —καταστροφική προς τις λειτουργίες του μυαλού.
Ότι σου φαίνεται παράξενο είναι μόνο επειδή δεν ακολουθείς
τον ειρμό της σκέψης μου είτε δεν παρατηρείς τα μικρά
στοιχεία επί των οποίων μεγάλα συμπεράσματα ίσως να
εξαρτηθούν. Για παράδειγμα, ξεκίνησα δηλώνοντας πως ο
αδελφός σου ήταν απρόσεκτος. Όταν παρατηρείς το κάτω
μέρος της θήκης του ρολογιού προσέχεις πως δεν είναι μόνο
βαθουλωμένο σε δυο σημεία αλλά πως είναι χαραγμένο και
σημαδεμένο παντού από την συνήθεια να τοποθετούνται
διάφορα σκληρά αντικείμενα, όπως νομίσματα ή κλειδιά, στην
ίδια τσέπη. Σίγουρα δεν αποτελεί κατόρθωμα να υποθέσεις
πως ένας άνθρωπος ο οποίος μεταχειρίζεται ένα ρολόι αξίας
πενήντα γκινέων τόσο υπεροπτικά πρέπει να είναι κάποιος
απρόσεκτος. Ούτε κι είναι τόσο παρατραβηγμένο το
συμπέρασμα πως ένας άντρας ο οποίος κληρονομεί ένα
αντικείμενο τέτοιας αξίας έχει αρκετά καλές προϋποθέσεις κι
από άλλες απόψεις.»
Συγκατένευσα για να δείξω πως είχα ακολουθήσει τον
συλλογισμό του.
«Είναι ιδιαίτερα σύνηθες για τους ενεχυροδανειστές
της Αγγλίας, όταν παίρνουν ένα ρολόι, να χαράζουν τους
αριθμούς της απόδειξης με μια καρφίτσα στο εσωτερικό του
καλύμματος του. Είναι πιο εύχρηστο από μια ετικέτα καθώς
δεν υπάρχει κίνδυνος να χαθεί ο αριθμός ή να περαστεί
αλλού. Δεν υπάρχουν λιγότεροι από τέσσερις τέτοιους
αριθμούς ορατοί κάτω από τον φακό μου στο εσωτερικό του
συγκεκριμένου. Συμπέρασμα —πως ο αδελφός σου συχνά
δυσκολευόταν να τα φέρει βόλτα. Δευτερεύων συμπέρασμα —
πως είχε περιστασιακά διαστήματα ευημερίας, ειδάλλως δεν

16
Arthur Conan Doyle

θα είχε εξαγοράσει το ενέχυρο. Τελικά, θέλω να κοιτάξεις την

εσωτερική επιφάνεια, η οποία περιέχει το κουρδιστήρι.
Κοίταξε τις μυριάδες γρατσουνιές ολόγυρα από την τρύπα —
σημάδια πως το κλειδί είχε γλιστρήσει. Ποιανού νηφάλιου
ανθρώπου το κλειδί θα είχε χαράξει αυτές τις εγκοπές;
Ωστόσο δεν θα βρεις ρολόι μέθυσου δίχως την παρουσία τους.
Το κουρδίζει την νύχτα, κι αφήνει τα ίχνη αυτά του ασταθούς
χεριού του. Που είναι το μυστήριο σε όλα αυτά;»
«Είναι φως φανάρι», απάντησα. «Λυπάμαι για την
αδικία μου απέναντι σου. Θα έπρεπε να είχα περισσότερη
πίστη στις θαυμαστές ικανότητες σου. Επιτρέπεται να ρωτήσω
αν έχεις κάποια επαγγελματική έρευνα εν εξελίξει επί του
παρόντος;»
«Καμία. Εντεύθεν κι η κοκαΐνη. Δεν μπορώ να ζήσω
δίχως διανοητική εργασία. Τι άλλο υπάρχει για να ζω; Στάσου
εκεί στο παράθυρο. Δες πως η χλωμή κιτρινωπή ομίχλη
στροβιλίζεται μέσα στο δρόμο και παρασύρεται κατά μήκους
των μουντόχρωμων σπιτιών. Τι θα ήταν δυνατό να είναι
περισσότερο αδιάφορο και υλιστικό; Ποια η χρησιμότητα να
έχεις ικανότητες, Γιατρέ, όταν δεν υπάρχει ένα πρόβλημα στο
οποίο να τις εφαρμόσεις; Το έγκλημα είναι κοινότυπο, η
ύπαρξη είναι κοινότυπη, και καμία αρετή παρεκτός των
κοινότυπων δεν έχει κάποια λειτουργικότητα επί της γης.»
Είχα ανοίξει το στόμα για να απαντήσω στο οργισμένο
λογύδριο του, όταν με ένα κοφτό χτύπημα, εισήλθε η
σπιτονοικοκυρά μας, φέρνοντας ένα επισκεπτήριο πάνω σε
έναν ασημένιο δίσκο.
«Μια νεαρή επιθυμεί να σας δει, κύριε», είπε,
απευθυνόμενη στον σύντροφο μου.
«Δεσποινίδα Μαίρη Μόρσταν», διάβασε εκείνος. «Χμμ!
Δεν μου θυμίζει κάτι το όνομα. Ζητήστε από την νεαρή
δεσποινίδα να ανέβει, κα Χάντσον. Μην φεύγεις, Γιατρέ. Θα
προτιμούσα να παραμείνεις.»

17
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

Η Κατάθεση της Υποθέσεως

Η Δεσποινίδα Μόρσταν μπήκε στο δωμάτιο με
σταθερό βήμα και επιφανειακή αυτοκυριαρχία στη
συμπεριφορά της. Επρόκειτο περί μιας ξανθής νεαρής,
μικροκαμωμένης, κομψής, με όμορφα γάντια, και ντυμένης με
το πλέον τέλειο γούστο. Υπήρχε, εντούτοις, μια λιτότητα και
μια απλότητα όσον αφορά την περιβολή της οι οποίες άφηναν
την εντύπωση περιορισμένων πόρων. Το φόρεμα ήταν ένα
βαθύχρωμο γκριζωπό μπεζ, απεριποίητο και απέριττο και
φορούσε ένα μικρό μαντήλι της ίδιας απόχρωσης, το οποίο
αλάφραινε μοναχά από την υποψία ενός λευκού φτερού στο
πλάι του. Το πρόσωπο της δεν είχε ούτε την συμμετρία των
χαρακτηριστικών ούτε τη φυσική ομορφιά, όμως η έκφραση
της ήταν συμπαθητική και προσηνής, και τα μεγάλα γαλάζια
μάτια της ήταν μοναδικής πνευματικότητας και κατανόησης.
Από εμπειρία γυναικών που εκτείνεται σε πολλά έθνη και σε
τρεις διαφορετικές ηπείρους, ποτέ μου δεν αντίκρισα πρόσωπο
άλλο το οποίο να έδινε την σαφέστερη υπόσχεση μιας
εκλεπτυσμένης κι ευαίσθητης φύσης. Δεν μπόρεσα παρά να
παρατηρήσω, καθώς κάθισε στην καρέκλα την οποία της
πρόσφερε ο Σέρλοκ Χολμς, πως τα χείλη της έτρεμαν, το χέρι
της ριγούσε, κι άφηνε να διαφανεί κάθε σημάδι έντονης
εσωτερικής ταραχής.
«Ήρθα σε εσάς, κ. Χολμς», είπε, «επειδή κάποτε
συνδράματε την εργοδότρια μου, την κ. Σέσιλ Φόρεστερ, στην
επίλυση μιας μικρής οικιακής επιπλοκής. Εντυπωσιάστηκε
εξαιρετικά από την ευγένεια και το ταλέντο σας.»
«Η κ. Σέσιλ Φόρεστερ», επανέλαβε εκείνος
συλλογισμένα. «Νομίζω πως της προσέφερα μια μικρή
εξυπηρέτηση. Η υπόθεση, εντούτοις, καθώς τη θυμάμαι ήταν
εξαιρετικά απλή.»
«Εκείνη δε θεωρούσε πως ήταν. Αλλά τουλάχιστον δε
μπορείτε να πείτε το ίδιο στη δική μου περίπτωση.
Δυσκολεύομαι να διανοηθώ κάτι περισσότερο παράξενο, τόσο

18
Arthur Conan Doyle

απόλυτα ανεξήγητο, από την κατάσταση στην οποία

βρίσκομαι.»
Ο Χολμς έτριψε τα χέρια του, και τα μάτια του
έλαμψαν. Έγειρε εμπρός στην καρέκλα του με μια έκφραση
εξαιρετικής συγκέντρωσης επί των αδρών, γερακίσιων
χαρακτηριστικών του.

«Καταθέστε την ιστορία σας», είπε με κοφτό

επαγγελματικό τόνο.
Αισθάνθηκα πως η θέση μου ήταν ιδιαιτέρως
δυσχερής.
«Είμαι βέβαιος πως θα μου επιτρέψετε», είπα, καθώς
πήγα να σηκωθώ από την καρέκλα μου.
Προς έκπληξη μου, η νεαρή δεσποινίδα ανασήκωσε το
γαντοφορεμένο της χέρι για να με κρατήσει.
«Αν ο φίλος σας», είπε, «θα είχε την καλοσύνη να
σταματήσει, θα μου ήταν πολύτιμη η συμβολή του.»
Βούλιαξα και πάλι στην καρέκλα μου.

19
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

«Εν συντομία», συνέχισε, «τα γεγονότα έχουν ως εξής.

Ο πατέρας μου ήταν αξιωματικός σε ένα Ινδικό σύνταγμα, ο
οποίος με έστειλε στην πατρίδα όταν ήμουν ακόμη παιδί. Η
μητέρα μου είχε πεθάνει, και δεν είχα κανένα συγγενή στην
Αγγλία. Με έβαλαν, ωστόσο, σε ένα άνετο οικοτροφείο στο
Εδιμβούργο, κι εκεί παρέμεινα έως ότου έγινα δεκαεπτά ετών.
Κατά το έτος 1878 ο πατέρας μου, ο οποίος ήταν ανώτατος
διοικητής του συντάγματος του, έλαβε δωδεκάμηνη άδεια και
ήρθε στην πατρίδα. Μου τηλεγράφησε από το Λονδίνο πως
είχε φτάσει με ασφάλεια και με πρόσταξε να κατέβω αμέσως,
δίνοντας το ξενοδοχείο Λάνγκχαμ ως διεύθυνση διαμονής του.
Το μήνυμα του, καθώς θυμάμαι, ήταν γεμάτο από καλοσύνη
κι αγάπη. Φτάνοντας στο Λονδίνο πήγα στο Λάνγκχαμ και
πληροφορήθηκα πως ο Λοχαγός Μόρσταν διέμενε εκεί, αλλά
πως είχε βγει την προηγούμενη νύχτα και δεν είχε επιστρέψει
ακόμη. Περίμενα όλη μέρα δίχως να έχω νέα του. Εκείνο το
βράδυ, κατόπιν προτροπής του διευθυντή του ξενοδοχείου,
επικοινώνησα με την αστυνομία, και το επόμενο πρωί το
ανακοινώσαμε σε όλες τις εφημερίδες. Οι έρευνες μας δεν
απέφεραν αποτελέσματα· κι από την μέρα εκείνη ως σήμερα
ούτε λέξη δεν έχει ακουστεί για τον άμοιρο πατέρα μου.
Επέστρεψε στην πατρίδα γεμάτος από την ελπίδα να βρει λίγη
γαλήνη, λίγη ξενοιασιά, κι αντί αυτού—»
Έφερε το χέρι της στο λαιμό της, κι ένας πνιχτός
λυγμός διέκοψε την πρόταση.
«Η ημερομηνία;» ρώτησε ο Χολμς, ανοίγοντας το
σημειωματάριο του.
«Εξαφανίστηκε την τρίτη του Δεκεμβρίου, του 1878 –
περίπου προ δέκα ετών.»
«Οι αποσκευές του;»
«Παρέμειναν στο ξενοδοχείο. Δεν υπήρχε τίποτα μέσα
τους το οποίο να προσφέρει κάποιο στοιχείο —μερικά ρούχα,
λίγα βιβλία, και ένας μεγάλος αριθμός αναμνηστικών από τα
νησιά Andaman. Διετέλεσε αξιωματικός της φρουράς των
κατάδικων.»
«Είχε κάποιους φίλους στην πόλη;»

20
Arthur Conan Doyle

«Μόνον έναν για τον οποίο γνωρίζουμε —τον

ταγματάρχη Σόλτο, από το σύνταγμα του, της Τριακοστής-
Τέταρτης μονάδας Πεζικού της Βομβάης. Ο ταγματάρχης είχε
αποστρατευθεί πριν από λίγο καιρό και ζούσε στο Άνω
Νόργουντ. Επικοινωνήσαμε μαζί του, φυσικά, όμως ούτε καν
γνώριζε πως ο συνάδελφος αξιωματικός βρισκόταν στην
Αγγλία.»
«Μια ξεχωριστή υπόθεση», σχολίασε ο Χολμς.
«Δεν σας περιέγραψα ακόμη το πλέον μοναδικό
κομμάτι της. Πριν έξι περίπου χρόνια —για να είμαι ακριβής,
κατά την τέταρτη του Μαΐου, του 1882— μια αγγελία
εμφανίστηκε στους Times ζητώντας την διεύθυνση της
Δεσποινίδος Μαίρης Μόρσταν, και δηλώνοντας πως ήταν προς
όφελος της να παρουσιασθεί. Δεν υπήρχε όνομα είτε
διεύθυνση από κάτω. Είχα προσληφθεί στην οικογένεια της κ.
Σέσιλ Φόρεστερ κατά την περίοδο εκείνη με την ιδιότητα της
τροφού. Κατόπιν της συμβουλής της έδωσα προς έκδοση την
διεύθυνση μου στην στήλη των αγγελιών. Την ίδια μέρα
αφίχθηκε μέσω ταχυδρομείου ένα μικρό χαρτονένιο κουτί
απευθυνόμενο προς εμένα, το οποίο ανακάλυψα πως περιείχε
ένα πολύ μεγάλο και στιλπνό μαργαριτάρι. Ούτε ιδέα κάποιου
γράμματος δεν περικλειόταν εντός. Έκτοτε κάθε χρόνο την
ίδια ημερομηνία έκανε πάντοτε την εμφάνιση του ένα
παρόμοιο κουτί, περιέχοντας ένα παρόμοιο μαργαριτάρι,
δίχως κάποιο στοιχείο ως προς τον αποστολέα. Έχουν
εξετασθεί από έναν ειδικό κι έχει αποφανθεί πως πρόκειται
περί μιας σπάνιας ποικιλίας κι εξαιρετικής αξίας. Δείτε και
μόνος σας πόσο πολύ όμορφα είναι.»
Άνοιξε ένα μικρό κουτί τελειώνοντας την κουβέντα της
και μου έδειξε έξι από τα πλέον όμορφα μαργαριτάρια που
είχε ποτέ μου δει.
«Η κατάθεση σας είναι ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα», είπε
ο Σέρλοκ Χολμς. «Σας συνέβη κάτι άλλο;»
«Ναι, και μάλιστα σήμερα. Για το λόγο αυτό κι ήρθα σε
σας. Σήμερα το πρωί έλαβα αυτό το γράμμα, το οποίο θα
διαβάσετε κι ο ίδιος.»

21
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

«Σας ευχαριστώ», είπε ο Χολμς. «Και τον φάκελο,

παρακαλώ. Ταχυδρομική σήμανση, Λονδίνο, (S.W.)
Ημερομηνία, 7 Ιουλίου. Χμ! Ανδρικό δακτυλικό αποτύπωμα —
το σημάδι στην γωνία— πιθανόν του ταχυδρόμου. Χαρτί της
καλύτερης ποιότητας. Φάκελοι των έξι πενών το πακέτο.
Ιδιόρρυθμος άνθρωπος στην επιλογή των χαρτικών του. Άνευ
διεύθυνσης.
«Να βρίσκεσαι στην τρίτη στήλη έξω από το Θέατρο
Lyceum απόψε στις επτά η ώρα. Αν είσαι δύσπιστη φέρε μαζί
σου δυο φίλους. Είσαι μια αδικημένη γυναίκα κι η δικαιοσύνη
θα αποδοθεί. Μη φέρεις την αστυνομία. Αν το κάνεις, όλα θα
είναι μάταια. Ο άγνωστος φίλος σου.»
«Μάλιστα, όντως, πρόκειται για ένα πολύ χαριτωμένο
μυστηριάκι! Τι προτίθεστε να κάνετε, δεσποινίς Μόρσταν;»
«Αυτό ακριβώς ήρθα να σας ρωτήσω.»
«Τότε μετά βεβαιότητας θα πάμε —εσείς κι εγώ—
μάλιστα. Μα ο Δρ Γουώτσον είναι ο άνθρωπος μας. Ο
επιστολογράφος σας αναφέρει δυο φίλους. Εκείνος κι εγώ
έχουμε επίσης εργαστεί παρέα κατά το παρελθόν.»
«Όμως θα έρθει;» ρώτησε με κάτι το παρακλητικό στην
φωνή και την έκφραση της.
«Θα ήμουν περήφανος και περιχαρής», απάντησα
ένθερμα, «αν θα μπορούσα να σας προσφέρω κάποια
εξυπηρέτηση.»
«Είστε κι οι δυο πολύ ευγενικοί», απάντησε εκείνη.
«Έζησα μια μοναχική ζωή και δεν έχω φίλους στους οποίους
να μπορούσα να βασισθώ. Θα ήταν καλά αν ερχόμουν κατά
τις έξι, να υποθέσω;»
«Δεν πρέπει να αργήσετε», είπε ο Χολμς. «Υπάρχει κι
άλλο ένα στοιχείο, ωστόσο. Είναι ο γραφικός χαρακτήρας ο
ίδιος με εκείνον των διευθύνσεων επί των κουτιών με τα
μαργαριτάρια;»
«Τις έχω μαζί μου», απάντησε εκείνη, βγάζοντας έξι
κομμάτια χαρτιού.
«Το σίγουρο είναι πως είστε υπόδειγμα πελάτη. Έχετε
τα κατάλληλα ένστικτα. Ας δούμε, λοιπόν.» Άπλωσε τα χαρτιά

22
Arthur Conan Doyle

πάνω στο τραπέζι και έριξε μερικές πεταχτές ματιές πότε στο
ένα πότε στο άλλο. «Ο χαρακτήρας έχει παραλλαγές, εκτός
του γράμματος», είπε λίαν συντόμως· «όμως δεν τίθεται θέμα
όσον αφορά την προέλευση. Δείτε πως το ατίθασο Ελληνικό ε
ξεχωρίζει και δείτε την συστροφή του τελικού ς. Προέρχονται
αναμφίβολα από το ίδιο πρόσωπο. Δεν θα ήθελα να
δημιουργήσω αβάσιμες ελπίδες, Δεσποινίς Μόρσταν, ωστόσο
υπάρχει κάποια ομοιότητα μεταξύ του συγκεκριμένου
γραφικού χαρακτήρα κι αυτού του πατέρα σας;»
«Τίποτα δεν θα μπορούσε να διαφέρει περισσότερο.»
«Περίμενα πως θα το πείτε. Θα σας περιμένουμε, τότε,
στις έξι. Παρακαλώ επιτρέψτε μου να κρατήσω τα χαρτιά.
Ίσως να επιληφθώ του ζητήματος πριν από την ώρα εκείνη.
Είναι μόλις τρεις και μισή. Στο επανιδείν λοιπόν.»
«Στο επανιδείν», είπε η επισκέπτρια μας· με μια
φωτεινή, καλοσυνάτη ματιά στους δυο μας, έβαλε ξανά στο
κουτί με τα μαργαριτάρια στον κόρφο της κι έφυγε βιαστικά.
Στημένος στο παράθυρο, την παρακολούθησα να
κατηφορίζει το δρόμο γοργά μέχρι που το γκρίζο της μαντήλι
και το λευκό φτερό δεν ήταν τίποτα περισσότερο από ένα
σημαδάκι μέσα στο άχρωμο πλήθος.
«Πόσο ελκυστική γυναίκα!» Αναφώνησα, στρεφόμενος
στον σύντροφο μου.
Είχε ανάψει και πάλι την πίπα του κι είχε γείρει πίσω
με βαριά βλέφαρα. «Είναι;» είπε νωχελικά· «Δεν το
παρατήρησα.»
«Είσαι πραγματικά ρομπότ —μια υπολογιστική
μηχανή,» φώναξα. «Υπάρχει κάτι απολύτως απάνθρωπο
πάνω σου κάποιες στιγμές.»
Χαμογέλασε ευγενικά.
«Αποτελεί θέμα πρωταρχικής σημασίας», αναφώνησε,
«να μην επιτρέπεις στην κρίση σου να επηρεαστεί από
προσωπικές αρετές. Μια πελάτισσα αποτελεί για μένα μια
απλή μονάδα, ένα παράγοντα κάποιου προβλήματος. Οι
συναισθηματικές αξίες καθίστανται ανταγωνιστικές της
καθαρής λογικής. Σε διαβεβαιώνω πως η ομορφότερη γυναίκα

23
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

που γνώρισα ποτέ κρεμάστηκε για την δηλητηρίαση τριών

μικρών παιδιών για τα χρήματα της ασφάλειας τους, κι ο
πλέον αποκρουστικός άντρας που γνωρίζω είναι ένας
φιλάνθρωπος ο οποίος έχει αφιερώσει ένα τέταρτο του
εκατομμυρίου στους άπορους του Λονδίνου.»
«Στην προκειμένη περίπτωση, ωστόσο—»
«Δεν κάνω ποτέ εξαιρέσεις. Μια εξαίρεση αναιρεί τον
κανόνα. Είχες ποτέ την ευκαιρία να μελετήσεις τον χαρακτήρα
κάποιου από την γραφή του; Τι συμπεραίνεις από το γραφικό
χαρακτήρα του τύπου;»
«Είναι ευανάγνωστος και κανονικός», απάντησα.
«Άνθρωπος με τακτικές συνήθειες και κάποιο σθένος
χαρακτήρα.»
Ο Χολμς κούνησε το κεφάλι του.
«Κοίταξε τα μακριά του γράμματα», είπε. «Μόλις και
μετά βίας υψώνονται πάνω από το κοπάδι των υπολοίπων.
Αυτό το d θα μπορούσε να είναι a, κι αυτό το I ένα e.
Άνθρωποι με σθένος πάντοτε διαφοροποιούν τα μακριά τους
γράμματα, όσο δυσανάγνωστα κι αν γράφουν. Υπάρχει μια
αναποφασιστικότητα κι έλλειψη αυτοσεβασμού στα κεφαλαία
του. Θα βγω έξω. Έχω να κάνω μερικές διασταυρώσεις.
Επέτρεψε μου να σου συστήσω αυτό το βιβλίο —ένα από τα
πλέον αξιόλογα που γράφθηκαν ποτέ. Πρόκειται για το
«Μαρτύριο του Ανθρώπου» του Winwood Reade. Θα
επιστρέψω σε μια ώρα.»
Κάθισα στο παράθυρο με το βιβλίο στα χέρια μου,
όμως οι σκέψεις πετούσαν μακριά από τις τολμηρές εικασίες
του συγγραφέα. Το μυαλό μου στριφογύριζε γύρω από την
επισκέπτρια μας —τα χαμόγελα της, την βαθιά πλούσια χροιά
της φωνής της, το παράξενο μυστήριο που επικρεμόταν πάνω
από την ζωή της. Αν ήταν δέκα-επτά τον καιρό της
εξαφάνισης του πατέρα της θα έπρεπε τώρα να είναι είκοσι-
επτά—μια γλυκιά ηλικία, όταν η νιότη έχει χάσει την συστολή
της κι έχει σοβαρέψει από τις εμπειρίες. Εκεί καθόμουν και
συλλογιόμουν μέχρι που τόσο επικίνδυνες σκέψεις ήρθαν στο
μυαλό μου ώστε γύρισα βιαστικά στο γραφείο μου και

24
Arthur Conan Doyle

βούτηξα μανιωδώς σε μια πρόσφατη διατριβή επί της

παθολογίας. Ποιος ήμουν εγώ, ένας στρατιωτικός χειρουργός
με ένα αποδυναμωμένο πόδι κι έναν πενιχρό τραπεζικό
λογαριασμό, που θα τολμούσα να κάνω τέτοιες σκέψεις; Ήταν
μια μονάδα, ένας παράγοντας —τίποτα περισσότερο. Αν το
μέλλον μου ήταν ζοφερό, το καλύτερο που είχα να κάνω ήταν
να το αντικρίσω σαν άντρας παρά να επιχειρώ να το φωτίσω
από απλά αποκυήματα της φαντασίας.

25
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

Σε Αναζήτηση Λύσης
Είχε πάει πεντέμισι όταν ο Χολμς επέστρεψε. Ήταν
εύθυμος, ανυπόμονος, και σε εξαιρετικά κέφια, μια διάθεση
που στην περίπτωση του εναλλασσόταν με κρίσεις της πλέον
βαρύτατης κατάθλιψης.
«Δεν υπάρχει κάποιο βαθύτατο μυστήριο στο τρέχων
ζήτημα», είπε, σηκώνοντας το φλιτζάνι με το τσάι το οποίο του
είχα γεμίσει· «τα γεγονότα εμφανίζονται να αποδέχονται μία
και μόνο εξήγηση.»
«Πώς! Το έλυσες ήδη;»
«Να σου πω, ίσως να ήταν υπερβολικό να πω κάτι
τέτοιο. Ανακάλυψα ένα υπαινικτικό στοιχείο, αυτό είναι όλο.
Είναι, εντούτοις, εξαιρετικά υποδηλωτικό. Απομένει ακόμη να
συμπληρωθούν οι λεπτομέρειες. Ανακάλυψα μόλις,
συμβουλευόμενος τα παρελθόντα αρχεία των Times πως ο
Ταγματάρχης Σόλτο, εκ του Άνω Νόργουντ, απόστρατος του
Τριακοστού-Τέταρτου σώματος Πεζικού της Βομβάης, πέθανε
την εικοστή-ογδόη του Απριλίου, το 1882.»
«Ίσως να είμαι εξαιρετικά βραδύνους, Χολμς, αλλά
αδυνατώ να δω τι υποδηλώνει.»
«Δεν το βλέπεις; Με ξαφνιάζεις. Δες το έτσι, λοιπόν. Ο
Λοχαγός Μόρσταν εξαφανίζεται. Το μοναδικό πρόσωπο στο
Λονδίνο τον οποίο θα μπορούσε να επισκεφθεί είναι ο
Ταγματάρχης Σόλτο. Ο Ταγματάρχης Σόλτο αρνείται πως
γνώριζε ότι βρισκόταν στο Λονδίνο. Τέσσερα χρόνια αργότερα
ο Σόλτο πεθαίνει. Εντός μιας εβδομάδος από τον θάνατο του η
κόρη του Λοχαγού Μόρσταν λαμβάνει ένα πολύτιμο δώρο, το
οποίο επαναλαμβάνεται από χρόνο σε χρόνο και πλέον
κορυφώνεται σε μια επιστολή στην οποία περιγράφεται ως
αδικημένη γυναίκα. Σε ποια αδικία να αναφέρεται παρεκτός
της στέρηση του πατέρα της; Και γιατί τα δώρα να ξεκίνησαν
αμέσως κατόπιν του θανάτου του Σόλτο εκτός κι αν ο
κληρονόμος του Σόλτο γνωρίζει κάτι σχετικό με το μυστήριο κι
επιθυμεί να επανορθώσει; Έχει κάποια εναλλακτική θεωρία η
οποία να εφαρμόζει στα γεγονότα;»

26
Arthur Conan Doyle

«Μα τι περίεργη αποζημίωση! Και πόσο παράδοξα

πραγματοποιημένη! Κι επίσης, γιατί να γράψει την επιστολή
τώρα, αντί πριν από έξι χρόνια; Και πάλι η επιστολή αναφέρει
να της αποδοθεί δικαιοσύνη. Τι δικαίωση μπορεί να λάβει;
Πάει πολύ να υποθέσουμε πως ο πατέρας της είναι ακόμη
ζωντανός. Δεν υπάρχει άλλη αδικία στην υπόθεση της η οποία
να σου είναι γνωστή.»
«Υπάρχουν δυσκολίες· υπάρχουν βεβαίως δυσκολίες»,
είπε ο Σέρλοκ Χολμς συλλογισμένα· «ωστόσο η αποψινή μας
εξόρμηση θα τις ξεδιαλύνει όλες. Αχά, ορίστε μια τετράτροχη
άμαξα, και μέσα της η Δεσποινίδα Μόρσταν. Είσαι έτοιμος;
Τότε καλύτερα να κατέβουμε, γιατί έχει περάσει λίγο η ώρα.»
Σήκωσα το καπέλο μου και το βαρύτερο μπαστούνι
μου, όμως παρατήρησα πως ο Χολμς πήρε το περίστροφο του
από το συρτάρι και το έχωσε στην τσέπη του. Ήταν σαφές ότι
θεωρούσε πως η βραδινή μας δουλειά ίσως να ήταν σοβαρή.
Η Δεσποινίδα Μόρσταν ήταν τυλιγμένη με ένα σκούρο
παλτό, και το ευαίσθητο πρόσωπο της ήταν ψύχραιμο μα
χλωμό. Θα έπρεπε να ήταν κάτι παραπάνω από γυναίκα αν
δεν ένοιωθε κάποια ανησυχία στην ιδιάζουσα επιχείρηση στην
οποία αποδυόμασταν, ωστόσο ο αυτοέλεγχος της ήταν
τέλειος, κι απάντησε άμεσα σε μερικές επιπλέον ερωτήσεις τις
οποίες ο Σέρλοκ Χολμς της έθεσε.
«Ο Ταγματάρχης Σόλτο υπήρξε ένας εξαιρετικά καλός
φίλος του Μπαμπά», είπε. «Τα γράμματα του ήταν γεμάτα
από αναφορές στον ταγματάρχη. Εκείνος κι ο μπαμπάς
διοικούσαν τα στρατεύματα στις Νήσους Andaman, οπότε
είχαν περάσει πολλά μαζί. Επί τη ευκαιρία, ένα περίεργο
χαρτί βρέθηκε στο γραφείο του μπαμπά το οποίος κανείς δεν
κατόρθωσε να καταλάβει. Δεν πιστεύω πως έχει την ελάχιστη
σημασία, όμως φαντάστηκα πως ίσως να θέλατε να το δείτε,
έτσι το έφερα μαζί μου. Ορίστε.»
Ο Χολμς ξεδίπλωσε το χαρτί προσεκτικά και το ίσιωσε
πάνω στο γόνατο του. Κατόπιν ιδιαίτερα μεθοδικά το εξέτασε
διεξοδικά με το μεγεθυντικό φακό του.

27
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

«Πρόκειται για χαρτί τοπικής Ινδικής κατασκευής»,

παρατήρησε. «Κάποια στιγμή υπήρξε καρφωμένο σε έναν
πίνακα. Το διάγραμμα πάνω του φαίνεται πως αποτελεί μέρος
ενός σχεδίου κάποιου μεγάλου κτιρίου με αναρίθμητες
αίθουσες, διαδρόμους, και περάσματα. Σε κάποιο σημείο
υπάρχει ένας μικρός σταυρός από κόκκινο μελάνι, κι από
πάνω υπάρχει ένα ‘3.37 από τα αριστερά’», σε ξεθωριασμένη
γραφή από μολύβι. Στην αριστερή γωνία υπάρχει ένα
περίεργο ιερογλυφικό σαν τέσσερις σταυροί σε μια ευθεία με
τα «μπράτσα» τους να αγγίζονται. Πλάι του βρίσκεται
γραμμένο, σε πολύ βιαστικούς κι αδρούς χαρακτήρες, ‘Το
σημάδι των τεσσάρων – Τζόναθαν Σμόλ, Μαχμέτ Σινγκ,
Αμπντουλά Κχαν, Ντοστ Ακμπάρ.’ Όχι, ομολογώ πως δεν
βλέπω πως σχετίζεται με την υπόθεση. Εντούτοις πρόκειται
εμφανώς περί ενός εγγράφου σημασίας. Φυλάχτηκε
προσεκτικά σε ένα σημειωματάριο, γιατί η μια του άκρη είναι
τόσο καθαρή όσο η άλλη.»
«Βρισκόταν στο σημειωματάριο του όταν το βρήκαμε.»
«Φυλάξτε το επιμελώς, τότε, Δεσποινίδα Μόρσταν,
διότι ίσως να μας αποδειχθεί χρήσιμο. Αρχίζω να υποπτεύομαι
πως ίσως το ζήτημα αυτό να εξελιχθεί σε κάτι πολύ βαθύτερο
και πιο λεπτό από όσο είχα αρχικά υποθέσει. Θα πρέπει να
αναθεωρήσω τις ιδέες μου.»
Έγειρε πίσω στην άμαξα, και διέκρινα από το
τραβηγμένο του μέτωπο και το απλανές βλέμμα του πως ήταν
βαθιά συλλογισμένος. Η Δεσποινίδα Μόρσταν κι εγώ
κουβεντιάσαμε χαμηλόφωνα σχετικά με την τρέχουσα
εξόρμηση μας και την πιθανή της έκβαση, όμως ο σύντροφος
μας διατήρησε την απόρθητη αποστασιοποίηση του μέχρι και
το πέρας του ταξιδιού μας.
Επρόκειτο για ένα Σεπτεμβριάτικο απόγευμα και δεν
είχε πάει καν επτά η ώρα, μα η μέρα ήταν εξαιρετικά θλιβερή,
και μια πυκνή πνιγηρή ομίχλη απλωνόταν πάνω από την
μεγάλη πόλη. Λασπόχρωμα σύννεφα έγερναν μελαγχολικά
πάνω από τους λασπερούς δρόμους. Παρακάτω στην Στραντ
οι λάμπες δεν ήταν παρά ξέθωρα μπαλώματα διάχυτου φωτός

28
Arthur Conan Doyle

το οποίο έριχνε μια αμυδρή κυκλική φωταύγεια πάνω στο

βρώμικο οδόστρωμα. Η κιτρινωπή λάμψη από τις βιτρίνες των
καταστημάτων ξεχυνόταν στην ομιχλώδη, υγρή ατμόσφαιρα
κι έριχνε ένα θολό, μεταβαλλόμενο φως κατά μήκους του
φαρδιού πολυσύχναστου δρόμου. Υπήρχε, έτσι όπως το
ένοιωθα, κάτι το αέρινο κι απόκοσμο στην αέναη διαδοχή των
προσώπων που περνούσαν βιαστικά μέσα από εκείνες τις
στενές φωτεινές ζώνες – θλιμμένα κι ευτυχισμένα πρόσωπα,
τσακισμένα κι εύθυμα. Όπως ολόκληρη η ανθρωπότητα,
ξεπετάγονταν από το μισοσκόταδο στο φως και πάλι πίσω στο
μισοσκόταδο για άλλη μια φορά. Δεν είμαι άτομο που
εντυπωσιάζεται, όμως το μουντό, βαρύ απόγευμα, κι η
παράξενη δουλειά στην οποία είχαμε επιδοθεί, συνδυάσθηκαν
καθιστώντας με ανήσυχο και μελαγχολικό. Διέκρινα από την
συμπεριφορά της Δεσποινίδας Μόρσταν πως βασανιζόταν από
το ίδιο συναίσθημα. Μόνον ο Χολμς αναδεικνυόταν ανώτερος
σε τόσο ασήμαντες επιρροές. Είχε ανοιγμένο το
σημειωματάριο του πάνω στο γόνατο, και κατά καιρούς
έγραφε πρόχειρα αριθμούς και σχόλια στο φως της μικρής
λάμπας τσέπης που είχε.
«Στο Θέατρο Lyceum το πλήθος ήταν ήδη πυκνό στις
πλαϊνές εισόδους. Μπροστά μια αδιάκοπη ροή από δίτροχες
και τετράτροχες προχωρούσαν μέσα σε τριξίματα,
αδειάζοντας το φορτία των επίσημα ντυμένων αντρών, και
εσαρποφορεμένων, διαμαντοστόλιστων γυναικών. Δεν είχαμε
καλά-καλά φτάσει στον τρίτο κίονα, που αποτελούσε το
σημείο συνάντησης, όταν ένας μικρόσωμος, μελαψός,
βιαστικός άντρας με την ενδυμασία αμαξά μας βγήκε
μπροστά μας.
«Είστε τα άτομα που συνοδεύουν την Δεσποινίδα
Μόρσταν;» ρώτησε.
«Εγώ είμαι η Δεσποινίδα Μόρσταν κι αυτοί οι δυο
κύριοι είναι οι φίλοι μου», είπε εκείνη.
Εκείνος έστρεψε ένα ζευγάρι εξαίσια διεισδυτικών κι
ερωτηματικών ματιών πάνω μας.

29
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

«Να με συγχωρείτε, δεσποινίς», είπε με ένα σίγουρο

επίμονο τρόπο, «μα θα σας ζητούσα να μου δώσετε το λόγο
σας πως κανείς εκ των συντρόφων σας δεν είναι
αστυνομικός.»
«Σας δίνω τον λόγο για αυτό», απάντησε εκείνη.
Άφησε ένα μακρόσυρτο σφύριγμα, στο οποίο ένα
χαμίνι έφερε μια τετράτροχη κι άνοιξε την πόρτα. Ο άντρας ο
οποίος μας είχε μιλήσει ανέβηκε στην καρότσα, ενώ εμείς
καθίσαμε στο εσωτερικό. Μόλις είχαμε κάτσει πριν ο οδηγός
μαστιγώσει το άλογο του, και ξεχυθούμε με ένα μανιασμένο
ρυθμό μέσα στους γεμάτους ομίχλη δρόμους.
Η κατάσταση ήταν ιδιαιτέρως περίεργη.
Κατευθυνόμασταν σε ένα άγνωστο μέρος, σε μια άγνωστη
υπόθεση. Ωστόσο η πρόσκληση μας ήταν είτε μια απόλυτη
φάρσα —το οποίο κι αποτελούσε μια ασύλληπτη υπόθεση—
ειδάλλως είχαμε ένα καλό λόγο να σκεφτούμε πως σημαντικά
ζητήματα ενδεχομένως να επικρέμονταν επί του ταξιδιού μας.
Η στάση της Δεσποινίδας Μόρσταν ήταν τόσο αποφασιστική
και τόσο συγκρατημένη όπως πάντα. Επιχείρησα να την
ευθυμήσω και να την διασκεδάσω με τις αναμνήσεις μου από
τις περιπέτειες μου στο Αφγανιστάν· όμως, να πω την
αλήθεια, ήμουν κι ο ίδιος τόσο ταραγμένος με την κατάσταση
μας και τόσο περίεργος όσον αφορά τον προορισμό μας που οι

30
Arthur Conan Doyle

ιστορίες ήταν ελάχιστα ενδιαφέρουσες. Μέχρι σήμερα δηλώνει

πως της είπα ένα αφάνταστο ανέκδοτο σχετικά με το πώς ένα
μουσκέτο χώθηκε μέσα στην σκηνή μου μέσα στην νύχτα, και
πως πυροβόλησα ένα δίκαννο τιγράκι καταπάνω του. Στην
αρχή είχα κάποια ιδέα σχετικά με την κατεύθυνση μας· όμως
σύντομα, λίγο με τον ρυθμό μας, την ομίχλη, και την περιορι-
σμένη μου γνώση όσον αφορά το Λονδίνο, έχασα τον
προσανατολισμό μου και δεν είχα ιδέα εκτός του ότι φαινόταν
πως διασχίζαμε πολύ μεγάλη απόσταση. Ο Σέρλοκ Χολμς δεν
λάθεψε ούτε στιγμή, ωστόσο, και μουρμούριζε τα ονόματα
καθώς η άμαξα τριζοβολούσε μέσα από πλατειές και μέσα-
έξω από μαιάνδρους παρόδων.
«Συνοικία Ρότσεστερ», είπε. «Τώρα στην Πλατεία
Βίνσεντ. Τώρα βγαίνουμε στον δρόμο της γέφυρας Βόξχωλ.
Κατευθυνόμαστε προς τη μεριά του Σάρεϋ προφανώς. Ναι, το
φαντάστηκα. Τώρα βρισκόμαστε πάνω στη γέφυρα. Μπορείτε
να δείτε μια ιδέα από το ποτάμι.»
Είδαμε όντως μια φευγαλέα άποψη μέρους του
Τάμεση, με τις λάμπες να φέγγουν πάνω από το πλατύ,
ατάραχο νερό· όμως η άμαξα μας όρμησε εμπρός και σύντομα
χάθηκε σε ένα λαβύρινθο από δρόμους στην απέναντι
πλευρά.
«Οδός Ουόρντσουόρθ», είπε ο σύντροφος μου. «Οδός
Πράιορι. Λάρκ Χωλ Λέιν. Τοποθεσία Στόκγουελ. Οδός
Ρόμπερτ. Κόλντ Χαρμπορ Λέιν. Η περιήγηση μας δεν δείχνει
να μας πηγαίνει σε ιδιαίτερα κοσμικές περιοχές.»
Είχαμε όντως φτάσει σε μια ύποπτη και απειλητική
γειτονιά. Μακριές σειρές από μουντά πλινθόχτιστα σπίτια
διακοπτόμενα από την τραχιά φεγγοβολιά και την
φανταχτερή λάμψη των καπηλειών στην γωνία. Κατόπιν
ήρθαν αράδες από διώροφες βίλες, καθεμία τους με έναν
μικροσκοπικό μπροστινό κήπο, κι έπειτα πάλι ατέρμονες
σειρές από καινούργια, ανοιχτόχρωμα κτίρια —τα πλοκάμια
του τέρατος που η γιγάντια πόλη άπλωνε στην εξοχή. Εντέλει
η άμαξα σταμάτησε στο τρίτο σπίτι σε ένα νέο ύψωμα. Κανένα
από τα υπόλοιπα σπίτια δεν κατοικείτο, κι εκείνο στο οποίο

31
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

σταματήσαμε ήταν το ίδιο σκοτεινό όσο και τα γειτονικά του,

εκτός από μια μοναδική λάμψη στο παράθυρο της κουζίνας.
Στο χτύπημα μας, ωστόσο, η πόρτα άνοιξε στη στιγμή από
Ινδό υπηρέτη, ντυμένο με κίτρινο τουρμπάνι, λευκά ριχτά
ενδύματα, και κίτρινη υφασμάτινη ζώνη. Υπήρχε κάτι το
παράδοξα αταίριαστο στην Ανατολίτικη μορφή που
πλαισιωνόταν από την κοινότοπη πόρτα μιας τριτοκλασάτης
προαστιακής οικίας.
«Ο sahib σας περιμένει», είπε, και δεν είχε καν
τελειώσει, όταν μια ψιλή, τσιριχτή φωνή ήρθε από κάποιο
εσωτερικό δωμάτιο.
«Οδήγησε τους σε μένα, Khitmutgar», ακούστηκε να
λέει. «Φέρε τους απευθείας σε εμένα.»

32
Arthur Conan Doyle

Η Ιστορία του Φαλακρού Άντρα

Ακολουθήσαμε τον Ινδό μέσα από έναν άθλιο και
συνηθισμένο διάδρομο, κακοφωτισμένο και κακόγουστα
επιπλωμένο, μέχρι που έφτασε σε μια πόρτα στα δεξιά, την
οποία κι άνοιξε. Μια λάμψη κιτρινωπού φωτός ξεχύθηκε
πέφτοντας πάνω μας, και στο κέντρο της λάμψης στεκόταν
ένας μικρόσωμος άντρας με ένα πολύ ψηλό μέτωπο, φούντες
κόκκινων μαλλιών στα πλάγια του, κι ένα φαλακρό,
γυαλιστερό κεφάλι το οποίο ξεχώριζε από μέσα τους σαν ένα
κορφοβούνι από έλατα. Έσφιξε τα χέρια του καθώς στεκόταν,
και τα χαρακτηριστικά του βρίσκονταν σε μια αδιάκοπη
αναταραχή —πότε χαμογελώντας, πότε κατσουφιάζοντας, μα
ούτε για μια στιγμή δεν έπαυε. Η φύση του είχε δώσει ένα
κρεμασμένο χείλος, και μια υπερβολικά ορατή σειρά από
κίτρινα κι ακανόνιστα δόντια, τα οποία πάσχισε άτονα να
συγκαλύψει περνώντας το χέρι του μπροστά από το
χαμηλότερο μέρος του προσώπου του. Παρά την έντονη
φαλάκρα του απέπνεε μια εντύπωση νιότης. Στην
πραγματικότητα, είχε μόλις πατήσει το τριακοστό έτος της
ζωής του.
«Υπηρέτης σας, Δεσποινίδα Μόρσταν», συνέχισε να
επαναλαμβάνει με τη λεπτή, τσιριχτή φωνή του. «Υπηρέτης
σας, κύριοι. Παρακαλώ περάστε στο μικρό μου καταφύγιο.
Ένας μικρός χώρος, δεσποινίς, αλλά επιπλωμένος βάση του
γούστου μου. Μια όαση τέχνης στην άγρια ερημιά του Νότιου
Λονδίνου.»
Εκπλαγήκαμε όλοι στην εμφάνιση του δωματίου στο
οποίο μας προσκάλεσε. Σε αυτό το οικτρό σπίτι φάνταζε ως
εκτός τόπου σαν διαμάντι πρώτης διαλογής σε ένα μπρούτζινο
δέσιμο. Οι πλουσιότερες και πολυτελέστερες κουρτίνες κι
υφαντά κάλυπταν τους τοίχους, τραβηγμένες εδώ κι εκεί για
να φανερώσουν κάποιο πίνακα με βαριά κορνίζα ή κάποιο
Ανατολίτικο βάζο. Το χαλί ήταν πορτοκαλί και μαύρο, τόσο
μαλακό και τόσο παχύ που το πόδι βυθιζόταν ευχάριστα μέσα
του, σαν σε ένα στρώμα από βρύα. Δυο υπέροχα δέρματα από

33
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

τίγρεις στρωμένα λοξά ενέτειναν την εντύπωση Ανατολίτικης

πολυτέλειας, όπως επίσης κι ένας πελώριος ναργιλές ο οποίος
αναπαυόταν σε ένα χαλάκι στην γωνία. Μια λάμπα κατά την
μόδα της ασημένιας περιστέρας κρεμόταν από ένα σχεδόν
αόρατο χρυσό σύρμα στο κέντρο του δωματίου. Καθώς άναβε
πλημμύριζε τον αέρα με μια λεπτή κι αρωματική οσμή.
«Κος Θαντέους Σόλτο», είπε ο μικρόσωμος άντρας, με
το μόνιμο σπασμό του και χαμογελώντας. «Αυτό είναι το
όνομα μου. Είστε, φυσικά, η Δεσποινίδα Μόρσταν. Και αυτοί οι
κύριοι—»
«Από εδώ ο Κος Σέρλοκ Χολμς, και ο Δρ. Γουώτσον.»
«Ένας γιατρός, ε;» φώναξε εκείνος, αρκετά εξημμένος.
«Έχετε μαζί το στηθοσκόπιο σας; Θα μπορούσα να σας
ζητήσω —αν θα είχατε την καλοσύνη; Έχω σοβαρότατες
αμφιβολίες σχετικά με την μιτροειδή βαλβίδα μου, αν θα
μπορούσατε θα ήταν υπέροχα. Στην αορτική μπορώ να
βασισθώ, αλλά θα εκτιμούσα την γνώμη σας σχετικά με τη
μιτροειδή.»
Ακροάστηκα την καρδιά του, όπως ζήτησε, όμως
απέτυχα να εντοπίσω κάτι άσχημο, εκτός, όντως, του ότι
βρισκόταν σε μια εντονότατη κατάσταση φόβου, γιατί έτρεπε
σύγκορμος.
«Δείχνει φυσιολογική», είπε. «Δεν έχετε κανένα λόγο
να ανησυχείτε.»
«Να με συγχωρείτε για την αναστάτωση, Δεσποινίδα
Μόρσταν», σχολίασε εύθυμα. «Πάσχω από πολλά, κι είχα από
παλιά υποψίες όσον αφορά αυτή την βαλβίδα. Χαίρομαι
αφάνταστα που είναι αβάσιμες. Αν ο πατέρας σας, Δεσποινίς
Μόρσταν, απέφευγε να φορτώνει την καρδιά του, ίσως να
ήταν ακόμη ζωντανός.»
Θα μπορούσα να τον είχα χαστουκίσει, τόσο
νευριασμένος που ήμουν σε αυτήν την άσπλαχνη και
απερίσκεπτη αναφορά επί ενός τόσο λεπτού ζητήματος. Η
Δεσποινίδα Μόρσταν κάθισε, και το πρόσωπο της χλόμιασε ως
και τα χείλη.
«Ήξερα μες στην καρδιά μου πως ήταν νεκρός», είπε.

34
Arthur Conan Doyle

«Μπορώ να σας παράσχω κάθε πληροφορία», είπε

εκείνος· «και, επιπλέον, είμαι σε θέση να σας δικαιώσω· και θα
το κάνω, επίσης, ασχέτως του ότι ενδεχομένως να πει ο
Αδελφός Μπαρθόλομιου. Χαίρομαι επίσης που έχω εδώ και
τους φίλους σας όχι μόνο ως συνοδούς σας αλλά κι ως
μάρτυρες σε όσα πρόκειται να πράξω και να αναφέρω. Οι
τρεις μας είμαστε σε θέση να παρατεθούμε θαρραλέα εμπρός
στον Αδελφό Μπαρθόλομιου. Ωστόσο ας μην εμπλέξουμε
τρίτους — ούτε αστυνομία, ούτε αξιωματούχους. Μπορούμε να
διευθετήσουμε τα πάντα ικανοποιητικά μεταξύ μας δίχως
καμία ανάμειξη. Τίποτα δεν θα ενοχλούσε περισσότερο τον
αδελφό Μπαρθόλομιου περισσότερο από την δημοσιότητα.»
Κάθισε πάνω σε έναν χαμηλό σοφά και μας κοίταξε
εξεταστικά με τα αδύναμα, υγρά γαλάζια του μάτια.
«Από πλευράς μου», είπε ο Χολμς, «οτιδήποτε
θελήσετε να πείτε δεν θα βγει πιο έξω.»
Ένευσα για δείξω την συμφωνία μου.
«Πολύ καλά! Πολύ καλά!» είπε. «Να σας προσφέρω
ένα ποτήρι Chianti, Δεσποινίς Μόρσταν; Ή ένα Tokay; Δεν
διατηρώ άλλα κρασιά. Να ανοίξω μια μποτίλια; Όχι; Καλώς,
τότε, ελπίζω να μην έχετε αντίρρηση στον καπνό, στο
μυρωδικό βάλσαμο του Ανατολίτικου καπνού. Είμαι κάπως
νευρικός, και θεωρώ τον ναργιλέ μου ένα ανεκτίμητο
ηρεμιστικό.»
Εφάρμοσε ένα κερί στο μεγάλο δοχείο, κι ο καπνός
δημιούργησε φυσαλίδες πρόσχαρα μέσα από το ροδόνερο.
Καθίσαμε και οι τρεις μας σε ημικύκλιο, με τα κεφάλια μας
προτεταμένα και τα σαγόνια μας στα χέρια, καθώς ο
παράξενος, σπασμωδικός ανθρωπάκος, με το μακρύ,
γυαλιστερό κεφάλι, ρουφούσε τον καπνό νευρικά στο κέντρο.
«Όταν αρχικά αποφάσισα να επικοινωνήσω μαζί σας»,
είπε, «θα σας έδινα την διεύθυνση μου· όμως φοβόμουν πως
ίσως να αψηφούσατε το αίτημα μου και να φέρνατε
δυσάρεστους ανθρώπους μαζί σας. Πήρα την ελευθερία,
επομένως, να κλείσω ένα ραντεβού κατά τρόπο τέτοιο ώστε ο
άνθρωπος μου, ο Γουίλιαμς, να μπορέσει να σας δει πρώτος.

35
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

Είχα πλήρη εμπιστοσύνη στην διακριτικότητα του, και είχε

εντολή, αν ένοιωθε δυσαρέσκεια να μην συνέχιζε περισσότερο
στην υπόθεση. Θα συγχωρήσετε αυτές μου τις προφυλάξεις,
αλλά είμαι άνθρωπος κάπως μοναχικών, κι ίσως ακόμη να
έλεγα εκλεπτυσμένων γούστων, και δεν υπάρχει κάτι
περισσότερο ακαλαίσθητο από έναν αστυνομικό. Έχω εκ του
φυσικού μου μια φοβία προς όλες τις μορφές του βάναυσου
υλισμού. Σπανίως έρχομαι σε επαφή με τα πλήθη. Ζω, όπως
βλέπετε, σχετικά με λίγη ατμόσφαιρα αίγλης ολόγυρα μου.
Θα μπορούσα να αποκαλέσω τον εαυτό μου και αρωγό της
τέχνης. Αποτελεί την αδυναμία μου. Το τοπίο είναι ένας
αυθεντικός Κορότ, και μολονότι ένας τεχνοκριτικός ίσως να
αμφιβάλει για εκείνον τον Σαλβατόρ Ρόσα, είναι αδύνατον να
τεθεί και το παραμικρό ερώτημα σχετικά με τον Bouguereau.
Τρέφω ιδιαίτερη αδυναμία στην μοντέρνα Γαλλική σχολή.»

«Να με συγχωρείτε, Κε Σόλτο», είπε η Δδα Μόρσταν,

«όμως βρίσκομαι εδώ κατόπιν του αιτήματος σας για να μάθω

36
Arthur Conan Doyle

κάτι το οποίο επιθυμείτε να μου πείτε. Είναι πολύ αργά, και

θα ήθελα η συζήτηση να είναι όσο το δυνατόν συντομότερη.»
«Στην καλύτερη των περιπτώσεων θα κρατήσει
κάποια ώρα», απάντησε εκείνος· «διότι είναι βέβαιο πως θα
χρειαστεί να μεταβούμε στο Νόργουντ και να δούμε τον
Αδελφό Μπαρθόλομιου. Θα πάμε όλοι μαζί και θα
προσπαθήσουμε να δούμε αν θα επωφεληθούμε από τον
Αδελφό Μπαρθόλομιου. Είναι εξαιρετικά θυμωμένος γιατί
διάλεξα την διαδρομή που μου φαινόταν ορθότερη. Λογόφερα
εντόνως μαζί του χθες βράδυ. Δεν φαντάζεστε πόσο τρομερός
γίνεται όταν είναι θυμωμένος.»
«Αν πρόκειται να πάμε στο Νόργουντ, θα ήταν τότε
εξίσου καλό να ξεκινήσουμε αμέσως», επιχείρησα να
σχολιάσω.
Γέλασε μέχρι που τα αυτιά του έγιναν κατακόκκινα.
«Ελάχιστα θα βοηθούσε στην περίπτωση μας»,
φώναξε. «Δεν έχω ιδέα τι θα έλεγε αν σας πήγαινα εκεί τόσο
ξαφνικά. Όχι, πρέπει να σας προετοιμάσω δείχνοντας σας που
στεκόμαστε όλοι μας. Κατ’ αρχήν, θα πρέπει να σας πω πως
υπάρχουν αρκετά σημεία στην ιστορία τα οποία κι εγώ ο ίδιος
αγνοώ. Μπορώ μόνο να παραθέσω ενώπιον σας τα γεγονότα
ως εκεί που τα γνωρίζω και εγώ.
«Ο πατέρας μου ήταν, όπως ίσως να μαντέψατε, ο
Ταγματάρχης Τζων Σόλτο, απόστρατος του Ινδικού Στρατού.
Αποστρατεύθηκε πριν από έντεκα χρόνια περίπου κι ήρθε να
ζήσει στην Οικία Ποντιτσέρι στο Άνω Νόργουντ. Είχε
πλουτίσει στην Ινδία κι έφερε μαζί του ένα αξιόλογο
χρηματικό ποσό, μια ευμεγέθη συλλογή από πολύτιμες
παραδοξότητες, και προσωπικό από ιθαγενείς υπηρέτες. Με
αυτά τα πλεονεκτήματα αγόρασε ένα σπίτι, κι έζησε με
μεγάλη πολυτέλεια. Ο δίδυμος αδελφός μου Μπαρθόλομιου κι
εγώ είμαστε τα μόνα του παιδιά.
«Θυμάμαι πολύ καλά την αίσθηση που προκλήθηκε
από την εξαφάνιση του Λοχαγού Μόρσταν. Διαβάσαμε τις
λεπτομέρειες στις εφημερίδες, και γνωρίζοντας πως υπήρξε
φίλος του πατέρα μας συζητούσαμε την υπόθεση ελεύθερα

37
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

υπό την παρουσία του. Συνήθιζε να λαμβάνει μέρος στις

εικασίες μας όσον αφορά το τι μπορεί να είχε συμβεί. Ούτε για
μια στιγμή δεν υποπτευθήκανε πως είχε ολόκληρο το μυστικό
κρυμμένο στην καρδιά του, πως από όλο τον κόσμο εκείνος
μονάχα γνώριζε την μοίρα του Άρθουρ Μόρσταν.
«Γνωρίζαμε, εντούτοις, πως κάποιο μυστήριο, κάποιος
σίγουρος κίνδυνος, έσκιαζε τον πατέρα μας. Φοβόταν
αφάνταστα να βγαίνει μόνος έξω, και πάντοτε είχε στην
δούλεψη του δυο παλαιστές για να δρουν ως φύλακες της
Οικίας Ποντιτσέρι. Ο Γουίλιαμς, ο οποίος σας έφερε εδώ
απόψε, ήταν ένας από αυτούς. Υπήρξε κάποτε πρωταθλητής
ελαφρών βαρών της Αγγλίας. Ο πατέρας μας δεν μας έλεγε
ποτέ τι ήταν αυτό που τον φόβιζε, όμως είχε μια πλέον
χαρακτηριστική αποστροφή προς τους ανθρώπους με ξύλινα
πόδια.
Σε μια περίσταση είχε στην κυριολεξία πυροβολήσει
με το περίστροφο του έναν άνθρωπο με ξύλινο πόδι, ο οποίος
αποδείχθηκε πως ήταν ένας άκακος πωλητής που έψαχνε για
παραγγελίες. Χρειάστηκε να πληρώσουμε ένα μεγάλο ποσό
για να αποσιωπήσουμε το ζήτημα. Ο αδελφός μου κι εγώ
συνηθίζαμε να σκεπτόμαστε πως επρόκειτο για ένα απλό
καπρίτσιο του πατέρα μας, όμως τα γεγονότα έκτοτε μας
έκαναν να αλλάξουμε γνώμη.
«Νωρίς το 1882 ο πατέρας μου έλαβε ένα γράμμα από
την Ινδία το οποίο αποτέλεσε ένα μεγάλο σοκ. Σχεδόν
λιποθύμησε στο πρωινό όταν το άνοιξε, κι από εκείνη την
μέρα αρρώστησε ως και τον θάνατο του. Τι υπήρχε σε εκείνο
το γράμμα δεν κατορθώσαμε ποτέ να ανακαλύψουμε, όμως
έβλεπα καθώς το κρατούσε πως ήταν σύντομο και γραμμένο
με δυσανάγνωστο γραφικό χαρακτήρα. Υπέφερε για χρόνια
από μια διογκωμένη σπλήνα, αλλά χειροτέρεψε ραγδαία, και
κατά τα τέλη του Απρίλη πληροφορηθήκαμε πως δεν υπήρχε
πλέον ελπίδα, και πως επιθυμούσε να μιλήσει μαζί μας για
μια τελευταία φορά.
«Όταν μπήκαμε στο δωμάτιο του ήταν ανασηκωμένος
πάνω σε μαξιλάρια κι ανέπνεε βαριά. Μας παρακάλεσε να

38
Arthur Conan Doyle

κλειδώσουμε την πόρτα και να καθίσουμε εκατέρωθεν του

κρεβατιού. Κατόπιν πιάνοντας τα χέρια μας προέβη σε μια
αξιοσημείωτη δήλωση με μια φωνή που έσπαζε τόσο από
συναίσθημα όσο κι από πόνο. Θα προσπαθήσω να σας την
παραθέσω με τα ίδια του τα λόγια.
«’Ένα πράγμα έχω μονάχα,’ είπε, ‘το οποίο βαραίνει
την συνείδηση ετούτη την ύστατη στιγμή. Πρόκειται για τη
συμπεριφορά μου στο φτωχό ορφανό του Μόρσταν. Η
καταραμένη απληστία η οποία υπήρξε βασανιστική αμαρτία
όλη μου την ζωή κράτησε μακριά της τον θησαυρό, τα μισά
τουλάχιστον από όσα θα ΄πρεπε να ήταν δικά της. Κι όμως δεν
τα χρησιμοποίησα ούτε για τον εαυτό μου, τόσο αλόγιστο κι
ανόητο πράγμα είναι η πλεονεξία. Το απλό αίσθημα της
κατοχής μου ήταν τόσο αγαπητό που δεν άντεχα να τα
μοιραστώ με κάποιον άλλο. Δείτε αυτήν την τιάρα που
στολίζεται από πέρλες πλάι σε εκείνο το φιαλίδιο κινίνου.
Ακόμη κι αυτό δεν άντεχα να αποχωριστώ, μολονότι το είχα
πάρει με την πρόθεση να της το στείλω. Εσείς, γιοι μου, θα
της δώσετε ένα δίκαιο μερίδιο του θησαυρού του Άνγκρα.
Όμως μην της στείλετε τίποτα —ούτε καν την τιάρα— μέχρι
να πεθάνω. Στο κάτω-κάτω, οι άνθρωποι ήταν ανέκαθεν τόσο
κακοί ώσπου να ξαναβρούν το φως.
«’Θα σας πω πως πέθανε ο Μόρσταν», συνέχισε.
‘Χρόνια υπέφερε από μια καρδιά ασθενική, όμως το έκρυβε
από τον καθένα. Εγώ μονάχα το γνώριζα. Στην Ινδία, εκείνος
κι εγώ, μέσω μια περίεργης αλυσίδας γεγονότων, φτάσαμε να
κατέχουμε έναν αξιόλογο θησαυρό. Τον έφερα στην Αγγλία,
και την νύχτα της άφιξης του ο Μόρσταν ήρθε ευθύς σε μένα
κι απαίτησε το μερίδιο του. Ήρθε περπατώντας από το σταθμό
και τον δέχθηκε ο πιστός μου γέρο Lal Chowdar, ο οποίος είναι
πια νεκρός. Ο Μόρσταν κι εγώ είχαμε διαφορετική γνώμη
σχετικά με την μοιρασιά του θησαυρού, και καταλήξαμε σε
φορτισμένες κουβέντες. Ο Μόρσταν είχε πεταχτεί από την
καρέκλα του σε ένα παροξυσμό θυμού, όταν άξαφνα πίεσε το
χέρι του στο πλευρό του, το πρόσωπο του πήρε μια μαβιά
απόχρωση, κι έπεσε προς τα πίσω, κόβοντας το κεφάλι του

39
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

πάνω σε μια γωνιά του κουτιού του θησαυρού. Όταν έσκυψα

από πάνω του ανακάλυψα, προς μεγάλο μου τρόμο, πως ήταν
νεκρός.
«’Ήμουν βαθιά συλλογισμένος επί του ζητήματος,
όταν, κοιτώντας πάνω, είδα τον υπηρέτη μου, τον Lal
Chowdar, στην πόρτα. Μπήκε κλεφτά μέσα και κλείδωσε την
πόρτα πίσω του. ‘Μην φοβάσαι, sahib’, είπε· ‘κανείς δεν
χρειάζεται να μάθει πως τον σκότωσες. Ας τον
απομακρύνουμε, και ποιος θα το μάθει;’ ‘Δεν τον σκότωσα’,
είπα εγώ. Ο Lal Chowdar κούνησε το κεφάλι του και
χαμογέλασε. «Τα άκουσα όλα, sahib,” είπε· «Σας άκουσα να
διαφωνείτε, κι άκουσα το χτύπημα. Μα τα χείλη μου είναι
σφαλιστά. Όλοι κοιμούνται στο σπίτι. Ας τον πάρουμε από
εδώ παρέα.» Αρκούσε αυτό για να αποφασίσω. Αφού ο ίδιος
μου ο υπηρέτης δεν πίστευε την αθωότητα μου, πως θα ήταν
δυνατόν να ελπίζω να τα βγάλω πέρα ενώπιον δώδεκα
ανόητων εμπόρων ως ενόρκους απέναντι μου; Ο Lal Chowdar
κι εγώ ξεφορτωθήκαμε το σώμα εκείνη την νύχτα, και εντός
μερικών ημερών οι εφημερίδες του Λονδίνου ήταν γεμάτες
από τη μυστηριώδη εξαφάνιση του Λοχαγού Μόρσταν.
Καταλαβαίνετε από όσα λέω πως δύσκολα μπορώ να
κατηγορηθώ για το ζήτημα. Το σφάλμα μου έγκειται στο
γεγονός πως αποκρύψαμε όχι μόνο το σώμα αλλά το θησαυρό
και πως είχα προσκολληθεί στο μερίδιο του Μόρσταν εξίσου
με το δικό μου. Σας εύχομαι, συνεπώς, να επανορθώσετε.
Φέρτε τα αυτιά σας κοντά στο στόμα μου. Ο θησαυρός είναι
κρυμμένος στο—»
«Εκείνη την στιγμή μια τρομαχτική αλλαγή επήλθε
στην έκφραση του· τα μάτια του κοιτούσαν αγριεμένα, το
σαγόνι του είχε κρεμάσει, και φώναξε με μια φωνή που ποτέ
δε θα ξεχάσω, ‘Κρατήστε τον έξω! Για όνομα του Θεού
κρατήστε τον έξω!’ Κι οι δυο μας κοιτάξαμε από την άλλη
μεριά προς το παράθυρο πίσω μας εκεί που ήταν καρφωμένο
το βλέμμα του. Ένα πρόσωπο μας κοιτούσε μέσα από το
σκοτάδι. Βλέπαμε τη γυαλάδα της μύτης που ήταν πιεσμένη
πάνω στο γυαλί. Επρόκειτο για ένα γενειοφόρο, δασύτριχο

40
Arthur Conan Doyle

πρόσωπο, με αγριωπά σκληρά μάτια και μια έκφραση έντονης

μοχθηρίας. Ο αδελφός μου κι εγώ ορμήσαμε προς το
παράθυρο, όμως ο άντρας είχε χαθεί. Όταν επιστρέψαμε στον
πατέρα μου το είχε γείρει κι ο παλμός του είχε σταματήσει να
χτυπά.
«Ψάξαμε τον κήπο εκείνο το βράδυ όμως δεν βρήκαμε
ίχνος του εισβολέα εκτός του ότι μόλις κάτω από το παράθυρο
μια μοναδική πατημασιά ήταν ορατή μέσα στο παρτέρι. Μα
εκτός από κείνο το μοναδικό ίχνος, θα μπορούσαμε να
σκεφθούμε πως η φαντασία μας είχε επικαλεσθεί εκείνο το
άγριο, λυσσαλέο πρόσωπο. Σύντομα, εντούτοις, βρήκαμε μια
άλλη σημαντικότερη απόδειξη πως υπήρχαν μυστικές
δυνάμεις επί το έργο ολόγυρα μας. Το παράθυρο του δωματίου
του πατέρα μου βρέθηκε ανοικτό το πρωί, τα ντουλάπια του
και τα κουτιά του είχαν αναστατωθεί, και πάνω στο στήθος
του βρισκόταν στερεωμένο ένα σκισμένο κομμάτι χαρτί με τις
λέξεις ‘Το σημάδι των τεσσάρων’ γραμμένο πάνω του. Τι
σήμαινε η φράση ή ποιος ήταν ο άγνωστος επισκέπτης μας,
δεν μάθαμε ποτέ. Από όσο είμαστε σε θέση να κρίνουμε,
κανένα από τα προσωπικά αντικείμενα του πατέρα μας δεν
κλάπηκε στην πραγματικότητα, μολονότι τα πάντα είχαν
ανακατευτεί. Ο αδελφός μου κι εγώ φυσικά συσχετίσαμε το
περίεργο γεγονός με το φόβο που στοίχειωνε τον πατέρα μου
κατά τη διάρκεια της ζωής του, όμως αποτελεί ακόμη ένα
απόλυτο μυστήριο για μας.»
O ανθρωπάκος σταμάτησε για να ξανανάψει τον
ναργιλέ του και κάπνισε συλλογισμένα για μερικές στιγμές.
Καθόμασταν όλοι μας αφοσιωμένοι, ακούγοντας την
μοναδική του αφήγηση. Στη σύντομη αναφορά του θανάτου
του πατέρα της η Δεσποινίδα Μόρσταν είχε γίνει κάτωχρη, και
προς στιγμής φοβήθηκα πως επρόκειτο να λιποθυμήσει.
Συνήρθε, ωστόσο, πίνοντας ένα ποτήρι νερό το οποίο της
γέμισα διακριτικά από μια Βενετσιάνικη κανάτα πάνω σε ένα
τραπεζάκι. Ο Σέρλοκ Χολμς έγειρε πίσω στην καρέκλα του
έχοντας μια αφηρημένη έκφραση και με τα βλέφαρα του
χαμηλωμένα πάνω από τα λαμπερά μάτια του. Καθώς τον

41
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

κοίταξα, δεν μπόρεσα να μη σκεφθώ το πώς την ίδια εκείνη

ημέρα είχε παραπονεθεί με πικρία για την κοινοτοπία της
ζωής. Εδώ τουλάχιστον υπήρχε ένα πρόβλημα το οποίο θα
έθετε σε δοκιμασία την κρίση του στο έπακρο. Ο Κος Θαντέους
Σόλτο έριξε από μια ματιά σε όλους μας με μια εμφανή
περηφάνια στο αποτέλεσμα το οποίο η ιστορία του είχε
επιφέρει και κατόπιν συνέχισε ανάμεσα σε ρουφηξιές από την
υπερτροφική πίπα του.
«Ο αδελφός μου και εγώ», είπε, «ήμασταν, όπως ίσως
θα φαντάζεστε, αρκετά συγκλονισμένοι όσον αφορά τον
θησαυρό περί του οποίου είχε μιλήσει ο πατέρας μας. Για
εβδομάδες και μήνες σκαλίζαμε και ψάχναμε σε κάθε κομμάτι
του κήπου δίχως να ανακαλύψουμε την τοποθεσία του. Ήταν
εξωφρενικό να ξέρουμε πως η κρυψώνα του βρισκόταν στα
χείλη του τη στιγμή του θανάτου του. Ήμασταν σε θέση να
κρίνουμε το μεγαλείο του αγνοούμενου πλούτου από την
τιάρα την οποία είχε κρατήσει. Σχετικά με αυτήν την τιάρα ο
αδελφός μου Μπαρθόλομιου κι εγώ ελάχιστα συζητήσαμε. Οι
πέρλες ήταν εμφανώς μεγάλης αξίας, και ήταν ενάντιος στο
να τις αποχωρισθεί, γιατί, μεταξύ φίλων, ο αδελφός είχε κι ο
ίδιος την προδιάθεση προς το ελάττωμα του πατέρα.
Θεωρούσε, επίσης, πως αν αποχωριζόμασταν την τιάρα ίσως
να γινόταν έναυσμα κουτσομπολιών και εντέλει να μας
προκαλούσε προβλήματα. Το μόνο που μπόρεσα να τον πείσω
να κάνω ήταν να μου επιτρέψει να ψάξω την διεύθυνση της
Δεσποινίδας Μόρσταν και να της στέλνω μια αποσπασμένη
πέρλα σε σταθερά διαστήματα έτσι ώστε τουλάχιστον να μην
ένοιωθε ποτέ στερημένη.»
«Μια ευγενική σκέψη», είπε η σύντροφος μας σοβαρά·
«εξαιρετική καλοσύνη εκ μέρους σας.»
Ο ανθρωπάκος κούνησε το χέρι του αποδοκιμαστικά.
«Ήμασταν οι κηδεμόνες σας», είπε· «έτσι εξέλαβα το
θέμα, μολονότι ο Αδελφός Μπαρθόλομιου αδυνατούσε να το
δει ούτε από αυτήν την άποψη. Είχαμε αρκετά χρήματα από
μόνοι μας. Δεν επιθυμούσα περισσότερα. Επιπλέον, θα ήταν
υπερβολικά κακόγουστο να συμπεριφερθώ σε μια νεαρή

42
Arthur Conan Doyle

κοπέλα με έναν τόσο ποταπό τρόπο. ‘Le mauvais godt mene au

crime.’ Οι Γάλλοι έχουν έναν πολύ καλό τρόπο να θέτουν αυτά
τα ζητήματα. Η διάφορά γνώμης επί του ζητήματος έφτασε σε
σημείο που σκέφτηκα πως ήταν καλύτερο να ετοιμάσω ένα
προσωπικό χώρο· έτσι εγκατέλειψα την Οικία Ποντιτσέρι,
παίρνοντας τον γέρο khitmigar και τον Γουίλιαμς μαζί μου.
Χθές, εντούτοις, έμαθα πως ένα γεγονός εξαιρετικής
σημασίας συνέβη. Ο θησαυρός ανακαλύφθηκε. Στην στιγμή
επικοινώνησα με τη Δεσποινίδα Μόρσταν, και το μόνο που
μας απομένει είναι να πάμε στο Νόργουντ και να
απαιτήσουμε το μερίδιο μας. Εξήγησα τις απόψεις σου το
περασμένο βράδυ στον Αδελφό Μπαρθόλομιου, έτσι ώστε να
είμαστε αναμενόμενοι, αν κι όχι ευπρόσδεκτοι, επισκέπτες.»
Ο Κος Θαντέους Σόλτο σιώπησε και κάθισε νευρικά
πάνω στον πολυτελή καναπέ του. Όλοι μας παραμείναμε
σιωπηλοί, με τις σκέψεις μας στραμμένες στην καινούργια
τροπή την οποία είχε λάβει η μυστηριώδη υπόθεση μας. Ο
Χολμς ήταν ο πρώτος που τινάχτηκε όρθιος.
«Τα πήγατε πολύ καλά, κύριε, από την αρχή ως το
τέλος», είπε. «Υπάρχει περίπτωση να μπορέσουμε να σας
προσφέρουμε ένα μικρό αντάλλαγμα ρίχνοντας λίγο φως επί
των όσων σας είναι ακόμη ανεξιχνίαστα. Όμως, όπως
σχολίασε μόλις τώρα η Δεσποινίδα Μόρσταν, είναι αργά, και
καλύτερα να επιληφθούμε της κατάστασης δίχως
χρονοτριβές.»
Ο νέος μας γνώριμος πολύ αποφασιστικά τύλιξε τον
σωλήνα του ναργιλέ του κι έβγαλε πίσω από ένα
παραπέτασμα ένα εξαιρετικά μακρύ γεμάτο σιρίτια πανωφόρι
με γούνινο γιακά και μανικέτια. Το κούμπωσε ερμητικά παρά
την εξαιρετική πνιγηρότητα της βραδιάς κι ολοκλήρωσε την
περιβολή του βάζοντας ένα κασκέτο από γούνα λαγού με
επικαλύμματα που κάλυπταν τα αυτιά, έτσι ώστε δεν
φαινόταν τίποτα άλλο από εκείνον παρά μόνο το ευμετάβλητο
και σουβλερό του πρόσωπο.

43
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

«Η υγεία μου είναι κάπως ευαίσθητη», σχολίασε

καθώς μας οδηγούσε μέσα από τον διάδρομο. «Είμαι
αναγκασμένος να γίνομαι αρρωστομανής.»
Η άμαξα μας περίμενε απέξω, και το πρόγραμμα μας
ήταν προφανώς κανονισμένο εκ των προτέρων, γιατί ο οδηγός
μας ξεκίνησε αμέσως με γοργό ρυθμό. Ο Θαντέους Σόλτο
μιλούσε αδιάκοπα με φωνή που υψωνόταν πάνω από το
κροτάλισμα των τροχών.
«Ο Μπαρθόλομιου είναι έξυπνος τύπος», είπε. «Πως
νομίζετε ότι ανακάλυψε που βρισκόταν ο θησαυρός; Είχε
καταλήξει στο συμπέρασμα πως βρισκόταν κάπου εντός, έτσι
έψαξε σπιθαμή προς σπιθαμή το σπίτι κι έκανε μετρήσεις
παντού ώστε ούτε εκατοστό να μη μείνει ανεξερεύνητο.
Μεταξύ άλλων, ανακάλυψε πως το ύψος του κτιρίου ήταν
είκοσι τέσσερα μέτρα, αλλά προσθέτοντας τα επιμέρους ύψη
των δωματίων κι υπολογίζοντας το χώρο ανάμεσα τους, το
οποίο εξακρίβωσε με διατρήσεις, δεν έφτανε σε σύνολο
περισσότερο από είκοσι-τρία. Υπήρχε ένα μέτρο το οποίο δεν
μπορούσε να εξηγηθεί. Θα μπορούσε να βρίσκεται μόνο στην
κορυφή του κτιρίου. Άνοιξε μια τρύπα, επομένως, στα δοκάρια
και τον σοβά της οροφής του ψηλότερου δωματίου, κι εκεί,
όντως, εντόπισε μια μικρή σοφίτα, η οποία είχε σφραγισθεί κι
ήταν άγνωστη η ύπαρξη της σε όλους. Στο κέντρο της
βρισκόταν το κουτί του θησαυρού το οποίο αναπαυόταν πάνω
σε δυο δοκούς. Το κατέβασε μέσα από την τρύπα, κι εκεί
βρίσκεται. Υπολογίζει πως η αξία των πετραδιών δεν είναι
μικρότερη από μισό εκατομμύριο στερλίνες.»
Στην αναφορά αυτού του γιγαντιαίου ποσού
κοιταχτήκαμε μεταξύ μας με διάπλατα ανοικτά μάτια. Η
Δεσποινίδα Μόρσταν, αν κατορθώναμε να εξασφαλίσουμε τα
δικαιώματα της, θα γινόταν από μια φτωχή κουβερνάντα η
πλουσιότερη κληρονόμος της Αγγλίας. Κάθε αφοσιωμένος
φίλος θα χαιρόταν σε τέτοια νέα, ωστόσο ντρέπομαι που το
λέω, αλλά η απληστία κατέλαβε την ψυχή μου κι η καρδιά
βάρυνε σαν μολύβι μέσα μου. Τραύλισα μερικές κομπιαστά
λόγια συγχαρητηρίων κι έπειτα απέμεινα απογοητευμένος, με

44
Arthur Conan Doyle

το κεφάλι μου πεσμένο, κωφός στο κελάρυσμα του νέου μας

γνώριμου. Ήταν σαφώς ένας πιστοποιημένος υποχόνδριος,
και σαν μέσα από όνειρο είχα επίγνωση πως αράδιαζε μια
αδιάκοπη ροή συμπτωμάτων, κι εκλιπαρούσε να μάθει
σχετικά με τη σύσταση και τη δράση αναρίθμητων
κομπογιαννίτικων γιατροσοφιών, μερικά από τα οποία
κουβαλούσε μαζί του σε δερμάτινη θήκη στην τσέπη του.
Ευελπιστώ να μη θυμάται καμία από τις απαντήσεις που του
έδωσα εκείνο το βράδυ. Ο Χολμς δηλώνει πως πήρε το αυτί του
να του συνιστώ την προσοχή ενάντια στο μεγάλο κίνδυνο του
να πάρει περισσότερες από δυο σταγόνες καστορέλαιο, ενώ
συνέστησα στρυχνίνη σε μεγάλες δόσεις ως ηρεμιστικό. Όπως
και να έχει, ανακουφίστηκα όταν η άμαξα μας σταμάτησε με
ένα τράνταγμα κι ο αμαξάς πήδηξε κάτω για να ανοίξει την
πόρτα.
«Από εδώ, Δεσποινίδα Μόρσταν, η Οικία Ποντιτσέρι»,
είπε ο Κος Θαντέους Σόλτο καθώς την βοηθούσε να κατέβει.

45
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

Η Τραγωδία της Οικίας Ποντιτσέρι

Ήταν σχεδόν έντεκα η ώρα όταν φτάσαμε στην
τελευταία φάση των νυχτερινών μας περιπετειών. Είχαμε
αφήσει την πνιγηρή ομίχλη της μεγάλης πόλης πίσω μας κι η
νύχτα ήταν αρκετά καλή. Ένας θερμός άνεμος φυσούσε από
τα δυτικά και βαριά σύννεφα αργοδιάβαιναν τον ουρανό, με
ένα μισοφέγγαρο να κρυφοκοιτάζει κατά καιρούς μέσα από τα
διάκενα τους. Είχε καθαρίσει αρκετά ώστε να βλέπεις σε
κάποια απόσταση, όμως ο Θαντέους Σόλτο πήρε μια από τις
πλευρικές λάμπες της άμαξας για να φωτίσει καλύτερα τον
δρόμο μας.
Η Οικία Ποντιτσέρι υψωνόταν εντός της ιδιόκτητης
έκτασης της και περιβαλλόταν από έναν ψηλό τοίχο
σκεπασμένο στην κορυφή με τριμμένο γυαλί. Μια μοναδική
στενή πόρτα με σιδερένιο μάνταλο αποτελούσε τη μόνη
μορφή εισόδου. Πλησιάζοντας τη ο οδηγός μας χτύπησε με
έναν ιδιόρρυθμο τρόπο.
«Ποιος είναι;» ακούστηκε μια τραχιά φωνή από μέσα.
«Εγώ είμαι, ΜακΜέρντο. Τώρα πια θα ΄πρεπε να
γνωρίζεις το χτύπημα μου.»
Ακούστηκε ένα έντονο μουγκρητό κι ένα κροτάλισμα
κλειδιών. Η πόρτα άνοιξε βαριά, κι ένας κοντός άντρας με
πλατύ στέρνο στάθηκε στο άνοιγμα, με το χλωμό φως της
λάμπας να φέγγει πάνω στο προτεταμένο του πρόσωπο και
στα γεμάτα δυσπιστία μάτια του.
«Εσείς είστε, Κε Θαντέους; Μα ποιοι είναι άλλοι; Δεν
έλαβα κάποιες εντολές σχετικά με αυτούς από τον αφέντη.»
«Όχι, ΜακΜέρντο; Με ξαφνιάζεις! Είπα στον αδελφό
μου χθες το βράδυ πως θα έφερνα μερικούς φίλους.»
«Δεν έχει βγει απ’ το σπίτι σήμερα, Κε Θαντέους, και
δεν έλαβα καθόλου εντολές. Γνωρίζετε πολύ καλά πως πρέπει
να ακολουθήσω τον κανονισμό. Εσάς σας αφήνω να περάσετε,
αλλά οι φίλοι σας θα πρέπει να μείνουν εκεί που είναι.»

46
Arthur Conan Doyle

Επρόκειτο περί ενός απρόσμενου εμπόδιου. Ο

Θαντέους Σόλτο κοίταξε ολόγυρα του με ένα σαστισμένο και
χαμένο βλέμμα.
«Άσχημο εκ μέρους σου, ΜακΜέρντο!» είπε. «Αν
εγγυούμαι για αυτούς, σου αρκεί. Είναι κι η νεαρή κυρία,
επίσης. Δεν είναι δυνατόν να περιμένει σε ένα δημόσιο δρόμο
τέτοια ώρα.»
«Πολύ λυπάμαι, Κε Θαντέους», είπε ο πορτιέρης
ανυποχώρητα. «Μπορεί να ‘ναι φίλοι δικοί σας, κι εντούτοις
όχι φίλοι του αφέντη. Με πληρώνει καλά για να κάνω το
καθήκον μου, και το καθήκον μου θα κάνω. Δεν γνωρίζω
κανέναν από τους φίλους σας.»
«Ω, μα ναι γνωρίζεις, ΜακΜέρντο», φώναξε ο Σέρλοκ
Χολμς εγκάρδια. «Δεν πιστεύω πως κατάφερες να με ξεχάσεις.
Δεν θυμάσαι εκείνον τον ερασιτέχνη που πάλεψε τρεις γύρους
μαζί σου στο διαμέρισμα του Άλισον τη νύχτα που είχες την
τιμητική σου τέσσερα χρόνια πριν;»
«Όχι ο Κος Σέρλοκ Χολμς!» κραύγασε ο πρωταθλητής.
«Μα το θεό είναι αλήθεια! Πως δε σας γνώρισα; Αν αντί να
στέκεστε εκεί τόσο σιωπηλά είχατε έτσι απλά έρθει και μου
‘χατε ρίξει εκείνο το κροσέ σας κάτω από το σαγόνι, θα σας
είχα γνωρίσει δίχως ρώτημα. Αχ, είστε εκείνος που χαράμισε

47
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

τα χαρίσματα του! Θα μπορούσατε να ‘χετε βάλει πλώρη για

ψηλά, αν είχατε ακολουθήσει την κλίση σας.»
«Βλέπεις, Γουώτσον, όταν όλα αποτυγχάνουν, έχω ένα
ακόμη από τα επιστημονικά επαγγέλματα να με προσμένει»,
είπε ο Χολμς γελώντας. «Ο φίλος μας δεν θα μας αφήσει μέσα
στο κρύο τώρα, είμαι βέβαιος.»
«Ελάτε μέσα, κύριε, ελάτε μέσα —εσείς κι οι φίλοι
σας», απάντησε. «Πολύ λυπάμαι, Κε Θαντέους, αλλά οι
εντολές είναι πολύ αυστηρές. Έπρεπε να βεβαιωθώ για τους
φίλους σας πριν τους αφήσω να περάσουν.»
Μέσα, ένα μονοπάτι από χαλίκι κατέληγε διαμέσου
μιας χέρσας έκτασης σε ένα τεράστιο όγκο που αποτελούσε το
σπίτι, τετράγωνο και στερούμενο φαντασίας, βυθισμένο
ολότελα στις σκιές εκτός από ένα σημείο που το φεγγαρόφωτο
έπεφτε σε κάποια γωνία και γυάλιζε σε ένα παράθυρο
σοφίτας. Το τεράστιο μέγεθος του κτιρίου, με το σκοτάδι και
την νεκρική σιωπή του, μου έφερε ένα ρίγος στην καρδιά μου.
Ακόμη και ο Θαντέους Σόλτο φάνηκε να δυσανασχετεί, κι η
λάμπα τρεμόπαιξε και κροτάλισε στο χέρι του.
«Δεν το καταλαβαίνω», είπε. «Θα πρέπει να έγινε
κάποιο λάθος. Είπα κατηγορηματικά στον Μπαρθόλομιου πως
θα ερχόμασταν, κι όμως δεν υπάρχει φως στο παράθυρο του.
Δεν ξέρω τι να σκεφθώ.»
«Φυλάει πάντοτε τον χώρο καθαυτό τον τρόπο;»
ρώτησε ο Χολμς.
«Ναι· έχει ακολουθήσει την συνήθεια του πατέρα μας.
Ήταν ο αγαπημένος του γιος, ξέρετε, και μερικές φορές
πιστεύω πως ίσως ο πατέρας μου να του είχε πει περισσότερα
από όσα μου είπε ποτέ. Αυτό είναι το παράθυρο του
Μπαρθόλομιου εκεί πάνω που χτυπά το φεγγαρόφωτο. Είναι
αρκετά φωτισμένο, αλλά δεν υπάρχει φως από μέσα, θαρρώ.»
«Κανένα», είπε ο Χολμς. «Όμως διακρίνω μια υποψία
από φως σε εκείνο το μικρό δωμάτιο πλάι στην πόρτα.»
«Α, αυτό είναι το δωμάτιο της οικονόμου. Εκεί κάθεται
η γριά Κα Μπερνστόουν. Θα μας τα πει όλα σχετικά. Όμως δε
θα σας πείραζε να σταθείτε εδώ για κάνα δυο λεπτά, γιατί αν

48
Arthur Conan Doyle

μπούμε όλοι μαζί, και δεν είναι προειδοποιημένη για τον

ερχομό μας, μπορεί να τρομάξει. Μα, σιωπή! Τι είναι αυτό;»
Σήκωσε την λάμπα του, και το χέρι του έτρεμε μέχρι
που φωτεινοί κύκλοι τρεμόπαιζαν και κυμάτιζαν ολόγυρα
μας. Η Δεσποινίδα Μόρσταν άδραξε τον καρπό μου και
μείναμε όλοι εκεί, με τις καρδιές μας να πάλλονται, και
στήνοντας αυτί. Από το μεγάλο σκοτεινό σπίτι ακούστηκε
μέσα στην σιωπηλή νύχτα ο θλιβερός και πλέον οικτρός ήχος
— το στριγκό, όλο αναφιλητά κλαψούρισμα μιας
τρομοκρατημένης γυναίκας.
«Είναι η Κα Μπερνστόουν», είπε ο Σόλτο. «Είναι η
μοναδική γυναίκα στο σπίτι. Περιμένετε εδώ. Θα επιστρέψω
στη στιγμή.»
Βιάστηκε να πάει στην πόρτα και χτύπησε με τον
ιδιόρρυθμο τρόπο του. Είδαμε μια ψηλή ηλικιωμένη γυναίκα
να τον δέχεται και να ταλαντεύεται από ευχαρίστηση στη θέα
του και μόνο.
«Ω, κ. Θαντέους, κύριε, χαίρομαι τόσο που ήρθατε!
Χαίρομαι τόσο που ήρθατε, κ. Θαντέους, κύριε!»
Ακούσαμε τα επαναλαμβανόμενα πανηγύρια της
ώσπου η πόρτα έκλεισε κι η φωνή της έσβησε σε ένα πνιγμένο
μουρμούρισμα.
Ο οδηγός μας είχε αφήσει την λάμπα του. Ο Χολμς την
έστρεψε αργά ολόγυρα και παρατήρησε επίμονα το σπίτι και
τους μεγάλους σωρούς μπαζών που γέμιζαν τον χώρο. Η
Δεσποινίδα Μόρσταν κι εγώ στεκόμασταν μαζί, και το χέρι της
βρισκόταν μέσα στο δικό μου. Ένα θαυμαστά λεπτό πράγμα
είναι η αγάπη, γιατί να’ μαστε οι δυο μας εδώ, που δεν είχαμε
ποτέ πριν δει ο ένας τον άλλο πριν την μέρα εκείνη, μεταξύ
των οποίων ούτε μια λέξη ή καν ένα βλέμμα στοργής δεν είχε
υπάρξει, κι όμως τώρα σε μια ώρα δύσκολη τα χέρια μας
ενστικτωδώς αναζήτησαν το ένα το άλλο. Απορώ για αυτό
από τότε, όμως την ώρα εκείνη έμοιαζε το πλέον φυσικό
πράγμα να κινηθώ έτσι απέναντι της, και, όπως συχνά μου
ανέφερε, κι εκείνη ένοιωσε το ένστικτο να στραφεί σε μένα για
παρηγοριά και προστασία. Έτσι στεκόμασταν χέρι-χέρι σα δυο

49
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

παιδιά, κι υπήρχε γαλήνη στις καρδιές ενάντια σε όλα τα

σκοτεινά πράγματα που μας περιέβαλαν.
«Τι παράξενο μέρος!» είπε εκείνη, κοιτώντας ολόγυρα.
«Μοιάζει λες κι όλοι οι τυφλοπόντικες της Αγγλίας
αφέθηκαν ελεύθεροι εδώ. Έχω δει κάτι παρόμοιο στην πλαγιά
ενός λόφου κοντά στο Μπάλαρατ, εκεί που δούλευαν οι
μεταλλοδίφες.»
«Και από τον ίδιο λόγο», είπε ο Χολμς. «Αυτά είναι τα
ίχνη εκείνων που αναζητούσαν τον θησαυρό. Θα θυμάστε πως
έξι χρόνια έψαχναν για αυτόν. Καμία αμφιβολία γιατί η γη
μοιάζει σα λατομείο.»
Τη στιγμή εκείνη η πόρτα του σπιτιού άνοιξε απότομα,
κι ο Θαντέους Σόλτο ήρθε έξω τρέχοντας, με τα χέρια του
προτεταμένα και με τρόμο στα μάτια του.
«Κάτι κακό τρέχει με τον Μπαρθόλομιου!» φώναξε.
«Είμαι τρομοκρατημένος. Τα νεύρα αδυνατούν να το
αντέξουν.»
Ήταν, όντως, μισό-τρελαμένος από φόβο, και το
νευρικό, ασθενικό πρόσωπο του που ξεπρόβαλε από τον
μεγάλο αστρακάν γιακά του είχε την απελπισμένη
παρακλητική έκφραση ενός τρομοκρατημένου παιδιού.
«Ελάτε μέσα στο σπίτι», είπε ο Χολμς με τον κοφτό,
σταθερό του τρόπο.
«Ναι, ελάτε!» εκλιπάρησε ο Θαντέους Σόλτο.
«Πραγματικά δεν νοιώθω ικανός να δώσω οδηγίες.»
Τον ακολουθήσαμε όλοι μας στο δωμάτιο της
οικονόμου, το οποίο ανοιγόταν επί της αριστερής πλευράς του
διαδρόμου. Η ηλικιωμένη γυναίκα βημάτιζε πέρα δώθε
έχοντας ένα τρομαγμένο βλέμμα και με τα χέρια να κινούνται
ασταμάτητα, ανοιγοκλείνοντας, όμως η θέα της Δεσποινίδας
Μόρσταν φάνηκε να έχει μια καθησυχαστική επιρροή πάνω
της.
«Ο Θεός να ευλογεί το γλυκό, γαλήνιο σας πρόσωπο!»
φώναξε με έναν υστερικό λυγμό. «Μου κάνει καλό που σας
βλέπω. Ω, μα δοκιμάσθηκα βαρύτατα τούτη δω τη μέρα!»

50
Arthur Conan Doyle

Η σύντροφος μας χάιδεψε το λεπτό, γερασμένο από τη

δουλειά χέρι και μουρμούρισε λίγα λόγια της ευγενικής,
γυναικείας παρηγοριάς που έφεραν το χρώμα πίσω στα ωχρά
μάγουλα της άλλης.
«Ο αφέντης έχει κλειδωθεί μέσα και δεν μου
απαντάει», εξήγησε. «Όλη μέρα περίμενα να τον δω, γιατί
συχνά του αρέσει να μένει μόνος του —όμως πριν μια ώρα
φοβήθηκα πως κάτι δεν πήγαινε καλά, έτσι ανέβηκα πάνω και
κοίταξα από την κλειδαρότρυπα. Πρέπει να ανεβείτε πάνω, Κε
Θαντέους —πρέπει να πάτε να δείτε και μόνος σας. Έχω δει
τον Κο Μπαρθόλομιου στην χαρά και την θλίψη για δέκα
ολάκερα χρόνια, όμως ποτέ μου δεν τον είδα με τέτοια
έκφραση όπως αυτή.»
Ο Σέρλοκ Χολμς πήρε την λάμπα και μπήκε μπροστά,
γιατί τα δόντια του Θαντέους Σόλτο κροτάλιζαν αδιάκοπα.
Τόσο ταραγμένος ήταν ώστε χρειάστηκε να τον στηρίξω με το
χέρι μου κάτω από τον ώμο του όπως ανεβαίναμε, γιατί τα
γόνατα του έτρεμαν. Δυο φορές καθώς ανεβαίναμε, ο Χολμς
έβγαλε βιαστικά τον φακό του από την τσέπη του και εξέτασε
προσεκτικά σημάδια τα οποία εμένα μου φαίνονταν σαν
απλοί άμορφοι λεκέδες σκόνης πάνω στο ψάθινο χαλί το
οποίο σκέπαζε την σκάλα. Βάδιζε αργά από βήμα σε βήμα,
βαστώντας την λάμπα του χαμηλά, και ρίχνοντας επίμονες
ματιές στα δεξιά και τα αριστερά. Η Δεσποινίδα Μόρσταν είχε
παραμείνει πίσω με την τρομοκρατημένη οικονόμο.
Η τρίτη σκάλα κατέληγε σε έναν ίσιο διάδρομο
μεγάλου μήκους, με μια μεγάλη εικόνα σε Ινδικό υφαντό στα
δεξιά μας και τρεις πόρτες στα αριστερά. Ο Χολμς κινήθηκε
διασχίζοντας τον με τον ίδιο και μεθοδικό τρόπο, ενώ εμείς
κρατηθήκαμε στο κατόπι του, με τις μεγάλες σκοτεινές σκιές
μας να πέφτουν πίσω στον διάδρομο. Η τρίτη πόρτα ήταν
εκείνη την οποία αναζητούσαμε. Ο Χολμς χτύπησε δίχως να
λάβει κάποια απάντηση, και κατόπιν επιχείρησε να στρίψει το
χερούλι και να την ανοίξει. Ήταν κλειδωμένη από μέσα, όμως,
και με ένα πλατύ και γερό μάνδαλο, όπως κι είδαμε όταν
φέραμε τη λάμπα κοντά της. Με το κλειδί να είναι γυρισμένο,

51
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

όμως, η κλειδαρότρυπα δεν ήταν εντελώς καλυμμένη. Ο

Σέρλοκ Χολμς έσκυψε και στην στιγμή σηκώθηκε ξανά
παίρνοντας μια απότομη ανάσα.
«Υπάρχει κάτι το διαβολικό σχετικά, Γουώτσον», είπε,
περισσότερο ταραγμένος από όσο τον είχα δει ποτέ μου. «Τι
συμπεραίνεις εξ αυτού;»
Έσκυψα στην κλειδαρότρυπα και τινάχτηκα με τρόμο.
Το φεγγαρόφωτο ξεχυνόταν μέσα στο δωμάτιο, και
φωτίζόντας το με ένα αχνό μεταβαλλόμενο φως. Κοιτώντας
ίσια πάνω μου και μετέωρο, καθώς ήταν, στον αέρα, γιατί όλα
από κάτω του βρίσκονταν στη σκιά, υπήρχε κρεμασμένο ένα
πρόσωπο —το ίδιο το πρόσωπο του συντρόφου μας του
Θαντέους. Είχε το ίδιο μακρύ, γυαλιστερό κεφάλι, το ίδιο
κοκκινωπό ημικύκλιο μαλλιών, το ίδιο ωχρό παρουσιαστικό.
Τα χαρακτηριστικά ήταν παγωμένα, εντούτοις, σε ένα φριχτό
χαμόγελο, ένα παγωμένο κι αφύσικο μοχθηρό χαμόγελο, το
οποίο μέσα σε εκείνο το σιωπηλό και φεγγαροφωτισμένο
δωμάτιο ήταν περισσότερο ενοχλητικό για τα νεύρα από
οποιοδήποτε κατσούφιασμα ή σύσπαση. Τόσο όμοιο ήταν το
πρόσωπο εκείνο με αυτό του μικροκαμωμένου φίλου μας ώστε
γύρισα και τον κοίταξα για να βεβαιωθώ πως ήταν όντως μαζί
μας. Τότε θυμήθηκα πως μας είχε αναφέρει πως ο αδελφός
του κι εκείνος ήταν δίδυμοι.
«Είναι τρομερό!» είπα στον Χολμς. «Τι θα γίνει;»
«Η πόρτα πρέπει να ανοίξει», απάντησε, και πηδώντας
πάνω της, έβαλε όλο του το βάρος επί της κλειδαριάς.
Έτριξε και μούγκρισε μα δεν ενέδωσε. Πέσαμε μαζί
πάνω της για άλλη μια φορά, και αυτή την φορά άνοιξε με ένα
απότομο τρίξιμο, και βρεθήκαμε μέσα στο δωμάτιο του
Μπαρθόλομιου Σόλτο.
Φαινόταν να έχει μεταβληθεί σε χημικό εργαστήριο.
Μια διπλή σειρά από μπουκάλες με γυάλινα πώματα
βρίσκονταν παραταγμένα στον τοίχο αντίκρυ της πόρτας, και
το τραπέζι ήταν φορτωμένο με εστίες Bunsen, δοκιμαστικούς
σωλήνες κι αποστακτήρες. Στις γωνίες βρίσκονταν
νταμιτζάνες με οξύ σε ψάθινα καλάθια. Ένα από αυτά

52
Arthur Conan Doyle

φαινόταν πως είχε κάποια διαρροή ή πως είχε σπάσει, γιατί

μια ροή από σκουρόχρωμο υγρό είχε τρέξει, κι ο αέρας ήταν
βαρύς από μια ιδιαίτερα αψιά οσμή που θύμιζε κατράμι.
Μερικά σκαλοπάτια ξεχώριζαν στην μια πλευρά του δωματίου
μεταξύ ενός σωρού σοβά και μπαγδατιών, κι από πάνω τους
υπήρχε ένα άνοιγμα στην οροφή αρκετά μεγάλο για να
χωράει άνθρωπο. Στα πόδια της σκάλας μια μακριά κουλούρα
σχοινιού ήταν ριγμένη πρόχειρα.

Πλάι στο τραπέζι σε μια ξύλινη καρέκλα ο αφέντης

του σπιτιού ήταν σωριασμένος, με το κεφάλι του βυθισμένο
πάνω στον αριστερό του ώμο και με εκείνο το απαίσιο,
ανεξιχνίαστο χαμόγελο στο πρόσωπο του. Ήταν κοκαλωμένος
και κρύος και προφανώς είχε πεθάνει εδώ και πολλές ώρες.
Είχα την εντύπωση πως δεν είχαν διαστρεβλωθεί μόνο τα
χαρακτηριστικά του αλλά και τα μέλη του κατά έναν πλέον
ασύλληπτο τρόπο. Πλάι στο χέρι του πάνω στο τραπέζι
κειτόταν ένα ιδιόρρυθμο αντικείμενο —ένα καφετί, συμπαγές
ραβδί, με πέτρινο κεφάλι σαν σφυρί, χονδροειδώς δεμένο με
ένα τραχύ σπάγκο. Δίπλα του βρισκόταν ένα χαρτί κομμένο
από σημειωματάριο με μερικές λέξεις γραμμένες πάνω του. Ο
Χολμς το κοίταξε και κατόπιν μου το έδωσε.

53
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

«Δες», είπε με ένα έντονο ανασήκωμα των φρυδιών

του.
Στο φως της λάμπας διάβασα με αγωνία και τρόμο.
«Το σημάδι των τεσσάρων.»
«Στο όνομα του Θεού, τι σημαίνουν όλα αυτά;»
ρώτησα.
«Σημαίνουν φόνο,» είπε εκείνος, σκύβοντας πάνω από
τον νεκρό. «Αχά! Το περίμενα. Κοίτα εδώ!»
Έδειξε προς ότι έμοιαζε σαν ένα μακρύ μαύρο αγκάθι
χωμένο στο δέρμα πάνω από το αυτί.
«Μοιάζει με αγκάθι», είπα.
«Είναι. Μπορείς να το τραβήξεις. Όμως πρόσεξε, γιατί
είναι δηλητηριασμένο.»
Το ‘πιασα ανάμεσα στον αντίχειρα και το δείκτη μου.
Βγήκε από το δέρμα τόσο εύκολο που σχεδόν δεν άφησε καν
σημάδι πίσω του. Μια μικρή κηλίδα αίματος φάνηκε εκεί που
ήταν το τρύπημα.
«Όλα αυτά μου φαίνονται σαν ανεπίλυτο μυστήριο»,
είπα. «Γίνεται βαθύτερο αντί να ξεκαθαρίζει.»
«Αντιθέτως», απάντησε εκείνος, «ξεκαθαρίζει στιγμή
τη στιγμή. Χρειάζομαι μόνον μερικούς απόντες κρίκους για να
έχω στα χέρια μια απολύτως ολοκληρωμένη υπόθεση.»
Είχαμε σχεδόν ξεχάσει την παρουσία του συντρόφου
μας από τη στιγμή που είχαμε εισέλθει στο δωμάτιο. Στεκόταν
ακόμη στο κατώφλι, η προσωποποίηση του τρόμου,
σφίγγοντας τα χέρια του και μουρμουρίζοντας στον εαυτό του.
Ξάφνου, εντούτοις, ξέσπασε σε μια διαπεραστική, κλαψιάρικη
κραυγή.
«Ο θησαυρός χάθηκε!» είπε. «Του έκλεψαν τον
θησαυρό! Υπάρχει μια τρύπα μέσα από την οποία τον
κατεβάσαμε. Τον βοήθησα να το κάνει! Ήμουν το τελευταίο
πρόσωπο που τον είδε! Τον άφησα εδώ χθες το βράδυ, και τον
άκουσα να κλειδώνει την πόρτα καθώς κατέβαινα τις σκάλες.»
«Τι ώρα έγινε αυτό;»
«Ήταν δέκα η ώρα. Και τώρα είναι νεκρός, κι η
αστυνομία πρέπει να κληθεί, και θα είμαι ύποπτος πως έβαλα

54
Arthur Conan Doyle

το χέρι μου σε αυτό. Ω, ναι, είμαι σίγουρος πως θα ‘μαι. Όμως

δεν το πιστεύετε, έτσι κύριοι; Σίγουρα δεν πιστεύετε πως το
έκανα εγώ; Υπάρχει πιθανότητα να σας έφερνα εδώ αν ήμουν
εγώ; Θεέ μου! Θεέ μου! Το ξέρω πως θα τρελαθώ!»
Τίναξε τα χέρια του και χτύπησε τα πόδια του σε ένα
είδος σπασμωδικής παραφροσύνης.
«Δεν έχετε λόγο να φοβάστε, κ. Σόλτο», είπε ο Χολμς,
ευγενικά, ακουμπώντας το χέρι του πάνω στον ώμο του
άλλου· «ακούστε την συμβουλή μου και πηγαίνετε με την
άμαξα να αναφέρετε το ζήτημα στην αστυνομία.
Προσφερθείτε να τους συνδράμετε με κάθε τρόπο. Θα
περιμένουμε έως ότου επιστρέψετε.»
Ο ανθρωπάκος υπάκουσε με ένα μισο-αποβλακωμένο
τρόπο, και τον ακούσαμε να κατηφορίζει σκουντουφλώντας
στις σκάλες στα σκοτεινά.

55
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

Ο Σέρλοκ Χολμς Προβαίνει Σε μια

Επίδειξη
«Λοιπόν, Γουώτσον», είπε ο Χολμς, τρίβοντας τα χέρια
του, «έχουμε μισή ώρα στη διάθεση μας. Ας την
αξιοποιήσουμε κατάλληλα. Η υπόθεση μου είναι, όπως σου
είπα, σχεδόν πλήρης· όμως δεν επιτρέπεται να κάνουμε το
λάθος της υπερβολικής σιγουριάς. Όσο απλή κι αν φαίνεται η
υπόθεση πλέον, ίσως να κρύβεται κάτι βαθύτερο μέσα της.»
«Απλή!» αναφώνησα.
«Βεβαίως», είπε με κάτι από τον αέρα ενός κλινικού
καθηγητή που αναπτύσσει ένα θέμα στην τάξη του. «Κάτσε
απλώς στην γωνιά εκεί, έτσι ώστε οι πατημασιές σου να μην
περιπλέξουν την κατάσταση. Επί το έργον τώρα! Κατ’ αρχάς,
πως μπήκαν μέσα και πως έφυγαν; Η πόρτα έχει να ανοιχθεί
από χθες το βράδυ. Τι γίνεται με το παράθυρο;» Πήρε την
λάμπα πηγαίνοντας εκεί, μουρμουρίζοντας τις παρατηρήσεις
του εν τω μεταξύ αλλά απευθύνοντας τις στον ίδιο παρά σε
μένα. «Το παράθυρο είναι ασφαλισμένο από μέσα. Το
κούφωνα είναι συμπαγές. Δεν υπάρχουν μεντεσέδες στο πλάι.
Ας το ανοίξουμε. Ούτε υδρορροή κοντά. Η στέγη είναι εντελώς
απρόσιτη. Εντούτοις κάποιος σκαρφάλωσε από το παράθυρο.
Έβρεξε λιγάκι χθες τη νύχτα. Να το αποτύπωμα στη λάσπη
πάνω στο πρεβάζι. Κι εδώ έχουμε ένα κυκλικό λασπωμένο
αποτύπωμα, κι εδώ πάλι στο πάτωμα, κι εδώ κοντά στο
τραπέζι. Δες εδώ, Γουώτσον! Πρόκειται περί μιας περίφημης
επίδειξης.»
Κοίταξα τους στρογγυλούς, καλά οροθετημένους
λασπωμένους κύκλους.
«Δεν είναι αποτύπωμα ποδιού», είπα.
«Αποτελεί για εμάς κάτι πολύ πιο πολύτιμο. Πρόκειται
για αποτύπωμα ενός ξύλινου ποδιού. Βλέπεις εδώ πάνω στο
πρεβάζι βρίσκεται στο σημάδι της μπότας, βαριάς με πλατύ
μεταλλικό τακούνι, και πλάι της είναι το σημάδι του
ξυλοπόδαρου.»
«Είναι ο άντρας με το ξύλινο πόδι.»

56
Arthur Conan Doyle

«Ακριβώς. Όμως υπήρξε και κάποιος άλλος —ένας

εξαιρετικά ικανός κι αρτιμελής σύμμαχος. Θα μπορούσες να
σκαρφαλώσεις αυτόν τον τοίχο, γιατρέ;»
Κοίταξα έξω από το ανοικτό παράθυρο. Το φεγγάρι
έφεγγε ακόμη εντονότερα σε ετούτη την πλευρά του κτιρίου.
Βρισκόμασταν κάπου είκοσι γεμάτα μέτρα από το έδαφος, και,
όπου κι αν κοίταξα, δεν είδα κάποιο πάτημα, ούτε καν μια
εσοχή πάνω στον τοίχο.
«Είναι απολύτως αδύνατον», απάντησα.
«Δίχως βοήθεια έτσι είναι. Όμως υπέθεσε πως είχες
κάποιο φίλο ο οποίος να σου χαμήλωνε εκείνο το καλό
ανθεκτικό σχοινί το οποίο βλέπω στην γωνία, δένοντας την
μια του άκρη σε εκείνο το μεγάλο γάντζο πάνω στον τοίχο.
Τότε, πιστεύω, πως αν ήσουν ένας δραστήριος άνθρωπος, θα
μπορούσες να τραβηχτείς πάνω, ξύλινο πόδι και τα συναφή.
Θα μπορούσες να αναχωρήσεις, φυσικά, με τον ίδιο τρόπο, κι ο
σύμμαχος θα τραβούσε πάνω το σχοινί, θα το έλυνε από τον
γάντζο, θα έκλεινε το παράθυρο, θα το ασφάλιζε από μέσα,
και θα έφευγε κατά τον τρόπο με τον όποιο αρχικά μπήκε. Ως
δευτερεύων στοιχείο, μπορεί να παρατηρηθεί», συνέχισε,
ψηλαφώντας το σχοινί, «πως ο ξυλοπόδαρος φίλος μας,
μολονότι καλός αναρριχητής, δεν ήταν επαγγελματίας
ναυτικός. Τα χέρια δεν ήταν καν ροζιασμένα. Ο φακός μου
που αποκαλύπτει ίχνη αίματος σε περισσότερα από ένα
σημείο, ιδιαίτερα προς την άκρη του σχοινιού, από το οποίο
συμπεραίνω πως γλίστρησε κάτω με τέτοια ταχύτητα που
έσκισε τα χέρια του.»
«Πολύ καλά όλα αυτά», είπα· «όμως το πράγμα
γίνεται ακόμη πιο ακαταλαβίστικο από ποτέ. Τι έχεις να πεις
για το μυστηριώδη σύμμαχο; Πως εισήλθε στο δωμάτιο;»
«Ναι, ο σύμμαχος!» επανέλαβε ο Χολμς συλλογισμένα.
«Αυτά είναι τα στοιχεία ενδιαφέροντος σχετικά με το
σύμμαχο. Απομακρύνει την υπόθεση από το χώρο του
κοινότοπου. Έχω την εντύπωση πως ο συγκεκριμένος
σύμμαχος ανοίγει νέους ορίζοντες στα χρονικά του
εγκλήματος ετούτης της χώρας —μολονότι παράλληλες

57
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

υποθέσεις έρχονται στο νου από την Ινδία, κι αν η μνήμη δεν

μ’ απατά, από την Σενεγκάμπια 2 .
«Πως ήρθε, τότε;» επανέλαβα. «Η πόρτα είναι
κλειδωμένη· το παράθυρο είναι απρόσιτο. Μήπως μέσα από
την καμινάδα;»
«Το τζάκι είναι πάρα πολύ μικρό», απάντησε. «Είχα
ήδη λάβει υπ’όψιν μου την πιθανότητα αυτή.»
«Πως, τότε;» επέμεινα.
«Δεν εφαρμόζεις τους κανόνες μου», είπε, κουνώντας
το κεφάλι του. «Πόσες φορές σου έχω πει πως όταν
αποκλείσεις το αδύνατο, ότι απομένει, όσο απίθανο κι αν
είναι, οφείλει να είναι η αλήθεια; Γνωρίζουμε πως δεν μπήκε
από την πόρτα, το παράθυρο, ή την καμινάδα. Ξέρουμε επίσης
πως δεν θα μπορούσε να κρυφθεί στο δωμάτιο, καθώς δεν
είναι εφικτή η απόκρυψη. Τότε, από πού ήρθε;»
«Μπήκε μέσα από την τρύπα στην οροφή!» φώναξα.
«Φυσικά. Πρέπει να το έκανε.. Αν είχες την καλοσύνη
να μου κρατήσεις την λάμπα, θα επεκτείναμε την έρευνα μας
στο δωμάτιο από πάνω — το μυστικό δωμάτιο στο οποίο
βρέθηκε ο θησαυρός.»
Σκαρφάλωσε τα σκαλοπάτια, και πιάνοντας τα
δοκάρια της οροφής, ανασηκώθηκε μέσα στην σοφίτα.
Κατόπιν, ξαπλωμένος μπρούμυτα, άπλωσε το χέρι για την
λάμπα και την κράτησε καθώς τον ακολούθησα.
Ο θάλαμος στον οποίο βρεθήκαμε είχε μέγεθος τρία
μέτρα επί δύο. Το πάτωμα σχηματιζόταν από τα δοκάρια, με
λεπτά σανίδια και σοβά μεταξύ τους, έτσι ώστε για να
περπατήσει κάποιος έπρεπε να πηγαίνει από δοκάρι σε
δοκάρι. Η οροφή κατέληγε σε μια κορυφή κι ήταν προφανές
πως αποτελούσε τον εσωτερικό χώρο της πραγματικής οροφής
του σπιτιού. Δεν υπήρχαν έπιπλα οιουδήποτε είδους, κι η
συσσωρευμένη σκόνη χρόνων κάλυπτε με ένα παχύ στρώμα
το πάτωμα.

2 (Σ.τ.Μ.) Senegambia – Αναφορά από Wikipedia

58
Arthur Conan Doyle

«Ορίστε, δες μόνος σου», είπε ο Σέρλοκ Χολμς,

ακουμπώντας το χέρι του πάνω στον πλαγιαστό τοίχο. «Εδώ
υπάρχει μια καταπακτή που βγάζει έξω στην στέγη. Την πιέζω
και να η στέγη καθ’ αυτή, κυλώντας σε μια ήπια κλίση. Αυτός,
λοιπόν, είναι ο τρόπος κατά τον οποίο εισήλθε ο Υπ’ αριθμόν
Ένα. Να δούμε αν μπορούμε να βρούμε κάποια άλλα ίχνη της
ταυτότητας του;»
Χαμήλωσε την λάμπα στο πάτωμα, και καθώς το
έκανε είδα για δεύτερη φορά εκείνο το βράδυ ένα
ξαφνιασμένο, έκπληκτο βλέμμα να περνά από το πρόσωπο
του. Από μεριάς μου, καθώς ακολούθησα το βλέμμα του, το
δέρμα μου πάγωσε κάτω από τα ρούχα μου. Το πάτωμα ήταν
πυκνό-καλυμμένο από τα αποτυπώματα ενός γυμνού ποδιού
—ευδιάκριτου, σαφώς προσδιορισμένου, τέλεια
σχηματισμένου, αλλά μόλις στο μισό μέγεθος ποδιών ενός
συνηθισμένου ανθρώπου.

59
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

«Χολμς,» είπα με ένα ψίθυρο, «ένα παιδί έκανε αυτό το

φρικτό πράγμα.»
Είχε επανακτήσει την αυτοκυριαρχία του στιγμιαία.
«Ταράχτηκα προς στιγμής», είπε, «αλλά το θέμα είναι
απολύτως φυσιολογικό. Η μνήμη μου δε λειτούργησε,
ειδάλλως θα ήμουν σε θέση να το προβλέψω. Δεν υπάρχει
τίποτα άλλο να μάθουμε εδώ. Ας κατέβουμε κάτω.»
«Ποια είναι η θεωρία σου, λοιπόν, σχετικά με εκείνες
τις πατημασιές;» Ρώτησα ανυπόμονα όταν είχαμε επανέρθει
για άλλη μια φορά στο κάτω δωμάτιο.
«Αγαπητέ μου Γουώτσον, δοκίμασε να κάνεις και
μόνος σου μια ανάλυση», είπε με ένα ίχνος ανυπομονησίας.
«Γνωρίζεις τις μεθόδους μου. Εφάρμοσε τις, και θα αποβεί
ιδιαίτερα διδακτικό να συγκρίνουμε τα αποτελέσματα μας.»
«Αδυνατώ να συλλογισθώ κάτι το οποίο να καλύπτει
τα γεγονότα», απάντησα.
«Θα σου διασαφηνισθούν αρκετά συντόμως», είπε, με
κοφτό τρόπο. «Πιστεύω πως δεν υπάρχει τίποτα άλλο
σημασίας εδώ, όμως θα ψάξω.»
Τράβηξε τον φακό του και μια ταινία μέτρησης και
πέφτοντας στα γόνατα του κινήθηκε βιαστικά μέσα στο
δωμάτιο, μετρώντας, συγκρίνοντας, εξετάζοντας, με την

60
Arthur Conan Doyle

μακριά λεπτή του μύτη μόλις λίγα εκατοστά από τις σανίδες
με τα παρατηρητικά μάτια του να γυαλίζουν, προσηλωμένα
σαν κάποιου πουλιού. Τόσο γοργές, αθόρυβες, κι αδιόρατες
υπήρξαν οι κινήσεις του, όπως εκείνες εντός εκπαιδευμένου
λαγωνικού που είχε εντοπίζει κάποια οσμή, ώστε δεν μπόρεσα
να μη σκεφθώ τι τρομερός εγκληματίας θα είχε γίνει αν είχε
στρέψει όλη του την ενεργητικότητα και την σωφροσύνη
ενάντια στον νόμο αντί να τις αφιερώνει στην προάσπιση του.
Καθώς έψαχνε ολόγυρα, μονολογούσε διαρκώς, και τελικά
ξέσπασε σε μια δυνατή κραυγή ικανοποίησης.
«Σίγουρα είμαστε τυχεροί», είπε. «Ελάχιστα
προβλήματα θα πρέπει να έχουμε πλέον. Ο Υπ’ Αριθμόν Ένα
είχε την ατυχία να περπατήσει στο κρεόζωτο. Βλέπεις εδώ το
περίγραμμα της άκρης του μικρού ποδιού στο πλάι της
δύσοσμης αυτής ουσίας. Η νταμιτζάνα έχει ραγίσει, βλέπεις,
και το υλικό έχει διαρρεύσει έξω.»
«Και λοιπόν;» ρώτησα.
«Μα, τον τσακώσαμε, αυτό είναι όλο», είπε.
«Γνωρίζω πως ένας σκύλος θα ακολουθούσε αυτήν την
μυρωδιά στην άκρη του κόσμου. Αν μια αγέλη μπορεί να
ακολουθήσει μια υποψία οσμής μέσα από μια κομητεία, πόσο
μακριά μπορεί ένα ειδικά εκπαιδευμένο λαγωνικό να
ακολουθήσει μια τόσο έντονη οσμή σα κι αυτή; Ακούγεται σαν
το σύνολο του κανόνα των τριών. Η απάντηση θα μας δώσει
το — Μα όπ! Να κι οι διαπιστευμένοι εκπρόσωποι του νόμου.»
Βαριά βήματα και η οχλοβοή δυνατών φωνών
ακούγονταν από κάτω, και η πόρτα της εισόδου έκλεισε με
δυνατό θόρυβο.
«Πριν έρθουν», είπε ο Χολμς, «ακούμπησε απλά το
χέρι σου στο μπράτσο ετούτου του κακομοίρη, κι εδώ στο πόδι
του. Τι νοιώθεις;»
«Οι μύες είναι σκληροί σα σανίδι», απάντησα.
«Ακριβώς έτσι. Βρίσκονται σε μια κατάσταση ακραίας
σύσπασης, υπερβαίνοντας κατά πολύ τη συνήθη νεκρική
ακαμψία. Σε συνδυασμό με την παραμόρφωση του προσώπου

61
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

του, αυτό το Ιπποκρατικό χαμόγελο ή ‘σαρδόνιο σπασμό 3 ’

όπως το αποκαλούσαν οι παλαιότεροι συγγραφείς, τι
συμπέρασμα θα ερχόταν στο μυαλό σου;»
«Θάνατος από κάποιο ισχυρό φυτικό αλκαλοειδές»,
απάντησα, «κάποια ουσία συναφή της στρυχνίνης η οποία θα
προκαλούσε τέτανο.»
«Αυτή ήταν η ιδέα που μου ήρθε όταν είδα τους
τραβηγμένους μύες του προσώπου. Ερχόμενος στο δωμάτιο
κοίταξα αμέσως για τα μέσα με τα οποία το δηλητήριο θα
μπορούσε να είχε εισέλθει στον οργανισμό του. Όπως είδες,
ανακάλυψα ένα αγκάθι το οποίο είχε πιεσθεί ή ριχτεί δίχως
ιδιαίτερη δύναμη στο δέρμα του κεφαλιού του. Παρατηρείς
πως το πληγέν σημείο ήταν εκείνο το οποίο θα μπορούσε να
είναι στραμμένο προς το την τρύπα στο ταβάνι αν ο άντρας
ήταν στητός στην καρέκλα του. Τώρα εξέτασε το αγκάθι.»
Το ανασήκωσα επιφυλακτικά και το έφερα στο φως
της λάμπας. Ήταν μακρύ, αιχμηρό και μαύρο, με έντονη την
παρουσία υμένιου κοντά στη αιχμή του σαν κάποια κολλώδης
ουσία να είχε στεγνώσει πάνω του. Το πλατύ άκρο του είχε
καθαριστεί και στρογγυλευτεί με ένα μαχαίρι.
«Πρόκειται για κάποιο Αγγλικό αγκάθι;» ρώτησε.
«Όχι, σιγουρότατα δεν είναι.»
«Με όλα αυτά τα δεδομένα θα έπρεπε να είσαι σε θέση
να προβείς σε κάποια απλά συμπεράσματα. Όμως να οι
τακτικοί, οπότε είναι ώρα για τις εφεδρείες να σαλπίσουν
υποχώρηση.»
Καθώς μίλησε, τα βήματα τα οποία πλησίαζαν ήχησαν
δυνατά στο διάδρομο, κι ένας ιδιαίτερα γεροδεμένος, ευτραφής
άντρας με γκρίζο κουστούμια μπήκε βαριά μέσα στο δωμάτιο.
Επρόκειτο περί ενός κοκκινοπρόσωπου, ρωμαλέου και
πληθωρικού άντρα, με δυο εξαιρετικά μικρά λαμπερά μάτια
τα οποία κοιτούσαν έντονα μέσα από φουσκωτές και
παχουλές σακούλες. Στο κατόπιν εμφανίστηκε ένας
επιθεωρητής με στολή κι ο ακόμη αναστατωμένος Θαντέους
Σόλτο.

3 (?) (Σ.τ.Μ.) risus sardonicus -

62
Arthur Conan Doyle

«Ορίστε υπόθεση!» φώναξε με μια πνιχτή, βραχνή

φωνή. «Να μια ωραία υπόθεση! Μα ποιοι είναι όλοι αυτοί; Μα,
το σπίτι μοιάζει να είναι γεμάτο σα κουνελοφωλιά!»
«Πιστεύω πως πρέπει να με θυμάσαι, κ. Άθελνυ
Τζόουνς», είπε ο Σέρλοκ ήρεμα.
«Μα, φυσικά σε θυμάμαι!» είπε ξεφυσώντας. «Ο Κος
Σέρλοκ Χολμς, ο θεωρητικός. Σε θυμάμαι! Ποτέ δεν θα
ξεχάσω το πώς μας τα έψαλλες σε όλους σχετικά με αίτια,
συμπερασμούς και αποτελέσματα στην υπόθεση του λίθου
του Μπίσοπγκέιτ. Είναι αλήθεια πως μας ώθησες στη σωστή
διαδρομή· μα θα αναγνωρίζεις πλέον πως επρόκειτο
περισσότερο για καλή τύχη παρά για καλή συμβουλή.»
«Ήταν ένας εξαιρετικά απλός συλλογισμός.»
«Ω, ελάτε, τώρα, ελάτε! Ποτέ να μην ντρέπεσαι να το
παραδεχτείς. Μα τι είναι όλα αυτά; Άσχημη υπόθεση! Άσχημη
υπόθεση! Εδώ έχουμε σοβαρά στοιχεία —δεν υπάρχει χώρος
για θεωρίες. Πόσο τυχερός στάθηκα που έτυχε να βρίσκομαι
στο Νόργουντ για κάποια άλλη υπόθεση! Ήμουν στο σταθμό
όταν έφτασε το μήνυμα. Από τι θεωρείς πως πέθανε ο
άντρας;»
«Ω, μα πρόκειται καν για μια υπόθεση περί της οποίας
να μου επιτρέπεται να διατυπώσω κάποια θεωρία», είπε ο
Χολμς ξερά.
«Όχι, όχι. Ωστόσο, δεν μπορούμε να αρνηθούμε πως
έπεσες διάνα μερικές φορές. Τρομάρα μου! Πόρτα κλειδωμένη,
καταλαβαίνω. Πετράδια αξίας μισού εκατομμυρίου
αγνοούνται. Πως ήταν το παράθυρο;»
«Ασφαλισμένο· ωστόσο υπάρχουν πατημασιές στο
πρεβάζι.»
«Λοιπόν, λοιπόν, αν ήταν ασφαλισμένο οι πατημασιές
δεν έχουν καμία σχέση με το ζήτημα. Κοινή λογική. Ο άντρας
ενδέχεται να πέθανε αιφνιδίως· όμως έχουμε και τα πετράδια
που αγνοούνται. Αχά! Έχω μια θεωρία. Αυτές οι αναλαμπές
που έρχονται κατά καιρούς. — Βγείτε απλά έξω για λίγο,
αρχιφύλακα, κι εσείς, Κε Σόλτο. Ο φίλος σας μπορεί να
παραμείνει. — Ποια η γνώμη σας σχετικά, Κε Χολμς; Ο Σόλτο,

63
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

κατόπιν εκούσιας ομολογίας του, ήταν με τον αδελφό του χθες

το βράδυ. Ο αδελφός πεθαίνει αιφνιδίως, οπότε κι ο Σόλτο
ξεφεύγει αρπάζοντας τον θησαυρό; Πως σας φαίνεται;»
«Στο οποίο ο νεκρός πολύ προνοητικά σηκώθηκε και
κλείδωσε την πόρτα από μέσα.»
«Χμ! Υπάρχει ένα σφάλμα σ’ αυτό Ας εφαρμόσουμε
την κοινή λογική στο ζήτημα. Ο Θαντέους Σόλτο ήταν με τον
αδελφό του· υπήρξε μια διαφωνία: αυτά είναι όσα γνωρίζουμε.
Ο αδελφός είναι νεκρός και τα πετράδια λείπουν. Το
γνωρίζουμε κι αυτό. Το κρεβάτι του δεν χρησιμοποιήθηκε. Ο
Θαντέους βρίσκεται εμφανώς σε μια ιδιαίτερα ταραγμένη
διανοητική κατάσταση. Η εμφάνιση του είναι —βασικά, δεν
είναι ευχάριστη. Βλέπετε πως υφαίνω τον ιστό μου γύρω από
τον Θαντέους. Το δίχτυ αρχίσει να κλείνει γύρω του.
«Δεν έχετε ακόμη στην κατοχή σας όλα τα στοιχεία»,
είπε ο Χολμς. «Αυτή η σκλήθρα ξύλου, την οποία έχω κάθε
λόγο να θεωρώ δηλητηριασμένη, βρέθηκε στο δέρμα της
κεφαλής του άντρα στο σημείο που διακρίνεται ακόμη το
σημάδι· η κάρτα ετούτη, γραμμένη όπως βλέπεις, βρισκόταν
πάνω στο τραπέζι, και πλάι της υπήρχε αυτό το μάλλον
περίεργο όργανο με την πέτρινη κεφαλή. Πως όλα αυτά
εφαρμόζουν στην θεωρία σου;»
«Την επιβεβαιώνει από κάθε άποψη», είπε ο παχύς
επιθεωρητής πομπωδώς. «Η οικία είναι γεμάτη από Ινδικές
παραδοξότητες. Ο Θαντέους το ανέφερε, κι αν αυτή η
σκλήθρα είναι δηλητηριασμένη κάλλιστα θα μπορούσε να την
έχει χρησιμοποιήσει όπως κάθε άλλος. Η κάρτα είναι απλώς
στάχτη στα μάτια —μια παραπλάνηση, κατά πάσα
πιθανότητα. Το μόνο ερώτημα είναι, πως απεχώρησε; Αχά, μα
φυσικά, να μια τρύπα στην οροφή.»
Με εξαιρετική ευελιξία, λαμβάνοντας υπ’όψιν τον
όγκο του, σκαρφάλωσε τα σκαλοπάτια και χώθηκε μέσα στη
σοφίτα, και αμέσως μετά ακούσαμε την θριαμβευτική φωνή
του να εξαγγέλλει πως είχε ανακαλύψει μια καταπακτή.
«Μπορεί και να βρει κάτι», σχολίασε ο Χολμς,
ανασηκώνοντας τους ώμους του· «έχει κατά καιρούς

64
Arthur Conan Doyle

αναλαμπές λογικής. Il n'y a pas des sots si incommodes que

ceux qui ont de l'esprit!»
«Βλέπετε!» είπε ο Άθελνυ Τζόουνς επανεμφανιζόμενος
στα σκαλιά· «τα στοιχεία είναι καλύτερα από τις θεωρίες,
τελικά. Η άποψη μου σχετικά με την υπόθεση επιβεβαιώθηκε.
Υπάρχει μια καταπακτή η οποία επικοινωνεί με τη στέγη, κι
είναι μισάνοιχτη.»
«Εγώ ήμουν που την άνοιξα.»
«Ω, αλήθεια! Την προσέξατε, τότε;» Φάνηκε κάπως
αποκαρδιωμένος στην ανακάλυψη. «Λοιπόν, όποιος κι αν την
παρατήρησε, αποδεικνύει πως διέφυγε ο άνθρωπος μας.
Επιθεωρητά!»
«Μάλιστα, κύριε», ακούστηκε από τον διάδρομο.
«Ζητήστε από τον Κο Σόλτο να έρθει εδώ. — Κε Σόλτο,
είναι καθήκον μου να σας ενημερώσω πως ότι πείτε θα
χρησιμοποιηθεί ενάντια σας. Σας συλλαμβάνω εν ονόματι της
Βασίλισσας ως ύποπτο για τον θάνατο του αδελφού σας.»

«Ορίστε, λοιπόν! Δεν σας το είπα!» φώναξε ο καημένος

ο άνθρωπος απλώνοντας απελπισμένα τα χέρια του και
κοιτώντας μας.
«Μην ανησυχείτε σχετικά, Κε Σόλτο», είπε ο Χολμς·
«νομίζω πως μπορώ να αναλάβω την απαλλαγή σας από την
κατηγορία.»

65
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

«Μην υπόσχεσαι πάρα πολλά, Κε Θεωρητικέ, μην

υπόσχεσαι πάρα πολλά!» διέκοψε απότομα ο επιθεωρητής.
«Ίσως να ανακαλύψεις πως είναι δυσκολότερο από όσο
πιστεύεις.»
«Όχι μονάχα θα τον απαλλάξω, κ. Τζόουνς, αλλά θα
σου κάνω τιμής ένεκεν δώρο το όνομα και την περιγραφή ενός
εκ των δύο ανθρώπων που βρίσκονταν στο δωμάτιο χθες
βράδυ. Το όνομα του, έχω κάθε λόγο να πιστεύω, είναι
Τζόναθαν Σμολ. Πρόκειται για άνθρωπο χαμηλής μόρφωσης,
μικρόσωμο, αθλητικό, έχοντας χάσει το δεξί του πόδι και
φορώντας ένα ξύλινο πόδι το οποίο έχει φθαρεί στην
εσωτερική πλευρά. Η αριστερή του μπότα έχει μια τραχιά,
τετράγωνη σόλα, με μέταλλο γύρω από το τακούνι. Είναι
μεσήλικας, αρκετά ηλιοκαμένος, κι υπήρξε κατάδικος. Οι
λιγοστές αυτές ενδείξεις ίσως να σου φανούν χρήσιμες, σε
συνδυασμό με το γεγονός πως αρκετό δέρμα λείπει από την
παλάμη του χεριού του. Ο άλλος άντρας—»
«Ε! Ο άλλος άντρας;» ρώτησε ο Άθελνυ Τζόουνς με
σαρκασμό στην φωνή του, εντούτοις εντυπωσιασμένος, όπως
αντιλήφθηκα, από την ακρίβεια της συμπεριφοράς του άλλου.
«Πρόκειται μάλλον περί ενός περίεργου προσώπου»,
είπε ο Σέρλοκ Χολμς, στρεφόμενος επί τόπου. «Ευελπιστώ πως
πολύ σύντομα θα μπορέσω να σου τους παρουσιάσω και τους
δυο. Πρέπει να μιλήσουμε, Γουώτσον.»
Με οδήγησε έξω στο κεφαλόσκαλο της σκάλας.
«Αυτό το απροσδόκητο συμβάν», είπε, «μας
απομάκρυνε από τον πραγματικό σκοπό του ταξιδιού μας.»
«Ακριβώς αυτό σκεφτόμουν», απάντησα· «δεν είναι
σωστό η Δδα Μόρσταν να παραμείνει σε ετούτο το
συφοριασμένο σπίτι.»
«Όχι. Οφείλεις να τη συνοδέψεις σπίτι της. Μένει με
την Κα Σέσιλ Φόρεστερ στο Κάτω Κάμπεργουέλ, οπότε δεν
είναι πολύ μακριά. Θα σε περιμένω εδώ αν βγεις και πάλι. Για
μήπως είσαι υπερβολικά κουρασμένος;»
«Διόλου. Δεν πιστεύω πως θα ησυχάσω πριν μάθω
περισσότερα σχετικά με αυτή την εξαιρετική ιστορία. Κάτι έχω

66
Arthur Conan Doyle

δει κι εγώ από την δύσκολη πλευρά της ζωής, μα σου δίνω τον
λόγο μου πως αυτή η σύντομη διαδοχή παράδοξων εκπλήξεων
απόψε αναστάτωσε εντελώς τα νεύρα μου. Θα ήθελα,
εντούτοις, να παρακολουθήσω το ζήτημα μαζί σου, τώρα που
έφτασα ως εδώ.»
«Η παρουσία σου θα μου είναι μεγάλη βοήθεια»,
απάντησε. «Θα δουλέψουμε την υπόθεση ανεξάρτητα και θα
αφήσουμε εκείνο τον τύπο, τον Τζόουνς, να θριαμβολογεί με
ότι κουτουράδα ενδεχομένως να επιλέξει να κατασκευάσει.
Όταν θα έχεις αφήσει την Δδα Μόρσταν, θέλω να πας στο Νο
3 της Πίντσιν Λέιν, χαμηλά κοντά στην όχθη, στο Λάμπεθ. Το
τρίτο σπίτι στη δεξιά πλευρά ανήκει σε ένα ταριχευτή
πουλιών· το όνομα του είναι Σέρμαν. Θα δεις μια νυφίτσα να
κρατά ένα μικρό κουνέλι στο παράθυρο. Ξύπνα το γέρο
Σέρμαν και πες του, μαζί με τα χαιρετίσματα μου, πως θέλω
τον Τόμπι αμέσως. Θα φέρεις τον Τόμπι πίσω στην άμαξα
μαζί σου.»
«Σκύλος, να υποθέσω.»
«Ναι, ένα περίεργο μπασταρδόσκυλο με την πλέον
εκπληκτική ικανότητα οσμής. Θα προτιμούσα να έχω την
βοήθεια του Τόμπι παρά ολόκληρης της αστυνομικής δύναμης
του Λονδίνου.»
«Θα τον φέρω τότε», είπα. «Έχει ήδη πάει μια. Θα
πρέπει να έχω επιστρέψει πριν τις τρεις αν καταφέρω να βρω
ξεκούραστο άλογο.»
«Και εγώ», είπε ο Χολμς, «θα δω τι μπορώ να μάθω
από την Κα Μπέρνστόουν κι από τον Ινδό υπηρέτη, ο οποίος,
μου είπε ο Κος Θαντέους, κοιμάται στην πλαϊνή σοφίτα.
Κατόπιν θα μελετήσω τις μεθόδους του σπουδαίου Τζόουνς
και θα ακούσω τους όχι και τόσο διακριτικούς σαρκασμούς
του.
«'Wir sind gewohnt dass die Menschen verhohnen was
sie nicht verstehen.'» 4
«Ο Γκαίτε είναι πάντοτε επίκαιρος.»

4 (Σ.τ.Μ.) - ???

67
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

Το περιστατικό του βαρελιού

Οι αστυνομικοί είχαν φέρει μαζί τους μια άμαξα, και

μ’ αυτή συνόδεψα την Δδα Μόρσταν στην κατοικία της. Κατά
τον αγγελικό γυναικείο τρόπο, είχε υπομείνει την κατάσταση
με γαλήνιο πρόσωπο εφόσον υπήρχε κάποιος περισσότερο
αδύναμος από την ίδια για να παρηγορήσει, και την είχα βρει
κεφάτη κι ατάραχη στο πλευρό της τρομοκρατημένης
οικονόμου. Στην άμαξα, ωστόσο, αρχικά λιποψύχησε και
κατόπιν ξέσπασε σε γοερό κλάμα —τόσο επώδυνα είχε
δοκιμασθεί από τις περιπέτειες της νύχτας. Έκτοτε μου έχει
αναφέρει πως με θεώρησε ψυχρό κι απόμακρο σε εκείνο το
ταξίδι. Ελάχιστα μάντεψε την αγωνία της καρδιάς μου, ή την
άσκηση της αυτοκυριαρχίας που με κράτησε στη θέση μου. Η
συμπαράσταση κι η αγάπη μου πέταξαν σε εκείνη, όπως
ακριβώς είχε συμβεί και με το χέρι μου στον κήπο. Ένοιωσα
πως χρόνια ολόκληρα συμβιβασμών της ζωής δεν θα είχαν
καταφέρει να με διδάξουν τη γλυκιά, γενναία φύση της όσο
εκείνη η μοναδική μέρα των περίεργων εμπειριών. Εντούτοις
δυο σκέψεις υπήρχαν που κρατούσαν τις λέξεις στοργής στα
χείλη μου. Ήταν αδύναμη κι αβοήθητη, ταραγμένη σε μυαλό
και νεύρα. Θα την έβρισκα σε μειονεκτική θέση αν προέβαλα
αδιάκριτα την αγάπη μου σε μια τέτοια στιγμή. Χειρότερα
ακόμη, ήταν πλούσια. Αν οι έρευνες του Χολμς απέβαιναν
επιτυχείς, θα ήταν μια πλούσια κληρονόμος. Θα ‘ταν δίκαιο,
θα ‘ταν έντιμο, ένας χειρούργος με μισθό διαθεσιμότητας να
εκμεταλλευτεί την οικειότητα που η τύχη είχε προκαλέσει; Δεν
θα με έβλεπε σαν έναν απλό κοινό προικοθήρα; Δεν θα
άντεχα να ριψοκινδυνέψω μια τέτοια σκέψη να περάσει από το
μυαλό της. Εκείνος ο θησαυρός του Agra παρενέβη σαν ένα
αδιάβατο φράγμα ανάμεσα μας.
Είχε πάει σχεδόν δυο η ώρα όταν φτάσαμε στης κ.
Σέσιλ Φόρεστερ. Οι υπηρέτες είχαν αποσυρθεί εδώ και ώρες,
όμως η Κα Φόρεστερ είχε ενδιαφερθεί από το περίεργο μήνυμα
το οποίο η Δδα Μόρσταν είχε λάβει ώστε είχε μείνει ξύπνια με
την ελπίδα της επιστροφής της. Άνοιξε η ίδια την πόρτα, μια

68
Arthur Conan Doyle

μεσήλικη, γεμάτη χάρη γυναίκα, και με γέμισε χαρά

βλέποντας πόσο τρυφερά το χέρι της γλίστρησε γύρω από την
μέση της άλλης και πόσο μητρική ήταν η φωνή με την οποία
την χαιρέτισε. Ήταν σαφές πως δεν απλά ζήτημα πληρωμής
μα μια αγαπητή φίλη. Συστήθηκα, κι η Κα Φόρεστερ με
παρακάλεσε από καρδιάς να περάσω μέσα και να της πω τις
περιπέτειες μας. Εξήγησα, ωστόσο, την σημασία της
αποστολής μου κι υποσχέθηκα με συνέπεια να επισκεφθώ και
να αναφέρω κάθε πρόοδο την οποία θα είχαμε στην υπόθεση.
Καθώς απομακρυνόμασταν έριξα μια κλεφτή ματιά πίσω, και
μου φαίνεται πως βλέπω ακόμη τη μικρή συντροφιά στο
κατώφλι —τις δυο χαριτωμένες, πλάι-πλάι φιγούρες, την
μισάνοιχτη πόρτα, το φως της εισόδου να φέγγει πίσω από το
χρωματιστό τζάμι, το βαρόμετρο, και την γυαλιστερή
κουπαστή της σκάλας. Ήταν ανακουφιστική για μένα ακόμη
κι εκείνη η φευγαλέα ματιά ενός γαλήνιου Αγγλικού σπιτικού
καταμεσής της άγριας, σκοτεινής υπόθεσης η οποία μας είχε
απορροφήσει.
Κι όσο περισσότερο συλλογιζόμουν τι είχε συμβεί,
τόσο πιο δύσκολο και πιο σκοτεινό γινόταν. Αναλογίστηκα εν
τω συνόλω την ιδιάζουσα ακολουθία των γεγονότων καθώς
περνούσα μέσα από σιωπηλούς, φωτισμένους από γκάζι
δρόμους. Υπήρχε το αρχικό ζήτημα: αυτό τουλάχιστον ήταν
αρκετά σαφές πλέον. Ο θάνατος του Λοχαγού Μόρσταν, η
αποστολή των μαργαριταριών, η αγγελία, η επιστολή—
είχαμε φωτίσει όλα αυτά τα γεγονότα. Μας είχαν μονάχα
οδηγήσει, ωστόσο, σε ένα βαθύτερο και κατά πολύ
τραγικότερο μυστήριο. Ο Ινδικός θησαυρός, το αλλόκοτο
σχέδιο που βρέθηκε στις αποσκευές του Μόρσταν, η περίεργη
σκηνή κατά τον θάνατο του Ταγματάρχη Σόλτο, η εκ νέου
ανακάλυψη του θησαυρού ακολουθούμενη αμέσως από τον
φόνο του υπεύθυνου, τα ίδια τα μοναδικά συμπληρωματικά
στοιχεία του εγκλήματος, οι πατημασιές, τα αξιοσημείωτα
όπλα, οι λέξεις επί της κάρτας, αντιστοιχώντας σε εκείνες
πάνω στο σχέδιο του Λοχαγού Μόρσταν —αποτελούσαν
όντως ένα λαβύρινθο στον οποίο ένας άντρας λιγότερό

69
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

μοναδικά προικισμένος από τον συγκάτοικο μου κάλλιστα θα

απογοητευόταν στο να βρει ποτέ την έξοδο.
Η Πίντσιν Λέην ήταν μια σειρά από φτωχικά, διώροφα
πλινθόκτιστα σπίτια στην χαμηλότερη περιοχή του Λάμπεθ.
Χρειάστηκε να χτυπήσω αρκετά στο Νο 3 πριν κατορθώσω να
κάνω αισθητή την παρουσία μου. Εντέλει, όμως, υπήρξε η
αναλαμπή ενός κεριού πίσω από την κουρτίνα, κι ένα
πρόσωπο κοίταξε έξω από το πάνω παράθυρο.
«Φύγε, μεθυσμένε αγύρτη,» είπε το πρόσωπο. «Αν
κάνεις θόρυβο ακόμη μια φορά, θα ανοίξω το κυνοκομείο και
θα αμολήσω πάνω σου σαράντα-τρεις σκύλους.»
«Αν αμολήσεις κι έναν, τότε η δουλειά για την οποία
ήρθα θα ‘χει γίνει,» είπα.
«Φύγε!» φώναξε η φωνή. «Μα τον μεγαλοδύναμο, έχω
ένα λοστό σε τούτη την τσάντα, και θα στο ρίξω στο κεφάλι αν
δεν το κλείσεις!»

«Μα θέλω έναν σκύλο,» φώναξα.

70
Arthur Conan Doyle

«Δεν θα το συζητήσω!» φώναξε ο Κος Σέρμαν. «Τώρα

απομακρύνσου, γιατί όταν πω «τρία», θα φας το λοστό.»
«Ο Κος Σέρλοκ Χολμς» άρχισα· μα οι λέξεις είχαν ένα
εντελώς μαγικό αποτέλεσμα, γιατί το παράθυρο στη στιγμή
έκλεισε με θόρυβο, και μέσα σε λίγες στιγμές η πόρτα είχε
ξεαμπαρωθεί κι ανοίξει. Ο Κος Σέρμαν ήταν ένας
μακρυκάνης, ισχνός γέρος, με κυρτούς ώμους, ένα νευρώδη
λαιμό, και γαλαζόχρωμα γυαλιά.
«Ένας φίλος του Κου Σέρλοκ είναι πάντοτε
ευπρόσδεκτος,» είπε. «Περάστε μέσα, κύριε. Μείνετε μακριά
από τον ασβό, γιατί δαγκώνει. Αχ, αταχτούλα, αταχτούλα· θα
ήθελες να δαγκώσεις τον κύριο;» Αυτό το είπε σε μια ερμίνα
που τίναξε το μοχθηρό της κεφάλι και τα κόκκινα μάτια της
μέσα από τα κάγκελα του κλουβιού της. «Μην της δίνετε
σημασία, κύριε· μια σαύρα είναι μόνο. Δεν έχει δόντια, έτσι
την αμολάω στο δωμάτιο γιατί τρώει τα ζουζούνια. Συγχωράτε
με που ‘μουν λιγάκι αψύς μαζί σας, μα παίζουν μαζί μου τα
παιδιά, και είναι πολλά που ‘ρχονται από ‘δω και με ξυπνάνε.
Τι ‘θελε ο Κος Σέρλοκ Χολμς, κύριε;»
«Θα ήθελε ένα από τα σκυλιά σας.»
«Αχά! Κι αυτός θα ήταν ο Τόμπυ.»
«Μάλιστα, Τόμπυ ήταν το όνομα.»
«Ο Τόμπυ είναι στο Νο 7, στα αριστερά από εδώ.»
Κινήθηκε αργά με το κερί του μέσα από την
αλλοπρόσαλλη οικογένεια ζώων που είχε μαζέψει τριγύρω
του. Στο αβέβαιο, ημίφως διέκρινα αμυδρά πως υπήρχαν
λαμπερά, γυαλιστερά μάτια που μας κοιτούσαν από κάθε
άνοιγμα και κάθε γωνιά. Ακόμη και τα δοκάρια πάνω από τα
κεφάλια μας ήταν γεμάτα από βαριά πουλερικά, που
τεμπέλικα μετακινούσαν το βάρος τους από πόδι σε πόδι
καθώς οι φωνές μας ενοχλούσαν τον ύπνο τους.
Ο Τόμπυ τελικά απεδείχθη πως ήταν ένα άσχημο,
μακριού τριχώματος και κρεμαστών αυτιών πλάσμα,
διασταύρωση σπάνιελ και λάρτσερ, καφετής και λευκός σε
χρώμα, με έναν ιδιαίτερα αδέξιο λικνιστό διασκελισμό.
Δέχτηκε, έπειτα από κάποιο δισταγμό, ένα σβώλο ζάχαρης τον

71
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

οποίο ο γέρο-φυσιοδίφης μου έδωσε κι έχοντας σφραγίσει έτσι

την συμμαχία μας, με ακολούθησε στην άμαξα και δεν έφερε
καμία αντίρρηση να με συνοδεύσει. Είχε μόλις χτυπήσει τρεις
στο ρολόι του Παλατιού όταν βρέθηκα για ακόμη μια φορά
πίσω στην Οικία Ποντιτσέρι. Ο πάλαι ποτέ πυγμάχος
ΜκΜέρντο είχε, όπως ανακάλυψα, συλληφθεί ως συνεργός,
και τόσο εκείνος όσο και ο κ. Σόλτο είχαν προσαχθεί στο
τμήμα. Δυο αστυνομικοί φύλαγαν την στενή είσοδο, αλλά μου
επέτρεψαν να περάσω με το σκύλο στην αναφορά του
ονόματος του ντετέκτιβ.
Ο Χολμς στεκόταν στο κατώφλι έχοντας τα χέρια στις
τσέπες του, καπνίζοντας την πίπα του.
«Αχά, τον έφερες!» είπε. «Καλό σκυλί, λοιπόν! Ο
Άθελνυ Τζόουνς έχει φύγει. Είχαμε μια αφάνταστη επίδειξη
ενέργειας αφότου έφυγες. Συνέλαβε όχι μόνο τον φίλο
Θαντέους αλλά και τον θυρωρό, την οικονόμο, και τον Ινδό
υπηρέτη. Παρεκτός του υπαστυνόμου πάνω, έχουμε το μέρος
δικό μας. Άσε το σκύλο εδώ και έλα πάνω.»
Δέσαμε τον Τόμπυ στο τραπέζι της σάλας και
ξανανεβήκαμε τα σκαλιά. Το δωμάτιο ήταν όπως το είχαμε
αφήσει, εκτός από ένα σεντόνι που είχε ριχθεί πάνω από την
κεντρική μορφή. Ένας κουρασμένος αρχιφύλακας βρισκόταν
ακουμπισμένος στην γωνία.
Δώσε μου το (bull’s eye - ???), αρχιφύλακα,» είπε ο
σύντροφος μου. «Τώρα δέσε αυτό το κομματάκι χαρτί γύρω
από το λαιμό μου, ώστε να κρέμεται μπροστά μου. Σε
ευχαριστώ. Τώρα πρέπει να βγάλω τις μπότες και τις κάλτσες
μου. Απλά μετέφερε τις κάτω μαζί σου, Γουώτσον. Θα κάνω
λίγο αναρρίχηση. Και βούτα το μαντήλι μου μέσα στο
κρεόζωτο. Αρκεί. Τώρα ανέβα στην σοφίτα μαζί μου για μια
στιγμή.»
«Σκαρφαλώσαμε με δυσκολία μέσα από την τρύπα. Ο
Χολμς έστρεψε το φως του για ακόμη μια φορά πάνω στις
πατημασιές στην σκόνη.

72
Arthur Conan Doyle

«Θα επιθυμούσα ιδιαίτερα να προσέξεις αυτές τις

πατημασιές,» είπε. «Παρατηρείς κάτι το αξιοσημείωτο
σχετικά;»
«Ανήκουν,» είπα, «σε παιδί ή σε μικροκαμωμένη
γυναίκα.»
«Εκτός από το μέγεθος τους, ωστόσο. Υπάρχει κάτι
άλλο;»
«Δείχνουν όπως οποιεσδήποτε άλλες πατημασιές.»
«Καθόλου. Κοίτα εδώ! Αυτό είναι το αποτύπωμα ενός
δεξιού ποδιού πάνω στην σκόνη. Τώρα πατάω με το δικό μου
γυμνό πόδι πλάι της. Ποια είναι η σημαντική διαφορά;»
«Τα δάκτυλα σου είναι όλα στριμωγμένα μαζί. Το άλλο
αποτύπωμα έχει κάθε δάκτυλο να ξεχωρίζει ευδιάκριτα.»
«Ακριβώς. Αυτό εννοούσα. Να το θυμάσαι. Τώρα, θα
είχε την καλοσύνη να βγεις από αυτήν την καταπακτή και να
μυρίσεις την άκρη του ξύλου; Θα παραμείνω εδώ, μιας κι έχω
αυτό το μαντήλι στο χέρι μου.»
Έκανα όπως με πρόσταξε και στην στιγμή
αντιλήφθηκα μια έντονη οσμή από κατράμι.
«Εκεί είναι που ακούμπησε το πόδι του βγαίνοντας
έξω. Αν κι εσύ μπορείς να τον εντοπίσεις, πιστεύω πως ο
Τόμπι δεν θα συναντήσει την παραμικρή δυσκολία. Τώρα
τρέχα κάτω, λύσε τον σκύλο, κι έχε τον νου σου για τον
Μπλοντίν.»
Την ώρα που βγήκα στο κτήμα ο Σέρλοκ Χολμς
βρισκόταν στην στέγη, και τον διέκρινα σαν ένα πελώριο
φωτεινό σκουλήκι να σέρνεται πολύ αργά κατά μήκους της.
Τον έχασα πίσω από μια σειρά καμινάδων, μα αμέσως
ξαναφάνηκε κι έπειτα χάθηκε και πάλι στην άλλη πλευρά.
Όταν πήγα από την άλλη τον βρήκα καθισμένο σε μια
γωνιακή μαρκίζα.
«Εσύ είσαι Γουώτσον;» φώναξε.
«Ναι.»
«Εδώ είναι. Τι είναι αυτό το μαύρο πράγμα εκεί κάτω;»
«Ένα βαρέλι νερού.»
«Με καπάκι;»

73
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

»Ναι.»
«Κανένα ίχνος σκάλας;»
«Όχι.»
«Που να τον πάρει τον τύπο! Είναι εξαιρετικά
επικίνδυνο μέρος. Θα μπορούσα να κατέβω από εκεί που
κατέβηκε. Η υδρορροή δείχνει αρκετά σταθερή. Άντε, κι ότι
γίνει.»
Ακούστηκε ένα σύρσιμο ποδιών, κι η λάμπα άρχισε να
κατεβαίνει σταθερά στην πλευρά του τοίχου. Στην συνέχεια
με ένα ελαφρύ πήδημα έπεσε στο βαρέλι κι από εκεί στο
έδαφος.
«Ήταν εύκολο να τον ακολουθήσω,» είπε, βάζοντας τις
κάλτσες και τις μπότες του. «Τα κεραμίδια ήταν ανασυρμένα
καθ’ όλη την διαδρομή, και στην βιασύνη του έπεσε αυτό.
Επιβεβαιώνει τη διάγνωση μου, όπως θα το εκφράζατε ελόγου
σας οι γιατροί.»
Το αντικείμενο το οποίο μου έδειξε ήταν ένα σακούλι ή
πουγκί πλεγμένο από πολύχρωμα χόρτα και με μερικές
φανταχτερές χάντρες κολλημένες γύρω του. Σε σχήμα και
μέγεθος δεν διέφερε από μια ταμπακέρα. Μέσα της
βρίσκονταν μια ντουζίνα αγκάθια από σκούρο ξύλο, αιχμηρές
στην μια άκρη και στρογγυλεμένες από την άλλη, ακριβώς
όπως αυτό που είχε χτυπήσει τον Μπαρθόλομιου Σόλτο.
«Είναι κολασμένα πράματα,» είπε. «Πρόσεξε να μην
τρυπηθείς. Χαίρομαι που τα βρήκαμε, γιατί υπάρχει
περίπτωση να είναι όλα όσα είχε. Λιγότερος φόβος για μένα ή
για σένα να βρούμε ένα από δαύτα στο δέρμα μας κάποια
στιγμή. Ευχαρίστως θα αντιμετώπιζα μια σφαίρα από ένα
Μαρτίνι 5 . Είσαι μέσα για μια ζόρικη πεζοπορία έξι μιλίων,
Γουώτσον;»
«Βεβαίως,» απάντησα.
«Το πόδι σου θα το αντέξει;»
«Ώ, μα ναι.»

5 (Σ.τ.Μ.) Martini Bullet – Πιθανή αναφορά στο Αγγλικής προέλευσης όπλο Martini-Enfield. Για

περισσότερα δείτε εδώ.

74
Arthur Conan Doyle

«Εδώ μου είσαι, σκυλάκι! Καλέ μου γέρο Τόμπυ!

Μύρισε το, Τόμπυ, μύρισε το!» Έσπρωξε το μαντήλι με το
κρεώζοτο κάτω από την μύτη του σκυλού καθώς το ζώο
στεκόταν με τα χνουδάτα πόδια του ανοιγμένα, και με ένα
εξαιρετικά αστείο κόρδωμα του κεφαλιού του, σαν ειδήμων
που οσμίζεται ένα ξακουστό οίνο. Ο Χολμς τότε πέταξε το
μαντήλι σε κάποια απόσταση, έδεσε ένα χοντρό λουρί στο
κολάρο του μπασταρδόσκυλου, και το οδήγησε στη βάση του
βαρελιού με το νερό. Το ζώο αμέσως ξέσπασε σε μια διαδοχή
στριγκών τρεμουλιαστών κραυγών και, με την μουσούδα του
στο έδαφος και την ουρά του στον αέρα, κινήθηκε
αποφασιστικά στο μονοπάτι με ένα ρυθμό που τέντωσε το
λουρί του και μας κράτησε στο μέγιστο της ταχύτητας μας.

Η ανατολή σταδιακά φωτιζόταν, και βλέπαμε πλέον

σε κάποια απόσταση μέσα στο παγερό γκρίζο φως. Το
τετράγωνο, ευμέγεθες σπίτι, με τα σκοτεινά, άδεια παράθυρα
και τους ψηλούς, γυμνούς τοίχους του, υψωνόταν, θλιμμένο κι
ερημωμένο, πίσω μας. Η πορεία μας οδήγησε μέσα από τα
κτήματα, μέσα κι έξω ανάμεσα από τα χαντάκια και τις
λακκούβες οι οποίες τα σημάδευαν και τα έτεμναν. Όλο το

75
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

μέρος, με τους διάσπαρτους σωρούς από χώμα και τους

καχεκτικούς θάμνους, είχε μια συφοριασμένη, δυσοίωνη όψη η
οποία ερχόταν σε αρμονία με την ζοφερή τραγωδία που το
επισκίαζε.
Φτάνοντας στην μεσοτοιχία ο Τόμπυ έτρεξε κατά
μήκους της, κλαψουρίζοντας ανυπόμονα, κάτω από την σκιά
της, και στάθηκε εντέλει σε μια γωνία που σκεπαζόταν από
μια νεαρή οξιά. Εκεί που τα δυο τοιχία ενώνονταν, αρκετά
τούβλα είχαν ξεκολληθεί, κι οι εσοχές που απέμεναν ήταν
φθαρμένες και στρογγυλεμένες στα χαμηλότερα μέρη, σα να
είχαν συχνά χρησιμοποιηθεί για σκάλα. Ο Χολμς
σκαρφάλωσε, και παίρνοντας από εμένα τον σκύλο τον έριξε
από την άλλη μεριά.
«Ορίστε το αποτύπωμα από το χέρι του ξυλοπόδαρου
μας,» σχολίασε καθώς σκαρφάλωσα πλάι του. «Βλέπεις την
ελαφριά κηλίδα αίματος πάνω στον λευκό σοβά. Ήμαστε
τυχεροί που δεν είχαμε καθόλου βαριά βροχή χθες! Η οσμή θα
παραμείνει στον δρόμο παρά το είκοσι-οχτάωρο προβάδισμα
που έχουν.»
Ομολογώ πως είχα κι εγώ τις αμφιβολίες μου όταν
συλλογίστηκα την μεγάλη κυκλοφορία που είχε περάσει
οδεύοντας προς το Λονδίνο στο μεταξύ. Οι φόβοι μου σύντομα
κατευνάστηκαν, εντούτοις. Ο Τόμπυ δεν δίστασε στιγμή ούτε
παρέκκλινε αλλά συνέχισε να προχωράει με τον ξεχωριστό
τσουλιστό τρόπο του. Ήταν σαφές πως η αψιά οσμή του
κρεόζωτου ξεπερνούσε όλες τις υπόλοιπες συναγωνιζόμενες
οσμές.
«Μην φανταστείς», είπε ο Χολμς, «πως εξαρτώμαι για
την επιτυχία της υποθέσεως επί της απλής πιθανότητας πως
κάποιος από τους τύπους μας πάτησε μέσα στο χημικό. Έχω
πλέον γνώση η οποία θα μου έδινε τη δυνατότητα να τους
ακολουθήσω κατά πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Ο
προκείμενος, εντούτοις, είναι ο αμεσότερος, και, αφού η τύχη
μας τον πρόσφερε, θα ήμουν ασυγχώρητος αν τον
περιφρονούσα. Απέτρεψε, ωστόσο, την υπόθεση από το να
μετατραπεί σε ένα μικρό διανοητικό πρόβλημα το οποίο

76
Arthur Conan Doyle

αρχικά προοιώνιζε. Ενδεχομένως να αποκομιζόταν και κάποια

αναγνώριση εξ αυτής μόνο από αυτό το υπερβολικά απτό
στοιχείο.»
«Υπάρχει αναγνώριση, και με το παραπάνω», είπα
εγώ. «Σε διαβεβαιώνω, Χολμς, πως θαυμάζω τον τρόπο με τον
οποίο αποκομίζεις τα συμπεράσματα σου σε αυτήν την
περίπτωση περισσότερο από όσο ένοιωσα στην υπόθεση του
Τζέφερσον Χόουπ. Η κατάσταση μου φαντάζει βαθύτερη και
πλέον ανεξήγητη. Πως, παραδείγματος χάριν, περιέγραψες με
τέτοια βεβαιότητα τον ξυλοπόδαρο;»
«Πσσ 6 , παιδί μου! Μιλάμε για το άκρων άωτον της
απλότητας. Δεν θέλω να γίνω δραματικός. Είναι όλα καθαρά
και ξάστερα. Δυο αξιωματικοί που εποπτεύουν μια φρουρά
καταδίκων μαθαίνουν ένα σημαντικό μυστικό σχετικά με ένα
θαμμένο θησαυρό. Ένας χάρτης σχεδιάζεται για αυτούς από
έναν Άγγλο ονόματι Τζόναθαν Σμολ. Θα θυμάσαι πως είδαμε
το όνομα πάνω στο χάρτη που κατείχε ο Λοχαγός Μόρσταν.
Το είχε υπογράψει εκ μέρους του αλλά και εκ μέρους των
συνεργατών του —το σημάδι των τεσσάρων, όπως κάπως
δραματικά το αποκάλεσε. Βοηθούμενοι από τον χάρτη, οι
αξιωματικοί – ή ένας εξ αυτών— βρίσκουν τον θησαυρό και
τον φέρνουν στην Αγγλία, αφήνοντας, ας υποθέσουμε,
κάποιον όρο τον οποίο εκείνος εξέλαβε ως μη εκπληρωθέντα.
Τώρα, λοιπόν, γιατί δεν πήρε τον θησαυρό ο Τζόναθαν Σμολ
αυτοπροσώπως; Η απάντηση είναι προφανής. Ο χάρτης
χρονολογείται σε μια περίοδο που ο Μόρσταν σχετίσθηκε
στενά με κατάδικους. Ο Τζόναθαν Σμολ δεν πήρε τον θησαυρό
επειδή εκείνος και οι συνεργάτες του ήταν οι ίδιοι κατάδικοι
και δεν μπορούσαν να διαφύγουν.»
«Όμως πρόκειται περί απλής εικασίας,» είπα.
«Είναι κάτι παραπάνω απ’ αυτό. Είναι η μόνη υπόθεση
που καλύπτει όλα τα γεγονότα. Ας δούμε τώρα πως ταυτίζεται
με τα επακόλουθα. Ο Λοχαγός Σόλτο παραμένει ήσυχος για
πολλά χρόνια, ευτυχής που έχει στην κατοχή του το θησαυρό

6 (Σ.τ.Μ.) Psaw – dated humorus - επιφώνημα

77
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

του. Τότε λαβαίνει ένα γράμμα από την Ινδία το οποίο τον
κάνει να νοιώσει έντονο φόβο. Περί τίνος επρόκειτο;»
«Ένα γράμμα που έλεγε πως οι άντρες τους οποίους
είχε αδικήσει είχαν αφεθεί ελεύθεροι.»
«Είτε είχαν αποδράσει. Είναι το πιθανότερο, γιατί θα
γνώριζε την διάρκεια της φυλάκισης τους. Δεν θα τον
εξέπληττε. Τι κάνει τότε όμως; Προστατεύεται ενάντια σε
έναν ξυλοπόδαρο —λευκό, στο επισημαίνω, γιατί περνά ένα
λευκό περιπλανώμενο έμπορο για αυτόν και τον πυροβολεί.
Τώρα, μόνο ένα όνομα λευκού υπάρχει στο χάρτη. Τα άλλα
είναι Ινδικά και Μουσουλμανικά. Δεν υπάρχει άλλος λευκός.
Επομένως μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι ο
ξυλοπόδαρος λευκός είναι ακριβώς ο Τζόναθαν Σμολ. Σου
φαίνεται λανθασμένος ο υπό συζήτηση συλλογισμός;»
«Όχι: είναι σαφής και ακριβής.»
«Λοιπόν, τώρα, ας τοποθετηθούμε στην θέση του
Τζόναθαν Σμολ. Ας το δούμε από την δική του οπτική γωνία.
Έρχεται στην Αγγλία με την διττή ιδέα να αποκτήσει και πάλι
ότι θεωρεί δικαιωματικά δικό του και να πάρει την εκδίκηση
του ενάντια στον άντρα που τον αδίκησε. Ανακάλυψε πού
ζούσε ο Σόλτο, και πιθανότατα να σύναψε σχέσεις με κάποιον
εντός του σπιτιού. Υπάρχει εκείνος ο μπάτλερ, ο Λάλ Ράο, τον
οποίο δεν είδαμε. Η κ. Μπέρνστόουν είπε πως απέχει πολύ
από έναν άμεμπτο χαρακτήρα. Ο Σμολ δεν μπορούσε να
ανακαλύψει που βρισκόταν ο θησαυρός γιατί κανείς δεν
γνώριζε εκτός του Ταγματάρχη και ενός πιστού υπηρέτη που
είχε πεθάνει. Ξαφνικά ο Σμολ μαθαίνει πως ο ταγματάρχης
βρίσκεται στο νεκροκρέβατο του. Στην παραφροσύνη πως το
μυστικό του θησαυρού θα πεθάνει μαζί του, τρέχει στον
πανικό του παρά τους φύλακες, φτάνοντας στο παράθυρο του
ετοιμοθάνατου, κι αποτρέπεται από το να εισέλθει μόνον από
την παρουσία των δύο γιων του. Τρελός από μίσος, ωστόσο,
για το νεκρό, μπαίνει στο δωμάτιο το ίδιο βράδυ, ψάχνει τα
προσωπικά του έγγραφα με την ελπίδα να ανακαλύψει κάποιο
σημείωμα σχετικό με τον θησαυρό, και τελικά αφήνει ένα
ενθύμιο της επίσκεψης του υπό την μορφή της σύντομης

78
Arthur Conan Doyle

επιγραφής επί της κάρτας. Αναμφίβολα το είχε σχεδιάσει εκ

των προτέρων ώστε, αν δολοφονούσε τον ταγματάρχη, να
άφηνε κάποια καταγραφή επί του σώματος ως ένα σημάδι
πως δεν επρόκειτο για έναν κοινό φόνο αλλά, από την
θεώρηση των τεσσάρων συνεταίρων, κάτι υπό την μορφή μιας
πράξης απονομής δικαιοσύνης. Καπρίτσια και αλλόκοτα
αποκυήματα αυτού του είδους είναι αρκετά κοινά στα χρονικά
του εγκλήματος και συνήθως προσφέρουν πολύτιμες ενδείξεις
σχετικά με τον εγκληματία. Τα ακολουθείς όλα αυτά;»
«Απολύτως.»
«Τι θα έκανε τώρα ο Τζόναθαν Σμολ; Μπορούσε
μονάχα να κρατήσει το μυστικό παρακολουθώντας τις
προσπάθειες που γίνονταν για να ανεβρεθεί ο θησαυρός.
Πιθανόν αφήνει την Αγγλία και επιστρέφει μόνο κατά
διαστήματα. Τότε έρχεται η ανακάλυψη της σοφίτας, κι
αμέσως ενημερώνεται σχετικά. Εντοπίζουμε και πάλι την
παρουσία κάποιου συνεργού στο προσωπικό. Ο Τζόναθαν, με
το ξύλινο πόδι του, είναι εντελώς ανίκανος να φτάσει στο
ψηλό δώμα του Μπαρθόλομιου Σόλτο. Παίρνει μαζί του,
ωστόσο, έναν μάλλον ιδιόρρυθμο συνεργάτη, ο οποίος
αντεπεξέρχεται την συγκεκριμένη δυσκολία αλλά βουτά το
ξυπόλητο πόδι του μέσα στο κρεόζωτο, όπου και εισέρχεται ο
Τόμπυ, κι ένα αργόσυρτο χωλό περπάτημα έξι μιλίων για ένα
μειωμένων αποδοχών αξιωματικό με έναν κατεστραμμένο
αχίλλειο τένοντα.»
«Ωστόσο ήταν ο συνεργάτης κι όχι ο Τζόναθαν εκείνος
που διέπραξε το έγκλημα.»
«Πολύ σωστά. Και μάλλον προς μεγάλη αποστροφή
του Τζόναθαν, κρίνοντας από τον τρόπο που τριγύρισε
μπαίνοντας στο δωμάτιο. Δεν κρατούσε κακία ενάντια στον
Μπαρθόλομιου Σόλτο και θα προτιμούσε να τον είχε δέσει και
φιμώσει. Δεν ήθελε να βάλει το κεφάλι του στην αγχόνη. Δεν
μπόρεσε να το αποτρέψει, εντούτοις: τα βίαια ένστικτα του
συντρόφου του είχαν ξεσπάσει, και το δηλητήριο είχε κάνει
την δουλειά του: έτσι ο Τζόναθαν Σμολ άφησε την μαρτυρία
του, κατέβασε το κουτί με το θησαυρό στο έδαφος, και το

79
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

ακολούθησε. Φυσικά, όσον αφορά την προσωπική του

εμφάνιση, πρέπει να είναι μεσήλικας και πρέπει να είναι
ηλιοκαμένος έχοντας εκτίσει την ποινή του σε έναν τέτοιο
φούρνο όπως οι νήσοι Andaman. Το ύψος του υπολογίζεται
άμεσα από το μήκος της δρασκελιάς του, και γνωρίζουμε πως
είχε γενειάδα. Η τριχοφυΐα του ήταν εκείνο που έκανε μεγάλη
εντύπωση στο Θαντέους Σόλτο όταν τον είδε στο παράθυρο.
Δεν ξέρω αν υπάρχει κάτι άλλο.»
«Ο συνεργάτης;»
«Α, καλά, δεν υπάρχει κάποιο σπουδαίο μυστήριο σε
αυτό. Όμως θα τα μάθεις όλα λίαν συντόμως. Πόσο γλυκιά
είναι η πρωινή αύρα! Δες πως αυτό το μικρό σύννεφο επιπλέει
σαν ένα ροζ φτερό κάποιου γιγάντιου φλαμίνγκο. Πλέον η
κοκκινωπή παρυφή του ήλιου ανοίγει δρόμο μέσα από την
ομίχλη του Λονδίνου. Λάμπει πάνω από πολύ κόσμο, αλλά σε
κανένα, τολμώ να στοιχηματίσω, που να έχει επιδοθεί σε μια
πιο αλλόκοτη δουλειά από ότι εσύ κι εγώ. Πόσο μικροί
νοιώθουμε με τις μικρόψυχες φιλοδοξίες μας και τους αγώνες
μας υπό την παρουσία των σπουδαίων βασικών δυνάμεων της
Φύσης. Έχεις προχωρήσει αρκετά στον Jean Paul;»
«Αρκετά. Επέστρεψα πάλι πίσω σε αυτόν μέσω του
Carlyle.»
«Ήταν σα να ακολουθούσα ρυάκι στη λίμνη από όπου
ξεκίνησε. Προβαίνει σε ένα περίεργο αλλά βαθυστόχαστο
σχόλιο. Κι αυτό είναι πως η κυρίαρχη απόδειξη του αληθινού
ανθρώπινου μεγαλείου έγκειται στην αντίληψη της
μηδαμινότητας του. Διατυπώνεται, βλέπεις, μια δύναμη
σύγκρισης και μια εκτίμηση η οποία από μόνη της αποτελεί
μια ένδειξη ευγένειας. Υπάρχει αρκετή τροφή για σκέψη στον
Ρίχτερ. Δεν έχεις πιστόλι μαζί σου, έχεις;»
«Έχω το ραβδί μου.»
«Υπάρχει περίπτωση πως ίσως να χρειαστούμε κάτι
τέτοιο αν φθάσουμε στο λημέρι τους. Τον Τζόναθαν θα τον
αφήσω σε σένα, μα αν ο άλλος αποδειχθεί επικίνδυνος θα του
ρίξω.»

80
Arthur Conan Doyle

Έβγαλε το περίστροφο του καθώς μίλησε, κι έχοντας

γεμίσει δυο από τις θαλάμες του, το έβαλε πίσω στην δεξιά
τσέπη του σακακιού του.

Όλη εκείνη την ώρα ακολουθούσαμε τον Τόμπυ

κατηφορίζοντας μέσα από τους ημί-αγροτικούς διάστικτους
από βίλες δρόμους που οδηγούσαν στην μητρόπολη. Τώρα,
ωστόσο, είχαμε αρχίσει να κινούμαστε σε ατέλειωτους
δρόμους, όπου καματάρηδες και λιμενεργάτες ήταν ήδη στο
πόδι κι ατημέλητες γυναίκες κατέβασαν τα παραθυρόφυλλα
και σκούπιζαν τα κατώφλια. Στην άκρη του τετραγώνου τα
καπηλειά έπιαναν σιγά σιγά δουλειά, και αγριοπρόσωποι
άντρες ξεπρόβαλλαν, τρίβοντας τα μανίκια τους στις
γενειάδες τους ύστερα από ένα πρωινό τσούξιμο. Περίεργα
σκυλιά, σουλατσάριζαν νωχελικά και μας κοιτούσαν με
έκπληξη καθώς περνούσαμε, όμως ο αμίμητος Τόμπυ μας δεν
κοίταζε ούτε αριστερά ούτε δεξιά μα συνέχιζε να τρέχει με τη
μουσούδα του στο έδαφος και κάνα περιστασιακό
κλαψούρισμα ανυπομονησίας το οποίο υπονοούσε μια έντονη
οσμή.
Είχαμε διασχίσει το Στρήτχαμ, το Μπρίξτον, το
Κάμπεργουέλ, και πλέον βρισκόμασταν στη λεωφόρο

81
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

Κέννινγκτον, έχοντας περάσει μέσα από τις παρόδους προς τα

ανατολικά του Όβαλ. Οι άνθρωποι τους οποίους καταδιώκαμε
έμοιαζαν να έχουν ακολουθήσει μια παράδοξα μαιανδρική
διαδρομή, ενδεχομένως με την ιδέα πως θα διέφευγαν της
παρακολούθησης. Δεν είχαν παραμείνει στιγμή στον κεντρικό
δρόμο όταν κάποιος πλευρικός δρόμος θα εξυπηρετούσε τους
σκοπούς τους. Στο τέλος της λεωφόρου Κέννινγκτον είχαν
κόψει στα αριστερά μέσω της οδού Μπόντ και της Μάιλς. Στο
σημείο που η τελευταία κατέληγε στο Νάϊτς Πλέις, ο Τόμπυ
σταμάτησε να προχωρά αλλά άρχισε να κάνει μπρος πίσω με
το ένα αυτί ανασηκωμένο και το άλλο κατεβασμένο, η
προσωποποίηση της σκυλίσιας αναποφασιστικότητας.
Κατόπιν έκανε μικρά βήματα τριγύρω, κοιτώντας μας πότε
πότε, σα να μας ζητούσε συγνώμη για την αμηχανία του.
«Τι στο δαίμονα τρέχει με το σκυλί;» μούγκρισε ο
Χολμς. «Σίγουρα δεν θα έπαιρναν αμάξι ούτε θα έφεύγαν με
αερόστατο.»
«Ίσως να στάθηκαν εδώ για κάποια ώρα,» πρότεινα.
«Αχά! Όλα πάνε καλά. Ξεκίνησε και πάλι,» είπε ο
σύντροφος μου με ένα τόνο αγαλλίασης.
Είχε αρχίσει να βαδίζει ξανά, γιατί έχοντας οσμιστεί
τριγύρω ξάφνου αποφάσισε κι όρμησε με μια ενέργεια και μια
αποφασιστικότητα που δεν είχε επιδείξει προηγουμένως. Η
οσμή φάνηκε να είναι εντονότερη από πριν, γιατί δεν είχε καν
ακουμπήσει την μουσούδα του στο έδαφος αλλά τραβούσε το
λουρί του και προσπαθούσε να τρέξει. Έβλεπα από τη λάμψη
στα μάτια του Χολμς ότι πίστευε πως πλησιάζαμε στο τέλος
του ταξιδιού μας.
Η διαδρομή μας τώρα κατηφόρισε στις Εννέα Λεύκες
μέχρι που φτάσαμε στην πελώρια αποθήκη ξυλείας των
Μπρόντερικ και Νέλσον λίγο παρακάτω από την ταβέρνα
Λευκός Αετός. Εδώ το σκυλί, ξετρελαμένο από αναστάτωση,
στράφηκε μέσα από μια πλευρική πύλη στην περίφραξη, όπου
οι πριονιστές ήδη είχαν πιάσει δουλειά. Εμπρός όρμησε το
σκυλί μέσα σε πριονίδια και ροκανίδια, κατηφόρισε σε ένα
δρομάκι, έκανε τον γύρο ενός περάσματος, μέσα από δυο

82
Arthur Conan Doyle

στοίβες ξυλείας, και τελικά, με μια θριαμβευτική κραυγή,

πήδησε πάνω σε ένα μεγάλο βαρέλι το οποίο ακόμη στεκόταν
πάνω σε ένα καροτσάκι πάνω στο οποίο είχε μεταφερθεί. Με
κρεμασμένη γλώσσα και γυαλιστερά μάτια ο Τόμπυ στάθηκε
πάνω στο βαρελάκι, κοιτώντας μας εναλλάξ για κάποιο
σημάδι κατανόησης. Οι σανίδες του βαρελιού κι οι τροχοί του
καροτσιού ήταν πασαλειμμένοι από ένα σκούρο υγρό, κι η
ατμόσφαιρα ήταν βαριά από την οσμή του κρεόζωτου.
Ο Σέρλοκ Χολμς κι εγώ κοιταχτήκαμε κενά και
κατόπιν ξεσπάσαμε ταυτόχρονα σε ένα ανεξέλεγκτο γέλιο.

83
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

Οι Άτακτες ∆υνάμεις της Οδού Μπέϊκερ

«Και τώρα τι;» ρώτησα. «Ο Τόμπυ ξέπεσε όσον αφορά

το θέμα του αλάθητου.»
«Ενήργησε βάσει των ενστίκτων του,» είπε ο Χολμς,
κατεβάζοντας τον από το βαρέλι και βγάζοντας τον από την
αποθήκη ξυλείας. «Αν συλλογιστείς πόσο κρεόζωτο
μεταφέρεται στο Λονδίνο σε μια μέρα, δεν υπάρχει καμία
αμφιβολία πως θα χάναμε τα ίχνη μας. Χρησιμοποιείται πολύ
τώρα, ειδικότερα για το φούρνισμα της ξυλείας. Δεν φταίει ο
κακόμοιρος ο Τόμπυ.»
«Πρέπει να εντοπίσουμε ξανά την βασική οσμή,
υποθέτω.»
«Ναι. Κι ευτυχώς, δεν έχουμε πολύ δρόμο να κάνουμε.
Προφανώς αυτό που προβλημάτισε το σκύλο στη γωνία του
Νάϊτς Πλέις ήταν το γεγονός πως δυο διαφορετικά ίχνη
κατευθύνονταν σε αντίθετες διαδρομές. Ακολουθήσαμε την
λανθασμένη. Το μόνο που απομένει είναι να ακολουθήσουμε
την άλλη.»
Δεν υπήρχε δυσκολία σχετικά. Οδηγώντας τον Τόμπυ
στο μέρος όπου είχε διαπράξει το σφάλμα του, έκανε ένα
φαρδύ κύκλο και τελικά ξεχύθηκε σε μια καινούργια
κατεύθυνση.
«Αυτή τη φορά πρέπει να φροντίσουμε να μην μας
πάει στο σημείο από όπου ήρθε το βαρέλι με το κρεόζωτο,»
παρατήρησα.
«Το σκέφτηκα. Όμως πρόσεξε πως παραμένει στο
πεζοδρόμιο ενώ το βαρέλι με το κρεόζωτο πέρασε από τον
δρόμο. Όχι, βρισκόμαστε στα σωστά ίχνη αυτή τη φορά.»
Κατευθύνθηκε κατηφορίζοντας την όχθη του ποταμού,
τρέχοντας προς την τοποθεσία Μπελμόντ και την οδό Πρίνς.
Στο τέλος της οδού Μπρόαντ κατηφόρισε βιαστικά κοντά στο
νερό, όπου κι υπήρχε μια μικρή ξύλινη προβλήτα. Ο Τόμπυ
μας οδήγησε ως την άκρη της κι εκεί στάθηκε
κλαψουρίζοντας, κοιτώντας το σκοτεινό ρεύμα μακρύτερα.

84
Arthur Conan Doyle

«Ατυχήσαμε,» είπε ο Χολμς. «Εδώ επιβιβάσθηκαν σε

μια βάρκα.»
Αρκετές μικρές περαταριές και πριάρια έπλεαν
τριγύρω και στην άκρη της προβλήτας. Πήραμε τον Τόμπυ σε
καθένα με τη σειρά, όμως μολονότι οσμίστηκε όλο
ανυπομονησία δεν διέκρινε κάτι.
Κοντά στην πρόχειρη αποβάθρα υπήρχε ένα μικρό
τούβλινο σπίτι, μια ξύλινη επιγραφή να ξεχωρίζει μέσα από
το δεύτερο παράθυρο. Το «Μορντεκάϊ Σμιθ» αναγραφόταν
πάνω της με μεγάλα γράμματα, κι από κάτω, «ενοικιάζονται
βάρκες με την ώρα ή τη μέρα.» Μια δεύτερη επιγραφή πάνω
από την πόρτα μας πληροφόρησε πως υπήρχε και μια
ατμάκατος —μια δήλωση η οποία επιβεβαιώθηκε από ένα
μεγάλο σωρό κοκ πάνω στην προβλήτα. Ο Σέρλοκ Χολμς
κοίταξε τριγύρω αργά, και το πρόσωπο του ανέλαβε μια
έκφραση ανησυχίας.
«Δείχνει άσχημο,» είπε. «Οι τύποι είναι εξυπνότεροι
από όσο ανέμενα. Καθώς φαίνεται έχουν καλύψει τα ίχνη
τους. Υπήρξε, φοβούμαι, προμελετημένος χειρισμός.»
Πλησίαζε την πόρτα του σπιτιού, όταν άνοιξε, κι ένα
σγουρομάλλικο πιτσιρίκι περί τα έξι βγήκε τρέχοντας έξω,
ακολουθούμενο από μια εύσωμη, ροδαλή γυναίκα με ένα
πελώριο σφουγγάρι στο χέρι της.
«Έλα αμέσως πίσω να πλυθείς, Τζακ,» φώναξε. «Γύρνα
πίσω, μικρέ δαίμονα· γιατί αν ο πατέρας σου γυρίσει σπίτι και
σε βρει έτσι θα μας τα ψάλει για τα καλά.»

85
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

«Αξιαγάπητο παιδί!» είπε ο Χολμς υπολογισμένα. «Τι

ροδαλός κατεργαράκος! Λοιπόν, Τζακ, υπάρχει κάτι που θα
ήθελες;»
Το παιδί το συλλογίστηκε για μια στιγμή.
«Θα ‘θελα ένα σελίνι,» είπε.
«Κάτι που θα ήθελες περισσότερο;»
«Θα ‘θελα δυο σελίνια περισσότερο,» απάντησε το
τερατάκι κατόπιν λίγης σκέψης.
«Ορίστε, λοιπόν! Πιάσε! – Υπέροχο παιδί, κα Σμιθ!»
«Ο Κύρ’ς να σ’ έχει καλά, κύριε, είναι, και θρασύς. Ίσα
που τον κάνω ζάφτι, όταν μά’στα ο άντρας μου λείπει για
μέρες.»
«Λείπει;» είπε ο Χολμς με απογοητευμένη φωνή.
«Λυπάμαι για αυτό, γιατί ήθελα να μιλήσω με τον κ. Σμιθ.»
«Λείπει από χθες το πρωί, κύριε και, να σας πω την
αλήθεια, αρχινάω να φοβάμαι για ‘κείνον. Μα αν έχει να
κάνει με κάποια βάρκα, κύριε, ίσως να μπορούσα να σας
εξυπηρετήσω.»
«Θα ήθελα να νοικιάσω τη λάντσα του.»
«Μα, να είστε καλά, κύριε, με την λάντσα έχει φύγει.
Αυτό με παραξενεύει, γιατί ξέρω πως δεν έχει αρκετά
κάρβουνα για να πάει ως το Γούλγουις και πίσω. Αν είχε φύγει
με τη μαούνα δεν θα σκεφτόμουν τίποτα· γιατί πολλές φορές
μια δουλειά τον πήγε ως και το Γκρέιβσεντ, και τότε όταν είχε
πολλά να κάνει μπορεί και να ‘μενε. Μα τι να κάνει μια
ατμάκατος δίχως κάρβουνα;»
«Ίσως να αγόρασε μερικά σε κάποια αποβάθρα
παρακάτω στο ποτάμι.»
«Ίσως, κύριε, μα δε θα το έκανε. Πολλές οι φορές που
τον άκουσα να φωνάζει για τις τιμές που χρεώνουν για μερικά
μισογεμάτα τσουβάλια. Επιπλέον, δεν μ’ αρέσει εκείνος ο
ξυλοπόδαρος, με την ασχημόφατσα του κι ο αλλόκοτος τρόπος
του. Τι δουλειά είχε να χτυπά την πόρτα μας;»
«Ένας ξυλοπόδαρος;» είπε ο Χολμς με ήρεμη έκπληξη.

86
Arthur Conan Doyle

«Μάλιστα, κύριε, ένας ‘λιοκαμένος, πιθηκομούτσουνος

που επισκέφτηκε αρκετές φορές τον άντρα μου. Εκείνος ήταν
που τον ξεσήκωσε βραδιάτικα και, ακόμη πιότερο, ο άντρας
μου ήξερε πως θα ερχόταν, γιατί είχε βάλει μπρος την λάντσα.
Σας το λέω ντόμπρα, κύριε, δεν νοιώθω καλά με όλα αυτά.»
«Μα, αγαπητή μου κ. Σμιθ,» είπε ο Χολμς,
ανασηκώνοντας τους ώμους του, «τρομάζετε για το τίποτα.
Πως μπορείτε να ξέρετε πως ήταν ο ξυλοπόδαρος που ήρθε το
βράδυ; Δεν καταλαβαίνω πως ακριβώς μπορείτε να είστε
σίγουρη.»
«Η φωνή του, κύριε. Γνώρισα την φωνή του, που είναι
κομμάτι βαριά και τραχιά. Χτύπησε το κεφαλόσκαλο – τρεις
θα πήγαινε. ‘Πάρε τα πόδια σου, σύντροφε,’ λέει: ‘ώρα να
πιάσουμε δουλειά.’ Ο γέρος μου ξύπνησε τον Τζιμ – είναι ο
μεγαλύτερος μας – κι έφυγαν μαζί δίχως να μου πουν
κουβέντα. Άκουσα το ξύλινο πόδι να χτυπάει το
πλακόστρωτο.»
«Κι ήταν μόνος του ο ξυλοπόδαρος;»
«Δεν θα έλεγα, πως είμαι σίγουρη, κύριε. Δεν άκουσα
κανέναν άλλο.»
«Λυπάμαι, κ. Σμιθ, γιατί ήθελα μια λάντσα, κι άκουσα
καλά λόγια για την— για να δούμε, ποιο είναι το όνομα της;»
«Η Χαραυγή, κύριε.»
«Α! Δεν είναι εκείνη η παλιά πράσινη λάντσα με μια
κίτρινη ρίγα, και φαρδιά σε πλάτος;»
«Όχι, αλήθεια. Είναι ένα περιποιημένο σκαρί όπως
καθένα στο ποτάμι. Είναι φρεσκοβαμμένη, μαύρη με δυο
κόκκινες ρίγες.»
«Ευχαριστώ. Ελπίζω να έχετε σύντομα νέα του κ. Σμιθ.
Κατεβαίνω τον ποταμό, κι αν τύχει να δω την Χαραυγή θα του
πω πόσο άσχημα νοιώθετε. Ένα μαύρο φουγάρο, είπατε;»
«Όχι, κύριε. Μαύρο με μια λευκή λωρίδα.»
«Α, μα φυσικά. Ήταν οι πλευρές της που ήταν μαύρες.
Καλή σας ημέρα, κα Σμιθ. Υπάρχει ένας βαρκάρης κάπου εδώ
που έχει μια λέμβο. Θα την πάρουμε και θα διασχίσουμε το
ποτάμι.»

87
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

«Το σημαντικότερο με τέτοιους ανθρώπους,» είπε ο

Χολμς ενώ καθόμασταν στα καθίσματα της λέμβου, «είναι να
μην τους αφήσεις ούτε στιγμή να σκεφθούν πως οι
πληροφορίες τους έχουν και την παραμικρή σημασία για σένα.
Αν σου ξεφύγει κάτι στην στιγμή σφαλίζουν το στόμα τους σα
στρείδια. Αν τους ακούσεις σαν να δυσφορείς, όπως συνέβη,
τότε πιθανότατα θα πάρεις αυτό που θέλεις.»
«Φυσικά πλέον δείχνει ξεκάθαρο,» είπα.
«Τι θα έκανες, λοιπόν;»
«Θα νοίκιαζα μια λάντσα και θα κατέβαινα το ποτάμι
στα ίχνη της Χαραυγής.»
«Αγαπητέ μου φίλε, θα αναλάμβανες μια ασύλληπτου
μεγέθους δουλειά. Υπάρχει περίπτωση να έδεσε σε
οποιαδήποτε προβλήτα σε κάθε κατεύθυνση από εδώ ως το
Γκρήνουιτς. Κάτω από την γέφυρα υπάρχει ένας τέλειος
λαβύρινθος από αποβάθρες που εκτείνεται για μίλια. Θα σου
έπαιρνε μέρες και μέρες για να τις εξαντλήσεις όλες αν
ξεκινούσες μονάχος.»
«Χρησιμοποίησε τότε την αστυνομία.»
«Όχι. Πιθανόν να καλέσω τον Άθελνυ Τζόουνς την
τελευταία στιγμή. Δεν είναι κακός, και δεν θα ήθελα να κάνω
κάτι το οποίο θα τον ζημίωνε επαγγελματικά. Όμως έχω την
ιδέα να το ξεδιαλύνω μόνος μου, τώρα που φτάσαμε ως εδώ.»
«Να βάλουμε μια αγγελία, τότε, ζητώντας
πληροφορίες από επόπτες αποβάθρας;»
«Πολύ μα πολύ χειρότερο! Οι άνθρωποι μας θα
μάθαιναν πως τους ακολουθούμε κατά πόδας, και θα την
κοπανούσαν εκτός χώρας. Όπως έχει, υπάρχει μεγάλη
πιθανότητα να φύγουν, μα για όσο θα πιστεύουν πως είναι
απολύτως ασφαλείς δε θα βιαστούν. Η ενεργητικότητα του
Τζόουνς θα μας χρειαστεί εκεί, γιατί η άποψη του σχετικά με
την υπόθεση είναι βέβαιο πως θα βγει στον ημερήσιο τύπο, κι
οι φυγάδες θα φαντασθούν πως όλοι βρίσκονται σε λάθος
δρόμο.»
«Τι θα κάνουμε, τότε;» Ρώτησα καθώς δέσαμε κοντά
στο σωφρονιστήριο Μίλμπανκ.

88
Arthur Conan Doyle

«Θα πάρουμε αυτή την άμαξα, θα πάμε σπίτι, θα

πάρουμε πρωινό, και καμιά ώρα ύπνο. Υπάρχει περίπτωση να
είμαστε στα πόδια μας και πάλι το βράδυ. Στάσου σε ένα
τηλεγραφείο, αμαξά! Θα κρατήσουμε τον Τόμπυ, μιας κι ίσως
να μας φανεί χρήσιμος.»
Σταματήσαμε στο ταχυδρομικό γραφείο της Οδού
Μέγα Πέτρου, κι ο Χολμς έστειλε ένα τηλεγράφημα.
«Σε ποιόν πιστεύεις ότι εστάλη;» ρώτησε καθώς
συνεχίσαμε τον δρόμο μας.
«Ειλικρινά δεν έχω ιδέα.»
«Θυμάσαι την ομάδα ντετέκτιβ της αστυνομικής
δύναμης της οδού Μπέϊκερ που χρησιμοποίησα στην υπόθεση
του Τζέφερσον Χόουπ;»
«Πολύ καλά,» είπα, γελώντας.
«Η παρούσα είναι ακριβώς η υπόθεση στην οποία ίσως
να αποδειχθούν πολύτιμοι. Αν αποτύχουν έχω κι άλλες
λύσεις, αλλά θα τους δοκιμάσω πρώτους. Το τηλεγράφημα
ήταν για το μικρό μου βρώμικο υπαρχηγό, τον Γουίγκινς, και
προσδοκώ πως μαζί με την παρέα του θα είναι κοντά μας πριν
να τελειώσουμε το πρωινό μας.»
Ήταν κάπου μεταξύ οχτώ με εννέα, κι είχα επίγνωση
μιας σοβαρής αντίδρασης κατόπιν των αλλεπάλληλων
συγκινήσεων της βραδιάς. Ήμουν άτονος κι αποκαμωμένος,
με μυαλό σκοτισμένο και σώμα καταπονημένο. Δεν είχα τον
επαγγελματικό ενθουσιασμό ο οποίος έκανε τον σύντροφο
μου να συνεχίζει, ούτε μπορούσα να κοιτάξω το ζήτημα ως
ένα απλό αφηρημένο διανοητικό πρόβλημα. Όσον αφορά τον
θάνατο του Μπαρθόλομιου Σόλτο, ελάχιστα καλά είχα
ακούσει γι’ αυτόν και δεν ένοιωθα κάποια ιδιαίτερη
αντιπάθεια προς τους δολοφόνους του. Ο θησαυρός, ωστόσο,
αποτελούσε εντελώς διαφορετικό ζήτημα. Αυτός, είτε μέρος
του, άνηκε δικαιωματικά στη δεσποινίδα Μόρσταν. Εφόσον
υπήρχε έστω και μια πιθανότητα να βρεθεί ήμουν έτοιμος να
αφιερώσω την ζωή μου στο συγκεκριμένο σκοπό. Είναι
αλήθεια, αν τον έβρισκα, πιθανότατα θα την απομάκρυνε από
κοντά μου. Κι όμως θα ήταν μια μικρόψυχη κι εγωιστική

89
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

αγάπη αυτή που θα επηρεαζόταν από μια σκέψη τέτοια. Αν ο

Χολμς εργαζόταν με σκοπό να εντοπίσει τους εγκληματίες,
εγώ είχα ένα λόγο δέκα φορές σοβαρότερο να με ωθεί να
ανακαλύψω τον θησαυρό.
Ένα μπάνιο στην οδό Μπέϊκερ και μια πλήρης αλλαγή
με ανανέωσε περίφημα. Όταν κατέβηκα στο δωμάτιο μας
βρήκα το πρωινό έτοιμο και τον Χολμς να βάζει καφέ.
«Ορίστε,» είπε, γελώντας και δείχνοντας μια
ανοιγμένη εφημερίδα. «Ο δραστήριος Τζόουνς κι ο πανταχού
παρών δημοσιογράφος τα τακτοποίησαν μεταξύ τους. Όμως
εσύ πέρασες αρκετά με την υπόθεση. Καλύτερα να φας το
μπέικον και τα αυγά σου πρώτα.»
Του πήρα την εφημερίδα και διάβασα την σύντομη
αναφορά, η οποία έφερε τον τίτλο «Μυστηριώδης υπόθεση στο
Άνω Νόργουντ.» Περί της δωδεκάτης ώρας την περασμένη
νύχτα [έγραφε η Standard] ο κ. Μπαρθόλομιου Σόλτο, της
οικίας Ποντιτσέρι, στο Άνω Νόργουντ, ευρέθη νεκρός στο
δωμάτιο του υπό συνθήκες η οποίες υποδεικνύουν ύποπτη
δουλειά. Από όσα μαθαίνουμε, δεν βρέθηκαν ίχνη βίας επί του
κ. Σόλτο, εντούτοις μια πολύτιμη συλλογή Ινδικών πετραδιών
την οποία ο αποθανών τζέντλεμαν είχαν κληρονομήσει από
τον πατέρα του είχε αποσπαστεί. Η ανακάλυψη έγινε αρχικά
από τον κ. Σέρλοκ Χολμς και τον δόκτορα Γουώτσον οι οποίοι
είχαν επισκεφθεί την οικία με τον κ. Θαντέους Σόλτο, αδελφό
του αποθανόντα. Από εξαιρετικά καλή τύχη, ο κ. Άθελνυ
Τζόουνς, το γνωστό μέλος της αστυνομικής δύναμης, έτυχε να
βρίσκεται στον αστυνομικό σταθμό του Νόργουντ και αφίχθη
επί τόπου εντός μισής ώρας από την πρώτη κλήση. Οι
εξασκημένες και έμπειρες αισθήσεις του στη στιγμή
εστιάσθηκαν στον εντοπισμό των εγκληματιών, με την ευτυχή
κατάληξη του ότι ο αδελφός, Θαντέους Σόλτο, έχει ήδη
συλληφθεί, μαζί με την οικονόμο, την κ. Μπέρνστοουν, έναν
Ινδό μπάτλερ ονόματι Λαλ Ράο, κι έναν θυρωρό, ή
θυροφύλακα, ονόματι ΜακΜέρντο. Είναι απολύτως βέβαιο
πως ο κλέφτης ή οι κλέφτες γνώριζαν καλά την οικία, διότι η
γνωστή τεχνική γνώση του κ. Τζόουνς κι οι ικανότητες του στη

90
Arthur Conan Doyle

λεπτομερειακή παρατήρηση του έδωσαν την δυνατότητα να

αποδείξει οριστικά πως οι κακοποιοί δεν θα μπορούσαν να
έχουν μπει από την πόρτα ή από το παράθυρο αλλά πρέπει να
είχαν κατέβει από την οροφή του οικήματος, και μέσω μιας
καταπακτής σε ένα δωμάτιο που επικοινωνούσε με εκείνο εις
το οποίο ευρέθη το σώμα. Το γεγονός, που έχει σαφέστατα
διευθετηθεί, αποδεικνύει αποκλειστικά πως δεν επρόκειτο
περί μιας αμεθόδευτης ληστείας. Η άμεση και δυναμική δράση
των αστυνομικών αποδεικνύει το μεγάλο πλεονέκτημα της
παρουσίας σε παρόμοιες περιστάσεις ενός μοναδικού
δυναμικού κι ηγετικού μυαλού. Δεν μπορούμε παρά να
θεωρήσουμε πως παρέχει ένα επιχείρημα σε όσους θα ήθελαν
να δουν τους επιθεωρητές μας περισσότερο αποκεντρωμένους,
και καθαυτό τον τρόπο σε πλησιέστερη και
αποτελεσματικότερη επαφή με τις υποθέσεις τις οποίες
καθήκον τους αποτελεί να εξιχνιάζουν.
«Είναι υπέροχο!» είπε ο Χολμς, χαμογελώντας πάνω
από την κούπα του καφέ του. «Ποια είναι η γνώμη σου;»
«Είμαι της γνώμης πως παρά-τρίχα γλιτώσαμε την
σύλληψη για το έγκλημα.»
«Το ίδιο κι εγώ. Δεν θα ήμουν υπόλογος για την
ασφάλεια μας αν τύχαινε να είχε άλλη μια από τις εκρήξεις
δραστηριότητας του.»
Την στιγμή εκείνη ακούστηκε ένα ηχηρό κουδούνισμα
από την πόρτα, και άκουσα την κ. Χάντζσον, την
σπιτονοικοκυρά μας, να υψώνει την φωνή της σε μια κραυγή
διαμαρτυρίας κι αποτροπιασμού.
«Μα τους ουρανούς, Χολμς,» είπα, μισοσηκωμένος,
«πιστεύω μας τελικά ήρθαν για μας.»
«Όχι, δεν είναι τόσο άσχημα τα πράγματα. Είναι το
ανεπίσημο σώμα – οι άτακτοι της οδού Μπέϊκερ.»
Καθώς τελείωσε, ακούστηκε τα βιαστικά πατήματα
από γυμνά πόδια στις σκάλες, και μέσα όρμησαν μια ντουζίνα
βρώμικα και ρακένδυτα χαμίνια. Υπήρξε κάποια επίδειξη
πειθαρχίας μεταξύ τους, παρά τη θορυβώδη είσοδο, γιατί στη
στιγμή παρατάχθηκαν σε γραμμή και στάθηκαν

91
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

αντικρίζοντας μας με γεμάτα προσμονή πρόσωπα. Ένας τους,

ψιλότερος και μεγαλύτερος από τους υπόλοιπους, βγήκε
εμπρός με έναν αέρα νωχελικής ανωτερότητας που ήταν
εξαιρετικά αστεία για ένα ανυπόληπτο σκιαχτράκι.
«Πήρα το μήνυμα σας, κύριε,» είπε, «και τους έφερα
στην στιγμή. Τρία σελίνια και ένα εξάπενο για τα εισιτήρια.»
«Ορίστε,» είπε ο Χολμς, βγάζοντας μερικά ασημένια.
«Στο μέλλον θα αναφέρουν σε εσένα Γουίγκινς, κι εσύ σε
εμένα. Δεν μπορώ να έχω τέτοιες εισβολές στο σπίτι μου.
Ωστόσο, καλό είναι μιας και πρέπει να ακούσετε όλοι τις
οδηγίες. Θέλω να βρείτε που βρίσκεται μια λάντσα που
λέγεται Χαραυγή, με ιδιοκτήτη τον Μορντεκάι Σμιθ, μαύρη με
δυο κόκκινες ρίγες, τσιμινιέρα μαύρη με λευκή ρίγα. Βρίσκεται
κάπου κάτω στο ποτάμι. Θέλω ένα παιδί να βρίσκεται στην
προβλήτα του Μορντεκάι Σμιθ απέναντι από το Μίλμπανκ
για να μάθουμε αν η βάρκα επιστρέψει. Εσείς βρείτε τα
μεταξύ σας και χωρισθείτε ψάχνοντας προσεκτικά και τις δυο
όχθες. Ενημερώστε με την στιγμή που θα έχετε νέα. Είναι όλα
κατανοητά;»

Μά’στα κυβερνήτη,» είπε ο Γουίγκινς.

«Ο γνωστός παλιός τρόπος πληρωμής και μια γκινέα
στο παιδί που θα βρει την βάρκα. Ορίστε μια μέρα
μπροστάντζα. Τώρα κοπανάτε την!»

92
Arthur Conan Doyle

Τους έδωσε από ένα σελίνι στον καθένα, και έφυγαν

μέσα σε ένα χαμηλό μουρμουρητό κατεβαίνοντας τις σκάλες
και τους είδα μια στιγμή αργότερα να ξεχύνονται
κατηφορίζοντας στο δρόμο.
Αν η λάντσα είναι στο νερό θα την βρουν,» είπε ο
Χολμς καθώς σηκώθηκε από το τραπέζι κι άναψε την πίπα
του. «Μπορούν να πάνε παντού, να κρυφακούσουν τους
πάντες. Προσδοκώ να ΄χω νέα πριν το απόγευμα πως την
πέτυχαν κάπου. Εν τω μεταξύ, δεν μπορούμε να κάνουμε
τίποτα άλλο παρά να αναμένουμε τις εξελίξεις. Δεν μπορούμε
να ακολουθήσουμε τα χαμένα ίχνη πριν βρεθεί η Χαραυγή ή ο
κ. Μορντεκάι Σμιθ.»
«Ο Τόμπυ θα μπορούσε φάει αυτό το περίσσευμα,
τολμώ να πω. Θα πας για ύπνο, Χολμς;»
«Όχι, δεν είμαι κουρασμένος. Ο οργανισμός μου είναι
παράξενος. Δεν θυμάμαι ποτέ να έχω νοιώσει κουρασμένος
από δουλειά, όμως η αδράνεια με εξουθενώνει εντελώς. Θα
καπνίσω και θα σκεφθώ την περίεργη υπόθεση στην οποία η
όμορφη πελάτισσα μάς μας έβαλε. Αν θα ήταν ποτέ να
υπάρξει εύκολη δουλειά, τότε είναι η δική μας. Οι ξυλοπόδαροι
δεν είναι τόσο κοινοί, αλλά ο άλλος άντρας πρέπει, θέλω να
πιστεύω, να είναι απολύτως μοναδικός.»
«Ό άλλος άντρας ξανά!»
«Δεν έχω την παραμικρή πρόθεση να σου τον
καταστήσω ως κάποιο μυστήριο, ούτως ή άλλως. Ωστόσο θα
πρέπει να σχημάτισες τη δική σου γνώμη. Λοιπόν, λάβε υπόψη
σου τα στοιχεία. Μικροκαμωμένες πατημασιές, δάκτυλα που
δεν φυλακίστηκαν ποτέ από παπούτσια, ξυπόλητος, ρόπαλο
με λίθινη κεφαλή, μεγάλη ευελιξία, μικρά δηλητηριασμένα
βέλη. Τι συμπεραίνεις από όλα αυτά;»
«Ένας άγριος!» αναφώνησα. «Ίσως ένας από εκείνους
τους Ινδούς που υπήρξαν συνεργάτες του Τζόναθαν Σμόλ.»
«Δύσκολα κάτι τέτοιο,» είπε. «Όταν αρχικά είδα ίχνη
περίεργων όπλων έτεινα να το σκεφθώ, όμως το αξιοσημείωτο
στυλ των πατημασιών με έκανε να αναθεωρήσω τις απόψεις
μου. Ορισμένους από τους κατοίκους της Ινδικής χερσονήσου

93
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

είναι μικρόσωμοι, αλλά κανείς τους δεν θα ‘χε αφήσει

παρόμοια ίχνη. Ο γνήσιος Ινδός έχει μακριά και λεπτά πόδια.
Οι Μωαμεθανοί που φορούν σανδάλια έχουν το μεγαλύτερο
δάκτυλο χώρια από τα υπόλοιπα επειδή το λουρί περνά
συνήθως ανάμεσα τους. Τα μικρά βέλη, επίσης, μπορούν να
ριχθούν με έναν και μόνο τρόπο. Προέρχονται από φυσητήρα.
Έτσι, λοιπόν, που θα βρούμε τον άγριο μας;»
«Στη Νότιο Αμερική,» τόλμησα.
Άπλωσε το χέρι του και κατέβασε έναν ογκώδη τόμο
από το ράφι.
«Πρόκειται για τον πρώτο τόμο ενός γεωγραφικού
λεξικού το οποίο βρίσκεται υπό έκδοση πλέον. Είναι δυνατόν
να θεωρηθεί ως η πλέον πρόσφατη έγκυρη πηγή. Τι έχουμε
εδώ; «Νήσοι Andaman, κείμενοι 578 χιλιόμετρα βόρεια της
Σουμάτρας, στον κόλπο της Βεγγάζης. Χμ! Χμ! Τι είναι όλα
αυτά; Υγρό κλίμα, κοραλλιογενείς ύφαλοι, καρχαρίες, λιμάνι
Μπλέρ, στρατόπεδο καταδίκων, Νήσος Ράτλαντ, λεύκες – Αχά
εδώ είμαστε! «Οι αυτόχθονες των Νήσων Andaman δύνανται
να διεκδικήσουν την διάκριση της πλέον μικρόσωμης φυλής
επί της γης, μολονότι ορισμένοι ανθρωπολόγοι προτιμούν
τους Βουσμάνους της Αφρικής, του Ινδιάνους Digger της
Αμερικής, και τους Terra Del Fuegians. Το μέσο ύψος τους είναι
περίπου κάτω του ενός μέτρου κι είκοσι εκατοστών, μολονότι
ενήλικες υπάρχει περίπτωση να βρεθούν οι οποίοι είναι ακόμη
πιο μικρόσωμοι. Αποτελούν έναν άγριο, σκυθρωπό κι
απόμακρο λαό, μολονότι είναι ικανοί να συνάψουν τις πλέον
αφοσιωμένες φιλίες όταν κερδισθεί η εμπιστοσύνη τους.
Έχε το στο νου σου, Γουώτσον. Τώρα, άκουσε κι αυτό.
«Από φυσικής άποψης είναι αποκρουστικοί, έχοντας
ευμεγέθη, δύσμορφα κεφάλια, μικρά άγρια μάτια, και
παραμορφωμένα χαρακτηριστικά. Τα πόδια τους και τα χέρια
τους, εντούτοις, είναι αξιοσημείωτα μικρά. Τόσο απείθαρχοι
και βίαιοι είναι, ώστε όλες οι προσπάθειες των Βρετανών
αξιωματικών να τους προσεγγίσουν απέτυχαν πλήρως.
Υπήρξαν πάντοτε ο τρόμος των ναυαγισμένων πληρωμάτων,
φονεύοντας τα πληρώματα με τα ρόπαλα τους που φέρουν

94
Arthur Conan Doyle

πέτρινες κεφαλές ή ρίχνοντας τους τα δηλητηριασμένα βέλη

τους. Οι συγκεκριμένες σφαγές σταθερά καταλήγουν σε ένα
κανιβαλικό γλέντι. Ωραίοι, συμπαθείς άνθρωποι, Γουώτσον!
Αν αυτός ο τύπος είχε αφεθεί στην τύχη του, η υπόθεση ίσως
να είχε λάβει μια περισσότερο φρικτή τροπή. Φαντάζομαι πως,
ακόμη κι όπως έχει, ο Τζόναθαν Σμολ θα έδινε πολλά για μην
τον χρησιμοποιήσει εξαρχής.»
«Όμως πως έφτασε να έχει έναν τόσο ιδιαίτερο
συνεργό?»
«Αχ, αυτό είναι κάτι για το οποίο δεν μπορώ να πω
τίποτα. Αφού, ωστόσο, είχαμε προσδιορίσει πως ο Σμολ είχε
έρθει από τα Andamans, δεν είναι και τόσο καλό το γεγονός
πως ο συγκεκριμένος νησιώτης είναι μαζί του. Δίχως
αμφιβολία θα τα μάθουμε όλα εν καιρώ. Κοίτα να δεις,
Γουώτσον· φαίνεσαι εντελώς αποκαμωμένος. Ξάπλωσε εδώ
στον καναπέ και προσπάθησε να κοιμηθείς.»
Πήρε το βιολί του από την γωνία, και καθώς ξάπλωσα
άρχισε να παίζει έναν απαλό, ονειρικό, μελωδικό σκοπό –δικό
του, αναμφίβολα, διότι είχε εξαίρετο ταλέντο στον
αυτοσχεδιασμό. Αμυδρά μου ήρθε στο μυαλό μια εικόνα των
λιανών χεριών του, του ενθουσιώδους πρόσωπου του και του
ανεβοκατεβάσματος του δοξαριού του. Έπειτα, ένοιωσα να
παρασύρομαι γαλήνια πάνω σε μια ήρεμη θάλασσα ήχου
μέχρι που βρέθηκα στην ονειροχώρα, με το γλυκό πρόσωπο
της Μαίρης Μόρσταν να με κοιτάζει.

95
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

Ένας σπασμένος κρίκος στην Αλυσίδα

Είχε πάει απομεσήμερο όταν ξύπνησα, ακμαίος κι

ανανεωμένος. Ο Σέρλοκ Χολμς καθόταν ακριβώς εκεί που τον
είχα αφήσει εκτός του ότι είχε αφήσει στην άκρη το βιολί του
κι ήταν βυθισμένος σε ένα βιβλίο. Με κοίταξε καθώς
ανασηκώθηκα, και πρόσεξα πως το πρόσωπο του ήταν
σκυθρωπό και προβληματισμένο.
«Κοιμήθηκες πολύ βαθιά,» είπε. «Φοβήθηκα πως η
κουβέντα μας θα σε ξυπνούσε.»
«Δεν άκουσα τίποτα,» απάντησα. «Είχες νεώτερα,
λοιπόν;»
«Δυστυχώς, όχι. Ομολογώ πως είμαι έκπληκτος και
απογοητευμένος. Ανέμενα κάτι συγκεκριμένο μέχρι αυτή την
ώρα. Ο Γουίγγινς πέρασε για να αναφέρει. Λέει πως δεν
υπάρχει ίχνος της Λάντσας. Ένα ενοχλητικό πισωγύρισμα,
γιατί κάθε ώρα έχει σημασία.»
«Μπορώ να κάνω κάτι; Είμαι απολύτως ξεκούραστος
τώρα, κι απολύτως έτοιμος για άλλη μια νύχτα
ξεπορτίσματος.
«Όχι· δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Μπορούμε
μόνο να περιμένουμε. Αν πάμε οι ίδιοι ίσως το μήνυμα να
έρθει κατά την απουσία μας και να προκληθεί επιπλέον
καθυστέρηση. Μπορείς να κάνεις ότι επιθυμείς, όμως εγώ
πρέπει να παραμείνω σε ετοιμότητα.»
«Τότε θα πεταχτώ μέχρι το Κάμπεργουέλ και θα
επισκεφθώ την κ. Σέσιλ Φόρεστερ. Μου το ζήτησε, χθες.»
«Την κ. Σέσιλ Φόρεστερ;» ρώτησε ο Χολμς με ένα
παιχνίδισμα χαμόγελου στα μάτια του.
«Μα, φυσικά και την δεσποινίδα Μόρσταν, επίσης.
Ανυπομονούσαν να ακούσουν τι συνέβη.»
«Στη θέση σου δε θα τους έλεγα πάρα πολλά,» είπε ο
Χολμς. «Μην εμπιστεύεσαι ποτέ απολύτως τις γυναίκες –
ακόμη και τις καλύτερες.»
Δεν στάθηκα να διαφωνήσω επί της βάρβαρης αυτής
αντίληψης.

96
Arthur Conan Doyle

«Θα γυρίσω πίσω σε μια δυο ώρες,» σχολίασα.

«Εντάξει! Καλή τύχη! Μα, λέω, αφού θα περάσεις το
ποτάμι αν μπορούσες να επέστρεφες τον Τόμπι, γιατί δεν
νομίζω πως είναι πιθανόν να τον χρησιμοποιήσουμε πλέον.»
Πήρα μαζί μου τον σκύλο όπως είπε και τον άφησα,
μαζί με μισή χρυσή λίρα, στο σπίτι του γέρο φυσιοδίφη στο
Πίντσιν Λέην. Στο Κάμπεργουέλ βρήκα την δεσποινίδα
Μόρσταν λιγάκι κουρασμένη μετά από τις νυχτερινές της
περιπέτειες αλλά ωστόσο πολύ πρόθυμη να ακούσει τα νέα. Η
κ. Φόρεστερ επίσης, ήταν όλο περιέργεια. Τους είπα όλα όσα
είχαμε κάνει, αποσιωπώντας, εντούτοις, τα πιο τρομαχτικά
μέρη της τραγωδίας. Οπότε μολονότι μίλησα για το θάνατο
του κ. Σόλτο, δεν ανέφερα τίποτα για τον ακριβή τρόπο και
την μέθοδο που ακολουθήθηκε. Παρά τις όσες παραλείψεις
μου, ωστόσο, ήταν αρκετό ώστε να τις ξαφνιάσει και να τις
καταπλήξει.
«Ένα ρομάντζο!» αναφώνησε η κ. Φόρεστερ. «Μια
πληγωμένη κυρία, μισό εκατομμύριο ενός θησαυρού, ένας
μαύρος κανίβαλος, κι ένας ξυλοπόδαρος κακοποιός.
Αντικαθιστούν τον παραδοσιακό δράκο ή τον σατανικό ερλ 7 !
Και δυο περιπλανώμενοι ιππότες έσπευσαν προς
βοήθεια,» πρόσθεσε η δεσποινίδα Μόρσταν με μια λαμπερή
ματιά προς το μέρος μου.
«Μα, Μαίρη, η τύχη σου εξαρτάται από το ζήτημα της
έρευνας. Δεν νομίζω πως είσαι τόσο αναστατωμένη όσο θα
‘πρεπε. Φαντάσου μονάχα πως θα είναι να είσαι τόσο πλούσια
και να έχεις τον κόσμο στα πόδια σου!»
Ένα φτερούγισμα χαράς βρήκε το δρόμο του προς την
καρδιά μου βλέποντας πως δεν έδειχνε κανένα ίχνος
ενθουσιασμού στην προοπτική. Αντιθέτως, έστριψε το
περήφανο κεφάλι της, λες και το θέμα να ήταν κάτι το οποίο
είχε ελάχιστη σημασία.
«Όμως ανησυχώ για τον κ. Θαντέους Σόλτο,» είπε.
«Τίποτα άλλο δεν έχει σημασία· όμως πιστεύω πως
συμπεριφέρθηκε εξαιρετικά ευγενικά και έντιμα καθ’όλη την

7 (Σ.τ.Μ.) – Earl – τιτλούχος με βαθμό μεταξύ μαρκησίου και υποκόμη

97
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

διάρκεια. Αποτελεί καθήκον μας να τον απαλλάξουμε από

αυτή την φοβερή κι αβάσιμη κατηγορία.»
Είχε βραδιάσει όταν άφησα στο Κάμπεργουέλ, και είχε
σκοτεινιάσει μέχρι την ώρα που έφτασα σπίτι. Το βιβλίο του
συντρόφου μου κι η πίπα του βρίσκονταν πάνω στην
πολυθρόνα, εκείνος όμως είχε εξαφανισθεί. Κοίταξα τριγύρω
με την ελπίδα πως θα έβλεπα κάποιο μήνυμα, όμως δεν
υπήρχε κανένα.
«Να υποθέσω πως ο κ. Σέρλοκ Χολμς βγήκε έξω,» είπα
στην κ. Χάντζσον καθώς ανέβηκε για να χαμηλώσει τα στόρια.
«Όχι, κύριε. Πήγε στο δωμάτιο του, κύριε. Ξέρετε,
κύριε,» χαμηλώνοντας την φωνή της σε έναν όλο σημασία
ψίθυρο, «φοβάμαι για την υγεία του.»
«Πως κι έτσι, κ. Χάντζσον;»
«Βασικά, είναι τόσο παράξενος, κύριε. Μόλις φύγατε
βημάτιζε και βημάτιζε, πάνω και κάτω, και πάνω και κάτω,
μέχρι που είχα κουραστεί από τον ήχο των βημάτων του.
Κατόπιν τον άκουσα να μιλάει στον εαυτό του και να
μουρμουρίζει, και κάθε φορά που το κουδούνι χτυπούσε
κατέβαινε στο κεφαλόσκαλο με ένα «Τι είναι, κ. Χάντζσον;»
Και τώρα έχει κλειστεί στο δωμάτιο του, μα τον ακούω να
βηματίζει συνέχεια όπως και πριν. Ελπίζω πως δεν θα
αρρωστήσει, κύριε. Τόλμησα να του πω κάτι για ένα
ηρεμιστικό φάρμακο, αλλά στράφηκε προς το μέρος μου,
κύριε, με ένα τέτοιο βλέμμα που δεν έχω ιδέα πως καν βγήκα
από το δωμάτιο.»
«Δεν πιστεύω πως έχετε κάποιο λόγο να ανησυχείτε κ.
Χάντζσον,» απάντησα. «Τον έχω δει ξανά σ’ αυτή την
κατάσταση και παλιότερα. Έχει κάποιο προβληματάκι στο
μυαλό του το οποίο τον εκνευρίζει.»
Προσπάθησα να μιλήσω με άνεση στην αξιέπαινη
σπιτονοικοκυρά μας, ωστόσο ήμουν κι εγώ κάπως ανήσυχος
όταν καθ’ όλη την μακριά νύχτα άκουγα ακόμη κατά
διαστήματα το μουντό ήχο του βηματισμού του, κι ήξερα πως
το ευφυές πνεύμα του ένοιωθε ενοχλημένο στην ακούσια
αδράνεια.

98
Arthur Conan Doyle

Την ώρα του πρωινού έδειχνε καταβεβλημένος και

τσακισμένος, με μια ιδέα πυρετώδους χροιάς στα μάγουλα
του.
«Θα εξαντληθείς όπως πας, γέρο,» σχολίασα. «Σε
άκουγα να πηγαινοέρχεσαι όλη νύχτα.»
«Όχι, δεν μπορούσα να κοιμηθώ,» απάντησε. «Αυτό το
κολασμένο πρόβλημα με κατατρώει. Πάει πολύ να μας
σταματά ένα τόσο μικρό εμπόδιο όταν όλα τα υπόλοιπα έχουν
υπερπηδηθεί. Γνωρίζω τους άντρες, την λάντσα, τα πάντα· κι
εντούτοις δεν έχω νέα τους. Έθεσα κι άλλες δυνάμεις επί το
έργο και χρησιμοποίησα κάθε δυνατό μέσο που είχα στη
διάθεση μου. Ολόκληρος ο ποταμός έχει ερευνηθεί σε κάθε
πλευρά, ωστόσο δεν υπάρχουν νεώτερα, ούτε έχει μάθει κάτι η
κ. Σμιθ για το σύζυγο της. Ενδεχομένως σύντομα θα
καταλήξω στο συμπέρασμα πως βύθισαν το σκάφος. Ωστόσο
υπάρχουν ενστάσεις έπ’ αυτού.»
«Είτε πως η κ. Σμιθ μας έβαλε σε λάθος διαδρομή.»
«Όχι, θεωρώ πως αυτό μπορεί να απορριφθεί. Έβαλα
να το ερευνήσουν, κι υπάρχει λάντσα αυτής της περιγραφής.»
«Θα υπήρχε περίπτωση να ‘χει ανέβει τον ποταμό;»
«Έχω λάβει υπόψη μου τη συγκεκριμένη πιθανότητα,
επίσης, και υπάρχει μια ομάδα έρευνας που θα ψάξει προς τα
πάνω ως το Ρίτσμοντ. Αν δεν υπάρξουν νεώτερα σήμερα θα
ξεκινήσω μόνος μου αύριο και θα ψάξω για τους άντρες αντί
του σκάφους. Αλλά σίγουρα, σίγουρα θα μάθουμε κάτι.»
Δεν μάθαμε, εντούτοις. Ούτε κουβέντα δεν έφτασε στ’
αυτιά μας από τον Γουίγκινς ή τους υπόλοιπους παράγοντες.
Υπήρξαν άρθρα στις περισσότερες από τις εφημερίδες επί της
τραγωδίας του Νόργουντ. Όλα εμφανίζονταν μάλλον εχθρικά
προς τον ατυχή Θαντέους Σόλτο. Δεν υπήρξαν νεώτερα
ευρήματα, εντούτοις, σε καμία τους, εκτός από το ότι η
προανάκριση θα ελάμβανε χώρα την επομένη. Πήγα μέχρι το
Καμπεργουέλ το απόγευμα για να αναφέρω την έλλειψη
αποτελεσμάτων στις κυρίες, και κατά την επιστροφή μου
βρήκα το Σέρλοκ Χολμς αποκαρδιωμένο και κάπως σκυθρωπό.
Μετά βίας απαντούσε στις ερωτήσεις μου και ασχολήθηκε όλο

99
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

το βράδυ με μια δυσνόητη χημική ανάλυση η οποία

περιελάμβανε αρκετή θέρμανση αποστακτήρων και διύλιση
αναθυμιάσεων, καταλήγοντας εν τέλει σε μια οσμή που
σχεδόν με έκανε να θέλω να φύγω από το διαμέρισμα. Ως τις
μικρές νυχτερινές ώρες άκουγα το τσούγκρισμα των
δοκιμαστικών σωλήνων το οποίο μου έλεγε πως ήταν ακόμη
απασχολημένος με το δύσοσμο πείραμα του.
Νωρίς την αυγή ξύπνησα απότομα και ξαφνιάστηκα
βρίσκοντας τον να στέκεται πλάι στο κρεβάτι μου, ντυμένο με
μια τραχιά ναυτική ένδυση που αποτελείτο από μια
πατατούκα κι ένα χοντροκομμένο κόκκινο φουλάρι γύρω από
το λαιμό του.

«Έφυγα για να κατέβω το ποτάμι, Γουώτσον,» είπε.

«Το στριφογυρνούσα στο μυαλό μου, και βλέπω μόνο ένα
τρόπο για να δοθεί λύση. Αξίζει να προσπαθήσω, όπως και να
‘χει.»
«Σίγουρα, δεν θέλεις να έρθω μαζί σου;» είπα εγώ.

100
Arthur Conan Doyle

«Όχι· θα είσαι πολύ πιο χρήσιμος αν παραμείνεις εδώ

ως εκπρόσωπος μου. Είμαι απρόθυμος στο να φύγω, γιατί
είναι πολύ πιθανό πως κάποιο μήνυμα ίσως να έρθει κατά τη
διάρκεια της ημέρας, μολονότι ο Γουίγκινς ήταν
αποκαρδιωμένος σχετικά με το θέμα χθες βράδυ. Θέλω να
ανοίξεις όλα τα σημειώματα και τα τηλεγραφήματα, και να
ενεργήσεις κατά την κρίση σου αν κάποια νέα προκύψουν. Να
βασισθώ πάνω σου;»
«Απολύτως.»
«Φοβάμαι πως δεν θα μπορέσεις να μου
τηλεγραφήσεις, μιας κι είναι δύσκολο να γνωρίζω που
ενδεχομένως να βρεθώ. Αν σταθώ τυχερός, ωστόσο, ίσως να
μη λείψω για πολύ. Θα βρω νεώτερα όποια κι αν είναι αυτά
πριν επιστρέψω.»
Δεν είχα καθόλου νέα του μέχρι και το πρωινό.
Ανοίγοντας την Standard, ωστόσο, ανακάλυψα πως υπήρχε
μια νεώτερη αναφορά σχετικά με την υπόθεση. Αναφορικά με
την τραγωδία του Άνω Νόργουντ [σχολίαζε] έχουμε λόγους να
πιστεύουμε πως το θέμα υπόσχεται να είναι ακόμη
περισσότερο σύνθετο και μυστηριώδες από όσο αρχικά
εικαζόταν. Νεώτερα στοιχεία απέδειξαν πως ήταν εντελώς
αδύνατο πως ο κ. Θαντέους Σόλτο θα μπορούσε να έχει με
οποιοδήποτε τρόπο εμπλακεί στην υπόθεση. Εκείνος κι η
οικονόμος, η κ. Μπέρνστοουν, αφέθηκαν ελεύθεροι χθες το
βράδυ. Πιστεύεται, ωστόσο, πως η αστυνομία έχει κάποιο
στοιχείο σχετικά με τους πραγματικούς ενόχους, και πως
υπόκειται σε έρευνα από τον Άθελνυ Τζόουνς, της Σκότλαντ
Γιάρντ, με το ξακουστό δυναμισμό και την σωφροσύνη του.
Περαιτέρω συλλήψεις αναμένονται από ώρα σ’ ώρα.
«Αρκετά ικανοποιητικό όπως πάει μέχρι στιγμής,»
σκέφθηκα. «Ο φίλος Σόλτο είναι ασφαλής, όπως και να ‘χει.
Αναρωτιέμαι ποιο ενδεχομένως να είναι το νεώτερο στοιχείο
μολονότι δείχνει να αποτελεί μια στερεότυπη αντιμετώπιση
όποτε η αστυνομία κάνει κάποια κουταμάρα.»
Πέταξα την εφημερίδα στο τραπέζι, αλλά εκείνη την
στιγμή το μάτι έπιασε μια αγγελία στην στήλη των

101
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

προσωπικών. Πήγαινε έτσι: ΑΠΩΛΕΣΘΕΝΤΕΣ – Δεδομένου

πως ο Μορντεκάϊ Σμιθ, βαρκάρης, κι ο γιος του Τζιμ άφησαν
την προβλήτα του Σμιθ περίπου στις τρεις την περασμένη
Τρίτη το πρωί με την ατμάκατο Χαραυγή, μαύρη με δυο
κόκκινες λωρίδες, φουγάρο μαύρο με λευκή ρίγα, το ποσό των
πέντε λιρών θα αποδοθεί σε όποιον προσφέρει πληροφορίες
στην κ. Σμιθ, στην προβλήτα Σμιθ, είτε στον αριθμό 221Β,
στην οδό Μπέϊκερ, σχετικά με την τοποθεσία του υπό
συζήτηση Μορντεκάϊ Σμιθ και της λάντσας Χαραυγή.
Επρόκειτο ξεκάθαρα για δουλειά του Χολμς. Η
διεύθυνση της οδού Μπέϊκερ αρκούσε για να το αποδείξει.
Μου φάνηκε σχετικά εφευρετικό επειδή ίσως να διαβαζόταν
από τους φυγάδες δίχως να το εκλάβουν ως κάτι περισσότερο
από την φυσιολογική ανησυχία της γυναίκας για τον
αγνοούμενο σύζυγο της.
Ήταν μια μακριά μέρα. Κάθε φορά που ένας χτύπος
ερχόταν από την πόρτα ή ένα κοφτό βήμα περνούσε στο
δρόμο, φανταζόμουν πως ήταν είτε ο Χολμς που επέστρεφε
είτε μια απάντηση στην αγγελία του. Επιχείρησα να διαβάσω,
όμως οι σκέψεις μου θα πλανιόντουσαν στην αλλόκοτη
υπόθεση μας και στο παράφωνο και κακοποιό δίδυμο τους
οποίους καταδιώκαμε. Θα μπορούσε να υπάρχει,
αναρωτήθηκα, κάποιο ριζικό σφάλμα στο συλλογισμό του
συντρόφου μου; Μήπως είχε υποπέσει σε κάποια τεράστια
αυταπάτη; Δεν υπήρχε περίπτωση πως το εύστροφο κι όλο
υποθέσεις μυαλό του να είχε χτίσει αυτή την αχαλίνωτη
θεωρία σε εσφαλμένες βάσεις; Δεν τον είχα δει να κάνει
λάθος, και όμως ακόμη κι ο πλέον οξύνους αναλυτής ίσως
περιστασιακά να πλανιόταν. Υπήρχε πιθανότητα, σκέφτηκα,
να υποπέσει σε πλάνη μέσω της υπερ-εκλέπτυνσης της
λογικής του —η προτίμηση του για μια δυσδιάκριτη και
παράδοξη εξήγηση όταν είχε μια απλούστερη και πλέον κοινή
εύκαιρη. Ωστόσο, από την άλλη πλευρά, είχα κι ο ίδιος δει τα
πειστήρια, και είχα ακούσει τα τεκμήρια των συμπερασμών
του. Όταν αναπολούσα την μακριά αλυσίδα των αλλόκοτων
περιστάσεων, πολλές από αυτές επουσιώδεις από μόνες τους

102
Arthur Conan Doyle

αλλά στο σύνολο τους δείχνοντας προς την ίδια κατεύθυνση,

δεν μπορούσα να αποκρύψω από τον εαυτό μου πως ακόμη κι
αν η εξήγηση του Χολμς ήταν εσφαλμένη η πραγματική
θεωρία έπρεπε να είναι εξίσου ακραία και εκπληκτική.
Στις τρεις το απόγευμα ακούστηκε ένα ηχηρό
κουδούνισμα από την πόρτα, μια αυταρχική φωνή στην
είσοδο, και, προς έκπληξη μου, ουδείς άλλος από τον κ.
Άθελνυ Τζόουνς συνοδεύθηκε σε εμένα. Εξαιρετικά
αλλαγμένος ήταν, ωστόσο, από τον απότομο και δεξιοτέχνη
διδάκτορα της κοινής λογικής που είχε αναλάβει την υπόθεση
με τέτοια αυτοπεποίθηση στο Άνω Νόργουντ. Η έκφραση του
ήταν βαριά, κι η συμπεριφορά του πειθήνια και μάλλον
μεταμελημένη.
«Καλημέρα, κύριε· καλημέρα,» είπε. «Ο κ. Σέρλοκ
Χολμς έχει βγει, όπως αντιλαμβάνομαι.»
«Ναι, και δεν γνωρίζω μετά βεβαιότητας το πότε θα
επιστρέψει. Μα ίσως θα θέλατε να περιμένετε. Πάρτε αυτή
την καρέκλα και δοκιμάστε ένα από τα πούρα αυτά.»
«Σας ευχαριστώ· δεν θα με πείραζε,» είπε,
σκουπίζοντας το πρόσωπο του με ένα κόκκινο φουλάρι.
«Και ένα ουίσκι με σόδα;»
«Καλά, μισό ποτήρι. Κάνει πολύ ζέστη αυτή την
περίοδο, κι έχω πολλά που με απασχολούν και με βασανίζουν.
Γνωρίζετε την θεωρία μου σχετικά με την υπόθεση του
Νόργουντ;»
«Θυμάμαι πως εκφράσατε κάποια.»
«Λοιπόν, υποχρεώθηκα να την αναθεωρήσω. Είχα το
δίχτυ μου τραβηγμένο σφιχτά γύρω από τον κ. Σόλτο, όταν
πουφ και βγήκε μέσα από μια τρύπα καταμεσής του.
Κατόρθωσε να αποδείξει ένα άλλοθι το οποίο ήταν ακλόνητο.
Από την ώρα που άφησε το δωμάτιο του αδελφού του δεν
έμεινε στιγμή απαρατήρητος από κάποιους. Έτσι δεν
μπορούσε να είναι εκείνος που σκαρφάλωσε πάνω από στέγες
και καταπακτές. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα σκοτεινή
υπόθεση και η επαγγελματική μου αναγνώριση διακυβεύεται.
Θα ήμουν ευγνώμων για κάποια βοήθεια.»

103
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

«Όλοι χρειαζόμαστε βοήθεια μερικές φορές,» είπα.

«Ο φίλος σας, ο κ. Σέρλοκ Χολμς, είναι υπέροχος
άνθρωπος, κύριε,» είπε με βραχνή κι εμπιστευτική φωνή.
«Πρόκειται για άνθρωπο αξεπέραστο. Γνώριζα πως ο
συγκεκριμένος νεαρός εμπλεκόταν σε αρκετές υποθέσεις, μα
ποτέ δεν συνάντησα υπόθεση επί της οποίας να μην μπορεί να
ρίξει κάποιο φως. Δεν έχει τυποποιημένες μεθόδους κι είναι
κομμάτι βιαστικός ίσως στο να κινείται αιφνίδια σε θεωρίες,
αλλά, γενικώς, πιστεύω πως θα γινόταν ένας πολλά
υποσχόμενος αξιωματικός, και δεν με νοιάζει ποιος το ξέρει.
Έλαβα ένα τηλεγράφημα από εκείνον σήμερα το πρωί, εκ του
οποίου αντιλαμβάνομαι πως έχει κάποια ένδειξη σχετικά με
την υπόθεση Σόλτο. Ορίστε το μήνυμα του.»
Έβγαλε το τηλεγράφημα από την τσέπη του και μου το
παρέδωσε. Είχε σημανθεί από το Πόπλαρ στις οχτώ η ώρα.

Πήγαινε στην οδό Μπέϊκερ αμέσως [έλεγε]. Αν δεν έχω

επιστρέψει, περίμενε με. Είμαι πολύ κοντά στα ίχνη της
συμμορίας Σόλτο. Μπορείς να μας ακολουθήσεις απόψε
αν θέλεις να βρίσκεσαι στον τερματισμό.

«Καλό ακούγεται. Προφανώς ξαναβρήκε την

μυρωδιά,» είπα.
«Αχά, τότε είχε σφάλει κι εκείνος επίσης,» αναφώνησε
ο τζόουνς με προφανή ικανοποίηση. «Ακόμη κι οι καλύτεροι
από μας παραπλανούνται μερικές φορές. Φυσικά ίσως να
αποδειχθεί λάθος όμως αποτελεί καθήκον μου ως όργανο του
νόμου να μην επιτρέψω στην ευκαιρία να ξεγλιστρήσει. Μα
κάποιος είναι στην πόρτα. Ίσως να είναι εκείνος.»
Ένα βαρύ βήμα ακούστηκε να ανεβαίνει τις σκάλες, με
ένα βαρύ αγκομαχητό σαν από κάποιον που είχε σοβαρότατη
ανάγκη να πάρει μια ανάσα. Στάθηκε μια δυο φορές, σαν η
ανάβαση να ήταν υπερβολική για αυτόν, μα τελικά πέρασε
την πόρτα μας κι εισήλθε. Το παρουσιαστικό του
ανταποκρινόταν στους ήχους τους οποίους είχαμε ακούσει.
Ήταν ένας ηλικιωμένος, ντυμένος με ναυτική περιβολή, με
μια παλιά πατατούκα κουμπωμένη ως το λαιμό. Η πλάτη του

104
Arthur Conan Doyle

ήταν κυρτωμένη τα γόνατα του έτρεμαν, και η ανάσα του

ήταν επώδυνα ασθματική. Καθώς έγερνε πάνω σε ένα παχύ
δρύινο ρόπαλο οι ώμοι του ανεβοκατέβαιναν από την
προσπάθεια να τραβήξει αέρα στα πνευμόνια του. Είχε ένα
χρωματιστό φουλάρι γύρω από το πηγούνι του, και ελάχιστα
διέκρινα το πρόσωπο του εκτός από ένα ζευγάρια έντονων
μαύρων ματιών, σκεπασμένων από θαμνώδη λευκά φρύδια
και μακριές γκρίζες φαβορίτες. Από κάθε άποψη μου έδωσε
την εντύπωση ενός αξιοσέβαστου καπετάνιου που είχε
περάσει χρόνους φτώχιας.
«Τι τρέχει, άνθρωπε μου;» ρώτησα.
Κοίταξε ολόγυρα του με τον αργό μεθοδικό τρόπο της
ηλικίας.
«Είναι ο κ. Σέρλοκ Χολμς εδώ;» είπε.
«Όχι· ωστόσο τον αντικαθιστώ. Μπορείς να μου
αναφέρεις κάθε μήνυμα που έχεις για εκείνον.»
«Έπρεπε να το αναφέρω στον ίδιο αυτοπροσώπως,»
είπε.
«Μα σου λέω πως τον αντικαθιστώ. Έχει να κάνει με
την βάρκα του Μορντεκάϊ Σμιθ;»
«Ναι. Γνωρίζω που βρίσκεται. Και γνωρίζω που
βρίσκονται οι άντρες που αναζητά. Και γνωρίζω που βρίσκεται
ο θησαυρός. Τα ξέρω όλα.»
«Τότε πες μου, και θα του τα μεταφέρω.»
«Σε εκείνον πρέπει να μιλήσω,» επανέλαβε με την
οξύθυμη επιμονή κάποιου πολύ γέρου.
«Τότε, θα πρέπει να τον περιμένεις.»
«Όχι· όχι· δεν θα χάσω μια ολόκληρη μέρα για να
ευχαριστήσω κανέναν. Αν ο κ. Χολμς δεν είναι εδώ, τότε ο κ.
Χολμς πρέπει να τα μάθει μόνος του. Δεν νοιάζομαι για το
βλέμμα κανενός σας, και δεν θα βγάλω λέξη.»
Σύρθηκε προς την πόρτα, μα ο Άθελνυ Τζόουνς μπήκε
μπροστά του.
«Στάσου μια στιγμή, φίλε μου,» είπε. «Έχεις
σημαντικές πληροφορίες, και δεν επιτρέπεται να φύγεις. Θα

105
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

σε κρατήσουμε είτε το θέλεις είτε όχι, ως ότου ο φίλος μας

επιστρέψει.»

Ο γέρος έκανε να τρέξει προς την πόρτα, μα, καθώς ο

Άθελνυ Τζόουνς έβαλε την φαρδιά πλάτη του πάνω της,
αναγνώρισε τη ματαιότητα της αντίστασης.
«Ωραία συμπεριφορά κι αυτή!» φώναξε, χτυπώντας το
ραβδί του. «Έρχομαι ‘δώ να συναντήσω ένα κύριο, κι εσείς οι
δυο, που ποτέ δεν ματα-είδα στην ζωή μου, μ’ αρπάζετε και
μου συμπεριφέρεστε μ’ αυτό τον τρόπο!»
«Δεν θα σου πέσει άσχημα,» είπα. «Θα σε
ανταμείψουμε για την απώλεια του χρόνου σου. Κάθισε εκεί
στον καναπέ, και δεν θα χρειαστεί να περιμένεις πολύ.»
Προχώρησε αρκετά βαρύθυμα και κάθισε με το
πρόσωπο του να αναπαύεται στα χέρια του. Ο Τζόουνς κι εγώ
συνεχίσαμε τα πούρα και την κουβέντα μας. Ξάφνου, όμως, η
φωνή του Χολμς επενέβη.
«Πιστεύω πως θα μπορούσατε να μου προσφέρετε κι
εμένα ένα πούρο,» είπε.

106
Arthur Conan Doyle

Και οι δυο μας ξαφνιαστήκαμε στις θέσεις μας. Εκεί

καθόταν ο Χολμς κοντά μας αποπνέοντας μια ήρεμη θυμηδία.
«Χολμς!» αναφώνησα. «Εσύ εδώ! Μα που είναι ο
γέρος;»

«Ορίστε ο γέρος,» είπε, κρατώντας τον σωρό των

λευκών μαλλιών. «Να ‘τος — περούκα, φαβορίτες, φρύδια, κι
όλα. Φαντάστηκα πως η μεταμφίεση μου ήταν καλή, αλλά
ούτε καν ανέμενα πως θα άντεχε μια τέτοια δοκιμασία.»
«Αχά, μπαγαπόντη!» φώναξε ο Τζόουνς, αφάνταστα
ικανοποιημένος. «Θα γινόσουν ηθοποιός και σπάνιος μάλιστα.
Είχες το κατάλληλο βήχα του πτωχοκομείου, και εκείνα τα
αδύναμα πόδια σου αξίζουν ένα δεκάλιρο τη βδομάδα. Νομίζω
πως γνώρισα την λάμψη του ματιού σου, όμως. Δεν μας
γλίτωσες τόσο εύκολα, ξέρεις.»
«Δούλεψα όλη μέρα υπό αυτήν την αμφίεση,» είπε,
ανάβοντας το πούρο του. «Βλέπετε, αρκετοί από τις
εγκληματικές τάξεις αρχίζουν να με γνωρίζουν — ιδιαίτερα
αφότου ο φίλος ανέλαβε να εκδώσει ορισμένες από τις
υποθέσεις μου: έτσι ώστε να μπορώ να βγω στο μονοπάτι του

107
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

πολέμου μόνο υπό κάποια απλοϊκή μεταμφίεση σαν κι αυτή.

Έλαβες το τηλεγράφημα μου;»
«Ναι· αυτό ήταν που μ’ έφερε εδώ.»
«Πως πάει η υπόθεση σου;»
«Όλα κατέληξαν στο κενό. Αναγκάστηκα να
απελευθερώσω δυο από τους κρατουμένους, και δεν υπάρχουν
αποδείξεις ενάντια στους άλλους δυο.»
«Δεν πειράζει. Θα σου προσφέρουμε δυο άλλους στη
θέση αυτών. Όμως πρέπει να τεθείς υπό τις διαταγές μου.
Μπορείς να λάβεις όλη την επίσημη αναγνώριση, αλλά θα
πρέπει να ενεργήσεις στα πλαίσια που θα σου υποδείξω.
Είμαστε σύμφωνοι;»
«Απολύτως, αν θα με βοηθήσεις με αυτούς τους
ανθρώπους.»
«Λοιπόν, τότε, καταρχήν θα ήθελα, ένα γρήγορο
αστυνομικό σκάφος — μια ατμάκατο — να βρίσκεται στο
Ουεστμίνστερ Σταίρς στις επτά.»
Εύκολα κανονίζεται. Πάντοτε υπάρχει ένα εκεί
τριγύρω, όμως μπορώ να πάω απέναντι και να το
εξασφαλίσω.»
«Τότε θα ήθελα δυο αφοσιωμένους άντρες σε
περίπτωση αντίστασης.»
Θα βρίσκονται δυο ή τρεις στο σκάφος. Τι άλλο;»
«Όταν πιάσουμε τους άντρες θα βρούμε τον θησαυρό.
Πιστεύω πως θα ευχαριστούσε ιδιαίτερα τον φίλο μου να
μεταφέρει το κουτί στην νεαρή δεσποινίδα στην οποία ο μισός
δικαιωματικά ανήκει. Ας είναι η πρώτη που θα το ανοίξει. Ε,
Γουώτσον;»
«Θα μου ήταν ιδιαιτέρως ευχάριστο.»
«Μια κάπως ασυνίθηστη διαδικασία,» είπε ο Τζόουνς,
κουνώντας το κεφάλι του. «Ωστόσο, η όλη κατάσταση ήταν
ασυνήθιστη, και υποθέτω πως πρέπει να κάνουμε τα στραβά
μάτια. Ο θησαυρός κατόπιν οφείλεται να παραδοθεί στις
αρχές μέχρι το πέρας της επίσημης έρευνας.»
«Φυσικά. Κανονίζεται εύκολα. Ένα ακόμη σημείο. Θα
ήθελα να πάρω μερικές λεπτομέρειες σχετικά με το ζήτημα

108
Arthur Conan Doyle

από τα χείλη του ίδιου του Τζόναθαν Σμολ. Ξέρεις μου αρέσει
να επεξεργάζομαι τις λεπτομέρειες των υποθέσεων μου. Δεν
υπάρχει αντίρρηση να έχω μια ανεπίσημη ανάκριση μαζί του,
είτε εδώ στο διαμέρισμα μου είτε κάπου αλλού, εφόσον θα
είναι επαρκώς φρουρούμενος;»
«Λοιπόν, είσαι ο άρχον της υπόθεσης. Δεν έχω καμία
απόδειξη ακόμη περί της ύπαρξης αυτού του Τζόναθαν Σμολ.
Ωστόσο, αν κατορθώσεις και τον πιάσεις, δεν βλέπω πως
μπορώ να σου αρνηθώ μια συζήτηση μαζί του.»
«Είναι κατανοητό, λοιπόν;»
«Απολύτως. Υπάρχει κάτι άλλο;»
«Μόνο το ότι επιμένω να δειπνήσεις μαζί μας. Θα είναι
έτοιμο σε μισή ώρα. Έχω στρείδια και κάνα δυο αγριόγαλους,
με μια μικρή επιλογή σε λευκά κρασιά. — Γουώτσον, δεν έχεις
γνωρίσει ακόμη τα προσόντα μου ως νοικοκύρη.»

109
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

Το τέλος του Νησιώτη

Το γεύμα μας υπήρξε ιδιαίτερα εύθυμο. Ο Χολμς
μιλούσε εξαιρετικά καλά όποτε το επέλεγε, κι εκείνο το βράδυ
το επέλεξε. Φαινόταν να βρίσκεται σε μια κατάσταση νευρικής
έξαρσης. Ποτέ δεν τον είχα δει τόσο πνευματώδη. Μίλησε σε
μια γοργή διαδοχή θεμάτων — για θαυμαστά θεατρικά, για τη
μεσαιωνική αγγειοπλαστική, για τα βιολιά Στραντιβάριους,
για το Βουδισμό στην Κεϋλάνη, και για τα πολεμικά πλοία του
μέλλοντος —χειριζόμενος καθένα τους σαν να είχε διεξάγει
κάποια ειδική μελέτη επί του θέματος. Το έξυπνο χιούμορ του
χαρακτήρισε την αντίδραση από την βαθιά του κατάθλιψη
των περασμένων ημερών. Ο Άθελνυ Τζόουνς αποδείχθηκε ως
ιδιαίτερα κοινωνικό πνεύμα κατά της ώρες της χαλάρωσης του
και αντιμετώπισε το γεύμα με τον αέρα ενός bon vivant. Από
πλευράς μου, ένοιωσα περιχαρής στη σκέψη πως πλησιάζαμε
στο τέλος της αποστολής μας, και άρπαξα κάτι από την
ευθυμία του Χολμς. Κανείς μας δεν έκανε νύξη κατά τη
διάρκεια του δείπνου στην αφορμή που μας είχε φέρει κοντά.
Όταν το τραπεζομάντιλο καθάρισε ο Χολμς κοίταξε το
ρολόι του και γέμισε τρία ποτήρια με πόρτο.
«Ένα τσούγκρισμα,» είπε, «στην επιτυχία της μικρής
μας επιχείρησης. Και τώρα είναι ώρα να αναχωρούμε. Έχεις
κάποιο πιστόλι Γουώτσον;»
«Έχω το παλιό μου υπηρεσιακό περίστροφο στο
γραφείο μου.»
«Καλά θα κάνεις να το πάρεις, λοιπόν. Είναι καλό να
είσαι προετοιμασμένος. Βλέπω πως η άμαξα είναι στην πόρτα.
Την κάλεσα για τις έξι και μισή.»
Είχε πάει λίγο μετά τις επτά όταν φτάσαμε στην
προβλήτα Ουεστμίνστερ και βρήκαμε την λάντσα να μας
περιμένει. Ο Χολμς την κοίταξε επικριτικά.
«Υπάρχει κάτι να υποδεικνύει πως πρόκειται περί
αστυνομικού σκάφους;»
«Ναι, αυτή η πράσινη λάμπα στο πλάι.»
«Τότε βγάλτε τη.»

110
Arthur Conan Doyle

Η μικρή αλλαγή έγινε, ανεβήκαμε πάνω, και τα

σχοινιά λύθηκαν. Ο Τζόουνς, ο Χολμς, κι εγώ καθίσαμε στην
πρύμνη. Υπήρχε ένας άντρας στο τιμόνι, ένας για να
φροντίζει τις μηχανές, και δυο γεροδεμένοι επιθεωρητές
μπροστά.
«Για πού;» ρώτησε ο Τζόουνς.
«Στον Πύργο. Πες τους να σταματήσουν απέναντι από
τη μάντρα του Τζάκομπσον.»
Το σκάφος ήταν προφανώς ιδιαίτερα γρήγορο.
Ξεχυθήκαμε μέσα από τις μακριές σειρές των φορτωμένων
φορτηγίδων λες κι ήταν σταθμευμένες. Ο Χολμς χαμογέλασε
από ικανοποίηση καθώς προφθάσαμε μια ποταμίσια
ατμάκατο και την αφήσαμε πίσω μας.
«Θα πρέπει να είμαστε σε θέση να προλάβουμε τα
πάντα στο ποτάμι,» είπε.
«Βασικά, όχι ιδιαίτερα. Όμως δεν υπάρχουν και πολλές
λάντσες που να μας ξεπερνούν.»
«Θα χρειαστεί να φτάσουμε τη Χαραυγή, και έχει τη
φήμη πως είναι ταχύτατη. Θα σου πω πως έχει η ιστορία,
Γουώτσον. Θα θυμάσαι πόσο ενοχλημένος ήμουν μένοντας
κολλημένος από ένα τόσο μικρό πράγμα;»
«Ναι.»
«Λοιπόν, επέτρεψα στο μυαλό μου μια σχολαστική
ανάπαυλα βυθιζόμενος σε μια χημική ανάλυση. Ένας από
τους σπουδαιότερους πολιτικούς μας έχει πει πως
οποιαδήποτε ευκαιρία εργασίας αποτελεί την καλύτερη
ανάπαυση. Έτσι έχει. Όταν είχα επιτύχει να διαλύσω τον
υδρογονάνθρακα στον οποίο εργαζόμουν, επέστρεψα στο
πρόβλημα μου σχετικά με τους Σόλτο, και σκέφτηκα το όλο
ζήτημα από την αρχή. Τα αγόρια μου είχαν ανέβει και κατέβει
το ποτάμι δίχως αποτέλεσμα. Η λάντσα δεν βρισκόταν σε
καμιά προβλήτα ή αποβάθρα, ούτε είχε επιστρέψει. Πάλι δεν
θα ήταν δυνατόν να έχει βυθισθεί για να κρύψει τα ίχνη τους,
μολονότι παρέμενε ως μια πιθανή υπόθεση αν όλα
αποτύγχαναν. Γνώριζα πως εκείνος ο άντρας, ο Σμολ, έχει ένα
κάποιο βαθμό πανουργίας, μα δεν τον θεωρούσα ικανό για

111
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

οτιδήποτε υπό την φύση της εκλεπτυσμένης φινέτσας. Η

οποία κι αποτελεί συνήθως αποτέλεσμα ανώτερης παιδείας.
Τότε συλλογίστηκα πως αφού ήταν βέβαιο πως βρισκόταν στο
Λονδίνο αρκετό καιρό —καθώς είχαμε αποδείξεις πως
διατηρούσε μια διαρκή παρακολούθηση της Οικίας Πόντιτσέρι
— δύσκολα θα μπορούσε να φύγει αιφνίδια, αλλά θα
χρειαζόταν κάποιο χρόνο, έστω κι αν ήταν μια μέρα, για να
κανονίσει τις υποθέσεις του. Έτσι είχε η ισορροπία των
πιθανοτήτων, όπως και να ‘ναι.»
«Μου φαίνεται κάπως αδύναμη,» είπα· «είναι
πιθανότερο να είχε κανονίσει τις υποθέσεις του πριν καν
ξεκινήσει την επιχείρηση του.»
«Όχι, δυσκολεύομαι να το πιστέψω. Το λημέρι του θα
ήταν υπερβολικά πολύτιμο καταφύγιο σε περίπτωση ανάγκης
ώστε να το παρατήσει μέχρι να βεβαιωθεί πως θα τα έβγαζε
πέρα δίχως αυτό. Ωστόσο μια δεύτερη σκέψη πέρασε από το
μυαλό μου. Ο Τζόναθαν Σμολ θα ‘πρεπε να έχει νοιώσει πως η
ιδιόρρυθμη εμφάνιση του συντρόφου του, όσο κι αν τον είχε
μεταμφιέσει, θα έδινε το έρεισμα για κουτσομπολιά, και
πιθανόν να συνδεόταν με την τραγωδία του Νόργουντ. Ήταν
αρκετά έξυπνος για να το καταλάβει. Είχε ξεκινήσει από το
αρχηγείο τους υπό την κάλυψη του σκοταδιού, και θα ήθελε
να επιστρέψει πριν να φωτίσει για τα καλά. Λοιπόν, ήταν
περασμένες τρεις, σύμφωνα με την κ. Σμιθ, όταν πήραν το
σκάφος. Θα είχε φωτίσει αρκετά, κι ο κόσμος θα άρχισε να
βγαίνει σε καμιά ώρα ή κάπου εκεί. Συνεπώς,
επιχειρηματολόγησα, δεν έφτασαν πολύ μακριά. Πλήρωσαν
τον Σμιθ γενναία για να κρατήσει την γλώσσα του,
φυλάσωντας την λάντσα για την τελική τους απόδραση, και
επέστρεψαν βιαστικά στα διαμερίσματα τους με το κουτί του
θησαυρού. Σε κάνα δυο νύχτες, όταν θα είχαν μπορέσει να
δουν την κατεύθυνση των εφημερίδων, κι αν υπήρχε κάποια
υποψία, να έφθαναν υπό την κάλυψη του σκοταδιού σε κάποιο
καράβι στο Γκρέιβσεντ ή μακρύτερα, όπου δίχως αμφιβολία θα
είχαν κανονίσει να ταξιδέψουν προς την Αμερική ή τις
αποικίες.»

112
Arthur Conan Doyle

«Μα η λάντσα; Δεν μπορούσαν να την έχουν πάρει στο

μέρος διαμονής τους.»
«Ακριβώς. Σκέφτηκα πως η Λάντσα δεν θα ‘πρεπε να
‘ναι πολύ μακριά παρά την αφάνεια της. Κατόπιν έβαλα τον
εαυτό μου στη θέση του Σμολ και το κοίταξα όπως ένας
άνθρωπος των δυνατοτήτων του θα έκανε. Πιθανόν να
θεωρούσε πως το να έστελνε πίσω την Λάντσα ή να την
κρατούσε σε κάποια αποβάθρα θα έκανε την καταδίωξη
εύκολη αν η αστυνομία τύχαινε και έβρισκε τα ίχνη του. Πως,
τότε, μπορούσε να κρύψει την λάντσα και να την έχει ευχερή
όταν υπήρχε ανάγκη; Αναρωτήθηκε τι έκανα ο ίδιος αν ήμουν
στη θέση του. Σκέφτηκα τον μοναδικό τρόπο να το κάνει. Ίσως
να παρέδιδα την λάντσα σε κάποιο κατασκευαστή ή
επισκευαστή, με εντολές να κάνει μια στοιχειώδη αλλαγή
πάνω της. Θα τραβιόταν τότε στο υπόστεγο ή το προαύλιο του,
κι έτσι θα ήταν αποτελεσματικά κρυμμένη, ενώ συγχρόνως θα
μπορούσε να την έχει σε λίγες ώρες.»
«Δείχνει αρκετά απλό.»
«Αυτά είναι και τα τόσο απλά πράγματα τα οποία
είναι εξαιρετικά επιρρεπή στο να παραβλεφθούν. Ωστόσο,
αποφάσισα να δράσω βάση της ιδέας. Ξεκίνησα αμέσως με
αυτή την αθώα ναυτική αμφίεση και ρώτησα σε όλες τις
μάντρες κατηφορίζοντας το ποτάμι. Μηδέν στα δεκαπέντε,
αλλά στο δέκατο-έκτο —του Τζέικομπσον— έμαθα πως η
Χαραυγή τους είχε παραδοθεί πριν δυο μέρες από ένα
ξυλοπόδαρο άντρα, με κάποιες ασήμαντες οδηγίες ως προς το
πηδάλιο του σκάφους. ‘Δεν τρέχει τίποτα με το πηδάλιο του,’
είπε ο επιστάτης. ’Εκεί είναι ακουμπισμένη, με τις κόκκινες
ρίγες.’ Τη στιγμή εκείνη εμφανίστηκε ποιος άλλος παρά ο
Μορντεκάι Σμιθ, ο χαμένος ιδιοκτήτης. Έδειχνε μάλλον να
κλίνει προς το ποτό. Δεν θα τον γνώριζα, φυσικά, αν δεν είχε
βροντοφωνάξει το όνομα του και το όνομα της λάντσας του.
‘Την θέλω απόψε στις οχτώ,» είπε, — ‘οχτώ ακριβώς,
φροντίστε, γιατί έχω δυο κύριους που δεν θα θέλουν να
περιμένουν.’ Τον είχαν προφανώς πληρώσει γενναία, γιατί
ήταν γεμάτος χρήμα, και πετούσε σελήνια προς τους εργάτες.

113
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

Τον ακολούθησα κάποια απόσταση, αλλά μαζεύτηκε σε

κάποιο καπηλειό· έτσι επέστρεψα στην μάντρα, και,
τυχαίνοντας να συναντήσω ένα από τα αγόρια μου στο δρόμο,
τον τοποθέτησα σαν φύλακα στην λάντσα. Θα παραμείνει
κοντά στην όχθη και θα κουνήσει το μαντήλι του προς το
μέρος όταν ξεκινήσουν. Θα παραμείνουμε μακρύτερα στην
κοίτη, και θα είναι περίεργο να μην πιάσουμε άντρες, και
θησαυρό.»
«Τα σχεδίασες όλα πολύ τακτικά, ασχέτως του αν οι
σωστοί άντρες ή όχι,» είπε ο Τζόουνς· «όμως αν η υπόθεση
ήταν στα χέρια μου θα είχα βάλει μια ομάδα αστυνομικών
στην μάντρα του Τζείκομπσον και θα τους συνελάμβανα όταν
θα κατηφόριζαν.»
«Κάτι που δεν θα γινόταν ποτέ. Αυτός ο άνθρωπος ο
Σμολ είναι ένας πολύ σχολαστικός τύπος. Θα στείλει κάποιο
ανιχνευτή νωρίτερα, κι αν κάτι τον κάνει καχύποπτο θα
παραμείνει μαζεμένος για άλλη μια βδομάδα.»
«Μα θα μπορούσες να ακολουθήσεις τον Μορντεκάι
Σμιθ, και έτσι να σε οδηγούσε στο κρησφύγετο,» είπα.
«Στην περίπτωση αυτή θα είχα χαραμίσει την μέρα
μου. Θα στοιχημάτιζα εκατό προς ένα ενάντια στο να γνωρίζει
ο Μορντεκάι Σμιθ που μένουν. Εφόσον έχει ποτό και καλή
πληρωμή, γιατί θα ‘πρεπε να κάνει ερωτήσεις; Του στέλνουν
μηνύματα τι να κάνει. Όχι, σκέφτηκα κάθε άλλη πιθανή
πορεία, κι αυτή ήταν η καλύτερη.»
Καθώς η συζήτηση συνεχιζόταν είχαμε περάσει γοργά
όλες τις γέφυρες που εκτείνονταν πάνω από τον Τάμεση.
Καθώς περάσαμε την Πόλη οι τελευταίες ακτίνες του ήλιου
προσέδιδαν μια χρυσή αντανάκλαση στο σταυρό της κορυφής
του Αγίου Παύλου. Είχε πέσει ήδη το μισόφωτο πριν φτάσουμε
τον Πύργο.
«Αυτή είναι η μάντρα του Τζέικομπσον,» είπε ο Χολμς,
υποδεικνύοντας μια σειρά ιστίων και άρμενων προς τη μεριά
του Σάρρεϋ. «Πλεύστε αργά πάνω και κάτω υπό την κάλυψη
αυτή της αλυσίδας φορτηγίδων.» Έβγαλε ένα ζευγάρι κιάλια
από την τσέπη του και παρατήρησε για λίγη ώρα την όχθη.

114
Arthur Conan Doyle

«Βλέπω το φρουρό μου στη θέση του,» σχολίασε,» αλλά ούτε

ίχνος από το μαντήλι.»
«Τι λες να πάμε λίγο παρακάτω και να μείνουμε εκεί
περιμένοντας τους,» είπε ανυπόμονα ο Τζόουνς.
Ήμασταν όλοι ανυπόμονοι εκείνη την στιγμή, ακόμη
κι ο αστυνομικός και οι θερμαστές, οι οποίοι είχαν μια αμυδρή
ιδέα του τι συνέβαινε.
«Δεν έχουμε δικαίωμα να θεωρήσουμε τίποτα
δεδομένο,» απάντησε ο Χολμς. «Είναι βέβαιο δέκα προς ένα
πως θα κατέβουν το ποτάμι, όμως δεν μπορούμε να είμαστε
σίγουροι. Από αυτό το σημείο βλέπουμε την είσοδο της
μάντρας, και δύσκολα μπορούν να μας δουν. Θα είναι ξάστερη
νύχτα και άπλετα φωτισμένη. Οφείλουμε να μείνουμε εδώ
που είμαστε. Δείτε πως ο κόσμος μαζεύεται εκεί κάνω από την
λάμπα.»
«Έρχονται από την δουλειά στην μάντρα.»
«Ύποπτοι μπαγαπόντηδες, όμως υποθέτω πως
καθένας τους έχει κάποια αθάνατη φλόγα κρυμμένη μέσα
του. Ούτε που θα το συλλογιζόσουν, έτσι που τους βλέπεις.
Δεν υπάρχει δυνατότητα να γνωρίζεις εκ των προτέρων
σχετικά. Παράδοξο αίνιγμα που είναι ο άνθρωπος!»
«Κάποιος τον απεκάλεσε ψυχή συγκαλυμμένη σε
ζώο,» πρότεινα.
«Ο Γουίνγουντ Ρηντ έχει δίκιο επί του θέματος,» είπε ο
Χολμς. «Σχολιάζει πως, ενώ ο ανεξάρτητος άνθρωπος είναι
ένας ανεξήγητος γρίφος, στο σύνολο του μεταβάλλεται σε
μαθηματική βεβαιότητα. Δεν μπορείς, παραδείγματος χάριν,
ποτέ να προβλέπεις τι κάθε άνθρωπος μπορεί να κάνει, αλλά
μπορείς με ακρίβεια τι θα καταφέρει μια ποσοστιαία ομάδα.
Τα άτομα διαφέρουν, όμως τα ποσοστά παραμένουν σταθερά.
Έτσι λέει ο στατιστικός. Μα βλέπω ένα μαντήλι; Σίγουρα
υπάρχει ένα λευκό πετάρισμα αντίκρυ.»
«Ναι, είναι ο μικρός σου,» αναφώνησα. «Τον βλέπω
ξεκάθαρα.»
«Και να κι η Χαραυγή,» φώναξε ο Χολμς, «και τρέχει
σαν το διάολο! Πρόσω ολοταχώς, μηχανικέ. Ακολούθησε την

115
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

λάντσα με το κίτρινο φως. Μα τους ουρανούς, δεν θα με

συγχωρήσω αν καταφέρει να μας ξεγλιστρήσει!»
Είχε γλιστρήσει αθέατη από την έξοδο της μάντρας
και περάσει δυο τρία μικρά σκάφη, έτσι που είχε πιάσει καλή
ταχύτητα μέχρι να τη δούμε. Τώρα, πέταγε κατεβαίνοντας την
κοίτη, κοντά στην όχθη, ταξιδεύοντας με φοβερή ταχύτητα. Ο
Τζόουνς την κοίταξε σοβαρά και κούνησε το κεφάλι του.

«Είναι πολύ γρήγορη,» είπε. «Αμφιβάλω αν την

προλάβουμε.»
«Πρέπει να την προλάβουμε!» φώναξε ο Χολμς μέσα
απ’ τα δόντια του. «Φουλάρετε το θερμαστές! Κάντε το να
δώσει ότι μπορεί! Ακόμη κι αν χρειαστεί να κάψουμε το
σκάφος για να τους πιάσουμε!»
Βρισκόμασταν στο κατόπι της πλέον. Οι λέβητες
μούγκριζαν, και οι πανίσχυρες μηχανές σφύριζαν και
χτυπούσαν σαν μια πελώρια μεταλλική καρδιά. Η αιχμηρή,
κοφτή πλώρη έσχιζε το στάσιμο ποταμίσιο νερό κι έστελνε δυο
κύματα που εξαπλώνονταν δεξιά κι αριστερά μας. Με κάθε

116
Arthur Conan Doyle

παλμό των μηχανών εκτινασσόμασταν και ανατριχιάζαμε

σαν κάτι ζωντανό. Μια μεγάλη κίτρινη λάμπα στην πλώρη
μας έριχνε ένα μακρύ, τρεμάμενο κώνο από φως μπροστά
μας. Ίσια εμπρός μια σκοτεινή σκιά πάνω στο νερό μας
έδειχνε που βρισκόταν η Χαραυγή, και το ξεδίπλωμα του
λευκού αφρού πίσω της φανέρωνε τον ρυθμό με τον οποίο
ταξίδευε. Προσπερνούσαμε ταχύτατα μαούνες, ατμόπλοια,
εμπορικά, μέσα κι έξω, πίσω από το ένα και γύρω από το
άλλο. Φωνές μας χαιρέτισαν μέσα από το σκοτάδι, μα ακόμη η
Χαραυγή έτρεχε σαν αστραπή, κι ακόμη ακολουθούσαμε από
κοντά τα ίχνη της.
«Ρίξτε κι άλλο, άντρες, ρίξτε κι άλλο!» φώναξε ο
Χολμς, κοιτώντας προς το μηχανοστάσιο, ενώ μια αγριεμένη
λάμψη από κάτω έπεφτε πάνω στο ανυπόμονο, αετήσιο
πρόσωπο του. «Δώστε και την παραμικρή πίεση που
μπορείτε.»
«Νομίζω πως κάτι κάναμε,» είπε ο Τζόουνς με τα
μάτια του στη Χαραυγή.
«Είμαι βέβαιος,» είπα εγώ. «Θα την προφτάσουμε σε
λίγα λεπτά.»
Εκείνη τη στιγμή, ωστόσο, όπως τα κανόνισε η κακή
μας τύχη, ένα ρυμουλκό με τρεις μαούνες στην σειρά μπήκαν
ανάμεσα μας. Μόνο από ένα απότομο κόψιμο του πηδαλίου
καταφέραμε να αποφύγουμε την σύγκρουση, και πριν
μπορέσουμε να τους περάσουμε και να συνεχίσουμε το δρόμο
μας η Χαραυγή είχε κερδίσει κάπου άλλα διακόσια μέτρα.
Έπλεε σταθερά, ωστόσο, σε καλή θέα, και το μουντό, αβέβαιο
μισόφωτο ξεκαθάριζε σε μια καθάρια ξάστερη νύχτα. Οι
λέβητες μας ήταν πιεσμένοι στα όρια τους, και το λεπτό
σκάφος τρανταζόταν κι έτριζε με την αγριεμένη ορμή που μας
έσπρωχνε. Είχαμε περάσει βιαστικά την ποταμολίμνη, το
λιμάνι της Δυτικής Ινδίας, κατεβήκαμε το μακρύ κόλπο του
Ντέπτφορντ, και πάλι πίσω πάνω περνώντας την Νήσο των
Σκύλων. Το θαμπό περίγραμμα εμπρός μας ξεκαθάρισε πλέον
στην αέρινη Χαραυγή. Ο Τζόουνς έστρεψε το φανάρι μας
πάνω της ώστε να βλέπουμε τις φιγούρες πάνω της. Ένας

117
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

άντρας στεκόταν στην πλώρη, με κάτι μαύρο ανάμεσα στα

πόδια του, πάνω στο οποίο ήταν σκυμμένος. Πλάι του
αναπαυόταν μια σκούρα μάζα, κάτι που έμοιαζε με σκύλο της
Νέας Γης. Το αγόρι κρατούσε τη λαγουδέρα ενώ ενάντια στην
κόκκινη ανταύγεια από τον κλίβανο έβλεπα το γερο Σμιθ
γυμνό ως τη μέση, να φτυαρίζει κάρβουνα σα να παιζόταν η
ζωή του. Ίσως να είχαν κάποιες αμφιβολίες αρχικά σχετικά με
το αν πράγματι τους καταδιώκαμε, όμως πλέον καθώς
ακολουθούσαμε κάθε στροφή και κάθε γύρισμα που έκαναν
δεν ετίθετο κανένα ζήτημα. Στο Γρήνουιτς βρισκόμασταν
κάπου τριακόσια βήματα πίσω τους. Στο Μπλακγουώλ δεν θα
ήμασταν περισσότερο από διακόσια πενήντα. Είχα ταξιδέψει
με πολλά πλάσματα σε πολλές χώρες κατά την διάρκεια της
ποικίλης καριέρας, μα ποτέ κάποιο σπορ δεν μου χάρισε μια
τόσο έντονη έξαψη όσο αυτό το ξέφρενο, γοργό
ανθρωποκυνηγητό μέσα στον Τάμεση. Σταθερά
τραβηχτήκαμε πλησιέστερα τους, μέτρο το μέτρο. Στη σιωπή
της νύχτας ακούγαμε το ξεφύσημα και τα τριζοβολήματα της
μηχανής τους. Ο άντρα στην πλώρη ακόμη σκυμμένος πάνω
στο κατάστρωμα, με τα χέρια να κινούνται σα να ήταν
απασχολημένος, ενώ που και που θα κοίταζε πάνω και θα
μετρούσε με μια ματιά την απόσταση που μας χώριζε. Όλο και
κοντύτερα. Ο Τζόουνς τους φώναξε να σταματήσουν. Δεν
βρισκόμασταν περισσότερο από τέσσερα μήκη σκάφους πίσω
τους, και τα δυο σκάφη πέταγαν σε έναν τρομερό ρυθμό.
Επρόκειτο για μια καθαρή καμπή του ποταμού, με το
Μπάρκινγκ Λέβελ επί της μιας πλευράς και το μελαγχολικό
Πλάμστεντ Μάρσης επί της άλλης. Στο κάλεσμα μας ο άντρας
στην πλώρη τινάχτηκε πάνω και κούνησε τις σφιγμένες του
γροθιές προς το μέρος μας, βρίζοντας τους πάντες με μια
ψηλή, τσακισμένη φωνή. Ήταν ένας καλού μεγέθους, δυνατός
άντρας, και καθώς στεκόταν στητός με τα πόδια απλωμένα
διέκρινα πως από το μηρό και κάτω υπήρχε μόνο ένα ξύλινο
κολόβωμα επί της αριστερής πλευράς. Στο ήχο των στριγκών,
θυμωμένων κραυγών του, υπήρξε κάποια κίνηση από τον
άμορφο σωρό πάνω στο κατάστρωμα. Ίσιωσε σε ένα

118
Arthur Conan Doyle

μικρόσωμο μαύρο άντρα —τον μικρότερα που είχε δει ποτέ—

με ένα μεγάλο, παραμορφωμένο κεφάλι και μια θημωνιά από
ανακατεμένα, ξεχτένιστα μαλλιά. Ο Χολμς είχε ήδη τραβήξει
το περίστροφο του, κι εγώ τίναξα έξω το δικό μου στη θέα του
αγρίου, παραμορφωμένου πλάσματος. Ήταν τυλιγμένος με
κάποιου είδους μαύρης χλαίνης ή κουβέρτας, η οποία άφηνε
μόνο το πρόσωπο του εκτεθειμένο, όμως αυτό το πρόσωπο
αρκούσε για να δώσει σε κάποιον μια άγρυπνη νύχτα. Ποτέ
μου δεν αντίκρισα χαρακτηριστικά τόσο βαθιά σημαδεμένα
από θηριωδία και μοχθηρία. Τα μικρά του μάτια έλαμπαν και
φλέγονταν από ένα ζοφερό φως, και τα χοντρά του χείλη ήταν
τραβηγμένα πίσω από τα δόντια του. Τα οποία χαμογελούσαν
και κροτάλισαν με μια μερικώς ζωώδη οργή.
«Πυροβόλησε αν σηκώσει το χέρι του,» είπε ο Χολμς
ήρεμα.

Βρισκόμασταν σε απόσταση ενός μήκους σκάφους

πλέον, και σχεδόν σε απόσταση αγγίγματος από το θήραμα
μας. Έβλεπα τους δυο τους πλέον καθώς στέκονταν, το λευκό

119
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

άντρα με τα απλωμένα πόδια, στριγκλίζοντας κατάρες και τον

ανίερο νάνο με το απεχθές πρόσωπο, και τα δυνατά κίτρινα
δόντια να τρίζουν προς το μέρος μας στο φως της λάμπας.
Ήταν καλό το ότι είχαμε μια τόσο καθαρή άποψη του.
Ακόμη και καθώς κοιτάζαμε τράβηξε απότομα έξω από το
σκέπασμα του ένα κοντό, στρογγυλό κομμάτι ξύλου, σα
σχολικό χάρακα, και το ‘χωσε στα χείλη του. Τα πιστόλια μας
ήχησαν συγχρόνως. Στριφογύρισε, τίναξε τα χέρια του πάνω
και, με ένα είδος πνιχτού βήχα, έπεσε με το πλάι μες την
κοίτη. Πρόλαβα και έριξα μια ματιά επί των δηλητηριωδών,
απειλητικών ματιών του καταμεσής του λευκού στροβίλου
των νερών. Την ίδια στιγμή ο ξυλοπόδαρος ρίχτηκε πάνω στη
λαγουδέρα και την κατέβασε έτσι ώστε το πλοίο έβαλε πλώρη
για τη νότια όχθη, ενώ εμείς προσπεράσαμε την πρύμνη του,
μόλις λίγα μέτρα μακρύτερα. Είχαμε στραφεί κι ήμασταν πίσω
του στην στιγμή, όμως είχε φτάσει ήδη στην όχθη. Επρόκειτο
για ένα τραχύ και ερημικό μέρος, όπου το φεγγάρι λαμπύριζε
πάνω από μια πλατιά έκταση βαλτώδους γης, με λίμνες
στάσιμου νερού και κοίτες φθίνουσας βλάστησης. Η λάντσα,
με ένα μουντό βρόντο, ανέβηκε πάνω στη λασπώδη όχθη, με
την πλώρη της στον αέρα και την πρύμνη της να γεμίζει νερό.
Ο φυγάς τινάχτηκε έξω, αλλά το κολόβωμα του στη στιγμή
βυθίστηκε καθ’όλο το μήκος του μέσα στο μουλιασμένο
έδαφος. Μάταια αγωνίστηκε και πάλεψε. Ούτε ένα βήμα δεν
μπορούσε να κάνει είτε μπρος είτε πίσω. Φώναξε με ανήμπορη
οργή και κλώτσησε μανιασμένα τη λάσπη με το άλλο του
πόδι, αλλά τα τινάγματα του μονάχα έχωναν το ξύλινο πόδι
βαθύτερα μέσα στην όχθη. Όταν φέραμε τη λάντσα μας στο
πλάι ήταν τόσο γερά αγκυρωμένος ώστε μόνο πετώντας την
άκρη ενός σκοινιού γύρω από τους ώμους του μπορέσαμε να
τον τραβήξουμε και να τον σύρουμε, σαν κάποιο μοχθηρό
ψάρι, στο πλάι μας. Οι δυο Σμιθ, πατέρας και γιος, κάθονταν
σκυθρωπά στην λάντσα τους αλλά ανέβηκαν στο σκάφος μας
αρκετά πειθήνια όταν διατάχθηκαν. Τραβήξαμε τη Χαραυγή
και τη δέσαμε στην πρύμνη μας. Ένα συμπαγές σιδερένιο
κουτί Ινδικής κατασκευής βρισκόταν πάνω στο κατάστρωμα.

120
Arthur Conan Doyle

Αυτό, δεν ετίθετο ζήτημα, ήταν το ίδιο το οποίο περιείχε τον

κακορίζικο θησαυρό των Σόλτο. Δεν υπήρχε κλειδί, αλλά είχε
σημαντικό βάρος, έτσι το μεταφέραμε προσεκτικά στην μικρή
μας καμπίνα. Καθώς βάλαμε πλώρη προς τα πάνω στην κοίτη
ξανά, φωτίσαμε με τα φανάρια μας προς κάθε κατεύθυνση,
όμως δεν υπήρχε ίχνος του Νησιώτη. Κάπου στην μαύρη
λάσπη στον πάτο του Τάμεση αναπαύονται τα οστά εκείνου
του παράξενου ταξιδιώτη στις ακτές μας.

«Δες εδώ,» είπε ο Χολμς, δείχνοντας το ξύλινο

κουβούσι. «Μόλις και μετά βίας προλάβαμε με τα πιστόλια
μας.» Εκεί, μετά βεβαιότητας, μόλις πίσω από το σημείο που
στεκόμασταν, είχε καρφωθεί ένα από εκείνα τα δολοφονικά
βέλη τα οποία γνωρίζαμε τόσο καλά. Θα έπρεπε να είχε
περάσει ανάμεσα μας την στιγμή που πυροβολήσαμε. Ο
Χολμς χαμογέλασε σε αυτό κι ανασήκωσε τους ώμους του
κατά τον άνετο τρόπο του, όμως ομολογώ πως με αρρώστησε
να σκέφτομαι το φρικτό θάνατο που είχε περάσει τόσο κοντά
μας αυτή τη νύχτα.

121
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

Ο Σπουδαίος Θησαυρός του Άνγκρα

Ο αιχμάλωτος μας καθόταν στην καμπίνα απέναντι

στο σιδερένιο κουτί για το οποίο είχε κάνει τόσο πολλά και
περίμενε τόσο πολύ να αποκτήσει. Ήταν ένας ηλιοκαμένος
τύπος με ριψοκίνδυνα μάτια, με ένα δίκτυο από αυλακιές και
ρυτίδες επί των εβένινων χαρακτηριστικών του, τα οποία
μιλούσαν για μια σκληρή, υπαίθρια ζωή. Υπήρχε μια μοναδική
προεξοχή γύρω από το γενειοφόρο σαγόνι του η οποία
επισήμαινε άνθρωπο που δεν αποτρεπόταν από τον σκοπό
του. Η ηλικία του ίσως να ήταν πενήντα ή κάπου εκεί, γιατί τα
μαύρα, σγουρά του μαλλιά ήταν πυκνά χρωματισμένα με
τούφες γκρίζου. Το πρόσωπο του σε ηρεμία δεν ήταν
δυσάρεστο, μολονότι τα βαριά φρύδια του και το επιθετικό του
σαγόνι του προσέδιδαν, όπως είχα δει πρόσφατα, μια τρομερή
έκφραση όταν γέμιζαν με θυμό. Καθόταν τώρα με τα δεμένα
από χειροπέδες χέρια του πάνω στην ποδιά του, και το κεφάλι
βυθισμένο στο στήθος του, καθώς κοίταζε με τα έντονα,
γυαλιστερά μάτια του προς το κουτί που είχε αποτελέσει την
αφορμή των (ill-doing - ???). Μου δινόταν η εντύπωση πως

122
Arthur Conan Doyle

υπήρχε περισσότερο θλίψη παρά θυμός στην παγερή και

συγκρατημένη μορφή του. Κάποια στιγμή με κοίταξε με μια
λάμψη από κάτι που έμοιαζε με χιούμορ στα μάτια του.
«Λοιπόν, Τζόναθαν Σμολ,» είπε ο Χολμς, ανάβοντας
ένα πούρο. «Λυπάμαι που κατέληξε έτσι.»
«Κι εγώ το ίδιο, κύριε,» απάντησε ειλικρινά. «Δεν
πιστεύω πως θα γλιτώσω από αυτή την ιστορία. Σας δίνω το
λόγο μου πάνω στο καλό βιβλίο πως ποτέ δεν σήκωσα χέρι
ενάντια στον κ. Σόλτο. Ήταν εκείνο το μικρόσωμο κολασμένο
σκυλί· ο Τόνγκα, εκείνος του ‘ριξε ένα από τα καταραμένα
βέλη του. Δεν πήρα μέρος σ’ αυτό, κύριε. Ήμουν τόσο
θλιμμένος σα να ‘ταν συγγενής εξ αίματος. Μαστίγωσα τον
μικρό διάβολο με την άκρη του σκοινιού για αυτό, αλλά είχε
γίνει, και δε μπορούσα να το ξεκάνω πάλι.»
«Πάρε ένα πούρο,» είπε ο Χολμς· «και καλά θα κάνεις
να πιεις μια γουλιά από το φλασκί μου, γιατί είσαι πολύ
μουσκεμένος. Πως περίμενες από ένα τόσο μικρό κι αδύναμο
άνθρωπο όπως αυτός ο μαύρος τύπος να υπερνικήσει τον κ.
Σόλτο και να τον κρατήσει ώσπου να σκαρφαλώσεις το
σκοινί;»
«Φαίνεται να γνωρίζετε πολλά σχετικά λες και
βρισκόσασταν εκεί, κύριε. Η αλήθεια είναι πως έλπιζα να βρω
το δωμάτιο άδειο. Γνώριζα τις συνήθειες της οικίας αρκετά
καλά, και ήταν η ώρα που ο κ. Σόλτο συνήθως κατέβαινε για
το δείπνο του. Δε θα κρατήσω κανένα μυστικό σχετικά με την
υπόθεση. Η καλύτερη υπεράσπιση που μπορώ να έχω είναι
μόνο και μόνο η αλήθεια. Τώρα, αν επρόκειτο για το γέρο
ταγματάρχη θα τον είχα κρεμάσει ελαφρά τη καρδία. Δεν θα
είχα σκεφθεί περισσότερο το να τον μαχαιρώσω από το να
καπνίσω αυτό το πούρο. Όμως είναι καταραμένα σκληρό που
έπρεπε να καθυστερήσω εξαιτίας του νεαρού Σόλτο, με τον
οποίο δεν είχα καμία διαφωνία για οτιδήποτε.»
«Είστε υπό την εποπτεία του κ. Άθελνυ Τζόουνς, της
Σκότλαντ Γιάρντ. Θα σας μεταφέρει στο διαμέρισμα μου, και
εγώ θα σας ζητήσω μια ειλικρινή κατάθεση του ζητήματος. Θα
πρέπει να αποκαλύψετε τα πάντα, γιατί αν το κάνετε ελπίζω

123
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

πως θα μπορέσω να σας φανώ χρήσιμος. Πιστεύω πως μπορώ

να αποδείξω ότι το δηλητήριο ενεργεί τόσο γρήγορα ώστε ο
άντρας ήταν νεκρός πριν καν φτάσετε στο δωμάτιο.»
«Έτσι ήταν, κύριε. Ποτέ μου δεν πήρα τέτοια τρομάρα
στην ζωή μου όπως όταν τον είδα να μου χαμογελά με το
κεφάλι του στον ώμο καθώς σκαρφάλωσα μέσα από το
παράθυρο. Αρκετά με ταρακούνησε, κύριε. Θα είχα σχεδόν
σκοτώσει τον Τόνγκα αν δεν την είχε κοπάναγε. Έτσι έφτασε
να αφήσει το μπαστούνι του, και μερικά από τα βέλη του
επίσης, όπως μου είπε, το οποίο τολμώ να πω συνέβαλε στο να
σας βάλει στα ίχνη μας· μολονότι πως συνεχίσατε είναι κάτι
που δεν μπορώ να καταλάβω. Δεν αισθάνομαι καθόλου κακία
ενάντια σας για αυτό. Όμως όντως δείχνει πολύ αλλόκοτο,»
πρόσθεσε με ένα πικρό χαμόγελο, «πως εγώ, που έχω μια
δίκαιη απαίτηση σε μισό εκατομμύριο χρημάτων, να περάσω
το πρώτο μισό της ζωής μου χτίζοντας ένα κυματοθραύστη
στα Andamans, και πιθανότατα να περάσω το άλλο μισό
σκάβοντας αποχετεύσεις στο Ντάρτμουρ. Ήταν κακή η μέρα
όταν έριξα τα μάτια μου πάνω στον έμπορο Αχμέτ και
μπλέχτηκα με τον Θησαυρό του Άνγκρα, ο οποίος ποτέ δεν
έφερε άλλο τίποτα παρά κατάρα στον άνθρωπο που άνηκε. Σε
εκείνον έφερε το φόνο, στον Ταγματάρχη Σόλτο έφερε τον
φόβο και την ενοχή, για μένα προόριζε σκλαβιά εφ’ όρου
ζωής.»
Εκείνη τη στιγμή ο Άθελνυ Τζόουνς έχωσε το φαρδύ
του πρόσωπο και τους γεμάτους του ώμους στη μικροσκοπική
καμπίνα.
«Μια ωραία οικογενειακή συγκέντρωση,» σχολίασε.
«Πιστεύω πως θα πάρω μια γουλιά από εκείνο το φλασκί,
Χολμς. Βασικά, νομίζω πως μπορούμε να συγχαρούμε ο ένας
τον άλλο. Κρίμα που δεν πιάσαμε τον άλλο ζωντανό, αλλά δεν
υπήρχε επιλογή. Οφείλω να πω, Χολμς, πως πρέπει να
ομολογήσεις ότι την ξάκρισες σχετικά καλά. Ήταν το μόνο
που μπορούσαμε να κάνουμε για να μην την
αναποδογυρίσουμε.»

124
Arthur Conan Doyle

«Τέλος καλό όλα καλά,» είπε ο Χολμς. «Όμως σίγουρα

δεν γνώριζα πως η Χαραυγή ήταν ένα τέτοιο κλίπερ.»
«Ο Σμιθ λέει πως είναι μια από τις ταχύτερες λάντσες
στον ποταμό, και πως αν είχε άλλον έναν άντρα να τον βοηθά
με τις μηχανές δεν τους είχαμε προλάβει ποτέ. Ορκίζεται πως
δεν ξέρει τίποτα για την υπόθεση του Νόργουντ.»
«Ούτε κι ήξερε,» φώναξε ο κρατούμενος μας—«ούτε
λέξη. Επέλεξα τη λάντσα επειδή άκουσα πως ήταν ταχύτατη.
Δεν του είπαμε τίποτα· όμως τον πληρώσαμε καλά, κι
επρόκειτο να πάρει κάτι γενναίο αν φτάναμε στο σκάφος μας,
το Εσμεράλδα, στο Γκρέιβσεντ, που μπαρκάρει με προορισμό
για τις Βραζιλίες.»
«Λοιπόν, αν δεν έχει κάνει κανένα κακό, θα
φροντίσουμε κανένα κακό να μην τον βρει. Αν κι είμαστε
γρήγοροι στο να πιάνουμε τους ανθρώπους μας, δεν είμαστε
τόσο γρήγοροι στο να τους καταδικάζουμε.» Ήταν
διασκεδαστικό να προσέχω πως ο μεγαλόσχημος Τζόουνς είχε
ήδη αρχίσει να δίνει στον εαυτό του αέρα επί της επιτυχίας της
σύλληψης. Από το ελαφρύ χαμόγελο το οποίο παιχνίδισε στο
πρόσωπο του Σέρλοκ Χολμς, έβλεπα πως το λογύδριο δεν είχε
χαθεί πάνω του.
«Θα είμαστε στη Γέφυρα Βόξολ σύντομα,» είπε ο
Τζόουνς, «και θα σας κατεβάσουμε Δρ. Γουώτσον, με το κουτί
του θησαυρού. Δεν χρειάζεται να σας πω ότι παίρνω μεγάλη
ευθύνη απάνω μου κάνοντας το. Είναι ιδιαίτερα ασύνηθες,
αλλά φυσικά μια συμφωνία είναι πάντοτε συμφωνία. Οφείλω,
ωστόσο, ως ζήτημα καθήκοντος, να στείλω έναν επιθεωρητή
μαζί σας, αφότου έχετε ένα τόσο πολύτιμο φορτίο. Θα
οδηγήσετε εσείς, αναμφίβολα;»
«Μάλιστα, θα οδηγήσω.»
«Είναι κρίμα που δεν υπάρχει κλειδί, ώστε να κάνουμε
πρώτα μια καταγραφή. Θα πρέπει να το σπάσετε. Που είναι το
κλειδί, άνθρωπε μου;»
«Στον πάτο του ποταμού,» είπε ο Σμολ κοφτά.
«Χμ! Δεν υπήρχε λόγος να μας βάλεις σε άσκοπες
φασαρίες, Είχαμε αρκετή δουλειά ήδη με εσένα. Ωστόσο,

125
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

Γιατρέ, δεν χρειάζεται να σε προειδοποιήσω να είσαι

προσεκτικός. Φέρε το κουτί πίσω μαζί σου στα διαμερίσματα
της οδού Μπέϊκερ. Θα μας βρεις εκεί, καθοδόν για το τμήμα.»
Με κατέβασαν στο Βόξολ με το βαρύ σιδερένιο κουτί,
και με ένα ντόμπρο, καλοσυνάτο επιθεωρητή ως συνοδό μου.
Ένα τέταρτο της ώρας οδήγηση μας έφερε στης κ. Σέσιλ
Φόρεστερ. Η υπηρέτρια έδειξε έκπληκτη σε έναν τόσο
αργοπορημένο επισκέπτη. Η κ. Σέσιλ Φόρεστερ είχε βγει έξω
για το βράδυ, μας εξήγησε, και πιθανό να επέστρεφε πολύ
αργά. Η δεσποινίδα Μόρσταν, ωστόσο, βρισκόταν, στο
καθιστικό, έτσι στο καθιστικό πήγα, με το κουτί ανά χείρας,
αφήνοντας τον εξυπηρετικό επιθεωρητή στην άμαξα.
Ήταν καθισμένη πλάι στο ανοικτό παράθυρο, ντυμένη
με κάποιου είδους διάφανο ύφασμα, με μια ιδέα από άλικο στο
λαιμό και στη μέση. Το απαλό φως μια σκιασμένης λάμπας
έπεφτε πάνω της καθώς έγερνε πίσω στη καλαμένια
πολυθρόνα, παίζοντας πάνω από το γλυκά σοβαρό πρόσωπο
της, και χρωματίζοντας με μια αμυδρή, μεταλλική γυαλάδα
τις πλούσιες μπούκλες των πληθωρικών μαλλιών της. Ένα
λευκό μπράτσο και χέρι ήταν πεσμένο στο πλάι της καρέκλας,
κι όλη της η στάση και η μορφή μιλούσε για μια βαθιά
μελαγχολία. Στον ήχο των βημάτων μου τινάχτηκε στα πόδια
της, ωστόσο, κι ένα ελαφρύ κοκκίνισμα έκπληξης κι
ευχαρίστησης χρωμάτισε τα χλωμά της μάγουλα.
«Άκουσα μια άμαξα να ανηφορίζει,» είπε. «Σκέφτηκα
πως η κ. Φόρεστερ είχε επιστρέψει πολύ νωρίς, όμως ούτε που
διανοήθηκα πως μπορεί να ήσουν εσύ. Τι νέα μου έφερες;»
«Έφερα κάτι καλύτερο από νέα,» είπε, αφήνοντας το
κιβώτιο πάνω στο τραπέζι και μιλώντας πρόσχαρα και ζωηρά,
μολονότι η καρδιά μου ήταν βαριά μέσα μου. «Σου έφερα κάτι
το οποίο αξίζει όλα τα νέα του κόσμου. Σου έφερα μια
περιουσία.»
Εκείνη κοίταξε το σιδερένιο κιβώτιο.
«Πρόκειται για το θησαυρό τότε;» ρώτησε αρκετά
ψύχραιμα.

126
Arthur Conan Doyle

«Ναι, αυτό είναι ο σπουδαίος θησαυρός του Άνγκρα.

Μισός από αυτόν είναι δικός σου και μισός του Θαντέους
Σόλτο. Θα έχετε κάπου από διακόσιες χιλιάδες ο καθένας.
Σκέψου το! Ένα ετήσιο εισόδημα δέκα χιλιάδων λιρών. Θα
υπάρχουν ελάχιστες πλουσιότερες νεαρές κυρίες στην Αγγλία.
Δεν είναι υπέροχο;»
Πιστεύω πως πρέπει μάλλον να είχα προσποιηθεί
υπερβολικά την ευχαρίστηση μου, και πως εντόπισε ένα κενό
στα συγχαρητήρια μου, γιατί είδα τα φρύδια της να
ανασηκώνονται λιγάκι, και με κοίταξε περίεργα.
«Αν τα έχω,» είπε, «το οφείλω σε σένα.»
«Όχι, όχι,» απάντησα, «όχι σε μένα αλλά στο φίλο μου
το Σέρλοκ Χολμς. Με όλη την θέληση του κόσμου, δεν θα είχα
ποτέ ακολουθήσει ένα στοιχείο που εξάντλησε ακόμη και την
αναλυτική ευφυΐα του. Όπως είχε, λίγο έλειψε να το χάσουμε
την τελευταία στιγμή.»
«Παρακαλώ κάθισε και πες τα μου όλα σχετικά, Δρ.
Γουώτσον,» είπε εκείνη.
Αφηγήθηκα σύντομα ότι είχε συμβεί από την
τελευταία φορά που την είδα. Την νέα μέθοδο έρευνας του
Χολμς, την ανακάλυψη της Χαραυγής, την εμφάνιση του
Άθελνυ Τζόουνς, την αποστολή μας το βράδυ, και το άγριο
κυνηγητό στον Τάμεση. Άκουγε με μισάνοιχτα χείλη και
λαμπερά μάτια στο ρεσιτάλ των περιπετειών μας. Όταν
μίλησα για το βέλος το όποιο τόσο λίγο έλειψε να μας
χτυπήσει, χλόμιασε τόσο που φοβήθηκα πως επρόκειτο να
λιποθυμήσει.
«Δεν είναι τίποτα,» είπε καθώς έτρεξα να της βάλω
λίγο νερό. «Είμαι και πάλι καλά. Αναστατώθηκα ακούγοντας
πως έθεσα τους φίλους μου σε ένα τόσο φριχτό κίνδυνο.»
«Τελείωσαν όλα,» απάντησα. «Δεν ήταν τίποτα. Δεν
θα σου πω άλλες καταθλιπτικές λεπτομέρειες. Ας στραφούμε
σε κάτι ελαφρύτερο. Ορίστε ο θησαυρός. Τι θα ήταν πιο
ευχάριστο από αυτό; Πήρα άδεια να τον φέρω μαζί μου,
σκεπτόμενος πως θα σε ενδιέφερε να είσαι η πρώτη που θα
τον έβλεπε.»

127
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

«Θα μου ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον,» είπε εκείνη.

Δεν υπήρχε διόλου προθυμία στην φωνή της, ωστόσο. Είχε
θεωρήσει αναμφίβολα, πως ίσως να έδειχνε αγενές εκ μέρους
της να είναι αδιάφορη προς το έπαθλο το οποίο είχε κοστίσει
τόσο πολλά για να κερδισθεί.
«Τι όμορφο κουτί!» είπε σκύβοντας από πάνω του.
«Είναι Ινδική δουλειά, να υποθέσω;»
«Ναι· πρόκειται για μεταλλοτεχνία της Μπενάρες.»
«Και τόσο βαρύ!» αναφώνησε, επιχειρώντας να το
σηκώσει. «Το κουτί από μόνο του θα πρέπει να έχει κάποια
αξία. Που είναι το κλειδί;»
«Ο Σμολ το πέταξε στον Τάμεση,» απάντησα. «Θα
πρέπει να δανειστώ το σκάλευθρο της κ. Φόρεστερ.»
Υπήρχε εμπρός ένα παχύ και πλατύ μάνδαλο,
διαμορφωμένο στην εικόνα ενός καθιστού Βούδα. Κάτω από
αυτό έχωσα την άκρη του σκάλευθρου και το έστρεψα προς τα
έξω σαν μοχλό. Το μάνδαλο έσπασε με ένα δυνατό ήχο. Με
τρεμάμενα χέρια άνοιξα το καπάκι. Και οι δυο σταθήκαμε
παρατηρώντας έκπληκτοι. Το κουτί ήταν άδειο!
Δεν υπήρχε απορία γιατί ήταν βαρύ. Η
σιδηροκατασκευή ήταν περί τα δυο τρίτα της ίντσας σε πάχος
ολόγυρα. Ήταν συμπαγές, καλοφτιαγμένο και ατόφιο, σαν
κουτί κατασκευασμένο για να μεταφέρεις αντικείμενα
μεγάλης αξίας, αλλά ούτε ίχνος ούτε ένα ψήγμα μετάλλου ή
κοσμήματος δεν υπήρχε εντός του. Ήταν απολύτως και
εντελώς άδειο.
«Ο θησαυρός χάθηκε,» είπε η δεσποινίδα Μόρσταν
ήρεμα.
Καθώς άκουσα τα λόγια της και συνειδητοποίησα τι
σήμαιναν, μια μεγάλη σκιά φάνηκε να περνά από την ψυχή
μου. Δεν ήξερα πόσο αυτό ο θησαυρός του Άνγκρα με είχε
καταβάλει μέχρι τώρα που είχε τελικά εξαφανιστεί. Ήταν
εγωιστικό, αναμφίβολα, δόλιο, λάθος, αλλά δεν μπορούσα να
αντιληφθώ τίποτα εκτός του ότι το χρυσό φράγμα είχε χαθεί
μεταξύ μας.

128
Arthur Conan Doyle

«Δόξασοι ο Θεός!» Αναφώνησα από το βάθος της

καρδιάς μου.

Με κοίταξε με ένα σύντομο, απορημένο χαμόγελο.

«Γιατί το λες αυτό;» ρώτησε.
«Επειδή πλέον είσαι εντός των δυνατοτήτων μου
ξανά,» είπα, παίρνοντας το χέρι της. Δεν το τράβηξε. «Επειδή
σε αγαπώ, Μαίρη, όσο ειλικρινά όσο μπορεί ένας άντρας να
αγαπήσει μια γυναίκα. Επειδή αυτός ο θησαυρός, αυτά τα
πλούτη σφράγιζαν τα χείλη μου. Τώρα που χάθηκαν μπορώ
να σου πω πόσο σε αγαπώ. Για αυτό και είπα, ‘Δόξασοι ο
Θεός,’»
«Τότε κι εγώ λέω ‘Δόξασοι ο Θεός,’ επίσης,» ψιθύρισε
καθώς τραβήχτηκε πλάι μου.
Όποιος κι αν είχε χάσει ένα θησαυρό, ήξερα πως
εκείνο το βράδυ εγώ είχα κερδίσει έναν.

129
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

Η Παράξενη Ιστορία του Τζόναθαν Σμολ

Εξαιρετικά υπομονετικός άνθρωπος ήταν εκείνος ο
επιθεωρητής στην άμαξα, γιατί η ώρα είχε περάσει πριν πάω
να τον συναντήσω. Το πρόσωπο του συννέφιασε ολόκληρο
όταν του έδειξα το άδειο κιβώτιο.
«Πάει η αμοιβή!» είπε βαρύθυμα. «Εκεί που δεν
υπάρχει χρήμα δεν υπάρχει πληρωμή. Η αποψινή δουλειά θα
άξιζε από ένα δεκάρι στο Σαμ Μπράουν και σε μένα αν ο
θησαυρός ήταν εκεί.»
«Ο κ. Θαντέους Σόλτο είναι πλούσιος,» είπα· «θα
φροντίσει να αμειφθείτε, είτε με θησαυρό είτε άνευ.»
Ο επιθεωρητής κούνησε το κεφάλι του
αποκαρδιωμένα, ωστόσο.
«Είναι άσχημη δουλειά,» επανέλαβε· «και το ίδιο θα
σκεφτεί κι ο κ. Άθελνυ Τζόουνς.»
Η πρόβλεψη του αποδείχτηκε σωστή, γιατί ο ντετέκτιβ
έδειξε χαμένος αρκετά όταν έφτασα στην οδό Μπέϊκερ και του
έδειξα το άδειο κουτί. Είχαν μόλις φτάσει, ο Χολμς, ο
κρατούμενος, κι εκείνος, γιατί είχαν αλλάξει τα σχέδια τους
ώστε να αναφέρουν στο τμήμα καθοδόν. Ο σύντροφος μου
τεμπέλιαζε στην πολυθρόνα του με τη συνήθη απαθή του
έκφραση, ενώ ο Σμολ καθόταν αδιάφορα απέναντι του με το
ξύλινο πόδι του μαζεμένο πάνω από το γερό. Καθώς επέδειξα
το άδειο κουτί έγειρε πίσω στην πολυθρόνα του και γέλασε
δυνατά.
«Αυτή είναι δική σου δουλειά, Σμολ,» είπε ο Άθελνυ
Τζόουνς θυμωμένα.
«Ναι, τον έκρυψα εκεί που ποτέ δεν βάλετε χέρι πάνω
του,» αναφώνησε θριαμβευτικά. «Είναι ο θησαυρός μου, κι αν
δεν μπορώ να έχω τη λεία μου θα φροντίζω πολύ καλά να μην
την έχει κανείς. Σας λέω πως κανείς ζωντανός δεν έχει
δικαίωμα πάνω του, εκτός από τους τρεις άντρες που
βρίσκονται στο στρατόπεδο κατάδικων στα Andaman κι από
εμένα. Γνωρίζω τώρα πως δεν μπορώ να τον χρησιμοποιήσω,
και γνωρίζω πως ούτε κι εκείνοι. Ενεργούσα καθ’όλη τη

130
Arthur Conan Doyle

διάρκεια τόσο για εκείνους όσο και για εμένα. Ήταν ανέκαθεν
το σημάδι των τεσσάρων για όλους μας. Λοιπόν, γνωρίζω θα
με προτιμούσαν να κάνω ότι ακριβώς έκανα, και να πετάξω το
θησαυρό στον Τάμεση από το να τον αφήσω σε φίλους και
συγγενείς του Σόλτο ή του Μόρσταν. Δεν ήταν για να τους
κάνουμε πλούσιους αυτό που κάναμε στον Αχμέτ. Θα βρείτε
το θησαυρό εκεί που είναι το κλειδί κι εκεί που βρίσκεται ο
μικρός Τόνγκα. Όταν είδα πως η λάντσα σας θα μας
πρόφταινε, έβαλα τη λεία σε ασφαλές μέρος. Δεν υπάρχουν
ρούπιες για σας σε τούτο το ταξίδι.»
«Μας κοροϊδεύεις, Σμολ,» είπε ο Άθελνυ Τζόουνς
αυστηρά· «αν ήθελες να πετάξεις τον θησαυρό στον Τάμεση
θα σου ήταν ευκολότερο να είχες πετάξει το κουτί και όλα τα
άλλα.»
«Ευκολότερο για μένα να το πετάξω κι ευκολότερα για
σας να βρείτε,» απάντησε με ένα δαιμόνιο, πλάγιο βλέμμα. «Ο
άντρας που ήταν έξυπνος αρκετά για να με εντοπίσει είναι
αρκετά έξυπνος για να ψαρέψει ένα σιδερένιο κουτί από τον
πάτο ενός ποταμού. Τώρα που είναι σκορπισμένα για πάνω
από πέντε μίλια ή κάπου τόσο, ίσως να αποβεί δυσκολότερη
δουλειά. Μου πήγε η καρδιά να το κάνω όμως. Είχα
μισοτρελαθεί όταν μας προλάβατε. Ωστόσο, δεν υπάρχει
θλίψη επ’ αυτού. Είχα τα πάνω μου στην ζωή μου, και είχα τα
κάτω μου, όμως έμαθα να μην κλαίω πάνω από το χυμένο
γάλα.»
«Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα σοβαρό ζήτημα, Σμολ,»
είπε ο ντετέκτιβ. «Αν είχες συνδράμει την δικαιοσύνη, αντί να
την αποτρέπεις καθαυτό τον τρόπο, ίσως να είχες μια
καλύτερη τύχη στην δίκη σου.»
«Δικαιοσύνη!» γρύλισε ο πρώην κατάδικος. «Ωραία
δικαιοσύνη! Ποιανού λεία είναι αυτή, αν όχι δική μας; Που
είναι η δικαιοσύνη στο να τα παρατήσω σε εκείνους που δεν
τα κέρδισαν ποτέ; Δείτε πως τα κέρδισα! Είκοσι μακριά χρόνια
σε εκείνο τον ελώδη βάλτο, όλη μέσα στην δουλειά κάτω από
την μάγκλη 8 , όλη νύχτα αλυσοδεμένος στις βρωμερές τρώγλες

8 (Σ.τ.Μ.) Mangrove-tree – ριζοφόρος ή μάγκλη

131
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

των κατάδικων, με κουνούπια να τσιμπάν, να βασανίζομαι

από πυρετό, να τυραννιέμαι από κάθε καταραμένο μαύρο
αστυνομικό που λάτρευε να βγάζει τα απωθημένα του στο
λευκό. Έτσι κέρδισα τον θησαυρό του Άνγκρα, κι εσείς μου
μιλάτε για δικαιοσύνη επειδή δεν αντέχω να νοιώθω πως
πλήρωσα αυτό το τίμημα μόνο και μόνο για να τα χαρεί
κάποιος άλλος! Θα προτιμούσα να κρεμαστώ χίλιες φορές, ή
να δεχθώ ένα από τα βέλη του Τόνγκα στο πετσί μου, παρά
να ζήσω σε κελί καταδίκου και να νοιώθω πως κάποιος άλλος
ζει στην άνεση σε ένα παλάτι με χρήματα που θα έπρεπε να
είναι δικά μου.»
Ο Σμολ είχε ρίξει τη μάσκα της στωικότητας, και όλα
αυτά έρχονταν σε ένα αγριεμένο στρόβιλο από λέξεις, ενώ τα
μάτια του άστραφταν, και οι χειροπέδες χτυπούσαν από την
παθιασμένη κίνηση των χεριών του. Μπορούσα να καταλάβω,
καθώς είδα την οργή και το πάθος του άντρα, πως δεν
επρόκειτο για αβάσιμο ή αφύσικο τρόμο που κατέλαβε τον
Ταγματάρχη Σόλτο όταν αρχικά έμαθε πως ο τραυματισμένος
κατάδικος βρισκόταν επί τα ίχνη του.
«Ξεχνάς πως δεν γνωρίζουμε τίποτα από όλα αυτά,»
είπε ο Χολμς ήσυχα. «Δεν ακούσαμε την ιστορία σου, και δεν
μπορούμε να γνωρίζουμε σε τι βαθμό η δικαιοσύνη ίσως
αρχικά να ήταν με το μέρος σου.»
«Λοιπόν, κύριε, υπήρξατε εξαιρετικά δίκαιος προς
εμένα, μολονότι κατανοώ πως εσάς πρέπει να ευχαριστήσω
για τούτα τα βραχιόλια γύρω από τους καρπούς μου. Ωστόσο,
δεν τρέφω καμία εχθρότητα για αυτό. Δεν έχω καμία επιθυμία
να αποκρύψω κάτι. Ότι λέω είναι η αλήθεια και μόνο η
αλήθεια, κάθε λέξη. Σας ευχαριστώ, μπορείτε να αφήσετε το
ποτήρι πλάι μου εδώ, και θα ακουμπήσω τα χείλη μου πάνω
του αν στεγνώσω.
«Είμαι από το Γουορσεστερσάιρ ο ίδιος, γεννημένος
κοντά στο Πέρσορ. Τολμώ να πω ότι θα βρίσκατε ένα σωρό
Σμολ να ζουν εκεί τώρα αν θα κοιτάζατε. Συχνά σκέφτηκα να
κάνω μια βόλτα εκεί τριγύρω, μα η αλήθεια είναι πως δεν
ήμουν και ποτέ το καμάρι της οικογενείας, και αμφιβάλω αν

132
Arthur Conan Doyle

θα χαίρονταν τόσο να με δουν. Ήταν όλοι τους σταθεροί,

άνθρωποι της εκκλησίας, μικροί αγρότες, ξακουστοί και
σεβαστοί στην επαρχία, ενώ εγώ ήμουν ανέκαθεν κομμάτι
περιπλανώμενος. Τουλάχιστον, όμως, όταν έφτασα κοντά τα
δεκαοχτώ, δεν τους δημιούργησα περισσότερα προβλήματα,
γιατί μπλέχτηκα σε ένα καυγά για ένα κορίτσι και μπορούσα
μονάχα να ξεμπλέξω υπηρετώντας τη βασίλισσα και
κατατασσόμενος στο τρίτο σώμα τυφεκιοφόρων της Βεγγάζης,
που μόλις ξεκινούσαν για την Ινδία.
«Δεν ήταν γραφτό μου να κάνω πολύ στρατιωτιλίκη,
ωστόσο. Είχα μόλις περάσει το βήμα της χήνας και μάθαινα
να χειρίζομαι το μουσκέτο μου, όταν υπήρξα αρκετά ανόητος
να πάω για κολύμπι στο Γάγγη. Ευτυχώς για μένα, ο λοχία της
διμοιρίας μου, ο Τζων Χόλντερ, βρισκόταν στο νερό την ίδια
ώρα, κι ήταν ένας από τους καλύτερους κολυμβητές στην
υπηρεσία. Ένα κροκόδειλος με πρόφτασε μόλις στα μισά της
διαδρομής και μου έκοψε το δεξί πόδι τόσο καθαρά όσο ένας
χειρούργος θα το έκανε, μόλις πάνω από το γόνατο. Λίγο με
το σοκ και την απώλεια αίματος, λιποθύμησα, και θα είχα
πνιγεί αν ο Χόλντερ δεν με είχε γραπώσει και
τσαλαβουτώντας δεν είχε τραβήξει για την όχθη. Έμεινα
πέντε μήνες στο νοσοκομείο για αυτό, κι όταν τελικά
κατόρθωσα κούτσα κούτσα να βγω έξω με αυτό το ξύλινο πόδι
δεμένο στο κολόβωμα μου, βρέθηκα εκτός Στρατού λόγω
αναπηρίας και μη ικανός για όποια ενεργή απασχόληση.
«Ήμουν, όπως μπορείτε να φανταστείτε, αρκετά στα
κάτω μου από τύχη εκείνη την περίοδο, γιατί ήμουν ένας
άχρηστος σακάτης, μολονότι δεν είχα πατήσει ακόμη το
εικοστό μου έτος. Ωστόσο, η κακοτυχία μου σύντομα
αποδείχθηκε ευτύχημα. Ένας άντρας ονόματι Άμπελ Γουάιτ, ο
οποίος είχε έρθει ως εκεί για να στήσει μια φυτεία
ινδικοφόρων, ήθελε έναν επιστάτη για να προσέχει τους
κούληδες και να φροντίζει να κάνουν τη δουλειά τους. Έτυχε
να είναι φίλος του συνταγματάρχη μας, ο οποίος είχε
ενδιαφερθεί για μένα από το ατύχημα και μετά. Για να μην τα
πολυλογώ, ο συνταγματάρχης με συνέστησε σθεναρά για την

133
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

θέση, και, καθώς η δουλειά γινόταν κυρίως ιππεύοντας, το

πόδι μου δεν αποτελούσε μεγάλο εμπόδιο, γιατί μου είχε
μείνει αρκετός μηρός για να έχω ένα καλό κράτημα από τη
σέλλα. Αυτό που έπρεπε να κάνω ήταν να περιδιαβαίνω
καλπάζοντας την φυτεία, να προσέχω τους άντρες καθώς
εργάζονταν, και να αναφέρω τους λουφαδόρους. Η πληρωμή
ήταν καλή, είχα άνετο κατάλυμα, κι από κάθε άποψη ήμουν
ικανοποιημένος να περάσω το υπόλοιπο της ζωής μου στις
φυτείες λουλακιού. Ο κ. Άμπελ Γουάιτ ήταν καλός άνθρωπος,
και συχνά θα περνούσε από την μικρή μου παράγκα και θα
κάπνιζε μια πίπα μαζί μου, γιατί οι λευκοί εκεί έξω νοιώθουν
την καρδιά τους να ζεσταίνεται όπως δεν γίνεται ποτέ εδώ.

«Λοιπόν, ποτέ δεν έμενα στο δρόμο της τύχης για

πολύ. Αναπάντεχα, δίχως ούτε μια προειδοποίηση, η μεγάλη
ανταρσία έπεσε πάνω μας. Τον ένα μήνα η Ινδία αναπαυόταν
τόσο ασάλευτη και γαλήνια, κατά τα φαινόμενα, όπως στο
Σάρρεϋ ή το Κεντ· τον επόμενο μήνα διακόσιες χιλιάδες
μαύροι διάβολοι είχαν αφεθεί ελεύθεροι, κι η χώρα είχε
μεταβληθεί στην απόλυτη κόλαση. Φυσικά γνωρίζετε όλα τα

134
Arthur Conan Doyle

σχετικά, κύριοι —πολύ περισσότερα από όσα γνωρίζω,

πιθανότατα, αφού το διάβασμα δεν υπάγεται στα
ενδιαφέροντα μου. Γνωρίζω μονάχα τα όσα είδα με τα ίδια μου
τα μάτια. Η φυτεία μας βρισκόταν σε ένα μέρος που καλείται
Ματρά, κοντά στα σύνορα με τις βορειοδυτικές Επαρχίες. Τη
μια νύχτα κατόπιν της άλλης ο ουρανός ολόκληρος φωτιζόταν
από τις φλεγόμενες κατοικίες, και μέρα με τη μέρα βλέπαμε
μικρές ομάδες Ευρωπαίων να περνάνε μέσα από την έκταση
μας με τις γυναίκες τους και τα παιδιά τους, καθοδόν προς το
Άνγκρα, όπου βρίσκονταν οι πλησιέστερες στρατιωτικές
μονάδες μας.
Ο κ. Άμπελ Γουάιτ ήταν πεισματάρης. Είχε βάλει στο
κεφάλι του πως όλη η κατάσταση ήταν μεγαλοποιημένη, και
πως θα ξεφούσκωνε τόσο ξαφνικά όσο είχε εμφανιστεί. Εκεί
καθόταν στη βεράντα του, πίνοντας το ουίσκι του και
καπνίζοντας σερούτς, καθώς η χώρα φλεγόταν ολόγυρα του
Φυσικά κολλήσαμε μαζί του, εγώ κι ο Ντόουσον, ο οποίος, με
τη γυναίκα του, συνήθισαν να κρατάν τα βιβλία και την
διαχείριση. Το λοιπόν, μια ωραία μέρα η σύγκρουση
κατέφτασε. Βρισκόμουν σε μια μακρινή φυτεία και κάλπαζα
αργά προς το σπίτι μέσα στο απόγευμα, όταν το μάτι μου
έπεσε πάνω σε κάτι σωριασμένο στον πάτο ενός απότομου
nullah. Κατηφόρισα για να δω τι ήταν, και το ψύχος διαπέρασε
την καρδιά μου όταν ανακάλυψα πως ήταν η γυναίκα του
Ντόουσον, έχοντας κομματιαστεί, και μισοφαγωθεί από
τσακάλια και σκυλιά της περιοχής. Λίγο μακρύτερα στο δρόμο
ο Ντόουσον ο ίδιος κειτόταν πεσμένος μπρούμυτα, απολύτως
νεκρός, με ένα άδειο περίστροφο στο χέρι της, και τέσσερις
ινδοί επαναστάτες 9 κείτονταν αντικριστά μεταξύ τους
απέναντι του. Τράβηξα τα χαλινάρια του αλόγου μου,
διερωτώμενος προς τα πού θα έπρεπε να τραβήξω· όμως
εκείνη τη στιγμή είδα πυκνό καπνό να υψώνεται από την
κατοικία του Άμπελ Γουάιτ και τις φλόγες να αρχίζουν να
ξεσπούν μέσα από τη στέγη. Ήξερα τότε πως καλό κανένα δεν

9 (Σ.τ.Μ.) sepoys – Επαναστατικά στρατεύματα των Ινδών κατά την πρώτη τους ανταρσία έναντι των

Αγγλικών αποικιοκρατικών στρατευμάτων.

135
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

θα μπορούσα να προσφέρω στ’ αφεντικό μου, παρά μόνο θα

χαράμιζα και τη δική μου ζωή αν ανακατευόμουν στην
ιστορία. Από εκεί που στεκόμουν έβλεπα εκατοντάδες μαύρων
εκτρωμάτων, με τα κόκκινα πανωφόρια ακόμη στις πλάτες
τους, να χορεύουν και να ουρλιάζουν γύρω από το φλεγόμενο
σπίτι. Μερικοί από αυτούς έδειξαν προς τα μένα, και κάνα δυο
σφαίρες σφύριξαν δίπλα από το κεφάλι μου: έτσι το ‘σκασα
διασχίζοντας τους ορυζώνες, και βρέθηκα αργά την νύχτα
ασφαλής πίσω από τα τείχη του Άνγκρα.
«Όπως αποδείχθηκε, ωστόσο, ούτε κι εκεί υπήρχε
κάποια μεγαλύτερη ασφάλεια. Ολόκληρη η χώρα έμοιαζε με
μελίσσι. Οπουδήποτε οι Άγγλοι κατάφερναν να
συγκεντρωθούν σε μικρές ομάδες κρατούσαν μονάχα όσο
έδαφος τα όπλα τους διοικούσαν. Οπουδήποτε αλλού
αποτελούσαν απλώς απελπισμένους φυγάδες. Επρόκειτο για
μια μάχη εκατομμυρίων ενάντια σε χιλιάδες· και το χειρότερο
κομμάτι του ήταν πως εκείνοι οι άνθρωποι που
αντιμαχόμασταν, πεζοί, με άλογο, και πολυβολητές, ήταν τα
ίδια μας τα επίλεκτα στρατεύματα, τους οποίους είχαμε
διδάξει κι εκπαιδεύσει, χρησιμοποιούσαν τα ίδια μας τα όπλα
και φυσούσαν τις δικές μας σάλπιγγες. Στο Άνγκρα βρισκόταν
το Τρίτο σώμα Τυφεκιοφόρων της Βεγγάζης, μερικοί Σίχ, δυο
ουλαμοί ιππικού, και μια πυροβολαρχία πυροβολικού. Ένα
εθελοντικό σώμα από υπαλλήλους και εμπόρους είχε
σχηματισθεί, και σε αυτούς κατατάχθηκα, ξύλινο πόδι και
λοιπά. Πήγαμε να συναντήσουμε τους επαναστάτες στο
Σαχγκάνγκε νωρίς τον Ιούλη, και τους κρατήσαμε πίσω για
ένα διάστημα, όμως το μπαρούτι μας τελείωσε, κι
αναγκαστήκαμε να οπισθοχωρήσουμε στην πόλη.
«Τίποτα παρά τα χειρότερα νέα έφθαναν κοντά μας
από κάθε πλευρά —για το οποίο δε χρειάζεται να απορεί
κανείς, γιατί αν κοιτάξετε το χάρτη θα δείτε πως
βρισκόμασταν στην καρδιά του. Το Λακνού βρίσκεται κάπου
μακρύτερα από εκατό μίλια στα ανατολικά, και το Κανπούρ
περίπου το ίδιο μακριά προς το νότο. Από κάθε σημείο της
πυξίδας δεν υπήρχε τίποτα παρά μαρτύριο, φόνος και αίσχη.

136
Arthur Conan Doyle

«Η πόλη του Άνγκρα είναι ένα μεγάλο μέρος,

ξεχειλίζοντας από φανατικούς και λυσσαλέους
δαιμονολάτρες όλων των ειδών. Η χούφτα των αντρών μας
χανόταν καταμεσής των στενών, φιδίσιων δρόμων. Ο αρχηγός
μας κινήθηκε κατά μήκους του ποταμού, επομένως, και
ανέλαβε τη θέση του στο παλιό οχυρό του Άνγκρα. Δεν
γνωρίζω αν κάποιος από εσάς κύριοι έχει διαβάσει κάτι
σχετικό με εκείνο το παλιό οχυρό. Πρόκειται για ένα αλλόκοτο
μέρος — το πλέον αλλόκοτο που βρέθηκα ποτέ, κι έχω βρεθεί
σε κάποια πολύ μυστήρια μέρη. Πρώτα από όλα είναι πελώριο
σε μέγεθος. Θα έλεγα πως ο εσώκλειστος χώρος πρέπει να
εκτείνεται για στρέμματα ολόκληρα. Υπάρχει ένα σύγχρονο
κομμάτι, το οποίο χώρεσε όλη την φρουρά μας, τις γυναίκες,
τα παιδιά, τα μαγαζιά, και καθετί άλλο, με αρκετό χώρο να
περισσεύει. Όμως το σύγχρονο κομμάτι δεν είναι τίποτα
μπροστά στο μέγεθος του παλαιού τομέα, όπου κανείς δεν
πατάει, κι ο οποίος έχει παραδοθεί στους σκορπιούς και τις
σαρανταποδαρούσες. Είναι γεμάτος από μεγάλες ερημωμένες
αίθουσες και φιδίσια περάσματα, και μακριούς διαδρόμους
που μπαινοβγαίνουν προς κάθε κατεύθυνση, έτσι ώστε είναι
αρκετά εύκολο για κάποιους να χαθούν μέσα του. Για το λόγο
αυτό σπανίως κάποιος έμπαινε εκεί, μολονότι που και που
κάποια ομάδα με πυρσούς ίσως να πήγαινε για εξερεύνηση.
«Ο ποταμός βρέχει την εμπρόσθια πλευρά του παλιού
οχυρού, κι έτσι το προστατεύει, αλλά στα πλάγια και πίσω του
υπάρχουν πολλές πόρτες, κι εκείνες έπρεπε να φυλάσσονται,
φυσικά, τόσο στον παλιό τομέα όσο και σε εκείνον τον οποίο
πρακτικά χρησιμοποιούταν από τα στρατεύματα μας. Είχαμε
έλλειψη ατόμων, με μόλις και μετά βίας αρκετούς άντρες για
να επανδρώσουμε τις πλευρές του κτιρίου και να υπηρετούν
στα όπλα. Μας ήταν αδύνατον, συνεπώς, να τοποθετήσουμε
ικανή φρουρά σε καθεμία από τις αναρίθμητες πύλες. Αυτό
που κάναμε ήταν να οργανώσουμε ένα κεντρικό φρουραρχείο
στο μέσο του οχυρού, και να αφήσουμε κάθε πύλη υπό την
εποπτεία ενός λευκού και δυο ή τριών ιθαγενών. Επιλέχθηκα
να αναλάβω κατά τη διάρκεια συγκεκριμένων νυχτερινών

137
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

ωρών μια μικρή απομονωμένη πύλη επί της νοτιοδυτικής

πλευράς του κτιρίου. Δυο στρατιώτες Σιχ τέθηκαν υπό τις
διαταγές μου, και διατάχθηκα αν κάτι πήγαινε στραβά να
πυροβολήσω με το μουσκέτο μου, όταν ίσως να έπρεπε να
βασισθώ σε βοήθεια ερχόμενη άμεσα από το κεντρικό
φρουραρχείο. Καθώς η φρουρά βρισκόταν κάπου διακόσια
γεμάτα μέτρα μακριά, ωστόσο, και καθώς ο χώρος μεταξύ μας
διακοπτόταν από ένα λαβύρινθο περασμάτων και διαδρόμων,
είχα μεγάλες αμφιβολίες σχετικά με το αν θα έφθαναν
εγκαίρως για να ωφελήσουν σε περίπτωση μιας πραγματικής
επίθεσης.
«Το λοιπόν, ήμουν αρκετά περήφανος που μου είχε
δοθεί η μικρή αυτή διοίκηση, αφού ήμουν ένας ανεκπαίδευτος
νεοσύλλεκτος, και μάλιστα ένα πόδι λειψός. Για δυο νύχτες
φύλαξα την βάρδια με τους Punjabees μου. Ήταν ψηλοί,
αγριωποί τύποι, οι Μαχμέτ Σίνγκ και Αβντουλάχ Κχαν Khan
κατ’ όνομα, και οι δυο τους παλιοί πολεμιστές, που είχε πάρει
τα όπλα ενάντια μας στο Κιλιάν Γουαλά. Μιλούσαν Αγγλικά
αρκετά καλά, όμως ελάχιστα έλεγαν. Προτιμούσαν να
στέκονται παρέα, και να φλυαρούν όλη νύχτα στην αλλόκοτη
διάλεκτο των Σιχ. Από μεριάς μου, συνήθιζα να στέκομαι έξω
από την πύλη, κοιτώντας κάτω τον πλατύ, όλο καμπές ποταμό
και προς τα λαμπερά φώτα της μεγάλης πόλης. Ο ήχος των
τυμπάνων, το κροτάλισμα των ταμ-ταμ, και οι κραυγές και τα
ουρλιαχτά των επαναστατών, μεθυσμένων από όπιο και
(bang?!?! Πως!), αρκούσαν για να μας υπενθυμίζουν όλη νύχτα
τους επικίνδυνους γείτονες μας στην άλλη μεριά της κοίτης.
Κάθε δυο ώρες ο νυχτερινός αξιωματικός θα έκανε το γύρο
όλων των σκοπιών για να βεβαιωθεί πως όλα είχαν καλώς.
«Η τρίτη νύχτα της σκοπιάς μου ήταν σκοτεινή και
μουντή, με μια μικρή καταρρακτώδη βροχή. Ήταν κουραστικό
να στέκεσαι στην πύλη την μια ώρα μετά την άλλη με τέτοιο
καιρό. Προσπάθησα ξανά και ξανά να κάνω τους Σιχ να
μιλήσουν, όμως δίχως ιδιαίτερη επιτυχία. Στις δυο το πρωί οι
περίπολοι πέρασαν και διέκοψαν για μια στιγμή την κούραση
της νύχτας. Βρίσκονταν πως οι σύντροφοι μου δεν θα έπιαναν

138
Arthur Conan Doyle

κουβέντα, έβγαλα την πίπα μου κι απόθεσα κάτω το μουσκέτο

μου για να ανάψω ένα σπίρτο. Στην στιγμή οι δυο Σιχ είχαν
πέσει πάνω μου. Ο ένας τους άρπαξε το μουσκέτο μου και το
έφερε στο ύψος του κεφαλιού μου, ενώ ο άλλος έβαλε ένα
μεγάλο μαχαίρι στο λαιμό μου κι έβρισε μέσα από τα δόντια
του πως θα το ΄χωνε μέσα μου αν έκανα ένα βήμα.

«Η πρώτη μου σκέψη ήταν πως εκείνοι οι τύποι είχαν

συμμαχήσει με τους επαναστάτες, και πως επρόκειτο για την
έναρξη μιας επίθεσης. Αν η πύλη μας ερχόταν στα χέρια των
sepoys το μέρος θα έπεφτε, και οι γυναίκες και τα παιδία θα
είχαν την μεταχείριση που είχαν στο Κανπούρ. Ίσως εσείς
κύριοι να πιστεύετε πως απλά τα βγάζω από το μυαλό μου,
όμως σας δίνω τον λόγο μου πως όταν το συλλογίστηκα,
παρότι ένοιωθα την κόψη του μαχαιριού στο λαιμό μου,
άνοιξα το στόμα μου με την πρόθεση να βάλω μια φωνή,
ακόμη κι αν ήταν η τελευταία μου, η οποία να προειδοποιούσε
το κεντρικό φρουραρχείο. Ο άντρας που με κρατούσε φάνηκε
να γνωρίζει τις σκέψεις μου· γιατί, ακόμη και καθώς

139
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

προετοιμαζόμουν να το κάνω, ψιθύρησε: ‘Μην βγάλεις άχνα.

Το οχυρό είναι αρκετά ασφαλές. Δεν υπάρχουν επαναστατικά
σκυλιά απ’ αυτή την πλευρά του ποταμού.’ Υπήρχε ένας τόνος
αλήθειας σε αυτά που είπε και ήξερα πως αν ύψωνα την φωνή
μου ήμουν νεκρός. Το διέκρινα στα καφετιά μάτια του τύπου.
Περίμενα, επομένως, σιωπηλά, να δω τι ήταν αυτό που
ήθελαν από μένα.
«’Άκουσε με, sahib,’ είπε ο ψηλότερος και πιο αγριωπός
από το ζευγάρι, εκείνος τον οποίο αποκαλούσαν Αμπντουλάχ
Κχαν. ‘Είτε θα έρθεις μαζί μας τώρα, ή θα σιωπήσεις
παντοτινά. Το ζήτημα είναι πολύ σπουδαιότερο για να
διστάσουμε. Είτε είσαι καρδιά και ψυχή μαζί μας στον όρκο
σου του στο σταυρό των Χριστιανών, είτε το σώμα τούτη τη
νύχτα θα πεταχτεί μέσα στο χαντάκι, και θα περάσουμε στα
αδέλφια μας του επαναστατικού στρατού. Δεν υπάρχει μέση
λύση. Τι θα είναι —ζωή ή θάνατος; Θα σου δώσουμε μονάχα
τρία λεπτά να αποφασίσεις, γιατί ο χρόνος περνάει, και όλα
πρέπει να γίνουν πριν οι περίπολοι να ‘ρθουν ξανά.’
«’Πως μπορώ να αποφασίσω;’ είπα εγώ. ‘Δεν μου
είπατε καν τι θέλετε από εμένα. Όμως σας το λέω αν είναι
κάτι που έχει να κάνει με την ασφάλεια του οχυρού δεν θέλω
να έχω σχέση, έτσι μπορείς να σπρώξεις μέσα το μαχαίρι, και
ευπρόσδεκτο θα ‘ναι.’
«’Δεν έχει τίποτα να κάνει ενάντια στο οχυρό,’ είπε
εκείνος. ‘Σου ζητάμε μόνο να κάνεις αυτό για το οποίο οι
συμπατριώτες σου έρχονται σε ετούτη τη χώρα. Σου ζητάμε να
γίνεις πλούσιος. Αν έρθεις μαζί μας απόψε, θα σου ορκιστούμε
πάνω στο τραβηγμένο μαχαίρι, και στον τριπλό όρκο τον
οποίο κανένας Σιχ δεν πάτησε ως τώρα, πως θα λάβεις το
δίκαιο μερτικό σου από το πλιάτσικο. Ένα τέταρτο του
θησαυρού θα είναι δικό σου. Δεν μπορούμε να πούμε τίποτα
δικαιότερο.’
«’Μα τι είναι λοιπόν ο θησαυρός;’ Ρώτησα. ‘Είμαι τόσο
έτοιμος να γίνω πλούσιος όσο κι εσείς αν μου δείξετε πως
γίνεται αυτό.’

140
Arthur Conan Doyle

«’Θα ορκιστείς, τότε,’ είπε εκείνος, ‘στα κόκαλα του

πατέρα σου, στην τιμή της μητέρας στο, και στο σταυρό της
πίστης σου, πως δεν θα σηκώσεις χέρι, είτε θα πεις λέξη
ενάντια μας, είτε τώρα είτε μετέπειτα;»
«’Το ορκίζομαι,’ απάντησα, ‘δεδομένου πως το οχυρό
δεν θα κινδυνεύσει.’
«’Τότε ο σύντροφος μου κι εγώ ορκιζόμαστε πως θα
έχεις το ένα τέταρτο του θησαυρού ο οποίος θα μοιραστεί
εξίσου μεταξύ των τεσσάρων μας.’
«’Μα είμαστε τρεις,» είπα.
«’Όχι· ο Ντοστ Ακμπάρ πρέπει να πάρει το μερίδιο του.
Θα σου αφηγηθούμε την ιστορία καθώς θα τους περιμένουμε.
Στάσου στην πύλη, Μαχμέτ Σίνγκ, κι ειδοποίησε μας για τον
ερχομό τους. Η ιστορία έχει ως εξής, sahib, και στο λέω επειδή
γνωρίζω πως ένας όρκος είναι δεσμευτικός για έναν Feringhee,
και πως μπορούμε να σε εμπιστευτούμε. Αν ήσουν ένας
ψεύτης Hindoo, ακόμη κι αν είχες ορκιστεί σε όλους τους
θεούς στους ψεύτικους ναούς τους, το αίμα σου θα βρισκόταν
πάνω στο μαχαίρι και το σώμα σου στο νερό. Όμως οι Σιχ
γνωρίζουν τον Άγγλο, κι ο Άγγλος γνωρίζει τους Σιχ.
Αφουγκράσου, λοιπόν, τα όσα θα σου πω.
«’Υπάρχει ένας ηγεμόνας στις βόρειες επαρχίες ο
οποίος έχει πολλά πλούτη, παρότι οι εκτάσεις του είναι μικρές.
Πολλά έχουν έρθει σε αυτόν από τον πατέρα του, και
περισσότερα ακόμη δημιουργήθηκαν από τον ίδιο, γιατί είναι
άνθρωπος τσιγκούνης και συγκεντρώνει τον χρυσό του αντί
να τον ξοδεύει. Όταν τα προβλήματα ξέσπασαν έγινε φίλος
τόσο με το λιοντάρι όσο και με τον τίγρη—με τους sepoy και με
τον Αγγλικό στρατό. Σύντομα, ωστόσο, θεώρησε πως η μέρα
των λευκών είχε φτάσει, γιατί μέσα από ολόκληρη την χώρα
δεν άκουγε τίποτα άλλο από το θάνατο και την εκδίωξη τους.
Ωστόσο, ως προσεκτικός άνθρωπος, έκανε τέτοια σχέδια, ώστε
ότι κι αν ερχόταν, ο μισός τουλάχιστον από τον θησαυρό του
θα έμενε σε εκείνον. Ότι ήταν από χρυσό κι ασήμι το κράτησε
κοντά του στα υπόγεια του παλατιού του, αλλά τους
περισσότερους πολύτιμους λίθους και τα διαλεχτά

141
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

μαργαριτάρια που είχε τα τοποθέτησε σε ένα σιδερένιο κουτί

και το έστειλε με έναν έμπιστο υπηρέτη, ο οποίος, υπό την
αμφίεση ενός εμπόρου, θα το έφερνε στο οχυρό του Άνγκρα,
για να παραμείνει εκεί μέχρι η χώρα να βρεθεί σε περίοδο
ειρήνης. Έτσι λοιπόν, αν οι επαναστάτες κέρδιζαν θα είχε τα
λεφτά του, αν πάλι ο στρατός, τα πολύτιμα πετράδια του θα
σώζονταν για αυτόν. Έχοντας συνεπώς χωρίσει το θησαυρό
του, αφοσιώθηκε στον αγώνα των sepoys, αφού ήταν ισχυροί
στα σύνορα του. Κάνοντας το αυτό, στο τονίζω αυτό, sahib, η
περιουσία του αποδίδεται δικαιωματικά σε εκείνους που
έμειναν πιστοί στις αρχές τους.
«’Εκείνος ο κάλπικος έμπορος, ο οποίος ταξιδεύει υπό
το όνομα Αχμέτ, βρίσκεται τώρα στην πόλη του Άνγκρα κι
επιθυμεί να περάσει στο οχυρό. Έχει μαζί ως σύντροφο στο
ταξίδι του το θετό αδελφό μου τον Ντοστ Ακμπάρ, ο οποίος
γνωρίζει το μυστικό του. Ο Ντοστ Ακμπάρ υποσχέθηκε τούτη
την νύχτα να τον οδηγήσει σε ένα πλευρικό παραπόρτι του
οχυρού, κι επέλεξε τούτο εδώ για το σκοπό του. Εδώ θα έρθει
σύντομα κι εδώ θα βρει τον Μαχμέτ Σινγκ κι εμένα να τον
περιμένουμε. Το μέρος είναι μοναχικό, και κανείς δεν θα
μάθει για τον ερχομό του. Ο κόσμος δεν θα ξανακούσει για
τον έμπορο Αχμέτ άλλο πια, αλλά ο μεγάλος θησαυρός του
μαχαραγιά θα μοιρασθεί μεταξύ μας. Τι λες για αυτό, sahib;»
«Στο Γουόρσεστερσάϊρ η ζωή ενός ανθρώπου είναι
σπουδαίο θέμα και ιερό· αλλά είναι πολύ διαφορετικά όταν
υπάρχει φωτιά κι αίμα ολόγυρα σου, και έχεις συνηθίσει να
συναντάς το θάνατο σε κάθε γωνιά. Το αν ο Αχμέτ ο έμπορος
ζούσε ή πέθαινε ήταν ένα θέμα τόσο ελαφρύ όσο ο αέρας για
μένα, όμως στην κουβέντα σχετικά με το θησαυρό η καρδιά
μου στράφηκε σ’ αυτόν, και σκέφτηκα τι θα έκανα στην παλιά
καλή πατρίδα μ’ αυτόν, και πως οι δικοί μου θα έκαναν όταν
θα έβλεπαν τον ακαμάτη να έρχεται πίσω με τις τσέπες
γεμάτες χρυσά φλουριά. Είχα, επομένως, ήδη αποφασίσει. Ο
Αμπντουλάχ Κχαν, ωστόσο, σκεφτόμενος πως δίσταζα, πίεσε
το ζήτημα περισσότερο.

142
Arthur Conan Doyle

«’Σκέψου, sahib,’ είπε, ‘πως αν αυτός ο άντρας πιαστεί

από το διοικητή θα κρεμαστεί ή θα πυροβοληθεί, και τα
πετράδια του θα παρθούν από την κυβέρνηση, έτσι ώστε
κανείς μας δεν θα πάρει ούτε μια ρούπια. Τώρα, αφού κάνουμε
την κουβέντα του, γιατί να μην κάνουμε και τα υπόλοιπα; Τα
πετράδια θα είναι εξίσου καλά μαζί μας όσο και στους
κορβανάδες του στρατού. Θα υπάρχουν αρκετά για να κάνουν
τον καθένα μας πλούσιο και μεγάλο αφεντικό. Κανείς δεν θα
μάθει για το θέμα αυτό, γιατί εδώ είμαστε αποκομμένοι από
όλους. Που θα ήταν καλύτερα για τον σκοπό μας; Πες μου
ξανά, λοιπόν, sahib, αν είσαι μαζί μας, ή αν θα πρέπει να σε
δούμε σαν εχθρό μας.’
«’Είμαι μαζί σας ψυχή και σώμα,’ είπα εγώ.
«’Πολύ καλά,’ απάντησε, δίνοντας μου πίσω το
μουσκέτο. ‘Βλέπεις πως σε εμπιστευόμαστε, γιατί ο λόγος,
όπως ο δικός μας, δεν πρέπει να πατηθεί. Το μόνο που μας
απομένει τώρα είναι να περιμένουμε τον αδελφό μου και τον
έμπορο.’
«’Ο αδελφός σου γνωρίζει, τότε, τι θα κάνετε;’ ρώτησα.
«’Το σχέδιο είναι δικό του. Εκείνος το μηχανεύθηκε. Θα
πάμε στην πύλη και θα μοιραστούμε την σκοπιά με τον
Μαχμέτ Σινγκ.’
«Η βροχή έπεφτε ακόμη σταθερά, γιατί βρισκόμασταν
μόλις στην αρχή της περιόδου των μουσώνων. Καφετιά, βαριά
σύννεφα παρασύρονταν κατά μήκους του ουρανού, και ήταν
δύσκολο να δω περισσότερο από μια πετριά. Μια βαθιά
τάφρος απλωνόταν μπροστά από την πύλη μας, όμως το νερό
σε μερικά σημεία είχε σχεδόν στεγνώσει, και εύκολα
μπορούσε να διασχιστεί. Μου ήταν παράξενο να στέκομαι εκεί
με δυο άγριους Punjabees προσμένοντας τον άνθρωπο που
ερχόταν στο θάνατο του.
«Ξάφνου το μάτι του έπιασε την υποψία μια
σκιασμένης λάμπας στην άλλη μεριά της τάφρου.
Εξαφανίστηκε μέσα στα αναχώματα, και κατόπιν φάνηκε
ξανά ερχόμενη αργά προς το μέρος μας.
«’Νάτοι!’ αναφώνησα.

143
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

«’Θα τον ελέγξεις, sahib, όπως συνήθως,» ψιθύρησε ο

Αμπντουλάχ. ‘Μη του δώσεις αφορμή να φοβηθεί. Στείλε μας
μαζί του, και θα αναλάβουμε τα υπόλοιπα ενώ εσύ θα μείνεις
εδώ σκοπός. Έχε τη λάμπα έτοιμη να ξεσκεπαστεί, ώστε να
είμαστε σίγουροι πως είναι όντως ο άνθρωπος μας.΄
«Το φως είχε τρεμοπαίξει κινούμενο εμπρός, πότε
σταματούσε πότε προχωρούσε, μέχρι που διέκρινα δυο
σκοτεινές φιγούρες στην άλλη πλευρά της τάφρου. Τους
άφησα να κατηφορίσουν την επικλινή όχθη, να
τσαλαβουτήσουν μέσα στο βούρκο, και να σκαρφαλώσουν στα
μισά της πύλης πριν τους ελέγξω.
«’Ποιος είναι εκεί;’ είπα με ήρεμη φωνή.
«’Φίλοι,’ ήρθε η απάντηση. Αποκάλυψα την λάμπα μου
κι έριξα το φως πάνω τους. Ο πρώτος ήταν ένας πελώριος Σιχ
με μαύρη γενειάδα που έφτανε σχεδόν ως το ζωνάρι του. Έξω
από κάποια παράσταση δεν είχα δει ποτέ μου έναν τόσο ψηλό
άντρα. Ο άλλος ήταν ένας μικρόσωμος παχύς, γεμάτος τύπος
με μεγάλο κίτρινο τουρμπάνι και ένα μπόγο στο ένα του χέρι,
μαζεμένο σε ένα σάλι. Έμοιαζε να τρέμει σύγκορμος από
φόβο, γιατί τα χέρια του συστρέφονταν σα να είχε ρίγη, και το
κεφάλι σου διαρκώς στρεφόταν αριστερά και δεξιά με δυο
μικρά γυαλιστερά μάτια, όμως κάποιου ποντικού που
επιχειρεί να βγει από την τρύπα του. Με έκανε να
ανατριχιάσω η σκέψη να τον σκοτώσουμε, όμως σκέφτηκα το
θησαυρού, κι η καρδιά μου έγινε σκληρή σαν πέτρα μέσα μου.
Όταν είδε το λευκό μου πρόσωπο έβγαλε μια μικρή κραυγή
χαράς κι ήρθε τρέχοντας προς το μέρος μου.
«’Την προστασία σου, sahib,’ είπε λαχανιασμένα, ‘την
προστασία σου στο δυστυχή έμπορο Αχμέτ. Ταξίδεψα
διασχίζοντας τη Ραζποτάνα, ώστε να αναζητήσω καταφύγιο
στο οχυρό του Άνγκρα. Ληστεύθηκα και ξυλοκοπήθηκα και
κακοποιήθηκα επειδή ήμουν φίλος του στρατού. Ευλογημένη
η νύχτα τούτη που και πάλι βρίσκομαι σε ασφάλεια — εγώ και
τα πενιχρά μου υπάρχοντα.’
«’Τι έχεις στο μπόγο;’ ρώτησα.

144
Arthur Conan Doyle

«’Ένα σιδερένιο κουτί,’ απάντησε, ‘το οποίο περιέχει

κάνα δυο οικογενειακά κειμήλια τα οποία δεν έχουν καμία
αξία για άλλους αλλά τα οποία θα θλιβόμουν αφάνταστα αν
έχανα. Ωστόσο δεν είμαι κάνας ζητιάνος· και θα σε
ανταμείψω, νεαρέ sahib, και τον κυβερνήτη σου επίσης αν μου
δώσετε το καταφύγιο που ζητώ.’
«Δεν μπορούσα να με εμπιστευτώ για να μιλήσω
περισσότερο με τον άνθρωπο. Όσο περισσότερο κοίταζα αυτό
το παχύ, φοβισμένο πρόσωπο, τόσο δυσκολότερο φαινόταν το
ότι έπρεπε να τον σκοτώσουμε εν ψυχρώ. Ήταν καλύτερα να
το τελειώνω.
«’Πάρτε τον στο κεντρικό φρουραρχείο,’ είπα. Οι δυο
Σιχ πλησίασαν πλάι του ένας από κάθε πλευρά, κι ο γίγαντας
ακολούθησε πίσω, καθώς απομακρύνθηκαν μέσα από την
σκοτεινή πύλη. Ποτέ κάποιος άνθρωπος δεν περιβλήθηκε
τόσο πολύ από θάνατο. Παρέμεινα στην πύλη με την λάμπα.

«Άκουγα το μετρημένο πάτημα των βημάτων τους να

αντηχεί μέσα από τους μοναχικούς διαδρόμους. Ξάφνου
σταμάτησε, κι άκουσα φωνές και πάλη, με ήχους από
γρονθοκόπημα. Μια στιγμή αργότερα, ακούστηκαν, προς

145
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

μεγάλο τρόμο μου, ορμητικά βήματα να έρχονται προς την

κατεύθυνση μου, και μια δυνατή αναπνοή κάποιου που
έτρεχε. Έστρεψα την λάμπα μου μέσα στο μακρύ ευθύ
πέρασμα, κι εκεί ήταν ο παχύς άντρας, τρέχοντας σαν τον
άνεμο, με αίμα να λεκιάζει το πρόσωπο του, και στο κατόπιν
του, αναπηδώντας σαν τίγρης, ο μεγάλος μαυρογένης Σιχ, με
ένα μαχαίρι να αστράφτει στο χέρι του. Ποτέ μου δεν είχα δει
άνθρωπο να τρέχει τόσο γρήγορα όπως εκείνος ο μικρόσωμος
έμπορος. Ξέφευγε από τον Σιχ, και καταλάβαινα πως μόλις με
προσπερνούσε κι έβγαινε στα ανοικτά θα μπορούσε να σωθεί.
Η καρδιά μου μαλάκωσε για ‘κείνον, αλλά πάλι η σκέψη του
θησαυρού με πέτρωσε και με χόλωσε. Πέταξα το μουσκέτο
μου ανάμεσα στα πόδια του καθώς περνούσε πλάι μου, και
εκείνος έφερε δυο τούμπες σα χτυπημένος λαγός. Πριν καν
προλάβει να σταθεί στα πόδια του ο Σιχ είχε πέσει πάνω του
και είχε θάψει δυο φορές το μαχαίρι στο πλευρό του. Ο άντρας
δεν πρόλαβε καν να βογκήξει ή να κουνήσει ένα δάκτυλο
αλλά έμεινε εκεί που είχε πέσει. Σκέφτομαι πως ίσως να είχε
σπάσει το λαιμό του στην πτώση. Βλέπετε, κύριοι, πως κρατάω
την υπόσχεση μου. Σας λέω κάθε λέξη της ιστορίας όπως
ακριβώς συνέβη, ασχέτως του αν είναι προς όφελος μου ή όχι.»

146
Arthur Conan Doyle

Σταμάτησε κι άπλωσε τα αλυσοδεμένα του χέρια για

το ουίσκι με το νερό που ο Χολμς του είχε ετοιμάσει. Από
μεριάς μου, ομολογώ πως είχα πλέον συλλάβει την απόλυτη
φρίκη του άντρα όχι μόνο για αυτή την παγερή υπόθεση στην
οποία είχε εμπλακεί αλλά ακόμη πιότερο για τον κάπως
επιπόλαιο και απερίσκεπτο τρόπο με τον οποίο μας την
αφηγούταν. Όποια τιμωρία του επιφυλασσόταν, ένοιωθα πως
δεν θα έπρεπε να προσμένει κάποια συμπαράσταση από
μένα. Ο Σέρλοκ Χολμς και ο Τζόουνς κάθονταν με τα χέρια
τους πάνω στα γόνατα, βαθιά απορροφημένοι στην ιστορία μα
με την ίδια απέχθεια ζωγραφισμένη επί των προσώπων τους.
Ίσως να το είχε παρατηρήσει, γιατί υπήρχε ένα ίχνος
περιφρόνησης στη φωνή του και στη συμπεριφορά του καθώς
συνέχισε.
«Ήταν όλα πολύ άσχημα, δίχως αμφιβολία,» είπε. «Θα
‘θελα να ξέρω πόσοι στη θέση μου θα είχαν αρνηθεί ένα
μερίδιο αυτής της λείας όταν γνώριζαν πως θα τους έκοβαν
τον λαιμό για τους κόπους τους. Επιπλέον, ήταν η ζωή του ή η
δική μου μόλις πάτησε στο οχυρό. Αν είχε ξεφύγει, όλη η
υπόθεση θα έβγαινε στο φως, και θα είχα περάσει από
στρατοδικείο και εκτελεσθεί το πιθανότερο· γιατί ο κόσμος δεν
ήταν ιδιαίτερα επιεικής σε μια περίοδο όπως εκείνη.»
«Συνέχισε την ιστορία σου,» είπε ο Χολμς κοφτά.
«Λοιπόν, τον κουβαλήσαμε μέσα, ο Αμπντουλάχ, ο
Ακμπάρ, κι εγώ. Και ήταν αρκετά βαρύς, επίσης, παρά το ότι
ήταν τόσο κοντός. Ο Μαχμέτ Σίνγκ αφέθηκε σκοπός στην
πύλη. Τον μεταφέραμε στο μέρος που οι Σιχ είχαν
προετοιμάσει. Ήταν αρκετά μακρύτερα, εκεί όπου ένα φιδίσιο
πέρασμα οδηγούσε σε μια μεγάλη άδεια αίθουσα, οι τούβλινοι
τοίχοι της οποίας είχαν αρχίσει να καταρρέουν. Το χώμα είχε
βυθιστεί σε κάποιο σημείο κατασκευάζοντας ένα φυσικό τάφο,
έτσι αφήσαμε τον Αχμέτ τον έμπορο εκεί, έχοντας τον πρώτα
καλύψει με πεσμένα τούβλα. Τελειώνοντας, όλοι μας
επιστρέψαμε πίσω στο θησαυρό.

147
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

«Ήταν πεσμένος εκεί που τον είχε ρίξει όταν δέχθηκε

την πρώτη επίθεση. Το κουτί ήταν το ίδιο το οποίο αναπαύεται
ανοικτό πάνω στο τραπέζι σας. Ένα κλειδί κρεμόταν από ένα
μεταξωτό κορδόνι για εκείνο το σκαλισμένο μάνταλο στην
κορυφή του. Το ανοίξαμε, και το φως της λάμπας λαμπύρισε
πάνω σε μια συλλογή πετραδιών όπως εκείνες για τις οποίες
είχα διαβάσει και σκεφθεί όταν ήμουν μικρό παιδί στο Πέρσορ.
Ήταν εκτυφλωτικό το να τα κοιτάς. Όταν είχαν χορτάσει τα
μάτια μας τα βγάλαμε όλα έξω και κάναμε μια λίστα.
Υπήρχαν εκατόν-σαράντα διαμάντια πρώτης διαλογής,
συμπεριλαμβανόμενου και ενός που λεγόταν, νομίζω, ‘The
Great Mogul’, και λέγεται πως πρόκειται για τον δεύτερο
μεγαλύτερο λίθο σε ύπαρξη. Κατόπιν υπήρχαν ενενήντα-επτά
λεπτεπίλεπτα σμαράγδια, και εκατόν εβδομήντα ρουμπίνια,
κάποια από τα οποία, ωστόσο, ήταν μικρά. Υπήρχαν σαράντα
γρανάτες, διακόσια-δέκα ζαφείρια, εξηντα-ένας αχάτες, και
μια μεγάλη ποσότητα από βηρύλλους, όνυχες, χαλαζίες,
τουρκουάζ, και άλλους λίθους, τα ονόματα των οποίων δεν
γνώριζα εκείνη την περίοδο, μολονότι τα γνώρισα καλύτερα
από τότε. Επιπλέον αυτών, υπήρχαν σχεδόν τριακόσιες φίνες
πέρλες, δώδεκα εκ των οποίων ήταν τοποθετημένες σε μια
χρυσή τιάρα. Επί τη ευκαιρία, τα τελευταία είχαν αφαιρεθεί
από το κουτί, και δεν ήταν εκεί όταν το ανέκτησα.
«Όταν είχαμε μετρήσει τους θησαυρούς μας τους
βάλαμε πίσω μέσα στο κουτί και τους μεταφέραμε στην πύλη
για να τους δείξουμε στον Μαχμέτ Σίνγκ. Έπειτα με
επισημότητα ανανεώσαμε τον όρκο μας να σταθούμε ο ένας
στον άλλο και να μείνουμε πιστοί στο μυστικό μας.
Συμφωνήσαμε να κρύψουμε τη λεία μας σε ασφαλές μέρος
ωσότου η χώρα να βρει και πάλι την ειρήνη, και κατόπιν να
την χωρίσουμε ισομερώς μεταξύ μας. Δεν υπήρχε λόγος να τη
μοιράσουμε επί του παρόντος, γιατί αν πετράδια τέτοιας αξίας
ανακαλύπτονταν πάνω μας θα προκαλούσαν υποψίες, και δεν
υπήρχε μοναξιά στο οχυρό ούτε κάποιο μέρος που να
μπορούσαμε να τα κρατήσουμε. Μεταφέραμε το κουτί,
επομένως, στην ίδια αίθουσα όπου είχαμε θάψει το σώμα, και

148
Arthur Conan Doyle

εκεί, κάτω από συγκεκριμένα τούβλα στον πιο

καλοδιατηρημένο τοίχο κάναμε ένα κούφωμα και βάλαμε τον
θησαυρό μας. Σημειώσαμε προσεκτικά το μέρος, και την
επόμενη μέρα έφτιαξα τέσσερα σχέδια, ένα για τον καθένα
μας, κι έβαλα το σημάδι των τεσσάρων μας στο κάτω μέρος,
γιατί είχαμε ορκισθεί πως πάντοτε θα ενεργούσαμε για όλους,
έτσι ώστε κανένα να μην είχε το πλεονέκτημα. Πρόκειται για
όρκο που μπορώ να βάλω το χέρι στην καρδιά μου και να
ορκισθώ πως ποτέ δεν πάτησα.
«Λοιπόν, δεν υπάρχει λόγος να σας πω κύριοι πως
κατέληξε η Ινδική ανταρσία. Όταν ο Γουίλσον πήρε το Δελχί κι
ο Σερ Κόλιν απελευθέρωσε το Λάκνου η ράχη της υπόθεσης
είχε σπάσει. Φρέσκα στρατεύματα εισέρευσαν, κι ο Νάνα
Σαχίμπ εξαφανίστηκε από το μέτωπο. Μια φάλαγγα
ανεφοδιασμού υπό τον Συνταγματάρχη Γκρειτχεντ ήρθε μέχρι
το Άνγκρα κι απομάκρυνε τους Pandies από εκεί. Η ειρήνη
έμοιαζε να εγκαθίσταται επί της χώρας, κι οι τέσσερις μας
αρχίσαμε να ελπίζουμε πως ο καιρός είχε φτάσει όταν
επιτέλους θα μπορούσαμε να αναχωρήσουμε με τα μερτικά
μας από το πλιάτσικο. Στη στιγμή, ωστόσο, οι ελπίδες μας
κομματιάστηκαν από την σύλληψη μας ως δολοφόνοι του
Αχμέτ.
«Συνέβη ως εξής. Όταν ο μαχαραγιάς έβαλε τα
πετράδια στα χέρια του Αχμέτ το έκανε επειδή γνώριζε πως
ήταν έμπιστος άνθρωπος. Είναι καχύποπτος ο κόσμος στην
Ανατολή, όμως: έτσι τι κάνει αυτός ο μαχαραγιάς παρά να
πάρει έναν δεύτερο ακόμη πιο έμπιστο υπηρέτη και να τον
βάλει να παίξει τον κατάσκοπο του πρώτου. Αυτός ο δεύτερος
άνθρωπος διατάχθηκε να μη χάσει τον Αχμέτ από τα μάτια
του, και τον ακολουθούσε σαν σκιά. Τον ακολούθησε εκείνη
την νύχτα και τον είδε να περνάει μέσα από την πύλη. Φυσικά
σκέφτηκε πως είχε βρει καταφύγιο στο οχυρό κι αιτήθηκε
είσοδο την επόμενη μέρα, όμως δεν μπόρεσε να βρει ούτε
ίχνος του Αχμέτ. Του φάνηκε τόσο περίεργο ώστε μίλησε
σχετικά σε ένα λοχία των οδηγών, ο οποίος το μετέφερε στα
αυτιά του διοικητή. Μια σχολαστική έρευνα διεξήχθη

149
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

σύντομα, και το σώμα ανακαλύφθηκε. Συνεπώς την ίδια

εκείνη στιγμή που σκεφτόμασταν πως ήμασταν ασφαλείς
συλληφθήκαμε όλοι μας και περάσαμε από δίκη με την
κατηγορία του φόνου —τρεις μας επειδή φυλούσαμε την πύλη
εκείνη την νύχτα, κι ο τέταρτος επειδή ήταν γνωστό πως
συνόδευε το δολοφονημένο άντρα. Ούτε λέξη για τα πετράδια
δεν αναφέρθηκε στη δίκη, γιατί ο μαχαραγιάς είχε
εκθρονισθεί κι εκδιωχθεί από την Ινδία: έτσι κανείς δεν είχε
κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον για αυτά. Ο φόνος, ωστόσο, είχε
σαφώς πραγματοποιηθεί, κι ήταν βέβαιο πως οφείλαμε όλοι
μας να είμαστε υπεύθυνοι. Οι τρεις Σιχ έλαβαν ποινή ισόβιας
κάθειρξης, κι εγώ καταδικάστηκα σε θάνατο, μολονότι η
ποινή μου μετέπειτα μεταβλήθηκε στην ίδια με τους
υπόλοιπους.
«Επρόκειτο μάλλον για μια περίεργη θέση αυτή στην
οποία βρεθήκαμε. Εκεί ήμασταν κι οι τέσσερις δεμένοι από το
πόδι και με απειροελάχιστες πιθανότητες να βγούμε ποτέ έξω,
ενώ καθένας μας κρατούσε ένα μυστικό το οποίο θα είχε
τοποθετήσει καθέναν μας σε ένα παλάτι αν μονάχα το είχαμε
χρησιμοποιήσει. Αρκούσε για να κάνει έναν άνθρωπο να
τρελαίνεται που έπρεπε να υπομένει την κλωτσιά και την
καρπαζιά κάθε μικρόψυχου μικρομανδαρίνου, να τρώει ρύζι
και να πίνει νερό, όταν αυτή η υπέροχη περιουσία ήταν έτοιμη
για εκείνον έξω, περιμένοντας απλώς να την πάρει. Ίσως να
με είχε οδηγήσει στην τρέλα· αλλά ήμουν ανέκαθεν αρκετά
ξεροκέφαλος, έτσι κρατήθηκα και περίμενα την κατάλληλη
στιγμή.
«Εντέλει μου φάνηκε πως είχε έρθει. Μεταφέρθηκα
από το Ανγκρα στο Μαντράς, κι από εκεί στο νησί Μπλέρ στα
Andamans. Υπήρχαν ελάχιστοι λευκοί κατάδικοι σε αυτόν τον
καταυλισμό, και, καθώς είχα συμπεριφερθεί καλά από την
αρχή, σύντομα βρήκα τον γιο ενός προνομιούχου προσώπου.
Μου εδόθη μια καλύβα στην πόλη Χόουπ, που είναι ένα μικρό
μέρος στις πλαγιές του όρους Χάριετ, κι αφέθηκα σχετικά
στην ησυχία μου. Πρόκειται περί ενός θλιβερού, πυρετικού
μέρους, και πέραν των μικρών μας ξέφωτων ξεχείλιζε από

150
Arthur Conan Doyle

άγριες φυλές κανιβάλων ιθαγενών, οι οποίοι ήταν έτοιμοι να

φυσήξουν ένα δηλητηριασμένο βέλος πάνω μας αν τους
δινόταν η ευκαιρία. Υπήρχε σκάψιμο και άνοιγμα χαντακιών
και φύτεμα γιαμ, και μια ντουζίνα άλλα πράγματα να γίνουν,
έτσι ήμασταν όλη μέρα απασχολημένοι· μολονότι τα βράδια
είχαμε λίγο χρόνο για τον εαυτό μας. Μεταξύ άλλων
πραγμάτων, έμαθα να παρασκευάζω φάρμακα για τον
χειρούργο, και μάζεψα μερικά πασαλείμματα από τις γνώσεις
του. Όλη την ώρα ήμουν σε επαγρύπνηση για μια ευκαιρία να
αποδράσω· όμως απέχει εκατοντάδες μίλια από κάθε άλλη γη,
και υπάρχει ελάχιστος ή καθόλου άνεμος σε εκείνες τις
θάλασσες: έτσι ήταν τρομερά δύσκολη δουλειά το να ξεφύγεις.
«Ο χειρούργος, ο Δρ Σόμερτον, ήταν ένας έξυπνος,
αθλητικός νεαρός, κι οι άλλοι νεαροί αξιωματικοί θα
συναντιόνταν στα διαμερίσματα του τα απογεύματα για να
παίξουν χαρτιά. Το χειρουργείο, όπου συνήθιζα να
παρασκευάζω τα φάρμακα, ήταν δίπλα στο καθιστικό του, με
ένα μικρό παράθυρο μεταξύ μας. Συχνά, όταν ένοιωθα
μοναξιά, συνήθιζα να σβήνω την λάμπα στο χειρουργείο, και
κατόπιν, στέκοντας εκεί, άκουγα την κουβέντα τους και
παρακολουθούσα το παιχνίδι τους. Μου αρέσει μια παρτίδα
χαρτιών κι εμένα, και ήταν σχεδόν το ίδιο καλό σαν να έπαιζα
το να παρακολουθώ τους άλλους. Ήταν ο Ταγματάρχης
Σόλτο, ο Λοχαγός Μόρσταν, και ο Υπολοχαγός Μπρόμλυ
Μπράουν, ο οποίος διοικούσε τα ντόπια στρατεύματα, και
ήταν και ο χειρούργος ο ίδιος, και δυο τρεις αξιωματικοί της
φυλακής, πονηρά έμπειρα χέρια που έπαιζαν ένα ωραίο
κατεργάρικα ασφαλές παιχνίδι. Μια πολύ ζεστή παρεούλα
αποτελούσαν.
«Λοιπόν, υπήρχε κάτι το οποίο πολύ σύντομα μου ήρθε
στο μυαλό, κι αυτό ήταν πως οι στρατιώτες συνήθως έχαναν
και οι πολίτες κέρδιζαν. Έχετε το κατά νου, δεν λέω πως
υπήρχε κάτι άδικο, αλλά έτσι ήταν. Εκείνοι οι τύποι της
φυλακής ελάχιστα είχαν κάνει από τα παίζουν χαρτιά από
τότε που είχαν πάει στα Andamans, και γνώριζαν ο ένας το
παίξιμο του άλλου σε κάποιο βαθμό, ενώ οι άλλοι απλά

151
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

έπαιζαν για να περάσουν την ώρα τους και να ρίξουν τα

χαρτιά κάτω όπως και να ‘ταν. Την μια νύχτα μετά την άλλη
οι στρατιώτες σηκώνονταν φτωχότεροι, και όσο φτωχότεροι
γίνονταν τόσο πιο παθιασμένα ήθελαν να παίξουν. Ο
Ταγματάρχης Σόλτο είχε πάθει τα χειρότερα. Συνήθιζε να
πληρώνει με χαρτονομίσματα και χρυσάφι στην αρχή, αλλά
σύντομα έφτασε σε χειρόγραφα σημειώματα και για μεγάλα
ποσά. Μερικές φορές θα κέρδιζε για λίγες μοιρασιές ίσα ίσα
για να ζεσταθεί η καρδιά του, και κατόπιν η τύχη του θα
στηνόταν εναντίον του χειρότερα από ποτέ. Όλη μέρα θα
περιπλανιόταν μπουρινιασμένος, και άρχισε να πίνει κατά
πολύ περισσότερο από όσο θα ήταν καλό.
«Μια βραδιά έχασε ακόμη πιο άσχημα από όσο
συνήθως. Καθόμουν στην καλύβα μου όταν εκείνος και ο
Λοχαγός Μόρσταν ήρθαν παραπατώντας καθοδόν για τα
δωμάτια τους. Ήταν φίλοι καρδιακοί, εκείνοι οι δυο, και ποτέ
δεν ξεμάκραιναν. Ο ταγματάρχης ήταν έξω φρενών με τις
απώλειες του.
«’Όλα τελείωσαν, Μόρσταν,’ έλεγα καθώς πέρασαν
την καλύβα μου. ‘Θα πρέπει να στείλω τα χαρτιά μου.
Καταστράφηκα.’
«’Κουταμάρες, παλιόφιλε!’ είπε ο άλλος, χτυπώντας
τον φιλικά στον ώμο. ‘Είχα φάει κι εγώ ένα άσχημο χαστούκι.
Αλλά—‘ Αυτό ήταν το μόνο που μπόρεσα να ακούσω, αλλά
ήταν αρκετό για να με βάλει σε σκέψεις.
«Κάνα δυο μέρες αργότερα ο Ταγματάρχης Σόλτο
βολτάριζε στην ακτή: έτσι άρπαξα την ευκαιρία να του
μιλήσω.
«’Θα ήθελα την συμβουλή σου, Ταγματάρχη,’ είπα.
«’Καλώς, Σμολ, περί τίνος πρόκειται;’ ρώτησε,
βγάζοντας το σερούτ από τα χείλη του.
«’Ήθελα να σας ρωτήσω, κύριε’ είπα, ‘ποιο είναι το
κατάλληλο πρόσωπο στο οποίο θα έπρεπε να παραδοθεί ένας
κρυμμένος θησαυρός. Γνωρίζω που βρίσκεται μισό
εκατομμύριο περίπου, και, καθώς, δε μπορώ να τον
χρησιμοποιήσω ο ίδιος, σκέφτηκα πως ίσως το καλύτερο που

152
Arthur Conan Doyle

θα μπορούσα να κάνω θα ήταν να το παραδώσω στις

κατάλληλες αρχές, και τότε ίσως θα μου μείωναν την ποινή
μου.’
«’Μισό εκατομμύριο, Σμολ;’ είπε πνιχτά, κοιτώντας με
προσεκτικά για να δει αν μιλούσα ειλικρινά.
«’Ακριβώς τόσα, κύριε —σε πετράδια και πέρλες.
Περιμένει εκεί για τον καθένα. Και το αλλόκοτο πράγμα είναι
πως ο πραγματικός ιδιοκτήτης είναι παράνομος και δεν
μπορεί να έχει περιουσία, έτσι ώστε ανήκει στον πρώτο που θα
τα βρει.
«’Στην κυβέρνηση, Σμολ,’ τραύλισε, ‘στην κυβέρνηση.’
Όμως το είπε με ένα κομπιαστό τρόπο, και γνώριζα στην
καρδιά μου πως τον είχα τσεπώσει.
«’Πιστεύετε, τότε, κύριε, πως θα έπρεπε να αναφέρω
την πληροφορία στον γενικό διοικητή;» είπα ήρεμα.
«’Λοιπόν, βασικά δεν πρέπει να κάνεις τίποτα βιαστικό
ή κάτι που ίσως μετανιώσεις. Πες μου τα όλα, Σμολ. Δώσε μου
τα στοιχεία.’
«Του είπα όλη την ιστορία, με μικρές αλλαγές, έτσι
ώστε να μη μπορεί να αναγνωρίσει τις τοποθεσίες. Όταν είχα
τελειώσει στάθηκε παγωμένος και βυθισμένος στις σκέψεις.
Διέκρινα από το σφίξιμο των χειλιών του πως μια πάλη
λάβαινε χώρα μέσα του.
«’Πρόκειται για ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα, Σμολ,»
είπε εντέλει. ‘Δεν πρέπει να αναφέρεις ούτε λέξη σε κανέναν
σχετικά, και θα τα πούμε και πάλι σύντομα.’
«Δυο νύχτες αργότερα εκείνος κι ο φίλος του, ο
Λοχαγός Μόρσταν, ήρθαν στην καλύβα τα μεσάνυχτα με μια
λάμπα.
«’Θέλω μόνο να ακούσει ο Λοχαγός Μόρσταν την
ιστορία από τα ίδια σου τα χείλη, Σμολ,’ είπε.
«Την επανέλαβα όπως την είχα πει την περασμένη
φορά.
«’Ακούγεται αληθινή, ε;’ είπε εκείνος. ‘Είναι αρκετά
καλή για να δράσουμε;’
«Ο Λοχαγός Μόρσταν ένευσε.

153
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

«’Κοίτα δω, Σμολ,’ είπε ο ταγματάρχης. ‘Το

συζητήσαμε, ο φίλος μου εδώ κι εγώ, και καταλήξαμε στο
συμπέρασμα πως το μυστικό σου είναι ελάχιστα κυβερνητικό
ζήτημα, τελικά, αλλά προσωπικό σου θέμα, το οποίο φυσικά
έχεις την εξουσία να αποφασίσεις μόνος σου όπως νομίζεις
καλύτερα. Τώρα το ερώτημα είναι, Τι τίμημα θα ζητήσεις για
αυτό; Ίσως να έχουμε την διάθεση να το αναλάβουμε, και
τουλάχιστον να το εξετάσουμε, αν συμφωνήσουμε στους
όρους.’ Προσπάθησε να μιλήσει με ψύχραιμο, αδιάφορο τρόπο,
αλλά τα μάτια του έλαμπαν από έξαψη και απληστία.
«’Μα, όσο για αυτό, κύριοι,’ απάντησα, προσπαθώντας
επίσης να είμαι ψύχραιμος όσο εξημμένος κι αν ένοιωθα,
‘υπάρχει μόνο μια συμφωνία που κάποιος στη θέση μου θα
έκανε. Θα ήθελα να με βοηθήσετε να ελευθερωθώ, και να
βοηθήσετε και τους τρεις συντρόφους μου. Κατόπιν θα σας
καταστήσουμε συνεργάτες μας και θα σας δώσουμε ένα
πέμπτο μερίδιο για να μοιρασθείτε οι δυο σας.’
«’Χμ!’ είπε εκείνος. ‘Ένα πέμπτο μερίδιο! Δεν είναι
ιδιαίτερα δελεαστικό.’
«’Θα ανέρθει σε πενήντα περίπου χιλιάδες ανά άτομο,’
είπα.
«’Όμως πως είναι δυνατόν να επιτύχουμε την
απελευθέρωση σου. Γνωρίζεις πολύ καλά πως αυτό που ζητάς
είναι αδύνατο.’
«’Καθόλου,’ απάντησα. ‘Τα σκέφτηκα όλα ως και την
τελευταία λεπτομέρεια. Το μόνο εμπόδιο στην διαφυγή μας
είναι πως δεν μπορούμε να βρούμε ένα σκάφος κατάλληλο για
ταξίδι και προμήθειες που να μας φτάσουν για τόσο μεγάλο
διάστημα. Υπάρχουν άφθονα μικρά γιωτ και ψαροκάικα στην
Καλκούτα ή το Μαντράς τα οποία θα εξυπηρετούσαν καλά το
σκοπό μας. Φέρτε εσείς ένα εδώ. Θα υποχρεωθούμε να
επιβιβαστούμε την νύχτα, κι αν μας αφήσετε σε κάποιο μέρος
της Ινδικής ακτής θα έχετε φέρει εις πέρας το κομμάτι της
συμφωνίας σας.’
«’Αν ήταν μόνο ένας,’ είπε.

154
Arthur Conan Doyle

«’Ή όλοι ή κανένας,’ απάντησα. ‘Το ορκιστήκαμε. Οι

τέσσερις μας οφείλουμε πάντοτε να δρούμε μαζί.’
«’Βλέπεις, Μόρσταν,’ είπε εκείνος. ‘Ο Σμολ είναι
άνθρωπος με λόγο. Δεν κάνει πίσω από τους φίλους του.
Πιστεύω πως μπορούμε κάλλιστα να τον εμπιστευθούμε.’
«’Είναι βρώμικη υπόθεση,’ απάντησε ο άλλος. ‘Κι
όμως, όπως λες, τα χρήματα θα σώσουν τα γαλόνια μας
θεσπέσια.’
«’Λοιπόν, Σμολ,’ είπε ο ταγματάρχης, ‘πρέπει,
υποθέτω, να προσπαθήσουμε να ανταποκριθούμε. Πρέπει
πρώτα, φυσικά, να ελέγξουμε την αξιοπιστία της ιστορίας σου.
Πες που είναι κρυμμένο το κουτί, και θα πάρω άδεια για να
επιστρέψω στην Ινδία με το μηνιαίο πλοίο των προμηθειών
για να ερευνήσω την υπόθεση.’
«’Όχι τόσο γρήγορα,» είπα, γινόμενος πιο ψυχρός
καθώς εκείνος ζεσταινόταν. ‘Πρέπει να έχω την συγκατάθεση
των τριών συντρόφων μου. Σας είπα πως μαζί μας είναι ή κι οι
τέσσερις ή κανένας.’
«’Ανοησίες!’ ξέσπασε. ‘Τι έχουν τρεις μαύροι να
κάνουν με την συμφωνία μας;’
«’Μαύροι ή μπλε,’ είπα, ‘είναι μέσα μαζί μου, κι όλοι
πάμε παρέα.’
«Λοιπόν, το ζήτημα έληξε με μια δεύτερη συνάντηση,
στην οποία ο Μαχμέτ Σίνγκ, ο Αμπντουλάχ Κχάν, και ο Ντόστ
Ακμπάρ ήταν όλοι τους παρόντες. Συζητήσαμε το θέμα ξανά,
και εντέλει καταλήξαμε σε ένα διακανονισμό. Θα παρείχαμε
και στους δυο αξιωματικούς χάρτες της τοποθεσία του οχυρού
Άνγκρα, και θα σημειώναμε το σημείο του τοίχου που ο
θησαυρός ήταν κρυμμένος. Ο Ταγματάρχης Σόλτο θα πήγαινε
στην Ινδία για να ελέγξει την ιστορία μας. Αν έβρισκε το κουτί
θα έπρεπε να το αφήσει εκεί, να στείλει ένα μικρό γιωτ με
προμήθειες για ταξίδι, το οποίο θα άραξε έξω από το νησί
Ράτλαντ, και στο οποίο θα έπρεπε να φτάσουμε, και τελικά θα
επέστρεφε στα καθήκοντα του. Ο λοχαγός Μόρσταν τότε θα
έκανε αίτηση για άδεια, για να μας συναντήσει στο Άνγκρα, κι
εκεί θα κάναμε το τελικό μοίρασμα του θησαυρού, με εκείνον

155
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

να παίρνει το μερίδιο του ταγματάρχη όπως και το δικό του.

Όλα αυτά επισφραγίσθηκαν με τους πλέον επίσημους όρκους
που το μυαλό θα μπορούσε να σκεφθεί και τα χείλη να
προφέρουν. Κάθισα όλη νύχτα με χαρτί και μελάνι, και το
πρωί είχα δυο χάρτες έτοιμους, υπογεγραμμένους με το
σημάδι των τεσσάρων —αυτοί είναι οι Αμπντουλάχ, Ακμπάρ,
Μαχμέτ, κι εγώ.

«Λοιπόν κύριοι, σας κουράζω με την μεγάλη ιστορία

μου, και γνωρίζω πως ο φίλος μου ο κ. Τζόουνς ανυπομονεί να
με χώσει στην στενή. Θα συντομεύσω όσο μπορώ. Ο αχρείος ο
Σόλτο έφυγε για την Ινδία, αλλά ποτέ δεν επέστρεψε πίσω. Ο
λοχαγός Μόρσταν μου έδειξε το όνομα του στη λίστα ενός από
τα ταχυδρομικά πλοία ελάχιστα αργότερα. Ο θείος του είχε
πεθάνει, αφήνοντας του μια περιουσία, κι είχε παραιτηθεί από
το στρατό· ωστόσο είχε ξεπέσει στο να συμπεριφερθεί σε
πέντε άντρες όπως είχε συμπεριφερθεί σε μας. Ο Μόρσταν
πήγε σύντομα μέχρι το Άνγκρα και βρήκε, όπως αναμέναμε,
πως ο θησαυρός είχε όντως χαθεί. Το παλιοτόμαρο τον είχε
κλέψει, δίχως να φέρει εις πέρας ούτε έναν από τους όρους
υπό τους οποίους του είχαμε πουλήσει το μυστικό. Από τότε

156
Arthur Conan Doyle

ζούσα μονάχα για την εκδίκηση. Το σκεφτόμουν την μέρα και

το καλλιεργούσα τη νύχτα. Μου έγινε ένα ακατανίκητο
πάθος, ένα πάθος που με είχε καταλάβει ολοκληρωτικά. Δεν
νοιαζόμουν καν για το νόμο —ούτε για τις κρεμάλες. Να
αποδράσω, να εντοπίσω το Σόλτο, να βάλω το χέρι γύρω από
το λαιμό του —αυτή αποτελούσε την μοναδική μου σκέψη.
Ακόμη κι ο θησαυρός του Άνγκρα αποτελούσε ένα μικρότερο
ζήτημα στο μυαλό μου από όσο η σφαγή του Σόλτο.
«Λοιπόν, αποφάσισα πολλά πράγματα στη ζωή μου, κι
ούτε ένα δεν υπήρξε που να μην έφερα εις πέρας. Όμως πολλά
κουραστικά χρόνια πέρασαν πριν φτάσει η ώρα μου. Μια μέρα
όταν ο Δρ. Σόμερτον είχε πέσει κάτω από πυρετό ένα μικρός
νησιώτης των Andaman εντοπίστηκε από μια παρέα
καταδίκων στο δάσος. Ήταν ετοιμοθάνατος κι είχε πάει σε ένα
μοναχικό μέρος να πεθάνει. Τον ανέλαβα, παρότι ήταν τόσο
φαρμακερός όσο ένα νεαρό φίδι, και μετά από κάνα δυο μήνες
τον είχα κάνει καλά και ικανό να περπατά. Εντυπωσιάστηκε
μαζί μου τότε, κι ελάχιστα πήγαινε στο δάσος, μα πάντοτε
τριγύριζε έξω από την καλύβα μου. Έμαθα λιγάκι την γλώσσα
του από εκείνον, κι αυτό τον έκανε να μου τρέφει ακόμη
μεγαλύτερη αδυναμία.
«Ο Τόνγκα —αυτό ήταν το όνομα του— ήταν ένας
φίνος βαρκάρης και είχε ένα μεγάλο, ευρύχωρο κανό δικό του.
Όταν ανακάλυψα πως μου είχε αφοσιωθεί και πως θα έκανε
τα πάντα για να με υπηρετήσει, είδα την ευκαιρία να
αποδράσω. Το συζήτησα μαζί του. Θα έφερνε τη βάρκα του
κάποια συγκεκριμένη βραδιά σε μια παλιά προβλήτα η οποία
δεν φυλασσόταν ποτέ, και από εκεί θα με έπαιρνε. Του έδωσε
οδηγίες να έχει αρκετά φλασκιά νερό, πολλά γιαμ, καρύδες,
και γλυκοπατάτες.
«Ήταν αφοσιωμένος και ντόμπρος, ο μικρός Τόνγκα.
Κανείς δεν είχε ποτέ έναν περισσότερο πιστό σύντροφο. Την
κατονομασμένη νύχτα είχε τη βάρκα του στην προβλήτα.
Έτυχε, ωστόσο, κι υπήρχε ένας κατάδικος-φρουρός εκεί κάτω
— ένας ποταπός Pathan ο οποίος ποτέ δεν έχανε την ευκαιρία
να με προσβάλει και να με χτυπά. Είχα πάντοτε ορκιστεί

157
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

εκδίκηση, και τώρα μου δινόταν η ευκαιρία. Ήταν λες κι η

μοίρα τον είχε φέρει στο δρόμο μου ώστε να πληρώσω το
χρέος μου πριν αφήσω το νησί. Στεκόταν στην ακτή με την
πλάτη του σε εμένα, και την αραβίδα του στον ώμο. Κοίταξα
τριγύρω για μια πέτρα με την οποία να του έσπαζα το κεφάλι,
όμως καμία δεν βρήκα.

«Τότε μια αλλοπρόσαλλη σκέψη μου ήρθε στο μυαλό

και μου έδειξε που μπορούσα να βρω ένα όπλο. Κάθισα κάτω
μέσα στο σκοτάδι και ξέδεσα το ξύλινο πόδι μου. Με τρία
μεγάλα πηδήματα βρέθηκα πάνω του. Έβαλε την αραβίδα του
στον ώμο, όμως τον χτύπησα γερά, και του ΄χωσα μέσα το
μπροστινό μέρος του κρανίου του. Μπορείτε να δείτε το
σχίσιμο στο ξύλο εκεί που τον χτύπησα. Πέσαμε κι οι δυο
κάτω μαζί γιατί δεν μπορούσα να κρατήσω την ισορροπία μου·
μα όμως όταν σηκώθηκα πάνω τον βρήκα να κείτεται αρκετά
σιωπηλός. Έφυγα για το πλοίο και σε μια ώρα είχαμε ανοιχτεί

158
Arthur Conan Doyle

για τα καλά στη θάλασσα. Ο Τόνγκα είχε φέρει όλα του τα

υπάρχοντα μαζί του, τα όπλα του και τους θεούς του. Μεταξύ
άλλων, είχε ένα μακρύ ακόντιο από μπαμπού, και κάποιο
είδος ψάθας κοκκοφοίνικα των Andamans, με το οποίο
έφτιαξα ενός είδους πανί. Για δέκα μέρες θαλασσοδέρναμε,
εμπιστευόμενοι την τύχη, και την ενδέκατη περισυλλεγήκαμε
από έναν έμπορο ο οποίος πήγαινε από την Σιγκαπούρη στο
Τζιντάχ με ένα φορτίο Μαλαισιανών προσκυνητών. Επρόκειτο
για ένα αλλόκοτο πλήθος, και ο Τόνγκα κι εγώ σύντομα
καταφέραμε να βολευτούμε ανάμεσα τους. Είχαν μια
εξαιρετική αρετή: σε άφηναν στην ησυχία σου και δεν έκαναν
ερωτήσεις.
«Λοιπόν, αν ήταν να σας πως όλες τις περιπέτειες που
ο φιλαράκος μου κι εγώ περάσαμε δεν θα με ευχαριστούσατε,
γιατί θα ήμασταν εδώ μέχρι που ο ήλιος θα έλαμπε. Εδώ κι
εκεί παρασυρθήκαμε στον κόσμο, με κάτι πάντοτε να
εμφανίζεται για να μας κρατήσει μακριά από το Λονδίνο. Όλο
αυτό τον καιρό, ωστόσο, δεν ξέχασα στιγμή τον σκοπό μου.
Ονειρευόμουν τον Σόλτο κάθε νύχτα. Εκατό φορές τον
σκότωσα στον ύπνο μου. Επιτέλους, όμως, κάπου πριν τρία με
τέσσερα χρόνια, βρεθήκαμε στην Αγγλία. Δεν είχα μεγάλη
δυσκολία να εντοπίσω που ζούσε ο Σόλτο, και στρώθηκα στην
δουλειά για να ανακαλύψω αν είχε εκποιήσει τον θησαυρό ή
αν τον είχε ακόμη. Έγινα φίλος με κάποιον που μπορούσε να
με βοηθήσει —δεν κατονομάζω ονόματα, γιατί δεν θέλω να
χώσω άλλο σε μια τρύπα— και σύντομα ανακάλυψα πως είχε
ακόμη τα πετράδια. Κατόπιν προσπάθησα να τον πλησιάσω
κατά πολλούς τρόπους· αλλά ήταν αρκετά πονηρός και είχε
πάντοτε δυο πρωταθλητές παλαιστές, εκτός από τους γιους
του και τον khitmutgar του, να τον φρουρούν.
«Μια μέρα, εντούτοις, άκουσα πως πέθαινε. Έτρεξα
αμέσως στον κήπο του, λυσσασμένος πως θα ξέφευγε μέσα
από τα χέρια έτσι απλά, και, κοιτώντας μέσα από το
παράθυρο, τον είδα να κείτεται στο κρεβάτι του, με τους γιους
του ένθεν και ένθεν. Θα είχα φανερωθεί και θα είχα δοκιμάσει
την τύχη μου με τους τρεις τους, όταν ακόμη και καθώς τον

159
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

κοίταξα το σαγόνι του κρέμασε, κι ήξερα πως είχε φύγει.

Μπήκα στο δωμάτιο του την ίδια νύχτα, ωστόσο, και εξέτασα
τα χαρτιά του για να δω αν υπήρχε κάποια αναφορά σχετικά
με το που ήταν κρυμμένα τα πετράδια. Ούτε μια γραμμή,
όμως, έτσι έφυγα, χολωμένος και αγριεμένος όσο κάποιος θα
μπορούσε να είναι. Πριν φύγω συλλογίστηκα πως αν ποτέ
συναντούσα τους φίλους μου τους Σιχ και πάλι θα
αποτελούσε μια ικανοποίηση να γνωρίζουν πως είχα αφήσει
κάποιο σημάδι του μίσους μας· έτσι έγραψα βιαστικά το
σημάδι των τεσσάρων, όπως ήταν στο χάρτη μας, και το
καρφίτσωσα στο στήθος του. Ήταν πάρα πολύ το να πήγαινε
στον τάφο δίχως κάποιο ενθύμιο από τους ανθρώπους τους
οποίους είχε ληστέψει και κοροϊδέψει.

«Βγάζαμε τα προς το ζην εκείνη την περίοδο

εκθέτοντας τον κακόμοιρο τον Τόνγκα στα πανηγύρια και σε
άλλα παρόμοια μέρη σαν τον μαύρο κανίβαλο. Θα έτρωγε ωμό
κρέας και θα χόρευε τον χορό του πολέμου: έτσι είχαμε
πάντοτε ένα καπέλο γεμάτο πέννες στο τέλος της μέρας.
Μάθαινα ακόμη νέα από την οικία Ποντιτσέρι, και για μερικά
χρόνια δεν υπήρξαν καθόλου νέα, εκτός του ότι αναζητούσαν
τον θησαυρό. Επιτέλους, όμως, έφτασε αυτό που περιμέναμε
τόσο πολύ. Ο θησαυρός είχε βρεθεί. Ήταν πάνω στην κορυφή

160
Arthur Conan Doyle

του σπιτιού στο χημικό εργαστήριο του κ. Μπαρθόλομιου

Σόλτο. Ήρθα αμέσως κι έριξα μια ματιά στο μέρος, όμως δεν
μπορούσα να βρω πως, με το ξύλινο πόδι μου, θα μπορούσα
να ανέβω πάνω. Έμαθα, εντούτοις, σχετικά με μια καταπακτή
στην στέγη, και επίσης την ώρα που γευμάτιζε ο κ. Σόλτο. Μου
φαινόταν πως θα κατάφερνα το θέμα εύκολα μέσω του
Τόνγκα. Τον έφερα μαζί μου με ένα κομμάτι μακρύ σκοινί
τυλιγμένο γύρω από τη μέση του. Σκαρφάλωνε σαν γάτα, και
σύντομα ανέβηκε μέσα από την στέγη, μα, όπως η κακοτυχία
τα ‘φερε, ο Μπαρθόλομιου Σόλτο ήταν ακόμη στο δωμάτιο,
προς κακή του τύχη. Ο Τόνγκα σκέφτηκε πως είχε κάνει κάτι
πολύ έξυπνο σκοτώνοντας τον, γιατί όταν ανέβηκα πάνω με
το σκοινί τον βρήκα να σουλατσάρει τριγύρω σαν παγόνι.
Αφάνταστα ξαφνιασμένος ήταν όταν έκανα κατά το μέρος
του με την άκρη του σκοινιού και τον καταράστηκα σα μικρό
αιμοσταγή δαίμονα. Πήρα το κουτί του θησαυρού και το
κατέβασα, και κατόπιν γλίστρησα κι ο ίδιος κάτω, έχοντας
πρώτα αφήσει το σημάδι των τεσσάρων πάνω στο γραφείο για
να δείξω πως τα πετράδια είχαν επιστρέψει σε εκείνους που
είχαν το μεγαλύτερο δικαίωμα πάνω τους. Ο Τόνγκα κατόπιν
τράβηξε το σκοινί πάνω, έκλεισε το παράθυρο, και κατέβηκε
όπως είχε ανέβει.

161
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

«Δεν ξέρω αν έχω κάτι άλλο να σας πω. Άκουσα έναν

βαρκάρη να μιλά για την ταχύτητα της λάντσας του Σμιθ, της
Χαραυγής, έτσι σκέφτηκα πως θα αποτελούσε ένα βολικό
σκάφος για την απόδραση μας με το γέρο Σμιθ, και επρόκειτο
να του δώσω ένα μεγάλο ποσό αν μας πήγαινε σώους στο
πλοίο μας. Ήξερε, αναμφίβολα, πως υπήρχε κάποια περίεργη
κατάσταση, όμως δεν γνώριζε τα μυστικά μας. Όλα αυτά είναι
η αλήθεια, και το αν σας την λέω κύριοι, δεν είναι για να σας
διασκεδάσω —γιατί δεν μου κάνατε και κάποιο μεγάλο καλό
— αλλά επειδή πιστεύω πως η καλύτερη υπεράσπιση που
μπορώ να έχω είναι απλά να μην αποκρύψω τίποτα, αλλά να
μάθει ο κόσμος όλος πόσο άσχημα ο ίδιος χρησιμοποιήθηκα
από τον Ταγματάρχη Σόλτο, και πόσο αθώος υπήρξα για τον
θάνατο του γιου του.»
«Μια ιδιαίτερα αξιοσημείωτη κατάθεση,» είπε ο
Σέρλοκ Χολμς. «Ταιριαστή κατάληξη σε μια εξαιρετικά
ενδιαφέρουσα υπόθεση. Δεν υπάρχει τίποτα νέο για μένα στο
τελευταίο μέρος της αφήγησης σου εκτός του ότι έφερες το
δικό σου σκοινί. Αυτό δεν το γνώριζα. Επί τη ευκαιρία, έλπιζα
πως ο Τόνγκα είχε χάσει όλα του τα βέλη· κι όμως κατάφερε
να μας ρίξει ένα στο σκάφος.»
«Τα είχε χάσει όλα, κύριε, εκτός από το ένα που
βρισκόταν μέσα στο φυσοκάλαμο του την στιγμή εκείνη.»
«Αχά, φυσικά,» είπε ο Χολμς. «Δεν το είχα σκεφθεί.»
«Υπάρχει κάποιο άλλο σημείο για το οποίο θα θέλατε
να ρωτήσετε σχετικά;» ρώτησε ο κατάδικος ευγενικά.
«Πιστεύω πως όχι, σε ευχαριστώ,» απάντησε ο
σύντροφος μου.
«Λοιπόν, Χολμς,» είπε ο Άθελνυ Τζόουνς, «είσαι
άνθρωπος που πρέπει να του γίνονται τα χατίρια, κι όλοι μας
γνωρίζουμε πως είσαι ειδήμων του εγκλήματος· όμως το
καθήκον είναι καθήκον, και το παρατράβηξα κάνοντας ότι
εσύ κι ο φίλος σου ζητήσατε. Θα νοιώσω περισσότερο άνετα
όταν θα έχουμε τον αφηγητή μας ασφαλή και κλειδωμένο. Η
άμαξα ακόμη περιμένει, και υπάρχουν δυο επιθεωρητές κάτω.
Είμαι υπόχρεος και στους δυο σας για την βοήθεια σας.

162
Arthur Conan Doyle

Φυσικά θα απαιτηθεί η παρουσία σας στη δίκη. Καλή σας

νύχτα.»

«Καληνύχτα, κύριοι,» είπε ο Τζόναθαν Σμολ.

«Εσύ πρώτος, Σμολ,» σχολίασε ο κουρασμένος Τζόουνς
καθώς άφηναν το δωμάτιο. «Θα φροντίσω ειδικά να μην με
κοπανήσεις με το ξύλινο πόδι σου, ασχέτως του τι έκανες στον
κύριο εκείνο στα νησιά Andaman. »
«Ωραία, κι ορίστε το τέλος του μικρού μας δράματος,»
σχολίασα όταν είχαμε κάτσει κάτω καπνίζοντας σιωπηλοί για
λίγη ώρα. «Φοβάμαι πως ίσως να είναι η τελευταία έρευνα
κατά την οποία είχα την ευκαιρία να μελετήσω τις μεθόδους
σου. Η διδα Μόρσταν μου έκανε την τιμή να με δεχθεί ως
μελλοντικό της σύζυγο.»
Άφησε ένα θλιβερό αναστεναγμό.
«Το φοβόμουν,» είπε. «Ειλικρινά δεν μπορώ να σε
συγχαρώ.»
Ήμουν κάπως πληγωμένος.
«Έχεις κάποιο λόγο να είσαι δυσαρεστημένος με την
επιλογή μου;» ρώτησα.
«Κανένα. Πιστεύω πως είναι μια από τις πλέον
χαριτωμένες νεαρές κυρίες που συνάντησα ποτέ μου και ίσως
να ήταν εξαιρετικά χρήσιμη σε μια τέτοια δουλεία όπως αυτή
που κάνουμε. Έχει μια ολοφάνερη ικανότητα που εμφαίνεται

163
 Το Σημάδι Των Τεσσάρων

από τον τρόπο κατά τον οποίο διατήρησε το χάρτη του Άνγκρα
από όλα τα άλλα χαρτιά του πατέρα της. Όμως η αγάπη είναι
κάτι συναισθηματικό, κι οτιδήποτε είναι συναισθηματικό
αντιτίθεται στην αληθινή ψυχρή λογική την οποία θέτω
υπεράνω όλων. Ποτέ δε θα παντρευτώ, εκτός κι αν επηρεαστεί
η κρίση μου.»
«Πιστεύω,» είπα, γελώντας, «πως η κρίση μου ίσως να
επιβιώσει την δοκιμασία. Όμως εσύ φαίνεσαι κουρασμένος.»
«Ναι, η αντίδραση έχει πέσει ήδη πάνω μου. Θα είμαι
τόσο υποτονικός όσο ένα χαλί για μια βδομάδα.»
«Παράξενο,» είπα, «πως ότι για κάποιον άλλο θα
αποκαλούσα τεμπελιά εναλλάσσεται με τις κρίσεις εξαίρετης
δραστηριότητας και ζωντάνιας.»
«Ναι,» απάντησε, «έχω τα προσόντα ενός τέλειου
χασομέρη, και επίσης ενός αρκετά δραστήριου τύπου. Συχνά
σκέφτομαι αυτές τις γραμμές από το γερό Γκαίτε:

Schade dass die Natur nur einen Mensch aus dir schuf,
Denn zum wurdigen Mann war und zum Schelmen der Stoff. 10

Επί τη ευκαιρία, επίκαιρες σχετικά με τούτη την

ιστορία του Νόργουντ, βλέπεις είχαν, όπως υπέθεσα, κάποιο
συνεργό στο σπίτι, ο οποίος δεν θα μπορούσε να είναι άλλος
από τον Λαλ Ράο, τον μπάτλερ: έτσι ο Τζόουνς στην
πραγματικότητα έχει την αμέριστη τιμή να έχει πιάσει ένα
ψάρι στη σπουδαία του ψαριά.»
«Η μοιρασιά δείχνει μάλλον άδικη,» σχολίασα.
«Έκανες όλη τη δουλειά της υπόθεσης. Εγώ κέρδισα μια
σύζυγο, ο Τζόυνς παίρνει τα εύσημα, πες μου σε παρακαλώ τι
απομένει για σένα;»
«Για μένα,» είπε ο Σέρλοκ Χολμς, «παραμένει ακόμη το
μπουκάλι της κοκαΐνης.» Κι άπλωσε το μακρύ λευκό του χέρι
για να το πάρει.

10 (Σ.τ.Μ.) Nature, alas, made only one being out of you, although there was material for a good

man and a rogue. – Η φύση, αλίμονο, δημιούργησε μια μόνο ύπαρξη από σένα, παρότι υπήρχε υλικό
για έναν άνθρωπο καλό κι έναν κατεργάρη.

164