ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Σχολή Θετικών Επιστημών

Τ μ ή μ α Γ ε ω λ ο γ ί α ς κ α ι Γε ω π ε ρ ι β ά λ λ ο ν τ ο ς

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ:
«Σ τ ρ ατ η γ ι κ έ ς Δ ι α χ ε ί ρ ι σ η ς Π ε ρ ι β ά λ λ ο ν τ ο ς ,
Κ ατ α σ τ ρ ο φ ώ ν κ α ι Κ ρ ί σ ε ω ν »

ΕΡΓΑΣΙΑ ΝΑ02:
Γ ε ω δ υ ν α μ ι κ έ ς Κ ατ α σ τ ρ ο φ έ ς

ΘΕΜΑ:
ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ: ΕΞΕΛΙΞΗ
ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Υπεύθυνοι Καθηγητές: Δρ. Ευθύμιος Λέκκας,

Δρ. Εμμανουήλ Ανδρεαδάκης
Ονοματεπώνυμο Φοιτήτριας: Οικονόμου Παρασκευή (Α.Μ.: 20224)

Αθήνα, Δεκέμβριος 2020

1
 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ…………………………………………………………...3

2. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ : Ιστορική
Εξέλιξη …………………………………………………………………4
2.1 Αντισεισμικός Σχεδιασμός, καταστροφικοί σεισμοί και οι
επιπτώσεις τους, συνέπειες στους αντίστοιχους αντισεισμικούς
κανονισμούς στις Η.Π.Α………….......................................................5
2.2 Αντισεισμικός Σχεδιασμός, καταστροφικοί σεισμοί και οι
επιπτώσεις τους, συνέπειες στους αντίστοιχους αντισεισμικούς
κανονισμούς στην Ιαπωνία......................................................……….8
2.3 Αντισεισμικός Σχεδιασμός καταστροφικοί σεισμοί και οι
επιπτώσεις τους, συνέπειες στους αντίστοιχους αντισεισμικούς
κανονισμούς στην Ελλάδα…….....................................................…..10

3. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΑΝΙΣΕΙΣΜΙΚΩΝ
ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ……………………………………………………….12

4. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ…………………………….14

2
 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
«Εγκέλαδος θνήσκει δια μυριοστήν φοράν και θνήσκοντας διεξάγει
αμείλικτον πόλεμον κάτωθεν του πυρακτωμένου φλοιού της γης»

Upload.wikimedia.org/Wikipedia/commons/8/8b/Athena_Engelados_Louvre_CA366
2.jpg?useland=el
Από την αρχαιότητα που ο άνθρωπος άρχισε να κατοικεί σε οικισμούς και
αργότερα σε μεγάλες πόλεις, αντιμετώπισε τις καταστροφικές συνέπειες των
σεισμών. Αρχικά δεν υπήρχαν αντισεισμικοί και οικοδομικοί κανονισμοί ούτως ώστε
να θωρακίσουν τα κτήρια και να τους προστατέψουν από τους σεισμούς . Έτσι
προέκυψε η ανάγκη να υπάρξουν τέτοιοι σχεδιασμοί γιατί οι σεισμοί δεν
τραυματίζουν ή δεν σκοτώνουν τους ανθρώπους, οι κακές κατασκευές των ανθρώπων
τραυματίζουν και σκοτώνουν (Chopra & Goel, 1991).
Οι επιστήμονες μελετώντας το κάθε σεισμό και τις καταστροφές του
ξεχωριστά, κατάφεραν να αναπτύξουν τους αντισεισμικούς κανονισμούς και με την
πάροδο του χρόνου να τούς εμπλουτίσουν ανάλογα. Έτσι οι σχεδιασμοί
αναθεωρούνται με βάση τις πληροφορίες που υπάρχουν από τους πρόσφατους
σεισμούς και τα ερευνητικά προγράμματα. Οι περισσότεροι δε από τους κανονισμούς
χρησιμοποιούνται παγκοσμίως. Οι αρχικές προσεγγίσεις είναι κοινές στους
περισσότερους αντισεισμικούς κανονισμούς σχετικά με την κατασκευή των κτηρίων
αλλά διαφέρουν ως προς τις τεχνικές απαιτήσεις και την ορολογία , οι οποίες πρέπει
να καλυφθούν από τις τοπικές γεωλογικές μελέτες, τους ίδιους τύπους κατασκευών ,
ιστορικά θέματα κ.λ.π.
Στις πιο σεισμογενείς χώρες του πλανήτη συγκαταλέγονται η Ελλάδα, η
Ιαπωνία και οι Η.Π.Α. Το Αιγαίο πέλαγος με τα νησιά που το απαρτίζουν είναι το πιο
σεισμικά ενεργό τμήμα της Ευρώπης παρουσιάζοντας μια ποικιλομορφία τεκτονικών
φαινομένων (Taymaz et al., 1991) . Έχουν καταγραφεί πάρα πολλοί σεισμοί και στην

3
Ιαπωνία αλλά επιστημονικά άρχισαν να μελετώνται μετά την αποκατάσταση του
Meiji το 1868. Στις Η.Π.Α. οι πολιτείες που παρουσιάζουν την μεγαλύτερη
σεισμικότητα είναι η Καλιφόρνια και η Αλάσκα.
Ένας αντισεισμικός σχεδιασμός-κανονισμός έχει σαν στόχο την άριστη
ποιότητα κατασκευής. Αυτή επιτυγχάνεται από τη δεξιότητα των κατασκευαστών και
από την δύναμη-αντοχή των υλικών. Σε πρώτη φάση η ποιότητα μιας μη μηχανικής
κατασκευής γίνεται πιο μπερδεμένη, γιατί η συγκεκριμένη κατασκευή συνεχίζεται
χωρίς την επίδραση-επίβλεψη ειδικών και οργανωμένων συμβουλίων. Συνεχίζοντας
κατά αυτόν τον τρόπο, οι πολιτιστικές και οικονομικές παράμετροι παίζουν μεγάλο
ρόλο και πολλές φορές εμποδίζουν την βελτίωση. Σε δεύτερη φάση , η δομική
ασφάλεια μειονεκτεί και δεν αποτελεί την κύρια φροντίδα αυτών που ζουν σε
προκατασκευασμένα σπίτια και υπάρχει μεγάλη δυσκολία να υιοθετηθεί από έναν
πληθυσμό που έχει πρόβλημα στις ανάγκες της καθημερινότητας του (Code, 2005).

2. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ

https://wow.gfz-postdam.de/en/GSHAP
Το 1755 στην Λισαβόνα της Πορτογαλίας ύστερα από τον σεισμό
θεσπίστηκαν κανόνες σχετικά με την οικοδόμηση συγκεκριμένων κτηρίων που
συναντώνται στην περιφέρεια.

4
 Το 1908 στην Μεσσήνα της Ιταλίας ύστερα από τον σεισμό η τότε κυβέρνηση
δημιούργησε στις αρχές του 1909 την Επιτροπή Γεωλογικής Επιτροπής και
Μηχανικών προκειμένου να μελετήσει την καταστροφή και στην συνέχεια να
προτείνει κανόνες προς αποφυγή αντίστοιχων καταστροφών. Οι Μηχανικοί τότε
μελέτησαν το φορτίο της πλευρικής αντίστασης των κτηρίων που δεν είχαν υποστεί
ζημιές, και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αν διαιρέσεις την σεισμική επιτάχυνση
με την επιτάχυνση της βαρύτητας και εφαρμόσεις το 1/12 για τον 1 ο όροφο και το 1/8
για τους υπολοίπους είναι ένας κανόνας που θα πρέπει να συμπεριληφθεί στον
σεισμικό σχεδιασμό.
Στη συνέχεια η επιτροπή εισηγήθηκε κατακόρυφες δυνάμεις ίσες κατά πολύ
μεγαλύτερες από τις οριζόντιες γιατί όταν εφαρμόζονται κάθετα λειτουργούν σαν
κρούση. Ήταν η πρώτη εμβάθυνση στην σχεδίαση σεισμικών δυνάμεων στην ιστορία
των σεισμικών κανονισμών. Η σύσταση αυτή αποτυπώθηκε-εφαρμόστηκε στο
βασιλικό διάταγμα 573 στις 29 Απριλίου 1915.
Το 1923 στο Μεγάλο Καντό της Ιαπωνίας ύστερα από τον σεισμό και
μελετώντας και προηγούμενες πληροφορίες το μηχανικό Toshikata Sano ανέπτυξε
μια εφαρμογή πλευρικής δύναμης η οποία συμπεριλήφθηκε σε Νόμο του
1924(Otani,2008).
2.1 Αντισεισμικός Σχεδιασμός, καταστροφικοί σεισμοί και οι
επιπτώσεις τους, συνέπειες στους αντίστοιχους αντισεισμικούς
κανονισμούς στις Η.Π.Α
Στις Η.Π.Α. ξεκινώντας με μία ιστορική αναδρομή δύο αιώνων πριν, δηλαδή
από τότε που έγινε η επικύρωση συντάγματός τους θα δούμε ότι οι σχεδιασμοί
κατασκεύων που αναπτυσώταν δεν είχαν καμία σχέση μεταξύ τους και υπήρχαν
πολλές ανομοιομορφίες. Οι πολιτικοί επικεντρονότουσαν στο να δημιουργήσουν ένα
κυρίαρχο κράτος. Κατα συνέπεια ο σχεδιασμός και ο κανονισμός κατασκευής
ερχόταν σε δεύτερη μοίρα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα η κάθε πολίτεια μεμονομένα
να αναπτύξει κτηριακούς κανονισμούς, παρακινούμενη συνήθως από κάποιο γεγονός
(Πυρκαγιά Σικάγο 1886 – Σεισμός Σαν Φρανσίσκο 1906).
Στις 29 Ιουνίου 1925 η πόλη Σάντα Μπάρμπαρα της Καλιφόρνιας χτυπήθηκε
από σεισμό εντάσεως 6,8, κατα κλίμακα Mercalli IX (συντριπτικός). Υπήρξαν 13
απώλειες ανθρώπινης ζωής καθώς επίσης και πολλές κτηριακές καταστροφές και
ειδικά στο ιστορικό κέντρο της πόλης της τάξεως των οκτώ εκατομμυρίων

5
δολαρίων.Τις επόμενες ώρες ακολούθησαν τρείς μεγάλοι μετασεισμοί και αρκετοί
ασθενέστεροι (Stover & Coffman,1993).
Τότε στον κανονισμό προστέθηκε μια καινούργια παράμετρο η οποία κρίθηκε
απαραίτητη απο το συμβούλιο. Στο εξής τα κτήρια πρέπει να σχεδιάζονται για να
αντέχουν στις οριζόντιες δυνάμεις, χωρίς βέβαια να προσδιορίζει τα φορτία
σχεδιασμού ούτε την διαδικασία. Αναφέρεται σαν η πρώτη πολιτική και νόμιμη
αποτύπωση της σεισμικής ασφάλειας των κατασκευών στις Η.Π.Α.
Η επόμενη πόλη της Καλιφόρνιας που πρόσθεσε ανάλογες παραμέτρους στον
οικοδομικό σχεδιαμό, με την προτροπή και καθοδήγηση καθηγητών του Stanford,
ήταν το 1926 η Palo Alto.
Για πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 1928 εκδόθηκε το «Uniform Building
Code» (UBC) και καθόριζε σαν ελάχιστη πλευρική δύναμη σχεδίασης αντίστασης
V=0,075W για θεμελίωση κτηρίων με φέρουσες πιέσεις 4.000 psf ή παραπάνω, και
0,010W για τα υπόλοιπα κτήρια. Το βάρος ενός κτηρίου W ισούται με το νεκρό
φορτίο συν το ζωτικό φορτίο.
Οι παράμετροι αυτοί υιοθετήθηκαν από τον Ιαπωνικό αντισεισμικό
κανονισμό, ενω οι αντίστοιχες πλευρικές δεν ήταν υποχρεωτικές με αποτέλεσμα να
συναντώνται σε κάποια κτήρια κατόπιν πρωτοβουλίας των μηχανικών (Hamburger,
et. al. 2016).
Σε συνέχεια του σεισμού στο Long Beach της Καλιφόρνιας το 1933, το Los
Angeles με το διάταγμα 72.968 στις 6 Σεπτεμβρίου 1933 του δημοτικού
συμβουλίου υιοθετεί τις πρώτες αντισεισμικές παραμέτρους που επιβλήθηκαν στις
Η.Π.Α. Ήταν σύνηθες φαινόμενο οι ζημίες στα κτήρια στην νότια Καλιφόρνια. Οι
απώλειες σε ανθρωπινες ζωές ήταν 115-120 και οι ζημιές στα κτήρια άγγιξαν τα
σαράντα εκατομμύρια . Οι περισσότεροι θανάτοι προκλήθηκαν απο την έκθεση των
ανθρώπων(στην προσπαθειά τους να διαφύγουν) σε υλικά που έπεφταν απο τα κτήρια
που κατεδαφιζόταν. Έτσι θεσπίστηκε ότι τα πλαίσια των κτηρίων έπρεπε να αντέχουν
V 0.25 ανεξάτητα απο την τοιχοποιία.
Ο αρχιτέκτονας Louis John Gill ορμόμενος απο τον σεισμό του Long Beach to
1933 και αφού μελέτησε συστηματικά τα δομικά προβλήματα των κτηρίων
δημιούργησε την βάση για την ανάπτυξη του σεισμικού κανονισμού της Καλιφόρνιας
(field act & Riley law).
Εφαρμόζοντας τον νόμο Riley(1933) όλες οι τοπικές αρχές της Καλιφόρνιας
ήταν υποχρεωμένες να δημιουργήσουν ένα τμήμα επιθεώρησης των νέων

6
κατασκεύων το οποίο θα ελέγχει για αντοχή της οριζόντιας επιτάχυνσης να είναι 0,02
φορές την επιτάχυνση λόγω βαρύτητας.
Η Structural Engineers Association of California (SEAOC) στο τέλος της
δεκαετίας του 1940 λαμβάνοντας υπόψη τον αντισεισμικό σχεδιασμό εισηγήθηκε
και εξέδωσε τις απαιτήσεις σχετικά με την πλευρική δύναμη, το γνωστό Blue Book
του SEAOC. οι οποίες συμπεριλήφθηκαν στο UBC το 1961. Το Blue Book
δημοσιεύτηκε το 1959 και εως το 1999 συνέχιζε να επανατροφοδοτείται μετά από
κάθε μεγάλο σεισμό.
Ο δεύτερος παγκόσμια ισχυρότερος σεισμός και ο μεγαλύτερος για τη Βόρεια
Αμερική μεγέθους 9,2 ρίχτερ έγινε ην Παρασκευή 27 Μαρτίου 1964 στην Αλάσκα.
Οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές έφθασαν τους 139 και οι καταστροφές σε
κατασκευές ήταν τεράστιες. Υπήρξαν σχισμές στο έδαφος και προκλήθηκε τσουνάμι.
Μελετήθηκε πολύ γιατί οι καταστροφές που πραγματοποιήθηκαν στα κτήρια ήταν
μεγαλύτερες απο τις αναμενώμενες.
Στις 9 Φεβρουαρίου 1971 η περιοχή Σαν Φερνάντο της Καλιφόρνιας
χτυπήθηκε από σεισμό εντάσεως 6,5 Ρίχτερ, και κατα κλίμακα Mercalli XI
(Εξαιρετικά Συντριπτικός). Στο βορειότερο τμήμα της κοιλάδας οι καταστροφές ήταν
πολύ μεγάλες.
Παρατηρήθηκε άνοδο στην στάθμη της θάλασσας και προκλήθηκαν
εκτεταμένες ζημιές . Στη συνέχεια άρχισαν να πατατηρούν την απόδοση των
νεότερων δομικών στοιχείων και να ερευνούν την συμπεριφορά των προτύπων
οπλισμού του σκυροδέματος σε σχέση με την δύναμη και την παραμόρφωση.
Τα αποτελέσματα της μελέτης σχετικά με την ακαμψία των κτηρίων και των
δομικών συνδέσεων αυτών οδήγησαν στην αναθεώρηση των απαιτήσεων του
αντισεισμικού κανονισμού (Coffman, et. al. 1982).
To 1989 ο σεισμός της Loma Prieta προκάλεσε παρά πολλές και
εκτεταμένες ζημίες με αποτέλεσμα το οικονομικό κόστος να είναι τεράστιο. Πολλοί
ιδιοκτήτες κτηρίων που είχαν προχωρήσει σε επενδυτικές αποφάσεις
συνειδητοποίησαν οτι η προστασία απο τους κανονισμούς δεν είχε πάντα ρεαλιστικές
προσδοκίες. Έτσι παρατηρήθηκε μεγάλη οικονομική ύφεση στην Καλιφόρνια και η
πολιτεία διαπίστωσε το οικονομικό κόστος των μεγάλων σεισμών.
Στο Northridge το 1994 ο σεισμός προκάλεσε ζημίες σε πρόσφατα κτήρια
πλαισίου χάλυβα. Για μια ακόμη φορά οι Μηχανικοί κατάλαβαν πως έπρεπε να
μελετήσουν και να τροποποιήσουν τον αντισεισμικό κανονισμό. Παρατήρησαν ότι τα

7
κτήρια που είχαν σχεδιαστεί για να αντιστέκονται στις πλευρικές δυνάμεις δεν
αποδίδουν πάντα πάντα καλύτερα από τα παλιά. Παρουσίασαν βλάβες οι συνδέσεις
αντοχής στη ροπή των χαλύβδινων πλαισίων λόγω της απρόσμενης συμπεριφοράς
των συνδέσμων κολώνας και δοκού.
Το International Code Councils (ICC) έχει εισαγάγει στοιχεία στον
International Building Code (IBC) και σε συδυασμό με το NFPA 5000 (Building
Construction and Safety code) έχουν τυποποιήσει των κανονισμών των Η.Π.Α..
Παρόλα αυτά πολλοί είναι υπέρμαχοι της απλότητας σε σχέση με την αξιοπιστία. Οι
υπερβολικοί περιρισμοί που εντάσονται στους αντισεισμικούς σχεδιασμούς είναι
πολύ περιοριστικοί και αποθαρυντικοί για σωστές στατηγικές σχεδιασμού (Lee, et. al.
2002).
2.2 Αντισεισμικός Σχεδιασμός, καταστροφικοί σεισμοί και οι
επιπτώσεις τους, συνέπειες στους αντίστοιχους αντισεισμικούς
κανονισμούς στην Ιαπωνία
Μετά από 230 χρόνια απομόνωσης, η Ιαπωνία με αυτοκράτορα τον Meiji το
1868 έκανε άνοιγμα προς άλλες χώρες και ειδικά στον δυτικό πολιτισμό. Κάλεσε
πολλούς ξένους μηχανικούς, επιστήμονες και ερευνητές προκειμένου να βοηθήσουν
στην ανάπτυξη της ιαπωνικής βιομηχανίας το συντομότερο δυνατό.
Το 1880 ο σεισμός της Yokohama με ένταση 5,5 ρίχτερ παρόλο που δεν
προκάλεσε καταστροφές , κατάφερε να φοβίσει αλλά και συγχρόνως να
ευαισθητοποιήσει τους ξένους ερευνητές . Σαν αποτέλεσμα αυτού, τον ίδιο χρόνο
δημιουργήθηκε η σεισμολογική εταιρεία και ξεκίνησε η έρευνα υπό τους Dr. J.
Milne και Dr. J.A. Ewing.
Το 1891 ο σεισμός στην Nobi με ένταση 7,9 ρίχτερ είχε σαν αποτέλεσμα
την απώλεια 7.273 ανθρώπινων ζωών , την κατάρρευση 140.000 κτηρίων και
περίπου 80.000 ετοιμόρροπα κτήρια, με πολύ σοβαρές ζημιές. Ένα χρόνο μετά
δημιουργήθηκε επιτροπή σεισμολογικών ερευνών. Στην συνέχεια το 1925
αναδημιουργήθηκε η επιτροπή διερεύνησης σεισμών στο ινστιτούτο έρευνας
σεισμών, η οποία πλέον ανήκει στο πανεπιστήμιο του Τόκιο ( Reitherman ,2012).
Η ανωτέρω επιτροπή έκανε εισηγήσεις για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας
των ξύλινων κατασκευών, όπως τοποθέτηση μεταλλικών συνδέσεων στις αρθρώσεις ,
την καλύτερη θεμελίωση, την ελάττωση των τομών στα ξύλινα μέλη κ.λ.π..

8
 Το 1923 ο σεισμός του Μεγάλου Κάντο με ένταση μεταξύ 7,9 και 8,4 ρίχτερ
είχε σαν αποτέλεσμα την απώλεια 105.000 ανθρώπινων ζωών, 37.000 αγνοουμένων,
570.000 κτήρια κατέρρευσαν και έμειναν άστεγοι περίπου 1,9 εκατομμύρια. Τότε η
επιτροπή διερεύνησης σεισμών έκανε την εισαγωγή του σεισμικού συντελεστή.
Το 1968 ο σεισμός Tokachi-oki στις παράκτιες περιοχές Aomori και
Hokkaido με ένταση 8,3 ρίχτερ είχε σαν αποτέλεσμα καταστροφές πολλών κτηρίων
και αυτό οδήγησε στην αναθεώρηση της διάτμησης οπλισμού σκυροδέματος.
Το 1978 ο σεισμός Miyagi-ken-oki με ένταση 7,7 ρίχτερ είχε σαν αποτέλεσμα
την απώλεια 28 ανθρώπινων ζωών, 1325 τραυματιών, 1.183 κτήρια κατέρρευσαν και
5.574 έπαθαν σοβαρές ζημιές και αυτό οδήγησε στην αναθεώρηση της αντισεισμικής
σχεδίασης της Χώρας.
Το 1995 ο σεισμός του Hyogo-Ken-nanbu (Kobe) με ένταση 6,9 ρίχτερ είχε
σαν αποτέλεσμα την απώλεια περίπου 6.434 ανθρώπινων ζωών και χιλιάδες κτήρια
κατέρρευσαν. Το Kobe ήταν η μεγάλη πόλη που χτυπήθηκε περισσότερο. Μετά τον
σεισμό του Μεγάλου Κάντο θεωρείτε από τους χειρότερους του 20ου αιώνα.
Ο σεισμός του Kobe ήταν αυτός που οδήγησε στην αναθεώρηση του
σχήματος των κτηρίων, καθώς επίσης και την δημιουργία του νόμου περί σεισμικών
υλικών κ.ά. αναπτύσσοντας έτσι ένα τεχνολογικό ιστορικό αντοχής υλικών σε
σεισμό, καθώς και άλλα σχετικά θέματα στην Ιαπωνία (Ranghieri & Ishiwatari,
2014).
Στην Ιαπωνία τα παλιά κτήρια ήταν ξύλινα και χτίζοταν με παραδοσιακό
τρόπο, όπως αυτός πέρασε από γενιά σε γενιά.
Ο πολεοδομικός σχεδιασμός του 1920 είχε συμπεριλάβει διορθωτικούς
κανονισμούς για τα κτήρια από χάλυβα και σκυρόδεμα και είχε υπολογιστεί η
απαιτούμενη αντοχή τους, αλλά δεν υπήρχε καμία απαίτητηση για ξύλινα κτήρια. Δεν
υπήρχαν υπολογισμοί για τις σεισμικές δυνάμεις . Παρόλα αυτά προβλεπόταν στους
κανονισμούς περι αστικών κτηρίων η ύπαρξη βραχιόνων στα ξύλινα κτήρια τριών
ορόφων άρα εν μέρη ύπηρξε κάποια σκέψη για δυνάμεις που ενδεχομένος θα
αναπτυχθούν.
Το 1924 η αναθεώρηση του κτηριακού κανονισμού δεν διαφοροποίησε μόνο
τον σεισμικό συντελεστή αλλά και το μέγεθος των ξύλινων στήλων. Για τα κτήρια
από χάλυβα η αναθεώρηση επικεντρώθηκε στην σύνδεση των ενδιάμεσων τοίχων με
τα περιβάλλοντα πλαίσια και απαγορεύτηκε η χρήση κοίλων πλακιδίων για
ενδιάμεσους τοίχους. Για τα κτήρια από οπλισμένο σκυρόδεμα η αναθεώρηση έπρεπε

9
να προσδιορίσει για τους ράβδους οπλισμού το μήκος των αρθρωτών αρμών, να
προσδιορίσει τις ράβδους ενίσχυσης τόσο κατά την πλευρική τάση όσο και την
πλευρική συμπίεση, για να μεγαλώσει το μέγεθος των στηλών (Fukuyama & Sugano,
2000).
Τον Δρ Toshikata Sano διαδέχθηκε ο Δρ Tachu Naito ο οποίος επινόησε και
εφάρμοσε μια καινοτόμα ιδέα «οπλισμένο σκυρόδεμα από χάλυβα »,όπου με την
μέθοδο αυτή οι σκελετοί από χάλυβα καλύπτονται από σκυρόδεμα υψηλής αντοχής.
Στο σεισμό του Μεγάλου Κάντο τα κτήρια με τούβλα είχαν υποστεί τεράστιες
ζημιές για αυτό και δεν κατασκευάστηκαν έκτοτε. Ακόμα και τα μεταγενέστερα σε
κατασκευή κτήρια από χάλυβα ή σκυρόδεμα παρουσίασαν ζημιές και αμφισβητήθηκε
η αντοχή τους. Τότε διαπιστώθηκε ότι τα τοιχώματα διάτμησης λειτούργησαν
εξαιρετικά στον σεισμό. Αυτό φάνηκε στο κτήριο Nippon Kogyo Bank το οποίο
σχεδιάστηκε από τον Δρ.Naito που δεν υπέστη ζημιές παρά ελαχιστών. Στη συνέχεια
ως αξιόπιστα θεωρούνταν τα κτήρια με χαλύβδινο σκελετό από οπλισμένο
σκυρόδεμα και τοιχώματα διάτμησης.
Το 1932 ο αστικός κτηριακός κανονισμός αναθεωρήθηκε αλλάζοντας τις
προδιαγραφές του σκυροδέματος. Πλέον η αντοχή ενισχύθηκε προσδιορίζοντας τον
λόγο νερού τσιμέντου καθώς επίσης και τους αρμούς συγκόλλησης στα πλαίσια.
Το 1933 δημοσιεύθηκε το σχέδιο «Πρότυπο για τη διαρθρωτική διαμόρφωση
του οπλισμένου σκυροδέματος » από το Αρχιτεκτονικό Ινστιτούτο της Ιαπωνίας και
στο προσχέδιο συμπεριλήφθηκε από τον Δρ. Kiyoshi Muto ο «Συντελεστής διανομής
οριζόντιων δυνάμεων» ή «μέθοδος D-value».
Το 1941 το Architectural Institute of Japan (AIJ) έκανε έρευνα σε δομές
χάλυβα και δημοσίευσε το σχέδιο «Πρότυπο για τον Διαθρωτικό Υπολογισμό των
Μεταλλικών Κατασκευών» (Bozorgnia & Bertero, 2004).

2.3 Αντισεισμικός Σχεδιασμός καταστροφικοί σεισμοί και οι

επιπτώσεις τους, συνέπειες στους αντίστοιχους αντισεισμικούς
κανονισμούς στην Ελλάδα
Το 1959 συντάχθηκε και άρχισε να ισχύει ο πρώτος Ελληνικός Αντισεισμικός
Κανονισμός. Το 1984 έγιναν προσθήκες κάποιων βασικών άρθρων. Το 1995 τέθηκε
σε αποκλειστική εφαρμογή ο Νέος Ελληνικός Αντισεισμικός Κανονισμός(Ν.Ε.Α.Κ.).
Ενώ το 2001 θεσπίσθηκε ο Ελληνικός Αντισεισμικός Κανονισμός -
2000(Ε.Α.Κ.2000).Έκτοτε, στο αρχικό κείμενο του Ε.Α.Κ.2000 γίνονται
τροποποιήσεις, συμπληρώσεις και διευκρινήσεις. Σύμφωνα με το ΦΕΚ 1457/2014

10
που δημοσιεύθηκε στις 30-5-2014 μπορεί να χρησιμοποιείται είτε μόνον ο
Ε.Α.Κ.2000 (αυτούσιος), είτε μόνον ο Ευρωκώδικας EC8 (αυτούσιος).
Η Ελλάδα σύμφωνα με τον Ε.Α.Κ. 2000 διαιρείται σε τρείς ζώνες
σεισμικότητας , με Peak Ground Acceleration (PGA) μεταξύ 0,16g και 0,36g. Οι
τιμές αυτές δεν αντιστοιχούν στο μέγιστο εύρος της επιτάχυνσης του εδάφους που
απορρέει από την σεισμική επικινδυνότητα, αλλά είναι απόλυτες τιμές που
σχετίζονται με την δομική αντοχή και την πιθανή ζημιά από σεισμό(Newmark & Hall
, 1982).
Για πρώτη φορά το Συμβούλιο Εφαρμοσμένης Τεχνολογίας(1978) εισήγαγε
την αποτελεσματική PGA σαν έναν βολικό συντελεστή ομαλοποίησης για την
δημιουργία σχεδιασμού απόκρισης φάσματος για γειωμένες κινήσεις κανονικής
διάρκειας και είναι ανάλογη με τις φασματικές συντεταγμένες που αντιστοιχούν σε
περιόδους που κυμαίνονται απο 0,1 σε 0,5 δευτερόλεπτα με πρότυπο συντελεστή
0,4. Στην πράξη και σε επόμενες αναθεωρήσεις του ελληνικού κτηριακού κώδικα , ο
παράγοντας αυτός συχνά διέφερε απο την κανονική του αξία (Pitilakis, et. al. 2006).
Το 1881 ο σεισμός της Χίου με ένταση 6,5 ρίχτερ θεωρείται ο φονικότερος
στην Ελλάδα και είχε σαν αποτέλεσμα την απώλεια περίπου 4.000 ανθρώπινων
ζωών,7.000 τραυματίστηκαν και χιλιάδες ζημιές από κτήρια που κατέρρευσαν. Το
νότιο τμήμα του νησιού είχε σχεδόν ισοπεδωθεί και η παραλία βυθίστηκε 80
εκατοστά. Τον κύριο σεισμό ακολούθησαν πολλοί μετασεισμοί προκαλώντας ισάξιες
καταστροφές, μέχρι το 1884.
To 1928 με αφορμή τον σεισμό της Κορίνθου με ένταση 6,3 ρίχτερ
εφαρμόζεται ο πρώτος αντισεισμικός κανονισμός στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με το ΦΕΚ 234Α/7-11-28 με προεδρικό διάταγμα εγκρίνεται ο
κανονισμός «Περί Αντισεισμικού Κανονισμού Κορίνθου Λουτρακίου». Οι σεισμικές
δυνάμεις λογίζονται ως μέρος των κατακόρυφων φορτίων στον στατικό υπολογισμό.
Δηλαδή οι κατακόρυφες από -30% έως +30% και οι οριζόντιες από -12% έως +12%.
Θεσμοθετούνται για κάθε μορφή κατασκευής ανέγερση, προσθήκη και επισκευή
κατασκευαστικοί κανόνες σχεδιασμού.
Το 1953 στις 12 Αυγούστου έγινε σεισμός έντασης 6,8 ρίχτερ στο Ιόνιο και
συγκεκριμένα μεταξύ Κεφαλλονιάς και Ζακύνθου. Καταγράφηκαν 113 σεισμοί και
ο πιο δυνατός ήταν ο 12ος , με αποτέλεσμα να ανέβει η Κεφαλονιά κατά 60 εκατοστά
ενώ υπήρξαν απώλειες σε ανθρώπινες ζωές (445-800) και προκλήθηκαν
καταστροφές τόσο σε Ζάκυνθο όσο και στην Κεφαλλονιά.
Τότε σύμφωνα με το ΦΕΚ 134/26-6-1954 επεκτείνεται ο κανονισμός «Περί
Επεκτάσεως του Αντισεισμικού Κανονισμού Κορίνθου Λουτρακίου εις την περιοχήν
των Νομών Κεφαλληνίας και Ζακύνθου ».
Βάση των προηγμένων διεθνών κανονισμών το 1959 θεσπίζονται αντίστοιχα
οι βασικές αρχές του αντισεισμικού κανονισμού της Ελλάδος. Με οδηγό
προηγούμενους σεισμούς και εμπειρικών εκτιμήσεων προχώρησαν στην δημιουργία
χαρτών με ζώνες σεισμικότητας προσδίδοντας μια πρωτοπορία στον κανονισμό.
Ο χάρτης της Ελλάδος ήταν από τους πρώτους αυτού του είδους που
εκδόθηκε το 1939 και εμπλουτίσθηκε αργότερα (Τσιρόπουλος, 2013).
Το 1978 στις 20 Ιουνίου έγινε σεισμός 6,2 ρίχτερ στην Θεσσαλονίκη και κατά
κλίμακα Mercalli VIII (Καταστροφικός). Έγινε αισθητός στην ευρύτερη περιοχή της
Μακεδονίας καθώς επίσης και στη Βουλγαρία και Γιουγκοσλαβία. Οι απώλειες σε
ανθρώπινες ζωές έφτασαν τους 49, οι περισσότεροι βρέθηκαν εντός πολυκατοικίας
οκτώ ορόφων που κατέρρευσε στην πλατεία Ιπποδρομίου, ενώ υπήρξαν και 220
τραυματίες. Στην συνέχεια έγιναν πολλές αλλαγές στον αντισεισμικό κανονισμό.

11
 Το 1981 μεταξύ 24 Φεβρουαρίου και 4 Μαρτίου έγινε μια σεισμική
ακολουθία με επίκεντρο το σύμπλεγμα των αλκυονίδων νήσων. Τρεις ήταν οι κύριοι
σεισμοί , εκ των οποίων ο πρώτος 6,7 ρίχτερ και προκάλεσε καταστροφές σε
Λουτράκι, Αγίους Θεοδώρους, Κινέττα, Μέγαρα, Νέα Πέραμο, Ελευσίνα, ο δεύτερος
6,4 ρίχτερ επιδείνωσε τις καταστροφές του πρώτου, και ο τρίτος 6,3 ρίχτερ που
προκάλεσε καταστροφές στην Ανθούπολη Περιστερίου.
Σε συνέχεια των δύο προαναφερθέντων σεισμών έγινε τροποποίηση του
ΕΑΚ1959 σύμφωνα με το ΦΕΚ239Β/16-4-1984. Οι αλλαγές που επήλθαν είναι για
τα κτήρια άνω των τριών ορόφων και πρέπει να γίνεται ανάλυση του φέροντος
οργανισμού σύμφωνά με το μοντέλο του «πολυώροφου πλαισίου» και τίθεται
υποχρεωτική η «άνω τριγωνική κατανομή» των οριζοντίων σεισμικών φορτίων.
Λαμβάνοντας υπ' όψη και νεώτερες διεθνείς εξελίξεις έγινε σύνταξη του Νέου
Ελληνικού Αντισεισμικού Κανονισμού (ΝΕΑΚ) το 1992 σύμφωνα με το ΦΕΚ
613Β/12-10-1992.
Ο ΝΕΑΚ εφαρμόστηκε υποχρεωτικά το 1995, και έθεσε εκ νέου βάσεις στον
αντισεισμικό σχεδιασμό των κατασκευών.
Το 1995 στις 15 Ιουνίου έγινε σεισμός 6,2 ρίχτερ με επίκεντρο 15 χιλιόμετρα
βορειοανατολικά του Αιγίου. Οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές ανήλθαν σε 26, και
υπήρξαν καταστροφές σε κτήρια. Ο αριθμός των νεκρών ήταν απόρροια
κατάρρευσης δυο κτηρίων, μιας πολυκατοικίας και του ξενοδοχείου «Ελίκη».
Το 1999 στις 7 Σεπτεμβρίου έγινε σεισμός 6,0 ρίχτερ στην Πάρνηθα και κατά
κλίμακα Mercalli IX (Συντριπτικός). Λόγω της ελάχιστης χιλιομετρικής απόστασης
με την πόλη της Αθήνας οι καταστροφές ήταν τεράστιες και ειδικά στους
Θρακομακεδόνες, Αχαρνές, Άνω Λιόσια, Καματερό, Μεταμόρφωση, Νέα
Φιλαδέλφεια και Κηφισιά. . Οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές ανήλθαν σε 143, και
υπήρξαν 1600 τραυματίες. Πάνω από 100 κτήρια καταστράφηκαν μεταξύ των
οποίων και 3 εργοστάσια με εκτιμώμενο κόστος μεταξύ 3 και 4,2 δισεκατομμυρίων
ευρώ.
Απόρροια αυτού του καταστροφικού σεισμού ήταν η άμεση αναθεώρηση του
ΝΕΑΚ ο οποίος για 5 χρόνια περίπου εφαρμόστηκε αυτούσιος. Η νέα μορφή του
ΝΕΑΚ ονομάσθηκε Ελληνικός Αντισεισμικός Κανονισμός 2000 (ΕΑΚ2000) και
εφαρμόστηκε υποχρεωτικά από το 2001 και ισχύει μέχρι σήμερα (Γκζίκη, 2013).
Το 2020 στις 30 Οκτωμβρίου έγινε σεισμός 6,9 ρίχτερ στην Σάμο. Το
επίκεντρο βρισκόταν σε βάθος 13 χιλιομέτρων. Έγινε αισθητός στην ευρήτερη
περιοχή. Καταστροφές υπήρξαν στον Ελλαδικό χώρο και στην περιοχή της Σμύρνης
στην Τουρκία.
Στην Σάμο οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές ανήλθαν σε 2, και υπήρξαν 19
τραυματίες. Κάποια κτήρια κατέρρευσαν και άλλα έπαθαν σοβαρές ζημές. Μετά τον
σεισμό ακολούθησε τσουνάμι. Για πρώτη φορά η Γενική Γραμματεία Πολιτικής
Προστασίας χρησιμοποιώντας τον αριθμό εκτάκτου ανάγκης 112 ενημέρωσε τους
πολίτες για επικείμενους κινδύνους με 2 μηνυματα. Στο μέν πρώτο ενημέρωσε τους
κατοίκους του τριγώνου Ικαρίας, Κω και Χίος να μείνουν μακρία απο την παραλία.
Στο δεύτερο ενημέρωσε τους κατοίκους της Σάμου να παραμείνουν σε ανοιχτούς
χώρους μακριά απο επικίνδυνα ετοιμόρροπα κτήρια (Lekkas, et al 2020).

3. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ
ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΩΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ.

12
 Οι άσχημες εμπειρίες που βιώνουμε από ένα καταστροφικό σεισμό μας
οδηγούν στην αναθεώρηση των αντισεισμικών κανονισμών, οι οποίοι εφαρμόζονται
στα νεόδμητα πολυώροφα κτήρια . Ωστόσο θα πρέπει και τα υπάρχοντα κτήρια να
αναβαθμιστούν σύμφωνα με τον νέο αντισεισμικό κανονισμό. Η ιστορία έχει δείξει
ότι σε καμία χώρα που θρήνησε νεκρούς δεν είχε γίνει η αναβάθμιση αυτή. Ευτυχώς
αυτό δεν ισχύει και με τα κτήρια χαμηλού ύψους όπου η διαφοροποίηση της αντοχής
σχεδιασμού μεταξύ κάθε κάθε αντισεισμικού κανονισμού είναι αμελητέα με
αποτέλεσμα να αποφεύγονται μεγάλες καταστροφές. Επίσης ακολουθώντας
σχολαστικά τις σύγχρονες μεθόδους σχεδιασμού των πολυώροφων κτηρίων
επιτυγχάνουμε την μέγιστη απαιτούμενη αντοχή αυτών.
Όλοι αυτοί οι κανονισμοί είναι αδύνατον να τηρηθούν χωρίς να υπάρχει
ανάλογη παιδεία. Ένα εκπαιδευτικό σύστημα ενημέρωσης και εμπέδωσης αυτών,
καθώς και η παρακολούθηση μαζί με την εφαρμογή αυτών είναι το κλειδί για
ασφαλείς κατασκευές. Σε αυτή την εκπαίδευση θα πρέπει να συμμετέχουν όλοι από
τον ελεγκτή ,τον μηχανικό, τον εργολάβο μέχρι και τον ιδιοκτήτη.
Άλλο βασικό στοιχείο είναι η ύπαρξη ενός ελεγκτικού μηχανισμού για τη
σωστή τήρηση και εφαρμογή των αναθεωρήσεων του αντισεισμικού σχεδιασμού, είτε
αυτό αφορά τη δημόσια διοίκηση, είτε την κοινότητα, είτε την ιδιωτική επιχείρηση
(Hyndman, 2016).
Ο έλεγχος εξαρτάται από την χρηματοδότηση του, και από την κατανόηση
στην περίπτωση της κοινότητας για τη σημασία της αποφυγής της κατάρρευσης των
κτηρίων. Τα στοιχεία δείχνουν ότι παλαιά κτήρια που δεν αναβαθμίστηκαν
εφαρμόζοντας τους αντισεισμικούς σχεδιασμούς κατέρρευσαν.
Η αναβάθμιση ενός κτηρίου απαιτεί μεγάλο κόστος ανεξάρτητα αν αυτό
βρίσκεται σε πόλη ή σε επαρχία. Απαιτούνται ειδικά συστήματα χρηματοδότησης και
δυστυχώς τα περισσότερα νοικοκυρία δεν έχουν την δυνατότητα αυτή.
Τα κτήρια για να αναβαθμιστούν σεισμικά απαιτείται κοινωνική και
οικονομική αναβάθμιση. Στα παλαιά σπίτια οι στενές και απότομες σκάλες , η
ελλιπής υποδομή σε αποχέτευση , εξαερισμό και φώς είναι μια ένδειξη της
υποβάθμισης αυτών. Η χωροταξική οργάνωση και η απόδοση του κτηρίου, όπως ο
εξαερισμός και η θερμομόνωση, είναι απαραίτητα για την αναβαθμισή του. Έτσι θα
υπάρχει δυνατότητα να δοθεί στα ανακατασευασμένα κτήρια οικονομική διάρκεια
ζωής άνω των 100 ετών. Έαν το άθροισμα του κόστους της σεισμικής και

13
οικονομικής αναβάθμισης υπερβαίνει το κόστος κατασκευής εκ νέου ενός κτηρίου,
τότε είναι προτιμότερο να κατεδαφιστεί.
Η μόνη περίπτωση πού διαφοροποιείται είναι για κτήρια ιστορικής και τουριστικής
αξίας ,όπως οι αρχαιολογικοί χώροι, τα μουσεία, οι ναοί κ.ά.

4. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ.
Chopra, A. K., & Goel, R. K. (1991). Evaluation of Torsional Provisions in Seismic
Codes. Journal of Structural Engineering, 117(12), 3762–3782.
https://doi.org/10.1061/(ASCE)0733-9445(1991)117:12(3762)
Taymaz, T., Jackson, J., & Mckenzie, D. (1991). <Taymaz 1991.pdf>. 433–490.
Code, I. S.(2005).Iraniancode of practice for seismicresistantdesign of buildings
standard.
Otani, S(2008). The dawn of structural earthquake engineeringin Japan. In 14th World
Conference on Earthquake Engineering(14WCEE).
Stover, C.W., &Coffman, J.L. (1993).Seismicity of the United States, 1568-
1989(revised). US Government Printing Office.
Hamburger, R.,Deierleien, G.,Lehman, D.,Lowes, L., Shing, B.,&Van de Lindt, J.
(2016). Lignos, DG, Hortacsu, A. ''ATC-114 nextgeneraionHystericrelationships
for performance-basedmodeling and analysis''. In Proceedings of the Structural
Engineers Assosiation of California(SEAOC) Convetin, Hawaii, USA.
Co.Coffman, J. L., VonHake, C. A., &Stover, C. W. (1982). Erthquakehistory of the
United States(No.41-1) US Departmentof Commerce, NationalOceanic and
Atmosheric Administration; USbDepartment of the Interior, GeologicalSurvey.
Lee,W.H., Jennings, P., Kisslinger, C., &Kanamori, H. (Eds).(2002). International
handbook of earthquake &enginnering seismology.Elsevier.
Reitherman, R.k. (2012, July) Earthquakes and enginners aninternationalhistory
American Society of Civil Enginners.
Ranghieri, F., & Ishiwtari, M. (Eds) (2014). Learningfrommegadisasters: lessons from
the Great East Japan Earthquake. The World Bank.
Fukuyama, H., & Sugano, S. (2000). Japaneseseismicrehabilitation of
concretebuildingsafter the Hyogoken- NanbuEarthquake. Cement and
ConcreteComposites,22(1), 59-79.
Bozorgnia, Y., & Bertero, V. V. (Eds) (2004). Earthquakeengineering:
fromengineeringseismologytoperformance-basedengineering. CRCpress.
Newmark, N. M. and Hall, W. J. (1982), ''Earthquakespectra and design'',
Enginneringmonographs on erthquakecriteria, structuraldesign, and
strongmotionrecords, EarthquakeEnginnering Research Institute, University of
California, Berkeley, CA.
Pitilakis, K.,Gazepis, C. and Anastasiadis, A. (2006), ''Dsignresponsespectra and

14
 soilclassification for seismiccodeprovisions'', In Proceedings of the ETC-12
Workshop on GeotechnicalEvaluation and Application of SeismicEyrocode EC8
2003-2006. Athens, Greece: Eyropean Technical Committee ETC-12.
Τσιρόπουλος, Σ., & Tsiropoulos, S. (2013). Παλιές και νέες προτάσεις προφύλαξης
απο σεισμούς στην Ελλάδα και τον κόσμο.
Γκζίκη, Ε. Π. (2013). Οι σεισμοί της Αθήνας του 1981 και του 1999. Συγκριτική
ανάλυση και συμπεράσματα απο τη συμπεριφορ΄των κατασκευών στα δύο
σεισμικά γεγονότα.
Lekkas, E., Mavroulis, S., Kourou, A., Manousaki, M., Thoma, T., Karveleas, N.
(2020).The October 30, 2020, Mw=6.9, Samos (Eastern Aegean Sea, Greece)
Earthquake:Preparedness and Emergency Response for Effective Disaster
Management. Joint Report of National and Kapodistrian University of Athens
and Earthquake Planning and Protection Organization, p. 53.
Hyndman, D., & Hyndman D. (2016). Naturalhazards and disasters CengageLearning.

15