«Ραχήλ» 13 Ιανουαρίου 2020

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ:

«ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ»

Θεματική Ενότητα : ΕΛΠ44- ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ

(1600-1940) - ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
Τμήμα: ΗΛΕ42

Θέμα 2ης Εργασίας:

«Ραχήλ»

Όνομα : Ρεράκη Λιάνα

13/01/2020

Καθηγήτρια Σύμβουλος : Στούρνα Αθηνά

Ακαδημαϊκό έτος : 2019-20

1
«Ραχήλ» 13 Ιανουαρίου 2020

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ……………………………………………………………… σελ. 3

Ραχήλ. Το πλαίσιο του θεάτρου ιδεών ……....……………………… σελ.

Το Οικείο και το ξένο ….....…………………………………………………. σελ.

Στοιχεί επίκαιρα της Ραχήλ ………………………………………………….. σελ.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ……………………………………………………..…

σελ.10

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ …………………………………………………..…….…. σελ.

11

2
«Ραχήλ» 13 Ιανουαρίου 2020

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η αντισημιτική έκρηξη στο νησί του Ιονίου, τη Ζάκυνθο, που σημειώθηκε κατά τα
τέλη του 19ου αιώνα, συνδέθηκε με τα γεγονότα που είχαν προηγηθεί στην Κέρκυρα
το 1891. Πρόκειται για τη σβοδρή δολοφονία μιας χριστιανής κοπέλας, την οποία,
σύμφωνα με φήμες, είχε απαγάγει και αναθρέψει σε μικρή ηλικία ένα ζευγάρι
Εβραίων, με αποτρόπαιο στόχο την ανθρωποθυσία, γεγονός που αποτέλεσε σημείο
τριβής μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης και μεταξύ των δυο νησιών του
Ιονίου. Μετά την Ένωση το 1864, οι Εβραίοι του Ιονίου είχαν πλέον περισσότερη
ελευθερία, ισοπολιτεία, αλλά και μεγαλύτερη οικονομική και πολιτική
δραστηριότητα. Αυτό ενόχλησε την τοπική κοινωνία της Κέρκυρας και, με αφορμή
το γεγονός της δολοφονίας του κοριτσιού, ακολούθησαν, κατά την περιφορά του
Επιταφίου τη Μεγάλη Παρασκευή, απίστευτα γεγονότα βιαιοπραγιών, φόνου,
προπηλακισμών Εβραίων αλλά και λεηλασίας περιουσιών τους από ομάδα
φανατισμένων Χριστιανών. Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος (1867-1951), περίπου 20
χρόνια αργότερα, μέσω της Ραχήλ (1909), που αποτελεί ένα είδος απολογίας για την
παρεκτροπή των ανθρώπων του τόπου του, καταγγέλει κάθε είδους προκατάληψης,
φανατισμού, φυλετικής εμπάθειας, φαινομένων όχι μόνο της εποχής εκείνης, αλλά
και διαχρονικών.1

Στην παρούσα εργασία, η οποία χωρίζεται σε τρία κεφάλαια, θα ακολουθήσει στο

πρώτο κεφάλαιο το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο του θεάτρου ιδεών, στο οποίο θα
εντάξουμε το έργο Ραχήλ. Έπειτα, στο δεύτερο κεφάλαιο, θα γίνει μια προσπάθεια
1
Λιάτα, 17-18‧ Πούχνερ 2002, 368

3
«Ραχήλ» 13 Ιανουαρίου 2020

προσέγγισης και ανάλυσης του όμοιου και του ξένου στοιχείου, όπως παρουσιάζεται
μέσα στο έργο, και, στη συνέχεια, στο τρίτο κεφάλαιο, θα αναδειχθούν τα στοιχεία
της Ραχήλ, που την καθιστούν επίκαιρη.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Στην εργασία αυτή, έγινε μια προσπάθεια, αρχικά, να αποσαφηνιστεί ο όρος

«παραδοσιακή κοινότητα». Στη συνέχεια, αναπτύχθηκε η έννοια της παραδοσιακής
κοινότητας σε συνάρτηση με το φυσικό, το κοινωνικό και το πολιτισμικό περιβάλλον.
Κατόπιν, εντοπίστηκαν οι μεταβολές που υπέστη η παραδοσιακή κοινότητα κατά τη
σύγχρονη εποχή με τον εξαστισμό και δόθηκαν κάποιες απαντήσεις σε
προβληματισμούς που σχετίζονται με τη σύγχρονη κοινότητα ως φαντασιακό και
συμβολικό περιβάλλον. Στις κοινωνίες του 20 ου και 21ου αιώνα, με την αποδόμηση
των παραδοσιακών κοινοτήτων, το αίσθημα του συνανήκειν έχει έρθει αντιμέτωπο με
τον ατομικισμό και την προσωπική ανάδειξη. Η συγκρότηση των κοινοτήτων
αποτελεί για τον σύγχρονο άνθρωπο τη μόνη διέξοδο για να αντισταθεί στην
κοινωνική και την οικονομική εξαθλίωση.

4
«Ραχήλ» 13 Ιανουαρίου 2020

Βιβλιογραφία

 Άντερσον Μπένεντικτ, Φαντασιακές Κοινότητες, Νεφέλη, Αθήνα 1997.

 Ζαϊμάκης Γιάννης, Κοινοτική εργασία και τοπικές κοινωνίες. Ανάπτυξη, Συλλογική
δράση, Πολυπολιτισμικότητα, Πλέθρον, Αθήνα 2011.
 Νιτσιάκος Βασίλης , Οι Ορεινές Κοινότητες της Βόρειας Πίνδου, Πλέθρον,
Αθήνα 1995.
 Νιτσιάκος Βασίλης, Παραδοσιακές Κοινωνικές Δομές, εκδόσεις Οδυσσέας, Αθήνα
1991.
 Σπαθάρη-Μπεγλίτη Ελένη, «Οικισμοί, χωριά, πόλεις: μορφές κοινωνικής
οργάνωσης - Ο συνεκτικός ρόλος της κοινότητας», στο Αικατερινίδης κ.α.,
Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος στην Ελλάδα ΙΙ: Οι Νεότεροι Χρόνοι, τ. Α’, ΕΑΠ,
Πάτρα 2002,σελ.259-285.
 Σπαθάρη-Μπεγλίτη Ελένη, Ιστορική και Κοινωνική Λαογραφία Ανατολικής
Θράκης, Εκδοτικός Οργανισμός Λιβάνη, Αθήνα 1997.
 Hall Stuart, «Οι Εθνικοί Πολιτισμοί ως ‘Φαντασιακές Κοινότητες’», στο Stuart Hall,
David Held & Anthony McGrew, Η Νεωτερικότητα Σήμερα. Οικονομία, Κοινωνία.
Πολιτική, Πολιτισμός, Σαβάλλας, Αθήνα 2003, σ. 426-440