Οι Διαχειρστές- Διαμεσολαβητές και η συμβολή τους στην

εφαρμογή της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης

Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Σταυρούλα –Βίλλυ Κ. Φωτοπούλου

Διευθύντρια Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Υπουργείο Πολιτισμού και
Αθλητισμού
 Η Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς

⌘ Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά και Διαπολιτισμικά Θέματα

⌘ Τεκμηρίωση και προστασία νεότερων κινητών πολιτιστικών αγαθών

⌘ Μουσεία του Νεότερου Πολιτισμού

2

⌘ Τμήμα Υποστήριξης Λειτουργίας

3 Δημόσιες Πολιτικές Πολιτισμού
 Συμμετοχική Προσέγγιση
 Διατομεακή Προσέγγιση

Επαγγελματίες Πολιτιστικού και Δημιουργικού Τομέα

Πολιτιστικοί Διαμεσολαβητές –Cultural Brokers

Νέες Μορφές Χρηματοδότησης

Πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη»
Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις
Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, Χορηγία & Επικοινωνία
4 Η Σύμβαση για τη Διαφύλαξη της Άυλης
Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003)

✤ Διεθνής διάλογος για το νόημα και το χαρακτήρα της Πολιτιστικής Κληρονομιάς

γενικότερα

✤ Επανεξέταση των κυρίαρχων ιδεών για το ρόλο και τη σημασία της Πολιτιστικής
Κληρονομιάς στις σύγχρονες κοινωνίες
✤ Έμφαση στις διαδικασίες παραγωγής νοήματος και πολιτισμικών αγαθών και όχι
μόνο στα προϊόντα των διαδικασιών (δηλ. όχι πλέον αποκλειστικά στα μνημεία -κινητά και
ακίνητα).

✤ Ανάπτυξη νέων προσεγγίσεων στη διαχείριση και στην προστασία της κληρονομιάς
5 Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά

➢ Εννοούμε «άυλη πολιτιστική κληρονομιά» τις πρακτικές, αναπαραστάσεις, εκφράσεις, γνώσεις και
τεχνικές - καθώς και τα εργαλεία, αντικείμενα, χειροτεχνήματα και τους πολιτιστικούς χώρους που
συνδέονται με αυτές - και τις οποίες οι κοινότητες, οι ομάδες ή/και κατά περίπτωση, τα άτομα
αναγνωρίζουν ότι αποτελούν μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς τους.

➢ Αυτή η άυλη πολιτιστική κληρονομιά, που μεταβιβάζεται από γενιά σε γενιά, αναδημιουργείται
συνεχώς από τις κοινότητες και τις ομάδες σε συνάρτηση με το περιβάλλον τους, την
αλληλεπίδρασή τους με τη φύση και την ιστορία τους, και τους παρέχει μία αίσθηση ταυτότητας
και συνέχειας, συμβάλλοντας έτσι στην προώθηση του σεβασμού της πολιτιστικής
ποικιλομορφίας και της ανθρώπινης δημιουργικότητας

❖ Περιεκτική έννοια: δεν αφορά μόνο τις πολιτισμικές πρακτικές, αλλά και τα προϊόντα τους, καθώς
και τους χώρους στους οποίους αυτές επιτελούνται.
6 Η διαχείριση της ζώσας παράδοσης και η
"αλλαγή παραδείγματος"
✤ Τα πρώτα βήματα για την εφαρμογή της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης
Πολιτιστικής Κληρονομιάς στην Ελλάδα, το 2009, συνέπεσαν με την έναρξη της
οικονομικής κρίσης
✤ Στροφή στις Δημόσιες Πολιτικές Πολιτισμού:
✤ Συμμετοχική προσέγγιση –ενδυνάμωση των κοινοτήτων-
συλλόγων –φορέων που επιτελούν/ασκούν στοιχεία της Άυλης
Πολιτιστικής Κληρονομιάς
✤ Διατομεακή προσέγγιση
 Εθνικό Ευρετήριο ΑΠΚ της Ελλάδας
7
http://ayla.culture.gr
1.Μεσογειακή Διατροφή
2.Παραδοσιακή Ξυλοναυπηγική
3.Καλλιέργεια Μαστίχας στη Χίο
4.Τηνιακή Μαρμαροτεχνία
5.Εθιμικό Δρώμενο των Μωμόερων στην περιοχή της
Κοζάνης
6.Ιερά Δάση της Ηπείρου (Ζαγόρι και Κόνιτσα)
7.Τέχνη της Ξερολιθιάς
8.Ψαλτική Τέχνη
9.Θέατρο Σκιών (Καραγκιόζης)
10.Ρεμπέτικο
11.Τσακώνικος Χορός
12.Ηπειρώτικο Πολυφωνικό Τραγούδι
13.Πανηγύρι Δεκαπενταύγουστου στο Συρράκο
14.Μετακινούμενη Κτηνοτροφία
15.Σαπωνοποιία Πατούνη, Κέρκυρα
16.Τέχνη των Λαγκαδινών Μαστόρων της Πέτρας
17.Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς Πηλίου
18.Αμπελοοινική Παράδοση Σαντορίνης
19.Υφαντική παράδοση Αστερουσίων Κρήτης
20.Το πανηγύρι τ’ Αη-Συμιού στο Μεσολόγγι
21.Εθνοβοτανικές γνώσεις και πρακτικές της Κρήτης
22.Η καλλιέργεια της μαύρης (κορινθιακής) σταφίδας στη
Δυτική Ελλάδα
23.Τρανός Χορός, Βλάστη Κοζάνης
24.Τσακώνικο Μνημόσυνο, Βασκίνα Κυνουρίας
25.Βλάχικος Γάμος, Θήβα
26.Στειακός Πηδηχτός Χορός, Λασίθι
27.Καρπάθικο Γλέντι
8 Τι είναι τα Ευρετήρια της Άυλης
Πολιτιστικής Κληρονομιάς
o Δεν είναι στατικά λήμματα σε λαογραφικές εγκυκλοπαίδειες
o Δεν είναι ακαδημαϊκές διατριβές
o Δεν είναι «σωστική εθνολογία»
Είναι δυναμικά εργαλεία για τους ανθρώπους που ασκούν στοιχεία της άυλης κληρονομιάς
★ Γράφονται από τους ίδιους
★ Εμπεριέχουν τις δικές τους αντιλήψεις για ό,τι αυτοί θεωρούν ότι είναι στοιχείο της
κληρονομιάς τους
★ Δίνουν τις δικές τους προοπτικές για το μέλλον τους και το μέλλον της κοινότητάς τους (σχέδια
διαφύλαξης)
★ Ανάδειξη της αξίας της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς σημαίνει επανεκτίμηση
παραδόσεων και γνώσεων που συνδέονται με συγκεκριμένους τόπους και συγκεκριμένες
ομάδες ανθρώπων, ειδικά των αειφορικών
9
Η Διαμεσολάβηση
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ
ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΤΕΣ
(Διαχειριστές,
Σύλλογοι)
Διοίκηση Ακαδημαϊκή
Κοινότητα

Άυλη Πολιτιστική
Κληρονομιά
10 Η «ήπια δύναμη» της Άυλης Πολιτιστικής
Κληρονομιάς
❖ Η αδυναμία μιας κοινωνίας να αντιμετωπίσει με τους δικούς της όρους τις αλλαγές μπορεί
να έχει καταστροφικές συνέπειες για την ίδια.
❖ Ο πολιτισμός διαμορφώνει τις ερμηνείες που δίνουμε στις εμπειρίες μας και καθορίζει,
επομένως, την πορεία που χαράζουμε για να αντεπεξέλθουμε στις αλλαγές.
❖ Ανάδειξη της αξίας της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς σημαίνει επανεκτίμηση
παραδόσεων και γνώσεων που συνδέονται με συγκεκριμένους τόπους και συγκεκριμένες
ομάδες ανθρώπων, ειδικά των αειφορικών
❖ Ανανεώσιμος πόρος για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις του παρόντος και να
σχεδιάσουμε το μέλλον
11 Η αξία της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς

★ Παράγοντας βιώσιμης ανάπτυξης

★ Πηγή νοηματοδότησης και ενέργειας για τις σύγχρονες κοινωνίες
★ Δημιουργικότητα και Καινοτομία, μέσα από τις παλιές φόρμες και τέχνες
★ Το «μαλακό» υπόβαθρο των ταυτοτήτων μας, μια επίμονη και δύσκολα εξαλειφόμενη
παράδοση. Ο προφορικός και ομαδικός της χαρακτήρας σημαίνει ότι γύρω της δημιουργούνται
κοινότητες ανθρώπων. Και οι άνθρωποι έχουν αποδείξει ότι δεν εγκαταλείπουν τις ταυτότητες
και τις κοινότητές τους, ακόμη κι όταν ξεριζωθούν από τον τόπο και τα υλικά τους αποκτήματα.
★ Ανανεώσιμος πόρος: όσο περισσότεροι ασκούν μια τεχνική/χειροτεχνία, συμμετέχουν σε μια
χορευτική, μουσική παράδοση, μεταδίδουν μια προφορική παράδοση, τόσο αυτή ανθεί,
ενισχύεται, ισχυροποιείται
★ Ανανεώσιμος πόρος: για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις του παρόντος και να
σχεδιάσουμε το μέλλον
12 Ευχαριστώ για την προσοχή σας!

http://ayla.culture.gr