Równania ruchu – kinematyka

Ruch jednostajnie przyspieszony

𝑚 𝑚
Załóżmy, że ciało porusza się ruchem z przyspieszeniem 𝑎 = 3 𝑠2 , 𝑣0 = 1 𝑠 , droga początkowa wynosiła 10 m.
𝑑𝑣
Wiemy, że: 𝑎=
𝑑𝑡

Zastosujmy rozwiązanie z równaniem różniczkowym

𝑑𝑣
3=
𝑑𝑡

3 ∫ 𝑑𝑡 = ∫ 𝑑𝑣

Interesuje nas zależność prędkości od czasu. Zapiszemy, więc wynik powyższego całkowania tak, aby stała C
znajdowała się w równaniu po przeciwnej stronie niż prędkość.

𝑣 = 3𝑡 + 𝐶
Z warunków początkowych mamy 𝑣0 = 3 ∙ 0 + 𝐶 Widać, że C = v0.

Równanie określające zmiany prędkości w tym ruchu ma postać

𝑚 𝑚 𝑚
𝑣(𝑡) = 3𝑡 + 𝑣0 = 𝑣0 + 𝑎𝑡 [ 𝑠 + 𝑠2 ∙ 𝑠 = 𝑠 ]
𝑑𝑆
Przebytą drogę należy obliczyć z zależności 𝑣 = 𝑑𝑡

∫ 𝑑𝑆 = ∫ 𝑣(𝑡) 𝑑𝑡

𝑆 = ∫(𝑣0 + 𝑎𝑡) 𝑑𝑡

𝑡2
𝑆 = 𝑣0 𝑡 + 𝑎 + 𝐶
2
Dla t=0 droga początkowa wynosiła S0 = 10m
𝑡2
𝑆(𝑡) = 𝑆0 + 𝑣0 𝑡 + 𝑎 2
[m]

W ten sposób uzyskaliśmy równania wykorzystywane w ruchu jednostajnie przyspieszonym.

𝑣(𝑡) = 𝑣0 + 𝑎𝑡 = 1 + 3𝑡 (zależność liniowa)

𝑡2 3
𝑆(𝑡) = 𝑆0 + 𝑣0 𝑡 + 𝑎 2
= 10 + 1 ∙ 𝑡 + 2 𝑡 2 (zależność kwadratowa)

Zadania do rozważenia
𝑚
 Wyprowadź ten sam zestaw równań dla ruchu jednostajnie opóźnionego zakładając, że 𝑎 = −3 𝑠2 .
3
 Wykres funkcji 𝑆(𝑡) = 10 + 𝑡 + 𝑡 2 [m] przedstawiono poniżej
2
 41

S = 1,5t2 + t + 10
36

31

26
s [m]
21

16

11

6
-6 -4 -2 0 2 4 6
t [s]

Dziedzina tej funkcji to liczby rzeczywiste. Czy wartości dla t< 0 mają interpretację fizyczną?

Ruch o niejednostajnym przyspieszeniu – zależność od czasu

𝑚 𝑚 𝑚
Załóżmy, że ciało porusza się ruchem z przyspieszeniem 𝑎 = 5𝑡 [𝑠3 ∙ 𝑠 = 𝑠2 ], 𝑣0 = 1 𝑠 , droga początkowa wynosiła
10 m.
𝑑𝑣
Wiemy że: 𝑎= 𝑑𝑡

Zastosujmy rozwiązanie z równaniem różniczkowym

𝑑𝑣
5𝑡 =
𝑑𝑡

5 ∫ 𝑡 𝑑𝑡 = ∫ 𝑑𝑣

Interesuje nas zależność prędkości od czasu. Zapiszemy, więc wynik powyższego całkowania tak, aby stała C
znajdowała się w równaniu po przeciwnej stronie niż prędkość.
1
𝑣 = 5 ∙ 𝑡2 + 𝐶
2
Z warunków początkowych mamy 𝑣0 = 0 + 𝐶 Widać, że C = v0.

Równanie określające zmiany prędkości w tym ruchu ma postać

1 𝑚 𝑚 𝑚
𝑣(𝑡) = 5 ∙ 𝑡 2 + 𝑣0 [𝑠 3 ∙ 𝑠 2 + = ]
2 𝑠 𝑠

𝑑𝑆
Przebytą drogę należy obliczyć z zależności 𝑣 = 𝑑𝑡

∫ 𝑑𝑆 = ∫ 𝑣(𝑡) 𝑑𝑡

5
𝑆 = ∫ ( 𝑡 2 + 𝑣0 ) 𝑑𝑡
2
5 𝑡3
𝑆 = 𝑣0 𝑡 + ∙ + 𝐶
2 3
Dla t=0 droga początkowa wynosiła S0 = 10m
5
𝑆(𝑡) = 𝑆0 + 𝑣0 𝑡 + 𝑡 3 [m]
6

W ten sposób uzyskaliśmy równania wykorzystywane w ruchu jednostajnie przyspieszonym.

5 5 𝑚
𝑣(𝑡) = 𝑡 2 + 𝑣0 = 1 + 𝑡 2 [ ] (zależność liniowa)
2 2 𝑠

5 5
𝑆(𝑡) = 𝑆0 + 𝑣0 𝑡 + 6 𝑡 3 = 10 + 𝑡 + 6 𝑡 3 [m] (wielomian 3-go stopnia)

Ruch o niejednostajnym przyspieszeniu – zależność od prędkości

1 𝑚 𝑚
Załóżmy, że ciało porusza się ruchem z przyspieszeniem 𝑎 = 𝛽 ∙ 𝑣 [ ∙ = ], prędkość początkowa wynosi 𝑣0 ,
𝑠 𝑠 𝑠2
droga początkowa wynosiła zero. (Zadanie z OZE zad 2.1.1.5)

W tym przypadku otrzymaliśmy następujące równania:

𝑚 1
𝑣(𝑡) = 𝑣0 ∙ 𝑒 𝛽𝑡 [ 𝑠 ] (wykładnik potęgi jest bezwymiarowy: 𝑠
∙𝑠 =1 )

1 𝑚
𝑆(𝑡) = 𝑣 (𝑒 𝛽𝑡 − 1) [𝑠 ∙ = 𝑚]
𝛽 0 𝑠

Zadania do rozważenia
5
 Po jakim czasie ciało, którego prędkość opisują równania: 𝑣(𝑡) = 2 𝑡 2 oraz 𝑣(𝑡) = 𝑣0 ∙ 𝑒 𝛽𝑡 osiągnie
prędkość światła?